Music DEPED COPY. Akeanon

Transcription

1 3 Music Kagamitan ng Mag-aaral Akeanon Ang aklat na ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri ng mga edukador mula sa mga publiko at pribadong paaralan, kolehiyo, at / o unibersidad. Hinihikayat namin ang mga guro at ibang nasa larangan ng edukasyon na mag- ng kanilang puna at mungkahi sa Kagawaran ng Edukasyon sa action@deped.gov.ph. Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi. Kagawaran ng Edukasyon Republika ng Pilipinas

2 Music, Art, Physical Education and Health Ikatlong Baitang Kagamitan ng Mag-aaral sa Akeanon Unang Edisyon 2014 ISBN: Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o tanggapan kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang nasabing akda. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon. Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula atbp.) na ginamit sa aklat na ito ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagtibay sa isang kasunduan ng Kagawaran ng Edukasyon at Filipinas Copyright Licensing Society (FILCOLS), Inc. na ang FILCOLS ang kumakatawan sa paghiling ng pahintulot sa nagmamay-ari ng mga akdang hiniram at ginamit dito. Hindi inaangkin ni kinakatawan ng tagapaglathala (publisher) at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Kalihim: Br. Armin A. Luistro FSC Pangalawang Kalihim: Dina S. Ocampo, PhD Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaral Mga Manunulat: Music Amelia M. Ilagan, Maria Elena D. Digo, Mary Grace V. Cinco, Fely A. Batiloy, Josepina D. Villareal, Ma. Teresa P. Borbor, Fe V. Enguero, Josephine Chonie M. Obseñares, Arthur M. Julian; Art Cynthia T. Montañez, Adulfo S. Amit, Benjamin M. Castro, Vi-Cherry C. Ledesma, Larry Canor, Nelson Lasagas; P.E. Voltair V. Asildo, Rhodora B. Peña, Genia V. Santos, Ma. Elena Bonocan, Urcesio A. Sepe, Maribeth J. Jito, Lorenda G. Crisostomo, Virginia T. Mahinay, Sonny F. Meneses Jr.; Health Rizaldy R. Cristo, Minerva C. David, Aidena Nuesca, Jennifer E. Quinto, Gezyl G. Ramos, Emerson O. Sabadlab Mga Konsultant: Music Myrna T. Parakikay; Art Charo Defeo-Baquial; P.E. Salve A. Favila, PhD, Lordinio A. Vergara, Rachelle U. Peneyra Mga Tagasuri: Music Chita E. Mendoza, Victorina E. Mariano, Narcie Fe M. Solloso; Art Rosel Valenzuela, Juan Gepullano; P.E. Francisco J. Gajilomo Jr., Sonny F. Meneses Jr.; Health Mark Kenneth S. Camiling Mga Tagasalin: Music Ma. Clarissa Xyna M. Zolina; Art Christine S. Ibardolasa; P.E. Sharon N. Reyes; Health Ma. Daryl B. Ibardolasa Mga Tagaguhit: Fermin M. Fabella, Eric S. de Guia Gerardo G. Lacdao, Raemon C. Dela Peña Mga Tagatala: Music Phoebe Kay B. Dones; Art Arvin Fernandez; P.E. Bryan Simara, Leo Simara; Health Danica Nicole G. Baña Mga Tagapamahala: Marilyn D. Dimaano, PhD, Marilette R. Almayda, PhD Music Maria Blesseda Alfonso Cahapay; Art - Marilou Gerero-Vispo; P.E. Jenny Jalandoni Bendal; Health Nerisa Marquez Beltran Inilimbag sa Pilipinas ng Rex Bookstore, Inc. Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS) Office Address: 5th Floor Mabini Bldg., DepEd Complex Meralco Avenue, Pasig City Philippines 1600 Telefax: (02) or Address: imcsetd@yahoo.com ii

3 Sa mga Pinalangga Namun nga mga Unga, Raya nga mga materyal sa Music, Arts, Physical Education ag Health (MAPEH) hay ginpreparar para kinyo sa pagsabat sa sambilog nga handum it K to12 Basic Education Program nga mapauswag ro kabilugan nga kinaiya ag talento it sangka indibidwal. Sa pag-obra it eain-eain nga mga aktibidadis hay makabulig kinyo nga maangkon, mahanas ag mapaligon ro mga nagapanguna nga abilidad sa Music ag Art. Ro mga aktibidadis sa Physical Education ag Health hay nagahandum nga magmayad ro inyo nga pisikal nga kamaeayran agud kamo hay makaangkon it kusog sa pag-obra it mga ueubrahon sa Music ag Arts ag sa iba pa nga learning areas. Inyo man nga maangkon ro mga oportunidad nga makaobra nga isaeahanon, kaibahan ro imo nga mga kaeskuyla ag ro iba pa nga mga tawo sa komunidad nga makatao it impotante nga inputs sa raya nga mga learning areas. Kami hay naga-eaum nga kamo hay malipay sa raya nga mga leksyon ag kamo hay makabaton it abilidad, ag madapat raya sa aton nga pang-adlaw-adlaw nga pagpangabuhi. Ro Mga Nagsueat iii

4 Table of Contents MUSIC Unit 3 Timbre and Dynamics Lesson 1: Kalidad it Tunog Lesson 2: Ro Limog it Tawo Lesson 3: Mga Ginhalinan it Tunog Lesson 4: Dynamics Paagi sa Hueag Lesson 5: Variations in Dynamics Lesson 6: Ekspresyon it Musika Lesson 7: Application of Dynamics vi

5 UNIT 3 TIMBRE and DYNAMICS 62

6 1 LEKSYON Kalidad it Tunog Unang Domingo Paunang Pamisaea: May mga sari-sari nga mga tunog nga atong mabatian sa aton nga palibot. Raya nga mga tunog hay magka-iba it tone quality o timbre. Ro mga tunog ngara hay naghalin sa nagakaeain-eain nga ginhalinan pareho it tawo, sapat, palibot, gamit ag mga instrumentong pangmusika. Ilonggo Folk Song Nagtanom Ako Pinya Notated and arranged by Fely A. Batiloy 63

7 Ueubrahon 1 Magsueat it check mark (4) sa column kung siin na gakabagay ro ginhalinan it kada tunog. Gintuga nga Tunog Tawo Nature Saeakyan Sapat Musical instruments 1. tangis it unga 2. busina it mgasaeakyan 3. patik it drums 4. tunog it pispis 5. tunog it humbak Tandaan: 1. Timbre- hay nagatungod sa tone quality o tone color it mga tunog. 2. Mga gakaeain-eain nga ginahalinan it tunog: Human (tawo) nature (palibot) musical instruments Animals (sapat) things (gamit) musical gadgets 64

8 Ueubrahon 2 Kilaeahon ro mga ginhalinan it kada tunog ag ipaathag gamit ro mga hueag it eawas. Tueo it uean Bagting it linganay nursery songs gaeahay nga ayam trombone trumpeta Magsueat it check mark (4) sa nagakabagay nga kahon. Evaluation Skills Kakilaea it mga ginhalinan it tunog. 2. Makatao it kahueugan it tunog gamit ro mga hueag it eawas. 3. Makatuead ag makapaathag it tunog it dueoeongan. 4. Makapakita it matinugahon nga hueag sa pagpaathag it tunog ng ahabatian. 5. Aktibo nga nagapartisipar sa aktibidadis it grupo. 3 excellent 2 very good 1 good 65

9 2 LEKSYON Ro Limog it Tawo Pang-2 nga domingo Paunang Pamisae: Sambilog sa mga pinakaginahalinan it pangkaeantahon nga tunog hay ro limog it tawo. Ro limog it tawo hay may ikasarang nga magtuga it tono it pagkanta. Kada tawo hay may kinaiya nga limog, bangod ron sa owa gapaeareho it bahoe ro aton nga vocal chords. Ro aton nga limog hay eain-eain man ro masarangan nga maabut (range) may mataas ag may manaba, ag eaineain man ro tunog it atong limog (timbre o tone color) may manipis, manaba, madamoe ag maeaghong. Ueubrahon 1 a. Basahon ro tula, Bayang Sinilangan. Bayang Sinilangan ni Mary Grace V. Cinco Bayan kong sinilangan Pilipinas ang pangalan Inasam mong kalayaan Dugo t pawis mong nakamtan. b. Kantahon ro kanta, Pakitong-kitong. Pakitong-kitong Tong, tong, tong, tong pakitong-kitong, Alimango sa suba, daeagko ag manamit Kalisod madakpan, bangod nagapamangot. 66

10 Ueubrahon 2 Magsueat it check mark (4) sagasugid it limog it mga masunod nga mga manugkanta. Singer 1. Lea Salonga 2. Ogie Alcasid 3. Jaya 4. Charice 5. Bamboo Evaluation Male Female High Low High low Magdrowing sa papel it bituon ( ) kong ro mga masunod hay singing voice ag libunog ( ) kong speaking voice. 1. eaki nga unga nga nagabasa. 2. Yeng Constantino nga nagakanta it Salamat 3. baye nga unga nga nagatula. 4. Christian Bautista nga nagakanta it The Way You Look at Me. Tandaan: Ro limog it tawo hay may eain-eain nga tone quality o timbre kun maghambae ag magkanta. Ro iba hay may mataas nga limog ag ro iba hay may manipis, manaba, madamoe ag maeaghong. Ginagamit naton ro aton nag limog sa paghambae kong kita hay nagahambae ag limog sa pagkanta kong kita hay nagakanta. 67

11 3 LEKSYON Mga Ginhalinan it Tunog Pang-3 nga domingo Paunang Pamisaea: Ro tunog hay nagahalin sa nagakaeain-eain nga ginahalinan. Pwede ron nga maghalin sa palibot, sa limog it tawo, sa mga sapat, instrumentong pangmusika ag iba pang gamit nga gin-obra it tawo. Ro eain-eain nga tunog hay maka-obra it sari-sari nga timbre. Ueubrahon 1 Kantahon ro kanta nahanungod sa mga instrumentong pangmusika. Tukar ko, Tugmahon mo Akohay may natukar Tugmahon mo ro instrumento Musyonkita hay mahampang Isaea, daywa tatlo Haum eun baea kamo? Boom, boom, boom, boom, boom Klang, klang, klang, klang, klang Tring, tring, tring, tring, tring Toot, toot, toot, toot, toot. 68

12 Ueubrahon 2 Magpamati sa ginrecord nga tunog it mga masunod. 1. drum 2. cymbals 3. guitar 4. trumpet Ueubrahon 3 Tuearon ro mga tunog it mga masunod: jeepney daeugdog tren pato Nanay nga nagakanta it lullaby piano Tandaan: May mga eain eain nga ginahalinan it tunog nga nagatuga it sari-sari nga mga timbre. Ro timbre hay ro tone quality o tone color it boses it tawo o maskin alin nga tunog it instrumentong pangmusika. Ueubrahon 4 Maggunting ag magpilit it mga litrato it mga instrumentong pangmusika. Piano Trumpeta Tambourine Gitara Tamboe 69

13 Magsueat it check mark (4) sa nagakabagay nga kahon. Evaluation Skills Makakilaea it tunog nga halin sa instrumenong pangmusiko. 2. Makakilaea it mga litrato it mga instrumentong pang musika. 3. Magamit it iba pang mga ginahalinan it tunog para makatuga it eain-eainn gaklase it timbre. 4. Makaobra it mga ueubrahon nga may kasadyaha nag kooperasyun. 5. Makakanta ag makatukar it instrumentong pangmusika 3 excellent 2 very good 1 good 70

14 4 LEKSYON Dynamics Paagi sa mga Hueag Pang-4 nga domingo Paunang Pamisaea: Ro Dynamics hay ro ekspresyon sa musika. Pwede naton maipakita ro dynamics paagi sa paghueag it eawas. Ro maisot nga hueag hay ginaturing nga mahinay, samtang ro mabahoe nga hueag hay mabaskog. Pwede man naton maisaysay ro dynamics paagi sa hueag it mga sapat. Ro dynamics hay ginatawag man nga volume it musika. Ueubrahon 1 Kantahon ro kanta nga Tunog at Galaw ng Hayop Tunog at Galaw ng Hayop Fely A. Batiloy 71

15 Ueubrahon 2 Basahon ro tula ag gamitan it dynamics. Tunog at Galaw ng Hayop Fely A. Batiloy (mahinay) Ako hay si Kuting, kuring nga malambing Maabtik sa eanggam, maaeam nga kuring Kaluskos, kuskos, Kaluskos, kuskos Pamati kamo kakon. Meow! (kasarangan) Ako hay si Bantay, bantay it inyong baeay Madasig magdaeagan, mabaot nga ayam. Aw, aw, aw, aw, aw, aw, aw, aw Pamati kamo kakon. Awooo! (mabaskog) Ako si Kalabaw mahugod, matiniison Pagsip-eak it adlaw dapat eon maghueag Ma, ma, ma, ma, ma, ma, ma, ma Pamati kamo kakon. Maaa! Ueubrahon 3 Hambaeon ro tula ag maghueag para maipakita ro dynamics. kuring maisot nga hueag dog kasarangan nga hueag anwang mabahoe nga hueag 72

16 Tandaan: Ro Dynamics hay ro isaea sa mga nagapabutyag nga elemento it musika nga nagasugid it kahinay ag gabaskog it tunog. Nagatao raya it kahilwayan para mapaathag ro musika bilang mahinay, kasarangan o mabaskog (soft, medium or loud). Pwede raya maisaysay paagi sa mga hueag it tawo, sapat ag sa palibot. Evaluation: Kantahon ro Farewell Song gamit ro tama nga dynamics. Farewell Song Fely Aragon-Batiloy 73

17 Rubrics Magsueat it check mark (4) sa nagakabagay nga kahon. KNOWLEDGE Matao ro tama nga kahueugan it dynamics gamit ro mga hueag it eawas. 2. Makakilaea it mahipos, kasarangan ag mabaskog nga tunog sa kanta 3. Mapakita ro dynamics paagi sa hueag it gintao nga sapat. 4. Makapakita it pagkamatinugahon ag salig sa kaugalungon samtang naga-obra. 5. Makaintra ag masadya nga gaobra kaibahan ro kagrupo. 3 Excellent 2 Very good 1 Good 74

18 5 LEKSYON Variations in Dynamics Pang-5 nga domingo Paunang Pamisaea: Ro musika hay mas magiging manami kong maipabutyag gamit ro nagakaeain-eain nga klase it tunog. Ro Dynamics hay sambilog sa mga elemento it musika nga pinaka epektibo nga magpabutyag it mga kahueogan it kanta. Pwede imaw nga mahinay, kasarangan o mabaskog (soft, medium or loud). Ueubrahon 1: A. Kantahon ro mga masunod nga kanta gamit ro tama nga dynamics. Dinagyang Fely Aragon-Batiloy 75

19 Tunong at Galaw ng Hayop Fely A. Batiloy Fun in May N. Reyes T. Martinez Tandaan: Ro musika hay mas magiging manami kong maipabutyag gamit ro nagakaeain-eain nga klase it tunog. Dynamic hay sambilog sa mga elemento it musika nga pinakaepektibo magpabutyag it mga kahueuhan it kanta. Pwede imaw nga mahinay, kasarangan o mabaskog (soft, medium or loud). 76

20 Ueubrahon 2 Grupo nga Ueubrahon Kantahon ro kanta nga Ro a Little Thing gamit ro eaineain nga dynamics. Magdugang it mgahueag it saot para mas mapanami pa ropagowa (performance). Evaluation: Ro A Little Thing Ro a little thing 1, 2, 3 Ro a little thing 1, 2, 3 Ro a little thing 1, 2, 3 Come and follow me Follow, follow, follow me Follow, follow, follow me Follow, follow, follow me And I will follow you. Magsueat it check mark (4) sa nagakabagay nga kahon. Rubrics KNOWLEDGE Tama ro paggamit sa mga tawag sa dynamics nga mahinay, kasarangan o mabaskog (soft, medium o loud) sa kanta. 2. Makakilaea it insakto kong siin dapit nagabag-o ro dynamics sa kanta. 3. Makapagowa nga may tama nga hueag it eawas, props, maskara ag eain-eain nga klase it tunog. 4. Makapakita nga may salig sa kaugalingon ag flexibility sa pag-obra it mga ueubrahon. 5. Masadya nga naga-intra ag naga kooperar it sa kaibahan nga grupo. 3 Excellent 2 Very Good 1 Good 77

21 6 LEKSYON Ekspresyon it Musika Pang-6 nga domingo Paunang Pamisaea: Ro Dynamics hay isaea sa mga elemento it musika nga nagasugid it kahinay ag gabaskog it tunog. Gapabutyagman raya it baeatyagon pero; mas makapabutyag gid it mas abu nga kahueugan kong ginagamitan it mga hueag it alima. Ueubrahon 1 Hambaeon ro liriko it Lupang Hinirang. Hambaeon ro kanta nga ginasunod ro mga hueag it alima it maestro o maestro gamit ro nagakueub nga paead o palms down (soft) ag mga paead nga gapasuead (moderately loud) nagakaya nga paead palms up (loud) Kantahon ro bilog nga kanta nga ginasunod ro pulso ag kumpas it maestro o maestro sa Mahinay, Kasarangan ag Mabaskog nga tunog. (S-soft, M-Moderately loud, L-Loud) L S L S Bayang magiliw Lupang Hinirang Music: Julian Felipe Lyrics: Jose Palma Perlas ng silanganan Alab ng puso Sa dibdib mo y buhay. 78

22 Tandaan: L S L S M L M L M L M L L L L Lupang hinirang Duyan ka ng magiting Sa manlulupig Di ka pasisiil. Sa dagat at bundok sa simoy at Sa langit mong bughaw May dilag ang tula at awit Sa paglayang minamahal. Ang kislap ng watawat Mo y tagumpay Na nagniningning Ang bituin at araw niya kalian pa ma y di magdidilim. Lupa ng araw ng luwalhati t pagsinta Buhay ay langit sa piling mo Aming ligaya na pag may mang-aapi Ang mamatay ng dahil sa iyo S = Soft M = Moderately Loud L = Loud Dynamics hay nagabulig it pagpabutyag it baeatyagon. Makapabutyag imaw it mas abu nga kahueogan kong ginagamit sa kanta. Ueubrahon 2 Kantahon ro kanta nga Pilipinas Kong Mahal gamit ro tama nga dynamics. Sundon ro mga hueag it alima it maestro o maestro nga nagapakita it kahinay o kabaskugon sa pagkanta. 79

23 Pilipinas Kong Mahal S M L M Evaluation: Rubrics Ang bayan ko y tanging ikaw Pilipinas kong mahal Ang puso ko at buhay man Sa iyo y ibibigay Tungkulin kong gagampanan Na lagi kang paglingkuran Ang laya mo y babantayan Pilipinas kong hirang. Magsueat it check mark (4) sa nagakabagay nga kahon. KNOWLEDGE Makasunod sa pagkumpas it alima it maestro o maestro samtang ginakanta ro Lupang Hinirang nga may tama nga dynamics. 2. Makakiilaea it insakto kong siin dapit nagabag-o ro dynamics sa isaeang ka kanta. 3. Makakanta ag matao ro kahueugan it kanta nga Lupang Hinirang nga tama ro dynamics. 4. Makapakita it flexibility sa pag-obra it mga ueubrahon. 5. Masadya nga naga-intra ag nagakooperar sa kagrupo sa pag-obra it aktibidadis. 3 Excellent 2 Very good 1 Good 80

24 7 & 8 LEKSYON Application of Dynamics Pang-7 & 8 nga domingo Paunang Pamisaea: Ro Dynamics hay isaea sa mga elemento it musika nga nagasugid it kahinay ag gabaskog it tunog. Nagaatao raya it kahilwayan para makapabutyag it baeatyagon ag mapauswag ro kanami it kanta, tula, chants ag drama o mga istorya it musika. Ueubrahon 1 1. Tuearon ro mga tunog it sapat ag gamitan it tama nga dynamics. Tambubuyog Kuring Anwang Baka Pato Ayam 2. Pagbasa it tula Creations. Basahon ro tula ag gamitan it eain-eain nga klase it dynamics: mahinay, kasarangan o mabaskog (soft, medium o loud). Creations Fely Aragon Batiloy L God made the heavens M God made the earth S And God made man S To rule over the land. 81

25 S Beautiful flowers M Sun so bright L Moon and stars S To shine at night. Tandaan: M Green grass grow L Wherever you go M Trees and birds S Sing high and low. Ro Dynamics hay nagatao it kahilwayan para makapabutyag it baeatyagon ag mapauswag ro kanami it kanta, tula, chants ag drama o mga istorya it musika. Ueubrahon 2 Mag-akto it pareho sa amang base sa istorya it kanta nga Ro Maisot ng Damang (The Little Spider). Mag-obra it musical background gamit ro tama nga dynamics. Ro Maisot ng Damang Ro maisot nga damang Nagsaka sa sanga Umabut ro uean, Naanod imaw. 82

26 Nagsip-eak ro adlaw Nagmaea ro eugta Ro maisot nga damang Bumalik sa sanga Evaluation: Rubrics Magsueat it check mark (4) sa nagakabagay nga kahon. KNOWLEDGE Makapauswag it tula gamit ro mahipos, kasarangan ag mabaskog nga dynamics. 2. Makagamit it eain-eain nga klase it tunog sa pag-chant. 3. Makahambae it tula nga may nagakabagay nga hueag, eain-eain nga tunog ag sound effects. 4. Makapakita it pagkamatinugahon ag manami nga inubrahan. 5. Ginagamit ro pagbag-o it dynamics paagi sa tula, chants ag musical stories. 6. Masadya nga naga-intra ag nagakooperar sa kagrupo. 3 Excellent 2 Very good 1 Good 83