Nghiên cứu thành phần loài cá họ Bống trắng (Gobiidae) phân bố ở ven biển tỉnh Sóc Trăng

Transcription

1 Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Khoa học Tự nhên và Công nghệ, Tập 30, Số 3 (2014) Nghên cứu thành phần loà cá họ Bống trắng (Gobdae) phân bố ở ven bển tỉnh Sóc Trăng Dệp Anh Tuấn 1, Đnh Mnh Quang 2, *, Trần Đắc Định 2 1 Trường THPT Cá Nước, Cà Mau, Vệt Nam 2 Đạ học Cần Thơ, Xuân Khánh, Nnh Kều, Cần Thơ, Vệt Nam Nhận ngày 14 tháng 7 năm 2014 Chỉnh sửa ngày 22 tháng 8 năm 2014; Chấp nhận đăng ngày 24 tháng 9 năm 2014 Tóm tắt: Thành phần loà cá họ bống trắng Gobdae phân bố ở ven bển Sóc Trăng được nghên cứu tạ vùng ven bển Cù Lao Dung, từ tháng 8 năm 2013 đến tháng 1 năm Kết quả đã phát hện đuợc 22 loà thuộc 16 gống và 4 phân họ. Trong đó, phân họ Gobnae và Oxudercnae gồm 14 loà, chếm 63,64% tổng số loà phát hện. Chỉ số phong phú Margalef, chỉ số đồng đều Pelou, chỉ số đa dạng Shannon-Weaver khá cao (d = 3,354, J = 0,924,H = 2,855) và chỉ số ưu thế Smpson thấp (λ= 0,065, chỉ số ưu thế nghịch cao 1-λ = 0,937) cho thấy, độ đa dạng về thành phần loà cá họ Gobdae ở khu vực nghên cứu tương đố phong phú và sự phân bố của các cá thể gữa các loà khá đồng đều, khả năng xuất hện loà ưu thế là rất thấp. Thành phần loà cá họ bống trắng Gobdae xuất hện vào tháng 8 phong phú nhất; vào mùa mưa và mùa khô tương đương nhau; ở sông đa dạng hơn bã bồ. Tuy thành phần loà được khảo sát khá phong phú nhưng các loà có gá trị knh tế khá cao bị thu hẹp vì vậy cần phả xem xét lạ hoạt động kha thác nguồn lợ này. Từ khóa: Gobdae, Smpson, Shannon-Weaver, Margalef, Pelou. 1. Đặt vấn đề * Gobdae là họ cá bống lớn nhất gồm hơn 210 gống và 1950 loà thuộc 5 phân họ [1]. Ở phía Tây Thá Bình Dương, họ cá bống Gobdae được xác định gồm khoảng 5 phân họ, 105 gống và 534 loà [2]. Tuyến sông Mekong chảy qua Campucha, cá thuộc họ Gobdae được xác định gồm 4 phân họ (Amblyopnae, Gobnae, Gobonellnae và Oxudercnae), 34 gống và 49 loà [3]. Ở Vệt Nam, họ Gobdae có 5 phân họ: Cá bống dà Amblyopnae, Cá * Tác gả lên hệ. ĐT.: Emal: dmquang@ctu.edu.vn 68 bống trắng Gobnae, Cá bống đá Gobonellnae, Cá bống kèo Oxudercnae, Cá bống lụa Trdentgernae [4], trong đó, khu vực Nam Bộ có 10 gống và 14 loà [5]. Ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), họ Gobdae được xác định gồm 4 gống và 5 loà [6]. Theo ha nhóm tác gả Ma Đình Yên và nnk. (1992) [4]; Trương Thủ Khoa & Trần Thị Thu Hương (1993) [5], gống Boleophthalmus, Parapocryptes và Pseudapocryptes thuộc họ Apocryptedae, gống Perophthalmus thuộc họ Perophthalmdae, gống Taenodes và Trypauchen thuộc họ Gobdae. Họ Gobdae ở ĐBSCL gồm có 32 gống và 58 loà [6]. Rêng

2 D.A. Tuấn và nnk. / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Khoa học Tự nhên và Công nghệ, Tập 30, Số 3 (2014) vùng ven bển ĐBSCL, họ Gobdae đã được xác định gồm 12 gống và 16 loà. Sóc Trăng có bờ bển dà 72 km vớ 3 cửa sông chính là Định An, Trần Đề và Mỹ Thanh. Đây là nơ trú ngụ của nhều loà thuỷ sản nước lợ và nước mặn có gá trị knh tế. Qua đều tra xác định có 661 loà cá, 35 loà tôm và 23 loà mực. Ngoà ra, còn có nhều loà cua, ghẹ và nhuyễn thể [7]. Trong những năm gần đây, sản lượng kha thác tăng do công suất máy tàu tăng nhưng sản lượng trên một đơn vị cường lực kha thác (CPUE) ngày càng gảm. Đều đó cho thấy, nguồn lợ thuỷ sản ở Sóc Trăng đang bị suy gảm nghêm trọng do sự thay đổ mô trường sống, vệc kha thác quá mức vớ cường độ kha thác cao, sử dụng các ngư cụ đánh bắt không có tính chọn lọc như nghề lướ kéo và nghề lướ đáy có kích thước mắt lướ của đụt nhỏ, ngư cụ có tính chất hủy dệt nhều cá con như nghề đăng đáy ở cửa sông, te đẩy [8]. Vì vậy, vệc đều tra lạ thành phần loà và sự phân bố của các loà cá vùng ven bển Sóc Trăng là rất cần thết, nhất là đố vớ nhóm cá thuộc bống trắng (Gobdae). 2. Phương tện và phương pháp nghên cứu Mẫu vật được thu trực tếp cùng vớ ngư dân ở vùng bã bồ ven bển và sông Cồn Tròn ở Sóc Trăng bằng lướ đáy và lướ đăng (Hình 1). Các thông tn về mô trường sống, mùa snh sản, thức ăn, sản lượng cá được thu thập thông qua vệc phỏng vấn ngư dân dựa trên phương pháp nghên cứu của Phạm Nhật và nnk. (2003) [9]. Mẫu vật được định hình trong dung dịch formaln 8% ngay sau kh thu được và được lưu gữ tạ phòng Bộ môn Snh, Khoa Sư phạm, Trường Đạ học Cần Thơ trong dung dịch formaln 5% dựa trên phương pháp nghên cứu của Phạm Nhật và nnk. (2003) [9]. Hình 1. Sơ đồ khu vực thu mẫu (Dấu mũ tên: Đểm thu mẫu). Mẫu vật được định loạ dựa trên tà lệu của Nguyễn Văn Hảo (2005) [3]. Ngoà ra, mẫu cá còn được định loạ thông qua sự kết hợp sử dụng một số tà lệu khác như Trần Đắc Định và nnk. (2013) [6]; Ma Đình Yên và nnk. (1992) [4]; Ranboth (1996) [10]; Trương Thủ Khoa & Trần Thị Thu Hương (1993) [5]. Trình tự các bộ, họ, gống, loà được sắp xếp theo hệ thống phân loạ của Eschmeyer, W. N. (2014) [11]. Các chỉ số đa dạng snh học được tính dựa trên các công thức sau: Chỉ số đa dạng Shannon-Weaver: n ' H = p log p [12]; Chỉ số ưu thế = 1 n Smpson: ( ) 2 λ = = 1 p hoặc chỉ số ưu thế n ' n( n 1) nghịch của Smpson: 1 λ 1 = 1 N( N 1) = S 1 [13]; Chỉ số phong phú Margalef: d = ln N ' [14]; Chỉ số đồng đều Pelou: ' H J = [15]. log S

3 70 D.A. Tuấn và nnk. / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Khoa học Tự nhên và Công nghệ, Tập 30, Số 3 (2014) Trong đó, p n = ; n là số lượng cá thể N của loà thứ ; S là số lượng loà; N là tổng số cá thể của tất cả các loà trong một mẫu nghên cứu. 3. Kết quả và thảo luận 3.1. Danh sách các loà cá họ Gobdae Sau kh phân tích, định loạ và đố chếu vớ kết quả nghên cứu của các tác gả trước đây là Ma Đình Yên và nnk. (1992) [4]; Nguyễn Văn Hảo (2005) [3]; Trương Thủ Khoa & Trần Thị Thu Hương (1993) [5]. Các loà cá họ Gobdae ở khu vực nghên cứu được thu thập gồm 22 loà (Bảng 1). Trong đó, phân họ Amblyopnae có 3 loà (13,64%), phân họ Gobnae có 7 loà (31,82%), phân họ Gobonellnae có 5 loà (22,73%), phân họ Oxudercnae có 7 loà (31,82%). So vớ các nghên cứu trước đây về các loà cá họ Gobdae (Bảng 2), ở ven bển Sóc Trăng số lượng loà cá họ Gobdae tương đố phong phú. Sự khác nhau này có thể là do dụng cụ, phương pháp thu mẫu và mục đích nghên cứu khác nhau. Bảng 1. Danh sách các loà cá họ Gobdae ở khu vực nghên cứu STT Tên địa phương Tên khoa học Nơ phát hện Phân họ cá bống dà Amblyopnae 1 Cá lưỡ búa Taenodes gracls (Valencennes, 1837) s,k,m 2 Cá lưỡ búa Taenodes ngrmargnatus Hora, 1924 b,s,k,m 3 Cá đen cầy Trypauchen vagna (Bloch & Schneder, 1801) s,k,m Phân họ cá bống trắng Gobnae 4 Cá bống lá tre Acentrogobus vrdpunctatus (Valencennes, 1837) b,s,k,m 5 Cá bống tròn Auloparea cyanomos (Bleeker, 1849) b,s,k,m 6 Cá bống vảy cằm Auloparea janetae Smth, 1945 b,s,k,m 7 Cá bống đuô chấm Auloparea uncolor (Valencennes, 1837) s,k,m 8 Cá bống cát Glossogobus aureus Akhto & Meguro, 1975 b,s,k,m 9 Cá bống cát tố Glossogobus gurs (Hamlton, 1822) b,s,k,m 10 Cá bống cát trắng Glossogobus sparspapllus Akhto & Meguro, 1976 b,s,k,m Phân họ cá bống đá Gobonellnae 11 Cá bống mắt tre Brachygobus sabanus Inger, 1958 b,s,k,m 12 Cá bống xệ vảy to Oxyurchthys sp. Khoa và Hương, 1993 b,s,k,m 13 Cá bống Pseudogobus javancus (Bleeker, 1856) s,k,m 14 Cá bống xệ Stenogobus mekongenss Watson, 1991 s,k,m 15 Cá bống mít Stgmatogobus pleurostgma (Bleeker, 1849) b,s,k,m Phân họ cá bống kèo Oxudercnae 16 Cá bống sao Boleophthalmus boddart (Pallas, 1770) b,s,k,m 17 Cá bống Oxuderces dentatus Eydoux & Souleyet, 1848 b,k,m 18 Cá kèo vảy to Parapocryptes serperaster (Rchardson, 1846) b,s,k,m 19 Cá thò lò Perophthalmodon schlosser (Pallas, 1770) b,s,k,m 20 Cá thò lò chấm cam Perophthalmus chrysosplos Bleeker, 1853 b,s,k,m 21 Cá thò lò chấm đen Perophthalmus varabls Eggert, 1935 b,s,k,m 22 Cá kèo vảy nhỏ Pseudapocryptes elongatus (Schneder & Bloch, 1801) b,s,k,m Chú thích: (b): bã bồ, (s): sông, (k): mùa khô, (m): mùa mưa.

4 D.A. Tuấn và nnk. / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Khoa học Tự nhên và Công nghệ, Tập 30, Số 3 (2014) Khu hệ cá Nước ngọt Vệt Nam (2005) Vùng Nam Bộ (1992) Vùng ĐBSCL (1993) Vùng ĐBSCL (2013) Vùng ven bển ĐBSCL (2009) Vùng ven bển Sóc Trăng (2014) Bảng 2. Thành phần các loà cá họ Gobdae của một số nghên cứu Họ Gobdae Số gống Số loà Nguồn trích dẫn Nguyễn Văn Hảo (2005) [3] Ma Đình Yên và nnk. (1992) [4] Trương Thủ Khoa & Trần Thị Thu Hương (1993) [5] Trần Đắc Định và nnk. (2013) [6] Trần Đắc Định (2009) [16] Nghên cứu này Trong tổng số 22 loà cá thu được (Bảng 1) chỉ có 2 loà cá (9,09%) có gá trị knh tế khá cao (Glossogobus gurs và Pseudapocryptes elongatus), 11 loà cá (50%) có gá trị knh tế hạn chế (Acentrogobus vrdpunctatus, Auloparea janetae, Boleophthalmus boddart, Glossogobus aureus, Glossogobus sparspapllus, Parapocryptes serperaster, Perophthalmodon schlosser, Pseudogobus javancus, Taenodes gracls, Taenodes ngrmargnatus, Trypauchen vagna) và 9 loà cá (40,91%) không có gá trị knh tế [3]. Tuy nhên, kết quả phỏng vấn ngư dân cho thấy, bên cạnh ha loà Glossogobus gurs và Pseudapocryptes elongatus thì sáu loà Boleophthalmus boddart, Glossogobus aureus, Glossogobus sparspapllus, Parapocryptes serperaster, Perophthalmodon schlosser và Trypauchen vagna cũng có gá trị knh tế cao so vớ trước đây do nguồn lợ cá bống ở khu vực ngày càng bị suy gảm bở cường độ kha thác ngày càng cao của ngư dân. So vớ kết quả nghên cứu của Trần Đắc Định (2009) [16] thì trong đợt khảo sát này không phát hện 4 loà: Acanthogobus flavmanus, Acentrogobus cannus, Acentrogobus chlorostgmatodes và Oxyurchthys mcroleps. Trong tổng số 524 cá thể của 22 loà cá họ Gobdae được thu thập qua 6 tháng khảo sát (từ tháng 8/2013 đến tháng 1/2014) thì số cá thể của 2 loà có gá trị knh tế khá cao chỉ chếm 8,97% (Glossogobus gurs chếm 7,44% và Pseudapocryptes elongatus chếm 1,53%), số cá thể của các loà có gá trị knh tế hạn chế chếm 45,61% và số cá thể của các loà cá không có gá trị knh tế chếm 45,42% [3] (Hình 2). Qua kết quả 6 tháng khảo sát cho thấy nguồn lợ cá họ Gobdae gảm sút nghêm trọng. Đặc bệt là các loà cá có gá trị knh tế khá cao (Glossogobus gurs và Pseudapocryptes elongates). Hình 2. Tỉ lệ số cá thể của các loà cá họ Gobdae.

5 72 D.A. Tuấn và nnk. / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Khoa học Tự nhên và Công nghệ, Tập 30, Số 3 (2014) Nguyên nhân dẫn đến hện trạng suy gảm nguồn lợ trên là do: kha thác quá mức; đánh bắt hủy dệt; ô nhễm mô trường và nơ cư trú bị phá hủy; vệc quản lý và bảo vệ nguồn lợ thủy sản gặp nhều khó khăn [8] Độ đa dạng snh học của các loà cá họ Gobdae Kết quả khảo sát cho thấy chỉ số phong phú Margalef và chỉ số đồng đều Pelou, chỉ số đa dạng Shannon-Weaver khá cao (d = 3,354, J = ' 0,924, H = 2,855) và chỉ số ưu thế Smpson thấp ( λ = 0,065, chỉ số ưu thế nghịch cao 1 λ = 0,937). Đều này cho thấy, độ đa dạng về thành phần loà cá họ Gobdae ở khu vực nghên cứu tương đố phong phú và sự phân bố của các cá thể gữa các loà cá họ Gobdae khá đồng đều Đa dạng snh học theo tháng Thành phần loà xuất hện vào tháng 8/2013 là phong phú nhất (d = 4,030) vớ số loà xuất hện là 21/22 loà (95,45%); thành phần loà xuất hện vào tháng 9/2013 có độ phong phú thấp nhất (d = 2,836) vớ số loà xuất hện là 11/22 loà (50%) (Hình 3). Hình 3. Độ đa dạng của các loà các họ Gobdae theo tháng. Hình 4. Độ đa dạng của các loà các họ Gobdae theo mùa.

6 D.A. Tuấn và nnk. / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Khoa học Tự nhên và Công nghệ, Tập 30, Số 3 (2014) Chỉ số đồng đều (J ) ở các tháng thu mẫu đều cao và tương đố ổn định, gá trị trung bình là 0,912±0,015, nhỏ nhất là 0,885 (tháng 9) và lớn nhất là 0,93 (tháng 8). Chỉ số ưu thế (λ) ở các tháng thu mẫu đều thấp do chỉ số ưu thế nghịch (1-λ) ở các tháng đều cao, chứng tỏ nơ đang khảo sát khả năng xuất hện của loà ưu thế là rất thấp, sự phân bố cá thể gữa các loà có độ đồng đều cao. Chỉ số đa dạng H cao nhất ở tháng 8 (2,829) và thấp nhất ở tháng 2 (2,121). Kết quả phân tích cho thấy tháng 8 là thờ gan mà các chỉ số đa dạng snh học cao nhất. Đều này chứng tỏ, thành phần loà cá họ Gobdae là phong phú nhất vớ số lượng cá thể xuất hện nhều nhất, sự phân bố của các cá thể gữa các loà có độ đồng đều khá cao vào tháng 8. Nguyên nhân có thể do tập tính snh sản của các loà cá họ Gobdae Đa dạng snh học theo mùa Chỉ số phong phú (d) trung bình ở mùa mưa là 3,482±0,60, thấp nhất 2,836, cao nhất 4,030 và mùa khô là 3,401±0,373, thấp nhất 3,021, cao nhất 3,766. Chỉ số phong phú (d) trung bình ở mùa mưa và mùa khô khác nhau không có ý nghĩa thống kê (P > 0,05, Hình 4). Chỉ số đồng đều (J ) trung bình ở mùa mưa là 0,911±0,024, thấp nhất 0,885, cao nhất 0,929 và mùa khô là 0,912±0,005, thấp nhất 0,909, cao nhất 0,918. Chỉ số đồng đều (J ) trung bình ở mùa mưa và mùa khô khác nhau không có ý nghĩa thống kê (P > 0,05). Chỉ số ưu thế nghịch (1-λ) trung bình ở mùa mưa là 0,912±0,003, thấp nhất 0,875, cao nhất 0,939 và mùa khô là 0,919±0,009, thấp nhất 0,91, cao nhất 0,927. Do chỉ số ưu thế nghịch trung bình ở mùa mưa và mùa khô khác nhau không có ý nghĩa thống kê (P > 0,05), suy ra chỉ số ưu thế (λ) cũng khác nhau không có ý nghĩa thống kê gữa ha mùa. Chỉ số đa dạng (H ) trung bình ở mùa mưa là 2,5±0,357, thấp nhất 2,121, cao nhất 2,829 và mùa khô là 2,547±0,076, thấp nhất 2,46, cao nhất 2,60. Chỉ số đa dạng (H ) trung bình ở mùa mưa và mùa khô khác nhau không có ý nghĩa thống kê (P > 0,05). Hình 5. Độ đa dạng của các loà các họ Gobdae theo snh cảnh. Gh chú: Các chữ cá khác nhau (a, b) trong từng chỉ số snh học thể hện sự khác bệt về trung bình của chúng ở mức ý nghĩa P < 0.05.

7 74 D.A. Tuấn và nnk. / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Khoa học Tự nhên và Công nghệ, Tập 30, Số 3 (2014) Qua vệc phân tích các chỉ số đa dạng snh học (Margalef, Pelou, Smpson và Shannon- Weaver) gữa mùa mưa và mùa khô thì độ đa dạng về thành phần loà cá họ Gobdae gữa ha mùa khác nhau không có ý nghĩa thống kê, cả ha đều có sự xuất hện của 21/22 loà. Đều này có thể do thành phần các loà phêu snh vật (thành phần thức ăn của các loà cá họ Gobdae) gữa ha mùa ở khu vực nghên cứu khác bệt không đáng kể [17]; hoặc các yếu tố lý, hóa của nước gữa ha mùa của khu vực nghên cứu đều nằm trong gớ hạn tồn tạ của các loà cá họ Gobdae. Vào mùa mưa thu được 21/22 loà vớ 243/524 cá thể, mùa khô thu được 21/22 loà vớ 281/524 cá thể, loà Taenodes gracls chỉ thu được mẫu vào mùa mưa và loà Oxuderces dentatus chỉ thu được mẫu vào mùa khô Đa dạng snh học theo snh cảnh Chỉ số phong phú (d) trung bình ở sông là 3,735±0,56, thấp nhất là 2,956, cao nhất là 4,443 và bã bồ ven bển là 2,674±0,33, thấp nhất là 2,25, cao nhất là 3,037. Chỉ số phong phú (d) trung bình ở sông cao hơn bã bồ ven bển (P < 0,05, Hình 5). Chỉ số đồng đều (J ) trung bình ở sông là 0,901±0,017, thấp nhất 0,884, cao nhất 0,93 và bã bồ ven bển là 0,929±0,009, thấp nhất 0,914, cao nhất 0,939. Chỉ số đồng đều (J ) trung bình ở sông và bã bồ ven bển khác nhau có ý nghĩa thống kê (P < 0,05). Chỉ số ưu thế nghịch (1-λ) trung bình ở sông là 0,911±0,02, thấp nhất là 0,891, cao nhất là 0,942 và bã bồ ven bển là 0,897±0,017, thấp nhất là 0,872, cao nhất là 0,918. Chỉ số ưu thế nghịch trung bình ở sông và bã bồ ven bển khác nhau không có ý nghĩa thống kê (P > 0,05), đều này chỉ ra rằng chỉ số ưu thế ở ha snh cảnh gần tương đồng nhau. Chỉ số đa dạng (H ) trung bình ở sông là 2,469±0,25, thấp nhất là 2,067, cao nhất là 2,831 và bã bồ ven bển là 2,124±0,218, thấp nhất là 1,778, cao nhất là 2,408. Chỉ số đa dạng (H ) trung bình ở sông và bã bồ ven bển khác nhau có ý nghĩa thống kê (P < 0,05). Qua vệc phân tích các chỉ số đa dạng snh học gữa sông và bã bồ ven bển thì thành phần loà cá họ Gobdae ở sông nhều hơn bã bồ ven bển (sông xuất hện 22/22 loà, bã bồ ven bển xuất hện 16/22 loà). Đều này có thể bị ảnh hưởng bở hoạt động đánh bắt quá mức chủ yếu dễn ra ở vùng bã bồ ven bển cũng như yếu tố độ mặn của nước và oxy hòa tan trong nước ở ha snh cảnh khác nhau [9]. Hình 6. Độ đa dạng của các loà các họ Gobdae theo snh cảnh 4. Kết luận 1) Khu vực nghên cứu có thành phần các loà cá họ Gobdae khá phong phú, gồm 22 loà, thuộc 16 gống và 4 phân họ. Trong đó, phân họ Gobnae và Oxudercnae gồm 14 loà. Các loà cá họ Gobdae xuất hện cao nhất vào tháng 8 (22 loà), mùa mưa và mùa khô có số loà xuất hện như nhau (21 loà). 2) Tạ khu vực nghên cứu, chỉ số phong phú Margalef và chỉ số đồng đều Pelou, chỉ số đa dạng Shannon-Weaver khá cao và chỉ số ưu thế Smpson thấp. Độ đa dạng về thành phần loà của các loà cá họ Gobdae ở khu vực nghên cứu tương đố phong phú và sự phân bố của các cá thể gữa các loà khá đồng đều, khả năng xuất hện loà ưu thế là rất thấp. 3) Thành phần loà cá họ Gobdae xuất hện: vào tháng 8 phong phú nhất; vào mùa mưa và mùa khô tương đương nhau; ở snh cảnh sông Cồn Tròn đa dạng hơn bã bồ ven bển.

8 D.A. Tuấn và nnk. / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Khoa học Tự nhên và Công nghệ, Tập 30, Số 3 (2014) Tà lệu tham khảo [1] Nelson, J. S., Fshes of the World. Wley, [2] Carpenter, K. E., & Nem, V. H., FAO speces dentfcaton gude for fshery purposes. The lvng marne resources of the Western Central Pacfc. Volume 6. Bony fshes part 4 (Labrdae to Latmerdae), [3] Nguyễn Văn Hảo, Cá nước ngọt Vệt Nam (Tập III). Nxb Nông nghệp, Hà Nộ, [4] Ma Đình Yên, Nguyễn Văn Trọng, Nguyễn Văn Thện, Lê Hoàng Yến, & Hứa Bạch Loan, Định loạ cá nước ngọt Nam Bộ. Nxb. Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nộ, [5] Trương Thủ Khoa, & Trần Thị Thu Hương, Định loạ cá nước ngọt vùng Đồng Bằng Sông Cửu Long. Tủ sách Đạ học Cần Thơ, Cần Thơ, [6] Trần Đắc Định, Koch Shbukawa, Nguyễn Thanh Phương, Hà Phước Hùng, Trần Xuân Lợ, Ma Văn Hếu, & Kenzo Utsug, Mô tả định loạ cá Đồng Bằng Sông Cửu Long, Vệt Nam. Nxb. Đạ học Cần Thơ, Cần Thơ, [7] Cục Thống kê Sóc Trăng, Sóc Trăng sau 20 năm tá lập Một chặng đường phát trển. Nxb. Cục Thống kê Sóc Trăng, [8] Trịnh Kều Nhên, & Trần Đắc Định, Hện trạng kha thác và quản lý nguồn lợ hả sản ở tỉnh Sóc Trăng Tạp chí Khoa học Trường Đạ học Cần Thơ 2012:24b, 46-55, [9] Phạm Nhật, Vũ Văn Dũng, Đỗ Quang Huy, Nguyễn Cử, Lê Nguyên Ngật, Nguyễn Hữu Dực, Nguyễn Thế Nhã, Võ Sĩ Tuấn, Phan Nguyên Hồng, Nguyễn Văn Tến, Đào Tấn Hổ, Nguyễn Xuân Hòa, Nck Cox, & Nguyễn Tến Hệp, Sổ tay hướng dẫn đều tra và gám sát đa dạng snh học. Nxb Gao thông vận tả, Hà Nộ, [10] Ranboth, W. J., Fshes of the cambodan mekong. Food & Agrculture Org., [11] Eschmeyer, W. N. (ed). Catalog of fshes: Genera, speces, references. Truy cập ngày 28/03/ logy/catalog/fshcatman.asp. [12] Shannon, C. E., & Weaver, W., A mathematcal theory of communcaton. 5-83, [13] Smpson, E. H., Measurement of dversty. Nature, 163(4148), 688, [14] Margalef, R., Informaton theory n ecology. General Systems: Yearbook of the Internatonal Socety for the Systems Scences, 3, 1-36, [15] Pelou, E., The measurement of dversty n dfferent types of bologcal collectons. Journal of theoretcal bology, 13, , [16] Trần Đắc Định, Bước đầu nghên cứu về thành phần loà và đặc đểm snh học của các loà cá bống phân bố ở vùng ven bển Đồng bằng Sông Cửu Long. Tuyển tập hộ nghị khoa học toàn quốc về snh học bển và phát trển bền vững, 60-65, [17] Ma Vết Văn, Trần Đắc Định, & Nguyễn Anh Tuân, Thành phần loà và mật độ snh vật phù du phân bố ở vùng ven bển Sóc Trăng - Bạc Lêu. Tạp chí Khoa học Trường Đạ học Cần Thơ 2012:23a, 89-99, Speces Composton of Gobdae Dstrbuted n the Coastal Areas, Sóc Trăng Provnce Dệp Anh Tuấn 1, Đnh Mnh Quang 2, Trần Đắc Định 2 1 Cá Nước Hgh School, Cà Mau, Vệt Nam 2 Cần Thơ Unversty, Xuân Khánh, Nnh Kều, Cần Thơ, Vệt Nam Abstract: Speces composton and dversty of Gobdae famly was carred out along the coastlne of Cù Lao Dung dstrct, Sóc Trăng provnce, Vetnam from August 2013 to January Fsh samples were collected monthly durng the study perod by usng bag net. Bodversty ndexes were quantfed by usng Prmer 5 software package. The result showed that there were 22 speces belongng to 16 genera and 4 sub-famles. Amongst these sub-famles, Gobnae and Oxudercnae

9 76 D.A. Tuấn và nnk. / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Khoa học Tự nhên và Công nghệ, Tập 30, Số 3 (2014) comprsed 14 speces accountng for 63.64%, whch was the most abundant. The fsh composton of the Gobdae n the rver samplng ste and muddy flat samplng ste was moderately dversty and nearly smlarty basng on hgh values of bodversty ndexes (d = 3.354, J = 0.924, H = 2.855, λ= 0.065). Fsh composton of study area was the most abundant n August compared to other months. The bodversty of fsh n dry season was smlar to wet season, whereas fsh composton n rver samplng ste was slghtly dver than that of mudflat area. Although the fsh composton of ths area was qute abundant, some commercal fsh rarely were found, ndcatng that local government should establsh an effectve plan for future management and explotaton fsh resources. Keywords: Gobdae, Smpson, Shannon-Weaver, Margalef, Pelou.