Addysg Oxfam

Transcription

1 Tir pwy? Cardiau cymeriad cynradd Rydych yn gweithio i r llywodraeth. Nid oes gan unrhyw un arall bapurau sy n dweud mai nhw yw perchnogion y tir, felly rydych yn meddwl ei fod yn eiddo i chi Chi sydd â r grym i benderfynu beth sy n digwydd iddo Gallwch wneud llawer o arian o i werthu Cyn belled ag y byddwch yn gwneud arian, nid ydych yn poeni beth fydd yn digwydd i r tir Rydych yn berson busnes cyfoethog. Mae pris y tir yn rhad iawn Nid ydych am ddefnyddio r tir ar hyn o bryd, na gadael i unrhyw un arall ei ddefnyddio Bydd y tir werth mwy yn y dyfodol, felly byddwch yn ei werthu i wneud mwy o arian Nid ydych am gyflogi pobl leol Mae gennych lawer o arian i berswadio rhywun i w werthu i chi. Addysg Oxfam Rydych yn ffermwr sy n ffermio ar y tir. Eich tir chi yw hwn, oherwydd mae eich teulu wedi bod yn ffermio yno ers nifer o flynyddoedd Ond nid oes gennych unrhyw bapurau i brofi hynny Rydych yn tyfu cnydau i w gwerthu yn y farchnad leol i wneud arian Mae 50 o bobl leol yn gweithio gyda chi ar y tir Ychydig iawn o arian sydd gennych Rydych yn gweithio i fusnes rhyngwladol. Byddwch yn tyfu cnydau ar y tir i w troi n fiodanwydd, i w anfon i wlad orllewinol Byddwch yn defnyddio peiriannau felly 20 person yn unig fydd angen eu cyflogi i weithio ar y tir Mae gennych lawer o arian i berswadio rhywun i w werthu i chi ucational purposes only. Page 1

2 Addysg Oxfam Trafodaeth Tir Pwy? Gwneud eich pwynt! Beth ydych am ei gyflawni? Trafodaeth Tir Pwy? Gwneud eich pwynt! Beth ydych am ei gyflawni? Pa ffeithiau neu wybodaeth sy n eich cefnogi? Pa ffeithiau neu wybodaeth sy n eich cefnogi? Beth fyddwch yn ei ddweud? Beth fyddwch yn ei ddweud? ucational purposes only. Page 2

3 Sun Biofuels a Tanzania Mae cwmni o r DU o r enw Sun Biofuels am brynu llawer o dir yn Tanzania, er mwyn tyfu Jatropha (biodanwydd), yn bennaf i w werthu i Ewrop. Dywed Peter Auge, rheolwr cyffredinol Sun Biofuels na fydd y planhigfeydd yn defnyddio tir sy n cael ei ddefnyddio i dyfu bwyd. Bydd yn talu arian i bobl leol sy n colli eu tir, ac yn rhoi swyddi iddynt yn ffermio r planhigion. Hefyd bydd yn gwario arian ar bethau fel ysgolion. Pencadlys Sun Biofuels, Dar Es Salaam, Tanzania. Safbwynt y llywodraeth Mae r mwyafrif o r bobl yn dlawd iawn, ac nid yw r tir yn cael ei ddefnyddio mewn ffordd dda. Roedd llywodraeth Tanzania yn meddwl y byddai cael arian drwy werthu tir i gwmnïau rhyngwladol (ledled y byd) yn helpu i wella hyn. Safbwynt pobl Mbata Mae 850 o bobl yn byw ym mhentref Mbata, lle mae Sun Biofuels am brynu tir. Maent yn tyfu bwyd, ac yn casglu dŵr a choed o r tir gerllaw. Mae nifer o bobl yn cael arian drwy werthu siarcol sy n cael ei wneud o r coed. Bag o siarcol ym Mbata. Menywod yn casglu dŵr yn y gors, Mbata Roedd y pentrefwyr yn hapus o weld Sun Biofuels yn prynu tir. Dywedodd Mussa Mirisho, sy n byw yno, Maent yn rhoi hadau a marchnad i ni, felly mae hyn yn dda i ni.

4 Proses ddryslyd Y pentrefwyr sydd berchen y tir, a rhaid iddynt gytuno i r gwerthiant. Mae gwleidyddion lleol wedi bod yn annog y pentrefwyr i gytuno, ac mae r pentrefwyr yn cael addewid o arian am eu tir, a swyddi. Ond nid oes cytundeb ysgrifenedig. Mae pethau braidd yn frysiog. Dim ond 4 diwrnod sydd i drafod cyn cytuno ar y gwerthiant. Pentrefwyr ar eu colled? Ar ôl y gwerthiant, derbyniodd y pentrefwyr lai na hanner yr iawndal a addawyd, a dim ond traean o r swyddi gafodd eu creu. Bellach nid yw r pentrefwyr yn berchnogion ar y tir y maent yn dibynnu arno. Mae Saibi Mrisho (chwith) yn paratoi siarcol. "Rwy n dibynnu ar wneud siarcol i ddarparu ar gyfer fy nheulu. Nid ydym yn gwybod a fyddwn yn cael caniatâd i ddefnyddio r goedwig i wneud siarcol. Os na fyddwn, ni fydd modd i mi fwydo fy nheulu. Mae Emilia Isdori (dde) yn casglu dŵr. Meddai: Mae r dŵr hwn yn bwysig i mi, oherwydd rydym yn ei ddefnyddio i goginio, golchi dillad, ymolchi ac yfed. Mae n cymryd 2 awr i mi gerdded i w gasglu, ond dyna r unig ddewis. Os fydd y cwmni yn gwrthod mynediad at y dŵr, ein unig ddewis fydd erfyn arnynt i gael mynediad." Adolygu gwerthiant tir Yn sgil problemau fel hyn, yn 2009 penderfynodd llywodraeth Tanzania atal pob gwerthiant tir ar gyfer biodanwydd er mwyn ystyried ymhellach.

5 Hawliau tir, biodanwydd a Tanzania y bobl Dychmygwch mai chi yw un o r bobl ganlynol. Ystyriwch beth fyddai eu barn am y cytundeb hwn. Dychmygwch eich bod mewn cyfarfod yn y pentref cyn gwerthu r tir. Beth fyddech chi n ei ddweud? John Hangi, Swyddog Tir Rhanbarth Kisarawe. Mae n cynrychioli pobl leol ond hefyd yn gweithio i lywodraeth ganolog Tanzania. Peter Auge, Prif Weithredwr Sun Biofuels Tanzania Ltd, yn Dar Es Salaam (prifddinas). Mae n cael ei gyflogi i wneud arian i Sun Biofuels.

6 Ffynhonnell: Yr Athro Jumanne Maghembe, Gweinidog Amaeth, Sicrwydd Bwyd a Chydweithfeydd. Cyfrifol am benderfyniadau datblygu ardaloedd gwledig. Veronica Mabuga gyda i meibion a i gŵr. Mae n rhedeg siop fach ym mhentref Mbata, yn gwerthu pethau i bobl leol. Mae nifer o i chwsmeriaid yn gwneud siarcol i gael arian.