Learning by Ear Unce upon a time... in Africa Episode 3: TRADE IN AFRICA. Author: Marta Barroso Editors: Maja Braun, Jan-Philipp Scholz CHARACTERS:

Transcription

1 Learning by Ear Unce upon a time... in Africa Episode 3: TRADE IN AFRICA Author: Marta Barroso Editors: Maja Braun, Jan-Philipp Scholz CHARACTERS: Intro/Outro (female/male) Scene 1: June (13, female) Mum (38, female) Grandpa (77, male) Scene 2: Singh (40, male) (with an INDIAN accent) Abou/Dad (40, male) Harbor worker (40, male) Men unloading ship Scene 3: Mum (38, female) June (13, female) Grandpa (77, male) Scene 4: Abou/Dad (40, male) 1

2 Singh (42, male) (with an INDIAN accent) Scene 5: June (13, female) Grandpa (77, male) Intro: Hujambo na karibu kwenye mfululizo wa hadithi kwa jina Hapo Zamani Za kale...barani Afrika katika makala ya Noa Bongo Jenga Maisha Yako kuhusu historia ya Afrika! Leo hii June anafurahia biashara yake ya kwanza katika soko la kijijini. Babu mzee Peter anamuelezea kuhusu vipawa vya watu wa pwani ya mashariki ya Afrika. Karibu tuandamane pamoja ili upate kufahamu jinsi biashara ilivyokwenda, hapo zamani, zamani za kale... Music 1, then cross fade with SFX First Scene: Outside the house. SFX: Someone washing clothes, someone counting coins, someone hitting with wooden pole on cement ground. In the background: chicken, goats, birds, then fade under 1. June: (counting coins) 4, 5, 6, 50, jumlisha 20, inakuwa 6 na 70 (speaking loudly) Mama! Nimepata 6 na 70!! SFX: Someone washing clothes, someone counting coins, 2

3 wooden pole stops hitting on cement ground. In the background: chicken, goats, birds, fade under 2. Mum: (washing clothes) Wewe ni mfanyabiashara mkubwa, kama vile babu! Je, baba, hauna hadithi yoyote kuhusu biashara zako?au hata biashara za rafiki zako? 3. Grandpa: (hitting again with wooden pole) Ha, ninazo nyingi tu... June stands up and sits next to grandpa SFX: Footsteps on cement ground. In the background: chicken, goats, birds, then fade under 4. June: (enthusiastic) Niambie babu, unajua nini kuhusu biashara? Nifundishe mbinu zote ili niweze kwenda sokoni kila Jumamosi nikapate fedha nyingi! Hihi!!! 5. Grandpa: Je. Unajua ni kina nani waliokuwa mabingwa wa majadiliano ya kibishara, hapo zamani za kale? (June: Hmhm!, like saying No ) Ni Waswahili! 6. June: Kweli babu? Kwani walifanya vipi? 3

4 7. Grandpa: Walikuwa na mbinu nyingi za kufanya biashara...lakini walikuwa na sehemu mbili za asilia zilizokuwa na faida kwa upande wao. Kwanza: pwani ya bahari ya Hindi. Na pili: pepo ambazo zilikuwa bora kwa vyombo vya baharini, ambazo wafanya biashara walizitumia nyakati hizo za pepo nzuri kuweza kufika huko pwani ya Waswahili. Kutoka mji mkuu wa Somalia ulio katika pembe ya Afrika mpaka Sofala, ambako leo hii inajulikana kama Msumbiji, Waswahili walianzisha miji mingi katika nchi mbalimbali. 8. June: (surprised) Na miji yote hiyo iliungana pamoja?! 9. Grandpa: Naam, miji hii haikuwa chini ya mfumo mmoja wa kisiasa lakini tamaduni zao zilikuwa sawa katika eneo hilo lote na bila kusahau lugha ya Kiswahili ambayo ni mchanganyiko wa lugha za Kiarabu na Kibantu. Na maana yake ni pwani. Miji hii ilikuwa kwa haraka na kufikia kuwa maeneo makubwa ya kibiashara katika karne ya kumi na tano. Lakini kabla ya hapo, walikuwa wakibadilishana bidhaa na mawazo kuhusu teknolojia ya kisasa. 4

5 10. June: Walifanya biashara na nani, babu? 11. Grandpa: Na wengi, watu wengi! Na Waarabu, Waajemi, Wahindi na hata Wachina! 12. June: Lazima walikuwa ni hodaaari sana! 13. Grandpa: Ndio walikuwa hodari! Walianzisha njia za kibiashara zilizounganisha mpaka ndani ya bara la Afrika, kwa mfano Zimbabwe, na pwani ya mashariki, ambako miji mashuhuri ilikuwa: Mogadishu, Mombasa, Zanzibar, Kilwa, Sofala.na huko huko pwani walifanya biashara na manahodha na wafanyabiashara kutoka nje. 14. June: (enthusiastic) Je, Babu, Walipata fedha nyingi na kuku pia? 15. Grandpa: (laughing) Hasa, mpenzi mjukuu wangu! Juu ya hayo waliuza dhahabu, pembe za ndovu na watumwa, na wao walinunua nguo, vyombo vya kaure na viungo vya bizari... kama baba angeliishi wakati ule, tuseme katika karne ya tisa. Labda angelikuwa mfanya biashara 5

6 Flashback music Second Scene: At the harbor of Kilwa. SFX: Sea waves on beach sand, seagulls, a ship being unloaded. In the background: many people talking and shouting 16. Singh: Nimeambiwa kuwa wewe ndio mtu sahihi wa kununua bidhaa zangu 17. Abou: Umeambiwa kweli kabisa! Naona hii ndio mara yako ya kwanza kufika hapa Kilwa.ninaitwa Abou. Mimi ni mfanyabiashara, na ninafanya kazi moja kwa moja na sultani wa mji huu uliokamilika, Ali Bin Al-Hassan! Nafurahi kukuona! 18. Singh: Singh Raj. Ni furaha kwangu pia! Uzuri wa mji wenu unajulikana kila mahala huko mashariki! Sijawahi kusafiri zaidi kusini lakini nataraji kuwa itakuwa ni vyema! 19. Abou: Ha, sana kabisa. Wewe mtu mwema, itakuwa vyema! 20. Singh: Lakini nakwambia: safari hii hatukutegemea pepo za kusi kuanza kuvuma kabla hatujafika hapa 6

7 21. Abou: Pepo siku hizi zinabadilika badilika kuvuma kwake! Kwa hivyo ninakushauri: ukae hapa Kilwa hadi pepo hizi za kusi zimalizike! Bakia hapa upate raha kidogo! Baada ya hapo hutotaka kuondoka tena, utaona 22. Singh: Nina hamu ya kuujua mji kwa sasa naomba radhi kwani ninataka kuangalia upakuaji wa mali yangu! 23. Abou: Ningependa kukualika kwa chakula cha jioni kesho nyumbani kwangu. Yeyote atakuonyesha nyumba yangu ilipo. Saa kumi na mbili za jioni kesho! 24. Singh: Basi tutaonana kesho! Nitafurahi sana kuja! SFX: Footsteps from one person going away on stone ground and another one walking on stone ground. Sea waves on beach sand, seagulls, ship being unloaded. In the background: many people talking and shouting 25. Singh: (shouting) Eh, bwana! Jihadhari nina bidhaa za kuvunjika ndani humo! (pause) ndio, ndivyo ilivyo! Jihadhari sana! 7

8 26. Harbour worker: Mheshimiwa, nimekuona ukizungumza na yule mfanyabiashara, naona unatoka India! (murmuring). Labda ungependa bidhaa zangu pia Ni za hali ya juu, nina pembe za ndovu, vumbi la dhahabu kila kitu tena, kwa bei nafuu wala huna haja ya kuonyesha chochote forodhani Unasemaje? 27. Singh: (serious) bwana, hii ni mara yangu ya kwanza kuwa hapa Kilwa lakini nafahamu kuwa ninahitajika kuonyesha forodhani kila kitone cha vumbi la dhahabu nitakachokuwa nimebeba! (shouting, angry) Ondoka hapa, wewe sio mwaminifu! Ondoka sasa! Flashback music Third Scene: At home at the end of the afternoon. SFX: Footsteps from one person entering the house. In the background: chicken, goats, birds, then fade under 28. Mum: Haya basi nyote. Njooni ndani, baridi inazidi! June, kwa vile ulifanya kazi nzuri sokoni utabakisha nusu ya fedha! 8

9 29. June: (happy) Kweli, Mama? Asante sana! Je. Ninaweza kwenda tena Jumamosi ijayo? Ninaahidi nitauza kuku wengi! 30. Mum: Tutaona jinsi utakavyokuwa hadi wakati huo! Naweza nikafikiria kukupa ruhusa lakini ukinisaidia kazi za hapa nyumbani 31. Grandpa: Je, umemsikia mama yako? (June: Hmhm!, like saying Yes ) Lakini kila wakati lazima utilie mkazo biashara yako, mjukuu wangu! Fuata mfano wa mfanyabiashara wa kigeni, Singh! Mpagazi alijaribu kumshawishi apitishe bidhaa bila kulipa ushuru! (serious) Usikubali kuhadaika kwa ajili ya kutaka kupata fedha kiurahisi, jiepushe na kitu chochote kisicho halali. 32. June: (serious) Ndio babu! (surprised) lakini hebu nieleze, je, Waswahili pia walijihusisha na biashara ya watumwa? 9

10 33. Grandpa: Wakati ule, watumwa walisafirishwa katika nchi zilizokuwa zinashirikiana kibiashara. Biashara ya utumwa ilifika kileleni katika karne ya kumi na nane, Wafaransa kwa mfano, waliwapata watumwa wao kwa ajili ya kulima mashamba yao kutoka visiwa vya Mauritius na muungano wa pwani ya Waswahili! Lakini hebu kwanza turudi nyuma kwenye karne ya tisa! Kwa sababu biashara huko Kilwa inanoga Flashback music Fourth Scene: Late afternoon at Abou s house. SFX: Toast with two glasses. In the background: musicians playing local instruments, birds, then fade under 34. Abou: Karibu nyumbani kwangu bwana, Singh! 35. Singh: Asante bwana, Abou! Nyumba yako ni nzuri sana! 36. Abou: Asante! 10

11 37. Singh: (delighted) na mji nao unavutia kweli, inapendeza kutembea kwenye barabara za Kilwa! Wafanyabiashara wageni wakijadili kuhusu bidhaa zao na wafanyabiashara wenyeji, wasomi wanazungumzia nadharia zao mpya, Waarabu wakitembea pamoja na Wahindi huku wakiwa wamekamatana mikono na wanawake wa Kiafrika hapa kweli ni katikati ya dunia! Usambe mali na utajiri wa misikiti katikati ya mji na pia kasri ya sultani! SFX: Wine being poured in both glasses. In the background: musicians playing local instruments, birds, then fade under 38. Abou: Kwa hayo unayoyasema rafiki yangu huwezi kuudhika iwapo utaamua kukaa hapa kwa muda wa miezi miwili ya pepo zijazo za kusi pepo hizo haziwezi kutulia mpaka tena kabla ya mwezi Januari! Au unapanga kuondoka hivi karibuni? 39. Singh: Natamani kama ningeliweza kukaa, Abou, natamani hivyo! Lakini biashara inanisubiri huko nyumbani! Lazima nirudi haraka iwezekanavyo! 11

12 40. Abou: Basi ikiwa hivyo, wacha niseme moja kwa moja lengo langu: Ombi langu lilikuwa ni kutaka kujua bidhaa ulizonazo katika jahazi lako? 41. Singh: Naam, ni mchanganyiko wa kila kitu... vyombo vya kaure kutoka China, hariri kutoka India, viungo vya bizari Abou: (interrupting) Viungo, hmmm vyema sana! (pause) ombi langu ni kama ifuatavyo: uniachie viungo, baadhi ya vitambaa vya hariri kwa ajili ya mke wangu, na pengine labda vyombo vya kaure vya China. Nami badala yake nitakupa dira mpya niliyoinunua kutoka kwa mwarabu mmoja alipofika hapa baada ya kutoka kwenye biashara zake huko Ugiriki. Kisha nawe utaniahidi kuwa utarudi tena Kilwa na kunipa nafasi ya kuwa mnunuzi wa pekee wa bizari zako! Unasemaje? 43. Singh: Kwa heshima yote, Abou, sijawahi kusikia juu ya hiyo di...inaitwaje vile tena? 12

13 44. Abou: (laughing) Hiyo ni teknolojia ya kisasa! Dira ni kifaa kinachowasaidia manahodha kama wewe kutambua njia ambazo ungetaka kupitia katika safari zako baharini! Itakusaidia kuweza kurudi tena pwani ya Afrika Mashariki na pia chombo hicho kitakusaidia kujua ni wakati gani mzuri wa kurudi nyumbani. (pause) Nitakupa muda wa siku mbili kufikiria! Sasa hebu tule chakula chetu cha jioni! SFX: Bell calling the domestic servant. In the background: musicians playing local instruments, birds, then fade out Flashback music Fifth Scene: At home in the evening. SFX: Kitchen (pots, fire, kerosene lamp). In the background: crickets, then fade under 45. June: (enthusiastic) Ioooohhhh, Babu, ni biashara ya aina yake kweli! 46. Grandpa: (proud) Hivyo ndivyo sisi Waafrika tulivyo! Hata sisi tunao uwezo wa kufanya biashara vizuri! Kama unavyojua, kulikuwepo misafara katika bara zima iliyoleta bidhaa kwa ajili ya kubadilishana na bidhaa zingine katika enzi hizo za zamani. 13

14 47. June: kama ile iliyopitia Kanem-Bornu? 48. Grandpa: Ndio! Lakini katika bahari ya Hindi na kwa kuanzisha uhusiano wa kitamaduni na mabara mengine, Waswahili walikuwa ni watu muhimu sana! 49. June: (curious) Ni vitu gani vipya walivyovileta Afrika? 50. Grandpa: (meditative) Hmmmm Wacha nione Walileta kwa mfano, mchele kupitia biashara na bara la Asia. Oh ndio, na kupitia Madagascar, walileta ndizi na nazi! Pwani ya mashariki ilikuwa imeendelea sana kibiashara! Lakini kufikia mwishoni mwa karne ya kumi na tano, wakati walipokuwa wanatafuta njia ya bahari ya kuelekea India, Wareno nao wakafika katika pwani hiyo ya Waswahili. Na walipoona uzuri wa miji hiyo, walirudi tena baada ya miaka michache na kuiba na kupora kila kitu na kisha wakawaweka wafanyabiashara wenyeji pamoja na masultani chini ya utawala wa mfalme wa Ureno. 51. June: (disappointed) Maskini! 14

15 52. Grandpa: (sighing) Ni hivyo lakini bado wapo wafanyabiashara wengi wanaovutiwa na ufanisi wa Waswahili! (pause) Na je wajua? Sijakuambia kuhusu mbinu zilizowafanya wawe mabingwa wa kufanya biashara! Viongozi wengi wa miji walidai kuwa wana damu ya Kiarabu kwa nia ya kupata upendeleo miongoni mwa wafanyabiashara wenzao. Hakika Waarabu waliishi pamoja na jamii ya Waswahili kwa muda mrefu na kuanza kuwaoa wanawake kutoka eneo hilo. Hivyo ndivyo dini ya Kiislamu ilivyoingia kwa Waswahili mapema namna hiyo... unaona hiyo pia ilikuwa ni biashara nzuri! 53. June: (enthusiastic) Haha, hata mimi nitajichanganya na waislamu basi! Labda nitapata mafanikio makubwa sokoni siku za usoni! SFX: Kitchen (pots, fire, kerosene lamp). In the background: crickets, then fade out 15

16 Outro: Na mpaka hapo ndio tumekamilisha sehemu ya tatu ya hadithi kwa jina Hapo Zamani Za Kale Barani Afrika, kwenye makala ya Noa Bongo Jenga Maisha Yako kuhusu historia ya Afrika! Kumbuka unaweza kukisikiliza tena kipindi hiki au kipindi kingine chochote katika makala haya ya Noa Bongo Jenga Maisha Yako kwenye mtandao, pia unaweza kutuandikia maoni yako. Anuani yetu ni: w w w. d w - w o r l d. d e / l b e Formatiert: Italienisch (Italien) Hadi tutakapo kutana tena. Kwaheri! 16