inhoudsopgawe contents

2

Van die/from the President 2 Editorial/Redaksioneel 3 Raad/Council 3 Praktiese veldbestuursriglyne na krisis droogtes 4 Data collection EBVs, Genomics - Why all the fuss? 10 Vervoer van beeste in die winter 14 Die waarde van geregistreerde rasegte bulle 18 Cattle gestation table 22 Livestock water 28 Molatek beeslekke verseker ekonomiese aanvulling 31 Limousin opleiding 34 Toekennings 38 2018 Photo competition 40 Mees produktiewe koei in die Genootskap 42 Dis maar net n tjek/it s only a cheque 45 Martin Seyfferdt 46 Hinterland Nasionale Vleisbees Interras Kampioenskappe 47 Swartland skou 48 Royal skou 50 Vryburg skou 50 Lichtenburg skou 52 Bloem skou 53 Wes-Transvaal Limousin Klub 55 Veilings/Auctions 56 Limousin lede/members 61 inhoudsopgawe contents Adverteerders / Advertisers Devlan Limousin Dankie! Thank you! IFC Eran Limousins 9 Xourel Limousins 12-13, OBC Jacré Limousin 17 LaRhone 24-27 Molatek 30 Unistel 33 Coco Limousins 37 Landboudal 39 Clinomics 43 Ultra Fin 44 Voermol 49 Wes-Transvaal Limousin Club 54 Vleissentraal 57 Tal-Tec 60 Limousin Cattle Breeders Association of Namibia 64 LIMOUSINBEESTELERSGENOOTSKAP LIMOUSIN CATTLE BREEDERS SOCIETY 172 Benade Rylaan, Fichardtpark, Bloemfontein [T]: 051 444 5082 [S]: 082 571 6709 [E]: info@limousinsa.co.za [W]: www.limousinsa.co.za PRODUKSIE VAN JOERNAAL: Firefly Publications (Pty) Ltd Tel: (051) 821 1783 Posbus 444 Brandfort 9400 E-pos: palberts@telkomsa.net Ontwerp deur: Caria Vermaak 3

van die from the PRESIDENT - JC Steenkamp Dit is weereens vir my n groot voorreg om hierdie boodskap aan die Limousin telers te kan skryf. As president van die Limousin Genootskap, kan ek met vrymoedigheid sê dat 2017 n baie suksesvolle jaar was. Ons het in Januarie n nuwe rasbestuurder aangestel nl. Mnr Martin van Rooyen. Martin was voorheen betrokke by die bestuur van n ander vleisras. Ek wens hom alle sterkte toe en glo dat hy n aanwins vir die ras sal wees. Baie dankie aan een en elkeen wat betrokke was by inligtingsdae, skoue, veilings en boeredae. Baie dankie aan elkeen wat die moeite doen om ons ras te bevorder. Dit word opreg waardeer. Ek wil elke teler gelukwens met prestasies op die onderskeie skoue en veilings. Dit is die toonvenster van ons ras. Dit maak mens trots om deel te wees van die Limousin familie. Aan die raad en kantoor personeel wat my ondersteun het, wil ek baie dankie sê vir julle onbaatsigtige diens aan die telers en genootskap. My termyn as president verstryk met die algemene jaarvergadering in 2018. Aan die nuut verkose president en raad bied ek my volle ondersteuning,en wens ek u sterkte toe vir die groot taak wat op u wag. Dankie aan ons Hemelse Vader vir al die seëninge so in oorvloed van U ontvang. It is once again a great privilege for me to write this letter to the Limousin breeders. As President, I can say report that we have had a very successful year. We appointed a new breed manager in January. Martin van Rooyen, before joining us, managed another beef breed. I wish him good luck and believe that he will have a positive impact in the breed. I would like to extend a word of thanks to everyone involved in information days, shows, auctions and farmers days. Thank you to everyone who is positively promoting our breed. I would like to congratulate every breeder with your achievements at the various shows and auctions. It is the showcase of our breed and it makes me proud to be part of the Limousin family. I would like to thank the council and office staff who has supported me during my term as president and for your generous service to the society. My term as president expired at the Annual General Meeting in 2018. I wish the newly elected President and Council good luck. You have my full support. Last but not least, I would also like to thank our Heavenly Father for all the blessings we have received in abundance. 4

editorial REDAKSIONEEL - Martin van Rooyen Ek wil begin deur dankie te sê vir die geleentheid om deel te wees van die Limousin familie. Dit is voorwaar n voorreg om met so n ongelooflike ras geassosieer te word. Ek wil ook elke teler bedank wat my sommer vinnig welkom laat voel het. Dit word opreg waardeer. Ek beskou hierdie geleentheid wat aan my gegun as n baie uitdagende en opwindende geleentheid wat ek met ope arms gaan aangryp en met ywer en toewyding gaan aanpak. Dit is vir my belangrik om seker te maak dat my doen en late altyd in belang van die ras is en sal wees. I have come across a few quotes that I think is very inspiring. We sometimes become negative because of circumstances that we do not have control over. I want to share five quotes of Jack Ma. He was the founder of the multi-billion dollar company, Alibaba. 1. If you don t give up, you still have a change. Giving up is the greatest failure. 2. Instead of learning from other people s success, learn from their mistakes. Most of the people who fail share common reasons to fail whereas success can be attributed to various different kinds of reasons. 3. Life is so short, so beautiful. Don t be so serious about work. Enjoy your lives. 4. If you ve never tried how will you ever know if there s any chance? 5. No matter how tough the chase is, you should always have the dream you saw on the first day. It ll keep you motivated and rescue you from any weak thoughts. Ek hoop van harte dat u hierdie uitgawe sal geniet en baat sal vind by by die artikels wat hier in sal verskyn. PS: Success is no accident. It is hard work, perseverance, learning, studying, sacrifice and most of all, LOVE of what you are doing. raad COUNCIL Vlnr: AJ du Toit, R van Niekerk, JS Gerber (President), D le Roux (Visie-President), P Botha Melissa Hunter Administrative Clerk Tel: (051) 444 5082 info@limousinsa.co.za 172 Benade rylaan Fichardtpark Bloemfontein Sel : 082 571 6709 5

DR MIAS VAN DER WESTHUIZEN Vrystaat Provinsiale Departement van Landbou en Landelike Ontwikkeling, Glen, E-pos: mias@fs.agric.za & PROF HENNIE SNYMAN Departement Vee-, Wild- en Weidingkunde, Universiteit van die Vrystaat, E-pos: Snymanha@ufs.ac.za 6

Volgens die Suid-Afrikaanse Weerdiens was 2015 die droogste jaar wat vanaf 1904 aangeteken is. Die hoogste temperature is dan ook in Desember 2015 en vroeë Januarie 2016 in veral die Vrystaat en Noord-Kaap aangeteken wat die effek van die droogte verder vergroot het. Natuurlik wissel die intensiteit van die droogte van distrik tot distrik en selfs plaas tot plaas maar oor die algemeen het die grootste gedeeltes van die land ondergemiddelde reën met gepaardgaande uiterste hoë temperature vir die 2016/17 groeiseisoen ondervind. In baie gebiede het boere dan ook ondergemiddelde reën die laaste 7 jaar ontvang met die laaste bogemiddelde reën in die 2010/11 seisoen. Veld reserwes en groeikraktigheid is dus baie laag. Goeie reën wat in Februarie 2018 oor groot gedeeltes uitgesak het, het ongelukkig nie veeboere se probleme totaal opgelos nie. Daar moet ingedagte gehou word dat dit nie gras gereën het nie en boere moet die groot skade wat die afgelope droogte aan hul veld aangerig het, deeglik besef. Veldherstel gaan nou fyn weidingbestuur verg. PRAKTIESE VELDBESTUURSRIGLYNE NA KRISIS DROOGTES NADELE VAN DROOGTE OP VELD Die nadelige uitwerking van die droogte op die weiveld se produksie en groeikragtigheid moet nog oorkom word vir volhoubare funksioneting van die weidingekosisteem. As gevolg van vogtekorte asook die benutting van plante is groeireserwes uitgeput en groeikraktigheid is dus laag. Graspolle word kleiner en afsterwing vind plaas. Gevolglik neem die plantbedekking af, kaal oppervlaktes vergroot, en humus op die grond verminder. Dit beteken dat die afloop van reënwater sal verhoog, terwyl die gevare van gronderosie ook groter is sodra dit na die droogte weer begin reën. Die yler plantbedekking as gevolg van plantafsterwings, asook die noodwendige strawwer ontblaring in sekere gevalle, het die mikroklimaat totaal en al verander. Die laer bedekking werk nie net grootskaalse waterafloop in die hand nie, maar groter verdamping en hoë grondtemperature wat voorkom, elk met sy eie negatiewe impak op die weidingekosisteem. Weens hierdie wanbalans in mikroklimaat is die weiveld meer droogte sensitief as gevolg van hoër verdamping vanaf die kaler grond en hoër grondtemperature. Daar is grondtemperature van self so hoog as 70 0 C gemeet op n totaal kaal oppervlakte. Die grondtemperatuur verskil tussen n digte plant bedekking en waar dit yl is, is so hoog as 8 0 C. Die hergroei van veld na droogtes is stadiger as normaalweg en dit is ook baie duidelik sigbaar 7

in dele wat in Februarie goeie reëns ontvang het. Dit is algemeen bekend dat ongeveer 80% van die wortels van klimaksgrasse in die boonste 200 mm grondlaag voorkom. Dit is hierdie wortels wat grootliks vir plantproduksie verantwoordelik is. Die belangrikheid van die ander 20% wortels wat die grondprofiel dieper indring moet nie minder belangrik geag word nie, aangesien hulle weer vir oorlewing van die plant tydens droogtes verantwoordelik is. Die slegte nuus is dat weens die geweldige intense langdurige droogte die meeste van die oppervlak wortels afgesterf het. Die droogte in sekere dele was selfs so intens dat die plant oor die drempel van oorlewing gestoot is en waar selfs van die dieper wortels, wat vir oorlewing geoormerk word, ook afgesterf het. Meer reën is gevolglik ook nodig om die grond tot by die dieper wortels te benat wat ook die stadige hergroei verklaar. Die gevolg van hierdie grootskaalse wortelafsterwings is dat die veeboer nou sit met baie polle wat gedeeltelik of selfs totaal afgesterf het, terwyl die hergroei ook stadig is. Wortelafsterwing is wel n normale verskynsel ten einde die weidingekosisteem in balans te hou en organiese material (humus) tot die grond aan te vul, maar ongelukkig kan intense droogte saam met strawwe ontblaring die sisteem totaal uit balans uit gooi. Dit is wel so dat die grond nou baie vrugbaarder na die droogte behoort te wees, maar dit is ongelukkig ten koste van bogrondse groei wat vir die veeboer die belangrikste is. OMGEWINGS- TOESTANDE Veldbestuur en veldtoestand voor droogtes sowel as reënval na droogtes is van die belangrikste faktore wat die herstelproses van veld beinvloed. Soos reeds genoem is groot dele van die land se weivelde onder geweldige druk weens die laaste 7 jare se ondergemiddelde reënval. Tydens die skryf van hierdie artikel (middel Maart 2018) het gedeeltes van die land goeie reën ontvang, terwyl daar egter groot gebiede is wat nog steeds baie min reën gekry het. Dit moet ingedagte gehou word dat met die voorjaar, baie min of selfs geen groei voorgekom het nie en dat die groeikragtigheid van veld, selfs met Februarie se goeie reën, nog baie laag is. Die groeiseisoen is ook vinnig besig om uit te loop en indien ons vir die res van Maart en April nie baie goed reën kry nie (70% meer as normaal vir Maart en April), sal die droogte toestande voortduur, met voertekorte die komende winter, lente, asook die vroeë somer maande van 2019. Lae temperature in April sal natuurlik ook groei beperk en vervolgens moet ons hoop dat daar nie vroeë ryp gaan voorkom nie. Met gemiddelde reën vir die res van die seisoen, asook vir die volgende seisoen, sal die veld se groeikragtigheid eers herstel teen Maart 2019. Plase of kampe in n redelik en swak toestand sal egter baie langer neem om volkome te herstel. Daar moet egter ingedagte gehou word dat weiveld n dinamiese sisteem is wat oor eeue heen ontwikkel het en waarvan droogtes deel van hierdie ontwikkelings prosses was. Suid-Afrika is endemies maar geneig tot droogte. As gevolg van die biodiversiteit, waar verskillende plante se weerstand teen droogtes verskil, is veld wat in n goeie toestand verkeer se weerstand teen droogtes normaalweg baie hoog. As voorbeeld sal die kombinasie van kalahari-sandkweek (Schmidtia pappophoroides) en blinkaarboesmangras (Stipagrostis uniplumis) in ons ariede Savanna veldtipes, weerstand teen droogtes verhoog en mekaar aanvul. In gemiddelde en nat jare sal dit veral die smaakliker kalaharisandkweek wees wat voldoende diereproduksie lewer, terwyl blinkaarboesmangras baie swak benut word. By jaarlikse reënval van 175 mm en laer besit kalahari-sandkweek egter nie meer die vermoë om optimale diereproduksie te lewer nie, terwyl blinkaarboesmangras hierdie rol sal oorneem. Selfs die bekende rooigras (Themeda triandra) in die sentrale grasvelddele sukkel om energie aan vee oor te dra by jaarlikse reënval van 350 mm en laer. Die voorkoms om droogtes of voertekorte te ondervind verhoog soos wat plase se veldtoestand verswak (Tabel 1.) Die waarskynlikheid vir droogtes by veld in n uitstekende toestand op Glen net buite Bloemfontein is byvoorbeeld slegs 1 uit elke 20 jaar (5%), terwyl dit by n subklimaks veld (veldtoestand van 50%) verhoog na elke tweede jaar (48%). Die hoë waarskynlikheid vir droogtes by swak veld is ook baie duidelik sigbaar by baie van ons meentgronde waar daar feitlik altyd voertekorte is, selfs in bo gemiddelde reënval jare. Hoe laer die langtermyn gemiddelde reënval, hoe groter is die waarskynlikheid vir droogtes. So is die waarskynlikheid vir droogtes by veld in n uitstekende toestand op Glen slegs 1 uit elke 20 jaar (5%) terwyl dit in Upington ongeveer 8

3 uit 10 jaar kan voorkom (27%). Droogtebestuur moet dus deel wees van boere se weiveldbestuurs beplanning. Tabel 1: Die waarskynlikheid van droogtes by verskillende veldtoestande in persentasie Veldtoestand Uitstekend Goed Redelik Swak Glen (550mm) 5 10 48 99 Kuruman (420mm) 22 33 56 87 Upington (200mm) 27 45 69 98 BEES BOER WAT DROOGTES SUKSESVOL MET WEIVELDBESTUUR OORBRUG Daar is natuurlik baie veeboere met verskillende rasse wat wetenskaplike benaderings toepas om droogtes suksesvol te bestuur. Een so n voorbeeld is mnr. Chrisjan Immelman van die plaas Aardoorn net wes van Bloemfontein, met n langtermyn gemiddelde jaarlikse reënval van 500 mm. Mnr. Chrisjan Immelman het onderleiding van Drs. Mias van der Westhuizen en Johann Erasmus met aangepaste velddiere n 6 kamp beweidingstelsel begin toepas. Aanvanklik is die departementele weidingkapasiteit norm van die gebied, naamlik 6ha/ GVE toegepas, maar danksy die baie weiding wat in die stelsel geproduseer is, kon hy sy belading met 25% verhoog na 4,8 ha/gve, terwyl die veld se toestand (gesondheid) nog steeds verbeter het. Wat die verhoging in weidingkapasiteit nog meer merkwaardig maak, is dat dit in n droë jaar gebeur het, toe voertekorte algemeen by boere in sy omgewing voorgekom het. Die seisoenale reënval vir daardie groeiseisoen (2011/12) was net 330 mm vergeleke met die langtermyngemiddeld van sowat 500 mm. Selfs tydens die droogte van 2015/16 waar slegs 240 mm in 2015 aangeteken is, was daar voldoende weiding op die veld en was dit nie nodig om koeie te voer of selfs te verminder nie. Die weiding stelsel is daarop gerig om kuddebestuur te sinchroniseer met die normale wisselings in die veld se kwaliteit en kwantiteit, sodat die beeste optimaal van die veld af produseer en reproduseer. Om die veld te bewaar en te verbetering is van die grootste belang in enige stelsel. Wat die veldbestuurstelsel self aanbetref wissel eentrop diere oor die ses kampe, met die weityd wat wissel van 1 tot 3 maande, afhangende van die kampgrootte, tydperk van die jaar en fisiologiese stadium van die koeie. Die beweidingstye word ook so afgewissel dat veld oor n tydperk van drie jaar nie dieselfde tyd van die jaar benut word nie. Die kampe word kort afgevreet, waarna dit dan relatief lank rus om groeikragtigheid en groeidoeltreffendheid te maksimaliseer, terwyl dit ook hoër kwaliteit veld verseker. Elke kamp ontvang een uit elke drie jaar n lang ruskans, vir ten minste n volle groeiseisoen vanaf begin Julie tot einde Mei. Met so n benadering rus die veld nie net nie maar herstel dit ook. Met herstel word bedoel dat selfs die wortelstelsel ontvang sy regmatige kans tot groei en ontwikkeling vir n meer stabiele sisteem. Met hierdie bestuurs benadering het Chrisjan nie net sy plaas se weidingkapasiteit verhoog nie, maar hy het ook sy risikos teen droogtes drasties beperk of selfs uitgesny, terwyl se diereprestasie van die koeie uitstekend is. Sy kudde handhaaf n gemiddelde kalfpersentasie van 96%, en dit in n stelsel waarin verse vroeg kalf, die eerste keer op twee jaar. VELDBESTUUR- MIKPUNTE EN RIGLYNE NA DROOGTES Veldbestuur direk na droogtes het ook natuurlik n groot invloed op die herstelproses van veld. Met langtermyn veld moniteringsdata wat vanaf 1986 tot 1994 in die Molopodoringstruikveld ingesamel is en waar die 1989/90 seisoen baie droog was, is die volgende verkry. Die basale bedekking van plante het in onbeweide dele heeltemal herstel tydens die volgende seisoen, terwyl dit in beweide dele nog steeds 60% laer as voor die droogte was. Kaalkolle was ook nog steeds baie meer in die beweide gedeeltes as in die onbeweide gedeeltes. Die toepassing van n effektiewe weidingsbestuur program is dus noodsaaklik om 9

die nadelige effek op veld na droogtes te beperk. Mikpunte van veldbestuur na droogtes moet die volgende insluit: Herstel van groeikragtigheid Herstel van plantbedekking Saad produksie van smaaklike plante Saailing vestiging Vervolgens word n paar praktiese riglyne vir veldbestuur na droogtes bespreek: 1. Probeer om diere vir ten minste drie weke na goeie reën van die veld te onttrek om vinniger hergroei te verseker. Indien diere in kleiner kampies of krale gevoer is, moet hul vir nog drie weke gevoer word. As alternatief kan een kamp opgeoffer word deur dit vir drie weke te bewei maar gee later n seisoenrus aan hierdie kamp. Verkieslik moet hierdie kampe veld wees wat die minste droogte sensitief op die plaas is. Vervolgens sal vleie en vlakte veld met dieper gronde voorkeur kry voor rante en kampe met vlakker, klipperige gronde. 2. Keer terug na normale beweidingspraktyke en maak ook van die geleentheid gebruik om die weidingbestuur op die plaas te evalueer en te verbeter. Soos reeds in hierdie dokument bespreek is die effek van droogtes baie kleiner met wetenskaplik gefundeerde weidingbestuur. Effektiewe weiveldbestuur wat voorsiening maak vir genoegsame rus en doeltreffende benutting van die veld, moet toegepas word. Maak ook voorsiening vir spaarveld tydens die lente en somer maande (September tot einde Januarie) om volgende droogtes te oorbrug. 3. Hou veelading laer as normaal om veld herstel te laat plaasvind. Verhoog die veelading slegs indien die groeikragtigheid van veld herstel het. Op hierdie stadium word aanbeveel dat veelading hoogstens 70% van normale weidingkapasiteit van plase moet wees. Opvolg reën in Februarie en Maart sal bepaal of veeladings verder verlaag moet word. 4. Weiveld evaluering moet nie net na droogtes gedoen word nie maar dit is n deurlopende proses wat met tussenposes van twee tot drie jaar gedoen moet word om sodoende weidingkapasiteit asook die neiging van verandering te bepaal. Veelading moet in verhouding met veldtoestand en veldpotensiaal wees en moet aangepas word na gelang van omstandighede sodat oorbeweiding nie plaasvind nie. 5. Kampe waarvan veldtoestand drasties verswak het moet spesiale behandeling ontvang. Bewei hulle verkieslik net in die winter maande met n lang groeiseisoen rus, totdat veldtoestand weer herstel het. 6. Kampe of dele met groot kaal oppervlaktes kan losgemaak word om afloop te beperk en beter vogindringing te kry. Saad kan terselfdertyd ook ingesaai word, terwyl dit met takke of hooi bedek moet word om ontkieming en saailing vestiging te verseker. Maak eerstens gebruik van saad van plante wat in die omgewing voorkom om in te saai indien moontlik. SAMEVATTING Een van die grootste uitdagings vir ekstensiewe veeboere is om met die geweldige variasie van seisoenale reënval, nog steeds volhoubaar te kan produseer. Hoe makliker en vinniger die veeboer en wildboer by hierdie uiterstes kan aanpas, hoe volhoubaarder sal sy boerdery onderneming wees en hoe suksesvoller sal oorleef kan word. Die enigste weerstand teen droogtes sluit in die toepassing van n weiveldbestuurstelsel wat die risikos van droogtes kan verlaag en absorbeer, n goeie en gesonde veldtoestand handhaaf, terwyl veeladings altyd moet ooreenstem met die potensiaal van die weiveld. Miskien is dit juis nou belangrik dat ons weer in diepte na weidingstelsels kyk. Aanhoudende beweiding, tweekamp en tweegroepkamp benaderings se weerstand om droogtes te oorleef, is baie laag. Met n meerkamp en driegroepkamp benadrings wat by verskillende veldtipes aangepas is, kan voertekorte met die regte veebelading oorbrug word. Met effektiewe weiveldbestuur sal die meeste boere goed geposisioneer wees om toekomstige droogtes die hoof te bied. Wetenskaplk gefundeerde weiveldbestuursbenaderings word heeltemal onderskat om plase se veldtoestand en uit eindelik die weidingkasiteit te verhoog, asook om die uitwerking van droogtes te verminder. 10

11

DATA COLLECTION EBVs, GENOMICS Why all the fuss? DERICK LE ROUX, written is his personal capacity for the Limousin Cattle Breeders Society of South Africa +27 79 602 5376 or derick@xourel.co.za It becomes quite daunting in this modern era of technology and the overload of information to truly understand and grasp the essence of what should receive attention and effort in one s cattle enterprise. This is even more critical in Southern Africa where agriculture forms the basis of the economic structure and future prosperity. BACK TO BASICS One is constantly bombarded with additional work efforts under the notion, that it will decrease workload and increase financial gain. Considering all the progress and potential progress that can be made with the implementation of different breeding techniques, it is easy to become entangled in an unbound web of unreliable notions and non-delivering actions. With this in mind, I find that one should always consider the essence of the subject and limit one s efforts to optimizing the basics. When it comes to cattle breeding, the essence boils down to managing reproduction, while increasing the economic traits for the given market. Reproduction being directly linked to feeding conditions, and South Africa being a resource scars environment, should always receive the utmost attention when considering the implementation of new breeding techniques or principals. Secondary to reproduction is a balance between environmental selection and increasing relevant traits like 200-day weight and calving ease. This brings us to the notion, that no matter what 12

new techniques we implement, they must adhere to our specific needs, and not to that of the world. With that I m not saying one shouldn t implement world changing techniques, I m merely stating that the implementation should be to such extent that it will drive our product, to increase our specific needs, while adhering to the basics of the specific industry and environment we find ourselves in. VALUE OF EBV s IN NAMIBIA Estimated Breeding Values (EBVs), as calculated by BREEDPLAN and administrated by the Agri BSA, forms the basis for the evaluationof genetic progress in Southern Africa. When we consider that this selection technique is the general method used to ensure that our specific efforts, today, will benefit the generation after us, we can conclude that any and all relevant contributions that can be economically justified, should be implemented and exploited. The big question now arises, whether all this effort can be economically justified? To answer this, we simply need to determine what the longterm vision for the industry should be. Taking into consideration that the South African production system is structured in such a way that the efforts of the present day, is only reflected in a possible outcome or profit in 2 to 3 years, we can conclude that the long-term vision should always be as aggressive as possible. This ensures that progress is made with as short interval as possible. Considering that the generation rate is adversely effected by the environmental constraints, we note that genetic progress is directly link to this constraint. In order to compensate for this, we as South African breeders, should be placing much more emphasis on genetic progress drivers. From this we conclude that EBV s are a non-negotiable progress driver and that the progress brought about should be placed in such esteem, that all relevant parties understand the importance of achieving genetic progress for our specific goals. RELEVANCE OF GENOMICS Genomics is a simplified collective term to grasp the concept where DNA analysis is incorporated with phenotypical data, or EBV s to generate enhanced breeding values. These enhanced or Genomic Estimated Breeding Values are much more reliable for the hard to measure traits. The exact detail of how this is done can be meticulously discussed, but for the purposes of this article, let s assume that it is achievable. We note that the greatest advantage to genomics, is the fact that genomics has the ability to deliver high accurate breeding values for traits that were normally unknown variables to our industry. Traits that were normally difficult or expensive to measure like milk, fertility, feed efficiency, beef quality and marbling, can now be accounted for and can be accurately projected. This implies that the high profit drivers, over which we had no genetic selection control, can now be genetically selected and progress can have a significant economic impact to our industry. Imagine being able to know whether or not the calf that was born 2 to 3 month ago, will be able to produce breeding stock that will be 10% more fertile under drought conditions? This could have an unimaginable effect on the cattle industry, especially in a constantly drought-stricken country like South Africa. INTERNATIONAL COLLABORATION If we assume, that through the effective and economic implementation of EBV s and Genomics we can greatly increase our efficiency and profit drivers in Southern Africa, we need to ask ourselves how to go about in order to achieve this? The answer is simple, nothing great is achieved by chance or single actions. The effect of international collaboration becomes critical in success for both parties involved. This in turn results in both parties having to compromise in order to achieve mutual goals. One cannot exist without the other and they need to consider the effect they have on each other s industries. This in turn implies that South African breeders will have to work much more closely with breeders who has similar or close to similar breeding goals, and vice versa. Effectively this places emphasis on the source of genetic material and how South Africans go about to obtain and generate this material. The question should be asked if the source also has our best interests at heart, is their data reliable and how will we benefit from mutual efforts? The long and short is, that both parties are interdependent, but both parties should grasp and respect this. WHY ALL THE FUSS? The simple question that it comes down to is, if all this additional work worth the effort? To answer this question, we as breeders should simply consider if we want to berelevant in 10-15 years from now. If you want to be relevant, you ll find a way to justify the additional effort, if not your custodianship of the breed is in jeopardy. Shape up and be relevant, lead the beef industry and live the dream!! 13

14

15

Vervoer van beeste IN DIE WINTER JACO DE BRUIN Wintertyd, is veilingstyd. Dit is die tyd van die jaar wat die meeste beeste op Bakkie-sleepwaens vervoer word. Aangesien ek eerstens n beesliefhebber en daarna n teler en dan n belegger is, het dit my genoop om navorsing te doen in hierdie verband. 16

Beeste kan oor die algemeen koue beter hanteer as mense. Temperature van -10⁰C is heeltemal draaglik vir melkkoeie. Studies toon dat n melkkoei hittestress begin kry vanaf 20⁰C. Ek persoonlik, kry effens koud op 20⁰C. Dit gee n mens dan die indruk dat n bees n baie geharde dier is, en dit is so! Daar moet egter inaggeneem word dat die -10⁰C wat hierbo vermeld word droë en windstil-temperatuur is. Beeste se primêre meganisme om liggaamstemperatuur te reguleer, is met sy haarkleed. Volgens Dr. Temple Grandin van Colorado State University, kan n bees met n lang haarkleed op -7⁰C dieselfde gerief verdra as n bees met n korthaarkleed teen 0⁰C. Die bees se insulasie met sy eie haarkleed speel dus n baie groot rol om liggaamstemperatuur te beheer. n Bees het ook die vermoë om sy hare regop te laat staan of te ontspan. Sodoende reguleer hy sy eie temperatuur. Ons as mens doen dit ook wanneer ons hoendervleis kry, dan staan die hare op ons lyf regop en genereer ons temperatuur. n Bees is egter ontwerp om te loop of stil te staan en vreet. Indien die wind waai, teen n stormagtige snelheid van 80km/uur en die buite temperatuur is -1⁰C, sal die aanvoelbare temperatuur -23⁰C wees! Wind-spoed (km/h) WerklikeTemperatuur (⁰C) 10 4-1 -7-12 -18-23 8 9 2-3 -8-15 -21-26 16 4-2 -8-15 -22-29 -34 24 2-5 -12-21 -28-34 -41 32 0-8 -16-23 -31-37 -45 40-1 -9-18 -26-33 -39-48 48-2 -11-21 -28-36 -42-51 56-3 -12-21 -29-37 -44-54 64-3 -12-22 -29-38 -47-56 72-4 -13-22 -30-39 -48-57 80-4 -13-23 -31-40 -48-58 Dit is hoe dit vir n bees voel agter op n sleepwa teen 80km/h. Volgens die table is die aanvoelbare temperatuur op -7⁰C teen n spoed van 80km/h, n dodelike -31⁰C! Dink maar gerus terug hoe koud was dit die vorige aantal jare tydens winter. Kan jy jou indink hoe koud moet dit vir die bees wees teen 100-120km/h? Om die saak te vererger, moet ons nou na temperature kyk waar wind gelyktydig ook betrokke is. n Bees se insulasie word heeltemal ontneem sodra sy haarkleed nat word. Dit kan gebeur in reën en ysreëntoestande. Dit kan ook gebeur as die pad nat is en die watersproei opspat. Dit kan ook gebeur as daar nat miskolle op die beeste sit, of as die vloer van die beeswa te vuil en nat begin word. Selfs as die voorste bees op die wa urineer, sproei dit die agterste beeste se haarkleed papnat. TEKENS OM NA UIT TE KYK VIR KOUESTRESS: As n bees begin bewe van die koue, kry hy bitter koud. n Bees wat koud kry sal gaan lê in n poging om meer temperatuur vas te vang. As n bees begin om die kooigoed (beddegoed) op die wa te eet. Kyk na die neus-vloeistof. Dit kan begin vries. 17

TEKENS OM NA UIT TE KYK VIR KOUESTRESS: As n bees begin bewe van die koue, kry hy bitter koud. n Bees wat koud kry sal gaan lê in n poging om meer temperatuur vas te vang. As n bees begin om die kooigoed (beddegoed) op die wa te eet. Kyk na die neus-vloeistof. Dit kan begin vries. BEHANDELING: Indien enige van die bogeneoemde simptome sigbaar is, is die belangrikste behandeling om tot stilstand te kom. Die bees moet die geleentheid kry om weer liggaamstemperatuur op te bou. - Probeer om in die son te staan met die wa, beskut van die wind. - Gee die bees weer voer om te eet. Dit genereer temperatuur veral n goeie gehalte ru-voer. - Indien die bees herstel, ry verder baie stadiger. (Kyk weer eens na die tabel.) VOORSORGMAATREËLS: Verskaf dik beddegoed vir die bees om op te staan. Dit kan in die vorm van hooi, skaafsels of sand wees. Verwyder alle nat beddegoed. Rig jou beeswa so in dat daar n plaat of n seil is wat die wind kan afkeer. Probeer ook voorkom dat sproei van die nat pad op die bees beland. Ry baie stadiger wanneer jy beeste vervoer. Bronnelys Cansas State University and Livestock Conservation Institute. Precautions and warning signs of cold stress and wind chill chart. Courtesy of Canadian Agri-Food Research Council Recommended Code of Practice for the Care and Handling of Farm Animals-Transportation. 18

Die WAARDE van GEREGISTREERDE >>> RASEGTE BULLE - DR PIERRE VAN ROOYEN, SA STAMBOEK 20

Tydens enige gesprek tussen boere oor vleisbeesboerdery, stoet sowel as kommersieel, is die eerste onwillekeurige gedagte : ras. Met watter ras boer jy, of watter ras is kwansuis die beste? Wat is n plaasdier ras? Die Diereverbeteringswet definieer ras, as volg: ras is n populasie van diere wat n nageslag voortbring wat oor n hoë graad van genetiese stabiliteit beskik soos blyk uit identifiseerbare eenvormigheid in rasstandaarde en -prestasie. Rasse het oor tyd ontwikkel deur eerstens, natuurlike seleksie weens omgewingsbeperkings en tweedens op grond van seleksie deur mense of gemeenskappe om te voldoen aan hul spesifieke behoeftes vir melk, vleis, vesel, aanpasbaarheid, ens. n Ras is dus n groep diere, gegroepeer (geselekteer), ontwikkel en beheer deur menslike ingrype met gevolglike spesifieke of unieke eienskappe ten opsigte van vorm, kleur, produksie en funksionele doeltreffendheid. Hierdie eienskappe het uiteraard ook n direkte ekonomiese waarde. Volgens die Diereverbeteringswet is n groep eenvormige diere slegs n ras indien dit deur die Registrateur van Diereverbetering as n ras verklaar is en as sulks in die Staatskoerant afgekondig is. So is daar 34 vleisbeesrasse tans verklaar wat in die Staatskoerant afgekondig is. n Verklaarde ras kan óf n bestaande ras wees, óf n ras wat volgens wetenskaplik gefundeerde teeltbeginsels, ontwikkel is. n Ontwikkelde ras is egter nie bloot die samevoeging van twee of meer bestaande rasse en nou het jy n nuwe ras nie. Sulke saamgevoegde of kruisdiere, lewer dikwels merkwaardige produksie resultate, maar dit is hoofsaaklik weens heterose (basterkrag), en is nie noodwendig oordraagbaar nie. Nee, die ontwikkeling van n saamgestelde ras, verg gestruktureerde insette, deeglik beplan op grond van veekundige reëls en beginsels wat gedissiplineerd oor tyd, toegepas moet word. Dit neem gewoonlik 5-6 generasies (tussen 30 en 40 jaar) van doelgerigte teling en seleksie, gegrond op genoemde beginsels, voordat hierdie ontwikkelende populasie as ras verklaar kan word. Klassieke voorbeelde hiervan is die Bonsmara of die Dorper waarvan die ontwikkeling deeglik aangeteken en geboekstaaf is. Die unieke eienskappe (visueel en produksie) wat vleisbeesrasse van mekaar onderskei, is die grootste bepalende faktor wanneer n veeboer moet besluit met watter ras hy wil boer. Hierdie spesifieke unieke eienskappe is dus die rede vir n ras se voortbestaan. Indien hierdie eienskappe nie ekonomiese waarde het en werklik vas geteel is in n ras nie, sal die impak van die ras noodwendig mettertyd vervaag tot n skamele sentimentele bestaansreg. Die enigste manier egter hoe hierdie rasspesifieke unieke eienskappe nie net vir n ras behou kan word nie, maar meer belangrik, verder uitgebou (verbeter) kan word, is deur gestruktureerde evaluering van die eienskappe en beplande seleksie daarvoor binne n bepaalde teeltbeleid wat doelgerig toegepas word. Dit sal alleenlik suksesvol plaasvind, binne n gestruktureerde telersorganisasie met minimum standaarde en reëls wat konsekwent toegepas word met geloofwaardige aantekening van herkoms, afkoms en produksiemaatstawwe. Dit is waarom daar Telersgenootskappe is. Die belangrikheid vir hierdie strukture is voor-die-handliggend. Daarom ook dat die Diereverbeteringswet baie duidelike riglyne in hierdie verband neerlê. Onder hierdie Wet, kan n Telersgenootskap gestig word as daar minstens sewe telers is van n verklaarde ras en indien daar nie reeds n Telersgenootskap vir daardie ras bestaan nie. So n Telersgenootskap moet onder andere voorsiening maak vir: n Grondwet wat die gedissiplineerde bestuur van die Genootskap bepaal. n Stel minimum rasstandaarde wat voldoen aan aanvaarde biologiese en ander norme wat die genetiese verbetering van die ras ten doel het. n Registrerende Owerheid wat die aantekening van eienaarskap, geboortes, ouerskappe en die bou van stambome, geloofwaardig doen, ouerskappe verifieer en produksiemeting en evaluering aanmoedig. Telersgenootskappe wat op hierdie formele basis gestruktureer is met n Raad met bepaalde verantwoordelikhede wat demokraties verkies word deur opbetaalde lede, verleen legitimiteit aan die organisasie. 21

Die gemiddelde kuddegrootte van die 22 Vleisbeesrasse wat lede van Stamboek is, is 180 diere, met nagenoeg 90 teelkoeie per kudde. Die hoogste gemiddelde kuddegrootte is 380 diere (225 teelkoeie) en die gemiddelde kuddegrootte van die ses grootste rasse behels 80% van alle geregistreerde diere by Stamboek is 220 of 110 teelkoeie. By hierdie 6 rasse, is meer as 82% van die diere in produksiemeting. Die meeste geregistreerde bulle kom dus uit kuddes waar die diere ekstensief geteel word en onder veldtoestande produseer en evalueer word vir die meeste ekonomiese belangrike eienskappe. Waar plaas hierdie reguleringsmeganismes die beesboer in die praktyk? Die belangrikheid van n teelbul in enige kudde, stoet en kommersieel, kan nooit oorbeklemtoon word nie. Onthou: n koei dra by tot 50% van haar kalf se genetiese samestelling. Die bul dra egter by tot 50% van al sy kalwers se gene. Die beesboer se verantwoordelikheid in sy besluite oor watter bul om te gebruik, is dus van die uiterste belang en het uiteraard betekenisvolle ekonomiese gevolge. Dit is dus net logies dat n produsent alles moontlik sal doen om die regte besluit te neem by die aankoop van n teelbul. Die suksesvolle mielieboer, kies vandag sy saad amper pit-vir-pit. Hy bepaal eers presies wat hy nodig het volgens sy spesifieke grondtipe en omgewing. Verder is die inligting beskikbaar op die saadkatalogus en kan hy dus hierdie inligting gebruik om volgens sy behoeftes en hulpbronne, grondtipe, reënval, ens. presies die regte saad aan te koop. Dieselfde geld ten opsigte van die toediening van kunsmis. Die risiko s is net te hoog om n kans te vat met n moontlike verkeerde keuse. Dieselfde geld vir die beesboer. Hy kan in vandag se knyptang ekonomiese klimaat, eenvoudig nie bekostig om n mogge-troffe besluit ten opsigte van n bul te neem nie. Sonder die toepaslike onafhanklik geverifieerde inligting, raai jy as jy n bul kies en is dit inderdaad n mogge-troffe oefening. Weens die voortdurende styging van insetkostes, is kommersiële boere dikwels onder die versoeking om ongeregistreerde kruisrasbulle te koop. Die motivering is gewoonlik dat die bulle goedkoper is, mooi vertoon, aangepas is in die omgewing en gehard is. Hierdie praktyk kan egter ernstige nadelige gevolge vir die boer inhou, want: Jy koop bloot op sigwaarde. Daar kan dalk wel n paar gewigte beskikbaar wees, maar dit is alles net die dier se eie prestasie wat veral by eerste kruisings n groot element van heterose (basterkrag) bevat wat nie noodwendig oordraagbaar is nie. Daar is nie teelwaardes beskikbaar wat beraam word deur ook die dier se ouers en ander verwantes (stamboom-inligting) se prestasies in ag te neem nie. Kruisrasbulle is met ander woorde nie blootgestel aan die deeglik bewese waarde van wetenskaplik gefundeerde effektiewe diereverbeteringstelsels waaraan stoettelers deelneem nie. Stoetdiere is die produk van onafhanklike, geïntegreerde registrasie-, stamboom- en produksieaantekening stelsels met BLUPteelwaardes wat daaruit verkry word. Hiersonder is dit bykans onmoontlik om blywende genetiese vordering te verkry. Die beraamde teelwaardes van n jong bul, selfs sonder nageslag vir geboorte en speengewigte, is nagenoeg 15-20 keer meer akkuraat as prestasietoetsindekse vir daardie eienskappe. Genomiese teeltwaardes sal waarskynlik nog 5-10 keer meer akkuraat wees. Lank reeds vergete is die teenargumente wat wou beweer dat stoettelers net kyk na stambome. n Stamboom alleen het inderdaad weinig waarde, maar Stamboom-inligting met volledige gemete produksiewaardes wat onafhanklik verwerk word tot beraamde teelwaardes, is die enigste seleksiehulpmiddels wat permanensie aan enige teeltbeleid kan gee. Sonder hierdie inligting raai jy en dobbel jy en dit is eenvoudig nie in vandag se ekonomiese toestande, goed genoeg nie. Dit is ook n mite dat stoettelers kwansuis net na syfers kyk en nie die dier visueel evalueer nie. Elke Telersgenootskap het n stel rasstandaarde 22

gebaseer op funksionele doeltreffendheid wat slegs visueel evalueer kan word. Visuele evaluasie, sonder die rugsteun van onafhanklik verwerkte produksiedata, is net so riskant as om net na syfers te kyk. Die waarde van n kruisrasbul as teeldier moet nie verwar word met die produksiewaarde van n kruisraskoei nie. Verskeie navorsers het bevind dat die speenkalwers van kruisraskoeie, gemiddeld 13% swaarder is as dié van suiwerraskoeie van dieselfde rasse onder dieselfde omstandighede, terwyl kruisrasbulle geen bydrae tot die verhoging van speengewig in kommersiële produksiestelsels lewer nie. Die mark verander voortdurend en kommersiële vleisprodusente moet hul produk hierby kan aanpas. Die vinnigste manier om dit te doen, is met die bulle wat jy gebruik. Omdat die stoetteler presies weet wat hy het sonder om te raai, is dit makliker vir die stoetteler om sy seleksieprogram by hierdie veranderende vraag aan te pas en bulle te teel wat die mark verlang. Dit is ongelukkig te laat wanneer jy agterkom dat die kalwers van n kruisrasbul nie presteer soos wat die bul gelyk het nie! Kry dus alle moontlike inligting voor jy besluit op n bul: Bulle geregistreer op n onafhanklike databasis het n unieke registrasienommer en die dier se stamboom met sy voorgeslag se inligting, herkoms en produksie-inligting, is geloofwaardig beskikbaar dus bewese waarde. Hierdie is waardevolle gereedskap in die produsent se gereedskapskas. Die volgende aanhaling kom op die webblad van North Dacota State University voor: The information of our various bulls reports on the Society s database reflects bulls that are higher in birth weight and moderate in growth and milk. The centre also places more emphasis on marbling and even more pressure on rib-eye area. These selection criteria mean little or no assistance is needed for the cows calving on pasture. It also means the cattle have a practical frame package and excellent carcass traits. Kortom: Omdat die inligting beskikbaar is kan hulle in hul teeltbeleid volgens hul behoeftes, die eienskappe identifiseer wat aan hul behoeftes voldoen en deur seleksie daarvoor, hul doelwitte bereik, terwyl gediskrimineer word teen ongewenste eienskappe. Geregistreerde gemete bulle het n argief vol inligting wat nie net bewys dat die dier is wat van hom gesê word in n geverifieerde katalogus nie, maar jy hoef ook nie te raai of te hoop wat hy gaan presteer ten opsigte van die eienskappe waarvoor jy hom selekteer nie. Dit is geméét en : jy wéét nou dat hy nie meerderwaardig is ten opsigte van hierdie eienskappe net omdat hy per toeval (heterose) self hierin presteer het nie, maar meer nog, omdat hy dit weens oorerwing het weens doelgerigte seleksie. In die vleisbeesbedryf is ons bevoorreg om net soveel inligting soos die saaiboer tot ons beskikking te hê, as ons by die regte teler koop. Daar is genoeg bewyse van suksesse behaal met die gebruik van doeltreffende seleksiehulpmiddels soos produksiemeting en die logiese uitvloeisel daarvan, naamlik BLUP teelwaardes en nou ook in die nabye toekoms, genomiese teelwaardes. Telersgenootskappe wat amptelik geverifieerde katalogusse beskikbaar stel, gee n aantal ekonomies belangrike eienskapwaardes waarvolgens jy, as jy weet wat jy nodig het, met vertroue n bul kan uitkies. Hierdie gegewens is deur n onafhanklike diensverskaffer, SA Stamboek, verwerk en geverifieer en is nie die verkoper se eie verwerkings nie. Dit is dus geloofwaardig en kan met groot vrug gebruik word as hulpmiddel in jou besluitneming. Geen ernstige veeboer kan vandag die risiko bekostig om n bul aan te koop sonder die nodige amptelike data tot sy beskikking om n ingeligte besluit te kan neem nie. n Besluit op sigwaarde sonder die nodige ondersteunende inligting, sal neerkom op dobbel. Geloofwaardige produksie- en evaluasie-inligting is slegs beskikbaar vir n geregistreerde bul. 23

CATTLE GESTATION TABLE based on 283 Days Gestation Period >>> Please note: Generally younger cows and smaller breeds may calve up to 10 days earlier and older cows and larger breeds may calve up to 10 days later. Date of Service Calf Due Date of Service Calf Due Date of Service Calf Due Date of Service Calf Due Date of Service Calf Due Date of Service Calf Due 1-Jan 10-Oct 1-Feb 10-Nov 1-Mar 8-Dec 1-Apr 8-Jan 1-May 7-Feb 1-Jun 10-Mar 2-Jan 11-Oct 2-Feb 11-Nov 2-Mar 9-Dec 2-Apr 9-Jan 2-May 8-Feb 2-Jun 11-Mar 3-Jan 12-Oct 3-Feb 12-Nov 3-Mar 10-Dec 3-Apr 10-Jan 3-May 9-Feb 3-Jun 12-Mar 4-Jan 13-Oct 4-Feb 13-Nov 4-Mar 11-Dec 4-Apr 11-Jan 4-May 10-Feb 4-Jun 13-Mar 5-Jan 14-Oct 5-Feb 14-Nov 5-Mar 12-Dec 5-Apr 12-Jan 5-May 11-Feb 5-Jun 14-Mar 6-Jan 15-Oct 6-Feb 15-Nov 6-Mar 13-Dec 6-Apr 13-Jan 6-May 12-Feb 6-Jun 15-Mar 7-Jan 16-Oct 7-Feb 16-Nov 7-Mar 14-Dec 7-Apr 14-Jan 7-May 13-Feb 7-Jun 16-Mar 8-Jan 17-Oct 8-Feb 17-Nov 8-Mar 15-Dec 8-Apr 15-Jan 8-May 14-Feb 8-Jun 17-Mar 9-Jan 18-Oct 9-Feb 18-Nov 9-Mar 16-Dec 9-Apr 16-Jan 9-May 15-Feb 9-Jun 18-Mar 10-Jan 19-Oct 10-Feb 19-Nov 10-Mar 17-Dec 10-Apr 17-Jan 10-May 16-Feb 10-Jun 19-Mar 11-Jan 20-Oct 11-Feb 20-Nov 11-Mar 18-Dec 11-Apr 18-Jan 11-May 17-Feb 11-Jun 20-Mar 12-Jan 21-Oct 12-Feb 21-Nov 12-Mar 19-Dec 12-Apr 19-Jan 12-May 18-Feb 12-Jun 21-Mar 13-Jan 22-Oct 13-Feb 22-Nov 13-Mar 20-Dec 13-Apr 20-Jan 13-May 19-Feb 13-Jun 22-Mar 14-Jan 23-Oct 14-Feb 23-Nov 14-Mar 21-Dec 14-Apr 21-Jan 14-May 20-Feb 14-Jun 23-Mar 15-Jan 24-Oct 15-Feb 24-Nov 15-Mar 22-Dec 15-Apr 22-Jan 15-May 21-Feb 15-Jun 24-Mar 16-Jan 25-Oct 16-Feb 25-Nov 16-Mar 23-Dec 16-Apr 23-Jan 16-May 22-Feb 16-Jun 25-Mar 17-Jan 26-Oct 17-Feb 26-Nov 17-Mar 24-Dec 17-Apr 24-Jan 17-May 23-Feb 17-Jun 26-Mar 18-Jan 27-Oct 18-Feb 27-Nov 18-Mar 25-Dec 18-Apr 25-Jan 18-May 24-Feb 18-Jun 27-Mar 19-Jan 28-Oct 19-Feb 28-Nov 19-Mar 26-Dec 19-Apr 26-Jan 19-May 25-Feb 19-Jun 28-Mar 20-Jan 29-Oct 20-Feb 29-Nov 20-Mar 27-Dec 20-Apr 27-Jan 20-May 26-Feb 20-Jun 29-Mar 21-Jan 30-Oct 21-Feb 30-Nov 21-Mar 28-Dec 21-Apr 28-Jan 21-May 27-Feb 21-Jun 30-Mar 22-Jan 31-Oct 22-Feb 1-Dec 22-Mar 29-Dec 22-Apr 29-Jan 22-May 28-Feb 22-Jun 31-Mar 23-Jan 1-Nov 23-Feb 2-Dec 23-Mar 30-Dec 23-Apr 30-Jan 23-May 1-Mar 23-Jun 1-Apr 24-Jan 2-Nov 24-Feb 3-Dec 24-Mar 31-Dec 24-Apr 31-Jan 24-May 2-Mar 24-Jun 2-Apr 25-Jan 3-Nov 25-Feb 4-Dec 25-Mar 1-Jan 25-Apr 1-Feb 25-May 3-Mar 25-Jun 3-Apr 26-Jan 4-Nov 26-Feb 5-Dec 26-Mar 2-Jan 26-Apr 2-Feb 26-May 4-Mar 26-Jun 4-Apr 27-Jan 5-Nov 27-Feb 6-Dec 27-Mar 3-Jan 27-Apr 3-Feb 27-May 5-Mar 27-Jun 5-Apr 28-Jan 6-Nov 28-Feb 7-Dec 28-Mar 4-Jan 28-Apr 4-Feb 28-May 6-Mar 28-Jun 6-Apr 29-Jan 7-Nov 29-Mar 5-Jan 29-Apr 5-Feb 29-May 7-Mar 29-Jun 7-Apr 30-Jan 8-Nov 30-Mar 6-Jan 30-Apr 6-Feb 30-May 8-Mar 30-Jun 8-Apr 31-Jan 9-Nov 31-Mar 7-Jan 31-May 9-Mar 24

CATTLE GESTATION TABLE based on 283 Days Gestation Period Date of Service Calf Due Date of Service Calf Due Date of Service Calf Due Date of Service Calf Due Date of Service Calf Due Date of Service Calf Due 1-Jul 9-Apr 1-Aug 10-May 1-Sep 10-Jun 1-Oct 10-Jul 1-Nov 10-Aug 1-Dec 9-Sep 2-Jul 10-Apr 2-Aug 11-May 2-Sep 11-Jun 2-Oct 11-Jul 2-Nov 11-Aug 2-Dec 10-Sep 3-Jul 11-Apr 3-Aug 12-May 3-Sep 12-Jun 3-Oct 12-Jul 3-Nov 12-Aug 3-Dec 11-Sep 4-Jul 12-Apr 4-Aug 13-May 4-Sep 13-Jun 4-Oct 13-Jul 4-Nov 13-Aug 4-Dec 12-Sep 5-Jul 13-Apr 5-Aug 14-May 5-Sep 14-Jun 5-Oct 14-Jul 5-Nov 14-Aug 5-Dec 13-Sep 6-Jul 14-Apr 6-Aug 15-May 6-Sep 15-Jun 6-Oct 15-Jul 6-Nov 15-Aug 6-Dec 14-Sep 7-Jul 15-Apr 7-Aug 16-May 7-Sep 16-Jun 7-Oct 16-Jul 7-Nov 16-Aug 7-Dec 15-Sep 8-Jul 16-Apr 8-Aug 17-May 8-Sep 17-Jun 8-Oct 17-Jul 8-Nov 17-Aug 8-Dec 16-Sep 9-Jul 17-Apr 9-Aug 18-May 9-Sep 18-Jun 9-Oct 18-Jul 9-Nov 18-Aug 9-Dec 17-Sep 10-Jul 18-Apr 10-Aug 19-May 10-Sep 19-Jun 10-Oct 19-Jul 10-Nov 19-Aug 10-Dec 18-Sep 11-Jul 19-Apr 11-Aug 20-May 11-Sep 20-Jun 11-Oct 20-Jul 11-Nov 20-Aug 11-Dec 19-Sep 12-Jul 20-Apr 12-Aug 21-May 12-Sep 21-Jun 12-Oct 21-Jul 12-Nov 21-Aug 12-Dec 20-Sep 13-Jul 21-Apr 13-Aug 22-May 13-Sep 22-Jun 13-Oct 22-Jul 13-Nov 22-Aug 13-Dec 21-Sep 14-Jul 22-Apr 14-Aug 23-May 14-Sep 23-Jun 14-Oct 23-Jul 14-Nov 23-Aug 14-Dec 22-Sep 15-Jul 23-Apr 15-Aug 24-May 15-Sep 24-Jun 15-Oct 24-Jul 15-Nov 24-Aug 15-Dec 23-Sep 16-Jul 24-Apr 16-Aug 25-May 16-Sep 25-Jun 16-Oct 25-Jul 16-Nov 25-Aug 16-Dec 24-Sep 17-Jul 25-Apr 17-Aug 26-May 17-Sep 26-Jun 17-Oct 26-Jul 17-Nov 26-Aug 17-Dec 25-Sep 18-Jul 26-Apr 18-Aug 27-May 18-Sep 27-Jun 18-Oct 27-Jul 18-Nov 27-Aug 18-Dec 26-Sep 19-Jul 27-Apr 19-Aug 28-May 19-Sep 28-Jun 19-Oct 28-Jul 19-Nov 28-Aug 19-Dec 27-Sep 20-Jul 28-Apr 20-Aug 29-May 20-Sep 29-Jun 20-Oct 29-Jul 20-Nov 29-Aug 20-Dec 28-Sep 21-Jul 29-Apr 21-Aug 30-May 21-Sep 30-Jun 21-Oct 30-Jul 21-Nov 30-Aug 21-Dec 29-Sep 22-Jul 30-Apr 22-Aug 31-May 22-Sep 1-Jul 22-Oct 31-Jul 22-Nov 31-Aug 22-Dec 30-Sep 23-Jul 1-May 23-Aug 1-Jun 23-Sep 2-Jul 23-Oct 1-Aug 23-Nov 1-Sep 23-Dec 1-Oct 24-Jul 2-May 24-Aug 2-Jun 24-Sep 3-Jul 24-Oct 2-Aug 24-Nov 2-Sep 24-Dec 2-Oct 25-Jul 3-May 25-Aug 3-Jun 25-Sep 4-Jul 25-Oct 3-Aug 25-Nov 3-Sep 25-Dec 3-Oct 26-Jul 4-May 26-Aug 4-Jun 26-Sep 5-Jul 26-Oct 4-Aug 26-Nov 4-Sep 26-Dec 4-Oct 27-Jul 5-May 27-Aug 5-Jun 27-Sep 6-Jul 27-Oct 5-Aug 27-Nov 5-Sep 27-Dec 5-Oct 28-Jul 6-May 28-Aug 6-Jun 28-Sep 7-Jul 28-Oct 6-Aug 28-Nov 6-Sep 28-Dec 6-Oct 29-Jul 7-May 29-Aug 7-Jun 29-Sep 8-Jul 29-Oct 7-Aug 29-Nov 7-Sep 29-Dec 7-Oct 30-Jul 8-May 30-Aug 8-Jun 30-Sep 9-Jul 30-Oct 8-Aug 30-Nov 8-Sep 30-Dec 8-Oct 31-Jul 9-May 31-Aug 9-Jun 31-Oct 9-Aug 31-Dec 9-Oct 25

26

27

28

29

Livestock WATER Julius Ruechel, GRASS-FED CATTLE An effective rotational grazing hinges on cattle having access to an adequate supply of clean water. Water is required to digest food and flush out toxins produced during digestion and is a significant component of weight gain: 70 percent or more of cattle s total body mass is water. If water intake is restricted, appetite decreases to maintain the balance between food intake and water processing so all digestive waste can be flushed from the system. Water also allows the immune system to function properly by flushing from the body stress and disease toxins and other by-products of a functioning healthy immune system. In other words, in cattle, weight gain and good health are tied to the amount and quality of water they consume. 30

HOW MUCH WATER DO CATTLE NEED TO DRINK The quantity of water required by cattle changes dramatically throughout the season depending on growth rates, moisture in the food, lactation, summer heat, access to shade, and humidity. DAILY WATER CONSUMPTION BY LIVESTOCK CLASS Dry cows and heifers Lactating cows Bulls 181kg 272kg 363kg Lessons from the head GROWING CATTLE AVE. LITERS PER DAY 22L 56L 41L 68L 26L 71L 13L 37L 19L 54L 22L 66L Let me tell you about a water system I spent many sleepless nights trying to repair. One part of the family farm I was managing was a 242ha summer pasture some distance from the main farm. It was divided into a wagon-wheel grazing rotation around a single central water corral, which was supplied by one mile of underground pipe from an artesian well at the property boundary. The grazing cell had just been switched from a 120-cow and calf pair summer range, with part of the land set aside for grain production, to be used exclusively as a summer stocker grazing operation for more than 350 stockers. The stockers weight gains on this property were disappointing, however and were getting worse. The grass was remarkably lush, the soil showed no nutrient deficiencies, no fault could be found in the mineral program, and there was an abundance of unused grass so what was the problem? The water trough was always full and seemed to be working properly, but one day I happened to arrive for a pasture check when the whole herd was drinking at the water corral. There was quite a bit of pushing and shoving around the trough, which the cattle had drunk to the bottom. Although water was still flowing into it, the sides were bone dry, telling me that the cattle s thirst dramatically exceeded the water supply s flow rate. This realization was the proverbial light bulb moment during which all of the cattle s behaviour and weight gain issues become clear to me. The water was flowing into the trough at 13L per minute. The cattle had to wait at the trough all day to get a turn at the water, and even then, it was simply not enough to meet the demands of high weight gain. They simply could not drink enough water to eat more. The flow from the well had slowed. After I cleaned out the well and added a pump, the flow returned to its original volume of 23L per minute at the trough, which had been adequate for the previous, smaller herd. Still the problem persisted. The stockers continued to drain the trough faster than the well could refill it, so the cattle spend their whole day in the water coral, pushing and shoving to get their turn, instead of grazing in the pasture. The corral was turning into a muddy, manure-filled fly magnet and all of the valuable nutrients from the field were quickly accumulating around the water trough. Although pumping increased the well s flow, only a fraction of the well s capacity was actually reaching the trough. The underground lines had been sized for the smaller herd. The narrow pipe diameter created tremendous friction losses to the water pressure over the long distances that the water was flowing. Replacing the underground lines over that great distance to meet the peak water demand was not feasible, for it would have required digging up a public road separating the well from the rest of the property. The only other option I had was to create water storage at the corral. The problem was solved by installing a giant aboveground water tank that gravity-fed water to the trough at over 151L per minute. The well might take all day to fill the tank, but when the cattle came to the trough to drink, every last one of them got their fill in minutes. The change in the behaviour of the cattle was remarkable. Water ceased to be a limited resource. Their weight gains skyrocketed and the dominant animals no longer felt the need to control access to the water trough because water was no longer in limited supply. Soon the stockers began to drift into the corral one at a time to drink, after which they immediately turned around and left. They no longer felt the need to rush to the trough together to ensure that the first arrivals didn t deplete the water. The corral dried up, the flies disappeared, the manure stayed in the fields where it belonged, and health concerns such as pinkeye and foot rot all disappeared because the animals no longer spent the day surrounded by flies and with wet muddy feet. This process taught me the difference between a clean water supply and an adequate clean water supply capable of meeting the cattle s demands. 31

32

Molatek beeslekke verseker ekonomiese aanvulling Dr Vlok Ferreira, Nasionale Tegniese Bestuurder Herkouers, RCL Foods Lek aanvulling maak beide uit n voedings en ekonomiese oogpunt sin. Die geld infesteer in aanvullende voeding verdien dividente deur verhoogde besettings persentasies en ook gesonder en swaarder kalwers met speen. Besettings persentasies van verse asook ouderdom met 1ste kalwing toon groot ekonomiese voordele. Dit is ook baie belangrik dat koeie reeds binne die 1ste 21 dae van die dekseisoen dragtig is, want vir elke 21 dae siklus wat dit langer neem voordat hul dragtig is sal die koeie se kalwers met speen 15 kg ligter weeg of kalwers kan ook dan reeds gouer die regte teiken speenmassa bereik. Koeie het dan weer n langer herstel periode voor die volgende kalwing wat positief is vir beide liggaams kondisie en melk produksie na kalf. In die winter maande (somer rёenval gebiede) is die verteerbaarheid van weidings swak en proteїen inhoud daarvan baie laag (3% in suurveld en 6% in soetveld). Molatek Kondisielek (V17730) is so geformuleer dat verse en 1ste kalf koeie instaat sal wees om voldoende weiding in te neem ten einde nie slegs te kan voorsien aan onderhoudsbehoefte nie maar ook kan groei en kondisie bou en handhaaf. Die doelwit met n winterlek is om ten minste 150-220g proteien uit die lek in te neem. Baie winterlekke se inname is egter te laag by jong diere om hierdie doelwit te kan bereik. Voldoende maklik benutbare energie in die vorm van melasse is met die proteїen gekombineer in Kondisielek om te verseker dat die proteїen doeltreffend deur die mikrobes in die rumen benut kan word en ook die Kondisielek smaaklik genoeg te maak om voldoende inname te verseker. Die proteїen verskaf bestaan uit n verhouding van proteien vanaf NPN en natuurlike proteїen. Molatek Restelek word aanbeveel op afgeoeste mieliereste. Alhoewel daar veral oor die eerste 2-3 weke n redelike hoeveelheid mielies op die land beskikbaar is wat lek inname sal verlaag, is een van die probleme met baie winterlekke dat inname daarvan te laag 33

is. Molatek Restelek se smaaklikheid is dus hier ook n belangrik voordeel. Dit is uiters noodsaaklik dat die vers en 1ste kalf koei die korrekte kondisie bereik wat sal verseker dat sy suksesvol gedek sal word. Indien sy nie die korrekte kondisie/massa bereik met dek nie is dit n direkte verlies van n kalf asook die koste om die dier vir n verdere jaar op die plaas te moet dra. Voorkom lae kalf persentasies by u koeie deur voldoende fosfaat in die somer te verskaf met Molatek Foslek (V16059) teen 120 240 g/bees/ dag of Fosblock (V22502) teen 100 200g/bees/ dag. Verse moet n maand voor die res van die kudde reeds by die bulle gesit word indien voldoende weiding met kalf beskikbaar sal wees aan die einde van die daarop volgende winter, sodat hul n langer herstel periode sal hê voor hul weer gedek moet word die 2de keer. Verskaf Molatek Kondisiele teen 600 800 g/bees/dag gedurende die winter maande. Innames sal varieer afhangende van die koei se liggaamsmassa en kwaliteit weiding beskikbaar. Molatek Proteïenlek (V 16048) of Dryveldlek (V20820) kan teen 400-500 g/bees/ dag verskaf word as onderhoudslek of dit kan gemeng word met graan om n produksielek te maak deur 100 kg Proteienlek of Restelek + 100 kg mielies te meng en teen 1.0 1.5 kg/bees/dag te verskaf. Voordele van Molatek lekaanvullings op droё weidings is: Stimuleer die eetlus van diere, wat aanleiding gee tot die inname van meer droë materiaal. Stimuleer die vertering van swak ruvoer en weiding aangesien die produkte proteïen sowel as spoorminerale bevat wat die fermentasieproses deur mikro- organismes in die grootpens stimuleer. Bevat spoorminerale soos sink, koper, kobalt, mangaan, jodium, selenium en swael wat bydrae om die dier se eetlus te verbeter en `n belangrike funksie vervul om konsepsie te verhoog. Verbeter dus die prestasie van beeste op droë weidings en handhaaf / verbeter liggaamsmassa wat lei tot verhoogde kalf persentasies en korter interkalfperiodes, asook swaarder speenmassas by die kalwers. Bevat lakserende eienskappe wat droë galsiek help voorkom. 34

LIMOUSIN opleiding In hierdie tyd waarin ons lewe verdubbel die kennis van n vakgebied ongeveer elke twee jaar. Vir ons as mense beteken dit dat ons studente moet bly, om ons self binne ons vakgebied of beroep, en dus ook die mark wat ons bedien relevant en suksesvol te hou. Dieselfde tendens geld ook vir die stoetboer. Nuwe inligting lei tot die ontwikkeling van nuwe metodes en planne in haas elke vakgebied van diere produksie. Dink maar aan al die vee produkte, implimente, vee hanterings toerusting en chemiese middels wat ons gebruik in die produksie proses. Daar is op reproduksie vlak, KI (Kunsmatige Inseminasie) en embrio oordragte. Vandag kan embrio s se geslag vooraf bepaal word, so word produktiwiteit verhoog. Tans is die mens reeds instaat om, binne in n DNA string sekere gedeeltes uit haal om so die nageslag te vrywaar van n ongewenste eienskap, of kan n gewenste eienskap van n ander ras,of dier binne die ras, in die DNA string ingeplant word om so n geneties meerderwaardige dier te produseer. Ons as stoetboere gaan dus binne enkele jare hierdie tegnologie tot ons beskiking hê. Nuwe evalueerings van sommige eienskappe van beeste, soos dit in n genomika projek plaasvind, gaan genomiese EBV s genereer wat die akuraatheid van syfers tot n hoogte punt gaan dryf. Die ontwikkeling van rekenaar tegnologie is selfs vinniger. Die gevolg van hierdie nuwe rekenaars met hul geweldige vermoëns maak die verwerking van ontelbare stelle data binne n baie kort tyd moontlik. Die regte rekenaar programme maak dit moontlik om nou eienskappe van diere uit verskillende wêrelddele saam te voeg en te vergelyk, terwyl die effek van die omgewing uitgehaal kan word. Die gevolg van hierdie ontwikkelinge is dat daar n geleentheid vir die stoetboer is om hier uit voordeel te kry, en homself beter te posisioneer binne sy markplek, m.a.w. om die meerderwaardigheid van die diere wat hy teel, so te verhoog dat hy n leier in sy markplek word. Die vraag is nou, hoe kry hy dit reg? Die antwoord is dood eenvoudig en tweerlei van aard, - deur opleiding, en daarna die toepassing van hierdie nuut gevonde kennis. Die Limousin Genootskap van SA bied gereeld keurders/beoordelaars kursusse aan. Wanneer ons oor fenotipiese beoordeling praat moet ons erken dat ons nie met n eksakte wetenskap te doen het nie. Dit beteken nie dat hierdie opleiding en kennis minderwaardig is of van geen belang nie. Verskeie navorsers het al die verband tussen fenotipiese korrektheid, van ons diere en ekonomiese voordelige prestasie aangedui. Hier kan ons maar net dink aan prof. Jan Bonsma se ongelooflike vermoë om op grond van die fenotipiese eienskappe van n dier haar werklike prestasie in bv. reproduksie, langslewendheid en produksievermoë weer te gee. Wat hier van groot belang is, is dat die kennis en ondervinding van die persoon wat die opleiding aanbied, hom instaat stel om die verband tussen n spesifieke fenotipiese eienskap en die ekonomiese voordeel wat hieruit voortvloei, te kan uit wys,asook aan die student te kan oordra. Om hierdie rede het die Genootskap die afgelope aantal jare slegs gebruik gemaak van persone met uitstaande ondervinding in die verband. Watter geleenthede is daar vir die teler om sy kennis in al hierdie verskillende velde te verbreed. Vandag is kennis aan ons elkeen oor enige onderwerp op die internet beskikbaar. Enige persoon met n werklike belangstelling en deursettingsvermoë kan op hierdie wyse baie te wete kom en homself skool in n spesifieke onderwerp. Die LRF bied gereeld deur Breedplan kursusse aan in die 36

gebruik van die datestel van die ras, asook in die kudde bestuursprogram Herdmaster. Die Genootskap bied jaarliks n keurder/beoordelaars kursus, soos reeds hierbo bespreek is aan. Daar is ook die LRF se jaarlikse Stockman skool by Aldam waar wêreld bekendes op hul vakgebiede lesings in beesproduksie lewer. Die meeste Landbou fakulteite van die Suid Afrikaanse Universiteite wat landbou as studierigting aanbied, bied gereeld gevorderde kort kursusse aan in een van die velde wat op diereproduksie betrekking het. Verskeie van die inset verskaffers Maatskappye wat betrokke is in die Landbou bied van tyd tot tyd ook kortkursusse oor hul produkte en aanwending daarvan aan. Die vooruitgang van n ras t.o.v. ander rasse berus by meer as net die teling van meerderwaardige diere en goeie rekordhouding. Die sukses van n ras t.o.v. ander rasse word sterk beinvloed deur effektiewe administrasie, dag tot dag bestuursinsette asook langtermyn beplanning, en n verbeeldingryke bemarkingsplan. Daarom is dit van uiterse belang dat die personeel en bestuur van n ras gereeld hul kennis verbreed, vernuwe en aanvul deur kursusse in verskeie velde. Omdat bestuursvaardighede en Tersiêre opleiding nie so maklik toegevoeg kan word tot die CV van middelvlak en senior bestuurders nie, is dit van uiterste belang dat die regte persoon met die nodige kennis, ervaring en opleiding van die begin af aangestel word op bestuursvlak. Om dieselfde rede moet lede van n Genootskap seker maak dat hul die persone met die regte kwalitiete en bereidwilligheid op hul Raad verkies. Om vooruitgang te maak in die hoogs kompenterende stoetveemark waarvan ons deel is, moet ons, ons kennis gedurig verbreed, en streef na die volmaakte toepassing daarvan. KURSUSE WAT NOG AANGEBIED WORD VANAF MEI 2018 IS: LIMOUSIN GENOOTSKAP VAN SA: Beoordelaars/keurders kursus vir beginners en juniors. Donderdag/Vrydag, 11/12 Oktober 2018, Tulbach, Wes-Kaap te La Rhone Limousins. BREEDPLAN 28 Junie 2018 Harrismith. HERDMASTER 15 Junie 2018 Irene Pretoria 29 Junie 2018 - Harrismith LRF: 17 19 Oktober 2018 - ALDAM STOCKMAN SKOOL, C.F. le Roux. Die Limousin Beestelers Genootskap van SA KEURINGS VERORDENINGE DIE PLIGTE VAN DIE LIMOUSIN SA RAAD: Die Raad moet toesien dat die nodige strukture en geleenthede geskep word om n inisiasie -kursus vir alle nuwe lede aan te bied. Die Raad moet toesien dat al die persone wat as keurders gelys word die nodige opleiding en ondervindings geleentheid verkry, sodat hulle hul werksaamhede deeglik en eenvormig kan uitvoer. DIE PLIGTE VAN DIE ADMIN PERSONEEL, JUNIOR KEURDERS/BEOORDELAARS/TEGNIESE BEAMPTES. Om aan nuwe lede (verpligtend) en op vrywillige basis aan bestaande lede (binne klubverband) inleidende opleiding te verskaf t.o.v.: Rekordhouding, Data hantering, Prosedures, Die Databasis, Rasstandaarde, seleksie, keurings en EBV s. DIE PLIGTE VAN DIE TELER (LID), DIE KEURDER EN GENOOTSKAP TYDENS KEURING. 1. Die Genootskap sal die inspeksie verslag aan die keurder verskaf, asook aan die lid. 2. Die keurder reël met die lid vir n datum, tyd en plek. Hy bespreek die inspeksie verslag met die lid sodat die korrekte diere beskikbaar sal wees vir inspeksie. 3. Die keuder is die afgevaardigde van die Genootskap, m.a.w. hy verteenwoordig 37

die Genootskap en die se belang. Die keurder is nie gemagtig om enige ander aspekte behalwe keuring te bespreek of kommentaar oor te lewer nie. Indien n lid raad wil hê oor enige aspekte rakende sy Limousin-kudde kan hy die kantoor nader vir n naamlys van persone wat konsultasiewerk doen teen betaling, vir die lid se eie rekening. 4. Die lid moet sorgdra dat die volgende beskikbaar is tydens keuring: 4.1. Funksionele krale met n drukgang, en n nekklamp. 4.2. n Tatoeëertang vir ingeval n tatoeëring vervang moet word. 4.3. n Neustang vir die stilhou van die kop. 4.4. n Imobiliseerder vir tatoeëer en brand van Limousin brandmerk op bulle. 4.5. n Vuur of gasbrander om die brandyster warm te maak. 4.6. Genoegsame arbeiders om die diere in die drukgang en nekklamp te kry, die kop te kan vashou, die bek te kan oopmaak,asook die ore oop te trek. 5. Die diere wat vir keuring voorgehou word moet by aankoms van die keurder reeds in die kraal wees en gereed vir inspeksie. 6. Die diere se ore moet n dag voor die tyd skoongeskeer word asook gewas word, sodat die tatoeëring gesien kan word. 7. Tatoeëring moet volgens die grondwet voor ouderdom twee maande afgehandel wees. Diere sonder n tatoeëring sal deur die keurder as kommersieël gesien word en dus gekanselleer word. 8. Die werkers van die lid bring die dier in die drukgang in, trek die ore en bek oop sodat die keurder die tatoeëring asook die byt van die kake kan sien. 9. Die keurder meet die skrotumomtrek van die bulle om te bepaal of die bul aan die neergelegde minumum vereiste voldoen. 10. Die dier gaan nou uit die nekklamp uit in n kampie of kraal waar die keurder die dier visueel kan beoordeel asook die dier se loopvermoë kan evalueer. 11. Verse kan nou uitgaan omdat die inspeksie voltooi is. 12. Goedgekeurde SP Limousin -bulle van lede van die Limousin Beestelers Genootskap van SA mag die amptelike Limousin brandmerk op die regterskouerknop gebrand word. 13. Die bulle wat wel goedgekeur is kom nou terug in die drukgang en nekklamp sodat die LID onder toesig van die keurder die Limousin brandmerk op die regterskouer kan aanbring. NB: Onder geen omstandighede sal die Limousin brandyster deur die keurder by die lid gelaat word om die brand later aan te bring nie. Die lid mag die keurder vra om die brandmerk op sy bul aan te bring.l. Indien die brandmerk egter deur die keurder swak of verkeerd aangebring word sal die lid geen eis teen die keurder of Die Limousin Beestelers Genootskap van SA kan inbring nie. 14. Die keurder trek sterthare van die goedgekeurde bulle en stuur saam met sy verslag na die kantoor. Die kantoorpersoneel liaseer die hare vir ingeval van die Genootskap vaderskap moet bewys, voorkomend uit n veiling onder beskerming van die Genootskap. 15. Wanneer deur al die diere gewerk is, en die lid tevrede is onderteken hy die inspeksie verslag, en skyf die woord geen by die appel afdeling in. Indien hy ontevrede is oor n dier of diere wat afgekeur is, onderteken hy die inspeksie verslag, maar dui ook aan dat hy ontevrede is oor sekere diere wat hy identifiseer deur hul id nommers aan te bring in die voorsiene spasies onder die appèl-hoof. 16. Die keurder handig die inspeksieverslag en haarmonsters in by die kantoor asook sy km eis. 17. In die geval van n appel word dit as volg hanteer. 17.1. Die dier bly ongekeur totdat die arbitrasie-proses afgehandel is. 17.2. Die Raad vaardig n ander keurder af om die lid te besoek. Die nuwe keurder en lid kom ooreen oor die datum, tyd, en plek. Die lid hou weer die dier vir inspeksie voor. 17.3. Indien die dier weer afgekeur word is die dier afgekeur. Die keurder sal sy verslag by die kantoor inhandig. Die dier sal gekanselleer word en geen verdere korrespondensie sal hieroor gevoer word nie. NB: Die lid was verkeerd en sal dus gedebiteer word met die reis- en tydkoste, soos die Raad van tyd tot tyd mag bepaal. 17.4. Indien die tweede keurder egter die dier goedkeur sal die dier as SP, aanhangsel A of aanhangsel B opgeneem word as gekeurde dier.nb: Die eerste verteenwoordiger van die Raad was verkeerd en die koste van reis- en tyd sal vir die rekening van die Genootskap wees. ( Opgestel deur: C.F. Le Roux. 2016-04-09.) 38

Best Inspection : MC Nieuwoudt Murphy s Award : Kobus van Tonder Die Limousin Beestelers Genootskap van SA T O E K E N N I N G S Herd with the most reproduction data: John Devonport & Derick le Roux Bull with most progenies : Kobus Steenkamp President Award : John Devonport Most Productive Cow : Hannes Human Auction of the year : Stefan Gerber Breeder of the year : Neil de Jager Breeder of Champions : Derick le Roux Outstanding Service : Melissa Hunter 40

Landboudal is n skool soos enige ander skool, maar n skool soos geen ander skool. By Lanboudal kan n skoon akademiese of skoon Landbou rigting gevat word in Graad 10. Sportsoorte: Rugby, Netbal, Hokkie (Meisies), Tennis, Krieket, Toutrek, Swem, Tweekamp, Atletiek en Skiet. Kursus Graad 8 Graad 9 Graad 10 Graad 11 Graad 12 Veldevaluering X Profielgat X X Wolskool X X Dorperkursus X Limousinkursus X Boerbokkursus X Friesbeoordeling X KI Beeste X KI Skape X Ongediertes X Safex X Karkassnitte X Merinobeoordeling X Skaaphantering X Wynkelderbesoek X Draadspankursus X Aangeplante weiding X Parasiet beheer X Suiwelkursus X Besproeiingskursus X Ervaar die Lantiegees

Limousin Klas 1 Voorblad foto #1 LaRhone #2 Xourel #3 Devlan 42

Limousin Klas 2 Natuur foto #2 Xourel #1 LaRhone Limousin Klas 3 Halter foto #3 LaRhone #1 LaRhone #2 Xourel #3 LaRhone 43

Limousin Klas 4 Amateur foto #2 Devlan #1 LaRhone #3 Elicia van Staden Mees produktiewe KOEI in die Limousin Genootskap - Penmick MR 99-47 (Penny) Naam: Penmick MR 99.47 (Penny) DOB: 31/10/1999 ICP: 339 dae DLC: 114 dae AANTAL KALWERS Bulkalwers 13 Verskalwers 5 Vader was die bekende Vergesigte Villy Genoeg 92-195 Gedurende 2000 ingevoer na Namibië as deel van groep van 5 verse wat by Mike Fitzhenry gekoop is TITELS VEROWER: Limousin Super Koei Winhoek Skou Select Cow Gobabis Skou Select Cow & Wenner van Queens Cup Windhoek Skou 44

46

DIS MAAR NET N TJEK It s only a cheque As landbouer is dit so dat ons inkomste-stroom geweldig kan wissel, afhangend van die Graanprys, die Vleisprys en soveel ander pryse waarteen elke dag baklei moet word. Hierdie pryse is van die faktore wat maandeliks ons salaris bepaal! Om mielies te hê om te bemark moet hulle eers geplant word, die reën moet kom en so kan ander faktore ook n rol speel. So moet n koei kalf, vleispryse moet hou ens. ens.! MAAR, wat gebeur as n eksterne faktor veroorsaak dat jy in n ongeluk is, of weens ernstige siekte in die hospitaal beland en nie kan plant of die beeste bestuur ens. nie? Waar gaan die geld vandaan kom? Gaan jy jou bure in die oë moet kyk om met die plantery te help, of die kalwers te speen? Wanneer daar nie n inkomste is nie, is dit nie maar net meer nog n tjek nie! Dan word dit n lewensbelangrike inkomste-stroom! Dikwels kom n mens af op versekerings portefeuljes waar meer as genoeg voorsiening gemaak is om skuld af te los in die geval van wanneer jy ongeskik raak om te werk. Dit kan gedoen word, maar wat dan daarna? Jy kan tog nie elke maand n stukkie van die huis, of plaas verkoop om die maandelikse uitgawes te dek nie? Daarvoor moet daar n maandelikse inkomste wees. Jy kan natuurlik redeneer dat n deel van die kontantbedrag belê kan word om n maandelikse inkomste te verseker, maar wat as die fondse nie na wense presteer, of jy meer as die aanvaarde % opbrengs benodig as n maandelikse onttrekking? Sal dit nie makliker wees om seker te wees dat jy elke maand n vasgestelde bedrag kry wat nie afhang van markte se prestasie nie? n Bedrag wat jaarliks kan groei met n vasgestelde %? Die goeie nuus is dat ONS KAN ONS MAANDELIKSE INKOMSTE VERSEKER. Verskeie versekeraars het produkte wat jou einddoel sal waarborg. Die inkomste kan maandeliks betaal word in die geval waar jy as die versekerde nie meer in staat is om n eie inkomste te genereer nie. Sommige maatskappye gee ook die opsie van n kontantbedrag, asook n maandelikse inkomste. Die vraag is egter of ons ons versekering portefeulje so gestruktureer het om hiervoor voorsiening te maak? By Ultrafin het ons n span kundiges wat u kan help om hierdie aspekte van jou beplanning deeglik deur te trap en by n werkbare oplossing uit te kom. Ons wil u nooi om ons te skakel of n e-pos te stuur. Ons sal met graagte n afspraak reël en rustig na hierdie (dikwels afgeskeepte) aspek van u beplanning kyk. A well-known fact is that, as a Farmer our income stream can fluctuate immensely, depending on the Grain Price, Meat price and who knows how many other prices that can affect us daily. These prices are one of the main factors that determine our monthly salary. To have maize to sell it must first be planted, it must rain and several other factors must be taken into account. In the same way a cow must calve, meat prices must stay stable etc. etc.! BUT what will happen if an external factor causes you to be involved in an accident, or a serious illness lands you in hospital, resulting in no one being there to plant the maize or manage the cattle? Where will the money come from, or will you have to rely on neighbors to oversee the planting or weaning of the calves? When there is no income, it isn t just another cheque but it becomes a life giving stream! Often wê come across Insurance portfolios that make enough provision for insurance that allows the policy holder to pay off debt, but what then? How do you live from month to month? Its not possible to sell off a part of the farm every month to cover expenses such as Medical aid, Insurance and cost of living. For those expenses a monthly income is needed. Of course, you can invest a portion of the lump sum to provide an income, but what if your chosen funds don t perform as they should, or the monthly amount that is required is more than the acceptable %? Wouldn t it be easier to get a monthly cheque that doesn t depend on fund performance that can also grow by a pre-determined percentage per year? The good news is that WE CAN INSURE OUR MONTHLY INCOME. Numerous insurers have products that will insure your goal. Your income can be paid monthly in cases where you as the insured cannot generate your own income. Some products allow you a lump sum as well as a monthly income. The burning question however is whether or portfolio is structured in such a way, making provision for this type of payout. At Ultrafin we have a team of knowledgeable people that can go through the whole process with you, and assist you in finding a workable solution. To this end, we would invite you to call us or send an e-mail. Wê will gladly arrange an appointment to sit down with you and work through this often neglected aspect of your Financial Planning. 47

MARTIN SEYFFERDT Martin started working at S.A. Studbook in 1965. He joined Mr Abe Marshall and Mr Dave Morley as a technical officer at Studbook. He learned alot from them and had to do judging courses in most of the breeds before he was allowed to classify their cattle. He first entered the judging ring in 1967 with Mr Pieter du Plessis from the Petstock service. They judged the Dexter breed at the Bloemfontein Show. After 53 years in the cattle industry, Martin has judged over 50 National Championships of 16 breeds. He has judged in 8 different countries and as far as we know, he is the only judge in the world who has judged at 5 World Congresses. Martin judged with Mr George Anderson from Scotland and Mr Roe Wiid and with Flaf Louwrens from SA, at the largest Simmentaler show in the world, which had more than 70 exhibitors and 1006 entries. This excluded the 630 entries in the progeny group classes. Since the Limousins have arrived in South Africa, Martin was involved with them. He has judged at 3 Limousin National Championships. In 1996, Martin was aproached by a number of Breed Societies to start an Interbreed Forum. In 1997 the first Interbreed judging course was held in Bloemfontein. Martin got Dr Nico Schutte and Mr Willem Pretorius to help him as examinators. After another year in Bloemfontein, the judges course was moved to Vrybrurg Show Grounds. Since 2000 it is held every year on the last Friday at Nampo. In 2017, Martin decided to step down as the convenour of the Interbreeding Society, where Mr Willie de Jager took over. We would like to thank Martin for his contribution to the Stud industry over the past 53 years. Martin het in 1965 by S.A. Stamboek begin werk. Hy het by mnr. Abe Marshall en mnr. Dave Morley as tegniese beampte by Stamboek aangesluit. Hy het baie by hulle geleer en moes in die meeste rasse kursusse doen voordat hy toegelaat was om die onderskeie rasse se beeste te keur. Martin het eers in 1967 saam met mnr. Pieter du Plessis van die Petstock-diens in die beoordelingsring gekom. Hulle het die Dexter-ras by die Bloemfonteinskou beoordeel. Ná 53 jaar in die veebedryf het Martin meer as 50 nasionale kampioenskappe van 16 rasse beoordeel. Hy het in 8 verskillende lande beoordeel en sovêr hy weet, is hy die enigste beoordelaar in die wêreld wat op 5 Wêreldkongresse beoordeel het. Martin het saam met mnr. George Anderson van Skotland, mnr. Roe Wiid en met Flaf Louwrens van Suid-Afrika, by die grootste Simmentaler-skou ter wêreld, wat meer as 70 uitstallers en 1006 inskrywings gehad het, beoordeel. Dit het die 630 inskrywings in die nageslaggroepklasse uitgesluit. Sedert die Limousins in Suid-Afrika aangekom het, was Martin by hulle betrokke. Hy het op 3 Limousin Nasionale Kampioenskappe beoordeel. In 1996 was Martin deur n aantal Rasgenootskappe genader om n Interrasforum te stig. In 1997 is die eerste Interras-beoordelings kursus in Bloemfontein gehou. Martin het dr. Nico Schutte en mnr. Willem Pretorius gehad om hom as eksaminatore te help. Ná nog n jaar in Bloemfontein is die beoordelaarskursus na Vrybrurgskougronde verskuif. Sedert 2000 word dit elke Vrydag by Nampo gehou. In 2017 het Martin besluit om af te tree as die sameroepper van die Interras Vereniging, waar mnr. Willie de Jager oorgeneem het. Ons bedank Martin vir sy bydrae tot die stoetbedryf oor die afgelope 53 jaar. 48

Limousin sterk teenwoordig tydens die Hinterland Nasionale Vleisbees - Interras kampioenskappe in 2017 Deur Phillip Lee Verledejaar was die tweede geleentheid waartydens die jaarlikse @ALFA (African Livestock Trade Fair) aangebied was in September by die Afri Dome in Parys. Die ekspo is die hoogepunt van die jaarlikse veebedryfkalender en voorwaar die spog vertoonvenster van die industrie. Almal wat betrokke is in elke skakel van die veewaardeketting was daar, van die produsente regdeur tot die eindverbruiker. Dit is n geweldige interaktiewe ekspo met n wye aanbieding verteenwoordig. Dit moet beklemtoon word dat elke dier in eie reg reeds n kampioen is, en dat die aanbieding eenvoudig iets besonders was. In totaal was daar 21 kampioene wat van reg oor die land gekom het om deel te neem aan die spog geleentheid. Om soveel kampioene gelyktydig in n ring te sien is voorwaar kos vir die siel. Die beoordeling is gedoen deur n baie ervare paneel bestaande uit Dr Tok Serfonten, Martin Syfferdt, Willie de Jager en Piet Delport. op die dag in beide die manlike en vroulike afdelings, geweldige sterk mededingers was. In die manlike afdeling was die Limousin verteenwoordig deur 2 besonderse diere nl. Devlan Hearsay DL 12-66 wat die einendom is van John en Tracey Devonport van die Devlan stoet en dan die inskrywing van Angie Malherbe van Stoke Limousin s, La Rhone Millionaire LR 11-25. Aan die vroulike kant was die ras verteenwoordig deur nog n Devlan inskrywing nl. Devlan DL 1266 Devlan Hearsay wat voorsiening maak vir oud en jonk, boer en stadsjapie; werklik n moet sien vir die wat 2017 se ekspo mis geloop het. Die Hoogtepunt van vanjaar se ekspo was die, Hinterland Nasionale Vleisbees- Interraskampioenskap waar daar vir slegs die tweede keer die platvorm geskep is, om al die land se interras streekswenners bymekaar te kry om as te ware die kampioen van kampioene aan te wys. Die 2017 Hinterland Nasionale Vleisbees- Interraskampioenskappe het bestaan uit wenners van 11 streekskoue, en het 8 rasse DL 12125 Devlan Highlander Hinterland wil hulle ook graag bedank en gelukwens met die manier hoe hulle te werk gegaan het, want maklik was dit beslis nie. Die Hinterland Nasionale Vleisbees- Interraskampioenskapwenners is eers die Donderdagaand tydens n spog gala-aand aangewys. Die hoogtepunt van die aand was sekerlik die parade van die interras finaliste deur die Dome, waarna die groot aankondiging gemaak is. Dit moet op die punt genoem word dat die Limousin- ras nie minder as 3 finaliste opgelewer het nie, en LR 1125 La Rhone Millionaire Highlander DL 12-125. Dit is ook veilig om te noem dat ons reeds vir die 2018 Hinterland Nasionale Vleisbees-Interraskampioenskap, Limousin kwalifiseerders het, net weereens n bewys van die ras se sterk teenwoordigheid in die groot arena. Hinterland wat die hoofborg was, wil graag vir die Malherbe en Devonport families gelukwens met die besonderse prestasie, en vir die ras ambasadeurs wat julle is, ons hoop om julle ook weer in 2018 te verwelkom by Hinterland Nasionale Vleisbees- Interraskampioenskappe. 49

SWARTLANDSKOU - 2017, Moorreesburg Senior & Ras kampioen koei: La Rhone Just Jokin LR 0966 Junior & Ras kampioen bul: La Rhone Tiguan LR 1552 Leon (aged 39) tragically passed away on 1 December 2017. Leon was brought up in Tulbagh in the Western Cape and worked at La Rhone Limousins where he became one of the best showman in the country. He arrived at Devlan Limousins in September 2014 and got stuck into erecting a jackal fence around our calving camp. He was instrumental in us building a kraal that could be used for preparing animals for the show. Because of his inspired enthusiasm, friendliness and resilient confidence, he was well respected by all of us. He was clever and knew his game and how to select and prepare cattle for the Show Ring. A career highlight for him was preparing 40 plus cattle for our Nationals in Bloemfontein in 2016 where Devlan won the most points and the Gold Cup... that same year we won four Gold Cups and the best show Cow in SA at Alpha in Parys. It truly was a remarkable achievement and brought out the very best in Leon and his show team whom he led masterfully. His wife Christa and his family lived with him and provided his grounding and stability. His life was together... He had bought a car and all was going very well for him. He had even personally thanked Tracey and LEON DU TOIT (1978-2017) me for the generous bonus that he had so deservedly earned. Sadly; after the fateful decision for Christa and the children to return to the Cape; his life seemed to spiral. I queried Leon on this decision through concern for their family s well-being but he assured me the family and he could cope. Fortunately at this point, the next year s show season had begun which kept him very busy He enjoyed being in the limelight and winning; which he did with much skill and panache! When the show season ended I knew I had to keep him busy with lots of other work. Despite all the efforts of many around him to support him and bring his family back from the Cape, this was unfortunately not to be. He had many strengths but like all of us, some weaknesses too; which I personally believe set him on the path to his untimely departure. His tragic and sudden death shocked and devastated us all. We shall all miss his free spirit, his friendliness and the consummate talent he always displayed with our show cattle... He leaves behind his beloved son Lee Hano, his new baby girl Shané, his beautiful daughter Shanaaz and his distraught wife Christa. Those we love don t go away They walk beside us everyday Unseen, unheard but always near Still loved, still missed and very dear Go well our friend... John Devonport 50

ROYAL - 2017 Vers kalf kampioen: Pumba Mink (TON 1535) Reserwe vers kalf kampioen: Hautspot Inka (HSL 1612) JNR Vers Kampioen: La Rhone Scoobydoo (LR 1483) Reserwe JNR vers kampioen: Stoke Hazel (GON 1410) Senior kampioen koei: Devlan Highlander (DL12125) Reserwe Senior kampioen koei: Devlan Depth (DK0727) Ras kampioen koei: Devlan Highlander (DL12125) Bul kalf kampioen: Pumba Jack (TON 1615) Reserwe bul kalf kampioen: Sarina Rooi Ferrari (CDJ 1561) JNR kampioen bul: Devlan Jordan (DL 14129) Reserwe JNR kampioen bul: Hautspot Wonderful (HSL 1565) Groot bul kampioen: La Rhone Millionaire (LR1125) Reserwe groot bul kampioen: Coco Duan (YF 1261) Ras kampioen bul: La Rhone Millionaire (LR 1125) SKOU INTERASSE: Super koei: Devlan Highlander Beste groep van vier(bul): Devlan and Rooidraai Limousins Beste groep van twee bulle en twee koeie: Devlan Limousins Paar van grand champions: Devlan en Stoke Limousins Beste groep van 10 diere van enige ras: Devlan, Rooidraai, Stoke en Sarina Limousins Supreme champion bull: La Rhone Millionaire La Rhone Millionaire (LR1125) VRYBURG - 2018 Klasse en Prestasies Verse 18 en onder 21mnde. 1ste Xourel XRL 1632 2de Devlan Lefondre DL1678 Verse 21 en onder 24mnde 1ste Devlan Lavigne DL 1668 2de Devlan Lauren DL 1663 Verse 30 en onder 36 mnde 1ste Devlan Kibbles DL 1585 JUNIOR VROULIKE KAMPIOEN Devlan Kibbles 1585 RESERWE JUNIOR VROULIKE KAMPIOEN Xourel XRL 1632 SKOU Koeie 3 jaar en onder 4 jaar 1ste Xourel Ruska XRL 1414 Koeie 4 jaar en onder 5 jaar 1ste Devlan Isabelle DL 13 200 Koeie 5 jaar en ouer 1ste Devlan Highlander DL 12 125 2de Devlan Gabriella DL 114 SENIOR KAMPIOEN KOEI Devlan Highlander DL 12125 RESERWE SENIOR KAMPIOEN KOEI Devlan Gabriella DL 114 RAS KAMPIOEN KOEI Devlan Highlander DL 12 125 52

RESERWE RAS KAMPIOEN KOEI Devlan Gabriella DL 114 Bulle 12 en onder 15 mnde 1ste Devlan Machine DL 173 Bulle 15 en onder 18 mnde 1ste Devlan Liege DL16 140 2de Xourel XRL 16 103 BULKALF KAMPIOEN Devlan Liege DL 16 140 RESERWE BULKALF KAMPIOEN Xourel XRL 16 103 Bulle 18 en onder 21 mnde 1 ste Xourel XRL 1638 Bulle 24 en onder 30 mnde 1ste Devlan Lake DL 1611 2de Devlan Knifepoint 15 159 Bulle 30 en onder 36 mnde 1 ste Xourel Rainmaker XRL 1559 JUNIOR KAMPIOEN BUL Xourel Rainmaker XRL 1559 RESERWE JUNIOR BUL Xourel XRL 1638 Bulle 3 en onder 4 jaar 1 ste Devlan Jordon DL 14 129 Bulle 4 en onder 5 jaar 1ste Devlan Influence DL 13 120 SENIOR KAMPIOEN BUL Devlan Influence DL 13 120 RESERWE SENIOR KAMPIOEN BUL Devlan Jordon DL 14 129 RAS KAMPIOEN BUL Devlan Influence DL 13 120 FACE C BUL - onder 30 mnde Devlan Liege DL 16 140 BREEDPLAN BUL Xourel Rainmaker XRL 1559 JUNIOR VROULIKE KAMPIOEN Devlan Kibbles 1585 JUNIOR & BREEDPLAN KAMPIOEN BUL Xourel Rainmaker XRL 1559 SENIOR & RAS KAMPIOEN KOEI Devlan Highlander DL 12125 SENIOR & RAS KAMPIOEN BUL Devlan Influence DL 13 120 53

LICHTENBURG SKOU - 2018, N BREEDPLAN SKOU Klasse en Prestasies Verse 18 en onder 21 mnde 1ste XRL 1632 Verse 21en onder 24 mnde 1ste Devlan Lavigne DL 1668 INTERMEDIËRE KAMPIOEN VROULIKE DIER DL 1668 Verse en Koei en onder 36 mnde 1 ste Devlan Kickass DL 1589 JUNIOR KAMPIOEN VROULIKE DIER DL 1589 RESERWE JUNIOR KAMPIOEN VROULIKE DIER DL 1668 Koeie 3 4 jaar 1ste Xourel Ruska XRL 1414 Koeie 5jaar en ouer 1ste Devlan Highlander DL 12125 2de Devlan Gabriella DL 114 SENIOR KAMPIOENKOEI Devlan Highlander DL 12125 RESERWE SENIOR KAMPIOEN KOEI Devlan Gabriella DL 114 RAS KAMPIOEN KOEI Devlan Highlander DL12125 SUPER KOEI Devlan Highlander DL12125 Bulle 15 en onder 18 mnde 1ste Devlan Liam DL16 133 2de Xourel XRL 16123 BULKALF KAMPIOEN Devlan Liam DL 16 133 RESERWE BULKALF KAMPIOEN Xourel XRL 16 123 Bulle 18 en onder 21 mnde 1ste Xourel XRL 1638 INTERMEDIËRE KAMPIOEN MANLIK DIER XRL1638 Bulle 24 en onder 30 mnde 1ste Devlan DL 1611 Bulle 30 en onder 36 mnde 1ste Xourel Rainmaker XRL 1559 JUNIOR KAMPIOEN BUL Xourel Rainmaker XRL 1559 RESERWE JUNIOR KAMPIOEN BUL Devlan Lake DL 16 11 RAS & BREEDPLAN KAMPIOEN BUL Xourel Rainmaker XRL 1559 Bulle 4 en onder 5 jaar Devlan Influence DL 13 120 SENIOR KAMPIOEN BUL Devlan Influence DL 13 120 RAS KAMPIOEN BUL Xourel Rainmaker XRL 1559 RESERWE RAS KAMPIOEN BUL Devlan Influence DL 13 120 BREEDPAN BUL Xourel Rainmaker XRL 1559 54

BLOEM SKOU - 2018 Verskalf kampioen VN 1632 Eran Georgia Res verskalf kampioen SPO 1679 Junior kampioen vroulik Eran LR 1653 Res Junior kampioen vroulik Sarina SR 1692 Senior kampioen vroulik Devlan DL12125 Res Senior kampioen vroulik Devlan DL114 Ras Kampioen vroulik Devlan DL12125 Bulkalf kampioen Devlan DL173 Res Bulkalf kampioen Sarnia SR1690 Junior kampioen bul Xourel Rainmaker XRL1559 Res Junior kampioen bul Devlan DL15115 Senior kampioen bul Devlan Influence DL 13120 Res Senior kampioen bul Essie Escama SPO12103 Ras Kampioen bul Xourel Rainmaker XRL1559 Superkoei Devlan DL12125 Res Superkoei Sarnia Top 1017 Breedplan bul Xourel Rainmaker XRL 1559 Bulkalf kampioen Devlan DL173 Verskalf kampioen VN 1632 Eran Georgia Junior & Ras kampioen bul Xourel Rainmaker XRL1559 Junior kampioen vroulik Eran LR 1653 Senior kampioen bul Devlan Influence DL 13120 55

In die voorjaar van 2017 is die landswye groot droogte van twee seisoene gebreek met milde reën wat wyd oor die somer saaigebiede uitgesak het. Die eens kaal vlaktes is bedek met die Heer se genade en seën. Gras in die saad wuif in die wind, staan hoër as n doringdraad. Die beesprys skiet die hoogte in. Almal het verse en koeie nodig en dus ook n bul. Uitstekende somer graanoeste word ingesamel, maar ongelukkig is swak graanpryse aan die orde van die dag. Die Wes Transvaal Limousin klub beleef n relatiewe rustige jaar. Daar is slegs een keer vergadering gehou en wel op 24 Februarie 2018 te Xourel Limousins. Na n kort vergadering het die manne en dames gaan bees kyk, waarna daar heerlik gekuier is terwyl die innerlike versterk is. Die klub het op 2 Augustus 2017 by die Lichtenburgse skougronde n uiters geslaagde veiling aangebied. Die gemiddelde pryse was asvolg: Verse R19 214.00 met die hoogste R24 000.00; Dragtige koeie: R24 500.00 met die hoogste prys R25 000.00; drie in een koeie: net een teen R60 000.00; en Bulle: gemiddeld R39 600.00 met die hoogste prys van R70 000.00 vir Xourel Tripitz XRL 1428 betaal deur Devlan Limousins. Die klub wil dan ook graag langs hierdie weg al ons ondersteuners bedank, maar ook uitnooi na die klub se volgende veiling op 3 Augustus 2018. Die Wes Transvaal Limousin Klub help ook die wa trek vir die ras en Limousin Genootskap in die ontwikkeling van die ras. Daar is ses Limousin kuddes wat deelneem aan die Genomika projek van die Genootskap, waarvan twee kuddes nl. Donro Limousins en Xourel Limousins vanuit die Wes Transvaal klub is. In die tydperk 1 April 2017 tot 31 Maart 2018 het 41 Limousin bulle die RVI (Residuele voer inname) toets voltooi in verskillende Toetsstasies landwyd. Van hierdie 41 bulle was 20 bulle uit die Wes Transvaal klub getoetes en wel uit die twee kuddes wat aan die Genomika projek deelneem. Die klub is verantwoordelik vir die Vryburg en Lichtenburg skoue wat in ons gebied geleë is. Devlan Limousin s en Xourel Limousin s het aan albei hierdie skoue deelgeneem. Tydens die Vryburgskou het die Limousin s hul deeglik laat geld in die Interras ring. Xourel Rainmaker, XRL 1559 is as Interras Breedplan Bul, asook Interras Junior Kampioen Bul aangewys. Devlan Highlander, DL 12 125 is eers as Interras Superkoei aangewys en toe as Interras Senior Kampioen. In die Gouebeker kompetisie stof sy almal uit en word aangewys as die Opperste Vleisbees Kampioen op die skou. By Lichtenburgskou vind die jaarlikse Wes Transvaal Limousin klub kampioenskappe plaas. Hier seevier Xourel Rainmaker XRL 1559 as Ras Breedplan kampioen, Ras Junior kampioen Bul asook Ras kampioen Bul. Devlan Highlander DL 12 125 stap weg as die Superkoei Kampioen, Ras Senior Kampioen Koei asook Ras Kampioen vroulike dier. In die Interras ring op Lichtenburg gaan dit ook goed. Xourel Rainmaker XRL 1559, word aangewys as die Interras Breedplan Bul, en word ook die Interras Junior kampioen Bul. Devlan Highlander DL 12 125 word aangewys as die Interras Superkoei, asook die Reserwe Interras Senior Koei. Devlan Limousins se Senior Kampioen Bul, Devlan Infuence, DL 13 120 word aangewys as die Interras Senior kampioen bul. Tydens die Gouebeker kompetisie bring die beoordelaars ook die vier Kampioene wat deelneem se Reserwe s in die ring in. Van die agt diere in die Gouebeker ring is vier Limousins. Voorwaar n prestasie as in aanmerking geneem word dat daar net 15 Limousins op die skou van 410 beeste is. Maar ongelukkig vir die Limousins word die troefkaart gedra deur n Simmentaler koei van Taaiboschspruit Simmentalers, en word Devlan Highlander, Dl 12 125 as Reserwe Opperste Vleisbees op die skou aangewys. Graag wil die klub almal wat die afgelope jaar n bydrae gelewer het, n geleentheid bygewoon het, ons ondersteun het, bedank vir hul bydrae in ons poging om die Limousinras te groei en uit te bou. Dank aan ons Hemelse Vader wat Sy beskermende hand oor ons gehou het, en ons geseën het met die keur van Sy seëninge. 57

VEILINGS AUCTIONS MERIDIAN GENETICS VEILING Kategorie Laagste Gemiddeld Hoogste 3 in 1 R 28 000.00 R 32 600.00 R 38 000.00 Dragtige Koeie R 14 000.00 R 41 846.15 R 190 000.00 Dragtige Verse R 19 000.00 R 28 600.00 R 48 000.00 Bulle R 22 000.00 R 52 000.00 R 160 000.00 Koeie R 20 000.00 R 20 000.00 R 20 000.00 Verse R 18 000.00 R 28 333.33 R 42 000.00 SENTRAAL BULTELERS VEILING Hoogste Laagste Bul R 41 000.00 R 20 000.00 Koei R 24 000.00 R 14 000.00 Vers R 18 000.00 R 11 000.00 WTVL KLUBVEILING Kategorie Gemiddeld Hoogste Bulle R 55 400.00 R 70 000.00 Dragtige Koeie R 24 500.00 R 25 000.00 3 in 1 R 60 000.00 Dragtige Verse R 20 200.00 R 24 000.00 Verse R 16 750.00 R 18 500.00 Die hoogste prys vir n bul was R 42 500.00 Die minimum prys vir n bul R 25 000.00 OTVL VEILING PUMBA VEILING Kategorie Gemiddeld Hoogste Bulle R 27 458.33 R 65 000.00 Dragtige Koeie & Kalwers R 24 230.77 R 36 000.00 Dragtige Koeie R 24 428.57 R 45 000.00 Dragtige Verse R 19 625.00 R 30 000.00 Koeie R 27 000.00 R 40 000.00 Koeie & Kalwers R 31 636.36 R 70 000.00 Verse R 14 954.55 R 35 000.00 DEVLAN SALE Description Average Highest Cow & Calf R 22 250.00 R 24 000.00 Cows R 20 666.67 R 23 000.00 Heifer R 15 600.00 R 18 000.00 Bulls R 30 000.00 R 30 000.00 58

59

60 WILDTELERS WILDLIFE BREEDERS Joernaal 2017 Journal

Dagsê hier uit die Waterberge Delta Limousins en Game Breeders is geleë in die hartjie van die Waterberge waar ons sedert 2013 in Vaalwater op die plaas Nooitgedacht boer. Ons reis met Limousins het in 2000 begin met die aankoop van ons eerste twee Limousinbulle vanaf Devlan Limousins. Die ras het ons so beïndruk dat ons nou n geregistreerde stoet besit. Ons poog by Delta om vrugbare, hartwater-bestande en veldaangepaste diere te bied vir die mark. Buiten Limousins teel Delta met eksotiese sowel as gewone wild. Ons het deur Dr. John van Zyl, Waterberg Wildlife Vets, by Ecolife Expeditions betrokke geraak, n privaat inisiatief onder leiding van Professor Wouter van Hoven, wat hoofsaaklik fokus op die opleiding van oorsese veeartsenykunde studente. Die fokusareas van hierdie kursus is volhoubare hulpbronbenutting, wildlewesiektes, dierrehabilitasie, wildvangstegnieke en veterinêre sorg in landelike gebiede. Hoewel die kursus meestal uit praktiese werk bestaan kry studente ook teoretiese lesings in bogenoemde areas. Dit is n groot voorreg vir Delta om betrokke te wees by die praktiese werk van die kursus en dus ook die geleentheid het om studente van regoor die wêreld aan die Limousinras bekend te stel. Onlangs het agt veeartsenykunde verpleegstudente saam met hulle dosent Katie Murphy van die Staatsuniversiteit van New York in Delhi (SUNY Delhi, VSA), Delta Limousins and Game Breeders besoek. Saam met hulle was n wildlewebestuurstudent van die Universiteit van Queensland, Australië. Op die plaas het die studente elektriese ejakulasie waargeneem vir semen-invorderings en -analises as deel van die telingprobleme-eksamen. Die studente het toe PD s op geteelde verse uitgevoer en van die teel praktyke op die plaas geleer. Die studente se buitelandse reise het hulle die geleentheid gebied om meer te leer van wildlewe en huishoudelike veeartsenykunde. SUNY Delhi is die eerste veeartsenykunde tegnici program in die Verenigde State. Hulle bied n 2-jaar Geassosieerde Graad in Veterinêre Tegnologie aan en word geakkrediteer deur die Amerika Veterinary Medical Association. Na afloop van graad verwerwing kan studente die Nasionale Raadseksamen aflê om gelisensieerde veeartseny-tegnici in hul staat te word. Ons glo en vertrou dat ons n hele klomp diereliefhebbers vir die toekoms kweek. Delta groete 61

62

LIMOUSIN MEMBERS/LEDE BOTSWANA KERENG KERENG HLABANO PO BOX 10379, TATITOWN 2677 160 5517 keksinvestment@yahoo.com EASTERN CAPE/OOS-KAAP JACRE PIERRE VAN NIEKERK KLIPFONTEIN P.O. BOX 101, BEDFORD 5780 087 802 0470 079 881 5800 jacre@bosberg.co.za TERNAL JOHN CURTIS PO BOX 2884, BEACON BAY 5205 083 461 4707 curtis@mjvn.co.za FREE STATE/VRYSTAAT LANDBOUDAL ROGER NOLAN H/A LANDBOUDAL BOERDERY PRIVAATSAK X 3, JACOBSDAL 8710 081 779 5824 076 573 3869 072 159 2297 ROGER lanties@bfn.co.za ESSIE COEN STEENKAMP ESSIE LIMOUSINS POSBUS 507,HARTEBEESBULT, BOTHAVILLE 9660 056 515 3153 082 447 4117 chvwsteenkamp@gmail.com COCO JOHANN FOURIE POSBUS 25270, MONUMENTPARK 012 347 8862 082 093 7650 annelie.johan@iburst.co.za VERGESIGTE FERDIE & CORNE NAUDE POSBUS 932, WELKOM 9460 057 353 1701 082 490 5678 mariannab@telkomsa.net ESPERANTO Hannes Nieuwoudt Familie Trust Posbus 207, Petrusburg 9932 053 573 0146 079 492 0519 jsnieuwoudt@webmail.co.za WANITA WARIE CILLIERS POSBUS 250, BULTFONTEIN 9670 082 336 6672 - Warie wariecil@gmail.com LEMAJU Schullunburg, Julias MOKOMA P.O. BOX 17016, BAINSVLEI 9338 078 796 5061 076 728 8374 juliusmokoma@gmail.com BON-CHANCE RP JANSEN VAN VUUREN POSBUS 507, BOTHAVILLE 9660 072 405 9553 chvwsteenkamp@gmail.com ANGELS ANGELIQUE BOOYSEN POSBUS 50, ORANJEVILLE 1995 082 567 2596 082 493 7020 GAUTENG XCELBO PIET BOTHA P/A DR & MEV P BOTHA BUS 74527, LYNNWOODRIF 40 012 348 9340 083 882 4731 072 593 1162 - darren darren.thomas07@gmail.com UILENSKOP FRIEDRICH MULKE PO BOX 1003, KYALAMI ESTATES, MIDRAND JOHANNESBURG 1684 082 339 7324 friedel.mulke@arup.com 4-CHILDREN ADRE EN MICHIEL NIEUWOUDT POSBUS 11328, SILVER LAKES 54 012 809 2052 083 414 1412 mc@advanceprojects.co.za ISAMO KAGISO ISAAC MOKGATLA 1560 ZONE 6 EXT. 3, SEBOKENG 1984 016 593 9926 072 622 3388 kim66@vodamail.co.za AQUANOIR Koot Steyn AQUANOIR BK POSBUS 5670, ONVERWACHT 557 082 771 6386 - Kotie 083 768 1834 - danie kotie@coalmilling.co.za LANIE THEO NARDUS BEZUIDENHOUT POSBUS 367, RAYTON 1001 082 829 6016 - NARDUS 072 721 7353 - LANIE bezboerdery@gmail.com FERNA FERDINAND PRETORIUS PICKARD STREET 17, AANCIN, PRETORIA 182 012 543 3641 083 263 7974 fenv@mweb.co.za HAUTSPOT HAUTSPOT LIMOUSIN POSBUS 100941, MORELETA PLAZA, PRETORIA 167 082 807 9275 - Willie 082 564 2080 - JC hautspot1@gmail.com BILLA S J.J. POTGIETER PLAAS ELANDSFONTEIN POSBUS 588, BRONKHORSTSPRUIT 1020 079 696 1818 anneliseoberholzer@gmail.com MAQELEPO THABANG MAQELEPO C/O TM MAQELEPO PO BOX 769, GLENVISTA 2058 082 386 8777 011 402 2408 tmaqelepo@mweb.co.za 63

JOKA MELAN K. PIETERSE POSBUS 117, RAYTON 1001 082 520 2706 kpieterse.sa@gmail.com DELTA Deon Viljoen VILJOEN TRUST POSBUS 4927, RIETVALLEIRAND, PRETORIA 174 011 814 1495 083 628 6585 - Deon 082 785 5732 - Ronel ronelolivier@algerdon.co.za CB Human Cronje CRONUS BOERDERY P/A MNR H. CRONJE POSBUS 664, SASOLBURG 1947 078 149 7200 human.cronje@gmail.com CHARNA ELICIA VAN STADEN POSBUS 2572, BRONKHORSTSPRUIT 1020 079 218 3863 eliciavstaden@gmail.com KWAZULU-NATAL STEY BRAES GRAHAM ELLIOTT P.O. BOX 68, NOTTINGHAM ROAD 3280 033 266 6433 - Andrea 079 561 0249 steybraes@kaymac.co.za ROOIDRAAI REIMAR TRATSCHLER POSBUS 52, WINTERTON 3340 036 488 1000 082 496 3595 reimar@futurenet.co.za RODRIQUE RUDI HINZE POSBUS 247, PAULPIETERSBURG 3180 034 995 0436 082 577 7208 - Rudi rudigerhinze@gmail.com STOKE ANGIE MALHERBE PO BOX 78, MID ILLOVO 3750 031 781 1648 082 774 8863 angie.gonlag@gmail.com LEADWOOD JAN STIGLINGH POBOX 77, SHERWOOD 6000 073 192 6441 2677 259 1985 jan@lucernefields.net LIMPOPO KREMETART CHRIS VAN ZYL POSBUS 108, TOM BURKE 621 014 767 1096 083 568 1554 vzyl.chris@gmail.com PUMBA KOBUS VAN TONDER H/A TON VLEIS POSBUS 2078, PIETERSBURG 700 015 291 1301 082 448 7861 kobus@vleislapa.co.za SNOWY-RIVER HARHOLDT KRYSTLE POSBUS 141, DWAALBOOM 319 014 778 0784 079 526 2841 snowyriver1@yahoo.com MPUMALANGA DEVLAN JOHN & TRACEY DEVONPORT P.O. BOX 855, HOUGHTON 2041 011 485 9406 083 454 3095 john@devonport.co.za SARNIA FRANCOIS DE JAGER POSBUS 398, HENDRINA 1095 082 885 9547 083 371 7460 - Neil coisdej@nashuaisp.co.za FAITHFUL KOOS & ISAK GREY POSTNET SUITE 182, P/SAK X9013, ERMELO 2350 082 435 5386 082 557 7787 faithful@limousins.co.za JOLUZA ANNARI CLAASSEN POSBUS 831, STANDERTON 2430 058 913 2143 083 256 7957 083 822 0218 - pierre pierredt19@gmail.com JENGER GERNUS JANSEN VAN RENSBURG POSBUS 149, BETHAL 2310 082 828 3560 gernus42@gmail.com KRUIDENIER A KRUIDENIER POSBUS 262, GOEDGEVONDEN, STANDERTON 2430 082 557 0121 - Albert surethak@lantic.net DAZ THOMAS DARREN HOUSE NR 8, LYDENBURG 072 593 1162 NAMIBIË/NAMIBIA WHADDON JURGEN-LEIGH HUMAN POSBUS 1120, GOBABIS 26 462 563 630 00264 81 1271559 whaddon@africaonline.com.na JOBRI BRITZ CORRIE POSBUS 969, GOBABIS 26 462 568 676 hantam@iway.na NORTH WEST/NOORDWES BERLIN NICO GREY BERLIN P.O. BOX 217, POTCHEFSTROOM 2520 056 818 1175 083 284 0843 - Nico 082 851 5727 - Willie nico.j.grey@gmail.com GOUWSLIM PIETER GOUWS POSBUS 69, DELAREYVILLE 2770 053 948 1520 072 124 8124 riekiegouws@lantic.net GGG GERHARD JOUBERT POSBUS 2209, POTCHEFSTROOM 2520 018 297 7180 083 875 5839 082 855 4245 syferfonteinslagpale@truenw.co.za ALBRA ALVIRA & BRAAM VAN DER WALT POSBUS 145, LICHTENBURG 2740 018 632 2891 082 779 0354 braamvanderwalt@vodamail.co.za 64

XOUREL CF LE ROUX POSBUS 202, COLIGNY 2725 018 632 9681 074 465 6451 - Carl 079 602 5376 xourel@vodamail.co.za DONRO AT MCDONALD POSBUS 438, KOSTER 348 083 306 2772 ROODTSKROON Isak, Pieter Roodt POSBUS 1246, LICHTENBURG 2740 018 632 9452 072 438 4845 - Pieter NORTHERN CAPE NOORD-KAAP AUGUSTA KOBUS STEENKAMP POSBUS 6803, FLAMWOOD 257 018 484 4614 083 276 7117 admin@sftrust.co.za CROPWELL AMPIE COETSEE POSBUS 15, KURUMAN 8460 053 791 0663 082 559 8161 corolene.coetsee@south32.net MERLOT VAN DER MERWE ALBERTUS POSBUS 670, KEIMOES 8860 021 809 8593 082 466 7385 albertus.rooiduin@gmail.com WESTERN CAPE WES-KAAP VISSERSDRIFT JOHANNES UYS POSBUS 155, BREDASDORP 7280 028 424 1990 082 711 0734 vissersdrift@whalemail.co.za SAJAMA SAS OOSTHUIZEN VEEARTSNYDIENSTE BK POSBUS 1195, WELLINGTON 7654 021 873 5621 082 373 6580 sas@limietrivier.co.za KNOETZEKAMMA KOBUS WATSON CRADOCKSTR. 44, GEORGE 6530 044 873 5014 082 897 4312 secretary@watsonsmeat.co.za SPIER ANGUS MCINTOSH PO BOX 86, LYNEDOCH 7603 021 881 8740 082 379 4391 angusm@spier.co.za KRUISRIVIER HENNIE POTGIETER H/A HENNOK BOERDERY BK POSBUS 837, OUDTSHOORN 6620 044 213 3361 082 858 3400 082 776 3730 - okkie limerick@telkomsa.net SPL Stefan & Paul SP LIMOUSINS (PTY) LTD POSBUS 871, STELLENBOSCH 7599 023 004 0075 083 600 0556 - Paul paul@botharoodt.co.za FERMIER FARM FERMIER MAIN ROAD KRUISRIVIER, RIVERSDAL 6670 082 560 4448 072 189 3549 henri@fieldfresh.co.za HEIL LINDSAY MADDEN P.O. BOX 419, CALEDON 7230 082 650 9697 lmadden@mweb.co.za LA RHONE LA RHONE AGRI (PTY) LTD POSBUS 68, TULBAGH 6820 072 377 3792 - AJ 023 230 0632 082 566 4319 - TRUDENE 082 787 9207 larhone@obiekwa.co.za RUPERT RUPERT STEENKAMP PO BOX 3301, PAARL 7620 082 308 1821 rupertsteenkamp@gmail.com NEB STEFAN GERBER POSBUS 3384, STELLENBOSCH 7602 084 515 6677 stefan@jsgerber.com 65

66

67

68