Matataas na mga Hiwatig para sa mga Magulang

Transcription

1 Matataas na Hiwatig para sa Magulang Inyong Patnubay sa positibong pagmamagulang

2

3 ga Hiwatig para sa Magulang atig para sa Magulang atataas na Hiwatig para sa Magulang g atataas para sa na Magulang Hiwatig para sa Magulang na Hiwatig para sa Magulang a tig para Hiwatig sa para Magulang sa Magulang na para sa Magulang ga Hiwatig para sa Magulang taas na Hiwatig Hiwatig para sa para sa Magulang Magulang Hiwatig para sa Magulang Pambungad Mga Pagbabago ng Batas Noong Setyembre 2006 ang batas sa pangkatawan na parusa ay napalitan na.kung ang magulang ay sinasaktan niya ang kanyang anak sa pangkatawan na parusa ang pagtatanggol na nasa katwiran sa pananakit ay maaari nang kinikilala kung ang pinsala ay nakikitang hindi gaanong malala. Ang bawat isa ay tinatanggap na ang bata ay kinakailangang matuto sa tama at mali kakayahang makisama sa iba.gayon pa man mahalaga na matandaan na wala kang karapatan na parusahan sa pananakit ang iyong anak at kailangan kung ganoon mag-isip ng ibang gagawin katulad ng positibong pagmamamgulang. Bilang isang magulang ay kahanga hanga na bagay kaya lang hindi laging madali. Sana ang impormasyon sa libritong ito ay ipapakita kung papano mo gamitin ang positibong pagmamagulang na teknik para patnubay,pagpapalaki at palakasin ang loob ng iyong anak at magkaroon ng pagtitiwala bilang isang magulang. 1 Gusto natin na ang anak ay kumilos nang mahusay at: May galang para sa kanilang sarili at sa iba. n May magandang asal sa iba. n Alam kung papano kumilos nang marangal sa ibang kalagayan. n Maaring humarap nang lubusan at makinig nang mabuti. n magbagahi at halinhinan. n Alam kung papano manalo at kung papano matalo. Ngunit madalas ang bata ay naiiba ang pagkilos at maaaring pakiramdam ay maiinis, nabibigo at nahihiya. Itong librito ay imungkahe na kaunting balak para mabigyan ang inyong anak tungkol sa pagkilos. Ang magulang na may anak na nasa gulang na kabataan o bata na may kawalang lakas ay maaaring haharap sila ng karagdagan sa paghamon at puwersa na hindi nasabi sa librito.gayon pa man may detalye ng asosasyon na maaaring makatulong sa seksiyon ng kontak na nasa likod ng libritong ito.

4

5 ga Hiwatig para sa Magulang atig para sa Magulang atataas na Hiwatig para sa Magulang g atataas para sa na Magulang Hiwatig para sa Magulang na Hiwatig para sa Magulang a tig para Hiwatig sa para Magulang sa Magulang na para sa Magulang ga Hiwatig para sa Magulang taas na Hiwatig Hiwatig para sa para sa Magulang Magulang Hiwatig para sa Magulang Mga Nilalaman Pangkaraniwan na Kilos 4 Anong ginawa ng bata na kumilos sila sa Panghamon na Kalagayan? 4 Makakayang gawin sa ilalim ng Pamumuwersa 5 Mga Hiwatig na Tutulong sa Kilos ng Bata 6 Pahiwatig 1: Magsalita at Makinig 6 Pahiwatig 2: Maglaro 8 Pahiwatig 3: Naintindihan ang pagbabago habang Lumalaki sila Pahiwatig 4: Nakatakda na Hangganan Pahiwatig 5: Gantimpala at Napansin ang Mabuting Kilos 11 Pahiwatig 6: Gumawa ng Pagtitiwala sa Sarili 12 Pahiwatig 7: Pahiwatig 8: May Inaasahan at Pahintulutan ang Kinlalabasan 13 Makitungo ng Positibo sa saglit na Sumpong 13 Pahiwatig 9: Alagaan ang inyong Sarili 16 Pahiwatig 10: Kung ang Bagay ay nagiging Mahirap 17 Mahalagang Pakikipag- alam 18 Mga Komentaryo

6 ga Hiwatig para sa Magulang atig para sa Magulang atataas na Hiwatig para sa Magulang g atataas para sa na Magulang Hiwatig para sa Magulang na Hiwatig para sa Magulang a tig para Hiwatig sa para Magulang sa Magulang na para sa Magulang ga Hiwatig para sa Magulang taas na Hiwatig Hiwatig para sa para sa Magulang Magulang Hiwatig para sa Magulang Matataas na Pahiwatig para sa Magulang Pangkaraniwang Kilos Ang bata ay maaari na: magkaroon ng pag-aalboroto; sisigaw at mahiyaw; saktan ang kapatid, magulang at kaibigan; hindi gagawa pag sila ay pinagsabihan; naninira ng bagay,magkalat ng bagay,pumisa/lamugin ang bagay.; hindi nakikinig o pag-isipang mabuti; 4 Hindi karaniwan ito.ang bata ay natututo kung anong nangyayari kung sila ay nag-aalboroto,saktan ang ibang bata,magsalita ng walang galang. Ang bata ay laging itinutulak kontra sa hangganan.tinitignan nila ang kanilang magulang hanggang kalian matapos,kung anong magagawa nila o hindi magawa.ito ay nakakatulong sa kanila para maintindihan kung ano ang tama at kung ano ang mali. Ang magulang ay ginagawa nila kung anong gagawin sa pag-aalaga ng kanilang anak.walang madaling resipe :hindi madali sa bata na matuto kung papano kumilos nang mahusay at magulang kung anong pinakamagandang gagawin para sa ikabubuti ng kanilang anak. Ano ang ginagawa ng bata na maging panghamon ang kilos nila? Ang bata ay madalas na hindi gumagawa ng kalokohan para lang mayamot o mabalisa ang kanilang magulang.mayroon laging dahilan kung bakit kumikilos nang ganyan. Maaari na: Sila ay nayayamot o hindi mapalagay sa paaralan. Sila ay nagseselos sa kanilang kapatid na lalaki o babae. Gusto nila na ang kanilang magulang ay pakinggan sila. Gusto nila na ang magulang ay gugulin ang panahon sa kanila. Ang pag-uugali na halimbawa ay nahinto.halos bata ay gumagawa ng hindi magandang asal para mapansin.kung ang magulang ay hindi nagbibigay ng pansin.

7 Matataas na H Matataas na Hiwatig para sa Matataas na Hiwa Matataas na Hiwatig para sa Magulang Matataas na Hiwatig Matataas na Hiwatig pa Matataas na Hiwatig p Matataas na Hiwatig para s Matataas na Hiwatig para sa Mag Matataas na Hiwatig para sa m Kakayahin Sa Ilalim Ng Pamumuwersa Kinakaya ang ginagawa na kalokohan ng inyong anak ay nakakatindi.kung minsan parang sa palagay mo ay narating mo na ang kumukulong punto. Ang magulang ay naghahanap ng daan para mabawasan ang tindi sa bahay at gagawa nang madami na makakatulong sa di magandang asal ng anak sa pamamagitan ng positibo na pagmamagulang. Sa katunayan, magulang ay maaaring gumawa ng iba sa pagitan ng kilos ng anak na hindi na kayang makontrol at bibigyan ng tulong kung papano silang mangasiwa sa araw araw na buhay na lalong mabuti. 5

8 ga Hiwatig para sa Magulang atig para sa Magulang atataas na Hiwatig para sa Magulang g atataas para sa na Magulang Hiwatig para sa Magulang na Hiwatig para sa Magulang a tig para Hiwatig sa para Magulang sa Magulang na para sa Magulang ga Hiwatig para sa Magulang taas na Hiwatig Hiwatig para sa para sa Magulang Magulang Hiwatig para sa Magulang Mga Pahiwatig sa pagtulong sa Kilos ng Bata Pahiwatig 1: Kausapin at Makinig Alam natin na ang kabataan ay bukud- tangi. Sa pakikitungo sa sarili mong anak at sa pagka-alam mo kung bakit sila ay magalit o mabalisa ay maaari mong hadlangan bago mangyari. Pakikipag-usap at pinakikinggan mo ang inyong anak ay tinutulungan mo silang nakaintindi kung anong nangyayari. 6 Lengguwahe: Sikapin mong gamitin ang positibong salita. Sabihin sa anak mo ang gusto mong gawin nila. Sa halip na Huwag kang magdumi diyan Sabihin mo paki ayos ang laruan mo.ito ang halimbawa ng positibong pagmamagulang. Baguhin ang tono: Ang iyong boses ay malakas na kasangkapan.kung minsan pagbabago ng tono o lakas ay sapat nang matigil ang puspos na kalagayan o gawin ng bata ang gusto mong mangyari.ito ay maaari sa higit na matandang kabataan. Kung gumanti o magsalita ka ng lubusang ibang kilos na alinman na inaasahan maaaring magulat sila.

9 Matataas na H Matataas na Hiwatig para sa Matataas na Hiwa Matataas na Hiwatig para sa Magulang Matataas na Hiwatig Matataas na Hiwatig pa Matataas na Hiwatig p Matataas na Hiwatig para s Matataas na Hiwatig para sa Mag Matataas na Hiwatig para sa m Pinapakinggan: Ang bata ay sinusubukan niyang bagong lengguwahe at kailangang mapakinggan.himukin mo na ang bata ay kausapin ka niyaupo ka sa tabi niya.mas madali mong kausapin at pakinggan kung ikaw ay hindi nakatindig sa kanila. Mga damdamin: Tulungan silang hanapin ang salita na sasabihin sa iyo kung anong nararamdaman nila,kahit maghintay ka ng kaunting panahon. Pagpapaliwanag: Kung kailangan mong sabihing Hindi sabihin mo sa bata ang magandang dahilan at mag-alok ng mapagpipilian - Si Rosie ay naglalaro ng manyika ngayon, hanap tayo ng ibang laruan. 7 Isangkot ang bata: Kung saan maaari kausapin tungkol sa alituntunin at kung anong inaasahan mo sa kanila.kailangan ay maliwanag. Pagtatalo: Habang tumatanda sila pag-usapan ang nakatakda na patakaran sa kanila. Sabihin mo sa kanila na mahal mo sila at ipakita mo na nakangiti,kandungkandungin at halikan mo sila.sabihin mo na kung galit o hindi ka masaya sa kanilang kilos.dapat nilang malaman na ang kilos nila ang ayaw mo at hindi sila.

10 ga Hiwatig para sa Magulang atig para sa Magulang atataas na Hiwatig para sa Magulang g atataas para sa na Magulang Hiwatig para sa Magulang na Hiwatig para sa Magulang a tig para Hiwatig sa para Magulang sa Magulang na para sa Magulang ga Hiwatig para sa Magulang taas na Hiwatig Hiwatig para sa para sa Magulang Magulang Hiwatig para sa Magulang Mga Pahiwatig sa Pagtulong sa Kilos ng Bata Pahiwatig 2: Maglaro Kung ang bata ay naglalaro maaaring hindi sila naghuhulog ng remote control sa basurahan o nakikipagbuno sa kapatid na lalaki o kapatid na babae. Kung marami kang gagawin sa maiksing puwang na oras mag-ayos ng gagawin na magbibigay sa iyo ng mahalagang higit na kalahating oras. Paglalaro ay mahalaga at kasiya- siya at ang bata ay matututo ng marami mula diyan.mga bata ay kailangang may oras sa paglaro sa kanilang sarili,sa iba at sa magulang,basta sila ay naglalaro na walang panganib. Mga kaunting bagay na kanilang laruin ay maaari: 8 Magpinta, MAGDROWING at magkolor: Mga bata ay masayang lumikha ng trabaho sa arte at kung madumi mas mabuti. Tubig: Ang mangkok na may tubig gamitin sa paghugas at dalawang tasa o plastik na pitsel at maaaring matrabaho ng bata nang matagal sa paglalaro. Guniguni: Maglabas ng kaunting teddy bears at manyika at gagawa ng tsa na salo salo,soo gumawa ng iba t ibang laki,hugis ng laruan o aayusin ang tindahan na may (hindi nababasag)na laman sa iyong kusina na aparador at gawin ang guniguni nilang mangubat. Gawing madali: Sikapin magkaroon ng kahon na may laruan,krayola at maglaro ng masa at gawin ang oras sa pagligo at maglaro ng dalawang tasa at espongha. Sumali rin: Pag nandiyan na lahat big yan ng limang minutos na palugit sa bata na maglaro-ipakita mo sa kanila na ang ginagawa mo ay mahalaga.

11 Matataas na H Matataas na Hiwatig para sa Matataas na Hiwa Matataas na Hiwatig para sa Magulang Matataas na Hiwatig Matataas na Hiwatig pa Matataas na Hiwatig p Matataas na Hiwatig para s Matataas na Hiwatig para sa Mag Matataas na Hiwatig para sa m Pahiwatig 3 Naiintindihan ang Pagbabago habang Lumalaki Sila Ang kinakailangan ng bata at pag-intindi ay nagbabago habang lumalaki sila at ang inaasahan mo sa apat na taong gulang ay di inaasahan sa dalawang taong gulang: Maghanap o Magsaliksik: Ang kabataan ay hinahanap tungkol sa mundo sa pamamagitan ng hinihipo,kinakalug,tinitikman,binubuhos,pinipiga... ang listahan ay walang katapusan. Ito ay hindi kalikutan ngunit isang paraan na natututo tungkol sa kanilang mundo. Gawin ang bahay mo na toddler proof -itago ang mahahalaga na mababasag mula sa anak mo para ligtas silang maghanap. Ang kaguluhang buhay ng may bata ay nakakapagod ngunit isipin ang lahat nang natututuhan na kanilang ginagawa. 9 Kalayaan: Bahagi ng paglaki sa iyong anak ay itinutulak kontra sa hangganan at nagiging pansarili.maaari mong tulungan na pabayaan mong gawin nila ng marami sa kanilang sarili kung maaarisa kabataan itago ang laruan sa kasingtaas nila-bayaan mong bihisan at kumain sila sa sarili nila. Pagpalakas ng Loob: Ang bata ay natututo kung ano ang tama mula sa iyo,kaya magbigay ng maraming pagpuri at kahalagahan sa kanyang magandang asal.kung binibigyan mo ng pansin pag gumagawa ng hindi magandang asal matututo sila at yan ang gagawin nila para bigyan mo ng pansin.

12 ga Hiwatig para sa Magulang atig para sa Magulang atataas na Hiwatig para sa Magulang g atataas para sa na Magulang Hiwatig para sa Magulang na Hiwatig para sa Magulang a tig para Hiwatig sa para Magulang sa Magulang na para sa Magulang ga Hiwatig para sa Magulang taas na Hiwatig Hiwatig para sa para sa Magulang Magulang Hiwatig para sa Magulang Mga Pahiwatig sa pagtulong sa Kilos ng Bata Pahiwatig 4: Nakatakda na Hangganan Ang bata ay kailangan nila ng maliwanag na patakaran, hangganan at karaniwang gawain. 10 Hindi nagbabago. Mga magulang ay kailangang sumang-ayon sa patakaran.ito ay nakakatulong sa bata kung parehong magulang ay sabay sa paglapit. Kung sabihin mong hindi,ibig sabihin ay hindi.ito ay mahirap na trabaho,ngunit kung mayroon kang kaunting maliwanag na patakaran,nakakatulong sa iyo at sa inyong anak. Kung may pangako kailangang tuparin mo. Mga patakaran ay madali at maliwanag. Magbigay ng kaunting patakaran kung maaari. Sikapin ang isang bagong karaniwang gawin muna at kung gumagana lumipat sa susunod.

13 Matataas na H Matataas na Hiwatig para sa Matataas na Hiwa Matataas na Hiwatig para sa Magulang Matataas na Hiwatig Matataas na Hiwatig pa Matataas na Hiwatig p Matataas na Hiwatig para s Matataas na Hiwatig para sa Mag Matataas na Hiwatig para sa m Pahiwatig 5: Gantimpala at Napansin ang Mabuting Kilos Kung minsan madali na pabayaan lang ang inyong anak pag sila ay may magandang asal, at mapansin lang kung hindi maganda ang asal.ang bata ay gusto nilang mapansin ng kanilang magulang at kung kailangan na gumawa ng kalikutan para mapansin sila gagawin nila.bigyan mo sila ng maraming papuri kung mabuti ang kilos nila kaysa ipako ang pansin pag masamang asal sila. Ang gantimpala ay hindi kailangan na materyal na bagay. Tunay na pagpuri at magbigay ng pag-asa ay pinamagandang gantimpala at magbibigay sa bata ng pagtulak at magbigay ng halaga at pagtitiwala sa sarili. Huwag magbigay diin tungkol sa maliliit.kung pinupuri mo ang bagay na sila ay mabuti,at pinapabayaan ang maliliit na bagay,ang bata ay mapag-aralan na hindi matatanggap na kilos ay hindi na kailangang mapansin sila. 11

14 ga Hiwatig para sa Magulang atig para sa Magulang atataas na Hiwatig para sa Magulang g atataas para sa na Magulang Hiwatig para sa Magulang na Hiwatig para sa Magulang a tig para Hiwatig sa para Magulang sa Magulang na para sa Magulang ga Hiwatig para sa Magulang taas na Hiwatig Hiwatig para sa para sa Magulang Magulang Hiwatig para sa Magulang Pahiwatig 6: Gumawa ng Pagtitiwala sa Sarili Nod 6: Féinmhuinín a Fhorbairt Bigyan mo ang inyong anak ng pagtitiwala sa kanyang sarili na tutulong sa kanila para masubukan nilang gumawa ng bagong bagay,makikipagkaibigan at makakayang gawin ang ang pagkabalisa at problema na kailangang makuha habang lumalaki sila. Pagkatuklas: Bigyan ang inyong anak ng pagkakataon na harapin ang bagong karanasan at paghamon sa tulong. 12 Pagmamahal: Sabihin sa anak mo na mahal mo sila,na may malaking ngiti,kandungin at halikan mo sila. Kalayaan: Huwag lutasin ang bawat problema ng inyong anak-linulutas nilang sarili nila at nakapagmamalaki sa kanilang pagtitiwala. Pagpuri: Sa kalimitan ang tuntunin ay sikapin na bigyan ng limang beses na mahigit na pagpuri kaysa mamintas. Iwasan ang paghahambing: Lahat ng bata ay walang katulad.huwag ihambing ang inyong anak sa ibang bata at ibagahi yan sa bata,paglaki nila maghambingan sila nakakasama sa iba.

15 Matataas na H Matataas na Hiwatig para sa Matataas na Hiwa Matataas na Hiwatig para sa Magulang Matataas na Hiwatig Matataas na Hiwatig pa Matataas na Hiwatig p Matataas na Hiwatig para s Matataas na Hiwatig para sa Mag Matataas na Hiwatig para sa m Pahiwatig 7: May Inaasahan at Pahintulutan ang kinalabasan Mga bata ay bata.sila ay nasa maruming ayos,maingay at matigas ang ulo Bigyan sila ng kalayaan na gumawa ng kamalian. Himukin ang inyong anak na mag-isip sa sarili nila at may pananagutan sa kanilang kilos. PahIWATIG 8: Makitungo ng positibo sa saglit na sumpong Mayroong mahirap na panahon sa bawat pamilya- karaniwan kung maraming gagawin sa napakaikling puwang na panahon o kinakailangan mong gawin na salungatan kung anong gusto ng iyong anak na gawin. Kilalanin ang Sumpong Maaaring magkaroon ng tiyak na sumpong o oras na gagawa ng kalokohan. Kinakailangan na alam mo ang ito at sikapin mong ibahin ang paglapit. 13 Pagmamadali sa umaga Pagsikapan mong kunin ang damit at gawin ang baon na nila sa gabi- para mayroon akong dagdag na oras sa umaga. Nakakatulong kung may kaunting nagagawa sila at laging nakakatulong, kahit na kukuha lang ng mangkok at kutsara. Pakiramdam nila na sila ay nakakatulong at isang bagay na naka bawas sa aking gagawin. Gumigising ako bago sila at mayroon akong limang minuto na nag-iisa at nakaka-inom ako ng kape tuwing umaga.

16 ga Hiwatig para sa Magulang atig para sa Magulang atataas na Hiwatig para sa Magulang g atataas para sa na Magulang Hiwatig para sa Magulang na Hiwatig para sa Magulang a tig para Hiwatig sa para Magulang sa Magulang na para sa Magulang ga Hiwatig para sa Magulang taas na Hiwatig Hiwatig para sa para sa Magulang Magulang Hiwatig para sa Magulang Mga Pahiwatig sa pagtulong sa Kilos ng Bata Paglabas sa supermarket Sikapin kong maghanap ng anuman na hilig niya bago pupunta sa check out- kung minsan kakanta ako para maiwasan niyang hihingi ng kendi. kung nakaupo siya sa trolley idaan ko sa kanya ang bagay para ilagay niya sa despatso at gustung gusto niya talaga yan. Kami ay bumabalak nang nakalulugod na gagawin namin pagkatapos naming mamili habang namimili,katulad ng manonood ng paboritong DVD o pupunta sa park. 14 Oras ng paglaro Itatago ko ang paborito niyang laruan kung ibang bata ay daratingpara ligtas sa pag-aawayan nila. Kung siya ay talagang nababalisa,sikapin kong dalhin sa ibang lugar,para kakalma siya alam pa rin niya na hindi maaaring makipag-away ngunit mas mabuting gawin iyon sa ibang lugar na tahimik.

17 Matataas na H Matataas na Hiwatig para sa Matataas na Hiwa Matataas na Hiwatig para sa Magulang Matataas na Hiwatig Matataas na Hiwatig pa Matataas na Hiwatig p Matataas na Hiwatig para s Matataas na Hiwatig para sa Mag Matataas na Hiwatig para sa m Pagtulog sa gabi na maaga pa Pagdating ko galing sa trabaho sikapin kong magkaroon ng limang mimuto para sa kanila-pag narinig ko na tungkol sa nangyari sa araw nila,mas madali para sa kanila para maihanda ko na at magluto ng kanilang pagkain. Kauumpisa naming nagbigay ng limang minuto na babala at alam niyang may kaunti pa siyang panahon na maglaro bago matulog. Mayroon kaming pagtulog na karaniwang palakad sa pagligo,libro at pagkatapos pagtulog. Ibang bagay na maaaring sikapin: Paggambala: Para sa kabataan,subukan na gambalain ang kanilang pansin para hindi nila magagawa ang ayaw mong gawin nila. 15 Panahon sa paglabas: Isang pamimili sa parusa sa pangkatawan ay kung ilagay ang inyong anak sa nakakainip na lugar ngunit ligtas na lugar nang pansmantalang panahon.ang bata ay kailangang nasa edad at may kakayahan na nakakaintindi na kailangan nandiyan sila hanggang pinagsabihan. Bawiin ang pabor: Sa pakitungo sa malubhang kapilyuhan subukan na bawiin ang pabor katulad ng paborito niyang programa,mawawala ang kanyang pera na baon at iba pa. Maging uliran: Ikaw ay may pananagutan na magbigay ng halimbawa sa anak mo,sa sarili mong pag-uugali at pagpalagay.

18 ga Hiwatig para sa Magulang atig para sa Magulang atataas na Hiwatig para sa Magulang g atataas para sa na Magulang Hiwatig para sa Magulang na Hiwatig para sa Magulang a tig para Hiwatig sa para Magulang sa Magulang na para sa Magulang ga Hiwatig para sa Magulang taas na Hiwatig Hiwatig para sa para sa Magulang Magulang Hiwatig para sa Magulang Mga Pahiwatig sa pagtulong sa Kilos ng Bata Pahiwatig 9: Pag-alaga sa sarili Siguraduhin na may panahon kang magpahinga at mag-aliw,ito ay maaaring makakatulong lalo sa iyo. Sikapin na: 16 May panahon ka sa sarili; Kailangan may pagkawili sa labas ng bahay; Tanggapin mo ang alok na tulong mula sa pamilya mo at kaibigan; Magpahinga ka kung maaari; Alagaan mo ang iyong kalusugan; Kailangan alam mong limitasyon mo; Makisama ka sa ibang magulang at sa kanilang anak- bata ay kailangan din ang kompanya.

19 Matataas na H Matataas na Hiwatig para sa Matataas na Hiwa Matataas na Hiwatig para sa Magulang Matataas na Hiwatig Matataas na Hiwatig pa Matataas na Hiwatig p Matataas na Hiwatig para s Matataas na Hiwatig para sa Mag Matataas na Hiwatig para sa m Pahiwatig 10: Kung ang bagay ay naging Mahirap Huwag subukin na magbago nang masyado kaagad isang hiwatig ang gawin muna at kung gumana pagkatapos subukan ulit ang iba. Kadaliang baguhin- Ang buhay ay magulung-magulo at ang pagkakaroon ng kadaliang baguhin na paglapit ay tutulong sa inyong anak at parehong gagawin din nila. At tandaan Ang pinakahalagang bagay ay ang pakiramdam ng inyong anak na mahal siya at masaya kahit kung minsan ang bagay ay mahirap. Magpanatag loob ka. Kung hindi ka maaaring kumalma,iwanan mo bata sa ligtas na lugar at umalis ka ng kuwarto ng ilang minuto.ito ay magbibigay sa iyo nang pagkahinga at maluwag na makapag-isip. Pagbalik mo kausapin,ang anak mo tungkol sa nangyari at papano lulutasin. Isipin tungkol sa nangyari,kung anong pinagumpisahan na kilos,kung nangyari na ito noon at may magagawa bang iba? Humingi ng tulong at payo-kahit sinuman hindi nakukuha na laging tama. Sa karaniwang tuntunin sikapin na magbigay ng limang beses at mahigit na pagpuri kaysa sa pagpintas. 17

20 ga Hiwatig para sa Magulang atig para sa Magulang atataas na Hiwatig para sa Magulang g atataas para sa na Magulang Hiwatig para sa Magulang na Hiwatig para sa Magulang a tig para Hiwatig sa para Magulang sa Magulang na para sa Magulang ga Hiwatig para sa Magulang taas na Hiwatig Hiwatig para sa para sa Magulang Magulang Hiwatig para sa Magulang Ito ay kaunting mahalagang Makipag-alam 18 Barnardo s: Nag-aalok ng serbisyo sa bata,kabataan at kanilang pamilya at tulong sa bata na tagapag-alaga sa kabataan. Contact a Family: Líne Chabhrach Saor in Aisce Nagbibigay ng payo,impormasyon at tulong sa magulang ng bata na may kawalang lakas at kalusugan na kalagayan. Disability Action: Nagtratrabaho para siguraduhin na ang tao na may kawalang lakas ay matamo ang buong karapatan sa pagtulong ng taong may kawalang lakas.

21 Matataas na H Matataas na Hiwatig para sa Matataas na Hiwa Matataas na Hiwatig para sa Magulang Matataas na Hiwatig Matataas na Hiwatig pa Matataas na Hiwatig p Matataas na Hiwatig para s Matataas na Hiwatig para sa Mag Matataas na Hiwatig para sa m Employers for Childcare: Nagbibigay ng tulong sa magulang na nagtratrabaho na may anak na umaasa. Family Caring Trust: Tumutulong at bigyan ng kapangyarihan sa magulang na magbigay ng praktiko, kasanayan para mapabuti ang relasyon sa pamilya. Gingerbread: TTumutulong at nagtratrabaho sa nag-iisang magulang na pamilya 19

22 ga Hiwatig para sa Magulang atig para sa Magulang atataas na Hiwatig para sa Magulang g atataas para sa na Magulang Hiwatig para sa Magulang na Hiwatig para sa Magulang a tig para Hiwatig sa para Magulang sa Magulang na para sa Magulang ga Hiwatig para sa Magulang taas na Hiwatig Hiwatig para sa para sa Magulang Magulang Hiwatig para sa Magulang Ito ay kaunting mahalagang Makipag-alam Home-Start Northern Ireland: Tumutulong sa pamilya na may kabataan. Lifestart Foundation: Maagang taon na panukala na ipako sa isip sa pamilya na may anak mula sa pagsilang hanggang limang taong gulang MENCAP: MENCAP Impormasyon na serbisyo Nagtratrabaho sa tao na may kawalang lakas sa pag-aaral at knilang pamilya at tagapag-alaga.

23 Matataas na H Matataas na Hiwatig para sa Matataas na Hiwa Matataas na Hiwatig para sa Magulang Matataas na Hiwatig Matataas na Hiwatig pa Matataas na Hiwatig p Matataas na Hiwatig para s Matataas na Hiwatig para sa Mag Matataas na Hiwatig para sa m Action for Children: Tumutulong sa bata,kabataan at pamilya na hinaharap ang kahirapan katulad ng karalitaan,kawalang lakas at abuso,gagawa nang buong kakayahan Early Years (Formerly known as NIPPA): Magpaunlad ng mataas na kahusayan sa pag-aalaga ng bata para sa bata mula 0 14 na taong gulang at ang kanilang pamilya. NSPCC: Nagtratrabaho para tapusin ang kalupitan sa bata. Parenting NI: Helpline Tumutulong sa magulang at ibang miyembro ng pamilya para mapabuti ang kanilang kakayahan sa paggawa sa loob ng pamilya.

24

25 ga Hiwatig para sa Magulang atig para sa Magulang atataas na Hiwatig para sa Magulang g atataas para sa na Magulang Hiwatig para sa Magulang na Hiwatig para sa Magulang a tig para Hiwatig sa para Magulang sa Magulang na para sa Magulang ga Hiwatig para sa Magulang taas na Hiwatig Hiwatig para sa para sa Magulang Magulang Hiwatig para sa Magulang Mga Komentaryo Gusto naming marinig mula sa inyo.gustung gusto naming malaman kung ano ang masasabi ninyo tungkol sa libritong ito. Sa palagay ba ninyo nakatutulong ito? Ano ang natatangi na maaaring naitulong /nakakawili sa inyo? Ano ang karagdagan na impormasyon na maaari naming ipalagay? Pakipadala ang inyong komentaryo at ihulog sa: Top Tips for Parents Family Policy Unit Room C4.22 Castle Buildings Stormont Belfast BT4 3SQ 23 o sa familypolicyunit@dhsspsni.gov.uk o sa tel:

26 ga Hiwatig para sa Magulang atig para sa Magulang atataas na Hiwatig para sa Magulang g atataas para sa na Magulang Hiwatig para sa Magulang na Hiwatig para sa Magulang a tig para Hiwatig sa para Magulang sa Magulang na para sa Magulang ga Hiwatig para sa Magulang taas na Hiwatig Hiwatig para sa para sa Magulang Magulang Hiwatig para sa Magulang MGA TALA 24

27 Matataas na H Matataas na Hiwatig para sa Matataas na Hiwa Matataas na Hiwatig para sa Magulang Matataas na Hiwatig Matataas na Hiwatig pa Matataas na Hiwatig p Matataas na Hiwatig para s Matataas na Hiwatig para sa Mag Matataas na Hiwatig para sa m 25

28 Ang libritong ito ay inilathala ng Inter-departamental na pangkat sa positibong pagmamagulang. Ang Pangkat ay taglay ng kinatawan mula sa: Office of Law Reform DHSSPS,OFMDFM,DENI, Barnardo sni,nch,nippa, NSPCC NI at Parents Advice Centre. Nagbigay ng pahintulot ang Family and Parenting Institute at sa Welch Assembly para sa paggamitng materyal kabilang sa libritong ito. Translation of this booklet has been kindly funded by the Inclusion and Diversity Service