Theolohiya Sistematica Conrad Jun Tolosa

Transcription

1 Theolohiya Sistematica Conrad Jun Tolosa Part Three: Ang Kaligtasang Mula sa Diyos Pinag-aralan natin ang Covenant Theology sa Part One. Napag-alaman natin na ang Diyos ay Diyos ng Pakikipagtipan - nakipagtipan Siya sa sangnilikha, kay Adan, sa Kanyang bayan at sa Kanyang Anak na si Jesus. Natutuhan natin ang ilan sa mga katangian ng Diyos na Kanyang ipinahayag in a progressive way, na Siya ay: transcendent, immanent, sovereign, glorious, eternal, infinite, omnipotent, omniscient, omnipresent, immutable, independent, just, merciful, forgiving at loving. Ang dakilang pag-ibig ng Diyos sa Kanyang bayan ay natunghayan natin sa ginawa Niyang pagtubos sa kanila mula sa kanilang kasalanan at ang bunga nitong kamatayan. Idaragdag natin sa pagkakataong ito ang covenant na ginawa ng Diyos bago pa man Niya sinimulan ang lahat. Sa Kanyang pagpapahayag ng Kanyang sarili, mapag-aalaman din natin na iisa ang Diyos subalit ang isang Diyos na ito ay may tatlong persona. Ang tatlong personang ito ay nagtataglay ng kalikasan ng pagkadiyos. Sa madali t sabi, ang tatlong persona na nagtataglay ng kalikasan ng Diyos ay walang pinagkakaiba. Ang lahat ng katangian ng Diyos na ating natutuhan ay taglay ng bawat isa sa kanilang tatlo. Ang mga katangian na taglay ng isa ay taglay din ng dalawa. Walang labis, walang kulang. Parehong-pareho ang kanilang kalikasan at siyempre pa, ang kanilang mga katangian. Walang merong katangian ang isa na wala ang dalawa. Kaya nga masasabi natin na iisa lamang ang Diyos kahit may tatlong persona ang nagtataglay ng kalikasang diyos (divine nature). Sinabi ni Jesus kay Felipe na kung Siya ay kanyang nakita, nakita na rin niya ang Ama (John 14:9). Sinabi naman ni Apostol Pablo sa Colossians 1:15 na si Cristo ang larawan ng hindi nakikitang Diyos. At sinabi naman ng may-akda ng aklat ng Hebrews na si Cristo ang kinang o luningning ng kaluwalhatian ng Diyos at ang Kanyang tamang-tamang representasyon (Hebrews 1:3). Matapos maporma ng Diyos ang tao mula sa alabok, hiningahan Niya papasok sa ilong ang nilalang at ito ay nagkaroon ng buhay (Genesis 2:7). Nang magpakita si Jesus sa Kanyang mga disipulo - matapos na Siya ay mamatay sa pagkakapako sa krus, ilibing at mabuhay muli makaraan ng tatlong araw napawi ang kanilang pagkatakot at sila ay nagalak. Tinamo nila ang kapayapaang handog ni Jesus at mula sa Kanyang hininga ay tinanggap nila ang Espiritung Banal (John 20:19-22). Mahalagang bigyan ng sapat na pansin na ang Espiritung Banal, sa pagkakataong ito, ay galing sa hininga ni Cristo. Sa 2 Timothy 3:16 sinasabi ni Apostol Pablo na ang lahat ng Scriptura ay galing sa hininga ng Diyos (kaya sinasabi na ang Bibliya ay ang buhay na salita ng Diyos). Ang hininga ng Diyos ay buhay at pinagmumulan ng buhay. Ang Ama, Anak at Espiritung Banal, lahat sila ay nagsisimbulo ng buhay. Sa patuloy na pag-aaral ng tatlong persona ng Diyos, matatanto rin natin na hindi lamang ang concepto ng buhay ang nangungusap sa atin patungkol sa Kanilang pagiging-isa, kundi pati na rin ang concepto ng katotohanan. Matapos banggitin ni Jesus na Siya ang katotohanan at ang buhay sa John 14:6, at matapos Niyang sabihin sa Kanyang mga disipulo na Siya ay mananalangin sa Ama na magbibigay sa kanila ng kahaliling Taga-aliw - - ang espiritu ng katotohanan (John 14:16-17), binanggit din Niya na ang Salita ng Ama ay katotohanan (John 17:17). Ang concepto ng pagiging-isang Diyos ng tatlong Persona ay binigyang diin sa Great Commission ng Panginoong Jesus sa Matthew 28:18-20 nang ipag-utos Niya sa Kanyang mga disipulo na bautismuhan nila ang mga magiging alagad Niya sa ngalan ng Ama, at ng Anak, at ng Espiritung Banal. Samakatuwid, ang relasyon na ginawang pagpapakilala ng Diyos sa Kanyang bayan ay bilang Diyos Ama, Diyos Anak at Diyos Espiritung Banal. Nakapaloob dito ang tinatawag sa Theology na Doctrine of Economic Subordination: Nagpailalim ang Anak sa Ama at Siya ay isinugo sa mundo upang iligtas sa kasalanan ang Kanyang bayan at nagpasugo naman ang Espiritung Banal sa Ama at sa Anak upang Siya ang manahan sa kanila. Philippine Biblical Worldview Institute 1

2 Bago pa lamang nakipagtipan ang Diyos sa sangnilikha at sa tao, mayroon na Silang pagkakaintindihan patungkol sa realidad mula simula hanggang dulo ng panahon. Ang tatlong persona ay actively involved sa work of creation at work of redemption ng Kanyang bayan. Ang Diyos Ama ang humirang sa mga kabilang sa Kanyang bayan, ang Diyos Anak ang tutubos sa kanila, at ang Diyos Espiritung Banal ang magbibigay buhay sa kanilang espiritu at mananahan sa kanila. Sa pagpapatuloy ng ating pag-aaral ng Theolohiya, susubaybayan natin ang pagsasakatuparan ng pagbuo ng bayan ng Diyos. Ito ngayon ang ating hihimay-himayin - ang mga doctrinang pumapaloob sa pakikipag-ugnayan ng Diyos sa Kanyang bayan: A. Election Ang Paghihirang ng Bayan ng Diyos B. Predestination Ang Pagtatalaga ng mga Anak ng Diyos C. Fall Ang Pagkahulog ng Tao sa Kasalanan D. Redemption Ang Pagtubos sa mga Hinirang ng Diyos E. Atonement Ang Pagtanggal ng Kasalanan ng Bayan ng Diyos F. Regeneration Ang Espiritual na Kapanganakan G. Call Ang Pagtawag sa mga Hinirang ng Diyos H. Justification Ang Pagpapawalang-sala sa Bayan ng Diyos I. Sanctification Ang Paghihiwalay ng mga Anak ng Diyos J. Glorification Ang Pagluluwalhati ng Bayan ng Diyos A. Election Ang Pagkahirang sa Bayan ng Diyos Hindi natin kakayaning maunawaan ang doctrina ng paghihirang kung hindi natin muna uunawain ang ibig sabihin ng free will. Mayroong kadalasang misunderstanding pagdating sa conceptong ito. Ang ibig sabihin ng free will ay ang kakayahang loobin ang ano mang bagay at ito ay magkakaroon ng katuparan. Ang Diyos lamang ang may tunay na free will. Ang sansinukob ay nilikha mula lamang sa Kanyang kalooban at salita. Ang pinagkaloob ng Diyos sa nilikhang tao ay free choice, ang kakayahang pumili, hindi tulad ng Kanyang free will. Hindi kaya ng tao na loobin niya na siya ay tumangkad ng 8 feet tall o makalipad tulad ng ibon. Hindi niya ito kayang loobin at ito ay mangyayari nga. Ang will ng tao ay may limitasyon at hangganan; ibig sabihin, ito ay hindi tunay na malaya, hindi tulad ng free will ng Diyos. Nang suwayin ng tao ang utos ng Diyos doon sa Garden of Eden, ginawa niya ito knowingly and freely. Alam niya ang kanyang ginagawa at inexercise niya ang kanyang kakayahang pumili o freedom to choose, kaya siya ay mananagot sa kanyang kasalanan. Sinabi ng Diyos sa tao, Ikaw ay malayang makakakain ng kahit na anong bunga mula sa mga puno sa hardin; ngunit hindi mo maaaring kainin ang bunga mula sa puno ng pagkaalam ng mabuti at masama sapagkat sa oras na kainin mo iyon, ikaw ay tiyak na mamamatay (Genesis 2:16-17). Ngunit nilapitan ng diablo ang Tao at sinabi ang ganito, "Siguradong hindi ka mamamatay (Genesis 3:4). Inexercise ng Tao ang kanyang freedom of choice at pinili niyang maniwala sa sinabi ng diablo kaysa sa sinabi ng Diyos. Ang Tao ay namatay nga! Kaya naman nasabi ni Pablo sa mga Ephesian believers ang ganito: Kayo y dating mga patay dahil sa inyong mga pagsuway at mga kasalanan. Sa kalagayang iyon ay namuhay kayo ayon sa pamamaraan ng sanlibutan at ng tagapamuno ng kaharian ng papawirin, ang espiritu na gumagawa ngayon sa mga suwail (Ephesians 2:1-2). Kapag tayo ay bumoboto sa election, tayo ay nag-e-exercise ng ating right to vote at ito ay ating ginagawa freely. Dito sa Pilipinas, mayroon tayong kalayaang pumili kung sino man ang ating gustong candidato. Election is all about making a free choice. Kaya naman, mahalaga na dapat tayong maalam at marunong pumili ng ating iboboto. Huwag sana nating iboto ang isang candidato dahil lamang nabigyan niya tayo ng kaunting pera, o siya ay kamag-anak, o kaya naman ay tanyag na artista. Pinag-iisipang mabuti ang pagboto. Kinakailangang alamin natin ang qualification at plataporma ng mga candidato at tingnan ang kanilang track record. Sa ginawang paghihirang ng Diyos sa Kanyang bayan, kung sino-sino sila na bubuo nito, isinakatuparan Niya ito freely, walang nakaimpluwensya sa Kanya. Ito ay resulta ng Kanyang sovereign will at sovereign grace. Ito ang sabi sa mga Cristiano sa Ephesians 2:8-9: Ang pagliligtas sa inyo ay mula sa biyaya, sa Philippine Biblical Worldview Institute 2

3 pamamagitan ng pagtitiwala - - at ito ay hindi galing sa inyong sarili, ito ay handog ng Diyos - - hindi sa pamamagitan ng gawa, upang walang makapaghambog. Mula sa talatang ito, malalaman natin na ang paghihirang ng Diyos ay hindi katulad ng pagpili natin ng candidatong iboboto tuwing election. Binoboto natin ang candidatong sa inaakala natin ay deserving ng ating suporta sapagkat siya ay magaling, marunong at makakatulong sa sambayanang Pilipino. Ang ginawang election o paghihirang ng Diyos ay walang kinalaman sa desisyon, katangian o performance man ng tao. Kung ang paghihirang at pagliligtas ay base sa gawa ng tao, hindi na ito galing sa biyaya ng Diyos (tulad nang sinasabi sa Ephesians 2:8-9) kundi ito ay gantimpala sa kanya na gumawa ng mabuti o tama. Subalit nililiwanag ng Bibliya na wala ni isa mang deserving na tao. Lahat ay kapos sa kaluwalhatian ng Diyos. Kung paano ginawa ng Diyos ang paghihirang o kuna ano ang criteria na Kanyang ginamit ay hindi ipinapahayag ng Bibliya. Ang maliwanag ay ito: Hindi tayo hinirang ng Diyos dahil sa kung ano pa mang ating ginawa o katangian. Ang mga sumusunod na talata ay nagpapatunay ng katotohanang ito: Sinabi sa Romans 9:11-13 ang ganito: Bago pa man ipanganak ang kambal o bago pa man sila makagawa ng mabuti o masama - - upang manatili ang layunin ng Diyos sa paghirang: hindi dahil sa mga gawa kundi dahil sa Kanya na tumawag sa kanila - - sinabi kay Rebecca, ang matanda ay maglilingkod sa bata. Tulad ng nasusulat: Minahal Ko si Jacob ngunit kinapootan Ko si Esau. Ganito ang nakasaad sa Romans 11:28-29, Kung ang pag-uusapan ay ebanghelyo, sila y naging kaaway ng Diyos dahil sa inyo; kung paghirang ang pag-uusapan, sila y minahal dahil sa mga patriarchs, sapagkat hindi nagbabago ang mga kaloob at tawag ng Diyos. Bagamat maliwanag ang pahayag ng Bibliya patungkol sa kahulugan ng doctrina ng Election, na ito ay hindi isinaalang-alang sa kalooban o gawa ng tao, mayroon pa ring nagsasabing, Nang pumili ang Diyos kung sino-sino ang magiging elect tumingin Siya through the corridors of time, at nakita Niya kung sinosino ang tatanggap ng ebanghelyo ni Cristo at base sa kanilang desisyon sila ang Kanyang pinili. Kung ito ay totoo, katulad nang nasabi na, hindi na handog ang kaligtasan ng tao, ito ay gantimpala sa kanya. Mayroon na siyang karapatang piliin. At kung ito ay totoo, kinakailangan nating malaman kung ano ang kalikasan ng tao na tumanggap sa ebanghelyo ni Cristo nang makita siya ng Diyos through the corridors of time? Siya ba ay in his natural state o in the state of grace? Hindi natin maaaring sabihin na ang tumanggap na tao na nakita ng Diyos through the corridors of time ay nasa kanyang natural state sapagkat ang sabi ng Romans 3:10-12 ay ganito: Walang matuwid, wala kahit isa; walang naka-uunawa, walang humahanap sa Diyos. Ang lahat ay tumalikod, pare-pareho silang nawalan ng kabuluhan; walang gumagawa ng mabuti, wala kahit isa. Para sa atin na mga nakipagkaisa na kay Cristo, ipinaaalam ng Bibliya na mayroong kumilos na divine power upang lumapit tayo kay Cristo. Sinabi mismo ni Cristo sa John 6:44 ang ganito, Walang makalalapit sa Akin hanggat hindi siya inilalapit ng Ama na nagsugo sa Akin... Minsan pa sa John 15:16, ipinabatid sa atin ni Cristo na, Hindi ninyo Ako hinirang, ngunit hinirang Ko kayo at itinakda kayong humayo at magbunga... Maliwanag dito na ang Election ay nakadepende lamang sa Diyos. Minsan pa, kung ayaw nating mahulog sa pandaraya ng pangangatuwiran ng tao, marapat lang na basahin natin ang Bibliya at hayaang mangusap sa atin ito. Maliwanag ang sinasabi ng Bibliya patungkol sa paghirang ng Diyos sa Kanyang mga elect na wala kahit isa ay nakasama sa pamilya ng Diyos dahil sa sariling gawa. Ang isa pang talata na nagpapatotoo sa doctrina ng Unconditional Election ay ang Titus 3:3-5 na nagsasabing: Dati y hangal din tayo, suwail, nalinlang, at mga alipin ng lahat ng uri ng kahalayan at kalayawan. Noong una y namuhay tayo na may masamang hangarin at pagkainggit, kinapopootan at napopoot sa isa t isa. Subalit nang mahayag sa atin ang kagandahang-loob at pag-ibig ng Diyos na ating Tagapagligtas, iniligtas Niya tayo, hindi dahil sa ating mabubuting gawa kundi dahil sa Kanyang kahabagan. Iniligtas Niya tayo sa pamamagitan ng paghuhugas ng muling kapanganakan at pagbabago ng Banal na Espiritu. Kaya huwag nating kalilimutan na tayo ay hinirang at niligtas ng Diyos sa pamamagitan ng Kanyang pagkahabag at biyaya. Subalit maaaring may katanungan pa rin ang mga ayaw pumayag na ang ginawang paghirang ng Diyos Philippine Biblical Worldview Institute 3

4 ay walang kinalaman sa free choice ng tao. Para sa kanila na may ganitong katanungan, ang tanong ay ito, Kung pinabayaan ng Diyos ang tao na mahulog at hindi Niya tinupad ang Kanyang babalang Ikaw ay tiyak na mamamatay, masasabi ba na ang Diyos ay makatarungan? Hindi! Walang katarungan kung ang nagkasala ay makalulusot at hindi makararanas ng katapat na parusa. Samakatuwid, kung loobin ng Diyos na tayong lahat ay mapunta sa lugar na tinatawag na impiyerno, nagiging makatarungan lamang ang Diyos, hindi ba? At sapagkat tayo ay nagkasala, ikaw at ako ay mapupunta sa impyerno ito ay katarungan! Walang nagdurusa dahil sa kawalan ng katarungan. Kung ikaw at ako ay pinatawad dahil binayaran ni Cristo ang kaparusahan ng ating kasalanan, hindi ba pareho tayong nakatanggap ng kahabagan? Kahabagan ito sapagkat hindi natin kayang bayaran ang ating pagkakautang na ang nararapat ay ang mapunta tayo sa impiyerno. Kung tayo ay napunta sa impyerno, ito ay katarungan. Kung tayo ay nakatanggap ng kapatawaran at napunta sa langit, ito ay kahabagan. Walang hindi makatarungan dito. Halimbawa naman na ikaw ay napunta sa langit at ako ay napunta sa impyerno. Ano ang tinanggap ng bawat isa sa atin? Ang tamang sagot ay ito: Ikaw ay tumanggap ng kahabagan at ako ay tumanggap ng katarungan. Ganoon pa rin, walang hindi makatarungan dito. Maliwanag ang sinabi ng Bibliya: Ang Diyos ay makatarungan sa lahat ngunit Siya ay mahahabag lamang sa mga nais Niyang kahabagan (Romans 9:18). Homework: 1. Ano-anong mga katangian ng Diyos ang natutuhan natin progressively sa ibang pag-aaral natin? 2. Ilang persona mayroon ang Diyos? Ano-ano ang mga personang ito? 3. May kani-kanilang katangian ba ang mga personang ito ng Diyos? Ipaliwanag. 4. Saan binigyang-diin ang tatlong personang ito ng Diyos? 5. Anong relasyon ang ginawang pagpapakilala ng Diyos sa Kanyang bayan? 6. Sino-sino ang involved sa work of creation at work of redemption? Ipaliwanag kung paano. 7. Ano ang Doctrine of Economic Subordination? 8. Sa pagkakaintindi ng marami, ano ang ibig sabihin ng free will? 9. May free will ba ang tao? Ipaliwanag? 10. Saan nakabase ang pagliligtas ng Diyos sa tao? 11. Ano ang natural state ng tao? Magbigay ng talata na susuporta sa iyong sagot. 12. Ano ang ibig sabihin ng sovereign will at sovereign grace ng Diyos? 13. Makatarungan ba ang Diyos? Ano ang pagkakaiba ng katarungan at habag? 14. Nasa anong estado ka nang ikaw ay maligtas? 15. Ano ang iyong natanggap nang iligtas ka ng Diyos? B. Predestination Ang Pagtatalaga ng Mga Anak ng Diyos Ang unang katotohanang dapat mapatunayan muna sa pag-aaral ng doctrine of Predestination ay hindi ito katulad ng doctrine of Election. Ang election o paghirang ay may kinalaman sa sovereign act ng Diyos sa paghirang ng Kanyang magiging mga anak. Ang predestination o pagtatalaga ay may kinalaman sa mga magiging pribilehiyo at benepisyo na ipagkakaloob ng Diyos sa Kanyang mga anak. Ang pangalawang katotohanan na dapat mapatunayan ay ang predestination ay biblical. Ilang beses lumabas sa Bibliya ang salitang predestined o ang mga salitang ipinahihiwatig nito: Romans 8:29-30: Yaong mga kinilala ng Diyos bago pa man ay Kanyang itinalaga na maging kawangis ng Kanyang Anak, upang Siya ay maging panganay ng maraming kapatid. At yaong Kanyang mga itinalaga ay Kanyang tinawag; ang Kanyang mga tinawag ay Kanyang pinawalang-sala; at ang Kanyang pinawalang-sala ay Kanyang niluwalhati. Ephesians 1:5-6:... tayo y Kanyang itinalaga sa pagkukupkop bilang Kanyang mga ampon sa pamamagitan ni Jesu-Cristo, ayon sa Kanyang kaluguran at kalooban -- sa kapurihan ng Kanyang maluwalhating biyaya, na malaya Niyang ibinigay sa atin sa pamamagitan ng Kanyang minamahal na Anak. Philippine Biblical Worldview Institute 4

5 Ephesians 1:11-12: Sa Kanya ay hinirang tayo, itinalaga ayon sa plano ng nagsasagawa ng lahat ng bagay batay sa Kanyang layunin at kalooban, upang tayo na unang umasa kay Cristo ay maging kapurihan sa Kanyang kaluwalhatian. Ephesians 2:10: Tayo nga ay gawang-sining ng Diyos, nilalang kay Cristo Jesus para sa mga mabubuting gawa na inihanda na Niya bago pa man ang lahat upang ating isakatuparan. Sinasabi ng mga talatang ito na ang mga mananampalataya ay itinalaga upang 1) maitulad tayo sa wangis ni Jesu-Cristo, 2) maampon tayo bilang mga anak ng Diyos (at dahil tayo y mga anak ng Diyos ayon sa Romans 8:17, tayo y mga tagapagmana tagapagmana ng Diyos at kasamang tagapagmana ni Cristo), at 3) matupad ang tawag natin sa paggawa ng mabuti ayon sa layunin ng Diyos sa ating buhay. Ang Paghuhubog sa Wangis ni Cristo Napansin na ba ninyo na kapag nagkaroon ng kaunting lamat ang salamin, ito ay lumalaki nang lumalaki hanggang sa tuluyan na itong mabasag? Kapag ikaw naman ay tumingin sa salamin na maraming lamat upang magpaganda o magpapogi, hindi ba halos hindi mo na makilala ang iyong sarili dahil distorted ang iyong reflection? Nang nilalang ng Diyos ang tao, nilikha Niya ito na ayon sa Kanyang wangis. Ang tao bago nahulog sa kasalanan ay may kakayahang i-reflect ang wangis ng Diyos. Subalit dahil sa kasalanan, ang wangis ng Diyos na ito ay hindi na mai-reflect ng tama ng makasalanang tao. Ang epekto ng kasalanan ay naging parang mga lamat sa salamin. Hindi na natin mapagwawari ang larawan ng Diyos kung tayo ay titingin lamang sa ating sarili o sa ating kapwa tao. Ang paghuhubog sa wangis ng Diyos ay gawain ng Diyos Espiritung Banal sa buhay ng mga nagtitiwala kay Cristo para sa kanilang kaligtasan. Sa sandaling tumanggap ang isang tao sa salita ni Cristo, ang gawaing ito ay magsisimula na sa kanyang buhay. Pansinin natin ang katotohanan na kapag naihubog ang makasalanang tao sa wangis ni Cristo, siya ay naihubog sa wangis ng Diyos. Ito ay sapagkat si Cristo ay tunay na Diyos. Ang gawaing ito ng Diyos Espiritung Banal ay tinatawag na Sanctification (ang doctrinang ito ay tatalakayin natin nang mas detalyado pa sa bandang huli ng araling ito). 1. Ang Pag-aampon Bilang Anak ng Diyos Ang pag-aampon (adoption) ay isang legal na transaksyon na naglalaman ng mahahalagang bahagi o probisyon. Sa pagpapatuloy ng araling ito, mabuti na basahin muna natin ang mga sumusunod na passages mula sa Bibliya: Genesis 15:6; John 1:11-13; Romans 3:21-31, 4:1-18; Galatians 3:1-9, 21-29; James 2:10. a) Ang pagbibigay-bisa sa pag-aampon. Ipinaliwanag ni Apostol Pablo sa Galatians 3 na ang pagpapawalang-sala ay hindi makakamtan sa pamamagitan ng batas sapagkat ang lahat ay hindi makatutupad nang kabuoang ipinag-uutos nito. Ang pagpapala na pangako ng Diyos ay binitiwan Niya kay Abraham at sa Kanyang supling na si Cristo Jesus (ito ay bahagi ng Covenant Theology). Nilinaw ni Apostol Pablo na ang pagpapawalang-sala ay sa pamamagitan ng pagtitiwala sa salita ng Diyos, tulad nang ginawa ni Abraham nang siya ay kausapin ng Diyos. Kaya nga, ang lahat nang nananalig sa salita ng Diyos at sa salita ni Cristo ay mapapawalang-sala. Ipinaliwanag din ni Pablo na hindi naman sa walang silbing mabuti ang batas. Mayroon! Bago matapos ang ginawang pagtubos ni Jesus sa Kanyang bayan, lahat ay bihag ng batas na ginamit ng Diyos, hindi upang ang tao ay mapawalang-sala, kundi upang magsilbi bilang guardian o tagapangasiwa para doon sa mga tatanggap ng pangako sa pamamagitan ng kanilang pagtitiwala. Ang batas ang nagturo sa atin kay Jesus upang tayo ay mapawalang-sala sa pamamagitan ng pananalig. Pinapatunayan sa atin ng batas na walang makasusunod sa requirement nito ang perfect obedience. Subalit ngayong naririto na ang pananalig, wala na tayo sa supervision ng batas. At tayo nga ay nagiging anak ng Diyos sa pamamagitan ng pagtitiwala kay Cristo Jesus. Philippine Biblical Worldview Institute 5

6 Sinabi rin ito ni Apostol Juan na ang lahat na tumanggap kay Cristo at naniwala sa Kanyang pangalan ay binigyan ng karapatang maging mga anak ng Diyos, na isinilang hindi ng dugo, o ng kalooban ng laman o ng tao, kundi ng Diyos. At dahil tayo ay anak na ng Diyos, hindi na natin kailangan ng guardian. Makakamtan na natin ang karapatan para sa anak. At ito ay sa pamamagitan ng adoption o pag-aampon na binibigyang-bisa sa pamamagitan ng pananalig sa salita ni Cristo, hindi sa pamamagitan ng pagsunod sa batas o dahil sa lahi. b) Ang relasyon ng nag-ampon sa inampon. Ang adoption o pag-aampon ay isang legal na transaksyon. Nakapaloob dito ang may awtoridad sa ibabaw ng inampon, ang mga bagong obligasyon ng inampon at ang mga pinawalang-bisang mga obligasyon sa dating may taglay ng kapangyarihan na makapagpapasunod sa inampon. Nakatala sa John 8:39-44 ang isang engcuentro ni Jesus laban sa mga Pariseo (ang malakas na secto noon dahil sa kanilang kaalaman sa letra ng batas at pagsunod sa mga requirements nito). Pinagtitibay ng mga Pariseo na ang kanilang tanging ama ay ang Diyos mismo. Subalit pinabulaanan sila ni Cristo. Sinabi Niya na kung ang Diyos ang kanilang Ama, Siya ay kanilang mamahalin. Sinabi pa Niya ang dahilan kung bakit determinado ang mga ito na Siya ay patayin. Ito ay sapagkat ang kanilang ama ay ang diablo na siyang nagnanais ng Kanyang kamatayan. Sinabi ni Cristo sa kanila na ang diablo ay mamamatay-tao sa simula pa lamang at ang ama ng kasinungalingan. Kung baga, ang sinasabi ni Cristo sa mga Pariseo ay ito: Like father, like sons. Ang katotohanang sinasabi ni Apostol Pablo sa Ephesians 2:1-3 ay nangangahulugan ng ganito: Tayong mga mananampalataya ay dating mga patay sa ating mga kasalanan. Dati-rati y sunod-sunuran lamang tayo sa gawi ng mundong ito at pamamaraan ng diablo - ang espiritung sa ngayon ay gumagawa sa kalooban ng mga suwail. Lahat tayo ay namuhay noon na kasa-kasama nila, binubusog ang pita ng laman at sumusunod sa paglakad ng kanilang mithiin at kaisipan. Samakatuwid, wala tayong pinagkaiba sa mga Pariseo pag dating sa condisyon ng ating puso t kaluluwa at sunod-sunuran nga tayo sa kalooban ng diablo. Subalit nang tayo ay manalig sa salita at pangako ng Diyos, iniligtas Niya tayo sa pagkakasakal ng diablo at inampon Niya tayo bilang mga anak. Ang Diyos ang ating naging Ama. c) Ang obligasyon ng inampon sa nag-ampon. Sinasabi sa Romans 8:12 na tayo ay may obligasyon - - hindi sa pita ng laman para tayo ay mamuhay ayon sa laman at mauwi sa kamatayan - - kundi obligasyon na magpauna sa Espiritu tungo sa buhay; ang lahat nang sumusunod sa Espiritu ay anak ng Diyos. At tayo nga ay naging anak ng Diyos sa pamamagitan ng pag-aampon. Kaya naman ang ipinag-uutos ng Diyos sa mga nananalig sa Kanya ay ang magpakabanal sapagkat Siya na ating Diyos at Ama ay banal (Leviticus 20:26; 1 Peter 1:15-16). Kaya kung ang Diyos ang ating ama dahil sa adoption, tayo ay nararapat lamang na magpakabanal. d) Ang mga benepisyo at pribilehiyo ng inampon. Ang sabi ni Apostol Pablo sa Galatians 4:4-7 ay ganito: Nang dumating ang paghinog ng panahon, isinugo ng Diyos ang Kanyang Anak, isinilang ng babae, isinilang sakop ng batas, upang tubusin yaong mga nasa ilalim ng batas, para makamtan natin ang pagaampon bilang mga anak. Dahil kayo ay mga anak, isinugo Niya sa inyong puso ang Espiritu ng Kanyang Anak, na nananaghoy, Abba! Ama! Kaya hindi na kayo alipin kundi anak, at dahil anak, ginawa kayong tagapagmana. Napakainam isipin: Tayo ay tagapagmana ng Diyos na ating Ama, katulad ni Cristo. At ano naman ang ating mamanahin? Kung ang Diyos ay hari, at tayo ay Kanyang mga anak, ang ating mana ay walang iba kundi ang Kanyang kaharian. Ang Matthew 5:5, 25:34; 1 Corinthians 6:9-10; 15:50; Galatians 5:21; Ephesians 5:5; James 2:5, ang lahat ng mga talatang ito ay tumutugma sa kung ano ang mamanahin ng mga anak ng Diyos. Ang tanong ay ito: Kailan natin tatanggapin ang ating mana? Hindi tulad ng batas dito sa lupa, kung saan ang mana ay tatanggapin ng anak pagkamatay ng ama, ipagkakaloob sa atin bilang mga anak ng Diyos ang kaharian sa takdang panahon. Sa pagbabalik ni Cristo, physically, dito sa lupa, itatatag Niya ang Philippine Biblical Worldview Institute 6

7 Kanyang kaharian. Samantala, ang Kanyang pananakop sa ating mga puso ay maaari na nating malasap. At kung ito nga ang ating nararanasan, ang kaharian ng Diyos, spiritually speaking, ay atin nang namana. Para sa akin, isang napakahalagang pribilehiyo bilang anak ng Diyos na matawag ko Siyang, Ama, at makadulog sa trono ng Kanyang biyaya. 3) Mga Hinandang Mabubuting Gawa na Dapat Isakatuparan Kapag ang pinag-usapan ay ang mga mabubuting gawa na inihanda ng Diyos noong una pa man para sa atin upang ating isakatuparan, iikot at iikot ang ating paghuhukay sa Bibliya sa ilang pangunahing talata: 1) Sa Genesis 1:28 na nagtataglay ng ating orihinal na mandato mula sa Diyos, Magbunga kayo at magparami, punuin ninyo ang mundo at ito ay sugpuin. Pamahalaan ninyo ang mga isda, ibon at lahat ng claseng hayop na gumagalaw sa lupa. 2) Ang great commission ng ating Panginoon sa Matthew 28: 19-20, Kaya nga, humayo kayo at gumawa ng mga disipulo sa lahat ng bansa, bautismuhan sila sa ngalan ng Ama, ng Anak, at ng Espiritung Banal, at turuan silang sumunod sa lahat ng Aking pinag-utos. 3) Ang sabi naman sa atin sa Ephesians 2:10 ay ito: Tayo nga ay gawang-sining ng Diyos, nilalang kay Cristo Jesus para sa mga mabubuting gawa na inihanda na Niya bago pa man ang lahat upang ating isakatuparan. 4) Sa Matthew 5:16 naman, bilang asin ng lupa at ilaw ng mundo, ito ang sabi sa atin ni Cristo: Hayaan ninyong magliwanag ang inyong ilaw sa harapan ng madla para makita nila ang inyong mabubuting gawa at purihin ang ating Ama sa langit. Para ma-individualize ang pagdetermina ng plano ng Diyos sa buhay ng tao, kailangang pag-aralan at suriin ang mga gifts na binabanggit sa 1 Corinthians 12:4-11 at Romans 12:6-8. At para naman sa application ng mga gifts ng Diyos sa ating buhay tulad ng time, abilities and resources, kailangan nating pag-aralan ang mga sitwasyon sa ating paligid kung paano tayo makagagawa ng tama at mabuti para sa kapakinabangan ng ating mga kapuso, kapamilya at kababayan. Samakatuwid, sa pagpaplano ng kinabukasan, ang isang Cristiano ay mayroong general at particular guidelines na available sa kanya: 1) Ang original mandate para sa kabuoang plano ng Diyos para sa tao at mundo. 2) Ang great commission para sa priority ng pagpapatupad ng original mandate; Cristiano lamang ang makapagpapatupad ng original mandate, kaya kailangan ang evangelism at discipleship. 3) Bilang asin at ilaw sa mundo para sa paggawa ng isang world civilization na nagbibigay puri sa Diyos. 4) Ang mga gifts na taglay niya para sa kanyang individual part sa undertaking na ito. 5) Ang pamunuan ng iglesya upang makatulong sa paglalaan ng wisdom para sa kanyang plano. 6) Ang Book of Proverbs para sa kanyang day-to-day supply of practical wisdom o yaong tinatawag na prudence na maggagabay sa kanyang decision making. Kung baga, hindi darating sa isang Cristiano ang plano ng Diyos sa kanyang buhay sa pamamagitan ng panaginip o propesiya ng kung sinong propeta. Kailangan niyang gamitan ng prudence ang kanyang pagpaplano sa buhay. Ang unang gagawin ng isang seeker ay mag-aral ng Bible. Aalamin niya ang mga guidelines in Christian Living na nakapaloob dito. Aalamin niya kung ano ang kanyang mga kakayahan o talents and abilities. Aalamin niya ang available resources para sa gusto niyang gawin. Halimbawa, ang isang dukhang Cristiano ay hindi mag-aambisyong maging doctor kung hindi naman siya nakakukuha ng scholarship. Hindi siya mag-aasawa ng hindi mananampalataya kahit pa siya ay mayaman at makatutulong sa pagpapatupad ng kanyang ambisyon. Sisikapin niyang makapaglingkod sa iglesya-local. Coconsulta siya sa mga elders at ibang leaders ng iglesya upang malaman niya ang mga talents at abilities na mayroon siya na lumalantad habang siya ay naglilingkod. Pipilitin niyang alamin ang mga opportunities na kaya niyang abutin o gampanan. Maghahanap siya ng isang magmementor sa kanya. Sa ating panahon, marami ang mga Cristianong nagdudunong-dunungan (imbis na magtanong) kaya marami ang matanda na sa pananampalataya subalit hindi pa alam ang kanilang calling o bigo sa kanilang buhay. Huwag nating kalilimutan na walang exempted sa Pride. Homework: 1. Ano ang doctrine of Predestination? Biblical ba ito? Ipaliwanag. 2. Ano ang kaibahan ng doctrine of Election sa doctrine of Predestination? Philippine Biblical Worldview Institute 7

8 3. Ano ang maliwanag na sinasabi sa atin ng mga talata sa Romans 8:29-30, Ephesians 1:5-6, Ephesians 1:11-12 at Ephesians 2:10 bilang mga mananampalataya? 4. Ano ang requirement sa pagsunod sa batas? May makatutupad ba nito? Ano ang silbi ng batas? 5. Paano tayo itinuring na mga ampon ng Diyos? 6. Mayroon ba tayong obligasyon bilang mga ampon ng Diyos? 7. Ano ang mga benepisyo at mga pribilehiyo natin bilang mga inampon ng Diyos? 8. Magbigay ng ilang talata na magpapatunay na may plano ang Diyos sa bawat buhay ng Kanyang mga anak. 9. Kaninong gawain ang paghuhubog ng mananampalataya sa wangis ng Diyos? 10. Kailan ito nangyayari? C. The Fall Ang Pagkahulog ng Tao sa Kasalanan Ang orihinal na taong nilikha ng Diyos ay may tunay na kaalaman, tunay na katuwiran at tunay na kabanalan (Colossians 3:10, Ephesians 4:24). Ngunit alam natin kung ano ang nangyari: Ang isip (intellect) ng tao ay matinding naapektuhan nang siya ay mahulog sa kasalanan. Siya ay nawal an ng kakayahang mag-isip ng purong-purong tama lalo na pagdating sa mga bagay ukol sa Diyos. Ang isip niya y naging madilim. Ito ay nagulo. At naapektuhan din ang kanyang pakiramdam (emotion) - - nakaranas ang tao ng pag-uusig ng budhi, pagkahiya, pagkawalay sa Diyos at pagkawalay sa isa t isa. At ang puso ng tao ay naging sukdulang masama ayon sa Bibliya: Ang puso ay higit na mandaraya kaysa alin mang bagay at walang kagamutan. Sino ang makauunawa nito? (Jeremiah 17:9). Ang isip, emosyon at puso ng tao ay naapektuhan ng kasalanan. Ganoon pa man, hindi inalis ng Diyos ang kanyang kakayahan at kalayaan sa pagpili (freedom of choice) at nanatili ang kanyang pananagutan sa mga gagawin niyang pagpili. Ang tao ay may kalayaang sumalungat sa kalooban ng Diyos; at ito ay malaya niyang ginagawa magpahanggang ngayon. Kaya naman nararanasan niya ang mga bunga ng kanyang kasalanan: pasakit, pagdurusa, paghihirap, kawalan ng pag-asa, at kamatayan. Tandaan nating hangga t hindi ipinanganganak muli ang tao, ang kanyang puso ay hindi hihilig sa tama o mabuti. Bagkos, ang kanyang pagkilos at pagdedesisyon ay pawang pangsarili lamang at sa mata ng Diyos ay parang maruming basahan (Isaiah 64:6). Nililiwanag rin sa Romans 5:12 na ang kasalanan ay pumasok sa pamamagitan ni Adan at pumasok naman ang kamatayan sa sanlibutan sa pamamagitan ng kanyang kasalanan. Maliwanag na tinuturo ng Bibliya na ang kabayaran ng kasalanan ay kamatayan (Romans 6:23). At sapagkat ang lahat na isinisilang sa mundo ay nagmula kay Adan (ang makasalanan), lahat ay ipinanganganak na mayroong katulad ng kanyang kalikasan. Dalawang bagay ang dapat nating pakatandaan patungkol sa naging kalikasan ni Adan: a) ang kanyang physical life ay hulog sa kasalanan [mababa o kapos sa kaluwalhatian ng Diyos at nakahilig sa paggawa ng kasalanan] at ito ay may hangganan, at b) bagamat ang kanyang kaluluwa ay buhay, ito ay patay - - walang pakikipag-ugnayan o conecsyon sa Espiritu ng Diyos. Ang lahat ng taong ipinanganganak ay patay ang espiritu (hindi siya walang espiritu kundi patay ang kanyang kaluluwa pagdating sa mga bagay na may kaugnayan sa Diyos). Kaya nga tinuturo ni Cristo sa John 3:3-6 na ang bawat isa sa atin sa sanlibutan ay kinakailangang ipanganak muli upang masumpungan ang kaharian ng Diyos. Niliwanag Niya na ang ipinanganak sa laman ay laman at ang ipinanganak naman sa espiritu ay espiritu. Ang pangalawang kapanganakan ay tinatawag na spiritual birth - - ang pagkabuhay ng kaluluwa sa pamamagitan ng kapangyarihan ng Espiritung Banal. Tandaan natin na ang kaluluwa ng tao, buhay man o patay sa Espiritu ng Diyos ay may walang hanggang existence. Ang tanong nga lamang ay, saan siya mag-i-spend ng kanyang everlasting existence? Sa piling ba ng Diyos o hiwalay sa Kanya? Nang sabihin ni Cristo na ang ipinanganak sa laman ay laman, ang ibig Niyang sabihin ay hindi maaaring manganak ng espiritu ang laman o magkaroon ng kakayahan ang laman na buhayin ang kanyang patay na espiritu. Ang patay na espiritu ay walang kakayahan o kapangyarihan na buhayin ang kanyang sarili, gustuhin man niya ito o hindi. Ang Espiritu lamang ng Diyos ang nakapagbibigay ng hininga ng buhay sa patay; tulad ng ginawa Niya sa simula nang hingahan Niya ng buhay si Adan na nanggaling lang sa alabok (Genesis 2:7). Philippine Biblical Worldview Institute 8

9 Ang tao ay nag-iimbento ng maraming paraan na sa kanyang palagay ay makapagliligtas sa kanya sa walang hanggang kamatayan (ang walang hanggang pagkawalay sa Diyos). Halimbawa, relihion, pilosopiya, o ang paniniwala na walang Diyos at walang buhay sa likuran ng kamatayang pisikal. Subalit ano man ang kanyang gawin, mabuti man o masama sa tingin ng tao, wala itong kalalabasan. Ika nga, no effect ang mga ito. Mananatili pa rin na magulo at madilim ang kanyang isipan at walang katahimikan ang kanyang puso. Upang makamtan ng tao ang minimithing katahimikan, may mga mahahalagang katotohanan na may kinalalaman sa pagkahulog ng tao sa kasalanan at ang epekto nito sa kanyang kinabukasan ang dapat niyang malaman. Ang Bibiliya lamang ang makapaglalaan ng mga makabuluhang kasagutan sa mga tanong na sumasakal sa kanyang kaluluwa: 1. Ano ang kamatayan na tinutukoy sa Genesis 2:17 nang sabihin ng Diyos na sa araw na kumain ang tao ng pinagbabawal na bunga siya ay mamamatay? Maliwanag na sinasalaysay ng Bibliya ang tunay na pangyayari at karanasan (hindi lamang parang kuwento ni Lola Basyang) ng unang magulang ng tao, sina Adan at Eba, na sila ay sumuway sa pinag-utos ng Diyos sa kabila ng babalang sila ay tiyak na mamamatay. Kumain sila ng bunga mula sa pinagbawal na puno ng kaalaman ng mabuti at masama (Genesis 2:17: 3:6). Agad silang dumanas ng spiritual death (ito ang paghiwalay ng Espiritu ng Diyos sa tao) na pinahihiwatig ng agad-agad na epekto ng kasalanan sa kalikasan ng tao. Matapos ang maraming taon, sila ay namatay din physically (ito ang paghihiwalay ng kaluluwa ng tao sa kanyang katawang lupa, Genesis 5:1-3). Samakatuwid, may dalawang uri ng kamatayan ang nakapaloob sa salitang ginamit ng Diyos sa Genesis 2:17, ang kamatayang espiritual at kamatayang pisikal. 2. Ano ang mga immediate effects ng kasalanan sa pagkatao nina Adan at Eba? Mababasa natin ang agarang epekto ng kasalanan kina Adan at Eba sa Genesis 3:9-19. Basahin natin nang dahan-dahan. Verses 9-10: Nang marinig ng lalaki, kasama ang kanyang asawa, ang himig ng Panginoong Diyos na lumalakad sa hardin sa lamig ng araw, sila ay nagtago sa likuran ng mga puno sa hardin. Subalit tinawag siya ng Diyos, Nasaan ka? Sumagot ang lalaki, Narinig ko na nasa hardin Ka, natakot ako dahil ako ay hubad; kaya ako ay nagtago. Samakatuwid, ang unang epekto ng kasalanan ay takot na nagmula sa pagkaunawa (awareness o consciousness) ng pagkakasala (guilt) at pangalawa ang pagkahiya (shame) na nauwi sa pagtatago. Pagkakasala (guilt) at pagkahiya (shame) na nauuwi sa takot at pagtatago; ito ang immediate effects ng kasalanan. At may karugtong pa yan, basahin natin ang sagot ni Adan at ni Eba sa verses 12 at 13. Adan: Yung babae na dinala Mo rito upang kasamahin ko - - binigyan niya ako ng bunga mula sa pinagbabawal na puno, at kumain ako. Eba: Niloko ako noong ahas, kaya ako kumain. Kasunod na sa guilt and shame ang pagwawalang-sala sa sarili (self-righteousness) na nauuwi sa pagpasa ng personal na responsibilidad. Ibig sabihin, si Adan din pala ang nag-imbento ng defense, at ang depensang ginawa niya ay ang pagpasa ng blame sa iba. Ang sinasabi ni Adan sa Diyos ay ito: Huwag ako ang sisihin Mo. Ikaw ang naglagay sa piling ko ng babae, kaya Ikaw ang dapat sisihin. Ganito naman ang takbo ng depensa ni Eba (para ko nang narinig): Aba, huwag ako ang sisihin Mo, biktima lang ako dito. Sino ba ang naglagay ng ahas dito sa hardin? Ultimately, ang sinisisi ng tao ay ang Diyos. Ang mga epekto naman ng parusa sa kasalanan ng tao ay sakit at hirap (pain and suffering). Makikita natin ito sa verses 16 at 17. At ang katapusan ay kamatayang pisikal, ang pagbabalik ng katawang lupa sa lupa (verse 19). Guilt at shame, pain at suffering, physical at spiritual death. 3. Paano mawawala ang epekto ng kasalanan sa katawan ng tao? Ang sabi ni Apostol Juan sa kanyang unang liham, verses 8-9 ay ito: Kung nagpapatunay tayo na tayo ay walang kasalanan, niloloko natin Philippine Biblical Worldview Institute 9

10 ang ating sarili at ang katotohanan ay wala sa atin. Kung ikukumpisal natin ang ating mga pagkakasala, matapat at makatarungan ang Diyos na magpapatawad sa ating mga kasalanan at maglilinis ng ating karumihang galing sa ating mga kamalian at kasamaan. Ang sabi naman ni Apostol Pablo sa 1 Corinthians 15:42-48 ay ito: Kaya ito ang mangyayari sa pagkabuhay (resurrection) ng mga patay. Ang katawan na itinanim na nabubulok ay ibabangon sa walang pagkabulok; ang itinanim sa pagkawalang-dangal ay ibabangon sa kaluwalhatian; ang itinanim sa kahinaan ay ibabangon sa kapangyarihan; ang itinanim sa katawang lupa ay ibabangon sa katawang espiritu. Kung mayroong katawang lupa, mayroong katawang espiritu. Ito ay nasa kasulatan: Ang unang Adan ay naging buhay na nilalang; ang huling Adan naman ay espiritung nagbibigay buhay. Ang espiritual ay hindi nauna sa natural. Natural muna bago espiritual. Ang unang Adan ay galing sa alabok ng lupa, ang ikalawang Adan ay galing sa langit. Ang galing sa nagmula sa lupa ay tulad ding lupa, ang galing sa nagmula sa langit ay tulad ding makalangit. At gaya rin na tayo ay kawangis ng taong lupa, magiging kawangis din tayo ng taong langit. Ang puno t dulo ng mga katuruang ito nina Juan at Pablo ay ito: Tayong mananampalataya ay magkakasala at magkakasala pa rin hanggang tayo ay nasasa ating katawang lupa. Makakamtan lamang natin ang tinatawag na sinless perfection pagkatapos na ng resurrection ng ating mga katawan. Ang malugod dito ay ang paglalaan ng Diyos ng patuloy na paglilinis sa ating budhi sa pamamagitan ng pagkukumpisal ng ating mga kasalanan sa Kanya. Subalit huwag nating kalilimutan na ang bawat kasalanan ay may kanya-kanya pa ring epekto sa ating pagkatao. Takot, hiya, paghihirap at sakit ay mananatiling kahalo ng ating buhay dito sa mundo. Ika nga, walang immuned sa atin sa mga bagay na ito dahil lahat nga tayo ay nangagkakasala pa. Ang mahalagang tandaan tungkol sa paksang ito ay ang tatlong prinsipyong kaugnay ng kasalanan. Una, ang kabayaran ng kasalanan. Binayaran ni Cristo ang pagkakautang nating kamatayan dahil sa kasalanan. Liliwanagin pa natin ito sa mga susunod na aralin patungkol sa Pagtubos at Paglilinis. Wala na tayong utang. Bayad na! Ikalawa, ang kapangyarihan ng kasalanan. Tunay na makapangyarihan ang kasalanan at noon bago tayo nagtiwala kay Cristo ay sunodsunuran lamang sa pita ng ating puso t laman. Subalit ngayon na tayo ay tinatahanan na ng Espiritung Banal, may laban na tayo sa kapangyarihan ng kasalanan. Hindi na tayo dapat sunod-sunuran na lamang sa kanyang bawat naisin. Ang palagiang pagkukumpisal sa Diyos ang nagpapaalpas sa atin sa sakal ng kasalanang ating paulit-ulit na ginagawa. Ikatlo, ang kalikasan ng kasalanan. Wala sa plano ng Diyos na mapaalis natin sa ating katawang lupa completely ang presensya ng kasalanan. Ang kalikasan nito ay nananahan sa lupa at ang lupa ay sinumpa ng Diyos dahil sa kasalanan ng ating unang magulang (Genesis 3:17). Sa madali t sabi, tayo ay galing sa lupa, ang kalikasan ng kasalanan ay napasa-lupa nang nagkasala si Adan. Samakatuwid, habang tayo ay nasa katawang lupa, ang kalikasan natin ay kasapi sa kalikasan ng kasalanan. Purihin ang Diyos dahil siguradong darating ang sandali na iiwan natin ang lupang katawan at tatanggap tayo ng makalangit na katawan. 4. Mayroon bang pang-unawa ang makasalanang tao tungkol sa bagay na espiritual? Kailangan ang pag-iingat sa pagsagot sa katanungang ito. Kailangan munang liwanagin ang ibig sabihin ng pang-unawa sa espiritual na bagay ayon sa salita ng Diyos at pang-unawa sa espiritual na bagay ayon sa isipan ng tao. Kapag ginamit ng Bibliya ang salitang espiritual, ito ay may kaugnayan sa spiritual realm, ang ginagalawan ng mga bagay na espiritual. Halimbawa, ang katawang lupa ng tao ay nabubuhay sa physical o material realm samantalang ang kanyang kaluluwa ay nabubuhay sa spiritual realm. Ang mga anghel at demonyo ay nabubuhay sa spiritual realm bagamat sila paminsan-minsan ay nakatutuntong sa physical realm. Ang mga ulap sa kalangitan na ating nakikita at espasyong lampas pa sa alapaap na di natin nakikita kung saan naroroon ang mga bituin ay kasama sa physical realm. Ang langit kung saan nananahan ang Diyos ay nasa spiritual realm. 5. Kung may kakayahang unawain ng fallen man ang mga spiritual matters, may kakayahan din siyang gumawa ng tama at mabuting pagpili katulad nang pagtanggap sa gospel message. Kung ganoon nga, mali ang sinasabi sa Bibliya na, Walang matuwid, wala kahit isa; walang nakauunawa, walang naghahanap sa Diyos. Silang lahat ay tumalikod, pare-pareho silang nawalan ng kabuluhan; walang gumagawa ng mabuti, wala kahit isa (Romans 3:11-12). At mali rin ang sinasabi sa Bibliya na, Ang taong hindi pinananahanan ng espiritu ay hindi tumatanggap ng ano man sa Espiritu ng Diyos, sapagkat kahangalan lamang ito sa kanya. At hindi niya ito mauunawaan sapagkat ang mga ito ay inu- Philippine Biblical Worldview Institute 10

11 Unawa lamang sa pamamagitan ng espiritu (1Corinthians 2:14). At paano masasabi ni Jesus na,... Maliban na ang tao ay ipanganak muli, hindi niya makikita ang kaharian ng Diyos (John 3:3). Kung ang fallen man ay may kakayahang makita ang kaharian ng Diyos bago siya ipanganak muli, tunay ngang makagagawa siya ng desisyon na tanggapin ang gospel message. But as it is, nangangailangang ipanganak muli ang fallen man upang magkaroon siya nang kakayahang makita ang kaharian ng Diyos at pagkatapos ay marinig at matanggap ang mensahe ng kanyang Hari: Magsisi kayo sapagkat nalalapit na ang kaharian ng Diyos. At kung may kakayahan nga ang fallen man upang tanggapin ang gospel message, at kapag ginawa niya ito, ang kaligtasan ay nagiging gantimpala na at ito ay hindi na resulta ng biyaya ng Diyos. Samakatuwid, ang fallen man ay naging anak ng Diyos dahil sa kanyang human will. Kung ganoon nga, mali ang sinasabi ng Bibliya na, Ang pagliligtas sa inyo ay mula sa biyaya, sa pamamagitan ng pagtitiwala - - at ito ay hindi galing sa inyong sarili, ito ay handog ng Diyos - - hindi sa pamamagitan ng gawa, upang walang makapaghambog (Ephesians 2: 8-9). At mali ang Bibliya sa pagsasabing, Ang lahat ng tumanggap sa Kanya, ang lahat ng sumampalataya sa Kanyang pangalan ay pinagkalooban Niya ng karapatang maging anak ng Diyos sila y isinilang hindi sa dugo, ni ayon sa kagagawan ng tao, kundi ng Diyos. Ang katotohanan ay desisyon lang ng Diyos kung sino man ang Kanyang aariing anak. Kung ipipilit ng fallen man na sa kanyang sarili ay may kakayahan siyang maunawaan ang mga bagay na espiritual, katulad ng gospel message, at kaloobang ipanganak sa Diyos, nagagawa niya ito ayon sa kanyang karunungan at pagkaunawa. Dahil doon, ipaglalaban niya ang kanyang kaso sa pamamagitan ng paggamit ng pansariling pangangatuwiran (human logic) na nakabase sa pansariling pang-unawa (human understanding). Gagamitin pa rin niya ang Scriptura upang suportahan ang kanyang mga argumento imbes na hayaan niyang ang Scriptura ang magturo sa kanya. Ang halimbawa ng argumentong ito ay ganito: Sa simula pa lang ay alam na ng Diyos kung sino ang tatanggap ng gospel message. Base sa Kanyang kaalaman kung ano ang magaganap sa panghinaharap (foreknowledge), humirang ang Diyos kung sino ang Kanyang aariing mga anak na ipanganganak muli sa isang punto ng kanilang mga buhay. Ginagamit ang Romans 8:29 upang masuportahan ang argumentong ito: For those God foreknew he also predestined. Kung susundan natin ang argumento, ang salitang foreknew ay tumutukoy sa mga tatanggap kay Jesus kung mabibigyan ng pagkakataong pumili. This sounds so logical. However, naroon pa rin ang katanungang - - Ano ang katayuan ng foreknown man nang tanggapin niya si Cristo? Siya ba ay nasa state of grace o fallen state nang tanggapin niya si Cristo? Iikot na naman tayo, hindi ba? Nararapat na matumbok muna natin ang katotohanan ukol sa kung may kakayahan o walang kakayahan ang fallen man na makaunawa patungkol sa espiritual na mga bagay. Pinatototohanan ng Bibliya ang bagay na ito: Ang fallen man ay walang kakayahang makaunawa ng mga espiritual na mga bagay. Ito ang unang punto sa isang sistema ng kaisipang tinatawag na The Five Points of Calvinism. Ito ay ang doctrina ng Total Depravity. Ngunit maaari na namang ipagpilitan ang katanungang: Paano ang freewill ng tao? Wala ba siyang free will, o para lang ba siyang puppet o robot? Kung wala siyang kakayahan sa kanyang sarili na piliing tanggapin si Cristo, hindi siya dapat managot sa pagtanggi niya sa ebanghelyo ng kaligtasan, hindi ba? Ang mga ito ay mabuti at pinag-isipang mga tanong na nangangailangan ng tuwirang sagot. Siyempre, ang sagot ay makikita natin sa Bibliya. Simulan nating pagtuunan ng pansin ang free will dahil sa ito y may kinalalaman sa human heart. After all, ang free will ng tao ay laging malayang isinasakatuparan ang mga naisin ng kanyang puso. Nilikha ng Diyos ang tao na may katalinuhan, may damdamin at may kakayahang magdesisyon. Ang lahat ng pangkatauhang aspetong ito ng tao ay nananahan sa kanyang puso ayon sa Bible -- ang sentro ng katauhan kung saan ang isip (mind), emosyon (emotion) at kalooban (will) ay may pagkakaisa. Ang mind ay ang siyang naka-iisip, nakaaalam, nakababatid at nakauunawa. Ang emotion ay ang nakadarama. Ang will ay ang nagdedesisyon. Ang puso ay ang nag-iisip, dumarama at malayang nagsasakatuparan ng kanyang mga naisin. Magkakasama at nagkakaisang nananahan ang mind, will at emotion hanggang nang pumasok ang kasalanan. Naapektuhan ng kasalanan ang isip -- wala na siyang kakayahang maka- Philippine Biblical Worldview Institute 11

12 pag-isip ng mga makadiyos na kaisipan at purong-tama lamang. Katulad ng nabanggit na, ang isip ng tao ay naging madilim. Ito y naguluhan. Naapektuhan ng kasalanan ang emotion -- biglang nakaranas ang tao ng pag-uusig ng budhi, pagkahiya, pagkawalay sa Diyos at pagkawalay sa kapwa. Ganito ang sinasabi sa Jeremiah 17:10, Akong Panginoon ay sumasaliksik sa puso at sumisiyasat sa isip, upang gantimpalaan ang tao ayon sa kanyang ugali, ayon sa kung ano ang nararapat sa kanyang gawa. Kaya t napakahalagang maunawaan ang kaibahan ng heart at will; sa kadahilanang ang kalooban ay malaya at ang kasamaan ng puso ay walang lunas. Lubos na makasalanan ang puso ng tao. Higit na nangingibabaw ang kanyang mga pita kaysa sa pag-ibig niya sa Diyos. Lagi niyang isasakatuparan ang mga di makadiyos na gawain. Sasaliksikin ba ng fallen heart ang Diyos? Mauunawaan kaya niya ang mga bagay patungkol sa Diyos? Sa sarili ba niya ay makagagawa ito ng mabuti? Sinasabi sa Psalms 14:2-3 ang ganito: Magmula sa langit, ang Panginoon ay nagmamasid sa mga anak ng tao upang tingnan kung mayroon pang nakauunawa at naghahanap sa Diyos. Kasama ang Romans 3:11-12 sa pagdedeclara na: Walang nakauunawa, walang humahanap sa Diyos. Ang lahat ay tumalikod, pare-pareho silang naging masama; walang gumagawa ng mabuti, wala kahit isa. Upang magkaroon ng kakayahan ang fallen man na saliksikin ang Diyos, maunawaan ang Diyos, at makita ang kaharian ng Diyos -- kinakailangang ipanganak siyang muli at tumanggap ng bagong puso, isang pusong laman at hindi bato (Ezekiel 11:19). Hindi problema ang will; ito ay tunay na malaya. Ang problema ay ang puso -- wala itong kakayahang turuan ang will upang gumawa ng mabuti at pumili ng tama. Homework: 1. Anong clase ang original man na nilikha ng Diyos? 2. Ano ang nangyari sa isip ng original man nang siya y mahulog sa kasalanan? 3. Anong verse sa Bible ang makapagpapatunay sa iyong sagot? 4. Ano ang dalawang bagay na dapat nating tandaan sa kalikasan ni Adan? Magkapareho ba kayo ng kalikasan? 5. Ano ang dalawang clase ng kamatayan na dinanas ng tao nang siya ay magkasala? 6. Ano-ano ang mga immediate effects ng kasalanan at ano-ano pa, sa palagay mo, ang mga bunga ng mga epektong ito? 7. May kakayahan ba, on his own, ang tao na maunawaan ang mga espiritual na bagay? Magbigay ng verse reference upang mapatunayan ang iyong sagot. 8. Makakaya ba ng natural na tao ang bigyan ng buhay ang kanyang patay na espiritu upang matanggap niya ang gospel message? 9. Ano ang tatlong aspetong pangkatauhan na nananahan sa puso ng tao? Ano-ano ang kanilang function? 10. Paano naapektuhan ng kasalanan ang mind, emotion at will ng tao? 11. Ano ang dapat na mangyari upang magkaroon ng kakayahan na saliksikin at maunawaan ng fallen man ang Diyos? D. Redemption - Ang Pagtubos sa mga Hinirang ng Diyos Kasama sa pakikipagtipan ng Diyos sa kanyang bayan ang gagawing pagtubos sa kanila mula sa pagkaalipin sa kapangyarihan ng kasalanan. Ang consepto ng pagtubos sa Bibliya ay may kinalalaman sa kaukulang kabayaran kapalit sa pagpapalaya ng tutubusin. Mayroong palitan na nagaganap sa pagtutubos. Dito sa ating bansa, usong-uso ang pagsasanla ng alahas o ano mang bagay na may kahalagahan kapag nangailangan ng pera ang isang Pilipino. Kadalasan nga lang, hindi na natutubos ang isinanla dahil sa kakapusan. Sa Bagong Tipan, ang pagtubos ay nakatuon sa kapatawaran - ayon sa batas - patungkol sa pagkakautang. Sinabi ni Jesus sa Matthew 20:28 ang ganito: Hindi Ako naparito upang paglingkuran kundi maglingkod at ibigay ang Aking buhay bilang kabayaran para sa marami. Sa Huling Hapunan kasama ang Kanyang mga disipulo, sinabi ni Jesus ang ganito patungkol sa alak na Kanyang hawak: Ito ang Aking dugo ng bagong tipan na mabubuhos para sa kapatawaran ng kasalanan ng marami (Matthew 26:28). Ang nabanggit na legal concept na tutuparin ni Cristo Jesus ay ipinahayag sa Psalms 49:7-9, Walang sino man ang makatutubos ng buhay ng kanyang kapwa o makapagbibigay ng bayad sa Diyos Philippine Biblical Worldview Institute 12