MENSAHE NG DIYOS SA ATIN SA PAMAMAGITAN NI JEREMIAS

Size: px
Start display at page:

Download "MENSAHE NG DIYOS SA ATIN SA PAMAMAGITAN NI JEREMIAS"

Transcription

1 MENSAHE NG DIYOS SA ATIN SA PAMAMAGITAN NI JEREMIAS

2 ˇ Ano ang kaugnayan ng mga isinulat ni Jeremias sa mga tao ngayon? ˇ Anong mga aral ang matututuhan mo sa aklat ng Jeremias?

3 MENSAHE NG DIYOS SA ATIN SA PAMAMAGITAN NI JEREMIAS ANG AKLAT NA ITO AY KAY

4 2010 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania All Rights Reserved Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias MGA TAGAPAGLATHALA Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. Brooklyn, New York, U.S.A. Inilimbag Marso 2016 Hindi ipinagbibili ang publikasyong ito. Inilaan ito bilang bahagi ng pambuong-daigdig na pagtuturo sa Bibliya na tinutustusan ng kusang-loob na mga donasyon. Malibang iba ang ipinakikita, ang mga pagsipi sa Kasulatan ay mula sa makabagong-wikang Bagong Sanlibutang Salin ng Banal na Kasulatan. Photo Credits: ˇ Pages 54-55: Jucal seal and Gedaliah seal: Gabi Laron/Institute of Archaeology/Hebrew University Eilat Mazar God s Word for Us Through Jeremiah Tagalog (jr-tg) Made in Japan Gawa sa Japan

5 MGA NILALAMAN Kabanata Pahina 1 Inilagay Ko ang Aking mga Salita sa Iyong Bibig 4 2 Naglilingkod sa Huling Bahagi ng mga Araw 14 3 Sabihin Mo sa Kanila ang Salitang Ito 32 4 Mag-ingat sa Mapandayang Puso 43 5 Anong Uri ng mga Kaibigan ang Pinipili Mo? 54 6 Sundin Mo, Pakisuyo, ang Tinig ni Jehova 67 7 Bibigyang-Kasiyahan Ko ang Kaluluwang Pagod 81 8 Ikaw Ba y Mananatiling Buh ay Gaya ni Jeremias? 92 9 Huwag Humanap ng mga Dakilang Bagay Para sa Iyong Sarili Araw-araw Mo Bang Itinatanong, Nasaan si Jehova? Mga Pastol na Kaayon ng Aking Puso Hindi ba Iyon Isang Halimbawa ng Pagkilala sa Akin? Ginawa ni Jehova Kung Ano ang Nasa Kaniyang Isip Makikinabang Ka sa Bagong Tipan Hindi Magawang Manahimik ni Jeremias 182

6 KABANATA 1 INILAGAY KO ANGAKING MGA SALITA SA IYONG BIBIG MAY kaibigang mas malap ıt pa kaysa sa isang kapatid. (Kaw. 18:24) May ganiyan ka bang kaibigan? Makapagtitiwala ka sa sinasabi ng isang tunay na kaibigan. Kapag may maganda siyang sinasabi o kaya y ipinapaliwanag ang gagawin niya, pinaniniwalaan mo iyon. Kapag pinayuhan ka niya, malamang na makinig ka kasi alam mong gusto niyang mapabuti ka. At siyempre, iyon din ang gagawin mo alang-alang sa kaniya para magtagal ang pagkakaibigan ninyo. 2 Ganiyang-ganiyan din ang mga lalaking ginamit ng Diyos para isulat ang mga aklat ng Bibliya. Mapagtitiwalaan mo ang sinasabi nila. Alam mong para sa ikabubuti mo iyon. Ganiyan sana ang nadama ng mga Israelita noonsa mgataonanagsalitamulasadiyoshabangginagabayan ng banal na espiritu. (2 Ped. 1:20, 21) Sa mga propetang inatasan ng Diyos na sumulat ng aklat ng Bibliya, si Jeremias ang sumulat ng pinakamahabang aklat. Siya rin ang sumulat ng Mga Panaghoy at dalawa pang aklat. 3 Gayunman, maaaring may mga nagbabasa ng Bibliya na nagsasabing hindi para sa kanila ang mga isinulat ni Jeremias. Baka iniisip nila na ang Jeremias at Mga Panag- 1, 2. Bakit mapagtitiwalaan ang mababasa mo sa Bibliya? 3, 4. Ano ang tingin ng ilang tao sa aklat ng Jeremias at Mga Panaghoy? Bakit maling isipin iyon? Ilarawan. 4

7 Inilagay Ko ang Aking mga Salita sa Iyong Bibig 5 hoy ay puro lang nakakatakot na babala at malalagim na prediksiyon. Pero ganoon nga kaya? 4 Oo, prangka nga ang mga isinulat ni Jeremias, pero hindi ba ganiyan din minsan ang tunay na kaibigan? Ganiyan si Jesus sa kaniyang mga kaibigang apostol. Pinagsabihan niya sila sa maling saloobin nila. (Mar. 9: 33-37) Ngunit sa kabuuan, positibo ang mensahe ni Jesus. Itinuro niya kung paano tayo mapapalap ıt sa Diyos at magiging maligaya sa hinaharap. (Mat. 5:3-10, 43-45) Ganiyan din ang mensahe ni Jeremias, na bahagi ng lahat ng Kasulatan na kapaki-pakinabang sa pagtutuwid ng mga bagay-bagay. (2 Tim. 3:16) Walang-takot na inihayag ni Jeremias ang pananaw ng Diyos sa mga nag-aangking lingkod Niya, na karapat-dapat sa masaklap na bunga ng kanilang kasamaan. Gayunman, nagbibigay ng pagasa ang aklat ng Jeremias at Mga Panaghoy. Sinasabi nito kung paano tayo pagpapalain sa hinaharap. Humula rin si Jeremias tungkol sa gagawin ng Diyos para matupad ang Kaniyang layunin, at sangkot tayo sa mga katuparan nito. Mapapatibay ka rin sa positibong mensahe ng dalawang aklat na ito. Basahin ang Jeremias 31:13, 33; 33:10, 11; Panaghoy 3:22, Tutulong sa atin ang isinulat ni Jeremias na maging maligaya ngayon at sa hinaharap kasama ng bayan ng Diyos. Halimbawa, makakatulong ito para lalo tayong magkaisa bilang magkakapatid at maikapit ang payo ni apostol Pablo: Mga kapatid, patuloy kayong magsaya, maibalik sa ayos, maaliw, mag-isip nang May mga wika na gumagamit ng salitang jeremiad na nangangahulugang mapanuligsang reklamo o mariing pagbatikos. Isang dokumentaryo tungkol sa pagbabago sa klima at kapaligiran ang kinomentuhan ng The Washington Post at binansagang inconvenient jeremiad. 5. Paano tayo makikinabang sa mga isinulat ni Jeremias?

8 6 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias magkakasuwato, mamuhay nang mapayapa; at ang Diyos ng pag-ibig at ng kapayapaan ay sasainyo. (2 Cor. 13:11) Isa pa, malaki ang kaugnayan ng mga isinulat ni Jeremias sa mensaheng ipinangangaral natin. Bagaman nangangaral tayo tungkol sa mga huling araw at nagbababala sa nalalapit na wakas ng sistemang ito, positibo pa rin ang ating mensahe dahil nagbibigay ito ng pagasa. Praktikal din sa pang-araw-araw na buhay ang mga isinulat ni Jeremias. Karamihan sa naranasan niya at nilalaman ng kaniyang mensahe ay katulad ng kalagayan ng buhay natin ngayon. Para maunawaan ito, pag-isipan ang kalagayan at atas ng huwarang propetang si Jeremias. Sinabi sa kaniya ng Diyos: Narito, inilagay ko ang aking mga salita sa iyong bibig. Jer. 1:9. 6 Pinag-iisipan ng mag-asawang malapit nang magkaanak ang kinabukasan ng kanilang sanggol. Magiging ano kaya siya paglaki niya? Ano kaya ang mga hilig niya, pangarap, at mararating sa buhay? Malamang na inisip diniyanngmgamagulang mo. At siguradong ganiyan din ang mga magulang ni Jeremias. Pero di-pangkaraniwan ang kaso niya. Bakit? Ang mismong Maylalang ng uniberso ang interesado sa magiging buhay at gawain ni Jeremias. Basahin ang Jeremias 1:5. 6, 7. Bakit natin masasabi na interesado ang Diyos kay Jeremias? Ano ang kalagayan noong isilang si Jeremias?

9 Inilagay Ko ang Aking mga Salita sa Iyong Bibig 7 7 Oo, bago pa isilang si Jeremias, nakita na ni Jehova na magagampanan nito ang gawain ng isang propeta. Interesado Siya sa paglaki ng batang ito na magmumula sa angkan ng mga saserdote sa hilaga ng Jerusalem. Mga kalagitnaan ng ikapitong siglo B.C.E. noon; hindi maganda ang kalagayan sa Juda dahil sa masamang pamamahala ni Haring Manases. (Tingnan ang pahina 19.) Halos sa buong 55-ta ong paghahari ni Manases, ginawa niya ang masama sa paningin ni Jehova. At ganoon din ang pamamahala ng anak niyang si Amon. (2 Hari 21:1-9, 19-26) Pero malaki ang nagbago nang maghari si Josias. Hinanap niya si Jehova. Sa ika-18 taon ng kaniyang paghahari, nalinis na ni Josias ang bansa mula sa idolatriya. Siguradong ikinatuwa ito ng mga magulang ni Jeremias. Noong mga panahong iyon inatasan ng Diyos ang kanilang anak. 2 Cro. 34:3-8. Bakit kapaki-pakinabang na pag-aralan ang aklat ng Jeremias at Mga Panaghoy? PUMILI ANG DIYOS NG TAGAPAGSALITA 8 Hindi natin alam kung ilang taon si Jeremias nang sabihin sa kaniya ng Diyos: Ginawa kitang propeta sa mga bansa. Malamang na mga 25 anyos siya noon, ang edad na puwede nang magsimulang maglingkod ang isang saserdote. (Bil. 8:24) Pero sinabi niya: Ay, O Soberanong Panginoong Jehova! Narito, hindi nga ako marunong magsalita, sapagkat ako ay isang bata lamang. (Jer. 1:6) Siguro iniisip niyang napakabata pa niya o hindi niya kaya ang ganoon kalaking responsibilidad, pati na ang magsalita sa publiko bilang isang propeta. 8. Anong atas ang ibinigay kay Jeremias? Ano ang naging reaksiyon niya?

10 8 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias 9 Inatasan si Jeremias noong panahong nililinis ni Haring Josias ang bansa mula sa idolatriya at itinataguyod ang tunay na pagsamba. Hindi natin alam kung gaano kadalas nagkausap o nagkasama sina Jeremias at Josias, pero ang sitwasyon noon ay malinaw na pabor sa isang tunay na propeta. Naglingkod din sa Juda sina Zefanias at Nahum noong mga unang taon ng paghahari ni Josias. Ang propetisa namang si Hulda ay humula na magkakaroon ng malagim na pangyayari sa bansa, at naranasan ni Jeremias ang katuparan ng mga iyon. (2 Hari 22:14) May mga pagkakataon ngang kinailangan siyang iligtas ng mga kaibigan niyang sina Ebed-melec at Baruc mula sa kamay ng nagngingitngit na mga kaaway. 10 Ano kaya ang magiging reaksiyon mo kung atasan ka ng Diyos na maghatid ng mabigat na mensahe? (Basahin ang Jeremias 1:10.) Kumuha lang tayo ng isa sa matitinding mensaheng inihayag ni Jeremias. Noong 609 B.C.E., umaabante na ang puwersa ng Babilonya patungong Jerusalem. Umaasa si Haring Zedekias ng magandang mensahe mula sa Diyos sa pamamagitan ni Jeremias. Pero kabaligtaran ang mensahe ng Diyos para sa hari. Basahin ang Jeremias 21:4-7, 10. ISANG TAO RIN GAYA NATIN 11 Ano ang gagawin mo kung atasan kang maghatid ng mabibigat na hatol laban sa masasamang hari, mga tiwaling saserdote, at bulaang propeta? Ginawa iyan ni Je- Kasabayan din ni Jeremias ang mga propetang sina Habakuk, Obadias, Daniel, at Ezekiel. Mga 40 taon nang naglilingkod si Jeremias nang mawasak ang Jerusalem noong 607 B.C.E., at nabuhay pa siya nang mahigit 20 taon pagkatapos noon. 9, 10. Ano ang sitwasyon nang atasan si Jeremias bilang propeta? Bakit naging mahirap ang atas na ito nang maglaon? 11. Bakit malamang na nahirapan si Jeremias sa kaniyang atas? Paano siya pinatibay ng Diyos?

11 Inilagay Ko ang Aking mga Salita sa Iyong Bibig 9 remias. Tinulungan siya ng Diyos, at tutulungan Niya rin tayo. (Jer. 1:7-9) Buo ang tiwala ni Jehova sa kabataang si Jeremias at pinatibay niya ito: Ginawa kitang isang nakukutaang lunsod at isang haliging bakal at mga pader na tanso laban sa buong lupain, sa mga hari ng Juda, sa kaniyang mga prinsipe, sa kaniyang mga saserdote at sa bayan ng lupain. At tiyak na makikipaglaban sila sa iyo, ngunit hindi sila mananaig laban sa iyo, sapagkat Ako ay sumasaiyo, ang sabi ni Jehova, upang iligtas ka. Jer. 1:18, Hindi naman superman si Jeremias. Ordinaryong tao rin siya gaya natin. At kahit noon pa siya nabuhay, ang mga naranasan niya ay katulad din ng nararanasan natin ngayon. Iba t ibang uri ng tao ang nakakaharap natin araw-araw, maging sa kongregasyon. Ganiyan din noon si Jeremias. Marami tayong matututuhan kay Jeremias tungkol sa mga ito. Gaya ni propeta Elias, siya rin ay isang taong may damdaming tulad ng sa atin. (Sant. 5:17) Pagisipan ang ilang aral na makukuha natin mula sa buhay ni Jeremias. 13 Sa buhay, hindi maiiwasan ang problema, hindi ba? Pinagdaanan din iyan ni Jeremias. Minsan, sinaktan siya ng prominenteng saserdote na si Pasur at inilagay sa pangawan. Ilang oras na nakabaluktot ang katawan ni Jeremias dahil nakaipit ang mga paa t kamay niya, pati na ang leeg niya, sa pangawan. Hindi lang sakit ng katawan ang inabot niya. Nakatikim pa siya ng masasakit na salita mula sa mga mananalansang. Kung ikaw iyon, kakayanin mo kaya? Jer. 20: Kaya maiintindihan natin kung bakit nasabi ni Jeremias: Sumpain ang araw ng aking kapanganakan!... Bakit pa ako lumabas mula sa bahay-bata upang makakita 12. Bakit natin masasabi na may pagkakatulad tayo kay Jeremias? 13, 14. Bakit maiintindihan ng mga Kristiyano ang nadama ni Jeremias noong pahirapan siya ni Pasur, gaya ng makikita sa pahina 10?

12 10 ng pagpapagal at pamimighati at ang aking mga araw ay magwakas lamang sa kahihiyan? (Jer. 20:14-18) Talagang nanlumo siya. Ikaw, minsan ba pakiramdam mo y wala kang halaga, wala kang pakinabang, o na wala nang dahilan para magpatuloy ka sa paglilingkod? Kung ganoon, mapapatibay ka kapag nalaman mo ang mga naranasan ni Jeremias at kung paano niya ito nalampasan. Anong aral ang matututuhan mo mula sa pag-aatas ni Jehova kay Jeremias? May pagkakapareho kaya kayo ni Jeremias? 15 Matapos magsalita ang propeta tungkol sa pag-awit at pagpuri kay Jehova, pamimighati na ang binabanggit niya sa Jeremias 20: (Basahin ang Jeremias 20: 12, 13.) Ikaw, mabilis din bang magbago kung minsan ang damdamin mo? Napakasaya mo tapos bigla kang pang- 15. Bakit tayo makikinabang kung pag-aaralan natin ang naging damdamin ni Jeremias?

13 Inilagay Ko ang Aking mga Salita sa Iyong Bibig 11 hihinaan ng loob? Makikinabang tayo kung pag-aaralan natin ang karanasan ni Jeremias. Kitang-kita na ang nadama niya noon ay gaya rin ng nadarama natin ngayon. Kaya may matututuhan tayo sa naging damdamin at pagkilos ng lalaking ito na lubusang ginamit ng Maylalang bilang kaniyang tagapagsalita. 2 Cro. 36:12, 21, 22; Ezra 1:1. 16 May isa pang bagay na maaaring pareho kayo ni Jeremias. Ano iyon? Binigyan siya ng Diyos ng kakaiba at di-birong utos: Huwag mag-asawa. (Basahin ang Jeremias 16:2.) Bakit hindi siya pinag-asawa ni Jehova, at ano ang naging reaksiyon niya? Ano ang matututuhan dito ng mga kapatid na walang asawa, pinili man nila ito o hindi? May matututuhan ba ang mga mag-asawang Saksi mula sa sinabi ng Diyos kay Jeremias? At paano naman ang mga mag-asawang walang anak? Paano makakatulong sa iyo ang ulat na ito? 17 May pagkakataon na namanhik si Jeremias sa nakaluklok na hari sa Juda: Sundin mo, pakisuyo, ang tinig ni Jehova sa bagay na sinasalita ko sa iyo, at mapapabuti ka, at ang iyong kaluluwa ay mananatiling buh ay. (Jer. 38:20) Napakagandang halimbawa nito may kinalaman sa pakikitungo sa iba, maging sa mga hindi pa kumikilala kay Jehova na maaari nating tulungan. Maganda ring tularan natin ang pakikitungo ni Jeremias sa mga masunurin sa Diyos. Oo, marami tayong matututuhan kay Jeremias. ANO ANG MAAASAHAN SA AKLAT NA ITO? 18 Matutulungan ka ng aklat na ito na masuri at makinabang sa mga aklat ng Bibliya na Jeremias at Mga Panaghoy. 16. Sinu-sino ang makakakuha ng aral sa hindi pag-aasawa ni Jeremias? 17. Ano ang matututuhan natin sa sinabi ng propeta sa Jeremias 38:20? 18, 19. Sa anu-anong paraan mapag-aaralan ang aklat ng Jeremias at Mga Panaghoy?

14 12 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias Paano? Sumulat si apostol Pablo: Ang lahat ng Kasulatan ay kinasihan ng Diyos at kapaki-pakinabang sa pagtuturo, sa pagsaway, sa pagtutuwid ng mga bagay-bagay, sa pagdidisiplina sa katuwiran. (2 Tim. 3:16) Kasama sa mga ito ang Jeremias at Mga Panaghoy. 19 Siyempre, maraming paraan para pag-aralan ang aklat ng Jeremias at Mga Panaghoy. Halimbawa, puwede natin itong suriin nang talata-por-talata, na inaalam ang detalye o kahulugan ng bawat talata. Maaari din namang tingnan ang pagkakatulad at pagkakaiba ng mga tao at mga pangyayari noong panahon ni Jeremias sa mga tao at kaganapan sa ngayon. (Ihambing ang Jeremias 24: 6, 7; 1 Corinto 3:6.) Ang isa pang paraan ay pag-aralan ang kasaysayan at mga pangyayaring inilalahad sa dalawang aklat na ito. (Jer. 39:1-9) Sa katunayan, kailangan natin

15 Inilagay Ko ang Aking mga Salita sa Iyong Bibig 13 ang ilan sa mga impormasyong iyon para maging kapaki-pakinabang ang pagsusuri natin sa Jeremias at Mga Panaghoy. Kaya ang Kabanata 2, Naglilingkod sa Huling Bahagi ng mga Araw, ay tutulong sa atin na makita ang mga kalagayan noong panahon ni Jeremias at kung paano minaniobra ng Diyos ang mga bagay-bagay. 20 Pero ang pangunahing layunin ng aklat na ito ay tulungan tayong pahalagahan ang aklat ng Jeremias at Mga Panaghoy bilang kaloob mula sa Diyos na makakatulong sa mga Kristiyano sa ngayon. (Tito 2:12) Mula sa mga aklat na ito, makikita natin ang iba pang impormasyon na kapaki-pakinabang sa pagtuturo. Nagbibigay ito ng praktikal na mga payo at halimbawa na tutulong sa atin na mapagtagumpayan ang mga hamon sa buhay ikaw man ay may asawa o wala, elder, payunir, naghahanapbuhay, maybahay, o estudyante. Sa pamamagitan ng dalawang aklat na ito ng Bibliya, tutulungan tayo ng Diyosna masangkapanukolsabawatmabutinggawa. 2 Tim. 3: Habang pinag-aaralan mo ang bawat kabanata ng aklat na ito, suriin ang mga punto na mapapakinabangan mo. Tiyak na makikita sa aklat ng Jeremias at Mga Panaghoy ang puntong isinulat ni Pablo: Ang lahat ng bagay na isinulat noong una ay isinulat sa ating ikatututo, upang sa pamamagitan ng ating pagbabata at sa pamamagitan ng kaaliwan mula sa Kasulatan ay magkaroon tayo ng pag-asa. Roma 15: Paano tayo matutulungan ng aklat na ito na pahalagahan ang Jeremias at Mga Panaghoy? 21. Bakit ka mananabik na pag-aralan ang aklat na ito? Ano ang maaari mong matutuhan sa aklat ng Jeremias at Mga Panaghoy kung tungkol sa iyong pang-araw-araw na buhay?

16 KABANATA 2 NAGLILINGKOD SA HULING BAHAGI NG MGA ARAW ANO ang nakikita mo? ang tanong ng Diyos sa bagongatas na propeta. Isang palayok na maluwang ang bibig na hinihipan ang nakikita ko, ang sagot ng kabataang si Jeremias, at ang bibig nito ay palayo sa hilaga. Ipinahihiwatig ng pangitaing iyan kung anong uri ng mensahe ang ihahatid ni Jeremias. (Basahin ang Jeremias 1:13-16.) Ang makasagisag na palayok ay hinihipan, hindi para pala- 1, 2. (a) Anong pangitain ni Jeremias ang nagpapahiwatig ng mensaheng ihahatid niya? (b) Bakit ka dapat maging interesado sa mensahe ni Jeremias?

17 Naglilingkod sa Huling Bahagi ng mga Araw 15 migin, kundi upang pagningasin pa ang apoy sa ilalim nito. Oo, inihuhula ni Jehova na may kapahamakan, tulad ng nakakapasong likido, na ibubuhos sa lupain ng Juda dahil sa kanilang kataksilan. Bakit kaya nakatagilid patimog ang bunganga ng palayok? Dahil ang kapahamakan ay manggagaling sa hilaga doon magmumula ang Babilonya na sasalakay sa kanila. At gayon nga ang nangyari. Nasaksihan ni propeta Jeremias ang sunud-sunod na pagbubuhos ng kapahamakan mula sa kumukulong palayok, na humantong sa pagkawasak ng Jerusalem. 2 Oo, wala na ang Babilonya, pero napakahalagang maging interesado ka sa makahulang mga mensahe ni Jeremias. Bakit? Dahil nabubuhay ka sa huling bahagi ng mga araw kung kailan marami ang nag-aangking Kristiyano; pero sila at ang kani-kanilang relihiyon ay hindi sinasangayunan ng Diyos. (Jer. 23:20) Subalit gaya ni Jeremias, ikaw at ang mga kapuwa mo Saksi ay nangangaral hindi lamang ng mensahe ng paghatol kundi ng pag-asa. 3 Malamang na noong mga huling taon ng paglilingkod ni Jeremias, idinikta niya ang kaniyang ulat sa isang kalihim, imbes na isulat ang mga kaganapan habang nangyayari ang mga ito. (Jer. 25:1-3; 36:1, 4, 32) Hindi kronolohikal ang ulat dahil isinulat ito ni Jeremias ayon sa paksa. Kaya mas mainam na may alam ka sa mga pangyayaring saklaw ng ulat ng Jeremias at Mga Panaghoy, pati na ang pagkakasunud-sunod ng mga ito. Tingnan ang chart sa pahina 19. Kung alam mo kung sino ang hari sa Juda sa isang partikular na panahon at, sa ilang kaso, maging ang mga kaganapan sa loob at labas ng Juda, mas maiintindihan mo kung bakit ganoon ang sinabi o ginawa ni Jeremias. At mas makikinabang ka sa mensahe ng Diyos sa Kaniyang bayan sa pamamagitan ni Jeremias. 3. (a) Ano ang pagkakaayos ng mga ulat sa aklat ng Jeremias? (b) Ano ang isasaalang-alang sa Kabanata 2 ng aklat na ito?

18 16 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias MGA KALAGAYAN NOONG PANAHON NI JEREMIAS 4 Maligalig ang panahon noong naglilingkod si Jeremias bilang propeta. Nag-aagawan noon sa kapangyarihan ang Asirya, Babilonya, at Ehipto. Mga 93 taon bago maging propeta si Jeremias, tinalo ng Asirya ang sampung-tribong kaharian ng Israel sa hilaga at ipinatapon ang marami sa mga mamamayan nito. Ipinagtanggol noon ni Jehova ang Jerusalem at ang tapat na hari nitong si Hezekias mula sa mga Asiryano. Malamang na pamilyar ka sa makahimalang pagpuksa ng Diyos sa 185,000 kalabang sundalo. (2 Hari 19:32-36) Isa sa mga anak ni Hezekias ay si Manases. Malamang na sa panahon ng 55-ta ong paghahari ni Manases isinilang si Jeremias. Hawak noon ng Asirya ang Juda. 2 Cro. 33:10, Isinulat ni Jeremias ang mga aklat ng 1 at 2 Hari, at binanggit dito na muling itinayo ni Manases ang matataas na dakong ibinagsak ng kaniyang ama. Nagtayo si Manases ng mga altar para kay Baal at sa mga hukbo ng langit, maging sa mismong templo ni Jehova. Nagbubo si Manases ng maraming dugong walang sala. Ultimong anak niya ay inihandog niya sa diyus-diyosan bilang haing sinusunog! Ginawa niya nang lansakan ang masama sa paningin ni Jehova. Dahil sa talamak na kasamaan, itinakda ng Diyos ang Jerusalem at Juda sa kapahamakan, gaya ng sinapit ng Samaria at Israel. (2 Hari 21:1-6, 12-16) Pagkamatay ni Manases, ang anak naman niyang si Amon ang naging promotor ng idolatriya. Pero mag-iiba ang hihip ng hangin. Pagkaraan ng dalawang taon, pinaslang si Amon. Pumalit sa trono ang kaniyang walong-ta ong-gulang na anak na si Josias noong 659 B.C.E. 6 Naghari si Josias sa loob ng 31 taon, at sa loob ng panahong iyon, nauungusan na ng Babilonya ang Asirya. Nakita 4-6. Ano ang kalagayan ng bayan ng Diyos noong mga dekada bago maging propeta si Jeremias?

19 Naglilingkod sa Huling Bahagi ng mga Araw 17 ni Josias na ito ang pagkakataon para makalaya ang Juda sa paniniil ng mga banyaga. Di-tulad ng kaniyang ama at lolo, naging tapat si Josias kay Jehova at gumawa ng malalaking reporma sa pagsamba. (2 Hari 21:19 22:2) Noong ika-12 taon ng paghahari ni Josias, giniba niya ang matataas na dako, sagradong poste, at imahen ng mga diyus-diyosan sa buong kaharian, at sa kalaunan, iniutos niyang kumpunihin ang templo ni Jehova. (Basahin ang 2 Cronica 34:1-8.) Noong ika-13 taon ng paghahari ni Josias (647 B.C.E.) inatasan si Jeremias bilang propeta ng Diyos. Kung isa kang propeta noong panahon ni Jeremias, ano kaya ang madarama mo? 7 Habang kinukumpuni ang templo noong ika-18 taon ng paghahari ng mabuting haring si Josias, natagpuan ng mataas na saserdote ang mismong aklat ng kautusan. Iniutos ng hari sa kaniyang kalihim na basahin ito. Natanto ni Josias ang kamalian ng kaniyang bayan. Sumangguni siya kay Jehova sa pamamagitan ni propetisa Hulda, at hinimok ang kaniyang mga sakop na sundin ang mga utos ng Diyos. Sinabi ni Hulda kay Josias na magpapasapit si Jehova ng kapahamakan sa mga taga-juda dahil sa kanilang kawalang-katapatan. Pero dahil sa sigasig ni Josias sa tunay na pagsamba, hindi mangyayari ang kapahamakang iyon sa panahon niya. 2 Hari 22:8, Ipinagpatuloy ni Josias ang kaniyang kampanya para iligpit ang idolatriya. Sinuyod niya maging ang mga dating teritoryo ng kaharian ng Israel sa hilaga, at ibinagsak ang mataas na dako at altar sa Bethel. Nagsaayos din siya ng napakalaking pagdiriwang ng Paskuwa. (2 Hari 23:4-25) 7, 8. (a) Ano ang pagkakaiba ng paghahari ni Josias sa pamamahala nina Manases at Amon? (b) Anong uri ng tao si Josias? (Tingnan ang kahonsapahina20.)

20 18 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias Siguradong ikinatuwa ito ni Jeremias! Pero mahirap baguhin ang mga tao. Sinanay sila ni Manases at Amon sa karima-rimarim na idolatriya, kaya napakahina ng kanilang espirituwalidad. Bagaman may mga reporma si Josias, inutusan ng Diyos si Jeremias na ipamukha sa mga Judio na ang mga diyus-diyosan nila ay kasindami ng kanilang mga lunsod. Ang mga kababayan ni Jeremias ay parang isang taksil na asawa iniwan nila si Jehova at nagpatutot, o sumamba, sa ibang mga diyos. Inihayag ni Jeremias: Naglagay kayo ng mga altar na kasindami ng mga lansangan sa Jerusalem para sa kahiya-hiyang bagay, mga altar na paghahandugan ng haing usok para kay Baal. Basahin ang Jeremias 11:1-3, Walang epekto sa mga Judio ang mensahe ni Jeremias, at wala ring tigil ang mga nakapalibot na bansa sa pagaagawan ng kapangyarihan. Noong 632 B.C.E., sinakop ng magkaalyadong puwersa ng mga Babilonyo at Medo ang Nineve, ang kabisera ng Asirya. Pagkalipas ng tatlong taon, sumakloloanghukboniparaonnecongehiptosamga Asiryano. Bagaman hindi binabanggit ng Bibliya kung bakit sinikap ni Josias na itaboy pabalik sa Megido ang hukbo ng mga Ehipsiyo, dito siya malubhang nasugatan na ikinamatay niya. (2 Cro. 35:20-24) Ano kaya ang magiging epekto ng trahedyang ito sa pulitika at relihiyon sa Juda? At anong mga bagong hamon ang naghihintay kay Jeremias? MGA PAGBABAGO SA JUDA 10 Alam mo bang napakalungkot ni Jeremias nang mamatay si Josias? Napighati siya nang husto anupat 9. Ano ang mga kaganapan sa loob at labas ng bansa noong mga huling taon ng paghahari ni Josias? 10. (a) Ano ang pagkakatulad ng panahon natin ngayon sa panahon pagkamatay ni Josias? (b) Bakit ka makikinabang kung pag-aaralan mo ang halimbawa ni Jeremias?

21 Paglilingkod ni Jeremias nanambitan para sa hari. (2 Cro. 35:25) Talaga namang kritikal ang panahong iyon. Namemeligro ang Juda dahil sa pag-aagawan ng Ehipto, Asirya, at Babilonya sa kapangyarihan. At pagkamatay ni Josias, muling nasadlak ang Juda sa idolatriya. Mula noon, naging mahirap na ang sitwasyon para kay Jeremias. Sa ngayon, marami rin tayong nararanasang pagbabago malaya tayo ngayon, bukasmakalawa pinag-uusig na tayo at ipinagbabawal ang gawain. Hindi natin alam kung sino sa atin ang malalagay sa ganoong sitwasyon. Ano kaya ang gagawin natin? Paano kaya tayo makapananatiling tapat? Makakatulong sa atin ang pagtalakay sa mga hamong napagtagumpayan ni Jeremias. 11 Iniluklok ng mamamayan ng Juda ang anak ni Josias na si Jehoahaz, na kilala rin bilang Salum. Tatlong buwan lang siyang namahala dahil pinatalsik siya ni Paraon Neco pagkatapos nitong makipaglaban sa mga Babilonyo, at dinala 11. Ano ang nangyari sa Juda pagkamatay ni Josias? Manases Amon 661 Josias 659 Inatasan si Jeremias c. 647 Winasak ang Nineve 632 Jehoahaz 628 (tatlong buwan) Jehoiakim 628 Jehoiakin 618 (tatlong buwan) Zedekias 617 Winasak ang Jerusalem B.C.E

22 JOSIAS HULING MABUTING HARI NG JUDA Pagkamatay ng ama niyang si Amon, naging hari ng Juda si Josias sa edad na walo. Sa edad na 15, pinasimulan niyang hanapin si Jehova at lumakad siya sa lahat ng daan ni David na kaniyang ninuno. Sa edad na 19, sinimulan niyang linisin ang Juda at Israel mula sa huwad na pagsamba at pinagdudurog ang mga idolo. Sa edad na 25, ipinakumpuni niya ang templo ni Jehova. 2 Hari 21:19 22:2; 2 Cro. 34:2-8. Habang kinukumpuni ang templo, natagpuan ang aklat ng Kautusan, malamang na ang mismong isinulat ni Moises, at binasa ito kay Josias. Nagpakumbaba siya, hinapak ang kaniyang kasuutan, at tumangis. Ipinabasa ni Josias ang aklat sa harap ng mga saserdote, Levita, at sa buong nasasakupan niya, ang malalaki at maliliit. Ayon sa ulat, nakipagtipan ang hari upang lumakad sa pagsunod kay Jehova at upang tuparin ang kaniyang mgautos...nangkaniyangbuongpusoatnangkaniyang buong kaluluwa. Pagkatapos, pinag-ibayo pa ni Josias ang kampanya para alisin ang huwad na pagsamba. Nagdaos din siya ng isang napakalaking Paskuwa para kay Jehova, na walang katulad mula noong mga araw ni Samuel. 2 Cro. 34:14 35:19.

23 Naglilingkod sa Huling Bahagi ng mga Araw 21 siya sa Ehipto. Inihayag ni Jeremias na hindi na babalik ang hari. (Jer. 22:10-12; 2 Cro. 36:1-4) Pinaupo ni Neco sa trono si Jehoiakim, anak din ni Josias. Malayung-malayo si Jehoiakim sa kaniyang ama. Sa halip na ipagpatuloy ang reporma ni Josias, ibinalik niya ang idolatriya. Basahin ang 2 Hari 23:36, Nang maghari si Jehoiakim, pinapunta ni Jehova si Jeremias sa templo para hayagang kondenahin ang Juda dahil sa kanilang kasamaan. Palibhasa y naroon ang templo ni Jehova, iniisip ng mga Judio na walang masamang mangyayari sa kanila. Pero kung hindi sila titigil sa pagnanakaw, pagpaslang at pangangalunya at pagsumpa nang may kabulaanan at paggawa ng haing usok para kay Baal at pagsunod sa ibang mga diyos, iiwan ni Jehova ang kaniyang templo. Itatakwil niya ang mapagpaimbabaw na mga sumasamba roon, gaya ng pagtatakwil niya sa tabernakulo sa Shilo noong panahon ng mataas na saserdoteng si Eli. Ang lupain ng Juda ay magiging isang wasak na dako. (Jer. 7:1-15, 34; 26:1-6) Isip-isipin ang lakas ng loob na kailangan ni Jeremias para ihayag ang mensaheng iyan! Malamang na mga prominente at maiimpluwensiyang tao ang nakabangga niya. Kailangan din ng mga kapatid natin ngayon ng lakas ng loob para makapagpatotoo sa lansangan o makipag-usap sa mayayaman at importanteng tao. Pero ito ang tandaan natin: Siguradong tutulungan tayo ni Jehova, kung paanong tinulungan niya si Jeremias. Heb. 10:39; 13:6. 13 Ano kaya ang magiging reaksiyon ng mga lider ng relihiyon sa Juda sa mensahe ni Jeremias? Ayon sa ulat mismo ng propeta, sinunggaban [ako] ng mga saserdote at Iniisip ng ilan na iisa ang tinutukoy na pangyayari sa Jeremias 7:1-15 at 26:1-6 dahil sa pagkakatulad ng nilalaman nito. 12, 13. (a) Ano ang lagay ng espirituwalidad ng Juda noong pasimula ng paghahari ni Jehoiakim? (b) Paano tinrato ng mga Judiong lider ng relihiyon si Jeremias?

24 22 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias ng mga propeta at ng buong bayan, na sinasabi: Ikaw ay tiyak na mamamatay. Nanggagalaiti sila. Nararapat sa lalaking ito ang hatol na kamatayan. (Basahin ang Jeremias 26:8-11.) Pero hindi nanaig ang mga kaaway ni Jeremias. Si Jehova ay nasa likod ng propeta. Hindi nagpasindak si Jeremias sa mga kaaway, kahit marami pa sila. At magagawa mo rin iyan. Ano ang pagkakaiba ng mga kalagayan noong panahon ng paghahari nina Manases, Amon, at Josias? Anong aral ang matututuhanmosapagharapnijeremiassakaniyang mabigat na atas?

25 Naglilingkod sa Huling Bahagi ng mga Araw 23 ISULAT MO... ANG LAHAT NG MGA SALITA 14 Noong ikaapat na taon ng paghahari ni Jehoiakim, sinabi ni Jehova kay Jeremias na isulat ang lahat ng salita nasinalitanijehovasakaniyamulanoongpanahonnijosias. Kaya idinikta ni Jeremias sa kalihim niyang si Baruc ang lahat ng sinabi sa kaniya ng Diyos sa nakalipas na 23 taon. Sangkot sa kaniyang mensahe ng paghatol ang mga 20 hari at kaharian. Inutusan ni Jeremias si Baruc na basahin nang malakas ang balumbong ito sa bahay ni Jehova. Bakit? Marahil yaong mga nasa sambahayan ni Juda ay makikinig sa lahat ng kapahamakan na iniisip kong gawin sa kanila, ang sabi ni Jehova, upang sila ay manumbalik, bawat isa mula sa kaniyang masamang lakad, at sa gayon ay mapatawad ko nga ang kanilang kamalian at ang kanilang kasalanan. Jer. 25:1-3; 36: Nang basahin ng isang opisyal ng korte ang balumbon kay Jehoiakim, sinira at sinunog iyon ng hari. Pagkatapos, iniutos niyang kunin sina Jeremias at Baruc. Ngunit iningatan silang nakakubli ni Jehova. (Basahin ang Jeremias 36:21-26.) Sa sobrang sama ni Jehoiakim, inihayag ni Jehova sa pamamagitan ng kaniyang propeta na ang hari ay ililibing gaya ng paglilibing sa asnong lalaki. Siya ay kakaladkarin at itatapon sa labas ng mga pintuang-daan ng Jerusalem. (Jer. 22:13-19) Sa tingin mo, hindi kaya sobra naman ang pagkakalarawan ni Jeremias sa hulang ito? 16 Hindi naman puro mensahe ng kapahamakan ang dala ni Jeremias. May mensahe rin siya ng pag-asa. Ililigtas at ibabalik ni Jehova ang isang nalabi ng Israel sa kanilang sariling lupain upang manirahan doon nang tiwasay. Makikipagtipan sa kanila ang Diyos ng isang tipan 14, 15. (a) Anong gawain ang pinasimulan ni Jeremias at ng kalihim niyang si Baruc noong ikaapat na taon ng paghahari ni Jehoiakim? (b) Anong uri ng tao si Jehoiakim? (Tingnan ang kahon sa pahina 25.) 16. Anong magandang mensahe ang inihayag ni Jeremias?

26 24 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias na bago at namamalagi nang walang takda. Isusulat niya ang kaniyang kautusan sa kanilang puso. Patatawarin niya sila at hindi na uungkatin ang kanilang mga kasalanan. Bukod diyan, isang inapo ni David ang maglalapat ng katarungan at katuwiran sa lupain. (Jer. 31:7-9; 32:37-41; 33:15) Matutupad ang mga hulang ito pagkaraan ng mga dekada at mga siglo, at apektado tayo nito pati na ang ating walang-hanggang kinabukasan. Pero noong panahon ni Jeremias, patuloy ang paglalabanan ng mga kaaway ng Juda. Basahin ang Jeremias 31:31, 33, 34; Hebreo 8:7-9; 10: ANG PAGBANGON NG BABILONYA 17 Noong 625 B.C.E., nagsagupaan ang mga Babilonyo at Ehipsiyo sa Carkemis, malapit sa Ilog Eufrates, mga 600 kilometro sa hilaga ng Jerusalem. Tinalo ni Haring Nabucodonosor ang puwersa ni Paraon Neco. Noon nagwakas ang kapangyarihan ng Ehipto sa rehiyon. (Jer. 46:2) Nang makontrol na ni Nabucodonosor ang Juda, ginawa niyang alipin si Jehoiakim. Pero pagkaraan ng tatlong taon ng pagiging basalyo ni Jehoiakim, nagrebelde ito. (2 Hari 24:1, 2) Noong 618 B.C.E., nilusob ni Nabucodonosor at ng kaniyang hukbo ang Juda at pinalibutan ang Jerusalem. Isip-isipin kung gaano kahirap ang panahong iyon, maging para sa propeta ng Diyos na si Jeremias. Lumilitaw na namatay si Jehoiakim habang kinukubkob ang Jerusalem. Ang Sinasabi ng Daniel 1:1, 2 na ibinigay si Jehoiakim sa kamay ni Nabucodonosor noong ikatlong taon ng paghahari ni Jehoiakim, lumilitaw na ikatlong taon ng pagiging basalyo nito. Kaya maaaring namatay ang hari noong panahon ng pagkubkob na tumapos sa rebelyon. Iniulat ni Josephus na pinatay ni Nabucodonosor si Jehoiakim at basta na lang ipinahagis ang bangkay nito sa labas ng pader ng Jerusalem. Pero hindi iniulat ng Bibliya kung paano natupad ang hula tungkol sa kamatayan ni Jehoiakim. Jer. 22:18, 19; 36:30. 17, 18. Ano ang mga kaganapan sa loob at labas ng bansa noong mga huling taon ng paghahari ni Jehoiakim at noong maghari si Zedekias?

27 JEHOIAKIM HARING PUMATAY NG PROPETA NI JEHOVA Si Jehoiakim ay 25 anyos nang maluklok sa trono, at mga 11 taon siyang naghari sa Juda. Sa 2 Cronica 36:5-8, iniulat na hindi lang masama ang ginawa niya, kundi mga karima-rimarim na bagay. Binale-wala ni Jehoiakim ang mga babala ni Jeremias, at naging talamak ang kawalang-katarungan, pangingikil, at pagpaslang. Nang ihayag ng propetang si Urias ang mensaheng tulad ng sinalita ni Jeremias, pinatay ni Jehoiakim si Urias. Lumilitaw na namatay ang hari noong kinukubkob ng Babilonya ang Jerusalem. Jer. 22:17-19; 26: anak niyang si Jehoiakin ay sumuko sa mga Babilonyo matapos ang tatlong buwan lamang na paghahari. Sinimot ni Nabucodonosor ang yaman ng Jerusalem at dinalang bihag sijehoiakin,angmgapamilyanghariatngmgataongmahal ng Juda, ang mga mandirigma ng bansa, at ang mga bihasang manggagawa. Kabilang sina Daniel, Hananias, Misael, at Azarias sa mga binihag. 2 Hari 24:10-16; Dan. 1: Iniluklok ngayon ni Nabucodonosor ang isa pang anak ni Josias, si Zedekias, bilang hari ng Juda. Siya ang magiging

28 26 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias huling makalupang hari mula saangkannidavid.nagwakas ang kaniyang paghahari nang mawasak ang Jerusalem at ang templo nito noong 607 B.C.E. (2 Hari 24:17) Pero sa loob ng 11-ta ong paghahari ni Zedekias, puno ˆ ng kaligaligan at tensiyon ang Juda. Talagang walang ibang masasandalan si Jeremias kundi angisa nanag-atas sakani- ya bilang propeta. 19 Isipin mong ikaw si Jeremias. Nasaksihan niya ang kaligaligan sa Juda at ang paghina ng espirituwalidad nito mula pa noong panahon ni Josias. Pero alam niyang lalalapa ˆ ito. Sinabi sa kaniya ng mga kababayan niya: Huwag kang manghula sa pangalan ni Jehova, upang hindi ka mamatay sa aming kamay. (Jer. 11:21) Bagaman nagkatotoo ang mga hula ni Jeremias, sinabi ng mga Judio: Kung tungkol sasalitanasinalitamosaaminsapangalannijehova,hindi kami makikinig sa iyo. (Jer. 44:16) Pero buhay ang nakataya, at ganiyan din ngayon. Ang mensaheng ipinangangaral mo ay galing din kay Jehova. Magiging mas masigasig ka kapag pinag-aralan mo kung paano pinrotektahan ni Jehova ang kaniyang propeta noong malapit nang bumagsak ang Jerusalem. 19. Ano ang reaksiyon ng mga kababayan ni Jeremias sa kaniyang mensahe? Bakit ka dapat maging interesado dito? Ano ang matututuhan natin sa saloobin ni Jeremias noong naghahari si Jehoiakim? Anong mahalagang hula na inihayag ni Jeremias ang may katuparan hanggang sa ating panahon? MGA HULING ARAW NG ISANG DINASTIYA 20 Marahil ang pinakamahirap para kay Jeremias ay ang panahon ng paghahari ni Zedekias. Katulad ng kaniyang 20. Bakit nahirapan si Jeremias noong si Zedekias ang hari? (Tingnan ang kahon sa pahina 29.)

29 Naglilingkod sa Huling Bahagi ng mga Araw 27 mga sinundan, si Zedekias ay patuloy na gumawa ng masama sa paningin ni Jehova. (Jer. 52:1, 2) Kontrolado siya ng Babilonya, at obligado siyang magpasakop sa hari ng Babilonya dahil pinasumpa siya ni Nabucodonosor sa pangalan ni Jehova. Pero nang maglaon, nagrebelde si Zedekias. At pinilit si Jeremias ng mga sumasalansang sa kaniya na suportahan ang rebelyon. 2 Cro. 36:13; Ezek. 17:12, Lumilitaw na noong pasimula ng paghahari ni Zedekias, nagpadala ng mga mensahero ang mga hari ng Edom, Moab, Ammon, Tiro, at Sidon sa Jerusalem. Marahil, gusto nilang isama si Zedekias sa isang koalisyon laban kay Nabucodonosor. Pero hinimok ni Jeremias si Zedekias na magpasakop sa Babilonya. At para ipakita sa mga mensaherong iyon na dapat ding magpasakop sa Babilonya ang kani-kanilang bansa, binigyan sila ni Jeremias ng mga pamatok. (Jer. 27:1-3, 14) Pinag-initan ng mga tao si Jeremias dahil sa mensahe niya, at ginatungan pa ito ng bulaang propetang si Hananias. Ayon kay Hananias, sinabi ng Diyos na hindi magtatagumpay ang Babilonya. Pero sinabi ni Jehova kay Jeremias na sa loob ng isang taon, mamamatay ang impostor na si Hananias. At iyon nga ang nangyari. Jer. 28: 1-3, 16, Hati ngayon ang Juda may mga gustong magpasakopsababilonyaatmaymgagustongmagrebelde.noong 609 B.C.E., humingi si Zedekias ng suporta sa Ehipto para sa kaniyang pagrerebelde. Nakikipagmatigasan kay Jeremias ang mga taong naghihimagsik at nag-aalab ang pagkamakabayan. (Jer. 52:3; Ezek. 17:15) Bumalik sa Juda si Ang pagbanggit kay Jehoiakim sa Jeremias 27:1 ay maaaring pagkakamali ng isang tagakopya, dahil si Zedekias ang binabanggit sa talata 3 at (a) Anong magkaibang paksiyon ang makikita sa Juda noong paghahari ni Zedekias? (b) Ano ang naging trato kay Jeremias dahil sa kaniyang paninindigan? Bakit ka dapat maging interesado dito?

30 28 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias Nabucodonosor at ang kaniyang puwersa para sugpuin ang paghihimagsik. Nilupig niya ang lahat ng lunsod ng Juda at muling kinubkob ang Jerusalem. Sa kritikal na panahong ito, inihayag ni Jeremias kay Zedekias at sa mga sakop nito na babagsak ang Jerusalem sa kamay ng mga Babilonyo. Kamatayan ang naghihintay sa mga mananatili sa lunsod. Mananatili namang buh ay ang mga susuko sa mga Caldeo. Basahin ang Jeremias 21:8-10; 52:4. 23 SinasabingmgaprinsipengJudanatraydorsiJeremias dahil kampi siya sa Babilonya. Nang itanggi niya ito, sinaktan siya ng mga prinsipe at ikinulong. (Jer. 37:13-15) Pero walang plano si Jeremias na pagaanin ang mensahe ni Jehova. Kaya hinikayat ng mga prinsipe si Zedekias na ipapatay si Jeremias. Itinapon nila si Jeremias sa isang imbakang-tubig na puno ˆ ng lusak para doon na siya mamatay. Pero sinaklolohan siya ni Ebed-melec, isang Etiope na naglilingkod sa bahay ng hari. (Jer. 38:4-13) Sa ngayon, madalas malagay sa peligro ang buhay ng mga lingkod ni Jehova dahil hindi nila maatim na masangkot sa pulitika. Talagang mapapatibay ka ng karanasan ni Jeremias na mapagtagumpayan ang mga pagsubok sa iyong pananampalataya. 24 Sa wakas, noong 607 B.C.E., napasok ng mga Babilonyo ang Jerusalem, at bumagsak ang lunsod. Sinunog ng hukbo ni Nabucodonosor ang templo ni Jehova, giniba ang mga pader ng lunsod, at pinatay ang mga maharlika ng Juda. Sinubukan ni Zedekias na tumakas, pero nahuli siya at dinala kay Nabucodonosor. Pinatay sa harap ni Zedekias ang mga anak niya, saka siya binulag ni Nabucodonosor, iginapos, at dinala sa Babilonya. (Jer. 39:1-7) Oo, nagkatotoo ang mga sinabi ni Jeremias tungkol sa Juda at Jerusalem. Pero sa halip na magsaya, tumangis ang propeta ng Diyos sa sinapit ng kaniyang bayan. Mababasa 24. Ilarawan ang mga pangyayari noong 607 B.C.E.

31 ZEDEKIAS HULING MAKALUPANG HARI NG JUDA Si Zedekias ay isang haring duwag at sunudsunuran sa kaniyang mga prinsipe. Noong huling pagsalakay ng Babilonya sa Jerusalem, sumangguni si Zedekias kay Jeremias para malaman ang mensahe ng Diyos. Pero hindi sumunod ang hari nang sabihansiyangpropetana sumuko. Hindi nagustuhan ni Zedekias ang sinabi ni Jeremias kaya ipinakulong niya ito. (Jer. 21:1-9; 32: 1-5) Pero sumasangguni pa rin ang hari kay Jeremias. Palihim niya itong ginagawa para hindi magalit ang mga prinsipe ng Juda. At nang hikayatin ng mga prinsipe ang hari na ipapatay si Jeremias, walang-tutol na sumagot si Zedekias: Siya ay nasa inyong mga kamay. Sapagkat sa anumang bagay ay hindi makapananaig ang hari laban sa inyo. Noong mailigtas si Jeremias sa panganib, muling sumangguni ang hari sa kaniya at inamin na natatakot siyang sundin ang Diyos dahil baka gawan siya ng masama ng mga tao. Jer. 37:15-17; 38:4, 5, 14-19, Pero si Zedekias ay hindi [pa rin] nagpakumbaba sa harapnijeremias...atpatuloyniyangpinatigasangkaniyang leeg at pinagmatigas ang kaniyang puso upang hindi manumbalik kay Jehova. 2 Cro. 36:12, 13; Ezek. 21:25.

32 30 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias natin sa aklat ng Mga Panaghoy ang kaniyang damdamin. Dapat tayong maantig habang binabasa natin ang aklat na ito. KALAGAYAN NG MGA NAIWAN SA JUDA 25 Nasaan si Jeremias habang nangyayari ang mga ito? Ipinakulong siya ng mga prinsipe ng Jerusalem, pero naging mabait sa kaniya ang manlulupig na mga Babilonyo at pinalaya siya. Pagkaraan, napasama si Jeremias sa ilang mga Judio na dinalang bihag, at muli, napalaya siya. Marami pa siyang atas na gagampanan; kailangan ng mga nakaligtas ang tulong niya. Inatasan ni Nabucodonosor si Gedalias bilang gobernador sa nasakop na lupain. Nangako ang hari ng Babilonya na magiging mapayapa ang buhay ng mga naiwang Judio hangga t nagpapasakop sila sa hari. Pero pinatay ng mga reklamador na Judio si Gedalias. (Jer. 39:13, 14; 40:1-7; 41:2) Hinimok ni Jeremias ang mga naiwang Judio na manatili sa lupain at huwag matakot sa hari ng Babilonya. Pero sinabi ng kanilang mga pinuno na sinungaling si Jeremias. Tumakas ang mga ito patungong Ehipto at sapilitang isinama sina Jeremias at Baruc. Gayunman, inihula ni Jeremias na lulusubin at lulupigin din ni Nabucodonosor ang Ehipto at mapapahamak ang mga Judio na nanganlong doon. Jer. 42:9-11; 43:1-11; 44: Hindi na naman nakinig ang mga kababayan ni Jeremias sa tunay na propeta ng Diyos. Bakit? Nangatuwiran sila: Mula nang panahong maglubay kami sa paggawa ng haingusokparasa reynanglangit atsapagbubuhosng mga handog na inumin para sa kaniya ay kinulang na kami sa lahat ng bagay, at sa pamamagitan ng tabak at ng taggu- 25, 26. (a) Ano ang mga kaganapan pagkatapos bumagsak ang Jerusalem? (b) Ano ang naging reaksiyon ng mga kababayan ni Jeremias sa kaniyang mensahe matapos bumagsak ang Jerusalem?

33 Naglilingkod sa Huling Bahagi ng mga Araw 31 tomaydumatingkamisaamingkatapusan. (Jer.44:16,18) Talagang napakahina ng espirituwalidad ng mga kababayan ni Jeremias! Sa kabilang dako, nakapagpapatibay na malaman na makapananatiling tapat kay Jehova ang isang di-sakdal na tao kahit pa napapaligiran siya ng mga walang pananampalataya. 27 Ang huling pangyayari na iniulat ni Jeremias ang paglaya ni Jehoiakin mula sa kamay ng kahalili ni Nabucodonosor na si Evil-merodac ay naganap noong 580 B.C.E. (Jer. 52:31-34) Mga 90 taon na noon si Jeremias. Walang malinaw na ulat tungkol sa kamatayan niya. Malamang na nanirahan siya noon sa Ehipto at namatay nang tapat matapos ang mga 67 taon ng pantanging paglilingkod kay Jehova. Naglingkod siya noong panahong itinataguyod ang tunay na pagsamba at noong maging laganap ang apostasya.nakinigsakaniyaangmgamay-takotsadiyos.pero mas marami ang tumanggi sa kaniyang mensahe, at naging marahas pa nga sa kaniya. Bigo ba si Jeremias? Hindinghindi! Sa simula pa lang, sinabi na sa kaniya ni Jehova: Tiyak na makikipaglaban sila sa iyo, ngunit hindi sila mananaig laban sa iyo, sapagkat Ako ay sumasaiyo. (Jer. 1:19) Ang ating atas bilang mga Saksi ni Jehova ngayon ay gaya ng kay Jeremias. Kaya aasahan natin na gayon din ang magiging reaksiyon ng mga tao sa ating mensahe. (Basahin ang Mateo 10:16-22.) Kung gayon, anong aral ang matututuhan natin mula kay Jeremias, at ano ang dapat na maging saloobin natin sa ating ministeryo? Talakayin natin ang mga ito. 27. Ano ang alam natin tungkol sa mga huling bahagi ng buhay ni propeta Jeremias? Ano ang nangyari kay Zedekias at sa kaniyang mga sakop na hindi nakinig sa mensahe ni Jeremias? Ano ang masasabi mo tungkol kay Jeremias?

34 KABANATA 3 SABIHIN MO SAKANILA ANG SALITANG ITO SI Jesu-Kristo ang pinakamagandang halimbawa sa pangangaral ng mabuting balita. Pero kapansin-pansin na noong unang siglo, napagkakamalan siyang si Jeremias kung minsan. (Mat. 16:13, 14) Gaya ni Jesus, inatasan ng Diyos si Jeremias na mangaral. Halimbawa, minsan ay sinabi sa kaniya ng Diyos: Sabihin mo sa kanila ang salitang ito, Ito ang sinabi ni Jehova. (Jer. 13:12, 13; Juan 12:49) At sa ministeryo, may mga katangian si Jeremias na pareho kay Jesus. 2 Pero baka sabihin ng ilang kapatid: Iba naman ang pangangaral natin sa pangangaral ni Jeremias. Isang bansang nakaalay sa Diyos ang teritoryo ni Jeremias; samantalang tayo, nangangaral sa mga taong hindi kilala si Jehova. Totoo naman iyan. Pero noong panahon ni Jeremias, karamihan sa mga Judio ay naging di-marunong at iniwan nila ang tunay na Diyos. (Basahin ang Jeremias 5:20-22.) Kailangan nilang magbago para tanggapin ni Jehova ang kanilang pagsamba. Sa ngayon, kailangan din ng mga tao sinasabi man nilang Kristiyano sila o hindi na kumilala kay Jehova at sumamba sa paraang sinasang-ayunan niya. Talakayin natin kung paano tayo makapaglilingkod sa tunay na Diyos at makakatulong sa mga tao sa pamamagitan ng pagtulad kay Jeremias. 1. (a) Ano ang pagkakatulad nina Jesus at Jeremias? (b) Bakit dapat nating tularan si Jeremias sa ating ministeryo? 2. Ano ang kailangang gawin ng mga tao ngayon na dapat ay ginawa ng mga Judio noon? 32

35 HINIPO NI JEHOVA ANG AKING BIBIG 3 Tandaan na sa pasimula ng atas ni Jeremias, narinig niya ang mga salitang ito: Sa lahat niyaong pagsusuguan ko sa iyo ay paroroon ka; at ang lahat ng iuutos ko sa iyo ay sasalitain mo. Huwag kang matakot dahil sa kanilang mga mukha, sapagkat Ako ay sumasaiyo upang iligtas ka, ang sabi ni Jehova. (Jer. 1:7, 8) Pagkaraan, may ginawa ang Diyos na hindi inaasahan ni Jeremias. Sinabi niya: Iniunat ni Jehova ang kaniyang kamay at hinipo nito ang aking bibig. Pagkatapos ay sinabi ni Jehova sa akin: Narito, inilagay ko ang aking mga salita sa iyong bibig. Tingnan mo, inaatasan kita sa araw na ito. (Jer. 1:9, 10) Mula noon, naunawaan ni Jeremias na magiging tagapagsalita siya ng Diyos na Makapangyarihan-sa-lahat. Sa tulong ni Jehova, Tulad sa kasong ito, madalas magsugo si Jehova ng mga anghel upang maghatid ng mensahe na para bang Siya mismo ang nagsasalita. Huk. 13:15, 22; Gal. 3: Noong pasimula ng gawain ni Jeremias, ano ang ginawa sa kaniya ng Diyos? Ano ang nadama ni Jeremias?

36 nagningas ang sigasig ni Jeremias sa sagradong paglilingkod. Isa. 6: Hindi naman aktuwal na hinihipo ni Jehova ang mga lingkod niya ngayon. Pero sa tulong ng kaniyang espiritu, inuudyukan niya silang magkaroon ng matinding pagnanais na ipangaral ang mabuting balita. Di-matatawaran ang sigasig ng marami sa kanila. Isang halimbawa nito si Maruja na taga-espanya. Mahigit 40 taon nang paralisado ang mga braso at binti niya. Hir ap siyang magbahay-bahay kaya gumawa siya ng ibang paraan para maging aktibo sa ministeryo. Isa na rito ang pagpapatotoo sa pamamagitan ng liham. Idinidikta ni Maruja sa kaniyang anak na babae ang gusto niyang sabihin. Sa loob ng isang buwan, nakapagpadala si Maruja at ang kaniyang sekretarya ng mahigit 150 liham na nilakipan ng tract. Dahil sa kanilang pagsisikap, napaabutan ng mabuting balita ang karamihan ng tao sa kalapit na nayon. Sinabi ni Maruja sa kaniyang anak, Kung isang tapat-puso ang makakatanggap ng liham natin, pagpapalain tayo ni 4. Maglahad ng magagandang karanasan tungkol sa masigasig na pangangaral.

37 Sabihin Mo sa Kanila ang Salitang Ito 35 Jehova ng Bible study. Sumulat ang elder nila, NagpapasalamatakokayJehovaatmaymgasisternagayani Maruja, na nagtuturo sa iba na pahalagahan kung ano talaga ang importante. 5 Noong panahon ni Jeremias, hindi kinalulugdan ng karamihan sa Jerusalem ang salita ni Jehova. Ayaw na bang mangaral ni Jeremias dahil marami ang walang interes? Aba hindi! Sinabi niya: Napuno ako ng pagngangalit ni Jehova. Nanghimagod ako sa kapipigil. (Jer. 6:10, 11) Paano mo matutularan ang gayong sigasig? Isipin mo na kinatawan ka ng tunay na Diyos, at napakalaking pribilehiyo niyan! Alam mong tinutuya ng mga prominenteng tao sa daigdig ang pangalan ng tunay na Diyos. Nakikita mo rin kung paano dinadaya ng mga lider ng relihiyon ang mga tao sa inyong teritoryo, gaya ng ginawa ng mga saserdote noong panahon ni Jeremias. (Basahin ang Jeremias 2:8, 26, 27.) Pero ang mabuting balita ng Kaharian na ipinangangaral mo ay kapahayagan ng pag-ibig ng Diyos sa sangkatauhan. (Panag. 3:31, 32) Oo, pakaisipin mo ang mga bagay na ito para manatili kang masigasig sa paghahayag ng mabuting balita at sa pagtulong sa mga tulad-tupa. 6 Marahil, sasang-ayon ka na hindi laging madali na mapanatili ang gayong sigasig sa ministeryo. Nagkaroon din si Jeremias ng mabibigat na problema, isa na rito ang mga bulaang propeta. Isang halimbawa nito ang nasa Jeremias kabanata 28. Hindi nakinig ang karamihan sa mensahe niya, kaya minsan, pakiramdam niya ay nag-iisa siya. (Jer. 6:16, 17; 15:17) At may mga nagbanta rin sa buhay niya. Jer. 26: (a) Paano napanatili ni Jeremias ang sigasig niya kahit walang interes ang mga tao? (b) Paano mo mapananatili ang sigasig mo sa pangangaral? 6. Anong mabibigat na hamon ang pinagdaanan ni Jeremias? Bakit ka makapagtitiwalang tutulungan ka ni Jehova na harapin ang mga hamon sa pangangaral?

38 36 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias NILINLANG MO AKO, O JEHOVA 7 Nang araw-arawin si Jeremias ng pang-iinsulto at panunuya, inihinga niya sa Diyos ang kaniyang sentimyento. Sa tingin mo, paano masasabing nilinlang ni Jehova ang tapat niyang propeta, gaya ng nakaulat sa Jeremias 20:7, 8? Basahin. 8 Hindi naman talaga dinaya ni Jehova si Jeremias. Sa halip, nilinlang ng Diyos ang propeta, hindi sa pamamagitan ng di-tapat o tusong pakana, kundi sa positibong paraan para matulungan ito. Pakiramdam kasi ni Jeremias ay hindi niya kakayanin ang pagsalansang, at hindi na niya kayang gampanan ang ipinagagawa ng Diyos. Pero nagampanan niya iyon, sa tulong ng Makapangyarihan-sa-lahat. Pinatunayan ni Jehova na mas malakas Siya kaysa kay Jeremias at sa mga saloobin nito. Noong parang gusto nang sumuko ni Jeremias, ginamit ni Jehova ang kaniyang kapangyarihan para maudyukan si Jeremias na magpatuloy; sa diwa, nalinlang siya ni Jehova. Pinatunayan ng Diyos na mas malakas siya kaysa sa mga kahinaan ng propeta. Kaya kahit na ang mga tao ay walang interes, tumatanggi, at mararahas, nakapangaral pa rin si Jeremias. 9 Si Jehova ay naging tulad ng isang kahila-hilakbot na makapangyarihan na kasama ni Jeremias at umaalalay rito. (Jer. 20:11) Mapapalakas ka rin ng Diyos para makapanatili kang masigasig sa tunay na pagsamba at malampasan ang mga problema. Gaya ng pagkakasabi sa isang salin, isipin mong si Jehova ay isang makapangyarihang mandirigma nanasatabimo. Ang Biblia Bagong Salin sa Pilipino. 10 Iyan din ang punto ni Pablo noong pinapatibay niya ang mga Kristiyanong sinasalansang. Sumulat siya: Gu- 7, 8. Sa anong diwa nilinlang ng Diyos si Jeremias? 9. Bakit ka mapapalakas ng Jeremias 20:11? 10. Ano ang determinado mong gawin sa harap ng pagsalansang?

39 Sabihin Mo sa Kanila ang Salitang Ito 37 mawi kayo sa paraang karapat-dapat sa mabuting balita tungkol sa Kristo, upang... marinig ko... na kayo ay nakatayong matatag sa isang espiritu, na may isang kaluluwa at nagpupunyaging magkakaagapay para sa pananampalataya sa mabuting balita, at sa anumang paraan ay hindi nagagawang takutin ng inyong mga kalaban. (Fil. 1:27, 28) Gaya ni Jeremias at ng mga Kristiyano noong unang siglo, masasandalan mo, at talaga namang dapat mong sandalan, ang Diyos na Makapangyarihan-sa-lahat para magampanan mo ang iyong ministeryo. Kung may tumutuya o sumasalansang sa iyo, tandaan na kasama mo si Jehova, at palalakasin ka niya. Pinalakas niya si Jeremias at ang marami sa ating mga kapatid; tiyak na gagawin din niya iyan sa iyo. Magsumamo ka sa kaniya at magtiwalang pakikinggan ka niya. Habang pinalalakas ka ng Diyos na harapin ang mga pagsubok, baka masabi mo rin na nalinlang ka dahil buong-tapang mong napagtagumpayan ang mga ito at hindi ka natakot. Oo, makakaya mong gawin ang mga bagay na akala mo ay hindi mo kakayanin. Basahin ang Gawa 4: Ang mga ulat tungkol sa paglilingkod ni Jeremias ay makatutulong nang malaki para maging mas epektibo tayo sa ministeryo. Mahigit 20 taon nang propeta si Jeremias noong sabihin niya: Patuloy akong nagsasalita sa inyo, na bumabangon nang maaga at nagsasalita, ngunit hindi kayo nakinig. (Jer. 25:3) Oo, maaga pa lang nagsisimula na siya, at hindi siya tinatanghali. Ano ang matututuhan natin dito? Maraming mamamahayag ang maagang bumabangon para makipag-usap sa mga tao sa istasyon ng bus at tren. Sa mga probinsiya, maraming kapatid ang madalingaraw pa lang ay nakikipag-usap na sa mga magsasaka at iba 11, 12. (a) Ano ang mga puwede mong gawin para makapangaral sa mas maraming tao? (b) Batay sa larawan sa pahina 39, ano pa ang mga puwede mong gawin sa inyong teritoryo?

40 38 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias pa na nagtatrabaho na sa oras na iyon. May naiisip ka bang iba pang paraan na matutularan mo ang kasigasigan ni Jeremias? Kaya mo bang gumising nang mas maaga para hindi mahuli sa pagtitipon para sa paglilingkod sa larangan? 12 Mabunga rin ang pagbabahay-bahay sa hapon o bandang gabi. Nangangaral ang ilang mamamahayag sa mga gasolinahan, restawran, at iba pang establisimyento na bukas 24 oras. Puwede mo bang i-adjust ang iyong iskedyul para makapangaral sa panahon na mas malamang na maabutan mo ang mga tao sa bahay o sa ibang lugar? Bakit ka makapagtitiwala na tutulungan ka ni Jehova sa paghahayag ng kaniyang mensahe? 13 Minsan, pinatayo ni Jehova si Jeremias sa mga pintuang-daan ng templo o ng Jerusalem para ipahayag ang mensahe Niya. (Jer. 7:2; 17:19, 20) Marami ang nakarinig sa salita ni Jehova dahil daanan iyon ng mga tao, kabilang na ang mga prominente sa lunsod at mga negosyante. At malamang na nakakausap uli ni Jeremias ang ilan para ipaliwanag ang mga nasabi na niya sa kanila. Ano ang matututuhan natin dito tungkol sa pagdalaw-muli sa mga interesado? 14 Alam ni Jeremias na buhay ang nakataya sa gawain niya bilang propeta ng Diyos. Nang minsang hindi siya posibleng makapangaral sa mga tao, ang kaibigan niyang si Baruc ang pinapunta niya. (Basahin ang Jeremias 36:5-8.) Paano natin matutularan si Jeremias? Kapag sinabi natin sa may-bahay na babalik tayo, bumabalik nga ba tayo? Kung hindi natin posibleng mabalikan ang interesado o ang Bible study natin, may pinapupunta ba tayong iba? Sinabi ni Je- 13, 14. (a) Ano ang matututuhan natin sa halimbawa ni Jeremias tungkol sa pagdalaw-muli? (b) Ano ang nagpapakita na mahalagang tuparin ang pangako mong babalik ka?

41 Sabihin Mo sa Kanila ang Salitang Ito 39 Gumawa ka na ba ng mga pagbabago sa iyong iskedyul at paraan ng pangangaral para makapagpatotoo sa mas maraming tao? sus: Ang inyong salitang Oo ay mangahulugang Oo. (Mat. 5:37) Mahalaga na mayroon tayong isang salita dahil kinatawan tayo ng Diyos ng katotohanan at kaayusan. 1 Cor. 14:33, Pinatibay ni Jeremias ang mga Judio sa Babilonya sa pamamagitan ng liham hinggil sa mabuting salita ni Jehova tungkol sa pagsasauli. (Jer. 29:1-4, 10) Sa ngayon, ang mabuting salita tungkol sa gagawin ni Jehova ay mapalalaganap din sa pamamagitan ng liham at telepono. Bakit hindi subukan ang pamamaraang ito para makapagpatotoo sa mga kamag-anak o sa iba na nasa malayo o mahirap makontak? 15, 16. (a) Bilang pagtulad kay Jeremias, paano pinalawak ng marami ang kanilang ministeryo? (b) Anong aral ang mapupulot mo sa karanasan sa Chile, na ipinapakita ng larawan sa pahina 40?

42 40 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias Sinisikap mo bang balikan ang mga interesadong natagpuan mo? 16 Tulad ng ministeryo ni Jeremias, mabunga rin ang puspusang pangangaral ng mga mamamahayag sa ngayon. Isang sister sa Chile ang lumapit sa isang babaing palabas ng istasyon ng tren sa subwey. Nagustuhan nito ang mensahe ng Bibliya at nais magpa-study sa bahay. Pero hindi naisulat ng sister ang adres ng babae. Alam ng sister na mahalagang mapuntahan niya ang babae kaya nanalangin siya kay Jehova. Kinabukasan, bumalik siya sa subwey nang ganoon ding oras. Nakita niya uli ang babae. Isinulat na niya ang adres nito at pinuntahan sa bahay para ma-study ito. Malapit nang wakasan ng Diyos ang sanlibutan ni Satanas. Pero may pag-asa pa para sa mga nagsisisi at nananampalataya sa mabuting balita. (Basahin ang Panaghoy 3: ) Kaya tandaan natin ito at maging masipag sa pangangaral.

43 Sabihin Mo sa Kanila ang Salitang Ito 41 MARAHIL AY MAKIKINIG SILA AT MANUNUMBALIK, BAWAT ISA 17 Ayaw ni Jehova na mapuksa ang mga tao. Mga sampung taon bago mawasak ang Jerusalem, ginamit niya si Jeremias para sabihin ang pag-asa ng mga tapon sa Babilonya. Mababasa natin: Itititig ko sa kanila ang aking mata sa ikabubuti, at tiyak na pababalikin ko sila sa lupaing ito. At itatayo ko sila, at hindi ko gigibain; at itatanim ko sila, at hindi ko bubunutin. Ganito pa ang sinabi ni Jeremias tungkol sa mga tapong iyon: May pag-asa ang iyong kinabukasan. (Jer. 24:6; 26:3; 31:17) Tinularan ni Jeremias ang pangmalas ng Diyos sa mga tao. May malasakit siya sa mga tao anupat hinimok silang pakinggan ang mga pakiusap ni Jehova: Manumbalik kayo, pakisuyo, bawat isa mula sa kaniyang masamang lakad, at pabutihin ninyo ang inyong mga pakikitungo. (Jer. 35:15) May naiisip ka bang iba pang paraan para magpakita ng personal na interes sa iba? 18 Hindi lumamig ang pag-ibig ni Jeremias sa mga tao. Nang mawasak ang Jerusalem, naroon pa rin ang awa niya sa kanila. (Basahin ang Panaghoy 2:11.) Ang mga Judio naman talaga ang dapat sisihin sa sinapit nila. Pero hindi sinabi ni Jeremias na, Sabi ko na sa inyo eh! Sa halip, nalungkot siya sa nangyari. Sa katulad na paraan, ang paglilingkod natin ay dapat na bukal sa loob, hindi napipilitan. Sinisikap nating magpatotoo dahil mahal natin ang Diyos at ang mga tao na nilalang ayon sa kaniyang larawan. 19 Hindi mapapantayan ng anumang bagay sa sanlibutang ito ang pribilehiyong magpatotoo tungkol sa tunay na Diyos. Ganiyan ang nadama ni Jeremias. Sinabi niya: Ang iyong mga salita ay nasumpungan, at kinain ko ang mga 17. Paano mo matutularan ang saloobin ni Jeremias kapag nangangaral sa inyong teritoryo? 18, 19. (a) Anong kaisipan ang dapat nating iwasan sa ating pangangaral? (b) Anong saloobin ni Jeremias ang dapat nating tularan?

44 42 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias Ipinapakitamobasamgatao na may malasakit ka sa kanila? iyon; at sa akin ang iyong salita ay naging pagbubunyi at pagsasaya ng aking puso; sapagkat ang iyong pangalan ay itinatawag sa akin, O Jehova. (Jer. 15:16) Sa ating pangangaral, marami ang mabibigyan ng pagkakataong makilala at ibigin ang Isa na pinagkakautangan nila ng kanilang buhay. Gaya ni Jeremias, maglingkod tayo nang may sigasig at pag-ibig bilang pagsuporta sa gawaing iyan. Bilang pagtulad kay Jeremias, anong iba pang paraan ng pangangaral ng mabuting salita ni Jehova ang puwede mong gawin?

45 KABANATA 4 MAG-INGAT SA MAPANDAYANG PUSO ISANG umaga, habang nasa higaan ka pa, nagsikip ang dibdib mo. Nahihirapan kang huminga. Naisip mo, Inaatake yata ako! Hindi mo puwedeng bale-walain ito. Baka magpadala ka agad sa ospital para matingnan ng doktor. Susuriin ka niya at malamang na ipa-ecg (electrocardiogram). Ang agarang pagpapa-check-up at pagpapagamot ay maaaring magligtas ng iyong buhay. 2 Kumusta naman ang ating makasagisag na puso? Hindi madaling tiyakin ang totoong kondisyon nito. Bakit? Mababasa sa Bibliya: Ang puso ay higit na mapandaya kaysa anupamang bagay at mapanganib. Sino ang makakakilala nito? (Jer. 17:9) Maaari tayong dayain ng ating puso at papaniwalaing wala tayong problema sa espirituwal, kahit may napapansin na sa atin ang iba. Bakit tayo nadadaya? Puwede kasi tayong madaig ng mga kahinaan natin, at binubulag tayo ni Satanas at ng sanlibutan sa tunay na kondisyon ng ating puso. Para masuri ang ating puso, makakatulong sa atin ang karanasan ni Jeremias at ng mga taga-juda noon. 3 May diperensiya ang makasagisag na puso ng karamihan sa mga taga-juda. Ipinagpalit nila si Jehova sa mga diyus-diyosan ng Canaan, at ni hindi man lang sila nabagabag. Hinamon sila ni Jehova: Nasaan ang iyong mga diyos na ginawa mo para sa iyong sarili? Bumangon sila kung maililigtas ka nila sa panahon ng iyong kapahamakan. Sapagkat 1, 2. Bakit mahirap malaman ang tunay na kondisyon ng ating makasagisag na puso? 3. Anu-ano ang dinidiyos ng mga tao? 43

46 44 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias ayon sa bilang ng iyong mga lunsod ay naging gayon ang iyong mga diyos. (Jer. 2:28) Kumusta naman tayo? Tiyak na walang sinuman sa atin ang magsasabing sumasamba tayo sa mga idolo. Pero ganito ang kahulugan ng salitang diyos sa isang diksyunaryo: Isang persona o bagay na napakahalaga. Inuuna ng maraming tao sa kanilang buhay ang propesyon, kalusugan, pamilya, at maging mga alagang hayop. Para sa iba naman, pangunahin ang mga celebrity, sports, teknolohiya, pagbabakasyon, o mga tradisyon. Ipinagpapalit ng marami ang Diyos para lang sa mga ito. Puwede rin kayang magkaganito ang mga tunay na Kristiyano, gaya ng mga taga-juda noong panahon ni Jeremias? MANDARAYA ANG MAPANDAYANG PUSO 4 Malamang na gusto mong malaman kung bakit sinabi ni Jeremias na mapanganib ang puso. Narinig niyang sinasabi ng mga tao: Nasaan ang salita ni Jehova? Paratingin moiyon,pakisuyo. (Jer.17:15)Perototoobaiyonsapuso nila? Ganito ang simula ng kabanatang ito ng Jeremias: Ang kasalanan ng Juda ay nakasulat sa pamamagitan ng panulat na bakal. Sa pamamagitan ng tulis na diamante ay nakalilok iyon sa tapyas ng kanilang puso. Ang problema sa mga Judiong iyon, naglalagak sila ng tiwala sa makalupang tao at laman ang ginagawa nilang kanilang bisig, at may puso silang tumatalikod kay Jehova. Pero kabaligtaran niyan ang naging pagtugon ng ilan. Nagtiwala sila sa Diyos at umasa sa kaniyang patnubay at pagpapala. Jer. 17:1,5,7. 5 Lumitaw ang tunay na kondisyon ng puso ng karamihan sa naging reaksiyon nila sa sinabi ng Diyos. (Basahin ang Jeremias 17:21, 22.) Halimbawa, ang Sabbath ay araw ng pamamahinga at pakikibahagi sa espirituwal na gawain. 4. Gaano katotoo sa mga Judio ang pagsasabi nilang Nasaan ang salita ni Jehova? Paratingin mo iyon? 5. Paano tumugon ang mga kababayan ni Jeremias sa utos ng Diyos?

47 Mag-ingat sa Mapandayang Puso 45 Hindi dapat magnegosyo o gumawa ng kahit ano ang mga Judio kapag araw ng Sabbath. Pero hindi sila nakinig o nagkiling ng kanilang pandinig, at pinatigas nila ang kanilang leeg upang hindi makarinig at upang huwag tumanggap ng disiplina. Kahit alam nila ang batas ng Diyos, sila pa rin ang nasunod tuloy pa rin sila sa gusto nilang gawin kahit araw ng Sabbath. Jer. 17:23; Isa. 58:13. 6 Hindi na tayo nangingilin ng Sabbath. Pero may matututuhan tayo sa naging pagtugon ng mga Judio noon. (Col. 2:16) Para magawa ang kalooban ng Diyos, isinasaisantabi natin ang ating mga pangarap o ambisyon. Alam natin na malabong mapaluguran ang Diyos kung ang inuuna natin ay sarili nating kagustuhan. At nakikita natin kung gaano kaligaya ang mga lingkod ng Diyos na inuuna sa kanilang buhay ang paggawa ng kalooban ni Jehova. Kaya paano tayo puwedeng madaya? 7 Baka sabihin ng isang Kristiyano na hindi siya madadaya ng kaniyang puso, gaya ng nangyari sa marami noong panahon ni Jeremias. Halimbawa, baka ikatuwiran ng isa, Kailangan kong magtrabaho para mapakain ang pamilya ko, at tama naman iyon. Pero paano kung isipin din niya, Kailangan ko ng karagdagang edukasyon para makakuha ng magandang trabaho? Waring tama din iyon. Pero bandang huli baka sabihin na niya, Iba na ngayon. Para makaraos ka at hindi mawalan ng trabaho, dapat tap os ka ng kolehiyo. Oo, napakadaling maliitin ang matalino at timbang na payo ng tapat at maingat na alipin hinggil sa karagdagang edukasyon at mag-umpisang umabsent sa mga pulong! Ang ilan ay unti-unting nahuhubog, o naiimpluwensiyahan, ng pangangatuwiran ng sanlibutan. (Efe. 2:2, 3) Tamang-tama ang babala ng Bibliya: Huwag na 6, 7. (a) Sa kabila ng payo ng tapat at maingat na alipin, ano ang maaaring ikatuwiran ng isang Kristiyano? (b) Ano ang puwedeng maging epekto nito sa pagdalo natin sa pulong?

48 46 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias kayong magpahubog ayon sa sistemang ito ng mga bagay. Roma 12:2. 8 Totoo, may ilang Kristiyano noong unang siglo na mayaman o marahil ay medyo prominente. Ganiyan din ang ilang Kristiyano ngayon. Ano ang dapat na maging saloobin nila sa kanilang estado sa buhay, at ano naman ang dapat na maging pananaw natin sa kanila? Ibinigay ni Jehova ang sagot sa pamamagitan ni Jeremias. (Basahin ang Jeremias 9: 23, 24.) Sa halip na ipagmalaki ang kayamanan at estado sa buhay, dapat matanto ng isa na ang pinakamahalaga sa la- Mababasa sa NET Bible (2005): Huwag maging kaayon ng sanlibutang ito. Ayon sa talababa nito: Ang pagiging kaayon ng sanlibutang ito ay sinasabing nangyayari nang hindi namamalayan. Sa kabilang banda,...puwederingnamamalayanito.peromasmalamangnakombinasyon ito ng dalawang nabanggit. 8. (a) Ano ang maaaring ipinagmamalaki ng ilang Kristiyano? (b) Bakit hindi sapat na alam lang natin ang katotohanan tungkol sa Diyos at ang mgaginawaniyasakaniyangbayan? Nadadaya ka ba ng iyong puso na umabsent sa mga pulong?

49 Mag-ingat sa Mapandayang Puso 47 hat ay ang makilala ang Soberano ng Sansinukob. (1 Cor. 1:31) Pero ano ang ibig sabihin ng pagkakaroon ng kaunawaan at kaalaman tungkol kay Jehova? Alam ng mga tao noong panahon ni Jeremias ang pangalan ng Diyos. Alam din nila ang pagliligtas Niya sa kanilang mga ninuno sa Dagat na Pula, sa pagpasok sa Lupang Pangako, noong panahon ng mga Hukom, at noong panahon ng tapat na mga hari. Gayunman, hindi nila talaga kilala si Jehova ni nanampalataya man sila sa kaniya. Pero sinabi nila: Ako ay nananatiling walang-sala. Tiyak na ang galit ng Diyos ay napawi na mula sa akin. Jer. 2:35. Bakit mahalagang aminin na mapandaya ang ating puso? Paano natin masusuri ang ating puso at sa gayo y malaman kung ano ang tingin sa atin ng Dakilang Tagasuri ng puso? KUNG PAANO TAYO HINUHUBOG NI JEHOVA 9 Ang mga Judio na dinalhan ni Jeremias ng mensahe ng Diyos ay kailangang magbago. Magagawa naman nila iyon dahil sinabi ng Diyos sa mga magbabalik na tapon: Bibigyan ko sila ng isang puso upang makilala ako, na ako ay si Jehova; at sila ang magiging aking bayan, at ako ang magiging kanilang Diyos, sapagkat manunumbalik sila sa akin. (Jer. 24:7) Posible rin ito ngayon. At mapapabuti pa ng marami sa atin ang kondisyon ng ating makasagisag na puso. Tatlong bagay ang kailangan: seryosong pag-aaral ng Salita ng Diyos, pagbubulay-bulay upang lubos na maunawaan ang mga ginagawa ng Diyos para sa atin, at pagkakapit ng mga natututuhan natin tungkol sa kaniya. Di-tulad ng mga kababayan ni Jeremias, dapat na naisin nating suriin tayo ng Dakilang Tagasuri ng puso. At masusuri natin ang ating puso sa pamamagitan ng pagsasaalang-alang sa Bibliya at sa 9. Bakit tayo makakatiyak na posible tayong magbago? Paano natin ito magagawa?

50 Nagpapahubog ka ba kay Jehova? mgaginawanijehovaalangalang sa atin. (Awit 17:3) Iyan ang magandang gawin natin! 10 Hinuhubog ni Satanas sa iisang hulmahan ang lahat ng tao. Pero hindi ganiyan si Jehova. Isinasaalang-alang niya ang bawat indibiduwal na hinuhubog niya. Makikita natin ito sa karanasan ni Jeremias. Isang araw, inutusan siya ng Diyos na pumunta sa isang magpapalayok. Kasalukuyang may hinuhubog na sisidlan ang magpapalayok. Pero nang masira ito, ginawa niyang ibang sisidlan ang malambot pang luwad. (Basahin ang Jeremias 18:1-4.) Bakit inutusan si Jeremias na panoorin ito, at ano ang matututuhan natin dito? 11 Gustong ipakita ni Jehova kay Jeremias at sa Israel na Siya ang may awtoridad na hubugin ang mga tao at ang mga bansa ayon sa nais Niya. Paano hinuhubog ng Diyos ang luwad? Di-gaya ng magpapalayok na tao, hindi nagkakamali si Jehova; hindi niya itinatapon na lang ang mga ginagawa niya. Hinuhubog ni Jehova ang mga tao at nakadepende sa pagtugon nila kung saan sila gagamitin ni Jehova. Basahin ang Jeremias 18: Paano hinuhubog ni Jehova ang mga indibiduwal? Pangunahin niyang ginagamit ngayon ang Bibliya. Habang 10, 11. (a) Bakit pumunta si Jeremias sa isang magpapalayok? (b) Ano ang batayan ni Jehova sa paghubog sa mga tao? 12. (a) Paano tumugon si Jehoiakim sa pagsisikap ng Diyos na hubugin siya? (b) Anong aral ang mapupulot natin tungkol kay Jehoiakim?

51 Mag-ingat sa Mapandayang Puso 49 binabasa ng isa ang Salita ng Diyos at sinusunod ito, naipapakita niya kung anong uri siya ng tao, at huhubugin siya ng Diyos. Tingnan natin ang ginawa ni Haring Jehoiakim para malaman natin kung paano maaaring nahubog ang mga tao noong panahon ni Jeremias. Iniutos ng Diyos: Huwag mong dadayain ang isang upahang trabahador. Pero iyon mismo ang ginawa ng hari. Nang magpatayo siya ng isang maluwang na bahay, pinagtrabaho niya ang kaniyang mga kapuwa Israelita, pero hindi niya sila binayaran. (Deut. 24:14; Jer. 22:13, 14, 17) Sinikap ng Diyos na hubugin si Jehoiakim sa pamamagitan ng Kaniyang salita na inihatid ng mga propeta. Pero sinunod ng hari ang dikta ng kaniyang mapandayang puso. Sinabi niya, Hindi ako susunod, at hindi talaga siya nagbago. Kaya sinabi ng Diyos: Ililibing [si Jehoiakim] gaya ng paglilibing sa asnong lalaki, na kinakaladkad at itinatapon. (Jer. 22:19, 21) Maling-mali nga na sabihin natin: Ganito na talaga ako eh! Hindi na nagsusugo ngayon ang Diyos ng mga propetang gaya ni Jeremias, pero naglalaan Siya ng patnubay. Tinutulungan tayo ng tapat at maingat na alipin na maunawaan at maikapit ang mga simulain ng Bibliya. Puwedeng may kinalaman ito sa ating pang-araw-araw na buhay, gaya ng pananamit at pagaayos o ng musika at sayaw sa mga kasalan o iba pang okasyon. Magpapahubog ba tayo sa Salita ng Diyos? 13 May isa pang halimbawa. Iniluklok ng mga Babilonyo si Zedekias sa trono ng Juda bilang basalyong hari. Nang maglaon, nagrebelde si Zedekias sa Babilonya, kahit na labag ito sa sinabi ng Diyos. (Jer. 27:8, 12) Kaya nilusob ng Babilonya ang Jerusalem. Inisip ngayon ng hari at ng mga prinsipe na suyuin ang Diyos. Alam ni Zedekias na ayon sa Kautusan, ang mga aliping Hebreo ay dapat palayain sa ikapitong taon. Kaya gumawa siya ng tipan para palayain ang 13, 14. (a) Bakit pumayag ang mga nasa Jerusalem na palayain ang kanilang mga aliping Hebreo? (b) Paano lumitaw ang tunay na kondisyon ng kanilang puso?

52 50 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias mga ito. (Ex. 21:2; Jer. 34:14) Oo, ngayong napapalibutan na sila ng mga kalaban, saka nila napag-isip-isip na tama ngang palayain ang mga alipin! Basahin ang Jeremias 34: Di-nagtagal, sumaklolo ang mga Ehipsiyo, at umurong ang mga Babilonyo. (Jer. 37:5) Ano kaya ang gagawin ng mga nagpalaya ng kanilang alipin? Sapilitan nilang pinabalik ang mga ito. (Jer. 34:11) Pansinin na kapag nasa panganib ang mga Judio, waring masunurin sila sa Diyos, na para bang mapagtatakpan nito ang kanilang kasalanan. Pero noong mawala na ang panganib, balik na naman sila sa dating gawı. ˆ Sa kabila ng kanilang pagkukunwari, lumitaw rin ang tunay na kulay nila talagang ayaw nilang sumunod at magpahubog sa Salita ng Diyos. Anong aral ang mapupulot mo mula sa isinulat ni Jeremias tungkol sa magpapalayok? Paano tayo hinuhubog ni Jehova sa ngayon? MAGPAHUBOG KAY JEHOVA 15 Sa tulong ng organisasyon ni Jehova, natututuhan natin ang mga simulain ng Bibliya tungkol sa mga espesipikong bagay. Halimbawa, maaaring alam natin kung ano ang tamang gawin kapag may nakasakit sa atin. (Efe. 4:32) Maaaring tanggap naman natin na tama ang payo ng Bibliya. Pero anong uri kaya tayo ng luwad? Talaga kayang magpapahubog tayo kay Jehova? Kung madaling hubugin ang ating puso, magbabago tayo; huhubugin tayo ng Dakilang Magpapalayok at gagawing isang sisidlan na aangkop sa kaniyang layunin. (Basahin ang Roma 9:20, 21; 2 Timoteo 2: 20, 21.) Sa halip na gayahin si Jehoiakim o ang mga Judiong may alipin noong panahon ni Zedekias, dapat tayong magpahubog kay Jehova ukol sa marangal na layunin. 15. Hanggang sa anong punto handa kang magpahubog kay Jehova? Magbigay ng halimbawa.

53 Mag-ingat sa Mapandayang Puso Hinubog din ni Jehova si Jeremias. Ano ang naging saloobin ng propeta? Inamin nito: Hindi sa taong lumalakad ang magtuwid man lamang ng kaniyang hakbang. Pagkatapos, nagsumamo si Jeremias: Ituwid mo ako, O Jehova. (Jer. 10:23, 24) Mga kabataan, tutularan ba ninyo si Jeremias? Marami kayong gagawing desisyon sa buhay. Gusto ng ilang kabataan na masunod ang sarili nilang hakbang. Susundin mo ba ang patnubay ng Diyos kapag nagdedesisyon? Gaya ni Jeremias, mapagpakumbaba mo bang aaminin na hindi kayang ituwid ng tao ang kaniyang hakbang? Tandaan: Kung susundin mo ang mga utos ng Diyos, huhubugin ka niya. 17 Para magampanan ni Jeremias ang kaniyang atas, kailangan niyang sumunod sa utos ng Diyos. Kung ikaw si Jeremias, susundin mo ba ang anumang iutos ng Diyos? Minsan, inutusan ni Jehova si Jeremias na kumuha ng isang sinturong lino at isuot ito. Pagkatapos, pinapunta siya ng Diyos sa Eufrates. Makikita sa mapa na mga 500-kilometrong paglalakbay ito. Pagdating doon, itatago ni Jeremias ang sinturon sa bit ak ng isang bato at saka maglalakbay pabalik ng Jerusalem. Tapos, pinabalik siya uli ng Diyos para kunin ang sinturon. (Basahin ang Jeremias 13: 1-9.) Sa kabuuan, naglakbay si Jeremias nang kulang-kulang 2,000 kilometro. Hindi matanggap ng mga kritiko na maglalakad si Jeremias nang ganoon kalayo, nang ilang buwan. Iniisip ng ilan na malapit lang ang pinuntahan ni Jeremias at hindi sa Eufrates. Bakit? Sinabi ng isang iskolar: Hindi nila matanggap na maglalakbay ang propeta nang dalawang beses, balikan mula Jerusalem hanggang Eufrates, dahil mapapagod siya at hindi sila makapaniwalang ipapagawa iyon sa kaniya. 16. Anong mahalagang bagay ang inamin ni Jeremias? (a) Bakit naglakbay si Jeremias nang napakalayo patungong Eufrates? (b) Paano nasubok ang pagiging masunurin ni Jeremias? (c) Ano ang naisakatuparan ng pagsunod ni Jeremias sa utos may kinalaman sa sinturon?

54 52 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias (Ezra 7:9) Pero iyon ang utos ng Diyos at iyon ang ginawa ni Jeremias. 18 Isip-isipin ang propeta na binabagtas ang kabundukan ng Judea at, depende sa kaniyang ruta, patungo sa disyerto hanggang sa Eufrates, para lang itago ang sinturong lino! Siguradong takang-taka ang mga kababayan niya kung bakit ang tagal niyang nawala. Pagbalik, hindi na niya suot ang sinturong lino. Pagkaraan, pinaglakbay uli siya ng Diyos para kunin ang sinturon, na ngayon ay sira na at hindi na mapakikinabangan. Kung tutuusin madali sanang sabihin na: Tama na, ayoko na! Ano ba ng silbi nito? Pero dahil nagpapahubog siya sa Diyos, imbes na magreklamo, sumunod siya! 19 Pagbalik niya mula sa ikalawang paglalakbay, saka lamang ipinaliwanag ng Diyos ang kahulugan nito. Isang mabigat na mensahe ang handa na ngayong ihatid ni Jeremias: Ang masamang bayang ito na tumatangging sumunod sa aking mga salita, na lumalakad ayon sa pagkasutil ng kanilang puso at patuloy na sumusunod sa ibang mga diyos upang maglingkod sa kanila at yumukod sa kanila, ay magiging gaya rin ng sinturong ito na hindi mapakikinabangan sa anumang bagay. (Jer. 13:10) Talagang nakakaantig ang paraan ng pagtuturo ni Jehova sa kaniyang bayan! Napakahalaga ng buong-pusong pagsunod ni Jeremias sa tila walang katuturang bagay na iyon para maantig ni Jehova ang puso ng Kaniyang bayan. Jer. 13: Hindi naman pinaglalakad ng Diyos nang daan-daang kilometro ang mga Kristiyano ngayon para turuan sila. Pero hindi ka kaya pagtakhan o pintasan ng mga kaibigan o kapitbahay mo dahil sa mga pasiyang ginagawa mo bilang isang Kristiyano? Maaaring kasama diyan ang iyong pana- 20. Bakit maaaring pagtakhan ng iba ang iyong pagsunod, pero ano ang matitiyak mo?

55 Bakit dapat nating sundin ang iniuutos ni Jehova kahit na hindi natin ito gaanong naiintindihan? namit at pag-aayos, edukasyon, propesyon, at maging ang pananaw mo sa alak. Magiging determinado ka bang sundin ang tagubilin ng Diyos gaya ni Jeremias? Dahil hinahayaan mong hubugin ng Diyos ang iyong puso, ang mga pasiyang ginagawa mo ay maaaring maging isang mainam na patotoo. At isang bagay ang tiyak: Ang pagsunod mo sa mga utos ni Jehova na nasa Bibliya at sa kaniyang mga tagubilin sa pamamagitan ng uring tapat na alipin ay para sa iyong ikabubuti. Sa halip na padaya sa mapandaya mong puso, matutularan mo si Jeremias. Kaya maging determinado na magpahubog sa Diyos; hayaan mong hubugin ka niya at maging isang sisidlan para sa marangal na layunin magpakailanman. Bakit mahalagang labanan ang mga panggigipit ni Satanas, ng ating di-sakdal na puso, at ng sanlibutan?

56 KABANATA 5 ANONG URI NG MGA KAIBIGAN ANG PINIPILI MO? ANO ang gagawin mo kung imbitahan ka ng mga katrabaho, kapitbahay, o kaklase mo sa isang Christmas party? Paano kung utusan ka ng iyong boss na magsinungaling o gumawa ng ilegal? O paano kung obligahin ka ng gobyerno na sumuporta sa mga gawaing makokompromiso ka? Malamang na sabihin ng iyong budhi na huwag mong gawin ang mga ito, kahit pa tuyain o paginitan ka. 2 Gaya ng makikita natin, madalas malagay si Jeremias sa ganiyang mga sitwasyon. Tiyak na may makukuha kang aral sa pagsasaalang-alang sa ilang indibiduwal at grupo na nakasalamuha ni Jeremias. Tinangka ng ilan na hadlangan siya sa kaniyang atas. Bagaman kailangan ni Jeremias na makipag-ugnayan sa mga taong ito, hindi siya nakipagkaibigan sa kanila. Makikinabang ka sa pagbibigaypansin sa uri ng mga kaibigan na pinili ni Jeremias, na nagpatibay sa kaniyang paninindigang maging tapat. Oo, may matututuhan tayo sa halimbawa ni Jeremias pagdating sa pakikipagkaibigan at pakikitungo sa mga tao. 1, 2. (a) Sa anu-anong hamon napapaharap ang mga Kristiyano pagdating sa pakikisama? (b) Bakit dapat tayong maging interesado sa pagpili ni Jeremias ng mga kaibigan? 54

57 Anong Uri ng mga Kaibigan ang Pinipili Mo? 55 SINO ANG PINIPILI MONG KAIBIGAN? 3 Ilang ulit na sumangguni si Haring Zedekias kay Jeremias bago mawasak ang Jerusalem. Bakit? Gusto nitong makarinig ng balitang pabor sa kaniyang kaharian. Gusto niyang sabihin ni Jeremias na ililigtas ng Diyos ang Juda. 3. Ano ang gustong marinig ni Zedekias kay Jeremias? Paano tumugon si Jeremias? Kapag nababasa mo ang tungkol kina Jeremias at Ebedmelec, kumbinsido ka ba na talagang umiral sila? Kailan lang, dalawang bagay ang natuklasan sa sinaunang Lunsod ni David na lalong nagpatunay sa mga ulat ng Jeremias 38 na bumanggit sa kanila. Nag-ulat ang arkeologong si Eilat Mazar tungkol sa nahukay na maliit na selyong luwad, o bulla. (kaliwa) Nahukay ito ng mga arkeologo noong 2005, sa suson ng lupa ng Jerusalem nang mawasak ito noong 607 B.C.E. Nakabakat dito ang sinaunang Hebreong pangalan na Yehuchal ben Shelemyahu, o sa Tagalog ay Jucal na anak ni Selemias. Pagkatapos, isa pang bulla ang natagpuan ilang metro lang mula roon. (kanan) May pangalan itong Gedalyahu ben Pashhur, o Gedalias na anak ni Pasur. Basahin mo ngayon ang Jeremias 38:1 at makikita mo roon ang pangalan ng dalawang prinsipe na humimok kay Zedekias na ipapatay si Jeremias, isang planong nahadlangan ni Ebed-melec. Oo, ang mga pangalang binanggit sa Jeremias 38 ay mga totoong tao.

58 56 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias Nagpadala si Zedekias ng mga sugo at nakiusap kay Jeremias: Pakisuyong mag-usisa ka kay Jehova para sa amin, sapagkat si Nabucodorosor na hari ng Babilonya ay nakikipagdigma laban sa amin. Marahil ay gagawin ni Jehova sa amin ang ayon sa lahat ng kaniyang mga kamangha-manghang gawa, anupat uurong [si Nabucodorosor] mula sa amin. (Jer. 21:2) Ayaw sundin ng hari ang utos ng Diyos na sumuko sa Babilonya. Ayon sa isang iskolar, si Zedekias ay parang isang pasyenteng pabalik-balik sa doktor at gustong gumaling pero ayaw namang uminom ng gamot. Ano naman ang ginawa ni Jeremias? Puwede sanang bumango ang pangalan niya kung sasabihin niya kay Zedekias ang gusto nitong marinig. Kaya bakit hindi na lang binago ni Jeremias ang mensahe niya para hindi na siya nahirapan? Dahil ang utos ng Diyos sa kaniya ay ihayag na babagsak ang Jerusalem. Basahin ang Jeremias 32: Hindi naiiba ang sitwasyon mo kay Jeremias. Siyempre mayroon kang mga kapitbahay, katrabaho, o kaklase na nakakasalamuha mo araw-araw. Pero makikipagkaibigan ka ba sa kanila kahit ayaw nilang makinig o sumunod sa utos ng Diyos? Hindi naman lubusang maiiwasan ni Jeremias si Zedekias; ito pa rin ang hari kahit sinusuway nito ang Diyos. Pero hindi obligadong maging sunud-sunuran si Jeremias sa gusto ng hari. Totoo, kung sumang-ayon lang sana si Jeremias kay Zedekias, abot-abot siguro ang biyaya sa kaniya. Pero kahit na anong panggigipit o panunuyo ang gawin ni Zedekias, wala itong epekto kay Jeremias. Bakit? Kasi walang plano si Jeremias na baguhin ang mensaheng ipinapahatid ni Jehova. Dapat tayong maudyukan ng halimbawa ni Jeremias na pag-isipan kung ang pini- 4. Ano ang dapat nating pakatandaan pagdating sa pakikipagkaibigan, halimbawa sa mga katrabaho?

59 Anong Uri ng mga Kaibigan ang Pinipili Mo? 57 pili ba nating mga kaibigan ay yaong tutulong sa atin na manatiling tapat sa Diyos. Hindi mo maiiwasang makasalamuha ang mga taong hindi lingkod ng Diyos mga katrabaho, kaklase, o kapitbahay. (1 Cor. 5:9, 10) Pero alam mo na kapag nakipagkaibigan ka sa kanila, baka makompromiso ang kaugnayan mo sa Diyos. MAKIKIPAGKAIBIGAN KA BA SA MGA WALANG PANANAMPALATAYA? 5 Hindi lang si Zedekias ang nagtangkang sumira ng loob ni Jeremias. Sinaktan siya ng saserdoteng si Pasur. Marahil ay nakatikim siya ng 39 na hagupit. (Jer. 20:2; Deut. 25:3) Sinaktan din siya ng ilang prinsipe ng Juda, at ipinakulong sa bahay-pangawan. Kaawa-awa ang propeta nang ikulong nila siya nang maraming araw; akala nga niya, doon na siya mamamatay. (Basahin ang Jeremias 37: 5, 6. Ano ang ginawa ng ilan para mapatahimik si Jeremias?

60 58 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias 3, 15, 16.) At pagkatapos siyang pansamantalang palayain, sinulsulan ng iba pang prinsipe si Zedekias na ipapatay si Jeremias. Sa tingin kasi nila ay pinahihina ni Jeremias ang loob ng mga mandirigma ng Juda. Kaya bandang huli, ipinatapon ang propeta sa isang imbakang-tubig na puno ˆ ng lusak at pinabayaan para mamatay. (Jer. 38:1-4) Oo, alam nating nakaligtas si Jeremias sa tiyak na kamatayang iyon. Pero ipinapakita ng mga pangyayaring ito na kung sino pa ang dapat tumanggap sa propeta ng Diyos, sila pa itong nagduda sa mensahe niya at lumapastangan sa kaniya. 6 Hindi lang mga nasa awtoridad ang nakalaban ni Jeremias. May pagkakataong pinagbantaan siya ng mga taga-anatot, mga kababayan niya mismo. Papatayin daw nila siya kung hindi siya mananahimik. Hindi kasi nila gusto ang mensahe niya. (Jer. 11:21) Pero magalit man sila, ang mahalaga kay Jeremias, si Jehova ang kaibigan niya. Bukod sa pagbabantang iyan, may mas matindi pa. Nang gumamit siya ng pamatok para ilarawan sa mga Judio na

61 Anong Uri ng mga Kaibigan ang Pinipili Mo? 59 kailangan nilang magpasakop sa hari ng Babilonya para maligtas, tinanggal ito ni Hananias sa leeg ni Jeremias at binali iyon. Ayon sa impostor na propeta, sinabi diumano ni Jehova: Babaliin ko ang pamatok ng hari ng Babilonya. Pero namatay si Hananias nang taon ding iyon, at siyempre alam mo na kung sinong propeta ang nagsasabi ng totoo. (Jer. 28:1-11, 17) Matapos mawasak ang Jerusalem gaya ng inihula ni Jeremias, sinuway ni Johanan at ng ilang pinuno ng hukbo ang utos ng Diyos na manatili sa Juda. Sinabi nila kay Jeremias: Kabulaanan ang iyong sinasalita. Hindi ka isinugo ni Jehova na aming Diyos, na sinasabi, Huwag kayong pumasok sa Ehipto upang manirahan doon. Sa tigas ng ulo nila, sapilitan pa nilang isinama sa Ehipto sina Jeremias at Baruc. Jer. 42:1 43:7. Anong klase ng mga tao ang kinailangang pakitunguhan ni Jeremias? Ano ang matututuhan mo sa halimbawa ni Jeremias? 7 Sa loob ng maraming taon, mga mananalansang at walang pananampalataya ang nasa palibot ni Jeremias. Isipin ang sitwasyon niya. Puwedeng nakisama na lang si Jeremias sa mga taong walang paggalang sa Diyos o sa Kaniyang Salita, kasi araw-araw niya silang nakakasalamuha. Kumusta ka naman? Malamang na nakakasama mo rin ang ganoong klase ng mga tao. Makikipagkaibigan ka ba sa mga taong sumasalansang sa iyo at sa iyong Diyos? O sa mga taong mabait naman pero ayaw makinig? Tama kayang makisama sa mga taong binabale-wala ang mga hula ng Bibliya? Kung si Jeremias ang nasa kalagayan mo, makikipagkaibigan kaya siya sa mga tao na mas nagtitiwala sa 7. Anong hamon ang puwedeng sumubok sa iyong katapatan kay Jehova?

62 60 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias tao kaysa sa Diyos o sa mga taong ang pamumuhay ay malayung-malayo sa pamantayan ng Bibliya? (2 Cro. 19:2) Sinabi ni Jehova kay Jeremias ang kahihinatnan ng pagtitiwala sa mga tao sa halip na sa Diyos. (Basahin ang Jeremias 17:5, 6.) Ano ang masasabi mo dito? 8 Iniisip ng ilang Kristiyano na aasenso ang kanilang negosyo o propesyon kung makikisama sila sa mga kliyenteng hindi Saksi. Pero hindi kaya ito ang maghantad sa isa sa masasamang kasama, maruruming kuwentuhan o inuman, at iba pang panganib? Kaya hindi kataka-taka kung bakit isinasakripisyo ng maraming Kristiyano ang kanilang kikitain o iaasenso huwag lang maimpluwensiyahan ng masasamang kasama. Isa pa, baka okey lang sa iyong amo o mga katrabaho na mandaya ng mga kostumer. Ang mga tunay na Kristiyano ay hindi nagpapadala sa gayong impluwensiya. Kung minsan, baka hindi madaling magdesisyon pagdating sa ganoong mga bagay. Mabuti na lang at may mga huwarang gaya ni Jeremias, na nanindigan at nakapag-ingat ng malinis na budhi, at higit sa lahat, ng malap ıt na kaugnayan sa Diyos. 9 Dahil sa paninindigan ni Jeremias, tinuya siya ng mga Judio. (Jer. 18:18) Pero handa pa rin siyang mapaiba sa mga kababayan niya na sumusunod sa landasin ng karamihan. (Jer. 8:5, 6) Mas gusto pa nga minsan ni Jeremias na maupong mag-isa. Mas pinili pa niyang magsolo kaysa makiumpok sa mga hindi magiging mabuting impluwensiya. (Basahin ang Jeremias 9:4, 5; 15:17.) Ganiyan ka rin ba? Sa ngayon, gaya noong panahon ni Jeremias, wala rin sa bokabularyo ng mga tao ang katapatan sa Diyos. Noon pa man, kailangan nang maging maingat ng mga lingkod ni Jehova sa pagpili ng mga kaibigan. Pero hindi 8. Bumanggit ng mga hamong napapaharap sa mga Kristiyano sa inyong lugar. 9. Bakit mapanganib na maging sunud-sunuran sa gusto ng karamihan?

63 Anong Uri ng mga Kaibigan ang Pinipili Mo? 61 naman ibig sabihin nito na walang naging kaibigan si Jeremias. May mga nagtanggol at sumuporta sa kaniya. Sino ang mga ito? Magandang makilala mo kung sinu-sino sila. ANONG URI NG MGA KAIBIGAN ANG PINILI NI JEREMIAS? 10 Kanino nakipagkaibigan si Jeremias? Ilang ulit siyang inutusan ni Jehova na kondenahin ang masasama, mararahas, mga mapandaya, di-makatarungan, walang malasakit, at imoral mga lumihis sa tunay na pagsamba at mas pinili pa ang idolatriya, anupat nagkasala ng espirituwal na prostitusyon. Hinimok niya ang kaniyang mga kababayan: Tumalikod kayo, pakisuyo, bawat isa mula sa kaniyang masamang lakad, at pabutihin ninyo ang inyong mga lakad at ang inyong mga pakikitungo. (Jer. 18:11) Kahit nang mawasak ang Jerusalem, patuloy na itinanghal ni Jeremias ang mga gawa ng maibiging-kabaitan, kaawaan, at katapatan ng Diyos. (Panag. 3:22-24) Mga tapat na lingkod ni Jehova lang ang gustong kaibiganin ni Jeremias. Basahin ang Jeremias 17:7. 11 Maaari nating makilala ang naging mga kaibigan o kasamahan ni Jeremias. Ilan sa kanila ay talagang naging kasangga niya sina Ebed-melec, Baruc, Seraias, at ang mga anak ni Sapan. Baka itanong natin: Sino ang mga lalaking ito? Ano ang naging kaugnayan nila kay Jeremias? Bakit masasabing mabubuti silang kaibigan? At paano nila natulungan si Jeremias na makapanatiling tapat? Tingnan natin kung paano natin sila matutularan. 12 Lumilitaw na ang pinakamalap ıt na kaibigan ni Jeremias ay si Baruc na anak ni Nerias. Hindi siya nag- 10, 11. (a) Ano ang pamantayan ni Jeremias sa pagpili ng mga kaibigan? (b) Sino ang mga kaibigan ni Jeremias? Anu-anong tanong ang bumabangon tungkol sa kanila? 12. (a) Sina Jeremias at Baruc, nasa larawan sa pahina 58, ay may anong pagkakatulad? (b) Sino si Seraias? Ano ang alam natin tungkol sa kaniya?

64 62 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias alinlangan na ipagkatiwala kay Baruc ang ilang gawain. Idinikta at ipinasulat niya rito ang mga kapahayagan ni Jehova, at ipinabasa ito sa harap ng publiko, at pagkatapos, sa mga prinsipe ng Juda. (Jer. 36:4-8, 14, 15) Gaya ni Jeremias, nanampalataya at nanalig si Baruc sa mga inihula ng Diyos. Pareho nilang nasaksihan ang huling 18 maliligalig na taon ng Juda. Madalas silang magkasama sa pagganap ng iniatas ni Jehova. Pareho silang napaharap sa mahihirap na kalagayan at kinailangang magtago. ˆ At pareho silang pinatibay ni Jehova. Malamang na galing si Baruc sa prominenteng pamilya ng mga eskriba sa Juda. Tinatawag siya sa Bibliya na kalihim, at ang kapatid niyang si Seraias ay isa namang mataas na opisyal. Gaya ni Baruc, tinulungan din ni Seraias si Jeremias sa paghahatid ng mga kapahayagan ni Jehova. (Jer. 36:32; 51:59-64) Ang pagiging handa ng dalawang anak na ito ni Nerias na makipagtulungan kay Jeremias noong mahihirap na panahong iyon ay tiyak na nagpatibay sa propeta. Mapapatibay at mapapalakas ka rin ng mga kasama mong tapat na naglilingkod kay Jehova. Ano ang matututuhan natin sa pagpili ni Jeremias ng mga kaibigan? 13 Isa rin si Ebed-melec sa maaasahang kaibigan ni Jeremias. Nang itapon ng nagngingitngit na mga prinsipe si Jeremias sa imbakang-tubig na punonglusak,isangban- yaga ang naglakas-loob na saklolohan siya, ang Etiopeng ˆ si Ebed-melec. Isa siyang bating, o opisyal, sa palasyo ng hari. Lumapit siya kay Zedekias habang nakaupo ito sa Pintuang-daan ng Benjamin. Hindi siya natakot na makiusap 13. Gaya ng ipinapakita sa pahina 63, paano naging mabuting kaibigan si Ebed-melec kay Jeremias?

65 Anong Uri ng mga Kaibigan ang Pinipili Mo? 63 sa hari na payagan siyang iahon si Jeremias. Nagsama siya ng 30 lalaki, dahil baka iniisip niyang mapapalaban sila. (Jer. 38:7-13) Hindi natin alam kung gaano kadalas nagkasama sina Ebed-melec at Jeremias. Pero dahil pareho silang kaibigan ni Jehova, makatuwirang isipin na malap ıt silang magkaibigan. Alam ni Ebed-melec na propeta ng Diyos si Jeremias. Alam din niyang masama ang ginawa ng mga prinsipe, at handa siyang matanggal sa posisyon magawa lang niya ang tama. Oo, mabuting tao si Ebedmelec. Sa katunayan, tiniyak sa kaniya ni Jehova: Ililigtas kita [sa araw ng kapahamakan ng Jerusalem]... sapagkat nagtiwala kasaakin. (Basahin ang Jeremias 39:15-18.)Napakagandang komendasyon nga mula kay Jehova! Hindi ba ganiyang klase ng kaibigan ang hahanapin mo? 14 Naging kaibigan din ni Jeremias ang tatlong anak at isang apo ni Sapan. May katungkulan ang pamilya nila; 14. Ano ang alam natin tungkol sa pamilya ni Sapan at sa pakikipagugnayan nila kay Jeremias?

66 64 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias naging kalihim ni Haring Josias si Sapan. Nang unang pagtangkaan ang buhay ng propeta, ang kamay nga ni Ahikam na anak ni Sapan ang sumasa kay Jeremias, upang huwag siyang maibigay sa kamay ng bayan. (Jer. 26:24) Isa pa sa mga anak ni Sapan si Gemarias. Nang basahin ni Baruc sa madla ang mga kahatulan ng Diyos, narinig ito ng anak ni Gemarias na si Micaias at ipinaalam niya ito sa kaniyang ama at sa mga prinsipe. Dahil nangangamba sila sa magiging reaksiyon ni Jehoiakim, pinayuhan nila sina Jeremias at Baruc na magtago. At nang hindi tanggapin ng hari ang mensahe ni Jehova, isa si Gemarias sa nakiusap sa hari na huwag sunugin ang balumbon. (Jer. 36:9-25) Si Elasa, anak din ni Sapan, ay pinagtiwalaan ni Jeremias na magdala ng liham sa mga Judiong tapon sa Babilonya. (Jer. 29:1-3) Sila ang tatlong anak at apo ni Sapan na sumuporta sa propeta ng Diyos. Tiyak na ang laking pasasalamat ni Jeremias sa kanila! Naging kaibigan sila ni Jeremias hindi dahil pareho sila ng paboritong pagkain, libangan, o hilig. Mas malalim diyan ang kanilang pagkakaibigan.

67 Anong Uri ng mga Kaibigan ang Pinipili Mo? 65 MAG-INGAT SA PAGPILI NG IYONG MGA KAIBIGAN 15 May matututuhan ka sa pakikitungo ni Jeremias sa mga nakasalamuha niya, mabuti man sila o masama. Ginipit siya ng hari, ng mga prinsipe, bulaang propeta, at pinuno ng hukbo na baguhin ang kaniyang mensahe. Pero hindi nakipagkompromiso si Jeremias. Dahil sa kaniyang paninindigan, kinainisan siya ng mga taong iyon. Pero hindi sila kawalan kay Jeremias at hindi sila ang klase ng mga kaibigang hanap niya. Simula t sapol naman, si Jehova na ang matalik niyang kaibigan. Mamatamisin pa ni Jeremias na pagmalupitan siya, huwag lang niyang maiwala ang katapatan niya sa Diyos. (Basahin ang Panaghoy 3: ) Pero gaya ng nakita natin, hindi nag-iisa si Jeremias sa determinasyon niyang maglingkod kay Jehova. 16 Naging mabuting kaibigan si Ebed-melec dahil sa kaniyang pananampalataya at pagtitiwala kay Jehova. Hindi siya naduwag na saklolohan si Jeremias. Nagsakripisyo si Baruc ng kaniyang panahon kasama ni Jeremias at tinulungan niya ito sa paghahatid ng mga mensahe ni Jehova. May ganiyan ding mabubuting kaibigan sa kongregasyon ngayon. Isang regular pioneer ang 20-anyos na si Cameron, at naging malaking tulong sa kaniya si Kara, isa ring regular pioneer. Sinabi ni Cameron: Napatibay ako ni Kara na unahin si Jehova sa buhay ko, at kitang-kita ko iyon sa mga sinasabi at ginagawa niya. Magkalayo sila pero regular na tumatawag o sumusulat si Kara kay Cameron para mangumusta at makipagpatibayan. Alam niya lahat ang pinagdaanan ng pamilya namin, ang sabi ni Cameron. Alam niya ang nangyari sa ate ko at kung gaano 15. Ano ang magandang halimbawa ni Jeremias sa pagpili ng mga kaibigan? 16, 17. (a) Anong tulong ang maaasahan ng isang lingkod ni Jehova mula sa isang mabuting kaibigan? (b) Nasaan ka mang bansa, saan ka makakahanap ng pinakamabubuting kaibigan?

68 66 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias kasakit sa akin nang magrebelde ito at iwan ang katotohanan. Hindi ako pinabayaan ni Kara, at ewan ko kung ano ang nangyari sa akin kung hindi dahil sa kaniya. Naging mabuti siyang impluwensiya sa akin. 17 Makakakita ka ng mabubuting kaibigan sa Kristiyanong kongregasyon, na mas matanda, mas bata, o kaedaran mo. Iisa kayo ng pananampalataya, pamantayan, pag-asa, at pag-ibig kay Jehova. Baka pareho din kayo ng pinagdadaanang pagsubok. Kabalikat mo sila sa ministeryo. Kapag may problema, mapapatibay ka nila, at mapapatibay mo rin sila. Makikigalak sila sa iyo sa paglilingkod kay Jehova. Bukod diyan, ang inyong pagkakaibigan ay maaaring tumagal nang walang hanggan. Kaw. 17:17; 18:24; 27:9. 18 Maliwanag ang aral na natutuhan natin mula sa pagpili ni Jeremias ng mga kaibigan. Hindi natin matututulan ang katotohanang ito: Imposibleng makapanindigan ka sa tunaynapagsambakungangmgakaibiganmoaymga taong hindi sumusunod sa pamantayan ng Bibliya. Gaya noong panahon ni Jeremias, mahalagang sundin ang paalaalang ito sa ngayon. Para lubusang matupad ang atas at pagpalain ni Jehova, handang mapaiba si Jeremias sa kaniyang mga kababayan. Ganiyan ka rin, hindi ba? Pinili ni Jeremias ang mga kaibigang may pananampalatayang tulad ng sa kaniya at handang sumuporta sa kaniyang atas. Oo, may matututuhan ang bawat tapat na Kristiyano sa ngayon sa matalinong pagpili ni Jeremias ng mga kaibigan! Kaw. 13:20; 22: Ano ang natutuhan mo sa pagpili ni Jeremias ng mga kaibigan? Paano mo matutularan ang halimbawa ni Jeremias pagdating sa pagpili ng kakaibiganin at hindi dapat kaibiganin?

69 KABANATA 6 SUNDIN MO, PAKISUYO, ANG TINIG NI JEHOVA PARA sa sanlibutan, hindi na uso ang pagiging masunurin. Ang mentalidad ng marami ngayon ay hindi na Gawin mo kung ano ang tama, kundi Gawin mo kung ano ang gusto mo o Kung kaya mong lusutan, sige gawin mo. Nariyan ang mga drayber na lumalabag sa batas-trapiko, mga negosyanteng hindi sumusunod sa regulasyon, at matataas na opisyal na walang galang sa batas na baka sila pa mismo ang nagpanukala. Ang pagsunod sa landasin ng karamihan, kahit mali at mapanganib, ay karaniwan din noong panahon ni Jeremias. Jer. 8:6. 2 Alam mo na upang makamit ang pagsang-ayon ng Diyos na Makapangyarihan-sa-lahat, hindi ka dapat sumunod sa landasin ng karamihan. Ipinakita ni Jeremias ang pagkakaiba ng mga taong hindi sumusunod sa tinig ni Jehova at ng mga talagang gustong sumunod sa Kaniya. (Jer. 3:25; 7:28; 26:13; 38:20; 43:4, 7) Dapat pag-isipan ng bawat isasaatinangbagaynaito.bakit?puntiryakasinisatanas ang mga tapat na mananamba ng Diyos. Para siyang ahas na may nakamamatay na kamandag; tahimik na nagaabang ng mabibiktima at bigla na lang manunuklaw. Ang determinasyon nating sundin ang tinig ni Jehova ay poprotekta sa atin para hindi tayo matuklaw ng ahas na iyon. Pero paano natin mapapatatag ang determinasyong iyan? Makakatulong sa atin ang mga isinulat ni Jeremias. 1, 2. Ano ang mentalidad ng mga sumusunod sa landasin ng karamihan? Bakit hindi ka dapat tumulad sa kanila? 67

70 68 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias ANG ISA NA DAPAT SUNDIN 3 Bakit dapat lang na sundin nang lubusan si Jehova? Ayon kay Jeremias, si Jehova ang Maylikha ng lupa sa pamamagitan ng kaniyang kapangyarihan, ang Isa na matibay na nagtatatag ng mabungang lupain sa pamamagitan ng kaniyang karunungan. (Jer. 10:12) Si Jehova ang Soberano ng uniberso. Mas dapat siyang katakutan kaysa sa lahat ng iba pang tagapamahala. Siya lamang ang may karapatang humiling sa atin na sundin ang kaniyang matuwid na mga kautusan, na kung tutuusin ay sa atin din namang walanghanggang ikabubuti. Jer. 10:6, 7. 4 Bukod sa pagiging Tagapamahala ng Uniberso, si Jehova rin ang Tagatustos ng buhay ng ating buhay. Makikita ito sa karanasan ng mga Judio noong panahon ni Jeremias. Di-gaya ng lupain ng Ehipto na umaasa sa tubig ng Ilog Nilo, ang bayan ng Diyos sa Lupang Pangako ay nakadepende sa pana-panahong ulan. Iniipon nila ito sa mga imbakang-tubig. (Deut. 11:13-17) Si Jehova lang ang makapagpapaulan para madiligan ang lupa at mamunga ito. Pero puwede rin niyang ipagkait ang ulan. Noong panahon ni Jeremias, nakaranas ng sunud-sunod na tagtuyot ang masuwaying mga Judio. Hindi nila napakinabangan ang kanilang mga bukid at ubasan, at ang kanilang mga balon at imbakang-tubig ay natuyo. Jer. 3:3; 5:24; 12:4; 14: 1-4, 22; 23:10. 5 Kung anong pagpapahalaga ng mga Judio sa literal na tubig, siya namang pagbale-wala nila sa tubig na buh ay na saganang inilalaan ni Jehova. Sinadya nilang suwayin ang batas ng Diyos at nagtiwala sa mga kaalyadong bansa. Para silang mga taong nag-iipon ng tubig sa panahon 3. Bakit dapat nating sundin si Jehova? 4, 5. (a) Ano ang napagtanto ng mga Judio noong mga panahon ng tagtuyot? (b) Bakit masasabing inaksaya ng mga Judio ang tubig na buh ay mula kay Jehova? (c) Paano ka makikinabang sa tubig na buh ay mula sa Diyos?

71 Ang pag-inom ng tubig na buh ay mula kay Jehova ay magpapatibay sa iyo na maging masunurin ng tagtuyot, pero inilalagay naman ito sa mga sirang imbakang-tubig. (Basahin ang Jeremias 2:13; 17:13.) Tiyak na ayaw nating matulad sa kanila at mapahamak. Sagana tayo sa patnubay mula kay Jehova sa pamamagitan ng kaniyang Salita. Siyempre makikinabang lamang tayo sa tubig na buh ay kung regular natin itong pinag-aaralan at namumuhay tayo ayon dito. 6 Habang papalapit ang paghatol ng Diyos sa Juda, lalo nang mahalaga na maging masunurin. Kung gusto ng isang Judio na protektahan siya ni Jehova, kailangan niyang magsisi at sumunod sa Diyos. Iyan ang naging hamon kay Haring Zedekias. Wala siyang paninindigan sa kung ano ang tama. Nang sabihin ng mga prinsipe na gusto nilang patayin si Jeremias, hindi man lang siya nakatutol. Gaya ng binanggit sa Kabanata 5, nakaligtas ang propeta sa tulong ni Ebed-melec. Pagkaraan, hinimok ni Jeremias si Zedekias: Sundin mo, pakisuyo, ang tinig ni Jehova. (Basahin ang Jeremias 38:4-6, 20.) Maliwanag, kung gustong mapabuti ng hari, kailangan niyang magpasiya: Susundin ba niya ang Diyos? 6. (a) Ipaliwanag ang naging saloobin ni Zedekias hinggil sa pagsunod kay Jehova. (b) Sa tingin mo, bakit masasabing hindi matalino ang hari? Bakit tama lang na paulit-ulit na himukin ni Jeremias ang mga Judio na sumunod sa Diyos?

72 70 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias MAHALAGANG SUNDIN AGAD ANG DIYOS NA JEHOVA 7 Mahalaga pa rin ngayon ang pagiging masunurin. Gaano ka kadeterminadong sumunod kay Jehova? Paano kung bigla na lang ay may lumitaw na pornograpikong Web site, tititigan mo ba ito, o lalabanan mo ang tukso at isasara ang site na iyon? Paano kung yayain ka ng katrabaho o kaklase mong di-saksi na mag-date? Makakatanggi ka ba? Maguusyoso ka ba sa mga literatura o Web site ng mga apostata, o kasusuklaman mo ito? Kapag nalagay ka sa ganitong mga sitwasyon, tandaan mo ang Jeremias 38:20. 8 Madalas isugo ni Jehova si Jeremias sa kaniyang bayan para payuhan ang mga ito. Sinasabi niya: Tumalikod kayo, pakisuyo, bawat isa mula sa kaniyang masamang lakad, at pabutihin ninyo ang inyong mga lakad at ang inyong mga pakikitungo. (Jer. 7:3; 18:11; 25:5; basahin ang Jeremias 35:15.) Ginagawa din ng mga Kristiyanong elder sa ngayon ang buong makakaya nila para tulungan ang mga kapana- 7. Sa anong mga sitwasyon puwedeng masubok ang iyong pagkamasunurin? 8, 9. (a) Bakit dapat kang makinig sa mga elder kapag pinapayuhan ka nila? (b) Ano ang dapat na maging saloobin mo sa paulit-ulit na payo ng mga elder? Kapag pinapayuhan ka ng mga elder, makinig ka

73 Sundin Mo, Pakisuyo, ang Tinig ni Jehova 71 nampalatayang nanganganib sa espirituwal. Kung sakaling payuhan ka ng mga elder dahil sa kuwestiyunable o mapanganib na hakbang na ginagawa mo, makinig ka sa kanila. Gaya ni Jeremias, gusto nilang mapabuti ka. 9 Baka ipaalala sa iyo ng mga elder ang maka-kasulatang simulain na dati na nilang ipinayo sa iyo. Tandaan na hindi madaling magpayo nang paulit-ulit, lalo na kung ang saloobin ng pinapayuhan ay gaya ng sa mga Judio noong panahon ni Jeremias. Ang isipin mo mahal ka ni Jehova kaya paulit-ulit kang pinapayuhan ng mga elder. Kung tutuusin, hindi na sana kailangan ni Jeremias na ulit-ulitin ang mga babala niya kung nakinig lang agad ang mga Judio. Kaya para hindi ka paulit-ulit na mapayuhan, sumunod ka na agad. NAGPAPATAWAD SI JEHOVA, PERO HINDI AWTOMATIKO 10 Habang nabubuhay sa sistemang ito, magkakamali t magkakamali tayo anumang sikap natin. Kaya nagpapasalamat tayo dahil handang magpatawad ang Diyos. Pero hindi ito awtomatiko. Bakit hindi? Dahil kasuklam-suklam kay Jehova ang kasalanan. (Isa. 59:2) Kaya gusto niyang matiyak na karapat-dapat tayo sa kaniyang kapatawaran. 11 Gaya ng nakita natin, maraming Judio noong panahon ni Jeremias ang namihasa sa pagsuway sa Diyos. Sinubok nila ang pasensiya at awa ni Jehova. Puwede rin bang magkaganoon ang isang lingkod ng Diyos sa ngayon? Oo, kung nagbibingi-bingihan siya sa mga paalaala ni Jehova at nagsisimula nang sumuway. Sa ilang kaso, kitang-kita ang saloobing ito sa mga pumapasok sa mapangalunyang pagaasawa. Sa ibang kaso naman, ang ilan ay may dobleng pamumuhay at nag-iisip na walang makakabisto sa kanilang kasalanan. Pero delikado ang ganitong kaisipan. Kahit inaakala ng isa na maitatago niya sa iba ang kaniyang kasalanan, nakikita ng Diyos ang laman ng isip at puso; nakikita 10. Bakit hindi awtomatikong nagpapatawad si Jehova? 11. Bakit walang kasalanang maililihim?

74 72 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias niya ang anumang ginagawa sa lihim. (Basahin ang Jeremias 32:19.) Ano ang dapat gawin kung talagang sumuway sa Diyos ang isa? 12 Binale-wala ng maraming Judio ang tulong na paulitulit na ibinibigay ni Jehova sa pamamagitan ni Jeremias. Sa ngayon, may mga nakagawa ng malubhang kasalanan na ayawmagsisiattumanggapngtulongngmgaelder.saganitong kalagayan, dapat sundin ng mga elder ang tagubilin ng Kasulatan na ingatan ang kongregasyon sa pamamagitan ng pagtitiwalag sa nagkasala. (1 Cor. 5:11-13; tingnan ang kahong Pamumuhay Nang Walang Kautusan, sa pahina 73.) Pero ibig bang sabihin ay wala na siyang pag-asa, na hindi na siya puwedeng bumalik kay Jehova? Hindi. Mahabang panahong naging mapaghimagsik ang mga Israelita; pero hinimok pa rin sila ng Diyos: Manumbalik kayo, kayong mga anak na suwail. Pagagalingin ko ang inyong pagkasuwail. (Jer. 3:22) Hinihimok ni Jehova ang mga nagkasala na manumbalik. Sa katunayan, inuutusan niya silang gawin ito. Kausap dito ni Jehova ang hilagang kaharian ng Israel. Mga 100 taon nang tapon ang sampung-tribong kaharian na iyon nang ihayag ni Jeremias ang mensaheng ito. Ipinakita niya na hanggang sa panahong iyon, hindi pa rin sila nagsisisi. (2 Hari 17:16-18, 24, 34, 35) Pero bilang mga indibiduwal, makababalik sila kay Jehova at sa kanilang lupain. 12. Kung minsan, ano ang dapat gawin ng mga elder para maingatan ang kongregasyon? Bakit isang katalinuhan na humingi ng tawad sa Diyos kapag nagkasala? SUNDIN SI JEHOVA AT MANUMBALIK SA KANIYA 13 Para makabalik sa Diyos, gaya ng ipinahiwatig ni Jere- 13. Kung gusto ng isa na manumbalik kay Jehova, anu-ano ang kailangan niyang aminin?

75 Sundin Mo, Pakisuyo, ang Tinig ni Jehova 73 PAMUMUHAY NANG WALANG KAUTUSAN Kumusta ang mga Judio pagkawasak ng Jerusalem? May bahagyang paglalarawan si Jeremias sa Panaghoy 2:9. Bagsak ang mga pader, marahil pati ang pintuang-daan na dating nagsasanggalang sa lunsod. At ang mas mabigat pa diyan, walang kautusan. Ang ibig bang sabihin ni Jeremias ay nagkakagulo ang mga nakaligtas? Malamang na ang tinutukoy niya ay ang pagkawala ng espirituwal na kapanatagan ng mga Judio, noong tinuturuan pa sila ng tapat na mga saserdote at mga propeta tungkol sa Kautusan ng Diyos. Ang mga bulaang propeta na pinakikinggan nila ngayon ay walang maibigay na tunay na pangitain, o patnubay, mula kay Jehova; walang kabuluhan ang kanilang pangitain. Panag. 2:14. Ganiyan ang maaaring madama ng isa na natiwalag mula sa kongregasyong Kristiyano. Wala na ang dating mainit na pakikipagkaibigan sa kaniya ng mga kapatid, gayundin ang maibiging pangangalaga ng mga elder. Wala na rin ang napakahalagang espirituwal na pagtuturo na dating natatanggap niya. Sa sanlibutan, kung saan walang kautusan mula kay Jehova, baka pakiramdam niya y wala siyang matatakbuhan. Gayunman, puwede siyang bumalik at muling tanggapin at pagpalain ni Jehova. (2 Cor. 2: 6-10) Tiyak na sasang-ayon ka na ang pagsunod kay Jehova ay di-hamak na mas mabuti kaysa sa pamumuhay nang walang kautusan.

76 74 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias mias, dapat tanungin ng isa ang kaniyang sarili, Ano ba itong nagawa ko? Pagkatapos, batay sa pamantayan ng Bibliya, dapat niyang aminin ang kaniyang pagkakamali. Hindi tinanong ng di-nagsisising mga Judio ang kanilang sarili. Ayaw nilang aminin kung gaano kalubha ang kanilang kasalanan kaya hindi sila pinatawad ni Jehova, ni may dahilan man siya para patawarin sila. (Basahin ang Jeremias 8:6.) Sa kabaligtaran naman, batid ng isang nagsisising makasalanan na nakapagdulot siya ng upasala sa pangalan ng Diyos at ng kongregasyon. Ang isa na talagang nagsisisi ay labis ding nalulungkot sa pinsalang maaaring naidulot niya sa iba. Dapat na malinaw sa kaniya na magiging matimbang lamang kay Jehova ang paghingi niya ng tawad kung aaminin niya ang nagawa niyang kasalanan at ang lahat ng epekto nito. Pero higit pa riyan ang kailangan. 14 Susuriin ng isang tunay na nagsisisi ang kaniyang 14. Paano manunumbalik kay Jehova ang isa? (Tingnan ang kahong Ano ang Pagsisisi? ) ANO ANG PAGSISISI? Sa Bibliya, ang mga salitang Hebreo at Griego na nauugnay sa pagsisisi ay may kinalaman sa saloobin ng isang tao; binabago niya ang kaniyang kaisipan tungkol sa kasalanang nagawa niya o sa isang maling hakbang na muntik na niyang magawa. Inilalarawan din ng mga salitang iyon ang damdamin ng gayong tao, gaya ng kalungkutan at kaaliwan. (2 Sam. 13:39; Job 42:6) Malinaw na ipinapakita ng Bibliya na ang tunay na pagsisisi ay isang matindi at taimtim na damdamin. Ito ang uri ng pagsisising hinahanap ni Jehova sa lahat ng nagsasabing nagsisisi sila. Jer. 31:18, 19.

77 Bakit hindi ako nakinig? mga motibo, hangarin, at paggawi. (Basahin ang Panaghoy 3:40, 41.) Susuriin din niya kung saan siya may kahinaan, halimbawa, sa pakikipagkaibigan sa di-kasekso, pag-inom o paninigarilyo, paggamit ng Internet, o sa pagnenegosyo. Kung paanong nililinis ng isang maybahay maging ang kasuluk-sulukan ng kaniyang kusina, dapat ding linisin ng nagsisising indibiduwal maging ang kasuluk-sulukan ng kaniyang pag-iisip at paggawi. Dapat siyang manumbalik kay Jehova sa pamamagitan ng pagsunod sa mga kahilingan at pamantayan ng Diyos. May kabulaanan ang panunumbalik kay Jehova ng ilang Judio noong panahon ni Jeremias. Nagsisi sila kunwari pero hindi nagbago ang kanilang puso at paggawi. (Jer. 3:10) Digaya nila, hindi lilinlangin ng isang tunay na nagsisisi ang Diyos o ang kongregasyon. Hindi siya nagbabalik-loob para lang maprotektahan ang kaniyang reputasyon o maibalik ang kaniyang kaugnayan sa pamilya at sa mga kapatid. Sa halip, gusto niyang lubusang talikuran ang kaniyang kasalanan para mapatawad siya at muling tanggapin ng Diyos.

78 76 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias 15 Napakahalaga ng panalangin sa pagsisisi. Noon, karaniwan nang itinataas ng mga tao ang kanilang mga kamay kapag nananalangin. Sa ngayon, kapag nananalangin ang isang tunay na nagsisisi, para bang itinataas niya ang kaniyang puso pati ang kaniyang mga palad sa Diyos, gaya ng pagkakalarawan ni Jeremias. (Panag. 3:41, 42) Dahil sa kalungkutang nadarama niya, nauudyukan ang isang nagsisisi na magbago kasabay ng paghingi niya ng tawad. Taimtim ang kaniyang mga panalangin, mula sa kaibuturan ng kaniyang puso. 16 Alam mo na kailangang lunukin ng isang tunay na nagsisisi ang kaniyang pride. Pero ito ang tandaan mo: Gusto ni Jehova na bumalik sa kaniya ang mga nagkasala. Kapag nakita ng Diyos ang tunay na pagsisisi sa puso ng isang tao, nababagbag ang Kaniyang puso. Ang kaniyang mga bituka ay nagkakaingay, wika nga, dahil sa pagkaantig at pagnanais na mapatawad ang lahat ng nagsisisi, gaya ng ginawa niya sa mga Israelitang nagbalik mula sa pagkatapon. (Jer. 31:20) Hindi ba t nakagiginhawang isipin na naglalaan ang Diyos ng pag-asa at kapayapaan sa mga nanunumbalik at sumusunod sa kaniya? (Jer. 29:11-14) May pagkakataon silang mapabilang muli sa mga tapat na lingkod ng Diyos. PROTEKSIYON SA IYO ANG PAGSUNOD KAY JEHOVA 17 Proteksiyon sa iyo ang lubusang pagsunod kay Jehova. Makikita natin ito sa halimbawa ng mga Recabita noong panahon ni Jeremias. Mahigit dalawang siglo bago nito, si Jehonadab, ang ninuno nilang Kenita na pumanig kay Jehu, ay nagbigay ng ilang mahihigpit na utos. Isa rito ang pagbabawal sa pag-inom ng alak. Matagal nang patay si Jehonadab, pero sinusunod pa rin ng mga Recabita ang utos niya. 15. Ilarawan ang panalangin ng isang tunay na nagsisisi. 16. Bakit makatuwiran na manumbalik sa Diyos? 17, 18. (a) Sino ang mga Recabita? (b) Gaya ng makikita sa pahina 77, sa ano sila kilala?

79 77 Para subukin sila, dinala sila ni Jeremias sa isang silid-kainan sa templo at inalok ng alak. Sinabi nila: Hindi kami iinom ng alak. Jer. 35: Para sa mga Recabita, mahalagang sundin ang utos ng kanilang ninuno kahit matagal na itong patay. Pero dihamak na mas mahalagang maging masunurin sa mga utos ng buh ay na Diyos ang mga tunay na mananamba. Kitang-kita ni Jehova ang pagkamasunurin ng mga Recabita. Kabaligtaran ito ng katigasan ng ulo ng mga Judio. Nangako ang Diyos sa mga Recabita na poprotektahan niya sila sa paparating na kapahamakan. Kaya hindi ba makatuwirang asahan na ililigtas ni Jehova sa panahon ng malaking kapighatian ang mga sumusunod sa kaniya nang lubusan? Basahin ang Jeremias 35:19. Bakit mahalagang bahagi ng pagsunod ang pagsisisi sa malubhang kasalanan? Paano ka matutulungan ng pagiging masunurin na huwag nang umabot pa sa punto na may kailangan kang pagsisihan?

80 78 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias PROTEKSIYON ANG PAGSUNOD KAY JEHOVA Naging proteksiyon sa isang kabataang Saksi sa Espanya ang pagsunod kay Jehova. Sumulat siya: Gusto ng kaklase ko na mag-date kami. Ang ganda niya, pero alam kong mapapahamak ako kapag nakipagdate ako sa isa na hindi mahal si Jehova. Pilit din akong niyayaya ng mga kaklase ko sa party para sa pagtatapos ng school year. Nang sabihin kong hindi ako pupunta dahil sa mga simulain ng Bibliya, kung anu-ano na ang bansag nila sa akin. Pakiramdam ko, para akong taga-ibang planeta. Lumapit ako sa elder namin. Tinanong niya ako, Tunay na kaibigan kaya ang mga hindi rumerespeto sa iyong desisyon at pamantayang moral? Iyon ang nagpalakas sa akin na labanan ang panggigipit ng mga kaklase ko. Buti na lang talaga. Kasi sa party na iyon, isang babae ang ginahasa. At tatlong kaklase ko ang malubhang nasugatan nang maaksidente sila sa sasakyan dahil nakainom ang nagmaneho. Kung pumunta ako sa party, baka kasama akong naaksidente. Nagpapasalamat ako kay Jehova at pinalakas niya akong maging masunurin sa kaniya at malabanan ang panggigipit sa eskuwela. HINDI KA NAG-IISA SA PAGSUNOD KAY JEHOVA 19 Hindi lang mga sinaunang lingkod ng Diyos ang pinangangalagaan niya. Iniingatan pa rin ni Jehova ngayon ang 19. Kung masunurin ka kay Jehova, anong proteksiyon ang ilalaan niya sa iyo?

81 Sundin Mo, Pakisuyo, ang Tinig ni Jehova 79 mga masunurin sa kaniya. Gaya ng matataas na pader na nagsasanggalang sa mga lunsod noon, naipagsasanggalang ng batas ng Diyos ang mga nag-aaral nito at nagsisikap na sumunod dito. Mananatili ka ba sa loob ng pader ni Jehova at susunod sa kaniyang mga pamantayang moral? Tiyak na mapapabuti ka kung gagawin mo iyan. (Jer. 7:23) Pinatutunayan iyan ng maraming karanasan. Tingnan ang kahong Proteksiyon ang Pagsunod kay Jehova. 20 May mga sasalansang sa iyo habang naglilingkod ka sa Diyos mga kapamilya, katrabaho, kaeskuwela, o mga nasa awtoridad. Pero kung magiging masunurin ka kay Jehova sa lahat ng bagay, tutulungan ka niya, gaano man kahirap ang sitwasyon. Pakatandaan: Nangako ang Diyos na aalalayan niya si Jeremias sa gitna ng matinding pagsalansang, at tinupad niya iyon. (Basahin ang Jeremias 1:17-19.) Kitang-kita ni Jeremias ang suportang ito noong panahon ni Haring Jehoiakim. 21 Sa mga naging tagapamahala ng Israel, si Jehoiakim ang sumalansang nang pinakamatindi sa mga mensahero ng Diyos. Isa si propeta Urias, kasabayan ni Jeremias, sa pinagmalupitan niya. Ipinatugis siya ng masamang haring si Jehoiakim hanggang sa labas ng bansa. Nang madakip si Urias at dalhin sa hari, pinatay siya nito. (Jer. 26:20-23) Sa ikaapat na taon ng paghahari ni Jehoiakim, inutusan ni Jehova si Jeremias na isulat ang lahat ng salitang sinabi Niya sa propeta at basahin iyon nang malakas sa templo. Nakuha ni Jehoiakim ang balumbon ni Jeremias at ipinabasa ito sa kaniyang opisyal. Pagkarinig dito, pinagpipilas ito ng hari at inihagis sa apoy, sa kabila ng pagpigil ng ilang prinsipe. Pagkatapos, ipinahanap niya sina Jeremias at Baruc para arestuhin. Ano ang nangyari? Iningatan silang nakakubli ni Jehova. (Jer. 36: 1-6; basahin ang Jeremias 36:21-26.) Hindi hinayaan ni Jehova na saktan ni Jehoiakim ang dalawang tapat na lingkod Niya. 20, 21. (a) Ano ang maaasahan mo kay Jehova habang naglilingkod ka sa kaniya? (b) Ano ang naging reaksiyon ni Haring Jehoiakim sa mensahe ng Diyos sa pamamagitan ni Jeremias?

82 80 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias 22 Kung ayon sa kalooban ni Jehova, maaari din niyang ikubli sa kapahamakan ang mga lingkod niya sa ngayon. Pero kadalasan, binibigyan niya sila ng lakas ng loob at karunungan na sundin siya at patuloy na mangaral. Isang nagsosolong ina, na tatawagin nating Gulistan, ang may apat na anak. Inalalayan siya ni Jehova. Siya lang ang Saksi noon sa isang malaking bahagi ng gitnang Asia kung saan may pagsalansang sa gawain. Ang pinakamalapit na kongregasyon ay mahigit 400 kilometro, kaya bihirang makasama ni Gulistan ang mga may-gulang na Kristiyano. Sa kabila ng pagsalansang at mga problema, nagbabahay-bahay siya at marami siyang natatagpuang interesado. Ayon sa isang ulat kamakailan, mga 20 katao ang bina-bible study niya at tinutulungan ang isang masulong na grupo ng mga tupa ni Jehova. 23 Kung paanong inalalayan ni Jehova si Jeremias at ang mga Saksing gaya ni Gulistan, aalalayan ka rin ng Diyos at ang iba pang masunuring lingkod niya. Kaya maging determinado na sundin siya bilang Tagapamahala sa halip na ang mga tao. Kung gayon, walang pagsalansang at problemang makahahadlang sa iyo sa hayagang pagpuri sa tanging tunay na Diyos. Jer. 15:20, Ang tunay na kaligayahan at kasiyahan ay hindi natin makakamit kung namumuhay tayo nang hiwalay sa Maylikha. (Jer. 10:23) Matapos pag-aralan ang isinulat ni Jeremias tungkol sa pagiging masunurin, nakikita mo ba kung paano ka higit pang magpapaakay kay Jehova? Tanging ang mga utos niya ang aakay sa atin sa isang matagumpay at maligayang buhay. Sundin ninyo ang aking tinig, ang paghimok ni Jehova, upang mapabuti kayo. Jer. 7:23. 22, 23. Ano ang matututuhan mo sa karanasan ng isang Saksi sa gitnang Asia hinggil sa pag-alalay ng Diyos? 24. Ngayon pa lang, paano ka nakikinabang sa pagiging masunurin? Paano mo maikakapit sa iyong kaugnayan sa Diyos ang mga natutuhan mo sa aklat ng Jeremias tungkol sa pagsunod?

83 KABANATA 7 BIBIGYANG-KASIYAHAN KO ANG KALULUWANG PAGOD KAPAG sinabing bagong sanlibutan, anong mga pangako sa Bibliya ang naiisip mo? Siguro, sakdal na kalusugan, saganang masustansiyang pagkain, maaamong hayop, o sariling bahay. Malamang na alam mo kung saan sa Bibliya mababasa ang mga ito. Pero mayroon pang hindi mo dapat kaligtaan mabuting espirituwal at emosyonal na kalusugan. Kung wala ito, unti-unti ring maglalaho ang kagalakan mo. 2 Nang ihula ni Jeremias ang pagbalik ng mga Judio mula sa Babilonya, sinabi ng Diyos kung ano ang madarama nila: Gagayakan mo pa ng iyong mga tamburin ang iyong sarili at hahayo ka nga sa sayaw niyaong mga tumatawa. (Basahin ang Jeremias 30:18, 19; 31:4, ) Nakaaantig ang sumunod na sinabi ng Diyos: Bibigyang-kasiyahan ko ang kaluluwang pagod, at ang bawat kaluluwang nanlalata ay bubusugin ko. Jer. 31:25. 3 Isa ngang napakagandang kinabukasan! Sinabi ni Jehova na talagang bibigyang-kasiyahan niya ang mga pagod at nanlulupaypay. At kapag nangako ang Diyos, tinutupad niya ito. Ipinapakita ng isinulat ni Jeremias na tayo rin ay makaaasa ng kaginhawahan. Bukod diyan, makikita rin natin sa mga isinulat niya kung paano tayo 1. Anong partikular na pagpapala sa bagong sanlibutan ang pinananabikan mo? 2, 3. Anong espesyal na pagpapala ang iniulat ni Jeremias? 81

84 82 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias mapapatibay at magiging positibo kahit ngayon. At ipinapakita rin nito kung paano natin mapapatibay ang iba, mapaginhawa ang kaluluwang pagod, wika nga. 4 Nakaaliw kay Jeremias ang pangakong iyan, at makakaaliw rin iyan sa atin. Bakit? Natatandaan mo ba ang sinabi sa Kabanata 1 ng aklat na ito? Si Jeremias ay isang taong may damdaming tulad ng sa atin, gaya rin ni Elias. (Sant. 5:17) May naiisip ka bang ilang dahilan kung bakit minsan ay malamang na pinanghinaan ng loob o medyo nanlumo si Jeremias? Ano kaya ang madarama mo kung ikaw ang nasa ganoong sitwasyon? Bakit maaaring panghinaan ka rin ng loob? Roma 15:4. 5 Maaaring isa sa mga nagpahina ng loob ni Jeremias ang mga kababayan niya. Lumaki siya sa Anatot, isang lunsod ng mga Levita mga ilang kilometro sa hilagang-silangan ng Jerusalem. May mga kakilala at marahil mga kamag-anak doon ang propeta. Sinabi ni Jesus na ang isang propeta ay walang karangalan sa sarili niyang bayan, at totoo ito kay Jeremias. (Juan 4:44) Hindi lang basta walang pakialam o walang respeto sa kaniya ang mga kababayan niya. Sa katunayan, sinabi ng Diyos na ang mga lalaki ng Anatot ay naghahanapsa...kaluluwa nijeremias.gal ıt na gal ıt sila sa kaniya. Sinabi nila: Huwag kang manghula sa pangalan ni Jehova, upang hindi ka mamatay sa aming kamay. Napakabigat ng banta ng kaniyang mga kababayan, marahil pati ng mga kamag-anak niya, na dapat sana y kakampi niya! Jer. 1:1; 11:21. 6 Kung ginigipit ka ng mga kakilala, kaklase, katrabaho, o ilang kamag-anak, isipin mo kung paano tinulungan ni 4. Bakit maiintindihan natin si Jeremias sa nadama niya? 5. Ano ang maaaring nagpahina ng loob ni Jeremias? 6. Kung sinasalansang ka ng mga katrabaho o ng iba pa, paano makakatulong sa iyo ang naranasan ni Jeremias sa mga lalaki ng Anatot?

85 Bibigyang-Kasiyahan Ko ang Kaluluwang Pagod 83 Jehova si Jeremias. Sinabi noon ng Diyos na ibabaling niya ang kaniyang pansin sa mga taga-anatot na sumasalansang sa propeta. (Basahin ang Jeremias 11:22, 23.) Tiyak na nakatulong kay Jeremias ang pampatibay na iyon. Ibabaling ng Diyos ang kaniyang pansin at magpapasapit ng kapahamakan sa mga lalaki ng Anatot. At gayon nga ang nangyari. Makatitiyak ka rin na alam ni Jehova ang nangyayari sa iyo. (Awit 11:4; 66:7) Ang pananatili mo sa mga turo ng Bibliya at paggawa ng tama ay baka makatulong sa mga mananalansang na magbago at maiwasan ang kapahamakang sasapit sa kanila. 1 Tim. 4:16. Sa aklat ng Jeremias, ano ang nagpapakitang interesado ang Diyos sa damdamin ng mga tao? Paano ito nakatulong sa propeta?

86 84 MGA BAGAY NA NAKAPANGHIHINA NG LOOB 7 Hindi lang pananakot at pagbabanta ng mga kababayan ang inabot ni Jeremias. Isang kilalang lalaki ang nanakit sa kaniya, ang saserdoteng si Pasur. Matapos ipahayag ni Jeremias ang isang hula mula sa Diyos, sinaktan ni Pasur si Jeremias na propeta at inilagay siya sa mga pangawan. (Jer. 20:1, 2) Malamang na hindi lang iyon basta sampal. Sinasabi ng ilan na ipinahagupit ni Pasur si Jeremias nang hanggang 40 beses. (Deut. 25:3) Habang kumikirot ang mga latay ni Jeremias, malamang na pinagtatawanan at nilalait siya ng mga tao, baka nga dinuduraan pa siya. At hindi lang iyan. Inilagay siya ni Pasur sa pangawan nang magdamag. Ang salitang Hebreo na ginamit ay nagpapahiwatig na nakabaluktot ang katawan niya. Oo, buong-gabi siyang naghirap sa pagkakaipit sa pangawan. 8 Paano iyon nakaapekto kay Jeremias? Sinabi niya sa Diyos: Ako ay naging katatawanan sa buong araw. (Jer. 20:3-7) Sumagi rin sa isip ni Jeremias na tumigil na bilang propeta ng Diyos. Pero alam mong hindi niya kayang Noong paghahari ni Zedekias, may isa pang Pasur, isang prinsipe na humikayat sa hari na ipapatay si Jeremias. Jer. 38:1-5. 7, 8. Anong kalupitan ang naranasan ni Jeremias? Ano ang epekto nito sa kaniya?

87 85 gawin iyon, at hindi nga niya ginawa iyon. Sa halip, ganito ang sinabi niya tungkol sa mensaheng ipinahahatid sa kaniya: Naging gaya iyon ng nagniningas na apoy na nakukulong sa aking mga buto. Talagang kailangan niyang magsalita bilang propeta ni Jehova. Basahin ang Jeremias 20:8, 9. 9 Makakatulong sa atin ang ulat na ito kapag tinutuya tayo ng mga kakilala natin, sila man ay kamag-anak, kapitbahay, katrabaho, o kaeskuwela. Hindi natin maiaalis kung minsan na manghina dahil sa pagsalansang, halimbawa, kapag may nanakit sa atin dahil sa ating pananampalataya. Naapektuhan ng gayong mga bagay ang di-sakdal na si Jeremias. Hindi ba t mga tao lang din tayo na gaya niya? Pero tandaan na sa tulong ng Diyos, nanumbalik ang kagalakan at tibay ng loob ni Jeremias. Pansamantala lang siyang nasiraan ng loob, at sana ganoon din tayo. 2 Cor. 4: Bakit makakatulong sa atin na bulay-bulayin ang naranasan ni Jeremias?

88 86 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias 10 May mga pagkakataong biglang nagbabago ang pakiramdam ni Jeremias. Nangyayari din ba iyan sa iyo kaysaya-saya mo, tapos mayamaya malungkot ka na? Pansinin ang ulat sa Jeremias 20:12, 13. (Basahin.) Matapos pagmalupitan ni Pasur, nagsaya si Jeremias dahil naging gaya siya ng isang dukhang iniligtas mula sa kamay ng mga manggagawa ng kasamaan. Siguro minsan, gustunggusto mong purihin si Jehova, o umawit pa nga sa kaniya, dahil may nalampasan kang problema o may magandang nangyari sa buhay mo o sa ministeryo. Ang sarap ng pakiramdam, di ba? Gawa 16:25, Pero dahil hindi tayo sakdal, may mga pagkakataon din na nagbabago ang pakiramdam natin, gaya ni Jeremias. Pagkatapos niyang sabihing umawit kayo kay Jehova, nanlumo siya, baka napaiyak pa nga. (Basahin ang Jeremias 20:14-16.) Lumung-lumo siya at naisip na hindi na lang sana siya ipinanganak! Nasabi pa nga niya na kasumpa-sumpang gaya ng Sodoma at Gomorra ang taong nagbalita noon na ipinanganak siya. Pero ito ang punto: Nagmukmok na lang ba si Jeremias? Tuluyannabasiyangsumuko? 10. Ano ang mauunawaan natin sa ulat ng Bibliya tungkol sa pagbabago ng pakiramdam ni Jeremias? 11. Kung may pagkakataong nagbabago ang pakiramdam natin, ano ang dapat nating tandaan tungkol kay Jeremias? Paano maaaring makaapekto sa ating damdamin ang pagsalansang o panunuya?

89 Bibigyang-Kasiyahan Ko ang Kaluluwang Pagod 87 Hindi. Sa halip, pinaglabanan niya ang panghihina ng loob, at nagtagumpay siya. Pansinin ang kasunod na sinasabi ng aklat ng Jeremias. Pinuntahan ni Pasur, na prinsipe, si Jeremias dahil may ipinapatanong si Haring Zedekias tungkol sa pagkubkob ng mga Babilonyo sa Jerusalem. Nang pagkakataong iyon, buong-tapang na inihayag sa kaniya ni Jeremias ang kahatulan ni Jehova at ang kahihinatnan nito. (Jer. 21:1-7) Kitang-kita na sa kabila ng lahat, masigasig pa rin si Jeremias! 12 May ilang lingkod ng Diyos sa ngayon na dumaranas ng pabagu-bagong emosyon. Maaaring may kaugnayan ito sa kalusugan marahil dahil sa hormonal o biochemical imbalance. Puwedeng makatulong ang doktor sa ganitong mga kondisyon. (Luc. 5:31) Pero para sa marami sa atin, kung maging napakasaya man o napakalungkot natin, hindi ibig sabihin nito na may problema tayo sa kalusugan. Kadalasan nang karamihan sa negatibong damdamin ay bahagi ng di-kasakdalan ng tao. Baka dahil iyon sa pagod o pangungulila sa isang namatay na mahal sa buhay. Kung nagbabago ang pakiramdam mo dahil sa mga sitwasyong ito, tandaan na pinagdaanan din iyan ni Jeremias, pero hindi siya pinabayaan ng Diyos. Baka kailangang mag-adjust tayo ng rutin para mas makapagpahinga, o magpalipas ng panahon para maka-recover matapos ang isang trahedya. Pero napakahalaga rin ng regular na pagdalo sa pulong at pakikibahagi sa iba pang teokratikong gawain. Makakatulong ang mga ito para manatiling timbang at maligaya sa paglilingkod sa Diyos. Mat. 5:3; Roma 12: Ang panlulumo mo man ay minsan lang o pasumpung-sumpong, makakatulong sa iyo ang karanasan ni Jeremias. Gaya ng nabanggit na, may panahong pinanghi- 12, 13. Ano ang puwede nating gawin kung dumaranas tayo ng pabagu-bagong emosyon?

90 88 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias hinaan siya ng loob. Pero hindi niya hinayaang maging dahilan ito para mapalayo sa Diyos na iniibig niya at tapat na pinaglilingkuran. Nang gantihan ng masama ang kaniyang kabutihan, kay Jehova siya bumaling at nagtiwala. (Jer. 18:19, 20, 23) Maging determinadong tularan si Jeremias. Panag. 3: Kapag nanlulumo ka o pinanghihinaan ng loob, paano mo maikakapit ang natutuhan mo sa aklat ng Jeremias? MAPAGIGINHAWA MO BA ANG MGA KALULUWANG PAGOD? 14 Magandang pansinin kung paano pinatibay si Jeremias at kung paano niya pinatibay ang mga kaluluwang pagod. (Jer. 31:25) Si Jehova mismo ang nagpatibay kay Jeremias. Tiyak na mapapatibay ka rin kung sabihin sa iyo ni Jehova: Sa ganang akin, narito, ngayon ay ginawa kitang isangnakukutaanglunsod...tiyaknamakikipaglabansila sa iyo, ngunit hindi sila mananaig laban sa iyo, sapagkat Ako ay sumasaiyo, ang sabi ni Jehova, upang iligtas ka. (Jer. 1:18, 19) Hindi nakapagtatakang sabihin ni Jeremias na si Jehova ang kaniyang lakas at moog, at dakong matatakasan sa araw ng kabagabagan. Jer. 16: Pansinin ang sinabi ni Jehova kay Jeremias: Ako ay sumasaiyo. Nagkaideya ka ba kung paano mo mapapatibay ang isang nanghihina? Maganda naman kapag naiisip natin ang isang kapatid o kamag-anak na nanghihina, pero mas maganda kung kikilos tayo para tulungan sila. Kadalasan nang pinakamagandang tularan ang ginawa ng Diyos kay Jeremias iparamdam mo sa isa na nanghihina na nandiyan ka para sa kaniya. Pagkatapos, baka puwede kang 14. Paano pinatibay ni Jehova si Jeremias? 15, 16. Anong mga paraan ng pagpapatibay ni Jehova kay Jeremias ang puwede mong tularan?

91 Bibigyang-Kasiyahan Ko ang Kaluluwang Pagod 89 magsabi ng mga salitang pampatibay, pero huwag namang sobra. Malamang na kahit kaunti lang ang sabihin mo, basta t nakapagpapatibay, makakatulong iyon. Hindi mo kailangang maging mahusay sa pagsasalita. Kahit simple lang ang sasabihin mo, ang mahalaga ay maramdaman ang malasakit at Kristiyanong pag-ibig mo. Malaki ang magagawa nito. Basahin ang Kawikaan 25: Hiniling ni Jeremias: O Jehova, alalahanin mo ako at ibaling mo sa akin ang iyong pansin. Ano ang nangyari? Sinabi ng propeta: Ang iyong mga salita ay nasumpungan, at kinain ko ang mga iyon; at sa akin ang iyong salita ay naging pagbubunyi at pagsasaya ng aking puso. (Jer. 15: 15, 16) Baka ganiyan ding pagmamalasakit ang kailangan ng tinutulungan mo. Siyempre, hindi natin mapapantayan ang mga pananalita ni Jehova. Pero puwede mo ring gamitin ang ilan sa mga salitang sinabi ng Diyos. Ang gayong taimtim at taos-pusong mga pananalita mula sa Bibliya ay talagang makapagpapagalak sa puso. Basahin ang Jeremias 17:7, Pansinin na nang mapatibay ng Diyos si Jeremias, pinatibay naman ni Jeremias ang iba. Paano? Minsan, inamin ni Haring Zedekias kay Jeremias na natatakot siya sa mga Judiong kumampi sa mga Babilonyo. Pinatibay ng propeta ang hari at hinimok na sundin si Jehova para huwag itong mapahamak. (Jer. 38:19, 20) Matapos bumagsak ang Jerusalem, may ilang Judio na nanatili roon. Balak ng pinuno ng militar, si Johanan, na dalhin ang bayan sa Ehipto. Pero sumangguni muna ito kay Jeremias. Pinakinggan ng propeta si Johanan, at saka nanalangin kay Jehova. Pagkatapos, sinabi niya rito ang magandang sagot ni Jehova, na mapapabuti sila kung susundin nila ang utos ng Diyos na manatili sa lupain. (Jer. 42:1-12) Sa dalawang pagkakataong 17. Anong mahalagang aral ang mapupulot natin sa pakikitungo ni Jeremias kina Zedekias at Johanan?

92 90 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias iyon, nakinig muna si Jeremias bago nagsalita. Mahalaga ang pakikinig para mapatibay ang iba. Hayaan mo silang magsabi ng kanilang mga hinaing at pangamba. Pakinggan mo sila. Kung angkop, magsabi ka ng mga pampatibay. Hindi naman aktuwal na manggagaling sa langit ang sasabihin mo, pero makakakuha ka ng magagandang punto sa Bibliya, mga mensaheng nagbibigay ng pag-asa. Jer. 31: Parehong hindi nakinig sina Zedekias at Johanan sa magandang payo ni Jeremias. Sa ngayon, baka hindi ka rin pinakikinggan ng ilang pinapatibay mo. Huwag kang masiraan ng loob. May mga nakinig din naman kay Jeremias, at malamang na may makinig din sa iyo. Isipin ang mga Recabita, mga Kenitang matagal nang kaibigan ng mga Judio. Inutusan sila ng kanilang ninunong si Jehonadab na, bilang mga dayuhan, hindi sila dapat uminom ng alak. Nang sumasalakay ang mga Babilonyo, dinala ni Jeremias ang mga Recabita sa silid-kainan sa templo. Inutusan ng Diyos si Jeremias na bigyan sila ng alak. Di-gaya ng masuwaying mga Israelita, iginagalang ng mga Recabita ang kanilang ninuno, at sinunod nila ang utos nito na huwag uminom ng alak. (Jer. 35:3-10) Sinabi ni Jeremias ang komendasyon sa kanila ni Jehova at ang pangako Niya para sa kanila. (Basahin ang Jeremias 35:14, ) Magandang tularan mo iyan sa pagpapatibay sa iba: Magbigay ng taimtim na komendasyon kung may pagkakataon. 19 Ginawa rin iyan ni Jeremias sa Etiopeng si Ebed-melec, isang opisyal sa korte ni Haring Zedekias. Walang-awang itinapon ng mga prinsipe ng Juda si Jeremias sa isang malusak na imbakang-tubig para doon mamatay. Nakiusap si Ebed-melec kay Haring Zedekias, at pumayag naman ito na 18, 19. Anong halimbawa ng pagpapatibay sa iba ang makikita sa ulat tungkol sa mga Recabita at kay Ebed-melec?

93 Bibigyang-Kasiyahan Ko ang Kaluluwang Pagod 91 sagipin niya ang propeta. Ginawa ito ni Ebed-melec kahit alam niyang mapanganib ito. (Jer. 38:7-13) Dahil malamang na ikinagalit ng mga prinsipe ng Juda ang ginawa ni Ebedmelec, baka nag-aalala siya sa magiging kinabukasan niya. Hindi binale-wala ni Jeremias ang pangamba ni Ebed-melec at inisip na malalampasan din naman iyon ni Ebed-melec. Pinatibay niya ito at sinabi ang mga pagpapalang ibibigay sa kaniya ng Diyos. Jer. 39: Habang pinag-aaralan natin ang aklat ng Jeremias, makakakita tayo ng mga halimbawa kung paano natin masusunod ang tagubilin ni apostol Pablo sa mga kapatid natin sa Tesalonica: Patuloy ninyong aliwin angisa tisaatpatibayinangisa tisa...sumainyonawaang di-sana-nararapat na kabaitan ng ating Panginoong Jesu- Kristo. 1 Tes. 5:11, Ano ang dapat nating gawin para sa ating mga kapatid, bata man sila o matanda? Anong mga aral mula sa aklat ng Jeremias ang gusto mong ikapit habang sinisikap mong patibayin ang mga kaluluwang pagod?

94 KABANATA 8 IKAW BA Y MANANATILING BUH AY GAYA NI JEREMIAS? MATAPOS papiliin ni Josue ang mga Israelita kung sino ang kanilang paglilingkuran, sinabi niya: Kung para sa akin at sa aking sambahayan, maglilingkod kami kay Jehova. (Jos. 24:15) Determinado si Josue na maging tapat sa Diyos, at sigurado siyang magiging tapat din ang kaniyang pamilya. Habang papalapit naman ang pagkawasak ng Jerusalem, sinabi ni Jeremias kay Haring Zedekias: Ikaw at ang iyong sambahayan ay tiyak na mananatiling buh ay, kung susuko si Zedekias sa mga Babilonyo. (Jer. 38:17) Dahil sa maling pasiya ng hari, napahamak siya, ang kaniyang mga asawa, at mga anak. Pinatay sa harap niya ang kaniyang mga anak; saka siya binulag at dinalang bihag sa Babilonya. Jer. 38:18-23; 39:6, 7. 2 Sa dalawang nakaitalikong parirala, isang tao ang direktang nasasangkot. Pero binanggit din ang pamilya niya. Bakit? Kasi bagaman bawat adulto ay mananagot sa Diyos, karamihan sa mga Israelita ay may asawa t pamilya. Para sa mga Kristiyano, mahalaga rin ang pamilya. Nababasa natin iyan sa Bibliya at naririnig sa mga pulong Kristiyano kapag tinatalakay ang pag-aasawa, pagpapalaki sa mga anak, at pagrespeto sa mga miyembro ng pamilya. 1 Cor. 7:36-39; 1 Tim. 5:8. DI-PANGKARANIWANG UTOS 3 Isa si Jeremias sa mga nanatiling buh ay noong pa- 1, 2. Bakit makatuwirang bigyang-pansin ang iyong sarili, pati ang iyong pamilya? 3, 4. Bakit naiiba si Jeremias sa karamihan? Bakit ito naging kapakipakinabang sa kaniya? 92

95 Ikaw Ba y Mananatiling Buh ay Gaya ni Jeremias? 93 nahon niya. Nakaligtas siya sa pagkawasak ng Jerusalem. Gayunman, iba ang kalagayan niya kung ikukumpara sa marami. (Jer. 21:9; 40:1-4) Sinabihan siya ng Diyos na huwag mag-asawa o mag-anak o mamuhay na gaya ng mga Judio noong panahon niya. Basahin ang Jeremias 16: Noong panahon ni Jeremias, normal lang ang magasawa at mag-anak. Nag-aasawa ang mga lalaking Judio para manatili sa kanilang angkan ang minana nilang lupa. (Deut. 7:14) Pero bakit hindi nag-asawa si Jeremias? Dahil sa nakatakdang mangyari, sinabihan siya ng Diyos na huwag makibahagi sa karaniwang pagdiriwang o pagdadalamhati ng mga tao. Hindi siya dapat makiramay sa mga namatayan o makisalo sa mga ito matapos ang isang libing; ni makisaya man sa mga kasalang Judio. Ang gayong mga okasyon at pagsasaya ay nakatakda nang maglaho. (Jer. 7:33; 16:5-9) Ang gagawing ito ni Jeremias ay tutulong sa mga tao na makitang totoo ang mensahe niya at hindi biru-biro ang hatol na darating sa kanila. At dumating nga ang kapahamakang iyon. Ano kaya ang nadama ng mga Israelita na napilitang kainin ang mga kapamilya nila o makitang inaagnas ang mga mahal nila sa buhay? (Basahin ang Jeremias 14:16; Panag. 2:20.) Kaya hindi kaawa-awa si Jeremias. Sa loob ng 18-buwang pagkubkob at pagpaslang, maraming pamilya ang nasawi. Pero hindi dinanas ni Jeremias ang sakit ng mamatayan ng asawa o anak. 5 Pero kapit ba sa atin ang Jeremias 16:5-9? Hindi. Hinihimok ang mga Kristiyano na aliwin yaong mga nasa anumang uri ng kapighatian at makipagsaya sa mga taong nagsasaya. (2 Cor. 1:4; Roma 12:15) Dumalo ng kasalan si Jesus at naghimala pa nga para maging masaya ang Sa orihinal na Hebreong Kasulatan, walang salita para sa lalaking nanatiling walang asawa. 5. Ano ang matututuhan ng mga Kristiyano sa tagubilin na nasa Jeremias 16:5-9?

96 okasyon. Gayunman, ang mangyayari sa masamang sistemang ito ay seryosong bagay. Maaari pa ngang mapaharap sa mahihirap na sitwasyon ang mga Kristiyano at magsakripisyo ng ilang bagay na mahalaga sa kanila. Idiniin ni Jesus ang pangangailangang maging handa para makapagbata at manatiling tapat, gaya ng mga kapatid natin sa Judea na tumakas noong unang siglo. Kaya dapat nating pag-isipang mabuti kung tayo ba ay mag-aasawa, mag-aanak, o mananatiling walang asawa. Basahin ang Mateo 24:17, Ano ang matututuhan natin sa utos ng Diyos kay Jeremias na huwag mag-asawa o mag-anak? Sa ngayon, may ilang tapat na Kristiyano na walang asawa o mga anak. Anong aral ang makukuha nila sa naging buhay ni Jeremias? At bakit kailangang pag-isipan ito maging ng mga Kristiyanong may asawa at mga anak? 7 Isaalang-alang muna natin ang utos kay Jeremias na huwag mag-anak. Hindi iniutos ni Jesus sa mga alagad niya na huwag silang mag-anak. Pero inihula niya na aba, o 6. Sinu-sino ang makikinabang sa pagbubulay-bulay sa utos ng Diyos kay Jeremias? 7. Bakit makabubuting isaalang-alang ang hindi pagkakaroon ni Jeremias ng anak?

97 Ikaw Ba y Mananatiling Buh ay Gaya ni Jeremias? 95 kaawa-awa, ang mga nagdadalang-tao o may mga pasusuhing anak kapag dumating ang kapighatian sa Jerusalem. Nangyari nga ito noong C.E., at naging napakahirap nito para sa kanila. (Mat. 24:19) Napapaharap tayo sa mas malaking kapighatian. Dapat din itong isaalang-alang ng mga mag-asawang Kristiyano na nag-iisip kung mag-aanak ba sila o hindi. Hindi ba t pahir ap na nang pahir ap ang sitwasyon ngayon? At aminado ang ilang mag-asawa na napakahirap magpalaki ng mga anak na mananatiling buh ay hanggang sa wakas ng sistemang ito. Bagaman ang mag-asawa ang magpapasiya kung mag-aanak sila, makabubuting isaalang-alang ang karanasan ni Jeremias. Pero bakit pati ang pag-aasawa ay ipinagbawal kay Jeremias? Anong di-pangkaraniwang utos ang ibinigay kay Jeremias, at ano ang dapat nating isaalang-alang? MATUTO SA PANANATILING WALANG ASAWA NI JEREMIAS 8 Ang utos ng Diyos kay Jeremias na huwag mag-asawa ay hindi naman para sa lahat ng lingkod niya. Wala namang masama sa pag-aasawa. Nilayon ito ni Jehova para punuin ang lupa at maging maligaya ang tao. (Kaw. 5:18) Pero hindi lahat noong panahon ni Jeremias ay may asawa. Maaaring may ilan na bating. At siguradong may mga balo. Kaya hindi lang si Jeremias ang tapat na mananamba na Humula si Isaias patungkol sa mga literal na bating, na mayroon lamang limitadong bahagi sa pagsamba ng Israel. Inihula niya na kung magiging masunurin ang mga bating, magtatamo sila ng isang bagaynamasmabutikaysasamgaanaknalalakiatmgaanaknababae. Bibigyan sila ng isang pangalan hanggang sa panahong walang takda sa bahay ng Diyos. Isa. 56:4, Bakit masasabing hindi kahilingan ang pag-aasawa upang mapaluguran ang Diyos?

98 96 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias walang asawa. Siyempre, may dahilan kung bakit hindi siya nag-asawa at ganoon din ang ilang Kristiyano sa ngayon. 9 Maraming Kristiyano ang nag-aasawa, pero hindi lahat. Alam mong hindi nag-asawa si Jesus, at sinabi niyang ang ilang alagad ay makapaglalaan ng dako sa kanilang puso at isip na hindi mag-asawa. Hinimok niya ang mga makagagawa nito na gayon ang gawin. (Basahin ang Mateo 19:11, 12.) Kaya sa halip na tuksuhin, tama lang na bigyan ng komendasyon ang mga hindi nag-aasawa na gustong makapaglingkod nang higit sa Diyos. Sabihin pa, may ilang Kristiyano na hindi muna nag-asawa dahil sa ilang kalagayan. Halimbawa, baka hindi pa sila nakakakita ng Kristiyanong mapapangasawa at determinado silang sundin ang Diyos na mag-asawa tangi lamang sa Panginoon. (1 Cor. 7:39) At siyempre, mga balo ang ilang lingkod ng Diyos, kaya wala silang asawa. Dapat nilang tandaan na noon pa ma y nagmamalasakit na ang Diyos (at si Jesus) sa mga walang asawa. Jer. 22:3; basahin ang 1 Corinto 7:8, Umasa sa tulong ng Diyos ang binatang si Jeremias. Paano? Tandaan na ibinuhos ni Jeremias ang kaniyang pansin sa salita ng Diyos. Tiyak na ito ang nagpatibay at nagpalakas sa kaniya habang naglilingkod sa Diyos sa loob ng maraming dekada. At iniwasan niya ang mga maaaring manuya sa kaniya dahil sa pananatili niyang binata. Mas gusto niyang umupong mag-isa kaysa makisama sa gayong mga tao. Basahin ang Jeremias 15:17. Maaaring nag-iisa ang iba dahil hiniwalayan sila o diniborsiyo ng kanilang asawa, na marahil ay di-kapananampalataya. 9. Anong maka-kasulatang payo sa pag-aasawa ang dapat nating seryosohin? 10, 11. (a) Ano ang nakatulong kay Jeremias na manatiling maligaya kahit walang asawa? (b) Paano pinapatunayan ng mga karanasan sa ngayon na puwedeng maging makabuluhan ang buhay ng mga nananatiling walang asawa?

99 11 Maraming Kristiyanong walang asawa lalaki at babae, kabataan o may-edad ang tumutulad sa magandang halimbawa ni Jeremias. Ipinapakita ng mga karanasan na malaking tulong ang maging abala sa ministeryo at maging aktibo sa mga teokratikong gawain. Halimbawa, isang sister sa kongregasyong gumagamitng wikang Tsinoang nagsabi: Malaking tulong sa akin ang pagpapayunir. Kahit wala akong asawa, hindi ako nalulungkot kasi busy ako sa gawain. Pagkatapos ng maghapon, kontento ako at napakasaya dahil nakakatulong ako sa mga tao. Sinabi naman ng isang 38-anyos na payunir: Sa tingin ko ang sekreto para maging maligaya ay masiyahan sa mga positibong bagay anuman ang sitwasyon. Inamin ng isang kapatid na walang asawa mula sa timugang Europa: Hindi man nangyari ang gusto kong mangyari sa buhay ko, masaya ako at patuloy akong magiging masaya. 12 Dumating kaya si Jeremias sa puntong nag-isip siyang parang hindi nangyari ang mga plano niya sa buhay? Pero malamang na nakita niyang hindi rin naman natutupad ang lahat ng plano ng maraming nag-aasawa at nag-aanak. Ganito ang sinabi ng isang payunir sa Espanya: May kilala akong mga mag-asawa na masaya at mayroon ding hindi masaya. Na-realize ko na hindi nakadepende sa pag-aasawa ang kaligayahan ko. Isa lamang ang karanasan ni Jeremias sa libu-libo na nagpapatunay 12, 13. (a) Ano ang makatotohanang pananaw sa pag-aasawa at pagiging walang asawa? (b) Anong punto ang idiniriin ng buhay at payo ni Pablo hinggil sa pagiging walang asawa? 97

100 98 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias Ang pinakagusto ko kapag mag-isa lang ako, nakakausap ko si Jehova sa panalangin. Nakapagbubulay-bulay ako at nakapag-aaral nang hindi naaabala....masayaakosapagigingsingle. Babette. na puwedeng maging makabuluhan at maligaya ang buhay ng mga walang asawa. At tinitiyak sa atin ni apostol Pablo: Sinasabi ko sa mga walang asawa at sa mga babaing balo, mabuti para sa kanila na manatili silang gaya ko rin naman. (1 Cor. 7:8) Maaaring biyudo si Pablo. Pero anuman ang kalagayan, wala siyang asawa noong abalang-abala siya sa pagmimisyonero. (1 Cor. 9:5) Kaya hindi ba makatuwirang isipin na naging kapaki-pakinabang ang kaniyang pagiging walang asawa? Naiukol ni Pablo ang sarili sa palagiang paglilingkod sa Panginoon nang walang abala, at maganda ang naging resulta. 1 Cor. 7: Kinasihan pa si Pablo na idagdag: Magkakaroon ng kapighatian sa kanilang laman ang mga nag-aasawa. Ipinasulat ng Diyos kay Pablo ang katotohanang ito: Kung ang sinuman ay nakatayong panatag sa kaniyang puso... na ingatan ang kaniyang sariling pagkabirhen, siya ay mapapabuti. Dahil dito siya rin na nagbibigay ng kaniyang pagkabirhen sa pag-aasawa ay napapabuti, ngunit siya na hindi nagbibigay nito sa pag-aasawa ay mas mapapabuti. (1 Cor. 7:28, 37, 38) Hindi nabasa ni Jeremias ang mga salitang iyan, pero pinapatunayan ng kaniyang paglilingkod sa loob ng maraming taon na puwedeng ma- Ano ang matututuhan natin sa halimbawa ni Jeremias sa pananatiling walang asawa sa loob ng maraming dekada?

101 Ikaw Ba y Mananatiling Buh ay Gaya ni Jeremias? 99 ging maligaya ang isa kahit walang asawa. Sa katunayan, malaki ang maitutulong nito sa pagkakaroon ng makabuluhang buhay na nakapokus sa tunay na pagsamba. Ang may-asawang si Zedekias ay hindi sumunod sa payo ni Jeremias at hindi siya nanatiling buh ay ; samantalang ang walang-asawang propeta ay naging masunurin at nanatiling buh ay. PAGINHAWAHIN ANG ISA T ISA 14 Gaya ng binanggit na, marami noong panahon ni Jeremias ang nag-aasawa at may pamilya. Ganoon din noong panahon ni Pablo. Tiyak na karamihan sa mga Kristiyanong may pamilya ang wala sa kalagayan na maglingkod sa ibang lugar gaya ni Pablo, pero marami silang magagawa sa kanilang lugar. Kasama na riyan ang pagmamalasakit sa mga kapatid na walang asawa. Nang dumating si Pablo sa Corinto, pinatuloy siya nina Aquila at Priscila sa bahay nila at magkakasama silang naghanapbuhay. Pero hindi lang iyan. Tiyak na napatibay si Pablo sa pakikipagkaibigan sa pamilya ni Aquila. Isipin ang masasaya nilang kainan at kuwentuhan. Nakisama rin ba si Jeremias sa iba? Ginugol niya ang pagiging walang asawa sa paglilingkod sa Diyos, pero hindi natin dapat isipin na ayaw niyang makisama sa ibang tao. Malamang na naging malap ıt siya sa mga pamilyang tapat na naglilingkod sa Diyos, gaya ng pamilya ni Baruc, Ebed-melec, at iba pa. Roma 16:3; basahin ang Gawa 18: Ang mga Kristiyanong walang asawa sa ngayon ay makikinabang din sa mainit na samahan, gaya ni Pablo sa pamilya ni Aquila. Kung may pamilya ka, sinisikap ba ninyong makasama ang mga walang asawa? Ganito ang tapatang sinabi ng isang sister: Tinalikuran ko na ang 14. Ano ang ipinapakita ng samahan ni Pablo at ng pamilya ni Aquila? 15. Paano makakatulong ang mga pamilyang Kristiyano sa mga kapatid na walang asawa?

102 100 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias sanlibutan at ayoko nang balikan iyon. Pero kailangan ko pa rin ng kalinga at pagmamahal. Ipinapanalangin ko kay Jehova na maglaan siya ng higit pang espirituwal na pagkain at pampatibay para sa mga gaya kong walang asawa. Hindi naman lahat sa amin ay gustong mag-asawa, kaya kailangan namin ng suporta. Minsan, parang nakakalimutan na kami. Alam kong laging nariyan si Jehova para sa amin, pero kapag kailangan namin ng kakausap sa amin, maaasahan ba namin ang mga kapatid? Oo ang sagot dito ng libu-libong kapatid na walang asawa. Gustung-gusto silang kasama ng mga kapatid sa kongregasyon mga kaedaran nila, mga may-edad, at mga kabataan. 16 Mapapatibay mo ang mga kapatid na walang asawa 16. Anong mga simpleng bagay ang maaari mong gawin para mapaginhawa ang mga walang asawa sa inyong kongregasyon?

103 Ikaw Ba y Mananatiling Buh ay Gaya ni Jeremias? 101 kung paplanuhin mong isama sila minsan sa iskedyul ng inyong pamilya, gaya ng Pampamilyang Pagsamba. Malaking bagay rin ang makasalo ng pamilya ang mga kapatid na walang asawa. Puwede mo ba silang samahan sa ministeryo? O yayain sa pagmamantini ng Kingdom Hall o minsan, sa pamimili? Isinasama naman ng ilang pamilya sa kombensiyon o sa bakasyon ang mga balo o mga payunir na walang asawa. Ang ganitong mga samahan ay totoong nakapagpapatibay sa isa t isa. 17 Ang isa pang puntong dapat isaalang-alang hinggil sa mga kapatid na walang asawa ay may kinalaman sa pag-aalaga sa may-edad nang mga magulang. Noong panahon ni Jesus, tinatakasan ng mga prominenteng Judio ang responsibilidad nila sa kanilang mga magulang. Isinasangkalan nila ang kanilang obligasyon sa templo para makaiwas sa utos ng Diyos na pangalagaan ang kanilang mga magulang. (Mar. 7:9-13) Hindi dapat ganito ang mga pamilyang Kristiyano. 1 Tim. 5: Pero paano kung ang may-edad nang mga magulang ay maraming anak na Kristiyano? Kung walang asawa ang isa sa mga anak, awtomatiko na bang siya ang pangunahing mag-aasikaso sa magulang? Sumulat ang isang sister na taga-japan: Kahit na gusto ko, hindi ako makapag-asawa dahil sa responsibilidad ko sa mga magulang ko. Alam kong naiintindihan ni Jehova ang hirap na pinagdadaanan ng mga walang asawa at nag-aalaga pa ng magulang. Hindi kaya basta na lang ipinasiya ng mga kapatid niyang may asawa na siya ang dapat mag-alaga ng kanilang mga magulang, nang hindi man lang siya tinatanong? Sa ganitong mga kalagayan, isipin na hindi rin naging maganda ang (a) Bakit kailangang maging timbang at makonsiderasyon ang mga anak sa pagdedesisyon may kinalaman sa pag-aalaga sa may-edad o may-sakit na mga magulang? (b) Anong aral ang mapupulot natin kay Jesus tungkol sa pangangalaga sa kaniyang ina?

104 102 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias pakikitungo ng mga kapatid ni Jeremias sa kaniya. Basahin ang Jeremias 12:6. 19 Naiintindihan ni Jehova ang nadarama ng mga walang asawa at ng mga nasa mahirap na sitwasyon. (Awit 103:11-14) Ang mga nagkakaedad o nagkakasakit na magulang ay dapat pangalagaan ng lahat ng kanilang anak, may asawa man o wala. Kahit may sarili nang pamilya ang isang anak, dapat pa rin nilang mahalin ang kanilang magulang, at dapat pa rin nilang gampanan ang kanilang Kristiyanong pananagutan na pangalagaan sila. Alam natin na kahit na noong malapit nang mamatay si Jesus sa pahirapang tulos, inintindi pa rin niya ang pananagutan niya sa kaniyang ina. (Juan 19:25-27) Walang detalyadong tagubilin sa Bibliya kung paano magtutulungan ang mga anak sa pag-aalaga sa mga magulang na may-edad o may sakit; ni iminumungkahi man nito na ang mga anak na walang asawa ang awtomatikong may higit na responsibilidad sa pag-aalaga sa mga magulang. Sa napakaseryosong bagay na ito, kailangang maging makatuwiran at makonsiderasyon ang mga miyembro ng pamilya sa pagdedesisyon, na tinutularan ang halimbawa ni Jesus sa pangangalaga sa kaniyang ina. 20 Inihula ni Jeremias na magkakaroon ng malap ıt na samahan at kapatiran sa loob ng bayan ni Jehova. (Jer. 31:34) Sa ngayon, napakaganda ng nararanasan nating samahan sa loob ng kongregasyon, kapiling ang ating mga kapatid na walang asawa. Talagang gusto nating mapaginhawa ang isa t isa at makitang nananatiling buh ay ang mga walang asawa. 20. Anoangpananawmosapakikisamasamgawalangasawasainyong kongregasyon? Anong iba pang hakbang ang puwede mong gawin para paginhawahin ang, at mapaginhawa ng, mga walang asawa?

105 KABANATA 9 HUWAG HUMANAP NG MGA DAKILANG BAGAY PARA SA IYONG SARILI NANGHIHIMAGOD si Baruc, ang tapat na eskriba ni Jeremias. Ikaapat na taon noon ng paghahari ng balakyot na si Haring Jehoiakim, mga 625 B.C.E. Sinabihan ni Jeremias ang eskriba na isulat sa isang balumbon ang lahat ng sinalita ni Jehova tungkol sa Jerusalem at Juda, mga kapahayagang tinanggap ng propeta sa loob ng mahigit 23 taon na. (Jer. 25:1-3; 36:1, 2) Hindi pa binabasa noon ni Baruc sa mga Judio ang nilalaman ng balumbon. Sa susunod pang taon niya gagawin iyon. (Jer. 36:9, 10) Pero ano ang bumabagabag kay Baruc? 2 Sa aba ko ngayon, ang buntunghininga ni Baruc, sapagkat dinagdagan ni Jehova ng pamimighati ang aking kirot! Nanghimagod ako dahil sa aking pagbubuntunghininga. Minsan nanghihimagod ka rin siguro, naibubulalas mo man ito o nasa puso mo lang. Paano man ito naipahayag ni Baruc, narinig iyon ni Jehova. Alam ng Tagasuri ng puso kung ano ang bumabagabag kay Baruc, at sa pamamagitan ni Jeremias, may-kabaitan siyang itinuwid ng Diyos. (Basahin ang Jeremias 45:1-5.) Pero baka maitanong mo, Bakit nga ba nanghihimagod si Baruc? Ang atas ba niya ang problema o ang sitwasyon sa paligid? Hindi. Puso niya ang problema. Kasi humahanap ng mga dakilang bagay si Baruc. Anu-ano iyon? Ano ang sinabi ni 1, 2. (a) Sa ikaapat na taon ni Jehoiakim, ano ang naging problema ni Baruc? (b) Paano tinulungan ni Jehova si Baruc? 103

106 104 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias Jehova na maaasahan niya kung susunod siya sa payo at tagubilin ng Diyos? At ano ang matututuhan natin sa karanasan ni Baruc? ANU-ANO ANG DAKILANG BAGAY NA IYON? 3 Tiyak na alam ni Baruc kung ano ang mga dakilang bagay na iyon. Alam ng eskriba na ang mga mata [ngdiyos]aynasamgalakadngtao,atanglahatnghakbang nito ay nakikita niya. (Job 34:21) Nasabi ni Baruc na wala akong nasumpungang pahingahang-dako hindi dahil sa atas niya, kundi dahil sa pananaw niya sa kung ano ang dakila na siyang laman ng kaniyang puso. Dahil nakatuon sa paghanap ng mga dakilang bagay, nakaligtaan ni Baruc ang mas mahahalagang bagay, mga bagay na may kinalaman sa paggawa ng kalooban ng Diyos. (Fil. 1:10) Napalitaw ng Bagong Sanlibutang Salin ang diwa ng orihinal na salitang ginamit at isinalin itong patuloy [na] humahanap. Kaya hindi lang iyon basta sumagi sa isip ni Baruc. Naghahanap na talaga siya ng mga dakilang bagay nang babalaan siya ni Jehova. Bagaman gumagawa ng kalooban ng Diyos ang tapat na kalihim ni Jeremias, naghahangad ito ng mga dakilang bagay para sa kaniyang sarili. 4 Isa sa posibleng hinahangad ni Baruc ay may kinalaman sa katanyagan at karangalan. Bagaman si Baruc ay nagsilbing tagasulat ni Jeremias, malamang na hindi lang siya basta personal na sekretaryo ni Jeremias. Ipinahihiwatig sa Jeremias 36:32 na si Baruc ay may opisyal na posisyon bilang kalihim. Ayon sa nahukay ng mga arkeologo, lumilitaw na si Baruc ay may mataas na posisyon sa korte ng hari. Sa katunayan, gayunding titulo ang ginamit sa isa sa mga prinsipe ng Juda, si Elisama na kalihim. Ipi- 3. Ano ang ugat ng problema ni Baruc sa espirituwal? 4, 5. Bakit maaaring may kinalaman sa katanyagan at karangalan ang mga dakilang bagay na nasa isip ni Baruc? Bakit tama lang na babalaan siya ni Jehova?

107 Huwag Humanap ng mga Dakilang Bagay Para sa Iyong Sarili 105 napakita nito na nakakapasok din si Baruc sa silid-kainan ng kalihim sa bahay ng hari bilang isa sa mga kasamahan ni Elisama. (Jer. 36:11, 12, 14) Kaya malamang na isang edukadong opisyal si Baruc. Ang kapatid niyang si Seraias ay pinunong tagapangasiwa ni Haring Zedekias at kasama ng hari sa isang mahalagang misyon sa Babilonya. (Basahin ang Jeremias 51:59.) Bilang pinunong tagapangasiwa, malamang na si Seraias ang nag-aasikaso sa pangangailangan at tuluyan ng hari kapag naglalakbay ito isa ngang mataas na posisyon. 5 Hindi ka siguro magtataka kung manlambot man ang nasa gayong mataas na posisyon kapag sunud-sunod na mabibigat na hatol laban sa Juda ang ipinasulat sa kaniya. Baka nameligro pa nga ang posisyon at propesyon ni Baruc dahil sa pagtulong niya sa propeta ng Diyos. At paano pa kapag giniba na ni Jehova ang itinayo niya, gaya ng mababasa sa Jeremias 45:4. Ang mga dakilang bagay na nasa isip ni Baruc karagdagang karangalan man o materyal na kayamanan ay maaaring mawalan ng saysay. Kung naghahangad man si Baruc ng magandang posisyon sa Judiong sistema na noo y bil angnaangmgaaraw,tamalang na ituwid siya ng Diyos. 6 Puwede rin namang ang hinahangad ni Baruc na mga dakilang bagay ay materyal na kayamanan. Ang mga bansa sa palibot ng Juda ay panatag na panatag dahil sa kanilang kayamanan. Nagtiwala ang Moab sa mga gawa at kayamanan nito. Ganoon din ang Ammon. At kinasihan ni Jehova si Jeremias na ilarawang ang Babilonya ay sagana sa mga kayamanan. (Jer. 48:1, 7; 49:1, 4; 51:1, 13) Pero ang totoo, sentensiyado na ng Diyos ang mga bansang ito. 7 Kung mga ari-arian at kayamanan nga ang hinahanap ni Baruc, maiintindihan mo kung bakit binalaan siya ni 6, 7. Kung ang mga dakilang bagay para kay Baruc ay materyal na kayamanan, kaninong impluwensiya ang nakaapekto sa kaniya?

108 106 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias Jehova. Nang iunat ni Jehova ang kaniyang kamay laban sa mga Judio, ang kanilang mga bahay at bukirin ay kinuha ng mga kaaway. (Jer. 6:12; 20:5) Kunwari ay nabuhay ka sa Jerusalem noong panahon ni Baruc. Karamihan sa iyong mga kababayan kasama na ang mga prinsipe, saserdote, at ang hari mismo ay nag-iisip na dapat labanan ang pananakop ng Babilonya. Tapos, ito ang maririnig mo kay Jeremias: Maglingkod kayo sa hari ng Babilonya at patuloy na mabuhay. (Jer. 27:12, 17) Magiging madali kaya sa iyo na sumunod sa utos ng Diyos kung marami kang ariarian? Matutulungan ka kaya ng mga pag-aaring iyon na sundin ang babala ni Jeremias o iyon pa ang magtulak sa iyo na sumunod sa karamihan? Ang totoo, lahat ng kayamanan ng Juda at Jerusalem, pati na ang mga nasa templo, ay dinambong at dinala sa Babilonya. Kaya walang kabuluhan ang pagkakamal nila ng materyal na kayamanan. (Jer. 27:21, 22) May matututuhan ba tayo rito? Paano may-kabaitang itinuwid ni Jehova ang paghahangad ni Baruc ng mga dakilang bagay? Sa palagay mo, bakit isang katalinuhang tanggapin ang pagtutuwid ng Diyos? IBIBIGAY KO SA IYO ANG IYONG KALULUWA BILANG SAMSAM 8 Ngayon isipin mo: Ano kaya ang tatanggapin ni Baruc kung susundin niya ang Diyos? Aba, ang kaluluwa niya! Garantisado nang magiging samsam niya ito. (Basahin ang Jeremias 45:5.) Kung tutuusin, kakaunti lang ang nakaligtas noon. Sinu-sino? Yaong mga sumunod sa utos ng Diyos na kumampi, samakatuwid nga, sumuko sa mga Caldeo. (Jer. 21:9; 38:2) Baka may magsabi, Sumunod sila, tapos iyon lang ang ibinigay sa kanila? 8, 9. Bakit masasabi mong sulit nang makuha ni Baruc ang kaniyang kaluluwa bilang samsam?

109 9 Kumusta ba ang Jerusalem noong kinukubkob ito ng Babilonya? Unti-unting namamatay sa hirap ang mga tao doon; di-tulad ng Sodoma na napuksa sa isang bagsakan lang, wika nga. Waring mas magaan pa ang sinapit ng Sodoma. (Panag. 4:6) Isinulat ni Baruc ang hula na mamamatay ang mga taga-jerusalem sa tabak, gutom, o salot. At tiyak na nasaksihan niya iyon. Nasaid ang suplay ng pagkain sa Jerusalem. Nakapangingilabot ngang makita ang mga ina, na likas na mahabagin, habang pinakukuluan at kinakain ang sarili nilang mga anak! (Panag. 2:20; 4:10; Jer. 19:9) Pero nakasalba si Baruc. Oo, sa gitna ng malagim na pangyayaring iyon, maipagpapasalamat mo nang buh ay ka; iyon na ang samsam mo! Maliwanag na sinunod ni Baruc ang payo ng Diyos na huwag nang humanap ng mga dakilang bagay. At dahil doon, iniligtas siya ni Jehova. Jer. 43:5-7.

110 108 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias MAGHAHANAP KA BA NG MGA DAKILANG BAGAY? 10 Bagaman abala si Baruc sa paggawa ng kalooban ng Diyos, naging hamon pa rin sa kaniya ang paghahangad ng mga dakilang bagay. Binalaan siya ni Jehova, at nakaligtas siya sa espirituwal at literal na kamatayan. Tayo kaya, tulad ni Baruc, ay puwedeng matukso at madaig pa nga ng mga pagnanasang nakaugat sa ating puso, kahit pa aktibo tayong naglilingkod kay Jehova? 11 Baka natutukso si Baruc na gumawa ng pangalan sa lipunan. Marahil iniisip niya: Paano na lang ang propesyon ko bilang kalihim? Tataas pa kaya ang puwesto ko? Ngayon, tanungin naman ang iyong sarili, May mga ambisyon ba akong umasenso sa buhay, na baka pinakatatagu-tago ko lang? Maaaring pag-isipan ng ilang kabataang Kristiyano ang tanong na, Kung kukuha ako ng mataas na edukasyon para balang-araw ay sumikat at yumaman, hindi kaya ito ang makasilo sa akin para humanap ng mga dakilang bagay? 12 Isang brother na naglilingkod ngayon sa punong tanggapan ang inalukan ng scholarship sa isang unibersidad noong 15 anyos siya. Dismayado ang titser niya dahil imbes na tanggapin ito, pinili niyang magpayunir. Pero hindi naman ibig sabihin na wala na siyang interes sa pag-aaral. Naging misyonero siya sa isang malayong isla. Doon, kailangan niyang matuto ng wikang sinasalita lamang ng mahigit 10,000 katao. Walang diksyunaryo sa wikang iyon kaya gumawa siya ng sarili niyang talasalitaan. Di-nagtagal, naging bihasa siya sa wikang iyon at inatasang magsalin ng ilan sa ating publikasyon. Nang maglaon, ang kaniyang talasalitaan mismo ang naging 10, 11. Ano ang pagkakatulad ng sitwasyon ni Baruc sa panahon ngayon, at sa iyo mismo? 12. Paano naghanap ng mga dakilang bagay para kay Jehova ang isang brother? Ano ang masasabi mo sa naging desisyon niya?

111 Huwag Humanap ng mga Dakilang Bagay Para sa Iyong Sarili 109 basehan ng kauna-unahang diksyunaryo sa wikang iyon. Sa isang kombensiyon, sinabi niya: Kung tinanggap ko ang scholarship na iyon, sa akin mapupunta ang karangalan sa anumang nagawa ko. Pero hindi ako nagtapos at wala akong diploma. Kaya kung may dapat mang papurihan sa nagawa ko, walang iba iyon kundi si Jehova. (Kaw. 25:27) Ano ang masasabi mo sa desisyon ng brother na ito noong 15 anyos siya? Aba, marami na siyang natanggap na pribilehiyo sa organisasyon. Ikaw, saan mo gustong gamitin ang talento mo? Gagamitin mo ba iyon sa pagpuri kay Jehova, imbes na sa pansarili mong ambisyon? 13 May isa pang panganib: paghahanap ng mga dakilang bagay para sa mga mahal natin sa buhay o sa pamamagitan nila at ng iba na maaari nating maimpluwensiyahan. Siguro may nakikita kang mga magulang na di-saksi na minamaniobra ang mga bagay-bagay para may marating ang mga anak nila o may maipagmalaki sila. Baka narinig mo na ang ganitong mga linya: Ayokong danasin ng anak ko ang hirap na pinagdaanan ko o Gusto kong makapagtapos ang anak ko para umasenso siya sa buhay. Baka naiisip din iyan ng ilang magulang na Kristiyano. Oo, maaaring sinasabi nila, Hindi naman ako naghahanap ng mga dakilang bagay para sa sarili ko. Pero hindi kaya idinadaan nila ito sa iba, halimbawa, sa mga anak nila? Kung paanong maaaring natukso si Baruc na gamitin ang kaniyang posisyon o propesyon para maging sikat, baka ginagamit din, o iniimpluwensiyahan, ng isang magulang ang anak niya para maabot ang sariling ambisyon. Pero hindi ba ito makikita ng tagasuri ng mga puso, gaya ng ginawa Niya kay Baruc? (Kaw. 13. Bakit dapat pag-isipan ng mga magulang ang naging hamon kay Baruc?

112 110 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias 17:3) Hindi ba dapat nating tularan si David at hilingin sa Diyos na suriin Niya ang ating saloobin? (Basahin ang Awit 26:2; Jeremias 17:9, 10.) Maaaring gumamit si Jehova ng iba t ibang paraan, gaya ng pagtalakay na ito tungkol kay Baruc, para babalaan tayo sa panganib ng paghahanap ng mga dakilang bagay. Ano ang isa sa mga dakilang bagay na maaaring hinahanap ni Baruc? Anong aral ang nakuha mo rito? ANG SILO NG MAHAHALAGANG PAG-AARI 14 Isipin kung materyal na kayamanan ang mga dakilang bagay ni Baruc. Gaya ng nabanggit na, kung ganoon na lang ang kapit ni Baruc sa mga ari-arian niya sa Juda, baka nahirapan siyang sumunod sa utos ng Diyos na sumuko sa mga Caldeo. Siguro napapansin mo kung gaano ang tiwala ng isang taong mayaman sa kaniyang mahahalagang pag-aari. Pero tinitiyak ng Bibliya na ang proteksiyong ibibigay nito sa kaniya ay sa kaniyang guniguni lamang. (Kaw. 18:11) Makikinabang ang lahat ng lingkod ni Jehova kung ipapaalala nila sa kanilang sarili ang timbang na pananaw ng Bibliya sa materyal na mga bagay. (Basahin ang Kawikaan 11:4.) Pero baka may mangatuwiran pa rin, Bakit hindi muna natin i-enjoy nang kaunti ang mga bagay sa sanlibutan? 15 Kapag napamahal sa isang Kristiyano ang kaniyang mga pag-aari, baka ito ang magtulak sa kaniya na maghangad pa ng mga bagay na bahagi ng sanlibutang lumilipas. Naiwasan nina Jeremias at Baruc na mahulog sa bitag na iyan. Nagbigay ng babala si Jesus para sa mga taong mabubuhay sa panahon kapag ang Anak ng tao ay isiniwalat. Sinabi niya: Alalahanin ninyo ang asawa ni Lot. 14, 15. Paano maaaring maging dakilang bagay sa atin ang kayamanan?

113 Kung gayon, makatuwiran ding himukin ang mga Kristiyano: Alalahanin ninyo sina Jeremias at Baruc. (Luc. 17: 30-33) Kung hindi natin maiwan-iwan ang ating kayamanan, baka mahirapan tayong ikapit ang payo ni Jesus. Pero tandaan sinunod ni Baruc ang babala ng Diyos kaya nakaligtas siya. 16 Isaalang-alang ang kalagayan ng mga Saksi sa Romania noong panahon ng Komunismo. Nire-raid ang bahay nila at kung minsan, pati personal na mga gamit ay kinukumpiska, lalo na ang mga puwedeng ibenta. (Panag. 5:2) Handa ang maraming kapatid doon na mawalan ng mga pag-aari. Kinailangang iwan ng ilan ang kanilang ari-arian nang ilipat sila sa ibang lugar; pero nanatili silang tapat kay Jehova. Kung sa iyo dumating ang gayong pagsubok, ikokompromiso mo ba ang katapatan mo sa Diyos dahil sa materyal na kayamanang hindi mo maiwan? 2 Tim. 3: Nakapagpatibay rin kina Jeremias at Baruc ang ilan sa mga kasabayan nila. Isang propeta si Zefanias noong panahon ni Haring Josias, kasabay ni Jeremias. Ano kaya ang epekto kay Jeremias ng mga salitang nasa Zefanias 1:18? (Basahin.) Malamang na sinabi rin ito ni Jeremias kay Baruc, hindi ba? Isa pang kasabayan niya si Ezekiel, na 16. Maglahad ng isang halimbawa na nagpapakitang nanatiling timbang sa materyal na mga bagay ang mga lingkod ng Diyos. 17. Paano maaaring nakapagpatibay kina Jeremias at Baruc ang ilan sa mga kasabayan nila?

114 112 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias dinalang bihag sa Babilonya noong 617 B.C.E. Ang ilan sa mga gawain at mensahe ni Ezekiel ay patungkol mismo sa mga Judiong naiwan sa kanilang lupain, kaya malamang na nagkaalaman sina Jeremias at Ezekiel sa mensahe ng isa t isa. Kabilang na rito ang nakaulat sa Ezekiel 7:19. (Basahin.) Kung paanong nakinabang sina Jeremias at Baruc sa mga kinasihang salitang iyon, makikinabang din tayo. Hihingi ng tulong ang mga tao sa kanilang mga diyos sa araw ni Jehova. Gayunman, hindi sila maililigtas ng kanilang mga diyos ni ng kanilang mga kayamanan. Jer. 2:28. MAKUKUHA MO KAYA ANG IYONG KALULUWA BILANG SAMSAM? 18 Tandaan natin na ang ipinangako ni Jehova na samsam ay ang ating kaluluwa. Sa panahon ng malaking kapighatian, kapag binalingan ng makasagisag na mabangis na hayop ang relihiyon, maaaring mamatay ang ilang lingkod ng Diyos dahil sa pag-uusig. Pero hindi ibig sabihin nito na natalo sila. Tiyak na bubuhaying muli ang kanilang kaluluwa at tatamasahin ang tunay na buhay sa bagong sanlibutan. (Apoc. 7:14, 15; 1 Tim. 6:19) Makaaasa naman tayo na karamihan sa mga lingkod ng Diyos na mananatiling tapat sa panahong iyon ay makakatawid sa malaking kapighatian. Makakatiyak ka na kapag pinasapit ng Diyos ang kapahamakan sa mga bansa, walang tapat na mapapasama sa mapapatay ni Jehova. Jer. 25:32, Baka madismaya ang ilan na kaluluwa lang nila ang magiging samsam nila. Pero ang totoo hindi iyon dapat maliitin. Tandaan na habang nagkakamatay sa gutom ang mga tao sa Jerusalem, iniligtas ni Jehova si Jeremias. 18. Kaninong kaluluwa ang gusto nating maging samsam? At ano ang dapat nating gawin? 19. Sa pagsasaalang-alang ng halimbawa nina Jeremias at Baruc, paano napatibay ang iyong determinasyon na huwag humanap ng mga dakilang bagay para sa iyong sarili?

115 Huwag Humanap ng mga Dakilang Bagay Para sa Iyong Sarili 113 Piliin ang talagang mahalaga (Ihambing ang pahina 46.) Paano? Inilagay ni Haring Zedekias si Jeremias sa Looban ng Bantay at pinabigyan ng isang bilog na tinapay arawaraw mula sa lansangan ng mga magtitinapay, hanggang sa maubos ang lahat ng tinapay sa lunsod. (Jer. 37:21) At nakasalba si Jeremias! Puwedeng gumamit si Jehova ng kahit anong paraan para paglaanan ang kaniyang bayan. Talagang paglalaanan niya sila dahil garantisado ang pagasa nilang buhay na walang hanggan. Nakaligtas si Baruc sa pagkawasak ng Jerusalem dahil sumunod siya sa utos na huwag nang humanap ng mga dakilang bagay. Tayo rin naman ay puwedeng maligtas sa Armagedon at makuhang samsam ang ating kaluluwa upang purihin si Jehova magpakailanman. Bakit tama lang na huwag maghanap ngayon ng mga dakilang bagay, kundi magsikap na makuha ang ating kaluluwa bilang samsam?

116 KABANATA 10 ARAW-ARAW MO BANG ITINATANONG, NASAAN SI JEHOVA? UMIIYAK si Jeremias. Nababagabag siya sa kalagayan ng kaniyang mga kababayan at sa inihula niyang sasapitin nila. Inisip niya na ang kaniyang ulo sana ay bukal ng tubig at ang kaniyang mga mata ay bukal ng mga luha para makaiyak siya nang husto. May dahilan naman siyang mamighati. (Jer. 9:1-3; basahin ang Jeremias 8:20, 21.) Ayawpa rin kasing sumunod ng mga Judio sa kautusan at tagubilin ni Jehova, kaya kapahamakan ang naghihintay sa kanila. Jer. 6:19; 9:13. 2 Walang pakialam ang mga taga-juda sa tingin ni Jehova sa kanila. Kontento na sila sa paboritong linya ng kanilang mga lider ng relihiyon, Walang problema. (Jer. 5:31; 6:14) Para silang mga naghahanap ng doktor na nambobola ng pasyente pero binabale-wala ang mga sintomas ng sakit. Kung malubha ang lagay mo, hindi ba ang gusto mo ay ma-diagnose ka nang tama para maagapan ka? Kung tungkol sa mga Judio noong panahon ni Jeremias, dapat sana y inalam nila ang kanilang tunay na kalagayan sa espirituwal. Nagtanong sana sila: Nasaan si Jehova? Jer. 2:6, 8. 3 Ang pagtatanong ng Nasaan si Jehova? ay nangangahulugan ng paghingi ng patnubay ng Diyos, sa malalaki o maliliit mang pagpapasiya. Hindi ito ginawa ng mga Ju- 1, 2. (a) Ano ang espirituwal na kalagayan ng mga Judio noong panahon ni Jeremias? (b) Ano sana ang dapat na ginawa nila? 3. (a) Ano ang ibig sabihin ng pagtatanong sana ng mga Judio ng Nasaan si Jehova? (b) Ano ang isang paraan para mahanap ng mga Judio si Jehova? 114

117 Araw-araw Mo Bang Itinatanong, Nasaan si Jehova? 115 dio. Gayunpaman, pagkatapos mawasak ang Jerusalem at makabalik ang mga Judio mula sa Babilonya, puwede pa rin nilang hanapin si Jehova at saliksikin siya para masumpungan nila siya at malaman ang kaniyang mga daan. (Basahin ang Jeremias 29:13, 14.) Paano nila gagawin iyon? Ang isang paraan ay taimtim na pananalangin sa Diyos upang hingin ang kaniyang patnubay. Ganiyan si Haring David. Hiniling niya sa Diyos: Ipaalam mo sa akin ang iyong mga daan, O Jehova; ituro mo sa akin ang iyong mga landas. (Awit 25:4) Noong ikasampung taon ng paghahari ni Zedekias, inihatid ni Jeremias ang paanyaya ng Dumirinig ng panalangin. Tumawag ka sa akin, at ako ay sasagot sa iyo at agad na magsasabi sa iyo ng dakila at dimalirip na mga bagay na hindi mo pa nalalaman. (Jer. 33:3) Kung ang hari at ang suwail na bansa ay tatawag sa Diyos, ipaaalam Niya sa kanila ang di-malirip na mga bagay ang pagkawasak ng Jerusalem at muling pagtatayo nito pagkaraan ng 70 taon. 4 Hinanap din sana ng mga Judio si Jehova sa pamamagitan ng pag-alam sa kasaysayan ng kanilang bansa at kung paano nakitungo sa kanila si Jehova. Disin sana y naalala nila kung ano ang kinalulugdan ng Diyos at kung ano ang kinasusuklaman niya. Nasa kanila ang mga isinulat ni Moises at ang ilang kinasihang ulat tungkol sa kanilang kasaysayan, pati ang mga rekord ng mga hari ng Israel at Juda. Kung bubulay-bulayin ng mga Judio ang mga iyon at makikinig sila sa mga tunay na propeta ng Diyos, maiintindihan nila ang ibig sabihin ng tanong na Nasaan si Jehova? 5 Ang ikatlong paraan kung paano sana hinanap ng mga Judio si Jehova ay sa pamamagitan ng pagkatuto sa mga pagkakamali nila at ng iba. Hindi naman ibig sabihin nito na kailangan nilang magkamali para matuto. Sa halip, puwede silang makinabang sa pagsasaalang-alang sa mga 4, 5. Sa anong iba pang paraan hinanap sana ng mga Judio si Jehova?

118 116 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias ikinilos nila noon at kung ano ang naging pananaw ni Jehova doon. Kung hindi sana sila nagbulag-bulagan, maiintindihan nila kung ano ang tingin ng Diyos sa mga ginagawa nila. Kaw. 17:10. 6 Kumusta naman tayo ngayon? Kapag nagdedesisyon ka, lagi mo bang itinatanong, Nasaan si Jehova? Maaaring aminado ang ilan na hindi nila ito laging nagagawa. Kung ganiyan ang nadarama mo, huwag kang masiraan ng loob. Pansinin ang nangyari sa tapat na si Job. Nang mag-abot ang problema at panggigipit sa kaniya, masyado siyang napokus sa sarili. Kinailangan siyang paalalahanan ni Elihu tungkol sa karaniwang tendensiya ng tao: Walang sinumang nagsasabi, Nasaan ang Diyos na aking Dakilang Maylikha? (Job 35:10) Hinimok ni Elihu si Job: Magbigay-pansin ka sa mga kamangha-manghang gawa ng Diyos. (Job 37:14) Kailangang pagmasdan ni Job ang mga lalang ng makapangyarihang kamay ni Jehova at kung paano Niya pinangangalagaan at pinapatnubayan ang mga tao. Mula sa kaniyang karanasan, naunawaan ni Job ang mga daan ni Jehova. Nang malampasan niya ang matinding pagsubok at maipaunawasakaniyangdiyos ang mga bagay-bagay, sina- 6. Paano ka mapapatibay ng halimbawa ni Job?

119 Araw-araw Mo Bang Itinatanong, Nasaan si Jehova? 117 bi ni Job: Nagsalita ako, ngunit hindi ko nauunawaan ang mga bagay na lubhang kamangha-mangha para sa akin, na hindi ko nalalaman. Sa sabi-sabi ay nakarinig ako ng tungkol sa iyo, ngunit ngayon ay nakikita ka nga ng aking mata. Job 42:3, 5. 7 Kung tungkol kay Jeremias, patuloy na hinanap ng propeta si Jehova at nasumpungan niya Siya. Di-tulad ng kaniyang mga kababayan, sa mahabang panahon ng tapat niyang paglilingkod, lagi siyang nagtatanong, Nasaan si Jehova? Sa kabanatang ito, makikita natin sa halimbawa ni Jeremias kung paano natin hahanapin si Jehova at kung paano makakatulong ang panalangin, pag-aaral, at personal na mga karanasan. 1 Cro. 28:9. 7. Gaya ng inilalarawan sa pahina 116, ano ang tatalakayin natin sa susunod? Ano ang ibig sabihin ng pagtatanong ng Nasaan si Jehova? Sa anu-anong paraan naitanong sana ito ng mga Judio noong panahon ni Jeremias? NANALANGIN SI JEREMIAS KAY JEHOVA 8 Habang naglilingkod bilang propeta ng Diyos sa bansang Juda, hinanap ni Jeremias si Jehova sa pamamagitan ng marubdob na panalangin. Humingi siya ng tulong sa Diyos noong kailangan niyang maghatid ng matitinding mensahe, noong parang hindi na niya kaya, at noong may mga katanungan siya sa mga nangyayari. Sinagot siya ng Diyos at binigyan ng mga tagubilin. Tingnan natin ang ilang halimbawa. 9 Minsan, nang utusan si Jeremias na ipahayag ang isang 8. Kailan nananalangin si Jeremias sa Diyos? 9. (a) Ano ang panalangin ni Jeremias sa Jeremias 15:15, 16? Paano tumugon si Jehova? (b) Sa tingin mo, bakit mahalagang ipanalangin ang nadarama mo?

120 118 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias mensahe ng paghatol, pakiramdam niya y isinusumpa siya ng lahat ng tao. Kaya humingi siya ng tulong sa Diyos. Pansinin ang panalangin niya sa Jeremias 15:15, 16. Sinabi niya roon ang nadarama niya hinggil sa tugon ng Diyos. (Basahin.) Sa panalanging iyon, idinaing niya ang kaniyang pagkabagabag. Pero nang masumpungan niya ang salita ng Diyos at kainin iyon, wika nga, nagalak siya! Tinulungan siya ng Diyos na pahalagahan ang pribilehiyo na dalhin ang banal na pangalan ni Jehova at ihayag ang Kaniyang mensahe. Naging malinaw kay Jeremias kung ano ang kalooban ni Jehova. Ano ang makukuha nating aral dito? 10 Sa isa pang pagkakataon, matapos siyang saktan ng saserdoteng si Pasur na anak ni Imer, sinabi ni Jeremias sa panalangin na hindi na siya magsasalita pa sa ngalan ni Jehova. Paano sinagot ng Diyos ang panalangin niya? (Basahin ang Jeremias 20:8, 9.) Hindi sinasabi sa atin ng Bibliya na mula sa langit ay kinausap ng Diyos si Jeremias. Pero ang salita ng Diyos ay naging gaya ng nagniningas na apoy sa loob ng kaniyang mga buto, at hindi niya mapigilang ipahayag iyon. Oo, dahil tapatang sinabi ni Jeremias kay Jehova ang kaniyang niloloob at kumilos siya ayon sa alam niya tungkol sa kalooban ng Diyos, naudyukan siyang ipagpatuloy ang gusto ng Diyos na gawin niya. 11 Nang makita ni Jeremias na nagtatagumpay ang masasama, nagtanong siya sa Diyos. (Basahin ang Jeremias 12: 1, 3.) Hindi naman sa kinukuwestiyon niya ang pagiging matuwid ni Jehova. Hindi lang kasi maubos-maisip ni Jeremias kung bakit nagtatagumpay ang maraming Judio samantalang ang sasama ˆ nila. Gaya ng isang bata na hindi nag-aalangang magtanong sa kaniyang ama, hindi nag-alangan si Jeremias na magtanong sa Diyos tungkol 10. Paano tumugon si Jehova nang sabihin ng propeta na hindi na siya magsasalita pa sa ngalan ng Diyos? 11, 12. Paano sinagot ni Jehova ang tanong ni Jeremias tungkol sa pananagumpay ng masasama?

121 Araw-araw Mo Bang Itinatanong, Nasaan si Jehova? 119 sa kaniyang karaingan. Ipinapakita nito na malap ıt siya kay Jehova. Nakuha ba ni Jeremias ang sagot na hinahanap niya? Sinigurado sa kaniya ni Jehova na bubunutin Niya ang masasama. (Jer. 12:14) Habang nakikita ni Jeremias ang ginagawa ng Diyos may kinalaman sa itinanong niya, lalo siyang nagtiwala sa katarungan ni Jehova. Bilang resulta, tiyak na naging mas madalas manalangin si Jeremias, na inihihinga ang niloloob niya sa kaniyang Ama. 12 Noong magtatapos na ang pamamahala ni Zedekias at kinukubkob na ng Babilonya ang Jerusalem, sa panalangin ay tinukoy ni Jeremias si Jehova bilang isa na ang mga mata ay nakadilat sa lahat ng lakad ng mga anak ng mga tao, upang ibigay sa bawat isa ang ayon sa kaniyang mga lakad at ayon sa bunga ng kaniyang mga pakikitungo. (Jer. 32:19) Naging malinaw kay Jeremias ang pagiging makatarungan ng Diyos, na talagang nakamasid ang Diyos sa ginagawa ng bawat isa at nakikinig siya sa taimtim na panalangin ng kaniyang mga lingkod. At para naman sa mga lingkod niya, makikita nila ang higit pang pruweba na ibinibigay ni Jehova sa bawat isa ang ayon sa kaniyang mga lakad at ayon sa bunga ng kaniyang mga pakikitungo. 13 Maaaring hindi naman natin pinagdududahan ang pagiging makatarungan ng Diyos at kung paano niya tinutupad o tutuparin ang kaniyang kalooban. Pero makakatulong kung bubulay-bulayin natin ang naranasan ni Jeremias at kung sasabihin natin sa panalangin ang ating niloloob. Mapapatibay nito ang ating pagtitiwala kay Jehova, na tiyak na tutuparin niya ang kaniyang kalooban. Kahit hindi pa natin lubusang naiintindihan kung bakit nangyayari ang mga bagay-bagay, o kung bakit parang ang tagal matupad ng kalooban ng Diyos, masasabi natin sa panalangin na nagtitiwala tayong kontrolado ng Diyos ang mga bagay-bagay. Magaganap ang kalooban ng Diyos 13. Bakit ka makapagtitiwala na matutupad ang kalooban ng Diyos?

122 120 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias sa paraan at panahong alam niyang pinakamainam. Garantisado ito; walang dahilan para magduda. Patuloy sana nating itanong, Nasaan si Jehova? sa diwa na ipinapanalangin nating maunawaan sana natin ang kaniyang kalooban at ang katibayan ng katuparan nito. Job 36:5-7, 26. Anong kasiguruhan ang nakita mo sa naranasan ni Jeremias sa paghanap kay Jehova? PINUN ˆ O NI JEREMIAS NG KAALAMAN ANG KANIYANG PUSO 14 Alam ni Jeremias na para masagot ang tanong na Nasaan si Jehova? kailangan niya ng kaalaman tungkol kay Jehova. (Jer. 9:24) Tiyak na pinag-aralan niya ang kasaysayan ng bayan ni Jehova habang isinusulat niya ang mga aklat ng 1 at 2 Hari. Partikular niyang binanggit ang aklat ng mga pangyayari kay Solomon ; aklat ng mga pangyayari nang mga araw ng mga hari ng Israel ; at aklat ng mga pangyayari nang mga araw ng mga hari sa Juda. (1 Hari 11:41; 14:19; 15:7) Kaya naunawaan niya kung paano nakikitungo si Jehova sa kaniyang bayan sa iba t ibang sitwasyon. Nakita ni Jeremias kung ano ang makapagpapalugod kay Jehova at kung ano ang epekto sa Kaniya ng pasiya ng bayan Niya. Maaaring nabasa rin niya ang mga kinasihang ulat, gaya ng isinulat nina Moises, Josue, Samuel, David, at Solomon. Tiyak na may alam siya tungkol sa mga naunang propeta at sa kaniyang mga kasabayan. Paano nakinabang si Jeremias sa kaniyang personal na pag-aaral? 15 Isinulat ni Jeremias ang ulat tungkol kay Jezebel, ang 14. Paano natin nalaman na nagsaliksik si Jeremias sa kasaysayan ng bayan ng Diyos? 15. Paano nakatulong kay Jeremias ang pagsasaliksik sa mga hula ni Elias?

123 Araw-araw Mo Bang Itinatanong, Nasaan si Jehova? 121 masamang asawa ni Haring Ahab ng Samaria. Kasama sa ulat ni Jeremias ang hula ni Elias na kakainin ng mga aso si Jezebel sa isang lote sa Jezreel. (1 Hari 21:23) At kasuwato ng iniulat ni Jeremias, alam mo na makalipas ang mga 18 na taon, inihulog si Jezebel mula sa bintana, niyurakan ng kabayo ni Jehu, at kinain ng mga aso. (2 Hari 9:31-37) Ang pagsasaliksik ni Jeremias sa mga hula ni Elias at sa katuparan ng mga ito, maging sa mga detalye nito, ay tiyak na nagpatibay sa pananampalataya niya sa salita ng Diyos. Kitang-kita na nakapagbata si Jeremias dahil sa pananampalatayang pinatibay ng pag-aaral tungkol sa mga pagkilos ni Jehova. 16 Heto pa ang isang halimbawa. Ano sa tingin mo ang nakatulong kay Jeremias na patuloy na babalaan ang masasamang haring gaya nina Jehoiakim at Zedekias, kahit na inuusig pa siya? Pangunahin na, ginawa ni Jehova si Jeremias na isang nakukutaang lunsod at isang haliging bakal at mga pader na tanso sa harap ng mga hari ng Juda. (Jer. 1:18, 19) Pero tandaan na masusi ring nagsaliksik si Jeremias tungkol sa mga naunang hari ng Juda at Israel. Isinama niya sa kaniyang ulat ang paggawa ni Manases ng mga altar para sa buong hukbo ng langit sa dalawang looban ng bahay ni Jehova, ang paghahandog nito ng kaniyang anak sa apoy, at lansakang pagbububo ng dugong walang sala. (2 Hari 21:1-7, 16; basahin ang Jeremias 15:4.) Pero tiyak na alam din ni Jeremias na nang magsisi si Manases at magsumamo kay Jehova, hinayaan Niya na siya ay mapamanhikan nito, at isinauli ito ni Jehova sa paghahari. Basahin ang 2 Cronica 33:12, Sa mga isinulat ni Jeremias, wala siyang binanggit tungkol sa ipinakitang awa ni Jehova kay Manases. Pero namatay si Manases mga 15 taon lang bago naging propeta si 16, 17. Sa tingin mo, bakit nakapagpatuloy si Jeremias sa pagbababala sa masasamang hari noong panahon niya?

124 122 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias Jeremias. Kaya malamang na nalaman din ng propeta ang tungkol sa pagsisisi ng hari. Ang pagsasaliksik sa teribleng kasamaan ni Manases at sa kinahinatnan nito ay tiyak na nakatulong kay Jeremias na makita ang kahalagahan ng paghimok sa mga hari, gaya ni Zedekias, na magsumamo ukol sa kaawaan at maibiging-kabaitan ni Jehova. Kahit ang isang hari na kilala sa pagiging idolatroso at mamamatay-tao ay maaaring magsisi at mapatawad. Kung ikaw si Jeremias, mapapatibay ka kaya ng nangyari kay Manases at magiging masigasig pa rin kahit masamang hari ang mamahala? PAGKATUTO SA KARANASAN 18 Habang naglilingkod bilang propeta, natuto si Jeremias sa naging pagkilos ng kaniyang mga kasabayan. Isa sa mga ito si propeta Urias na humula laban sa Jerusalem at Juda noong panahon ni Jehoiakim. Pero dahil sa takot sa hari, tumakas si Urias patungong Ehipto. Ipinatugis siya ng hari, at nang maibalik ay pinatay siya. (Jer. 26:20-23) Sa palagay mo, may natutuhan kaya si Jeremias sa sinapit ni Urias? Aba oo. Patuloy na nagbabala si Jeremias sa mga Judio, kahit sa palibot ng templo, tungkol sa kapahamakang darating sa kanila. Nanatiling masigasig si Jeremias, at hindi siya pinabayaan ni Jehova. Malamang na pinakilos ng Diyos si Ahikam, anak ni Sapan, para protektahan ang walang-takot na propeta. Jer. 26: Natuto rin si Jeremias sa sarili niyang karanasan habang binababalaan ang bayan ni Jehova. Noong ikaapat na taon ng paghahari ni Jehoiakim, inutusan ni Jehova si Jeremias na isulat ang lahat ng sinabi Niya mula noong panahon ni Josias. Bakit? Para himukin ang mga tao na talikuran ang kanilang kasamaan at mapatawad. (Basahin ang 18. Ano ang natutuhan ni Jeremias sa sinapit ni Urias? Bakit mo nasabi? 19. Anong katangian ni Jehova ang nakita ni Jeremias sa patuloy na pagsusugo Niya ng mga propeta?

125 Jeremias 36:1-3.) Maagang bumabangon si Jeremias para magbabala sa mga tao. Nakiusap pa nga siya sa kanila na itigil na ang kanilang karima-rimarim na mga gawain. (Jer. 44:4) Hindi ba t malinaw na nakita ni Jeremias mula sa sarili niyang karanasan na talagang maawain ang Diyos kaya Siya nagsusugo ng mga propeta? At hindi kaya ito rin ang nagturo kay Jeremias na maging maawain? (2 Cro. 36:15) Kung gayon, maiintindihan mo kung bakit matapos maligtas sa pagkawasak ng Jerusalem ay nasabi ni Jeremias: Dahil sa mga gawa ng maibiging-kabaitan ni Jehova kung kaya hindi pa tayo nalilipol, sapagkat ang kaniyang kaawaan ay tiyak na hindi magwawakas. Ang mga iyon ay bago sa bawat umaga. Panag. 3:22, 23. Paano nakatulong kay Jeremias ang pagsasaliksik sa pakikitungo ng Diyos sa mga tao at ang pagbubulay-bulay sa mga naranasan niya at ng iba? Ano ang matututuhan natin dito?

126 124 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias ARAW-ARAW MO BANG ITINATANONG, NASAAN SI JEHOVA? 20 Kapag nagpapasiya ka sa araw-araw, lagi mo bang isinasaalang-alang ang kalooban ng Diyos, at itinatanong, Nasaan si Jehova? (Jer. 2:6-8) Di-tulad ng mga Judio noong panahon niya, laging humihingi ng tulong si Jeremias sa Makapangyarihan-sa-lahat kapag nagpapasiya. Matutularan natin si Jeremias kung araw-araw nating inaalam ang pananaw ni Jehova; ito ang matalinong gawin kapag nagpapasiya. 21 Ang paghanap kay Jehova ay hindi lang kapag gumagawa ng malalaking pasiya. Halimbawa, iskedyul mo ng paglabas sa larangan. Kaso paggising mo, nakita mong makulimlim at parang uulan. At madalas namang gawin ang teritoryo sa araw na iyon. Isa pa, naisip mong lagi namang nagdadahilan ang mga tao doon o nanghihiya pa nga. Sa pagkakataong iyon, mananalangin ka ba at magtatanong, Nasaan si Jehova? Makakatulong ito sa iyo na pakaisipin ang kahalagahan ng mensaheng ihahatid mo at lalo pang madama na kalooban ng Diyos na ihatid mo ang mensaheng iyon. Pagkatapos, gaya ni Jeremias, maaaring maudyukan ka ng salita ni Jehova na magalak at magbunyi. (Jer. 15:16, 20) Pero paano kung nasa larangan ka na at may nakausap kang napakasungit o naninindak, mananalangin ka ba uli para sabihin kay Jehova ang nadarama mo? Huwag mong kalilimutan na puwede siyang maglaan ng banal na espiritu para tulungan kang kumilos nang tama, at mapagtagumpayan ang anumang negatibong damdamin na puwedeng humadlang sa iyong pangangaral. Luc. 12:11, Gayunman, may mga panalangin na nahaharangan. (Basahin ang Panaghoy 3:44.) Hindi pinakinggan ni Jeho- 20. Paano mo matutularan si Jeremias sa paghanap kay Jehova? 21. Ano ang maaari mong ipanalangin may kinalaman sa iyong ministeryo? Paano ito makakatulong sa iyo kung masungit ang makausap mo? 22. Bakit maaaring maharangan ang ilang panalangin?

127 Araw-araw Mo Bang Itinatanong, Nasaan si Jehova? 125 va ang panalangin ng mga rebelyosong Judio dahil inilayo nila ang kanilang tainga sa kaniya at patuloy silang gumagawa ng masama. (Kaw. 28:9) Ito ang aral na natutuhan ni Jeremias, na dapat din nating matutuhan: Kapag salungat sa panalangin ng isa ang ikinikilos niya, hindi iyon makalulugod sa Diyos at maaaring hindi na pakinggan ng Diyos ang mga panalangin niya. Tiyak na iiwasan nating mangyari ito sa atin. 23 Bukod sa taimtim na pananalangin ukol sa patnubay, kailangan tayong magpatuloy sa personal na pag-aaral, isang mahalagang paraan para mahanap si Jehova. Kumpleto na ngayon ang Bibliya, di-gaya noong panahon ni Jeremias. Tulad ni Jeremias na nagsaliksik para maitala ang kaniyang makasaysayang ulat, puwede mong pag-aralan ang Bibliya para malaman ang tagubilin ng Diyos, anupat 23, 24. (a) Ano ang kailangan para malaman natin ang kalooban ni Jehova? (b) Paano magiging mas makabuluhan ang iyong personal na pag-aaral?

128 126 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias itinatanong, Nasaan si Jehova? Ang pagsisikap na malaman ang kaniyang kalooban ay katibayan na nagtitiwala ka sa kaniya. Kung gayon, ikaw ay tiyak na magiging gaya ng punungkahoy na nakatanim sa tabi ng tubig, na nagpapayaon ng mga ugat nito sa mismong tabi ng daanangtubig. Basahin ang Jeremias 17: Habang binabasa mo at binubulay-bulay ang Banal na Kasulatan, sikaping alamin ang kalooban ni Jehova sa anumang gagawin mo. Pag-aralan ang mga simulain na gusto mong tandaan at ikapit sa iyong buhay. Isipin mo kung paano makakatulong sa iyong pagpapasiya araw-araw ang mga kasaysayan, utos, simulain, at mga kawikaan sa Bibliya. Bilang sagot sa tanong mong Nasaan si Jehova? tutulungan ka niya sa pamamagitan ng Kasulatan na malaman ang maaari mong gawin kahit sa napakahirap na sitwasyon. Aba, sa tulong ng Bibliya magiging maliwanag sa iyo ang di-malirip na mga bagay na hindi mo pa nalalaman o naiintindihan! Jer. 33:3. 25 Bukod diyan, maaari mong isaalang-alang ang mga karanasan mo mismo at ng iba. Halimbawa, may alam ka sigurong mga tumigil na sa pagtitiwala kay Jehova, gaya ni Urias. (2 Tim. 4:10) Maaari kang matuto sa kanilang karanasan at maiwasan ang sinapit nila. Lagi mong alalahanin ang maibiging-kabaitan ng Diyos sa iyo. Tularan ang pagpapahalaga ni Jeremias sa awa at habag ni Jehova. Gaanuman kahirap ang sitwasyon mo, huwag mong iisipin na pinababayaan ka ng Kataas-taasan. Nagmamalasakit siya sa iyo, gaya noon kay Jeremias. 26 Habang binubulay-bulay mo kung paano tinutulungan ni Jehova ang mga indibiduwal ngayon, makikita mo na may iba t ibang paraan siya para gabayan tayo arawaraw. Isang kabataang sister sa Japan na nagngangalang Aki ang nagsabing hindi siya karapat-dapat tawaging Kris- 25, 26. Bakit tayo makikinabang sa karanasan natin mismo at ng iba?

129 Araw-araw Mo Bang Itinatanong, Nasaan si Jehova? 127 tiyano. Isang araw, habang nasa ministeryo kasama ng asawa ng tagapangasiwa ng sirkito, nasabi ni Aki: Siguro malapit na kong isuka ni Jehova, pero pinagtitiyagaan niya lang ako at binibigyan ng kaunti pang panahon. Tiningnan siya ng sister sa mata at sinabi: Kahit kailan, hindi ko naisip na malahininga kang Kristiyano! Pinag-isipan ni Aki ang nakapagpapatibay na komentong iyon. Ang totoo, wala naman talagang dahilan para madama niyang ganoon ang tingin ni Jehova sa kaniya. Pagkatapos nito, nanalangin si Aki kay Jehova: Isugo n yo po ako kahit saan. Gagawin ko ang anumang loobin n yo para sa akin. Noong mga panahong iyon, nagpunta siya sa ibang bansa kung saan may maliit na Japanese group na nangangailangan ng volunteer sa kanilang teritoryo. Nagkataon namang doon ipinanganak si Aki, kaya hindi naging mahirap sa kaniya na lumipat doon at tumulong. Pero saan siya titira? Sakto namang lumipat ang anak ng isang sister at inialok sa kaniya ang bakanteng kuwarto. Wala akong naging problema. Inayos ni Jehova ang lahat para makapaglingkod ako, ang sabi ni Aki. 27 Maikukuwento sa iyo ng maraming kapatid kung paano sila ginabayan ni Jehova, marahil nang may mabasa sila o mapag-aralan sa Bibliya. Marahil ay naranasan mo na rin iyon. Makakatulong ang mga ito na maging higit na malap ıt kay Jehova at maging mas madalas at marubdob ang iyong mga panalangin sa kaniya. Makaaasa ka na ituturo sa atin ni Jehova ang kaniyang daan kung araw-araw nating itatanong, Nasaan si Jehova? Isa. 30: Bakit kapaki-pakinabang sa iyo ang pagtatanong ng Nasaan si Jehova? Para sa iyo ano ang kahulugan ng pagtatanong ng Nasaan si Jehova? Anu-ano ang maaari mong gawin para mahanap ang kaniyang patnubay?

130 KABANATA 11 MGA PASTOL NA KAAYON NG AKING PUSO ANG batang si Hiroyasu sa Japan ay ibinili ng nanay niya ng isang pares ng tupa. Inalagaan niya ito. Bawat taon, nanganganak ang inahin ng dalawang tupa. Noong 12 anyos na siya, mayroon na siyang mga 12 o 13 tupa. Isang umaga habang nakahiga pa ako, ang sabi ni Hiroyasu, narinig ko silang umiiyak. Pero hindi ako agad lumabas. Nang puntahan ko sila, nagtatakbuhan na ang mga aso. Nilapa ng mga aso ang mga tupa. Nataranta ako. Hinanap ko ang inahin, at nakita ko itong duguan at naghihingalo na. Ang barako lang ang nakaligtas. Sising-sisi ako. Dapat pinuntahan ko sila agad nang marinig ko silang umiiyak. Wala silang kalaban-laban sa mga aso. 2 Noong panahon ng Bibliya, halos lahat ay pamilyar sa gawain ng isang pastol. Trabaho niyang pastulan ang kawan at tiyaking nakakakain silang mabuti. Pinoprotektahan niya rin sila mula sa mababangis na hayop, at kapag may nawala, hinahanap niya ito. (1 Sam. 17:34-36) Nakabantay siya habang nagpapahinga ang kawan. Pinapaanak niya ang mga tupa at inaalagaan ang mga ito. Maraming manunulat ng Bibliya, kabilang na si Jeremias, ang gumamit ng salitang pastol para ilarawan ang isa na may pananagutan sa pangangalaga sa mga tao, bilang pinuno o tagapangasiwa sa kongregasyon. 1, 2. (a) Ano ang puwedeng mangyari kapag hindi naprotektahan ang isang kawan ng mga tupa? (b) Ano ang trabaho ng isang pastol noong panahon ng Bibliya? 128

131 Mga Pastol na Kaayon ng Aking Puso Baka iniisip ng ilan sa kongregasyon na ang mga elder ay nagiging mga pastol lamang kapag dumadalaw ang mga elder para mag-shepherding. Pero batay sa pagkakagamit ni Jeremias sa mga salitang pastol at nagpapastol, makikita natin na ikinapit niya ito sa lahat ng gawain ng mga nangunguna sa Juda at nangangalaga sa bayan ng Diyos. Madalas kondenahin ni Jehova ang mga prinsipe, propeta, at mga saserdote sa Juda dahil mga pabaya silang pastol. (Jer. 2:8) Minaltrato, iniligaw, at pinabayaan nila ang kanilang mga tupa, at inuna ang sarili nilang kapakanan. Naging kalunus-lunos ang espirituwalidad ng bayan ng Diyos. Sinabi ni Jehova na mananagot ang mga bulaang pastol na iyon. At nangako siya sa kaniyang bayan na bibigyan niya sila ng mapagmalasakit na mga pastol na talagang magsasanggalang sa kawan. Basahin ang Jeremias 3:15; 23: Natupad ang pangako ng Diyos, pangunahin na kay Jesus bilang ang Punong Pastol, na siyang naging Ulo ng kongregasyong Kristiyano. Tinawag ni Jesus ang kaniyang sarili na mabuting pastol. Nagpakita siya ng tunay na habag sa mga tupa ni Jehova. (Juan 10:11-15) Para maalagaan ang kaniyang kawan sa lupa ngayon, gumagamit si Jehova ng mga katulong na pastol mga elder mula sa uring tapat at maingat na alipin at mula sa malaking pulutong. (Apoc. 7:9) Sinisikap ng mga pastol na ito na tularan ang mapagsakripisyong saloobin ni Jesus. Gusto nilang pakainin at alagaan ang kongregasyon, gaya ng ginawa ni Kristo. Kaabahan nga para sa sinumang nagpapabaya o namamanginoon sa kawan o may mabagsik o mapagmataas na saloobin sa kanila! (Mat. 20:25-27; 1 Ped. 5:2, 3) Ano ang inaasahan ni Jehova sa mga Kristiyanong pastol ngayon? Ano ang matututuhan natin sa mga isinulat ni Jeremias hinggil sa dapat na maging 3. Ano ang tinutukoy ni Jeremias sa paggamit niya ng mga salitang pastol at nagpapastol? 4. Sino ang nangangalaga sa kawan ng Diyos ngayon? Ano ang saloobin nila?

132 130 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias saloobin at motibo ng mga elder? Tingnan natin ang papel nila bilang mga tagapangalaga ng kawan, mga guro sa loob at labas ng kongregasyon, at mga hukom. PANGANGALAGA SA KAWAN 5 Tinukoy ni apostol Pedro si Jehova bilang pastol at tagapangasiwa ng [ating] mga kaluluwa. (1 Ped. 2:25) Ano ang saloobin ng Diyos sa kaniyang mga tupa? Makikita natin ang sagot kung babalik tayo sa panahon ni Jeremias. Matapos kondenahin ang pabayang mga pastol na nagpangalat sa kawan, sinabi ni Jehova na titipunin niya ang kaniyang mga tupa at ibabalik sa pastulan. Nangako siya na mag-aatas siya ng mabubuting pastol, na talagang magpapastol sa kanila at poprotekta sa kanila laban sa ganid na mga kaaway. (Jer. 23:3, 4) Oo, napakahalaga kay Jehova ng mga tupa niya noon. At ganiyan din ang tingin niya sa mga tupa niya ngayon. Napakamahal ng ibinayad niya para sa kanilang walang-hanggang kinabukasan. 1 Ped. 1:18, (a) Anong paraan ng pangangalaga sa kaniyang mga tupa ang inaasahan ni Jehova, at bakit? (b) Paano makapagpapakita ng tunay na pag-ibig ang mga elder sa kanilang mga kapatid, pati na sa mga napawalay?

133 Mga Pastol na Kaayon ng Aking Puso Gaya ng literal na mga pastol, ang mga Kristiyanong tagapangasiwa ay hindi dapat magpabaya sa kongregasyon. Kung isa kang elder, nagiging alisto ka ba sa anumang palatandaan na may problema ang iyong mga kapatid, at handa ka bang tumulong agad? Sumulat ang matalinong si Haring Solomon: Dapat mo ngang alamin ang kaanyuan ng iyong kawan. Ituon mo ang iyong puso sa iyong mga kawan. (Kaw. 27:23) Sa tekstong ito, itinatampok ang kasipagan ng isang literal na pastol; pero maikakapit din ito sa pangangalaga ng espirituwal na mga pastol. Kung isa kang elder, iniiwasan mo bang maging dominante? Nang banggitin ni Pedro ang tungkol sa mga namamanginoon sa mga mana ng Diyos, ipinapakita nito na talagang may posibilidad na magawa ito ng isang elder. Ano ang maitutulong mo para matupad ang inilalarawan sa Jeremias 33:12? (Basahin.) Ang mga nagsosolong magulang, balo, pamilya sa muling pag-aasawa, may-edad na, at kabataan ay maaaring nangangailangan ng lingap at pag-alalay. 7 Tulad ng ginagawa ng pastol sa literal na mga tupa, kailangan minsan ng isang pastol sa kongregasyon na hanapin at tulungan ang mga indibiduwal na sa ilang kadahilanan ay napawalay sa kawan. Kailangan ng elder na magsakripisyo at magpakumbaba. Matiisin siyang naglalaan ng panahon para maasikaso ang mga ipinagkatiwala sa kaniyang pangangasiwa. Makakabuti kung tapatang tatanungin ng mga elder ang kanilang sarili: Sinisikap ko bang magpasigla at magpatibaysahalipnahumatolomamintas?gustokoba talagang sumulong pa sa bagay na ito? Baka kailangang paulit-ulit na paalalahanan ang isang kapatid para makita niya ang pananaw ng Diyos sa mga bagay-bagay. Kapag ayaw tanggapin ng isang mamamahayag ang isang maka-kasulatang payo (hindi lang basta sariling opinyon), isipin ang Pinakadakilang Pastol at Tagapangasiwa, si Jehova. Matiisin siya at patuloy na nagsalita. Sinikap niyang tulungan ang kaniyang suwail na bayan. (Jer. 25:3-6) Hindi naman

134 132 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias gumagawa ng masama ang marami sa bayan ng Diyos ngayon, pero kapag kailangang magpayo, dapat tularan ng isang elder si Jehova sa pagbibigay nito. 8 Hindi tumigil si Jeremias sa pananalangin dahil may nakikita siyang pag-asa na magbabalik-loob pa ang kaniyang mga kababayan. Sinabi niya sa Diyos: Alalahanin mo ang aking pagtayo sa harap mo upang magsalita ng mabuti may kinalaman pa nga sa kanila, upang pawiin ang iyong pagngangalit mula sa kanila. (Jer. 18:20) Makikita mo rito na mabubuting katangian pa rin ng kaniyang mga kapatid ang tinitingnan ni Jeremias, hindi ang kanilang pagkakamali. Sa ngayon, dapat tularan ng mga Kristiyanong tagapangasiwa ang saloobin ni Jeremias, maliban na lang kung talagang ayaw nang magsisi ng isa. Bigyan ng komendasyon ang mga kapatid sa mabubuting bagay na nagagawa nila at manalangin para sa kanila at manalanging kasama nila. Mat. 25: Paano matutularan ng espirituwal na mga pastol ang halimbawa ni Jeremias? Sa pamamagitan ni Jeremias, ano ang ipinangako ng Diyos may kinalaman sa espirituwal na mga pastol? Paano mapapangalagaan ng mga Kristiyanong tagapangasiwa ang kongregasyon? TIYAK NA PAKAKAININ NILA KAYO 9 Kaayon ng mababasa sa Jeremias 3:15, ang mga Kristiyanong pastol ay magpapakain ng kaalaman at kaunawaan, ibig sabihin, magsisilbi silang mga guro. (1 Tim. 3:2; 5:17) Nangako si Jehova sa kaniyang bayan na gagawin iyan ng mabubuting pastol. At hinimok niya ang mga Judio na tanggapin ang pagtutuwid at pagtuturo ng propeta niyang si 9, 10. Bakit kailangang maging guro ang isang mabuting pastol (elder sa kongregasyon)?

135 Mga Pastol na Kaayon ng Aking Puso 133 Jeremias. (Basahin ang Jeremias 6:8.) Para maging malusog ang mga tupa, kailangan nila ng pagkain. Para manatiling malusog sa espirituwal ang bayan ng Diyos, kailangan nila ng maka-kasulatang turo at tagubilin. 10 May dalawang aspekto ang papel ng mga elder bilang mga guro magturo sa kongregasyon at magturo sa mga hindi pa tunay na Kristiyano. Tungkol sa huling nabanggit, tandaan ito: Ang isang pangunahing dahilan kung bakit may Kristiyanong kongregasyon ay upang ipangaral ang mabuting balita ng Kaharian ng Diyos. Kaya ang mga elder ay dapat na maging masisigasig na mangangaral. (Jer. 1: 7-10) Sa gayon, magagampanan nila ang pananagutan nila sa Diyos at magiging mabuting halimbawa sa mga kapatid. Kung isa kang elder at regular kang nangangaral kasama ng iba t ibang kapatid, hindi ba t isang pagkakataon iyon para matulungan mo silang mapahusay ang kanilang paraan ng pagtuturo, pati na ang sa iyo? Ang masipag mong pangunguna sa pangangaral ay magpapatibay sa mga kapatid at makakatulong para sumulong ang buong kongregasyon. 11 Magiging kapaki-pakinabang sa kongregasyon ang itinuturo ng mga elder kung ito ay nakasalig sa Bibliya. Kaya para maging epektibong mga guro ang mga pastol ng kongregasyon, dapat silang maging masisipag na estudyante ng Salita ng Diyos. Hindi ito nagawa ng mga tagapanguna sa bayan ng Diyos noon, kaya nasabi ni Jeremias tungkol sa kanila: Ang mga pastol ay gumawi nang di-makatuwiran, at hindi nila hinanap si Jehova. Kaya naman hindi sila kumilos nang may kaunawaan, at ang lahat ng kanilang mga hayop na nanginginain ay nangalat. (Jer. 10:21) Ang mga dapat sanang maging guro ay hindi sumunod sa mga simulain ng Kasulatan; hindi nila hinanap ang Diyos kaya wala silang tunay na karunungan. Mas mabigat na hatol ang inihayag ni 11, 12. Ano ang dapat bigyang-pansin ng isang elder kung gusto niyang maging mabuting pastol?

136 134 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias Jeremias para sa mga bulaang propetang ito. Basahin ang Jeremias 14:14, Di-tulad ng mga pabayang pastol, pinag-aaralan at tinutularan ng mga Kristiyanong tagapangasiwa ang halimbawa ni Jesus. Kaya makapagpapastol sila sa kawan nang may karunungan. Maaaring mahirap mag-iskedyul ng regular na pag-aaral dahil sa dami ng kanilang pananagutan. Pero kung isa kang elder, talaga bang kumbinsido ka na kung iaayon mo sa Salita ng Diyos at tagubilin ng tapat at maingat na alipin ang iyong pagtuturo, saka lamang ito magiging wasto at kapaki-pakinabang, anupat makapagbibigay ng kaalaman at kaunawaan? Kung sa tingin mo ay hindi ka na nakakapagpersonal study gaya ng dati, ano ang gagawin mo para hindi ka matulad sa mga pabayang pastol noong panahon ni Jeremias? 13 Ang isang dahilan kung bakit epektibong guro si Jeremias ay ang paggamit niya ng mga ilustrasyon. Sabihin pa, tinuruan siya ni Jehova. Hindi mo siguro basta malilimutan kung nakita mo ang paghahagis niya ng palayok sa lupa para ipakita at ihayag ang sasapitin ng Jerusalem at ng mamamayan nito. (Jer. 19:1, 10, 11) Gumawa rin si Jeremias ng kahoy na pamatok at pinasan ito para ipakita sa mga kababayan niya na aalipinin sila ng Babilonya. (Jer., kab ) Hindi ipinapagawa ng Diyos sa mga elder ninyo ang gaya ng mga ginawang iyon ni Jeremias para magdiin ng mga punto. Pero hindi ka ba nagpapasalamat na gumagamit sila ng angkop na mga ilustrasyon at karanasan kapag sila ay nagtuturo? Talaga namang mabisa at nakapagpapasigla ang mga ilustrasyon na angkop at pinag-isipang mabuti. 14 Laking pasasalamat natin sa pagtuturo ng mga Kristiyanong pastol! Noong panahon ni Jeremias, nakita niya na 13. Ano ang isang dahilan kung bakit epektibong guro si Jeremias? Ano ang matututuhan dito ng mga Kristiyanong pastol ngayon? 14. (a) Bakit angkop ang pagtukoy ni Jeremias sa balsamo sa Gilead? (b) Paano mapangangalagaan ng mga Kristiyanong elder ang espirituwal na kalusugan ng kanilang mga kapatid?

137 kailangan ng kaniyang bayan ng espirituwal na pagpapagaling. Nagtanong siya: Wala bang balsamo sa Gilead? O wala bang tagapagpagaling doon? (Jer. 8:22) May literal na balsamo sa Gilead, isang lupain sa Israel sa silangan ng Ilog Jordan. Nakapagpapaginhawa at nakapagpapagaling ng sugat ang mabangong langis na ito mula sa halaman. Gayunman, walang espirituwal na pagpapagaling. Bakit? Sinabi ni Jeremias: Ang mga propeta ay nanghuhula nang may kabulaanan; at kung tungkol sa mga saserdote, sila ay nanunupil ayon sa kanilang mga kapangyarihan. At gayon ang inibig ng aking sariling bayan. (Jer. 5:31) Kumusta naman ngayon? Hindi ba t talagang may balsamo sa Gilead, sa inyo mismong kongregasyon? Gaya ng nakagiginhawang balsamo, pinagiginhawa ng maibiging mga Kristiyanong pastol ang kawan. Inaakay nila ang mga kapatid sa mga simulain ng Bibliya, pinapatibay sila, at ipinapanalangin sila at nananalangin kasama nila. Sant. 5:14, 15. Ano ang pinahahalagahan mo sa pagtuturo ng mga elder sa inyong kongregasyon? Bakit epektibo ang kanilang pagtuturo? 135 ITO ANG SINABI NI JEHOVA 15 Tuwang-tuwa ang isang pastol kapag malusog ang 15, 16. Bakit parehong nangangailangan ng pangangalaga ang literal at espirituwal na kawan?

138 136 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias bagong-silang na mga tupa. Sulit ang hirap at pagod niya! Pero alam niyang kailangang alagaan at pakaining mabuti ang mga ito para mabuhay. Gusto rin ng pastol na laging malinis at malusog ang mga alaga niya. At dahil mahahaba ang buntot ng mga bagong-silang na tupa, maaari itong sumayad sa dumi at putik kaya pinuputulan niya ang buntot ng mga ito. Maingat siya para hindi sila masyadong masaktan. Ganiyan din ang mga espirituwal na pastol. Maibigin nilang inaalagaan ang mga tupa, ang mga miyembro ng kongregasyon. (Juan 21:16, 17) Masayang-masaya din ang mga elder kapag kumikilos ang mga interesado para maging tunay na Kristiyano. Gusto nila na maging malusog at napapakaing mabuti ang lahat ng tupa, bata t matanda, kaya hindi sila tumitigil sa pagbibigay ng atensiyon sa kawan, at namamagitan sila kapag kailangan. Kasama sa gawaing ito ang pagpapaalala sa kanilang mga kapatid kung ano ang sinabi ni Jehova, samakatuwid, ang itinuturo ng Bibliya. Jer. 2: 2, 5; 7:5-7; 10:2; Tito 1:9. 16 Kailangan ni Jeremias na maging matapang para maihayag ang mensahe ng Diyos. Gayundin ang mga elder, lalo na kapag kailangan nilang magsalita para maingatan ang kanilang mga kapatid. Halimbawa, maaaring gumawa ng hakbang ang isang espirituwal na pastol para hindi madumhan ng sanlibutan ni Satanas ang isang bagong-silang na tupa o kahit ang adultong tupa. Oo, baka hindi naman humihingi ng payo ang tupa na nasa panganib. Pero maaatim ba ng isang mabuting pastol na manood na lang habang sumusuong sa kapahamakan ang isang miyembro ng kaniyang kawan? Hinding-hindi! Ni mamaliitin man niya ang sitwasyon at iisiping wala namang problema, gayong kitangkita nang nanganganib ang kaugnayan kay Jehova ng isang kapatid. Jer. 8: Kung may tupang mapahiwalay, kikilos agad ang isang 17. Kailan at paano maaaring magbigay ng pantanging atensiyon ang isang pastol sa indibiduwal na tupa?

139 Mga Pastol na Kaayon ng Aking Puso 137 alistong pastol para akayin ito pabalik sa kawan. (Basahin ang Jeremias 50:6, 7.) Sa katulad na paraan, kailangan minsan ng isang tagapangasiwa na makipagkatuwiranan sa isa na nasa alanganing sitwasyon, sa matatag pero maibiging paraan. Halimbawa, baka isang magkasintahang malapit nang ikasal ang napapansin niyang walang tsaperon sa mga lugar kung saan puwede silang matuksong gumawa ng hindi dapat. Ang isang mabait at maunawaing elder ay makakatulong sa kanila na umiwas sa gayong delikadong sitwasyon. Maaari niyang itawag-pansin sa kanila ang mga sitwasyong posibleng mauwi sa gawaing kinapopootan ni Jehova. Gayunman, iiwasan niyang mag-akusa. Gaya ni Jeremias, hindi kinukunsinti ng tapat na mga elder ang mga bagay na hinahatulan ng Diyos. Tinutularan nila si Jehova, na hindi naging mabagsik kundi nakiusap sa kaniyang bayan sa pamamagitan ng kaniyang propeta: Pakisuyo, huwag ninyong gawin ang ganitong uri ng karima-rimarim na bagay na kinapopootan ko. (Jer. 5:7; 25:4, 5; 35:15; 44:4) Talaga bang pinahahalagahan mo ang malasakit ng maibiging mga pastol? 18 Sabihin pa, hindi lahat ng pinayuhan ni Jeremias ay nakinig. Pero may nakinig. Halimbawa, nang si Baruc, ang kasama at sekretaryo ni Jeremias, ay kinailangang ituwid, hindi nag-atubili si Jeremias na payuhan siya. (Jer. 45:5) Ano ang resulta? Naging kalugud-lugod si Baruc sa Diyos at nakaligtas sa pagkawasak ng Jerusalem. Sa ngayon, ang positibong resulta ng pagtulong sa mga kapatid ay nagpapasiglasamgaeldernapatuloyna magsikap sa pagpapayoat pagtuturo na nakapagliligtas-buhay. 1 Tim. 4:13, 16. DISIPLINASA WASTONGANTAS 19 Ang mga tagapangasiwa ngayon ay espirituwal na 18. Ano ang nagiging resulta ng pagsisikap ng mga espirituwal na pastol? 19, 20. Ano ang pananagutan ng mga elder may kinalaman sa mga gumagawa ng kamalian?

140 138 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias mga hukom din. Minsan, kailangang asikasuhin ng mga elder ang mga kusang nagkasala; nais nilang akayin sa pagsisisi ang mga ito. May-kabaitan ngunit tuwirang hinimok ni Jehova ang mga gumagawa ng kasamaan na talikuran ang masamang landas. (Jer. 4:14) Pero kung hindi titigil ang isang miyembro ng kongregasyon sa ginagawa niyang kasalanan, dapat umaksiyon ang mga tagapangasiwa para maprotektahan ang kawan sa posibleng masamang impluwensiya. Gaya ng tagubilin ng Kasulatan, baka kailangang itiwalag ang isang iyon. Inaasahan ni Jehova na itataguyod ng mga elder ang banal na katarungan sa gayong mga sitwasyon. Magandang halimbawa rito ang mabuting haring si Josias. Ipinagtanggol niya ang pag-aangkin sa batas ng napipighati at ng dukha. Tinularan niya ang pagiging makatarungan ng Diyos. Kaya may kinalaman sa ginawa ni Josias, itinanong ni Jehova: Hindi ba iyon isang halimbawa ng pagkilala sa akin? Dahil naging makatarungan at makatuwiran si Josias, napabuti siya. Hindi ba t mas panatag ka kapag sinisikap ng inyong mga elder na tularan ang halimbawa ni Josias? Jer. 22:11, 15, 16.

141 Mga Pastol na Kaayon ng Aking Puso Magtiwala ka na dinidisiplina ni Jehova sa wastong antas ang mga nagkakasala. (Jer. 46:28) Sa katulad na paraan, depende sa kalagayan at saloobing ipinapakita ng isang nagkasala, maaari siyang payuhan, himukin, o sawayin ng mga elder. At kung hindi nagsisisi ang isa, baka kailangan siyang itiwalag. Sa gayong kaso, ang mga itiniwalag na tuloy pa rin sa paggawa ng kasalanan ay hindi isinasama ng mga elder sa pangmadlang panalangin; walang saysay na gawin pa iyon. (Jer. 7:9, 16) Gayunman, tutularan nila ang Diyos sa pamamagitan ng pagsasabi sa itiniwalag kung paano siya makapanunumbalik. (Basahin ang Jeremias 33:6-8.) Bagaman masakit ang pagtitiwalag, makakatiyak tayo na makatuwiran at makatarungan ang mga pamantayan ng Diyos, at para iyon sa ikabubuti ng lahat. Panag. 1: Kapag pinag-aaralan at ikinakapit ng mga pastol sa kongregasyon ang mga pamantayan ng Diyos, ang kawan ay mapapakain, mananatiling malusog, at maipagsasanggalang. (Awit 23:1-6) Ang mga itinawag-pansin ni Jeremias tungkol sa mga saloobin at motibo, mga angkop at diangkop, ay makakatulong sa mga Kristiyanong tagapangasiwa sa pagganap nila sa kanilang seryosong pananagutang pangalagaan ang kawan ng Diyos. Kaya maaaring itanong ng bawat isa sa atin, Patuloy ko bang pahahalagahan ang kaayusan ni Jehova sa pagtuturo, pag-akay, at pangangalaga sa kaniyang bayan sa pamamagitan ng pagsuporta sa mga pastol na talagang nagpapastol sa kawan nang may kaalaman at kaunawaan? Jer. 3:15; 23:4. Tingnan Ang Bantayan ng Disyembre 1, 2001, pahina Ano ang dapat na kondisyon ng kawan ng Diyos? Paano ka makakatulong sa bagay na ito? Sa anong mga kalagayan dapat kumilos nang may katapangan ang mga tagapangasiwa? Ano ang inaasahan ni Jehova sa mga Kristiyanong elder bilang mga hukom?

142 KABANATA 12 HINDI BA IYON ISANG HALIMBAWA NG PAGKILALA SA AKIN? NAGPAPATAYO ng malaking bahay si Haring Jehoiakim. Dalawang palapag ito at malalaki ang kuwarto. Malalaki rin ang bintana para makapasok ang liwanag at sariwang hangin; magiging komportable ang hari at ang kaniyang pamilya. Didingdingan ito ng mabangong sedro mula sa Lebanon. Ang loob nito ay pipintahan ng matingkad na pulang bermilyon, na mula pa sa ibang lupain at gustunggusto ng mayayaman at maharlika. Jer. 22:13, Malaking gastos ang proyekto. Nasasaid na noon ang kaban ng bayan dahil sa gastusin sa depensa ng bansa at pagbubuwis sa Ehipto. (2 Hari 23:33-35) Pero may paraan si Jehoiakim para maitayo ang bago niyang palasyo. Pinagtrabaho niya ang kaniyang mga kababayan, pero hindi niya sila sinuwelduhan! Inalipin sila ni Jehoiakim; pawis at dugo nila ang pinuhunan niya sa kaniyang kapritso. 3 Sa pamamagitan ni Jeremias, hinatulan ng Diyos si Jehoiakim sa kaniyang kasakiman. Ipinaalala ng Diyos sa hari na ang ama nitong si Haring Josias ay nagpakita ng pambihirang kabaitan at pagkabukas-palad sa mga manggagawa at mahihirap. Tinulungan pa nga ni Josias ang mga ito sa kanilang mga usapin sa korte. Matapos idiin ni Jehova ang kabaitan ni Josias, tinanong niya si Jehoiakim: Tungkol sa kalunus-lunos na kamatayan ni Jehoiakim, tingnan ang Kabanata 4, parapo 12 ng aklat na ito. 1, 2. Bakit hindi makatuwirang magpatayo si Jehoiakim ng palasyo? 3. Ano ang pagkakaiba ni Jehoiakim at ng kaniyang ama, at bakit? 140

143 Hindi ba Iyon Isang Halimbawa ng Pagkilala sa Akin? 141 Hindi ba iyon isang halimbawa ng pagkilala sa akin? Basahin ang Jeremias 22:15, Habang lumalala ˆ ang kalagayan sa sanlibutan ni Satanas, kailangan natin ang tulong at proteksiyong ibinibigay ni Jehova sa mga lubos na nakakakilala sa kaniya. Kaya dapat tayong maging mas malap ıt sa Diyos. Dapat ding makita sa atin ang mabubuting katangian niya para maging mabunga ang ating pangangaral ng mabuting balita. Pero baka maitanong mo, Paano kaya makikilala ng isang Kristiyano si Jehova gaya ng pagkakilala ni Haring Josias? KUNG ANO ANG KAHULUGAN NG PAGKILALA KAY JEHOVA 5 Pansinin kung paano nakaiimpluwensiya ang isang mabuting ama sa kaniyang mga anak. Halimbawa, kapag nakikita nila siyang nagbibigay sa mga nangangailangan, malamang na gusto rin nilang maging bukas-palad. Kapag nakikita nila ang pagmamahal at pagrespeto ng kanilang ama sa kanilang ina, natututo rin silang rumespeto sa dikasekso. Alam nilang tapat at hindi nandadaya ang kanilang ama pagdating sa pera, kaya gayon din sila. Oo, habang nakikita nila ang ugali at mga katangian ng kanilang ama, nauudyukan ang mga anak na tularan ang ginagawa ng kanilang ama. 6 Kaya ang isang Kristiyano na nakakakilala kay Jehova gaya ni Josias ay hindi lamang basta kumikilala sa Kaniya bilang Soberano ng Sansinukob. Dahil sa pagbabasa niya ng Bibliya, nakikita ng isang Kristiyano kung paano makitungo ang Diyos sa iba, kaya gusto niyang tularan ang kaniyang makalangit na Ama. Sa araw-araw, lalong tumitindi ang pag-ibig niya kay Jehova habang ginagawa 4. Bakit mahalagang makilala mo si Jehova? 5, 6. (a) Paano naiimpluwensiyahan ng isang mabuting ama ang kaniyang mga anak? (b) Di-tulad ni Jehoiakim, ano ang dapat na maging epekto sa atin ng pagkaalam sa mga daan ni Jehova?

144 142 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias niya ang gusto ng Diyos at iniiwasan ang ayaw Niya. Sa kabaligtaran, ang isa na nagbibingi-bingihan sa mga kautusan at paalaala ng tunay na Diyos ay tumatanggi sa Kaniyang patnubay at hindi nakakakilala sa Kaniya. Kagaya siya ni Jehoiakim; inihagis nito sa apoy ang balumbon na naglalaman ng mensahe ni Jehova. Basahin ang Jeremias 36: Ang tagumpay ng ating sagradong paglilingkod at ang ating kinabukasan sa bagong sanlibutan ay nakasalalay sa lubusang pagkakilala kay Jehova. (Jer. 9:24) Tingnan natin ang ilan sa mga katangian ng Diyos na makikita sa mga isinulat ni Jeremias, at umisip ka ng mga paraan kung paano mo makikilala at matutularan ang Diyos gaya ng ginawa ni Haring Josias. 7. Bakit mo nanaising makilala si Jehova gaya ng ginawa ni Haring Josias? Bakit natin masasabing kilalang-kilala ni Josias si Jehova? Paano natin makikilala si Jehova gaya ng ginawa ni Josias? HANGGANG SA PANAHONG WALANG TAKDA ANG KANIYANG MAIBIGING-KABAITAN! 8 Ang katangian ng Diyos na maibiging-kabaitan, o matapat na pag-ibig, ay walang katumbas na eksaktong salita sa maraming wika. Ayon sa isang diksyunaryo sa Bibliya, ang salitang ito sa wikang Hebreo ay katumbas ng tatlong pinagsama-samang katangian katatagan, katapatan, at pag-ibig. Idinagdag pa nito: Anumang katuturan para sa salitang ito na hindi sumasaklaw sa tatlong katangiang ito ay hindi nagbibigay ng buong kahulugan nito. Kaya ang nagpapakita ng maibiging-kabaitan ay hindi lang basta mabait. Dahil sa pagmamalasakit, gina- 8. Ano ang maibiging-kabaitan?

145 Sina Josias at Jehoiakim magkaiba ang pagtugon sa mga salita ng Diyos gawa niya ang buong makakaya niya para maibigay ang pangangailangan ng iba, lalo na pagdating sa espirituwal. Hindi siya naghihintay ng kapalit; ginagawa niya ito upang mapaluguran ang Diyos na Makapangyarihan-salahat. 9 Para talagang maunawaan ang buong kahulugan ng salitang maibiging-kabaitan sa Bibliya, kailangan nating pag-aralan ang pakikitungo ng Diyos sa kaniyang mga tunay na mananamba mula pa noon. Pinrotektahan at pinakain ni Jehova ang mga Israelita sa il ang sa loob ng 40 taon. Sa Lupang Pangako, naglaan ang Diyos ng mga hukom para iligtas sila mula sa mga kaaway at isauli sila sa tunay na pagsamba. Sa hirap at ginhawa, hindi sila iniwan ni Jehova sa loob ng daan-daang taon, kaya naman masasabi niya sa kanila: Inibig [kita] ng pag-ibig na hanggang 9. Ano ang ipinapakita ng pakikitungo ni Jehova sa mga Israelita?

146 144 sa panahong walang takda. Kaya naman inilapit kita taglay ang maibiging-kabaitan. Jer. 31:3. 10 Hanggang ngayon, tuwirang nakikinabang ang mga tunay na mananamba sa maibiging-kabaitan ng Diyos. Isang halimbawa ang panalangin. Pinakikinggan ni Jehova ang lahat ng taimtim na panalangin, pero binibigyan niya ng pantanging pansin ang panalangin ng kaniyang mga nakaalay na lingkod. Kahit na kaytagal na nating ipinapanalangin ang iyon at iyon ding problema, hindi siya nauubusan ng pasensiya sa atin; ni nagsasawa man siyang makinig. Minsan, nagpadala si Jehova ng mensahe kay Jeremias para sa isang grupo ng mga Judiong bihag sa Babilonya. Mga 800 kilometro ang layo nila sa templo, hiwalay sa pa- Ganito ang salin sa Magandang Balita Biblia: Sa simula pa y inibig ko na sila at patuloy kong ipinagmamalasakit. 10. Gaya ng makikita sa karanasan ng mga Judio sa Babilonya, bakit isang maibiging-kabaitan ni Jehova ang pakikinig niya sa mga panalangin?

147 Hindi ba Iyon Isang Halimbawa ng Pagkilala sa Akin? 145 milya at mga kaibigan sa Juda. Pero kahit malayo sila, pinakinggan ni Jehova ang kanilang pagsusumamo at pagpuri. Isipin ang kaaliwang nadama ng mga Judio nang marinig nila ang mga salita ng Diyos, gaya ng nakaulat sa Jeremias 29: (Basahin.) Makapagtitiwala kang pakikinggan din ng Diyos ang iyong taimtim na mga panalangin. 11 Makikita rin natin ang maibiging-kabaitan ni Jehova sa pagiging positibo niya. Noong malapit nang bumagsak ang Jerusalem, tuloy pa rin sa paghihimagsik ang mga mamamayan nito. Sa katunayan, paghihimagsik iyon sa Diyos. Ano ang naghihintay sa kanila? Alinman sa mamatay sila sa gutom o sa tabak ng mga Babilonyo. Pinakamagaan na kung maging tapon sila nang maraming taon at saka mamatay sa banyagang lupain. Pero may mabuting salita si Jehova para sa mga nagsisi at nagbagong-buhay. Nangako siya na ibabaling niya ang kaniyang pansin sa kanila. Ibabalik niya sila sa dakong ito, sa kanilang lupain, mula sa malayong Babilonya. (Jer. 27:22) Magbubunyi sila na sinasabi: Pumuri kayo kay Jehova ng mga hukbo, sapagkat si Jehova ay mabuti; sapagkat hanggang sa panahong walang takda ang kaniyang maibiging-kabaitan! Jer. 33:10, Dahil sa kaniyang maibiging-kabaitan, si Jehova ay Bukal ng pampatibay para sa mga indibiduwal na ang akala y wala na silang pag-asa. May ilan na nilapatan ng makatuwirang disiplina at hindi na miyembro ngayon ng kongregasyong Kristiyano. Baka nahihiya na silang bumalik sa organisasyon dahil sa matinding panunumbat ng budhi. Baka iniisip nilang hindi na sila mapapatawad at matatanggap ni Jehova. Ang Diyos na Makapangyarihansa-lahat ay may mabuting salita para sa kanila. Maaari silang tumanggap ng maibiging tulong para makagawa sila ng kinakailangang pagbabago. At ang mga nabasa natin sa 11, 12. (a) Ano ang pangako ni Jehova sa mamamayan ng Jerusalem? (b) Anong tulong ang maaasahan ng isa na kinailangang disiplinahin?

148 146 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias sinundang parapo ay kapit din sa kanila sila ay isasauli ni Jehova sa kanilang dako, sa kaniyang maligayang bayan. Jer. 31: Bilang Diyos ng maibiging-kabaitan, tapat si Jehova sa mga tapat sa kaniya. Sa mga huling araw ng sanlibutan ni Satanas, makaaasa tayo sa tulong at proteksiyon ni Jehova para sa lahat ng umuuna sa kaniyang Kaharian. Tandaan na noong mga huling araw ng Jerusalem, kay Jehova umasa si Jeremias ng pagkain at proteksiyon. Hindi kailanman pinabayaan ng Diyos ang propeta. (Jer. 15:15; basahin ang Panaghoy 3: ) Kapag waring pinagsakluban ka ng langit at lupa, tandaan na hindi nalilimutan ni Jehova ang katapatan mo sa kaniya. Dahil sa kaniyang maibiging-kabaitan, gusto niyang tulungan ka para hindi ka malipol. Panag. 3: Bakit makapagpapatibay sa iyo ang pag-alalay ni Jehova kay Jeremias? Anong aspekto ng maibiging-kabaitan ni Jehova ang gustung-gusto mo? Bakit mo nasabi?

149 Hindi ba Iyon Isang Halimbawa ng Pagkilala sa Akin? 147 BUH AYSIJEHOVA...SAKATARUNGAN! 14 May mga taong nabubulok sa bilangguan dahil sa krimen na hindi nila ginawa. May mga kaso pa nga na nahatulan ng kamatayan ang isa, at kung kailan nabitay, saka lamang lumutang ang ebidensiya na wala pala siyang kasalanan. May mga magulang sa ilang bansa na nasisikmurang ibenta ang kanilang anak para lang may makain ang pamilya. Ano ang nadarama mo kapag nababalitaan mo ang ganitong kawalang-katarungan? Ano sa tingin mo ang nadarama ni Jehova? Malinaw na sinasabi ng Bibliya na gusto ng Diyos na alisin ang lahat ng sanhi ng pagdurusa. Siya lamang ang makakagawa nito. Kaya hindi dapat mawalan ng pag-asa ang mga dukha at walang-sala. Si Jehova, ang Diyos ng katarungan, ay gumagawa ng mga hakbang para hanguin sila sa kanilang pagdurusa. Jer. 23:5, Hindi lingid sa ilang Israelita noon ang walang-kapantay na katarungan ng Diyos. Sa katunayan, sinabi ni Jeremias na kung sakaling magsisisi ang mga ito at magbabago, tiyak na sasabihin nila: Buh ay si Jehova sa katotohanan, sa katarungan at sa katuwiran! (Jer. 4:1, 2) Totoo iyon dahil walang dako sa layunin ni Jehova ang kawalangkatarungan. Pero may iba pang katibayan na si Jehova ay maibigin sa katarungan. 16 Si Jehova ay may isang salita at hindi mapagpaimbabaw. Tinutupad niya ang kaniyang mga pangako, di-gaya ng mga tao na kapag nangako ay napapako. Ang mga batas ng kalikasan na itinatag niya ay hindi matitinag at para sa ating kapakanan. (Jer. 31:35, 36) Mapananaligan din ang kaniyang mga pangako at hudisyal na pasiya, dahil iyon ay laging mabuti. Basahin ang Panaghoy 3:37, Anong kawalang-katarungan ang nakikita mo ngayon? 15, 16. (a) Anong katotohanan tungkol kay Jehova ang idiniin ni Jeremias? (b) Bakit ka makapagtitiwala sa mga batas at pangako ni Jehova?

150 148 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias HUMAHATOL SILA PARA KAY JEHOVA Sinasanay ni Jehova ang mga elder sa kaniyang paraan ng paghatol sa pamamagitan ng kaniyang nasusulat na Salita at ng kongregasyong Kristiyano. Inatasan niya silang maging kinatawan niya sa pag-aasikaso ng mga problema sa kongregasyon. Hindi sila sakdal, at hindi sila nakakabasa ng puso, gaya ng nagagawa ni Jehova. Pero gusto nilang tularan ang halimbawa ng Diyos na Makapangyarihan-sa-lahat sa pakikitungo sa kaniyang mga mananamba. Humihingi sila ng patnubay sa Diyos at sinisikap nilang gamitin ang naangkop na mga simulain sa Bibliya, para makahatol taglay ang katuwiran, gaya ni Jehova. (Jer. 11:20) Kaya makapagtitiwala ka sa mga elder, sapagkat patuloy silang nagbabantay sa inyong mgakaluluwanagayaniyaongmgamagsusulit. Heb. 13: Kapag humahatol, hindi mababaw ang basehan ni Jehova. Inaalam niya ang lahat ng detalye, pati ang motibo ng mga nasasangkot. Para makita ng mga doktor ngayon ang kondisyon ng puso ng isang pasyente, gumagamit sila ng makabagong mga aparato at teknik. Nasusuri din nila ang bato na sumasala sa dugo. Pero higit pa riyan ang kayang gawin ni Jehova. Sinusuri niya ang makasagisag na puso at inaalam ang motibo ng isang tao, gayundin ang makasagisagnabatoparamakitaangtunaynadamdamin ng isa. Kaya talagang natutukoy ni Jehova kung bakit nagawa ng isang indibiduwal ang isang bagay at kung ano ang nadarama nito sa nagawa niya. At ang Makapangyarihan- 17. (a) Ano ang ginagawa ni Jehova bago humatol? (b) Bakit ka makapagtitiwala sa paghawak ng mga elder sa mga problema sa kongregasyon? (Tingnan ang kahong Humahatol Sila Para kay Jehova. )

151 Hindi ba Iyon Isang Halimbawa ng Pagkilala sa Akin? 149 sa-lahat ay hindi nalilito kahit napakarami pa niyang nakikitang detalye. Di-hamak na mas mahusay si Jehova kaysa sa pinakamatalinong hukom na tao dahil ginagamit Niya sa tama at timbang na paraan ang lahat ng detalyeng nakikita Niya, bilang basehan ng ihahatol niya sa atin. Basahin ang Jeremias 12:1a; 20: Kaya may matibay kang dahilan para magtiwala kay Jehova, kahit pa kung minsa y sinusumbatan ka ng budhi mo dahil sa dating mong mga kasalanan. Tandaan na si Jehova ay hindi isang tagausig na idinidiin ang nasasakdal para maparusahan ito. Isa siyang mahabaging Hukom na gustong tumulong. Kung may dalahin ka pa rin sa dibdib dahil may nagawa kang mali o may problema ka sa isang indibiduwal, hilingin mo kay Jehova na tulungan ka sa iyong mga pakikipaglaban, o bigat ng kalooban, para malampasan mo na iyon. Sa tulong ni Jehova, makikita mo kung gaano niya pinahahalagahan ang patuloy na paglilingkod mo sa kaniya. Basahin ang Panaghoy 3:58, Gusto ni Jehova, ang Diyos ng sakdal na katarungan, na maging makatarungan din ang mga nagnanais ng pagsang-ayon niya, at makatuwiran naman iyon. (Jer. 7:5-7; 22:3) Mahalaga ang pangangaral nang walang pagtatangi para matularan natin ang katarungan ng Diyos. Kapag sineseryoso mo ang pagdalaw-muli at pagba-bible study, nakikita sa iyo ang mataas na pamantayan ng Diyos sa katarungan, at nagiging kapaki-pakinabang ito. Bakit? Dahil gusto ng Diyos na makilala siya ng lahat ng uri ng tao at maligtas ang mga ito. (Panag. 3:25, 26) Isang pribilehiyo nga na maging kamanggagawa ng Diyos sa Kung ang isang kapatid ay may nagawang labag sa batas ng Diyos, dapat itong ipagtapat sa mga elder sa kongregasyon para makagawa sila ng angkop na hakbang at makapagbigay ng maka-kasulatang tulong. Sant. 5: , 19. Paano maaaring makaapekto sa atin ang pagkaunawa sa katarungan ng Diyos?

152 150 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias nagliligtas-buhay na gawaing iyan, na isang kapahayagan ng kaniyang katarungan! Paano ka napapaginhawa ng katarungan ni Jehova? Paano mo mapapaginhawa ang iba sa pamamagitan ng pagtulad sa katarungan ng Diyos? HINDI AKO MANANATILING MAY HINANAKIT HANGGANG SA PANAHONG WALANG TAKDA 20 Para sa marami, ang Jeremias at Mga Panaghoy ay panay pagtuligsa sa kasamaan. Nababale-wala nila ang pagaalok ni Jehova ng kapatawaran sa kaniyang bayan na mababasa sa mga aklat na ito. Hinimok ni Jehova ang mga Judio: Tumalikod kayo, pakisuyo, bawat isa mula sa kaniyang masamang lakad, at pabutihin ninyo ang inyong mga lakad at ang inyong mga pakikitungo. Nagpayo rin si Jeremias: Pabutihin ninyo ang inyong mga lakad at ang inyong mga pakikitungo, at sundin ninyo ang tinig ni Jehova na inyong Diyos, at ikalulungkot ni Jehova ang kapahamakan na sinalita niya laban sa inyo. (Jer. 18:11; 26:13) Pinapatawad pa rin ni Jehova ngayon ang lahat ng tunay na nagsisisi at tumatalikod sa kanilang kasalanan. 21 Pero hindi lang sa salita ang pagpapatawad ni Jehova. Talagang ginagawa niya ito. Inutusan niya si Jeremias na sabihin: Manumbalik ka, O suwail na Israel... Hindi ko na ititingin sa inyo ang aking mukha nang may galit... Hindi ako mananatiling may hinanakit hanggang sa panahong walang takda. (Jer. 3:12) Ang Diyos ay hindi nagtatanim ng galit o nagkikimkim 20. (a) Ano ang itinampok ni Jeremias tungkol sa pakikitungo ng Diyos sa kaniyang bayan? (b) Sa anong diwa nalulungkot si Jehova kapag nagpapatawad siya? (Tingnan ang kahong Sa Anong Diwa Nalulungkot si Jehova? ) 21. Ano ang hangad ni Jehova kapag nagpapatawad siya?

153 Hindi ba Iyon Isang Halimbawa ng Pagkilala sa Akin? 151 SA ANONG DIWA NALULUNGKOT SI JEHOVA? Makikita ang kadakilaan ng pagiging mapagpatawad ng Diyos sa pakikitungo niya sa mga nagkasala pero pagkaraa y nagsisi. Kapag nakita niya na nagbagong-buhay sila at sumunod sa kaniya, nalulungkot siya. (Jer. 18:8; 26:3) Sa anong diwa? Sakdal ang Diyos at hindi siya kailanman nagkakamali sa paghatol, kaya hindi ito tulad ng pagkalungkot ng isang tao na nagkamali sa paghatol. Sa halip, nalulungkot si Jehova sa diwa na binabago niya ang kaniyang pakikitungo sa nagkasala dahil sa nakita niyang pagsisisi nito. Hindi ito basta pagbawi ng sentensiya. Naaantig si Jehova kapag nagsisisi ang isang makasalanan. Ayon sa ilang iskolar, ang pinagmulan ng pandiwang Hebreo na isinaling ikalulungkot sa mga nabanggit na teksto ay ipinapalagay na tumutukoy sa ideya ng paghinga nang malalim, o paghinga nang maluwag. Maaaring ipinapahiwatig nito na kapag nakita ni Jehova na talagang nagsisisi ang isang tao, nakakahinga siya nang maluwag, wika nga. Ipapadama ng Diyos sa nagsisising indibiduwal ang pagmamahal at atensiyong ipinapakita Niya sa Kaniyang mga kinalulugdan. Maaaring pagdaanan pa rin ng nagkasala ang resulta ng mga ginawa niya, pero nalulugod ang Diyos sa pagsisisi niya. Pinagagaan ng Diyos ang kapahamakan, o disiplina, na dapat sana y ilalapat sa kaniya. (Jer. 26:13) Sinong hukom na tao ang makakakita ng tunay na pagsisisi sa ganitong paraan? Nalulugod ang Diyos na Jehova na gawin ito. Jer. 9:24.

154 ng sama ng loob sa sinumang pinatawad na niya. Magkasala man ang isa, gusto ni Jehova na manumbalik siya. Anuman ang kasalanan niya, kung talagang nagsisisi siya at humihingi ng tawad sa Diyos, ibabalik siya ni Jehova sa Kaniyang lingap at pagpapala. (Jer. 15:19) Sinumang napawalay ay dapat mapakilos ng katiyakang ito na manumbalik sa tunay na Diyos. Hindi ba t mas mapapalap ıt ka kay Jehova sa pagiging mapagpatawad niya? Basahin ang Panaghoy 5: Kapag nasaktan ka ng iba dahil sa di-pinag-isipang salita o paggawi, tutularan mo ba si Jehova? Sinabi ni Jehova sa mga Judio noon na dadalisayin niya yaong mga pinatawad niya. (Basahin ang Jeremias 33:8.) Magagawa niyang dalisayin, o linisin, ang isananagsisisi,sadiwanaibabaonnaniyasalimotang pagkakasala nito at bibigyan ito ng bagong simula sa paglilingkod. Hindi naman ibig sabihin na kapag pinatawad na ng Diyos ang isa ay nagiging sakdal na siya. Pero may matututuhan tayo sa sinabi ng Diyos tungkol sa pagdadalisay sa mga tao. Kung pagsisikapan, magagawa nating kalimutan ang kamalian, o kasalanan, ng iba. Sa paggawa nito, dinadalisay natin, wika nga, ang iniisip at nadarama natin sa taong iyon. Paano? 22, 23. Sa pagtulad sa pagiging mapagpatawad ni Jehova, ano ang dapat mong maging tunguhin?

155 Hindi ba Iyon Isang Halimbawa ng Pagkilala sa Akin? Ipagpalagay nang pinamanahan ka ng alahas. Kapag nawala ang kinang nito, basta mo na lang ba ito itatapon? Siguro hindi. Baka linisin mo itong mabuti para maalis ang anumang duming kumapit dito at maibalik ang dating kinang at ganda nito. Sa katulad na paraan, maaari mong pagsikapang alisin ang anumang pagkainis o sama ng loob sa isang kapatid na nakasakit sa iyo. Kalimutan mo na ang masasakit na sinabi o ginawa niya. Habang sinisikap mong gawin ito, nadadalisay mo ang iyong pangmalas at damdamin sa isa na pinatawad mo na. At sa sandaling maalis mo ang anumang negatibong saloobin mo sa kaniya, mabubuksan mo na ang iyong puso para tanggapin siyang muli at maibalik ang dati ninyong pagkakaibigan. 24 Ilan lamang sa mga katangian at pakikitungo ni Jehova ang nasuri natin. Mas tumitindi ang pagnanais nating sambahin si Jehova sa tamang paraan habang lalo natin siyang nakikilala. Kung lubos nating makikilala si Jehova gaya ng ginawa ni Haring Josias, lalo tayong magiging maligaya na isa ring katangian ng Diyos. 25 Ang mas malalim na pagkakilala kay Jehova ay tutulong sa atin na mapabuti pa ang ating kaugnayan sa iba. Habang sinisikap nating tularan ang maibiging-kabaitan, katarungan, at pagpapatawad ni Jehova, magiging mas malap ıt at matibay ang pakikipagkaibigan natin sa mga kapatid. At magiging mas epektibo tayo sa pagtuturo sa ating mga dinadalaw-muli at bina-bible study. Mas mapapakilos sila na iayon ang kanilang buhay sa pamantayang Kristiyano na nakikita nila sa atin. Kaya mas matutulungan natin silang sambahin si Jehova sa tamang paraan at tahakin ang mabuting daan. Jer. 6:16. 24, 25. Anong mga kapakinabangan ang makukuha mo kung kikilalanin mo si Jehova gaya ng ginawa ni Haring Josias? Anong mensahe ang itinatawid sa iyo ng Panaghoy 5:21?

156 KABANATA 13 GINAWA NI JEHOVA KUNG ANO ANG NASA KANIYANG ISIP BAGSAK na ang Jerusalem. Sinunog ito ng mga Babilonyo, at makapal pa rin ang usok. Sariwa pa sa isip ni Jeremias ang nakakakilabot na hiyaw ng mga pinapatay. Sinabi sa kaniya ng Diyos kung ano ang mangyayari, at iyon nga ang eksaktong nangyari. Ginawa ni Jehova kung ano ang nasa kaniyang isip, ang buntunghininga ng propeta. Napakalagim ng sinapit ng Jerusalem! Basahin ang Panaghoy 2:17. 2 Oo, nakita ni Jeremias ang katuparan ng maraming hulang inihayag sa bayan ng Diyos, pati na ang mga sinaunang hula. Daan-daang taon bago nito, sinabi ni Moi- 1. Nang mawasak ang Jerusalem, ano ang sinabi ni Jeremias tungkol samgahulanijehova? 2. Anong hula na inihayag daan-daang taon na ang nakita ni Jeremias na natupad?

157 Ginawa ni Jehova Kung Ano ang Nasa Kaniyang Isip 155 ses sa Israel ang kahihinatnan ng pagsunod o pagsuway sa Diyos alinman sa pagpapala o sumpa. Gusto ni Jehova ang pinakamabuti para sa kaniyang bayan, ang pagpapala. Pero matinding sumpa ang daranasin nila kapag sumuway sila. Nagbabala si Moises at inulit ito ni Jeremias na aabot sa punto na kakainin ng mga hindi nakikinig at sumusuway kay Jehova ang laman ng kanilang mga anak na lalaki at ang laman ng kanilang mga anak na babae. (Deut. 30:19, 20; Jer. 19:9; Lev. 26:29) Baka may magtanong, Grabe, nangyari nga kaya talaga iyon? Aba, noong kinukubkob ang Jerusalem at wala nang makain ang mga tao, talagang nangyari iyon! Pinakuluan ng mismong mga kamay ng mga babaing mahabagin ang kanilang sariling mga anak, ang sabi ni Jeremias. Sa isa ay naging gaya sila ng tinapay ng kaaliwan sa panahon ng pagkasira ng anak na babae ng aking bayan. (Panag. 4:10) Napakasaklap nga! 3 Sabihin pa, hindi naman para maghayag lang ng kapahamakan kaya nagsusugo si Jehova ng mga propeta. Gusto ng Diyos na manumbalik ang katapatan sa kaniya ng bayan. Gusto niyang magsisi ang mga makasalanan. Sinabi ni Ezra: Si Jehova na Diyos ng kanilang mga ninuno ay patuloy na nagsugo laban sa kanila sa pamamagitan ng kaniyang mga mensahero, na nagsusugo nang paulit-ulit, sapagkat siya ay nahabag sa kaniyang bayan at sa kaniyang tahanan. 2 Cro. 36:15; basahin ang Jeremias 26:3, 12, Tulad ni Jehova, nahabag si Jeremias sa mga kababayan niya. Makikita mo iyan sa sinabi niya bago bumagsak ang Jerusalem. Masyado siyang nabalisa sa nakatakdang kapahamakan. Maiiwasan sana iyon kung nakinig lang ang bayan at sumunod sa mensahe ni Jeremias! Isipisipin ang nadama ni Jeremias habang inihahatid niya ang 3. Bakit nagsusugo si Jehova ng mga propeta sa kaniyang bayan? 4. Ano ang nadama ni Jeremias sa mensaheng inihatid niya?

158 156 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias mensahe ng Diyos. Sinabi niya: O ang bituka ko, ang bituka ko! Ako ay dumaranas ng matitinding kirot sa mga dingding ng aking puso. Ang aking puso ay kumakabog sa loob ko. Hindi ako matahimik, sapagkat tunog ng tambuli ang narinig ng aking kaluluwa, ang babalang hudyat ng digmaan. (Jer. 4:19) Talagang hindi niya kayang manahimik lang tungkol sa paparating na kapahamakan. SIGURADO BA SIYA? 5 Bakit sigurado si Jeremias na mangyayari ang mga inihula niya? (Jer. 1:17; 7:30; 9:22) Buo ang pananampalataya niya, napag-aralan niya ang Kasulatan, at alam niyang si Jehova ay Diyos na tumutupad ng hula. Pinatutunayan ng kasaysayan na kayang ihula ni Jehova ang mga pangyayaring parang imposible sa tingin ng tao, gaya ng paglaya ng Israel mula sa Ehipto. Pamilyar si Jeremias sa ulat na ito at sa salaysay ni Josue na nakasaksi nito. Ipinaalaala ni Josue sa mga Israelita: Nalalaman ninyong lubos ng inyong buong puso at ng inyong buong kaluluwa na walang isa mang salita sa lahat ng mabubuting salita na sinalita sa inyo ni Jehova na inyong Diyos ang nabigo. Ang mga iyon ay nagkatotoong lahat para sa inyo. Walang isa mang salita sa mga iyon ang nabigo. Jos. 23:14. 6 Bakit dapat kang patuloy na magbigay-pansin sa mga hula ni Jeremias? Una, nagtiwala si Jeremias na talagang matutupad ang mga salita ni Jehova. Ikalawa, ang ilan sa mga hula ng Diyos sa pamamagitan ni Jeremias ay natutupad ngayon, at makikita mo pa ang katuparan ng ibang hula. Ikatlo, namumukod-tanging lingkod ng Diyos si Jeremias dahil sa dami ng kapahayagan na ipinahatid sa kaniya ng Diyos at sa sigasig niya sa paghahayag nito. Sabi 5. Bakit sigurado si Jeremias sa mensaheng ipinangangaral niya? 6, 7. (a) Bakit ka dapat maging interesado sa mga hulang inihayag ni Jeremias? (b) Ano ang makakatulong sa iyo na maging kumbinsido sa mensaheng ipinangangaral mo?

159 Ginawa ni Jehova Kung Ano ang Nasa Kaniyang Isip 157 nga ng isang iskolar: Sa lahat ng propeta, angat si Jeremias. Pagdating sa kasaysayan ng bayan ng Diyos, talagang tumatak sa isip ng mga tao si Jeremias. Napagkamalan nga ng ilan si Jesus bilang si Jeremias. Mat. 16:13, Gaya ni Jeremias, nabubuhay tayo sa panahong natutupad ang mahahalagang hula sa Bibliya. At kailangan mo ring mapanatili ang iyong pananalig sa mga pangako ng Diyos. (2 Ped. 3:9-14) Paano mo ito magagawa? Patuloy mong patibayin ang iyong pagtitiwala na talagang matutupad ang lahat ng hula sa Bibliya. Kaya repasuhin natin ang ilan sa mga hulang inihatid ni Jeremias at nakita niyang natupad. Gayundin ang ilan na natupad nang maglaon. Talakayin din natin ang mga hulang may kaugnayan sa iyo ngayon at sa iyong kinabukasan. Nawa ang pagrepasong ito ay lalong magpatibay ng iyong pagtitiwala sa mga hula ni Jehova at maging higit kang kumbinsido na gagawin niya kung ano ang nasa kaniyang isip. Panag. 2:17. Bakit nagsugo si Jehova ng mga propeta? Bakit ka nagtitiwala sa mga hula tungkol sa darating na kapahamakan? MGAHULANIJEREMIAS NA NAKITA NIYANG NATUPAD 8 Marami ang sumusubok na hulaan ang kinabukasan mga ekonomista, pulitiko, espiritista, at mga tagataya ng lagay ng panahon. Mahirap gumawa ng eksaktong prediksiyon kahit sa simpleng mga pangyayari sa susunod na mga araw o linggo, hindi ba? Pero diyan lam ang ang Bibliya talagang natutupad ang mga hula nito. (Isa. 41:26; 42:9) Lahat ng hula ni Jeremias, tungkol man ito sa malapit o sa malayong hinaharap, ay tumpak. Marami sa mga 8, 9. Ano ang isang dahilan kung bakit natatanging aklat ang Bibliya?

160 158 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias ito ay may kinalaman sa mga indibiduwal at mga bansa. Tingnan natin ang ilan sa mga hulang natupad noong panahon ni Jeremias. 9 Sino ang makapagsasabi ng magiging sitwasyon sa daigdig isa o dalawang taon mula ngayon? Halimbawa, sinong analista ang eksaktong makapagsasabi kung magkakaroon ba ng pagbabago sa liderato sa daigdig? Gayunman, inihula ni Jeremias, sa tulong ng espiritu ng Diyos, na mamamayagpag ang Babilonya. Sinabi niyang ang Babilonya ang ginintuang kopa na naglalaman ng galit ni Jehova,naibubuhossaJudaatmgakalapitnalunsodat bayan. Aalipinin sila ng Babilonya. (Jer. 51:7) Ito mismo ang nasaksihan ni Jeremias at ng mga kababayan niya. Ihambing ang Jeremias 25:15-29; 27:3-6; 46: Inihula din ni Jehova sa pamamagitan ni Jeremias kung ano ang mangyayari sa apat na hari ng Juda. Tungkol sa anak ni Haring Josias na si Jehoahaz, o Salum, inihula ng Diyos na siya ay magiging tapon at hindi na makakabalik pa sa Juda. (Jer. 22:11, 12) Nangyari iyon. (2 Hari 23:31-34) Inihula ng Diyos na ang kapalit ni Jehoahaz na si Jehoiakim ay ililibing gaya ng paglilibing sa asnong lalaki. (Jer. 22:18, 19; 36:30) Hindi sinasabi ng Bibliya kung paano siya namatay o kung ano ang ginawa sa bangkay niya, pero sinasabi nito na ang anak niyang si Jehoiakin ang humalili sa kaniya noong panahon ng pagkubkob. Inihula din ni Jeremias na si Jehoiakin (kilala ring Conias at Jeconias) ay magiging tapon sa Babilonya at doon mamamatay. (Jer. 22:24-27; 24:1) Natupad iyon. Ano naman ang nangyari sa huling haring si Zedekias? Inihula ni Jeremias na ibibigay si Zedekias sa kamay ng mga kaaway, at hindi kahahabagan. (Jer. 21:1-10) Ano ang nangyari? Nadakip siya ng mga kaaway. Pinatay sa harap niya ang kaniyang mga anak, binulag siya, at dinala sa Babilonya, kung saan 10. Ano ang inihula ni Jehova tungkol sa apat na hari ng Juda?

161 Ginawa ni Jehova Kung Ano ang Nasa Kaniyang Isip 159 siya namatay. (Jer. 52:8-11) Oo, lahat ng hulang ito ay nagkatotoo. 11 Mababasa natin sa Jeremias kabanata 28 na noong si Zedekias ang hari, kinontra ng bulaang propetang si Hananias ang kapahayagan ni Jehova, na lulupigin ng Babilonya ang Jerusalem. Sinabi ni Hananias na mababali ang pamatok ng pang-aalipin ni Nabucodonosor sa Juda at sa iba pang bansa. Pero inutusan ng Diyos si Jeremias na ibunyag ang kasinungalingan ni Hananias. Inulit ni Jeremias ang hulang aalipinin ng Babilonya ang maraming bansa. Sinabi rin niyang mamamatay ang bulaang propeta sa taon ding iyon. At gayon nga ang nangyari. Basahin ang Jeremias 28: Gayunman, ang hula ni Jeremias ay nakasentro sa pagbagsak ng Jerusalem. Paulit-ulit na nagbabala si Jeremias na babagsak ang lunsod kung hindi tatalikuran ng mga Judio ang idolatriya, kawalang-katarungan, at karahasan. (Jer. 4:1; 16:18; 19:3-5, 15) Akala ng marami, hindi iyon magagawa ni Jehova. Nasa Jerusalem ang templo ng Diyos. Papayag ba siyang mawasak ang banal na dakong ito? Sa tingin nila, imposibleng mangyari iyon. Pero alam mong hindi nagsisinungaling si Jehova. Ginawa niya ang nasa isip niya. Jer. 52: Ang sitwasyon ng bayan ng Diyos ngayon ay katulad ng kalagayan ng mga tapat kay Jehova noong panahon ni Jeremias. Alam nating malapit nang puksain ng Diyos ang lahat ng ayaw makinig sa kaniyang babala. Pero makakaasa tayo sa kaniyang mga pangako, gaya ng mga Judio noon na nananatiling tapat sa Diyos. Dahil sa pagkamasunurin 11. Sino si Hananias? Ano ang inihula ni Jehova tungkol sa kaniya? 12. Ano ang reaksiyon ng marami sa pangunahing mensahe ni Jeremias? 13. (a) Ano ang pagkakatulad ng panahon natin ngayon sa panahon ni Jeremias? (b) Bakit ka dapat maging interesado sa mga ipinangako ng Diyos sa ilang indibiduwal noong panahon ni Jeremias?

162 160 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias ng mga Recabita kay Jehova at sa mga utos ng kanilang ninuno, sinabi ng Diyos na makaliligtas sila sa pagbagsak ng Jerusalem. At nakaligtas nga sila. Isang katibayan nito ang pagbanggit kay Malkias na anak ni Recab na tumulong sa pagkukumpuni sa Jerusalem noong si Nehemias ang gobernador. (Neh. 3:14; Jer. 35:18, 19) Tiniyak ni Jehova kay Ebed-melec na makaliligtas din siya dahil sa pagtitiwala niya sa Diyos at pagtulong kay Jeremias. (Jer. 38:11-13; 39: 15-18) At nangako rin ang Diyos kay Baruc na tatanggapin nito ang kaniyang kaluluwa bilang samsam. (Jer. 45:1, 5) Ano ang masasabi mo yamang natupad ang lahat ng hulang ito? Sa palagay mo, paano ka kaya pakikitunguhan ni Jehova kung tapat ka? Basahin ang 2 Pedro 2:9. Paano nakaapekto kay Ebed-melec, Baruc, at sa mga Recabita ang pagtupad ng Diyos sa Kaniyang mga hula? Ano ang epekto nito sa iyo? Mga magulang: Gamitin ang halimbawa ng mga Recabita, ni Ebed-melec, at ni Baruc para patibayin ang pananampalataya ng inyong mga anak

163 Ginawa ni Jehova Kung Ano ang Nasa Kaniyang Isip 161 MGA HULANG NATUPAD NANG MAGLAON 14 Inihula ng Diyos na bukod sa Juda, sasakupin din ni Nabucodonosor ang Ehipto. (Jer. 25:17-19) Parang imposibleng mangyari iyon dahil napakalakas ng Ehipto; hawak nito ang Juda. (2 Hari 23:29-35) Matapos bumagsak ang Jerusalem, binalak ng mga natirang Judio na manganlong sa Ehipto. Sa kabila ng pangako ni Jehova na pagpapalain niya sila kung mananatili sila sa Juda, gusto pa rin nilang gawin ang binabalak nila. Pero kung tatakas sila tungo sa Ehipto, aabutan pa rin sila doon ng tabak na kinatatakutan nila. (Jer. 42:10-16; 44:30) Hindi iniulat ni Jeremias kung nasaksihan ba niya ang paglupig ng Babilonya sa Ehipto. Pero sigurado tayong natupad ang hula ni Jehova hinggil sa mga Israelitang tumakas tungo sa Ehipto nang pabagsakin ito ng Babilonya noong ikaanim na siglo B.C.E. Jer. 43: Inihula rin ni Jeremias ang magiging wakas ng tumalo sa Ehipto, ang Babilonya. Isang siglo patiuna, detalyadong inihula ni Jeremias na biglang babagsak ang Babilonya. Paano? Ayon sa propeta, ang tubig na depensa nito ay matutuyo, at hindi man lang siya maipagtatanggol ng kaniyang makapangyarihang mga lalaki. (Jer. 50:38; 51:30) Natupad nang eksakto ang hulang ito. Inilihis ng mga Medo at Persiano ang Ilog Eufrates. Nilusong nila ito, pinasok ang lunsod, at binulaga ang mga Babilonyo. Alam mo rin siguro ang hulang hindi na paninirahan ang lunsod ng Babilonya; magiging tiwangwang ito. (Jer. 50:39; 51:26) Pinapatunayan ng mga guho ng dating makapangyarihang Babilonya na talagang tumpak ang mga hula ng Diyos. 16 Sa pamamagitan ni Jeremias, sinabi ni Jehova na ang 14. Bakit pambihira ang hula ng Diyos tungkol sa Babilonya? 15, 16. Paano natupad ang hula ng Diyos tungkol sa paglaya ng kaniyang bayan?

164 162 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias mga Judio ay magiging alipin ng Babilonya sa loob ng 70 taon. Pagkatapos nito, ibabalik ng Diyos ang kaniyang bayan sa kanilang lupain. (Basahin ang Jeremias 25:8-11; 29:10.) Sigurado si Daniel na matutupad ang hulang ito, at ginamit niya itong basehan para malaman kung hanggang kailan mananatiling was ak ang Jerusalem. (Dan. 9:2) Sinabi naman ni Ezra na upang maganap ang salita nijehovamulasabibignijeremias,...pinukawnijehova ang espiritu ni Ciro na hari ng Persia, na nagpabagsak sa Babilonya, para isauli ang mga Judio sa kanilang lupain. (Ezra 1:1-4) Magiging panatag ang mga babalik sa Jerusalem at maipagpapatuloy nila roon ang tunay na pagsamba, gaya ng inihula ni Jeremias. Jer. 30:8-10; 31:3, 11, 12; 32: Nag-ulat din si Jeremias ng mga hulang nagkaroon ng iba pang katuparan nang maglaon. Sinabi niya: Ito ang sinabi ni Jehova, Sa Rama ay naririnig ang isang tinig, pagtaghoy at mapait na pagtangis; si Raquel ay tumatangis dahil sa kaniyang mga anak. Siya ay tumangging maaliw dahil sa kaniyang mga anak, sapagkat sila ay wala na. (Jer. 31:15) Lumilitaw na matapos bumagsak ang Jerusalem noong 607 B.C.E., ang mga Judiong bihag ay tinipon sa lunsod ng Rama, mga walong kilometro sa hilaga ng Jerusalem. Maaaring ang ilan sa mga bihag ay pinatay sa Rama. Ito marahil ang unang katuparan ng hula, na para bang si Raquel ay tumatangis dahil sa pagkamatay ng kaniyang mga anak. Pagkaraan naman ng mahigit anim na siglo, ipinapatay ni Haring Herodes ang mga sanggol sa Betlehem. Sinabi ng manunulat ng Ebanghelyo na si Mateo na natupad ang hula ni Jeremias tungkol sa magiging pagtangis sa masaker na iyon. Mat. 2: Ipaliwanag kung bakit maaaring tumukoy sa dalawang bukod na pangyayari ang pagtangis sa Rama.

165 Nasaan na ngayon ang mga Edomita? 18 Isa pang hula ang natupad noong unang siglo C.E. Sinabi ng Diyos na isa ang Edom sa mga bansang ibabagsak ng Babilonya. (Jer. 25:15-17, 21; 27:1-7) Pero hindi lang iyan ang inihulang sasapitin ng Edom. Matutulad ito sa Sodoma at Gomorra. Alam mo kung ano ang ibig sabihin nito hindi na ito paninirahan, hindi na ito iiral. (Jer. 49: 7-10, 17, 18) Iyan nga ang nangyari. Saan mo makikita ngayon ang mga pangalang Edom at Edomita? Sa mga mapa ngayon? Wala na. Malamang na makikita mo na lang ito sa mga aklat tungkol sa sinaunang kasaysayan at ensayklopidiya sa Bibliya o sa mga sinaunang mapa. Iniulat ni Flavius Josephus na napilitan ang mga Edomita na tanggapin ang Judaismo noong ikalawang siglo B.C.E. Matapos mawasak ang Jerusalem noong 70 C.E., hindi na umiral ang Edom bilang isang bansa. 19 Gaya ng nakita mo, bawat kabanata ng Jeremias ay siksik sa hula tungkol sa mga indibiduwal at bansa. 18. Paano natupad ang hula ng Diyos tungkol sa Edom? 19. Ano ang itinuturo ng aklat ng Jeremias tungkol sa kakayahan ng Diyos na tumupad ng mga hula?

166 164 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias Karamihan sa mga hulang ito ay natupad na. Ito pa lang ay isang dahilan na para pag-aralan mo ang aklat ng Jeremias dahil may pinapatunayan ito sa iyo tungkol sa iyong dakilang Diyos. Ginawa ni Jehova kung ano ang nasa isip niya, at marami pa siyang gagawin. (Basahin ang Isaias 46:9-11.) Mapapatibay nito ang pagtitiwala mo sa mga hula ng Bibliya. Sa katunayan, ang ilan sa mga natupad na hula ni Jeremias ay may kaugnayan sa iyo at sa iyong kinabukasan. Tingnan natin ang ilan sa mga ito. Ano ang ilan sa mga hulang natupad pagkamatay ni Jeremias? Bakit mahalaga ito sa iyo? MGA HULANG MAKAKAAPEKTO SA IYO 20 May mga hula sa Bibliya na maaaring hindi lang isa ang katuparan. Isang halimbawa nito ang sinabi ni Jesus sa kaniyang mga alagad tungkol sa tanda ng kaniyang pagkanaririto at ng katapusan ng sistema ng mga bagay. (Mat. 24:3) Nagkaroon ito ng katuparan noong 66 hanggang 70 C.E. Pero malinaw na may katuparan pa ang hulang iyan sa panahon ng malaking kapighatian na sasapit sa masamang sistemang ito. Iyon ay magiging isang kapighatian gaya ng hindi pa nangyayari mula nang pasimula ng sanlibutan hanggang sa ngayon, hindi, ni mangyayari pang muli. (Mat. 24:21) Ganiyan din ang ilan sa mga hula ni Jeremias. Ang ilan dito ay unang natupad noong 607 B.C.E. at natupad muli makalipas ang ilang siglo, gaya ng hula may kinalaman sa pagtangis ni Raquel dahil sa kaniyang mga anak. (Jer. 31:15) Sa katunayan, ang ilan sa mga inihula ni Jeremias ay may katuparan sa panahong kinabubuhayan mo, at makakaapekto ito sa iyo Bakit masasabing hindi lang isa ang katuparan ng mga hula sa Bibliya, pati na ang ilan na nasa aklat ng Jeremias? Magbigay ng halimbawa.

167 Ginawa ni Jehova Kung Ano ang Nasa Kaniyang Isip Halimbawa, sa aklat ng Apocalipsis, kinasihan si apostol Juan na bumanggit ng mga hulang kaugnay ng inihula ni Jeremias hinggil sa pagbagsak ng Babilonya noong 539 B.C.E. Ipinapakita ng Apocalipsis na isang mas malaking katuparan nito ang magaganap. Natupad sa makabagong panahon ang hula ni Jeremias tungkol sa pagbagsak ng isang malaking imperyo ang pandaigdig na imperyo ng huwad na relihiyon, ang Babilonyang Dakila. (Apoc. 14:8; 17:1, 2, 5; Jer. 50:2; 51:8) Ang bayan ng Diyos ay kailangang lumabas sa kaniya para hindi sila madamay sa kaniyang pagkapuksa. (Apoc. 18:2, 4; Jer. 51:6) Ang tubig ng lunsod, sumasagisag sa kaniyang mga mamamayan, o tagasuporta, ay matutuyo. Jer. 51:36; Apoc. 16: Sa hinaharap, matutupad naman ang pangako ng Diyos na maghihiganti siya sa huwad na relihiyon dahil sa pang-aapi nito sa kaniyang bayan. Gagantihan siya ni Jehova ayon sa... lahat ng ginawa niya. (Jer. 50:29; 51:9; Apoc. 18:6) At magiging tiwangwang ang makasagisag na mga lupain ng huwad na relihiyon. Jer. 50:39, Gaya ng alam mo na, ang mga hulang inihatid ni Jeremias ay nagbibigay rin ng pag-asa. Sa katunayan, humula siya tungkol sa pagsasauli ng tunay na pagsamba sa lupa sa modernong panahon. Ang paglaya ng mga Judiong bihag sa sinaunang Babilonya ay kahalintulad ng paglaya ng makabagong-panahong bayan ng Diyos sa Babilonyang Dakila. Naganap ito matapos maitatag ang Kaharian sa langit. Sa espirituwal na diwa, isinauli ni Jehova ang kaniyang bayan sa dalisay na pagsamba, at nag-umapaw ang pasasalamat at kagalakan. Pinagpala niya ang pagsisikap nilang tulungan ang iba na sumamba sa kaniya, gayundin ang pagsisikap nilang kumuha ng saganang espirituwal 23. Anong hula ni Jeremias hinggil sa espirituwal na pagsasauli ang natupad sa ika-20 siglo?

168 Huwag nakawin ang mga salita ni Jehova sa pamamagitan ng hindi pagsasabi sa mga tao ng nakatakdang mangyari na pagkain. (Basahin ang Jeremias 30:18, 19.) Nakikita mo rin mismo na tinupad ni Jehova sa makabagong panahon ang kaniyang pangako na maglalaan siya sa kaniyang bayan ng mga pastol mga lalaking maygulang sa espirituwal na talagang nagmamalasakit at nagsasanggalang sa kawan. Jer. 3:15; 23:3, Ang mensahe ni Jeremias sa bayan ng Diyos ay may pangako ng magandang kinabukasan para sa mga tapat sa Diyos, pero babala naman ng pagkapuksa para sa mga hindi mananatiling tapat. Ganiyan din ngayon. Kitangkita natin na hindi dapat ipagwalang-bahala ang babalang iyon, dahil inihayag ni Jeremias: Ang mga mapapatay ni Jehova sa araw na iyon ay tiyak na mula sa isang dulo ng lupa hanggang sa kabilang dulo ng lupa. Hindi sila haha- 24. Anong mabigat na mensahe ni Jeremias ang malapit nang matupad?

169 Ginawa ni Jehova Kung Ano ang Nasa Kaniyang Isip 167 gulhulan, ni pipisanin man sila o ililibing. Magiging gaya sila ng dumi sa ibabaw ng lupa. Jer. 25: Oo, gaya ni Jeremias, nabubuhay tayo sa kritikal na panahon. Tulad noon, ang pagtugon ng mga tao ay maaaring mangahulugan ng buhay o kamatayan. Ang mga lingkod ng Diyos ngayon ay hindi mga propeta. Hindi tayo kinasihang magdagdag pa sa walang-mintis na mga hula ni Jehova sa Bibliya. Pero inatasan tayong ipangaral ang mabuting balita ng Kaharian sa lahat ng araw hanggang sa dumating ang wakas ng sistemang ito ng mga bagay. (Mat. 28:19, 20) Tiyak na ayaw nating nakawin ang mga salita ni Jehova sa pamamagitan ng hindi pagsasabi sa mga tao ng nakatakdang mangyari. (Basahin ang Jeremias 23:30.) Ayaw nating pahinain ang puwersa ng mga salita ni Jehova at mawalang-saysay ito. Marami sa mga hula ng Diyos na inihayag ni Jeremias ang natupad na. Garantiya ito na ang mga hindi pa natutupad ay tiyak na matutupad. Dapat nating sabihin sa mga tao na siguradong gagawin ng Diyos kung ano ang nasa isip niya at ipinag-utos niya mula pa noong mga araw ng sinaunang panahon. Panag. 2: Hindi makukumpleto ang pag-aaral sa aklat ng Jeremias kung hindi isasaalang-alang ang mga dakilang pangako ni Jehova hinggil sa isang bagong tipan, na ang mga kautusan nito ay isusulat niya sa puso ng kaniyang bayan. (Jer. 31:31-33) Ano ang bagong tipan at paano ito matutupad? Ano ang kaugnayan nito sa iyo? Talakayin natin sa susunod na kabanata. 25. Ano ang pananagutan ng bayan ng Diyos ngayon? 26. Ano pang hula ang tatalakayin natin? Anong mga hula sa aklat ng Jeremias ang natupad na sa modernong panahon? Ano ang masasabi mo tungkol sa mga hulang hindi pa natutupad?

170 KABANATA 14 MAKIKINABANG KA SA BAGONG TIPAN BINIGYAN ni Jehova si Jeremias ng atas na may dalawang bahagi. Ang una ay bumunot at magbagsak at magwasak at maggiba. Ang ikalawa ay magtayo at magtanim. Sa una, inilantad ng propeta ang kasamaan ng mapagmalaking mga Judio at inihayag ang hatol ng Diyos sa kanila pati na sa Babilonya. Pero may kasamang pag-asa ang mga hula ni Jeremias. Ayon sa layunin ng Diyos, may itatayo at may itatanim. Halimbawa, inihayag ni Jeremias ang pagsasauli sa mga Judio sa kanilang lupain, bilang ikalawang bahagi ng kaniyang atas. Jer. 1:10; 30:17, Ang hula tungkol sa pagsasauli ay hindi nangangahulugang kunsintidor si Jehova o na ikokompromiso Niya ang Kaniyang pamantayan ng katarungan. Lalapatan niya ng hatol ang suwail na mga Judio. (Basahin ang Jeremias 16:17, 18.) Noong panahon ni Jeremias, iilan lang sa Jerusalem ang nagsasagawa ng katarungan o humahanap ng katapatan. Ub os na ang pasensiya ni Jehova, sinabi niya: Nagsawa na ako sa panghihinayang. (Jer. 5:1; 15:6, 7) Bumalik [ang mga Judio] sa mga kamalian ng kanilang mga ninuno, ang mga nauna, na tumangging sumunod sa salita ni Jehova. Bukod diyan, ginalit nila ang Diyos dahil nagtaksil sila at sumamba sa mga diyus-diyosan. (Jer. 11:10; 34:18) Itutuwid ni Jehova ang kaniyang bayan; parurusahan niya sila sa wastong antas. Dahil dito, 1. Anong atas na may dalawang bahagi ang ginampanan ni Jeremias? 2. Bakit naglapat ng hatol si Jehova sa kaniyang bayan, at sa anong antas? 168

171 Makikinabang Ka sa Bagong Tipan 169 may ilan na matatauhan at manunumbalik sa kaniya. Jer. 30:11; 46:28. 3 Ginamit ni Jehova si Jeremias para maghayag ng isang bagay na may mas malawak at pangmatagalang kapakinabangan isang bagong tipan. Marami tayong dahilan para magtuon ng pansin sa positibong bahaging ito ng mensahe ni Jeremias: ang bagong tipan. Papalit ito sa tipang ginawa ng Diyos sa Israel matapos silang umalis sa Ehipto, kung saan si Moises ang tagapamagitan. (Basahin ang Jeremias 31:31, 32.) Nang pasimulan ni Jesu-Kristo ang Hapunan ng Panginoon, binanggit niya ang tungkol sa bagong tipan, kaya talagang dapat tayong maging interesado rito. (Luc. 22:20) Binanggit din ito ni apostol Pablo nang sumulat siya sa mga Hebreo. Sinipi niya ang hula ni Jeremias at idiniin ang kahalagahan ng bagong tipan. (Heb. 8:7-9) Pero ano ba talaga ang bagong tipan? Bakit ito kailangan? Sino ang kabilang dito, at paano ka makikinabang? Tingnan natin. BAKIT KAILANGAN ANG BAGONG TIPAN? 4 Para maunawaan ang bagong tipan, kailangan muna nating maintindihan ang layunin ng pinalitan nito, ang tipang Kautusan. Maraming isasakatuparan iyon para sa bansang naghihintay sa ipinangakong Binhi, na siyang magiging instrumento para pagpalain ang marami. (Gen. 22:17, 18) Nang tanggapin ng mga Israelita ang tipang Kautusan, sila ay naging pantanging pag-aari ng Diyos. Sa ilalim ng tipang iyan, sa tribo ni Levi magmumula ang mga saserdote para sa bansa. Nang makipagtipan si Jehova sa bansang Israel sa Bundok Sinai, sinabi niya na sila ay magiging isang kaharian ng mga saserdote [at] isang banal na bansa. Pero hindi niya sinabi kung kailan at kung paano ito mangyayari. (Ex. 19:5-8) Samantala, 3. Bakit dapat kang maging interesado sa bagong tipan? 4. Ano ang naisakatuparan ng tipang Kautusan?

172 170 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias dahil sa tipang iyan naging malinaw na hindi kayang sundin ng mga Israelita ang lahat ng utos sa Kautusan. Naging hayag ang kanilang mga kasalanan. Kaya sa ilalim ng Kautusan, ang mga Israelita ay regular na naghahandog para matakpan ang kanilang mga kasalanan. Pero malinaw na higit pa ang kailangan isang sakdal na hain na hindi na kailangang ulit-ulitin. Oo, kailangan talaga ng walanghanggang kapatawaran ng kasalanan. Gal. 3: Kaya makikita natin na kahit may bisa pa ang tipang Kautusan, kinasihan na si Jeremias na ihula ang tungkol sa isa pang tipan, ang bagong tipan. Dahil sa pag-ibig at kabaitan ni Jehova, nais niyang maglaan ng permanenteng tulong hindi lamang para sa isang bansa. Sinabi ng Diyos tungkol sa mga kabilang sa tipang ito sa hinaharap: Patatawarin ko ang kanilang kamalian, at ang kanilang kasalanan ay hindi ko na aalalahanin pa. (Jer. 31:34) Bagaman noong panahon ni Jeremias inihayag ang pangakong iyan, ang makikinabang sa pag-asang ito ay ang buong sangkatauhan. Paano? 6 Hindi pa rin tayo sakdal at nagigising tayo sa katotohanang iyan kapag nakakagawa tayo ng kasalanan. Iyan ang naranasan ng isang brother na nakikipagpunyagi sa isang kahinaan. Sinabi niya: Nang madaig uli ako ng kahinaan ko, lumung-lumo ako. Pakiramdam ko parang hindi na ako makakabangon pa. Nahihirapan akong manalangin. Minsan sasabihin ko, Diyos na Jehova, hindi ko po alam kung pakikinggan ninyo ang panalangin ko, pero... Pakiramdam ng ilang nagkasala o muling nadaig ng kahinaan ay nahaharangan ng ulap ang panalangin nila. (Panag. 3:44) Ang ilan ay waring binabangungot pa rin ng alaala ng nagawa nilang kasalanan kahit maraming taon na ang nakalipas. Maging ang mga huwarang Kristiyano ay na- 5. Bakit inihula ng Diyos ang bagong tipan? 6, 7. (a) Ano ang nadarama ng ilan sa pagiging makasalanan nila? (b) Bakit ka mapapatibay kung pag-aaralan mo ang bagong tipan?

173 Makikinabang Ka sa Bagong Tipan 171 kapagbibitiw ng mga salitang pinagsisisihan nila. Sant. 3: Walang sinuman sa atin ang makapagsasabing hindi tayo magkakasala. (1 Cor. 10:12) Kahit si Pablo ay umaming nagkakasala siya. (Basahin ang Roma 7:21-25.) Kung gayon, dapat nating isipin ang bagong tipan. Nangako ang Diyos, salig sa bagong tipan, na hindi na niya aalalahanin pa ang mga kasalanan. Walang kapantay na pagpapala nga! Tiyak na naantig si Jeremias nang ihula niya iyan. At ganiyan din tayo habang nadaragdagan ang alam natin tungkol sa bagong tipan at sa pakinabang na idudulot nito. Bakit gumawa ang Diyos ng isang bagong tipan? ANO ANG BAGONG TIPAN? 8 Habang higit mong nakikilala si Jehova, lalo mong makikita ang kaniyang kabaitan at awa sa mga taong disakdal. (Awit 103:13, 14) Nang ihula ang bagong tipan, idiniin ni Jeremias na patatawarin ni Jehova ang kanilang kamalian at hindi na ito aalalahanin pa. (Jer. 31:34) Nakikini-kinita mo siguro si Jeremias na nagtataka kung paano isasagawa ng Diyos ang gayong kapatawaran. Pero ang naintindihan niya tungkol sa bagong tipan ay gagawa ang Diyos ng kasunduan, o kontrata, sa pagitan Niya at ng mga tao. Sa paanuman, gagamitin ni Jehova ang tipang iyan para isakatuparan ang ipinasulat niya kay Jeremias, kasama na ang pagpapatawad. Sa takdang panahon pa sasabihin ng Diyos ang iba pang detalye tungkol sa layunin niya, pati ang tungkol sa gagawin ng Mesiyas. 9 May alam ka sigurong mga magulang na pinapalaking spoiled ang mga anak nila. Sa tingin mo ba, ganoon si Jehova? Aba hindi! Isaalang-alang kung paano ipinatupad 8, 9. Ano ang isinakripisyo ni Jehova para maging posible ang kapatawaran ng kasalanan?

174 172 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias ang bagong tipan. Sa halip na basta kanselahin ang kasalanan, buong-katapatang sinunod ng Diyos ang sarili niyang pamantayan ng katarungan sa pamamagitan ng paglalaan ng legal na basehan para magpatawad kahit mangahulugan pa ito ng napakalaking sakripisyo sa kaniya. Para maunawaan mo ito, tingnan natin ang isinulat ni Pablo. (Basahin ang Hebreo 9:15, 22, 28.) Binanggit ni Pablo ang pagpapalaya sa pamamagitan ng pantubos at sinabing malibang magbuhos ng dugo ay walang kapatawarang magaganap. Pero hindi ito paghahain ng dugo ng mga toro at kambing gaya noon. Ang bagong tipan ay salig sa dugo ni Jesus. Dahil sa sakdal na haing iyan, ang kamalian at kasalanan ay permanenteng mapapatawad ni Jehova. (Gawa 2:38; 3:19) Pero sino ang kabilang sa tipang ito na tatanggap ng kapatawaran? Hindi ang bansang Judio. Sinabi ni Jesus na itatakwil ng Diyos ang mga Judio ang mga naghandog ng hayop sa ilalim ng Kautusan. Babaling Siya sa ibang bansa. (Mat. 21:43; Gawa 3:13-15) Iyon ay ang Israel ng Diyos, na binubuo ng mga Kristiyanong pinahiran ng banal na espiritu. Sa madaling salita, ang tipang Kautusan ay sa pagitan ni Jehova at ng likas na Israel, samantalang ang bagong tipan ay sa pagitan ni Jehova

175 Makikinabang Ka sa Bagong Tipan 173 at ng espirituwal na Israel, at si Jesus ang Tagapamagitan. Gal. 6:16; Roma 9:6. 10 Inilarawan ni Jeremias ang ipinangakong Isa, ang Mesiyas, bilang sibol para kay David. Angkop naman iyon. Noong propeta si Jeremias, naputol na parang punungkahoy ang pamamahala ng angkan ni David. Pero buh ay pa ang tuod nito. Nang maglaon, isinilang si Jesus, inapo ni Haring David. Tinawag siyang Si Jehova ang Ating Katuwiran, na katibayang mahalaga sa Diyos ang katuwiran. (Basahin ang Jeremias 23:5, 6.) Pumayag si Jehova na magdusa at mamatay dito sa lupa ang kaniyang bugtong na Anak. At kaayon ng katarungan, ang halaga ng haing pantubos ng sibol ay gagamitin ngayon ng Diyos bilang saligan ng pagpapatawad. (Jer. 33:15) Naging daan ito upang ang ilang tao ay maipahayag na matuwid para sa buhay, mapahiran ng banal na espiritu, at mapabilang sa bagong tipan. Pero may iba pang makikinabang sa bagong tipan kahit hindi sila tuwirang kabilang dito, gaya ng makikita natin. Roma 5: Gusto mo bang malaman ang iba pang katangian ng bagong tipan? Isa sa malaking pinagkaiba nito sa Kautusang Mosaiko ay kung saan ito isinulat. (Basahin ang Jeremias 31:33.) AngSampungUtosngtipangKautusan ay nakasulat sa mga tapyas na bato, na wala na ngayon. Samantala, inihula ni Jeremias na ang kautusan ng bagong tipan ay isusulat sa puso ng mga tao, at mamamalagi ito. Ang mga kabilang sa bagong tipan, ang pinahirang mga Kristiyano, ay talagang nagpapahalaga sa kautusang ito. Kumusta naman ang mga hindi kabilang sa bagong tipan, ang ibang mga tupa, na umaasang mabuhay sa lupa magpakailanman? (Juan 10:16) Nagpapa- 10. (a) Sino ang sibol para kay David? (b) Paano makikinabang sa sibol angmgatao? 11. (a) Saan nakasulat ang kautusan ng bagong tipan? (b) Bakit interesado sa kautusan ng bagong tipan ang ibang mga tupa?

176 Ang kautusan ng Kristo ay nag-uudyok sa atin na maglingkod kay Jehova nang bukal sa loob halaga rin sila sa kautusan ng Diyos. Sa diwa, maitutulad sila sa mga naninirahang dayuhan sa Israel na tumanggap at nakinabang sa Kautusang Mosaiko. Lev. 24:22; Bil. 15: Ano ang isasagot mo sa tanong na, Ano ang kautusan na nakasulat sa puso ng mga pinahirang Kristiyano? Ito ang kautusan na tinatawag ding kautusan ng Kristo. Una itong ibinigay sa espirituwal na mga Israelita, mga kabilang sa bagong tipan. (Gal. 6:2; Roma 2: 28, 29) Maibubuod ang kautusan ng Kristo sa isang salita: pag-ibig. (Mat. 22:36-39) Paano naisusulat sa puso ng mga pinahiran ang kautusang ito? Pangunahin na, sa pamamagitan ng pag-aaral nila ng Salita ng Diyos at pananalangin kay Jehova. Sa katunayan, ang mga aspektong ito ng tunay na pagsamba ay dapat na bahagi ng araw-araw na buhay ng lahat ng tunay na Kristiyano, maging ng mga hindi kabilang sa bagong tipan na gustong makinabang dito. 13 Ang kautusan ng Kristo ay tinukoy bilang sakdal na kautusan na nauukol sa kalayaan at kautusan 12, 13. (a) Ano ang kautusan ng bagong tipan? (b) Sa ilalim ng kautusan ng Kristo, bakit hindi mo madaramang sapilitan kang pinaglilingkod sa Diyos?

177 Makikinabang Ka sa Bagong Tipan 175 ng isang malayang bayan. (Sant. 1:25; 2:12) Marami ang ipinanganak sa ilalim ng Kautusang Mosaiko, pero walang ipinanganak sa ilalim ng bagong tipan o ng kautusan ng Kristo. Ang mga masunurin sa kautusan ng Kristo ay hindi sapilitang pinaglilingkod sa Diyos. Nalulugod silang malaman na puwedeng maisulat sa kanilang puso ang kautusan ng Diyos at may walang-hanggang kapakinabangan ang mga tao sa tipan na inihula ni Jeremias. Sa ilalim ng bagong tipan, paano ginawang posible ng Diyos ang kapatawaran? Paano mo malalaman ang tungkol sa kautusan na nakasulat sa mga puso? ANG MGA MAKIKINABANG SA BAGONG TIPAN 14 Iniisip ng ilan na ang 144,000 lamang ang makikinabang sa bagong tipan. Siguro naiisip nila iyon dahil ang mga pinahiran lang ang nakikibahagi sa emblema sa Memoryal ng kamatayan ni Kristo, kung saan inilalarawan ng alak ang dugo ng tipan. (Mar. 14:24) Pero tandaan na ang mga kabilang sa bagong tipan ay makakasama ni Jesus bilang binhi ni Abraham, na sa pamamagitan niya ay pagpapalain ang lahat ng bansa. (Gal. 3:8, 9, 29; Gen. 12:3) Sa paanuman, gagamitin ni Jehova ang bagong tipan para tuparin ang pangakong iyan. 15 Si Jesu-Kristo, na pangunahing bahagi ng binhi ni Abraham, ang Mataas na Saserdote. Inilaan niya ang sakdal na hain para sa kapatawaran ng kasalanan. (Basahin ang Hebreo 2:17, 18.) Pero inihula noon ng Diyos na magkakaroon ng isang kaharian ng mga saserdote [at] isang banal na bansa. (Ex. 19:6) Sa likas na Israel, ang mga saserdote 14. Sino talaga ang mga makikinabang sa bagong tipan? 15. Ano ang inihulang gagampanan ng mga pinahiran?

178 176 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias at ang mga hari ay nagmumula sa magkaibang tribo. Kaya paano magkakaroon ng isang bansa ng mga haring-saserdote? Ang unang liham ni apostol Pedro ay para sa mga pinabanal ng espiritu. (1 Ped. 1:1, 2) Tinukoy niya sila bilang isang maharlikang pagkasaserdote, isang banal na bansa, isang bayang ukol sa pantanging pag-aari. (1 Ped. 2:9) Kaya ang mga pinahirang Kristiyano na kasama sa bagong tipan ay maglilingkod bilang mga katulong na saserdote. Isipin mo ang ibig sabihin niyan! Araw-araw tayong nakikipagpunyagi sa kasalanan, na hanggang ngayo y namamahala bilang hari. Nararanasan din iyan ng magiging mga katulong na saserdote. (Roma 5:21) Alam nila kung ano ang pakiramdam ng isang nagkakasala at sinusumbatan ng budhi. Kaya kasama ni Kristo, madadamayan nila tayo habang nakikipagbuno tayo sa ating makasalanang hilig. 16 Ayon sa Apocalipsis 7:9, 14, ang malaking pulutong ay nadaramtan ng mahahabang damit na puti, na lumalarawan sa kanilang malinis na katayuan sa harap ng Diyos. Para mapabilang sa makaliligtas sa malaking kapighatian, inihahanda na ngayon ang malaking pulutong. Kaya ngayon pa lang, mayroon na silang matuwid na katayuan sa harap ng Diyos. Ipinapahayag silang matuwid bilang mga kaibigan ni Jehova. (Roma 4:2, 3; Sant. 2:23) Kaylaking pagpapala nga! Kung bahagi ka ng malaking pulutong, makakatiyak kang tutulungan ka ng Diyos na manatiling malinis sa kaniyang paningin. 17 Ano ang nangyayari sa kasalanan ng mga sinasangayunan ng Diyos? Gaya ng binanggit na, sa pamamagitan ni Jeremias ay sinabi ng Diyos: Patatawarin ko ang kani- 16. Paano mapapatibay ang malaking pulutong sa sinasabi ng Apocalipsis 7:9, 14? 17. Sa anong diwa hindi na aalalahanin pa ni Jehova ang mga kasalanan?

179 Makikinabang Ka sa Bagong Tipan 177 lang kamalian, at ang kanilang kasalanan ay hindi ko na aalalahanin pa. (Jer. 31:34) Salig sa hain ni Jesus, pinapatawad ng Diyos ang mga pinahiran. At salig din sa dugo ng tipan na iyan, pinapatawad ng Diyos ang mga kasalanan ng malaking pulutong. Nang sabihin ni Jeremias na hindi na aalalahanin ng Diyos ang mga kasalanan, hindi naman ibig sabihin ay parang magkakaroon ng amnesia si Jehova at basta na lang makakalimutan ang mga kasalanan. Sa halip, ipinapakita nito na kapag dinisiplina at pinatawad na ni Jehova ang isang nagsisising makasalanan, inihahagis na ng Diyos sa likuran Niya ang kasalanang iyon. Halimbawa, isipin ang nagawa ni Haring David may kinalaman kay Bat-sheba at Uria. Dinisiplina si David at naranasan niya ang epekto ng kaniyang mga kasalanan. (2 Sam. 11:4, 15, 27; 12:9-14; Isa. 38:17) Pero hindi naman habambuhay na pinagbayad ng Diyos si David sa mga kasalanan nito. (Basahin ang 2 Cronica 7:17, 18.) Sa ilalim ng bagong tipan, kapag pinatawad na ni Jehova salig sa hain ni Jesus ang mga kasalanan, kinakalimutan na niya ang mga iyon. Ezek. 18:21, Kaya batay sa bagong tipan, nakita natin ang napakagandang pakikitungo ni Jehova sa makasalanang mga tao, kapuwa sa mga pinahiran na kabilang sa tipan, at sa mga may makalupang pag-asa. Makakaasa ka na minsang pinatawad ni Jehova ang iyong mga kasalanan, hindi na niya iyon aalalahanin pa. May matututuhan tayo sa pangakong ito ng Diyos. Tanungin ang sarili, Inuungkat ko pa ba ang kasalanan sa akin ng iba na sinabi kong pinatawad ko na, o tinutularan ko si Jehova? (Mat. 6:14, 15) Kapit ito sa maliliit at malalaking pagkakasala, gaya ng pangangalunya. Kapag pinatawad na ng pinagkasalahan ang nagsisising nangalunya, hindi ba tama lang na huwag nang alalahanin 18, 19. Anong aral tungkol sa pagpapatawad ang itinuturo ng bagong tipan?

180 178 Mensahe ng Diyos sa Atin sa Pamamagitan ni Jeremias pa ang kasalanan na iyon? Ang totoo, hindi madaling ihagis sa likod natin ang kasalanang ginawa sa atin, pero pagtulad ito kay Jehova. 19 Kapit din ang aral na ito sa mga natiwalag na nagsisi at nakabalik. Paano kung ang taong iyon ay may nagawa sa iyo o siniraan ka niya? Ngayon ay tinanggap na siyang muli sa kongregasyon. Ano kaya ang maiisip at madarama natin sa sinasabi ng Jeremias 31:34? Patatawarin ba natin siya at hindi na babanggitin pa ang kasalanan niya? (2 Cor. 2:6-8) Isang bagay iyan na dapat ikapit sa araw-araw ng lahat ng nagpapahalaga sa bagong tipan. Inilalarawan ng pakikitungo ni Oseas kay Gomer ang pagiging mapagpatawad ng Diyos. Tingnan ang komento hinggil sa Oseas 2: sa aklat na Mamuhay na Isinasaisip ang Araw ni Jehova, pahina Paano mo maikakapit ang aral tungkol sa pagpapatawad na itinuturo ng bagong tipan? MGA PAGPAPALA NG BAGONG TIPAN NGAYON AT SA HINAHARAP 20 Noong panahon ni Jeremias, maraming Judio ang sa diwa ay nagsasabi, Si Jehova ay hindi gagawa ng mabuti, at hindi siya gagawa ng masama. (Zef. 1:12) Bagaman may alam sila tungkol kay Jehova, inakala nilang wala siyang gagawin; na walang problema sa Diyos kung ano man ang gusto nilang gawin sa buhay nila. Pero ikaw ay naniniwalang nakikita ng Diyos ang lahat ng bagay. May takot ka sa kaniya at talagang iniiwasan mong gumawa ng masama. (Jer. 16:17) At alam mo rin na si Jehova ay isang napakabait na Ama. Nakikita niya ang mabubuting nagagawa natin, hindi man ito nakikita ng iba. 2 Cro. 16: Paano naiiba ang saloobin mo sa marami noong panahon ni Jeremias?

181 Makikinabang Ka sa Bagong Tipan 179 Ang mga naglingkod nang tapat kay Jehova ay pagpapalain sa hinaharap 21 May isa pang katangian ang bagong tipan. Sinabi ni Jehova: Ilalagay ko sa loob nila ang aking kautusan, at sa kanilang puso ay isusulat ko iyon. At ako ang magiging kanilang Diyos,... At hindi na sila magtuturo pa, bawat isa ay sa kaniyang kasama at bawat isa ay sa kaniyang kapatid, na sinasabi, Kilalanin ninyo si Jehova! sapagkat 21, 22. Bakit hindi ka na kailangang sabihan: Kilalanin mo si Jehova?

Ika-13 Aralin IYONG KA- UGNAYAN SA IBA" ~ Kinakailangang ibigin, igalang at sundin natin sila.

Ika-13 Aralin IYONG KA- UGNAYAN SA IBA ~ Kinakailangang ibigin, igalang at sundin natin sila. Naniniwala Kami Ika-13 Aralin II ANG IYONG KA- UGNAYAN SA IBA" 'I Paq-eralen ayon sa I11gatuntunin na nasa pasimula ng unang aralin. 1. Paano natin dapat pakitunguhan ang ating mga magulang? ~ Kinakailangang

More information

Ang Makisig at Hangal na Hari

Ang Makisig at Hangal na Hari Inihahandog ng Bibliya Para sa mga Bata Ang Makisig at Hangal na Hari Isinulat ni: Edward Hughes Inilarawan nila: Janie Forest Isinalin ni: Dulia Penalber Ibinagay nila: Lyn Doerksen Kuwento Bilang 18

More information

Ika-14 na Aralin. Pag-aralan ayon sa mga tuntunin nasa pasimula ng unang aralin. 1. Ang Cristiano ba ang may-ari ng kanyang sariling buhay?

Ika-14 na Aralin. Pag-aralan ayon sa mga tuntunin nasa pasimula ng unang aralin. 1. Ang Cristiano ba ang may-ari ng kanyang sariling buhay? Ika-14 na Aralin Naniniwala Kami Pag-aralan ayon sa mga tuntunin nasa pasimula ng unang aralin. na 1. Ang Cristiano ba ang may-ari ng kanyang sariling buhay? ~ Hindi. Ang Panginoon ang may-ari ng buhay

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Juan 11:25-26 "Ako ang Muling Pagkabuhay at ang Buhay ni Rev. Carl Haak Sa Juan 11:25, 26 sinabi

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Mga Taga Roma 15:5-7 Magkaisang Pag-iisip Aa Pag-aasawa ni Rev. Carl Haak Kaugalian na ng mga

More information

Tagalog NATIONAL STANDARDS. sa pagbabasa, pagsusulat at matematika. Gaano kahusay ang aking anak sa paaralan?

Tagalog NATIONAL STANDARDS. sa pagbabasa, pagsusulat at matematika. Gaano kahusay ang aking anak sa paaralan? Tagalog NATIONAL STANDARDS sa pagbabasa, pagsusulat at matematika Gaano kahusay ang aking anak sa paaralan? The New Zealand Curriculum Ano ang National Standards? Simula 2010, ang lahat ng mga paaralan

More information

Fear God October 24, 2010 By Derick Parfan Scripture: Luke 12:4-7

Fear God October 24, 2010 By Derick Parfan Scripture: Luke 12:4-7 Fear God October 24, 2010 By Derick Parfan Scripture: Luke 12:4-7 Sinasabi ko sa inyo, mga kaibigan, huwag kayong matakot sa mga taong pumapatay ng katawan at wala nang kayang gawin maliban dito. Sasabihin

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores I Tesalonica 2:7-12 "Mga Ulirang Ama" ni Rev. Carl Haak Kung nakinig kayo sa ating programa

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Ruth 1:16 "Pananalita Sa Mga Mag-aasawa" ni Rev. Carl Haak Sa panahon natin ang tipan sa pag-aasawa

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Ruth 4:13-22 Isang Pinagpalang Wakas Sa Isang Magandang Aklat ni Rev Rodney Kleyn Ngayon tayo

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores I Corinto 10:31 "Mga Dapat Unahin Sa Pag-aasawa (1)" ni Prof. Barrett Gritters Ang Westminster

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Eclesiastes 7:1 "Ang Mas Mabuting Buhay na Darating" ni Rev. Carl Haak Noong mga nakaraang

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Efeso 5:22-24 "Ang Pagkatawag Sa Mga Asawang Lalaki At Babae (2)" ni Rev. Ronald VanOverloop

More information

GABAY SA PAG GAMIT NG ADMIN CONSOLE (ADMIN CONSOLE QUICK GUIDE)

GABAY SA PAG GAMIT NG ADMIN CONSOLE (ADMIN CONSOLE QUICK GUIDE) Page 1 of 16 A CLOUD INFORMATION SYSTEM FOR DISASTER PREPAREDNESS GABAY SA PAG GAMIT NG ADMIN CONSOLE (ADMIN CONSOLE QUICK GUIDE) UPDATED: NOVEMBER 2016 No pa r t of this publica tio n m ay be re pro duce

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Juan 3:16 "Ang Tanging Paliwanag Sa Pasko" ni Rev. Carl Haak Ang Lucas 2 ang pinaka detalyadong

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores I Timoteo 4:12 Huwag Hamakin Ng Sinuman Ang Kabataan Ng Tipan ni Rev. Carl Haak Ang sipi ng

More information

Makinig sa Diyos at Mabuhay Magpakailanman

Makinig sa Diyos at Mabuhay Magpakailanman Makinig sa Diyos at Mabuhay Magpakailanman Ang Diyos ay tulad ng isang maibiging ama. 1 Pedro 5:6, 7 Ang Diyos ang ating Maylalang, at nagmamalasakit siya sa atin. Gaya ng isang marunong at mapagmahal

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Deuteronomio 4:9-10 "Magturo Bilang Isang Saksi" ni Rev. Jai Mahtani Sa ating mensahe ngayon

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Ecclesiastes 7:1 Ang Mas Mabuting Buhay sa Hinaharap ni Rev Carl J Haak Sa nakaraang mga linggo

More information

ayon kay Marcos (Gospel of Mark)

ayon kay Marcos (Gospel of Mark) Ang Magandang Balita ayon kay Marcos (Gospel of Mark) Panimula 1 Ang Magandang Balita ayon kay Marcos ay nagsisimula sa pahayag na "Ito ang Magandang Balita tungkol kay Jesu-Cristo, ang Anak ng Diyos."

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Efeso 6:5-9 Ang Awtoridad Na Saklaw Sa Paggawa ni Rev. Wilbur G Bruinsma Ang buhay ay maraming

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores II Corinto 5:1 "Pauwi Na ni Rev. Carl Haak Sa araw na ito ay nais kong isaalang-alang na kasama

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Mga Awit 139:19-22 Si Jehovah ang Dios na Nakakaalam ng Lahat: (5) Ang Ating Pagkapoot Sa Kanyang

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Roma 9:21 "Ang Banal Nating Magpapalayok ni Rev. Wilbur Bruinsma Ang katotohanan ng soberanong

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Apocalipsis 21:4 "Hindi Na Magkakaroon Ng Kamatayan" ni Rev. Jai Mahtani At nakita ko ang isang

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Mga Awit 144:11-12 Ang Ating Panalangin Para Sa Ating Mga Anak ni Rev. Carl Haak Ano ang pinakanais

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores I Samuel 3:13 "Pagsaway Sa Ating Mga Anak" ni Rev. Jai Mahtani Ngayon ay ipagpapatuloy natin

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Lucas 12:13-21 "Ang Mayamang Hangal" ni Rev. Jai Mahtani Noong nakaraan sinimulan natin ang

More information

God s Electing Love (Mal. 1:1-5)

God s Electing Love (Mal. 1:1-5) God s Electing Love (Mal. 1:1-5) pastorderick.com /2015/02/08/gods-electing-love-mal-11-5/ Hindi ko alam kung anong nangyayari sa buhay ninyo ngayon. Pero kung tinitingnan n yo ang mga magagandang nangyayari

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Mateo 24:12-13 "Pagtitiis Sa Lapastangang Panahon" ni Rev. Carl Haak Ngayon ay magsisimula

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Juan 15:1 Manatili sa Kanya ni Rev. Carl Haak Sa ating nagdaang mga palatuntunan ating tiningnan

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Mateo 5:14-16 Kayo Ang Ilaw Ng Sanglibutan ni Rev. Rodney Kleyn Sa ating pagsisimula ng bagong

More information

MAY KAAGAPAY KA NA BA?

MAY KAAGAPAY KA NA BA? MAY KAAGAPAY KA NA BA? By Derick Parfan March 21, 2010 GAWA 2:41-47 Kaya't ang mga tumanggap sa sinabi [ni Pedro] ay nagpabautismo, at nadagdagan ang mga alagad ng may tatlong libong katao nang araw na

More information

Ang Bautismo: Pakikipag-isa kay Cristo sa Kamatayan at Bagong Buhay (Unang Bahagi)

Ang Bautismo: Pakikipag-isa kay Cristo sa Kamatayan at Bagong Buhay (Unang Bahagi) Ang Bautismo: Pakikipag-isa kay Cristo sa Kamatayan at Bagong Buhay (Unang Bahagi) By Derick Parfan April 5, 2009 (Palm Sunday) Roma 6:1-11 Ano ngayon ang sasabihin natin? Patuloy ba tayong magkakasala

More information

Zangle Parent Connect Gabay sa Tagagamit. Paaralang Pampurok ng Anchorage

Zangle Parent Connect Gabay sa Tagagamit. Paaralang Pampurok ng Anchorage Zangle Parent Connect Gabay sa Tagagamit Paaralang Pampurok ng Anchorage Talaan ng Nilalaman Paano Makapag-akses sa ParentConnection... 2 Tuloy Po Mga Magulang!... 2 Mga Rekisito sa Computer... 2 Paghahanap

More information

I-reboot ang Iyong X1 TV Box

I-reboot ang Iyong X1 TV Box I-reboot ang Iyong X1 TV Box Kapag nagto-troubleshoot ng problema sa iyong XFINITY X1 TV box, maaari kang madirekta upang i-reboot ang device. Alamin ang tungkol sa tatlong opsyon na mayroon ka para sa

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Juan 12:24-26 "Namamatay Upang Mabuhay" ni Rev. Jai Mahtani Sa Juan 12:24 ay mababasa natin,

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Lucas 11:2 (d) Mangyari Nawa Ang Kalooban ng Dios ni Rev. Rodney Kleyn Sa ating pagsisimula

More information

Our Father in Heaven. Series: Prayer Rocks the World. By Derick Parfan. July 5, Matthew 6:9-13 (ESV) 1

Our Father in Heaven. Series: Prayer Rocks the World. By Derick Parfan. July 5, Matthew 6:9-13 (ESV) 1 Our Father in Heaven Series: Prayer Rocks the World By Derick Parfan July 5, 2009 Matthew 6:9-13 (ESV) 1 Pray then like this: Our Father in heaven, hallowed be your name. Your kingdom come, your will be

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Jonas 3:10 Ang Pakikitungo Ng Dios Sa Mga Nagsising Makasalanan ni Rev. Carl Haak Atin muling

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores I Pedro 3:5-6 Isang Magandang Halimbawa Ng Walang-takot Na Pagpapasakop ni Rev Carl J Haak

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Juan 19:30 Natupad Na ni Rev. Jai Mahtani Nang matanggap ni Jesus ang suka ay sinabi niya,

More information

GRADE VI GAMIT NG GRID

GRADE VI GAMIT NG GRID GRADE VI GAMIT NG GRID ALAMIN MO Ito ang mundo. Matutukoy mo ba kung saan dito matatagpuan ang ating bansa? Halika, hanapin mo! Sa modyul na ito, matututuhan mo ang paggamit ng grid sa paghahanap ng tiyak

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Roma 8:1 Ngayo y Wala Nang Kahatulan ni Rev. Carl Haak Ang pinakamalaking panganib na ating

More information

AWIT 16:2-3 SINO ANG NAKIKINABANG SA MABUBUTI NATING GAWA? NI REV RODNEY KLEYN

AWIT 16:2-3 SINO ANG NAKIKINABANG SA MABUBUTI NATING GAWA? NI REV RODNEY KLEYN AWIT 16:2-3 SINO ANG NAKIKINABANG SA MABUBUTI NATING GAWA? NI REV RODNEY KLEYN Isang pribilehiyo para sa akin ang muling makabalik sa himpapawid para sa Reformed Witness Hour para sa darating na apat na

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Genesis 42:1-25 Ang Landas Ng Pagkakasundo ni Rev Rodney Kleyn Ating ipagpapatuloy ngayon ang

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Efeso 5:23 "Ang Asawang Lalaki Ang Ulo Ng Kanyang Asawa ni Rev. Carl Haak Nais nating magbalik-aral

More information

Obey God s Will October 31, 2010 By Derick Parfan Scripture: Matthew 7:21-27

Obey God s Will October 31, 2010 By Derick Parfan Scripture: Matthew 7:21-27 Obey God s Will October 31, 2010 By Derick Parfan Scripture: Matthew 7:21-27 Not everyone who says to me, Lord, Lord, will enter the kingdom of heaven, but the one who does the will of my Father who is

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Lucas 2:19 "Pagbulay-bulayan Ang Cristong Sanggol Sa Iyong Puso ni Rev. Carl Haak Mababasa

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Awit 119:11 "Ating Iniingatan Ang Salita Ng Dios Sa Ating Mga Puso" ni Rev. Carl Haak Ang Salita

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Mateo 7:13-14 Pagpasok Sa Kaharian Sa Pamamagitan Ng Makipot Na Pintuan ni Rev. Carl Haak Ang

More information

Halimbawa ng talumpati tungkol sa edukasyon Elastrator self castration Explicit movies on amazon 2017 Fidio porno abg perawan indo yg dapat di tonton

Halimbawa ng talumpati tungkol sa edukasyon Elastrator self castration Explicit movies on amazon 2017 Fidio porno abg perawan indo yg dapat di tonton Halimbawa ng talumpati tungkol sa edukasyon Elastrator self castration Explicit movies on amazon 2017 Fidio porno abg perawan indo yg dapat di tonton 16 Mar 2012. Talumpati ito tungkol sa edukasyon entitled:

More information

TALAAN NG MAG-AARAL INTERNATIONAL CORRESPONDENCE INSTITUTE PHILIPPINE NATIONAL OFFICE-P.O. BOX 1084, MANILA 2800 PAGSUSULIT ARALIN I "ANG BIBLIA"

TALAAN NG MAG-AARAL INTERNATIONAL CORRESPONDENCE INSTITUTE PHILIPPINE NATIONAL OFFICE-P.O. BOX 1084, MANILA 2800 PAGSUSULIT ARALIN I ANG BIBLIA "NANINIWALA KAMI" TALAAN NG MAG-AARAL INTERNATIONAL CORRESPONDENCE INSTITUTE PHILIPPINE NATIONAL OFFICE-P.O. BOX 1084, MANILA 2800 ARALIN I "ANG BIBLIA" Petsa _ Isulat nang malinaw: Pangalan Tirahan 1.

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores I Corinto 15:20 Ngayon si Cristo ay Binuhay ni Rev Rodney Kleyn Ngayon ay Linggo ng Pagkabuhay.

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Filipos 3:8 "Kalugihan Upang Magkamit ni Rev. Wilbur Bruinsma Sa Filipos 3:8, si apostol Pablo

More information

FOR FREEDOM CHRIST HAS SET US FREE

FOR FREEDOM CHRIST HAS SET US FREE FOR FREEDOM CHRIST HAS SET US FREE Celebrating the Cross of Christ (An Exposition of Galatians) By Derick Parfan April 11, 2010 GALATIANS 5:1-12 (ESV) For freedom Christ has set us free; stand firm therefore,

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Mga Roma 8:2 Kalayaan ni Rev. Carl Haak Ikaw ba ay malaya? Hindi ko tinatanong ang iyong katayuang

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Efeso 5:22-24 "Ang Pagpapasakop Ng Asawang Babae Sa Kanyang Asawa ni Rev. Carl Haak Babalikan

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Exodo 13:17-22 "Ang Matalinong Pag-akay Ng Dios Sa Kanyang Iglesia" ni Rev. Carl Haak Anong

More information

Lumapit Kayo sa Akin. July 25, 2010 By Derick Parfan Scripture: Matthew 11:25-30

Lumapit Kayo sa Akin. July 25, 2010 By Derick Parfan Scripture: Matthew 11:25-30 Lumapit Kayo sa Akin July 25, 2010 By Derick Parfan Scripture: Matthew 11:25-30 At that time Jesus declared, I thank you, Father, Lord of heaven and earth, that you have hidden these things from the wise

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Hebreo 1:4ss "Sambahin Siya Ng Lahat Ng Mga Anghel Ng Dios ni Rev. Carl Haak Sa ating programa

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Mateo 5:13-16 "Mamuhay Bilang Ilaw Ng Ebanghelyo" ni Rev. Carl Haak Ngayon sisimulan natin

More information

Priestly Failures (Mal. 2:1-9)

Priestly Failures (Mal. 2:1-9) Priestly Failures (Mal. 2:1-9) pastorderick.com /2015/02/22/priestly-failures-mal-21-9/ Itinuturing nating mga bayani ang The Fallen 44 mga pulis na miyembro ng PNP Special Action Force na nasawi sa enkuwentro

More information

,Ang nga tao ay nasuri, katapatan sa ahapters ata Bíble verses.

,Ang nga tao ay nasuri, katapatan sa ahapters ata Bíble verses. ,Ang nga tao ay nasuri, katapatan sa ahapters ata Bíble verses. Ang tanda ng Diyos At ang mga marka ng mga hayop Ang mga tao ay nasuri, katapatan sa chapters at Bible verses. aklat na ito ay orihinal sa

More information

Mga Nalalapit na Pagbabago sa Santa Clara Family Health Plan Cal MediConnect Plan (Medicare-Medicaid Plan) 2018 na Listahan ng Gamot

Mga Nalalapit na Pagbabago sa Santa Clara Family Health Plan Cal MediConnect Plan (Medicare-Medicaid Plan) 2018 na Listahan ng Gamot Mga Nalalapit na Pagbabago sa Santa Clara Family Health Plan Cal MediConnect Plan (Medicare-Medicaid Plan) 2018 na Listahan ng Gamot Petsa ng pagbabago 8/1/2018 Ang Santa Clara Family Health Plan (SCFHP)

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Colosas 3:12-13 "Batas Pangkasuotan sa Pag-aasawa ni Rev. Carl Haak Paano itinuturing ng mag-asawang

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Mga Awit 119:105 Banal Na Kasulatan: (1) Liwanag Sa Aking Landas ni Rev. Doug Kuiper Alam nating

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Isaias 52:13-15 Ang Kanyang Tagumpay sa Pagdurusa ni Rev. Rodney Kleyn Hinihiling ko na buksan

More information

MAGING MALAP IT KAY JEHOVA

MAGING MALAP IT KAY JEHOVA MAGING MALAP IT KAY JEHOVA Tungkol sa Diyos na Jehova, ang Isaias 40:11 ay nagsasabi: Papastulan niyang gaya ng pastol ang kaniyang sariling kawan. Sa pamamagitan ng kaniyang bisig ay titipunin niya ang

More information

Galacia 1:1-5. Pagsasaliksik. Pagsasabuhay

Galacia 1:1-5. Pagsasaliksik. Pagsasabuhay Lesson 1 Grace to Us and Glory to God Galacia 1:1-5 Si Pablo na apostol - hindi mula sa mga tao, o sa pamamagitan man ng tao, kundi sa pamamagitan ni Jesu-Cristo, at ng Diyos Ama, na muling bumuhay sa

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Nehemias 3 Nehemias: Ang Taong-bayan Ay May Isang Pag-iisip Sa Paggawa ni Rev. Carl J Haak

More information

Sino ba talaga si Jesus? Ano ang tunay na Cristiano?

Sino ba talaga si Jesus? Ano ang tunay na Cristiano? Sino ba talaga si Jesus? Ano ang tunay na Cristiano? Sabi ni Jesus, Ang sinumang nagnanais sumunod sa akin ay kinakailangang itakwil niya ang kanyang sarili, pasanin ang kanyang krus, at sumunod sa akin.

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Lucas 11:1 Ang Pribilehiyo at Pangangailangan ng Pananalangin ni Rev. Rodney Kleyn Kumusta

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Genesis 43:15-44-13 Mapagmahal Na Disiplina ni Rev Rodney Kleyn Sa lahat ng mga kasaysayan

More information

BALIWAG BIBLE CHRISTIAN CHURCH We exist to build local and global GRACE-communities of committed followers of Christ for the glory of God.

BALIWAG BIBLE CHRISTIAN CHURCH We exist to build local and global GRACE-communities of committed followers of Christ for the glory of God. Ang sulat ni Pablo sa mga taga Galacia Gabay sa pag-aaral ng Bibliya ng Kaagapay Group Ako'y ipinakong kasama ni Cristo at hindi na ako ang nabubuhay, kundi si Cristo ang nabubuhay sa akin, at ang buhay

More information

Sino ba talaga si Jesus? Ano ang tunay na Cristiano?

Sino ba talaga si Jesus? Ano ang tunay na Cristiano? Sino ba talaga si Jesus? Ano ang tunay na Cristiano? Sabi ni Jesus, Ako ang daan, ang katotohanan, at ang buhay. Walang makakapunta sa Ama kundi sa pamamagitan ko. (Juan 14:6) Following Jesus (Student

More information

WORSHIP GOD IN SPIRIT AND TRUTH

WORSHIP GOD IN SPIRIT AND TRUTH WORSHIP GOD IN SPIRIT AND TRUTH October 17, 2010 By Derick Parfan Scripture: John 4:19-26 The woman said to him, Sir, I perceive that you are a prophet. 20 Our fathers worshiped on this mountain, but you

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Exodo 36:4-7 "Higit Kaysa Kailangan" ni Rev. Carl Haak Doon sa dakilang kapitulo tungkol sa

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Ruth 3 "Ruth: Naghahanap Ng Tahanan" ni Rev. Carl Haak Tunay ngang sa lahat ng mga bagay ang

More information

Si Hesus at Si Zaqueo

Si Hesus at Si Zaqueo Biblia Para sa mga Bata Ihinahalad Si Hesus at Si Zaqueo Sinulat ni: Edward Hughes Ilinarawan ni: Janie Forest Ibinagay ni: Ruth Klassen Isinalin ni: Dulia Penalber Yinari ni: Bible for Children www.m1914.org

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Hebreo 13:3 "Alalahanin Ang Mga Kapatid Nating Pinag-uusig" ni Rev. Carl Haak Pagkabilanggo.

More information

34567ABRIL 15, Tularan ang Pananampalataya ni Moises PAHINA 3 AWIT: 33, 133. Nakikita Mo ba ang Isa na Di-nakikita? PAHINA 8 AWIT: 81, 132

34567ABRIL 15, Tularan ang Pananampalataya ni Moises PAHINA 3 AWIT: 33, 133. Nakikita Mo ba ang Isa na Di-nakikita? PAHINA 8 AWIT: 81, 132 34567ABRIL 15, 2014 ARALING ARTIKULO HUNYO 2-8 Tularan ang Pananampalataya ni Moises PAHINA 3 AWIT: 33, 133 HUNYO 9-15 Nakikita Mo ba ang Isa na Di-nakikita? PAHINA 8 AWIT: 81, 132 HUNYO 16-22 Walang Sinumang

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores I Mga Cronica 12:32 "Mga Lalaki sa mga Panahong Ito" ni Rev. Carl Haak Ang mga kalalakihan

More information

Pinagkaloob ang pahintulot na kopyahin itong kasulatan para layunin na pag-aralan ang librong Galatia.

Pinagkaloob ang pahintulot na kopyahin itong kasulatan para layunin na pag-aralan ang librong Galatia. Kopirayt@2015 ngby LoveGodGreatly.com Pinagkaloob ang pahintulot na kopyahin itong kasulatan para layunin na pag-aralan ang librong Galatia. Please do not alter this document in any way. Mangyari huwag

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Efeso 5:31-32 "Ang Hiwaga Ng Pag-aasawa" ni Rev. Wilber G. Bruinsma May paraang tiyak sa buhay

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Marcos 15:39 "Tunay Na Ito Ang Anak Ng Dios! " ni Rev. Carl Haak Ilang sandali bago ang Kanyang

More information

Marunong Akong Magbasa ng mga Kwento ng Bibliya

Marunong Akong Magbasa ng mga Kwento ng Bibliya Marunong Akong Magbasa ng mga Kwento ng Bibliya Ikatlong antas ( Level 3 ) Isinulat ni Cheryl Reid Isinalin sa wikang Filipino ni Marieta PerezAgustin Inilarawan ng mga estudyante ng Belgrave Heights Christian

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores I Corinto 15:35-38 Ang Muling Pagkabuhay ng Katawan ni Rev. Carl Haak Ang Kasulatan na ating

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Exodo 13:17-22 Ang Matalinong Pagpatnubay Ng Dios Sa Kanyang Iglesia ni Rev. Carl Haak Isang

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores I Corinto 16:15-18 "Itinalaga Sa Paglilingkod Sa Mga Banal" ni Rev. Carl Haak Nahumaling. Nakawit.

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Genesis 41:41-57 Si Jose Na Punong Ministro ni Rev Rodney Kleyn Ang buhay ng anak ng Dios dito

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Mateo 6:25-26 Ang Kahibangan ng Pagkabalisa ni Rev. Wilbur Bruinsma Sa Mateo, mga kabanatang

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Lucas 2:10-11 Hatid sa Iyo Ay Malaking Kagalakan ni Rev. Carl Haak Sa araw na ito ang ating

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Awit 32:5 "Ipinahahayag Ang Aking Kasalanan ni Rev. Wilbur Bruinsma Ang sitas ng Salita ng

More information

Liksyon 8 para sa Nobyembre 25, 2017 SINO ANG TAO SA ROMA 7?

Liksyon 8 para sa Nobyembre 25, 2017 SINO ANG TAO SA ROMA 7? Liksyon 8 para sa Nobyembre 25, 2017 SINO ANG TAO SA ROMA 7? Basahin ang Roma 7:1-6 Kung nais nating maunawaan nang maayos ang pagkukumpara, kailangan nating alalahanin ang konteksto ng sulat ni Pablo

More information

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores

Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Reformed Witness Hour Message of the Protestant Reformed Churches in America translated by Pastor John Flores Awit ng mga Awit 1:5-6 "Ako y Maitim, Ngunit Kahali-halina" ni Rev. Carl Haak Ang lahat ng

More information

Ang Layunin ng Diyos sa Iyong Buhay

Ang Layunin ng Diyos sa Iyong Buhay Ang Layunin ng Diyos sa Iyong Buhay May plano ang Diyos sa buhay mo. Nagsimula ang planong ito bago pa man Niya nilikha ang mundo. Basahin sa Awit 111: Purihin si Yahweh! Buong puso siyang pasasalamatan,

More information

Salmo 12:6-7 Kaligtasan

Salmo 12:6-7 Kaligtasan Itong limang leksiyon ay makakatulong sa mga Kristiyano makakaunawa na ang Nararapat na Salin, and batid na King James Bible, ay tunay na ipinanatiling salita ng Diyos sa mga nagwikang- Ingles na mamamayan.

More information

Alamat ng Kawayan. Anthony Pascua SAILN, Tier III

Alamat ng Kawayan. Anthony Pascua SAILN, Tier III Alamat ng Kawayan Anthony Pascua SAILN, Tier III Noong unang panahon ang puno ng Kawayan ay hindi yumuyuko. Mayabamg ito at taas-noo. Ipinagmamalaki nito ang kanyang makinis na katawan. Berdeng-berde ang

More information

Failure of Worship (Mal. 1:6-14)

Failure of Worship (Mal. 1:6-14) Failure of Worship (Mal. 1:6-14) pastorderick.com /2015/02/15/failure-of-worship-mal-16-14/ Totoong kapag ikaw ay depressed at sa tingin mo sa laki ng mga kasalanan mo ay hopeless ka na, hearing the unfailing

More information