Chapter 6 Tagalog Verbs Ang TAGALOG VERBS ay mayroong dalawang bahagi na tatawagin nating ROOT (UGAT) at AFFIX (PANLAPI). Ang ROOT (UGAT) ay nagbibigay ng kahulagan sa VERB (PANDIWA) habang ang AFFIX (PANLAPI) naman ang nagsasaad ng relasyon ng UGAT sa PANDIWA. Sa madaling salita, ang AFFIX (PANLAPI) ang nagsasabi kung ANONG BAHAGI NG PANGUNGUSAP ANG BINIBIGYANG DIIN. Ang ilang pangunahing AFFIXES sa ating wika ay mag-, um, -in, -an, -i-, ma. Ang TAGALOG AFFIXES ay nahahati rin sa : Prefix mag, ma, at i Infix um Suffix an, in Basahin nating ang mag sumusunod na pangungusap na kung saan ay makikita natin ang mga AFFIXES o mga PANLAPING ito: 1. Ang pangungusap na ginagamitan ng AFFIXES na mag at -um ay nagbibigay diin sa Subject. Ang SUBJECT (SIMUNO) ang pukos ng pangungusap. 51
Naglaba ang katulong. ( Ang Katulong ay ang pukos ng pangungusap.) Kumain ang katulong. ( Ang katulong ay ang pukos ng pangungusap.) 2. Ang pangungusap na ginagamitan ng AFFIX na in ay binibigyang diin ang OBJECT(LAYON) sa pangungusap. Ang OBJECT (LAYON) ay ang pukos ng pangungusap. Kinain ng katulong ang Santol. (Ang Santol ay ang pukos ng pangungusap.) 3. Ang pangungusap na ginagamitan ng AFFIX na ma ay dalawang pukos. Ang una ay tatawagin nating ABILITATIVE FOCUS (nagsasaad ng kakayahan) at LOCATIVE FOCUS (nagsasaad ng lugar). Nagalit ang katulong. ( Ang katulong ang pukos ng pangungusap.) Nabasag ng katulong ang baso. ( Ang baso ang pukos ng pangungusap. 4. Ang pangungusap na ginagamitan ng AFFIX na i ay mayroon ding dalawang pokus. Ito ay maaring BENEFACTIVE FOCUS (may magtatanggap) o GOAL FOCUS (ang layunin). Ibinili ko ng damit ang bata. ( Ang bata ang pukos ng pangungusap) 52
Itinuturo ko ang Tagalog. ( Ang Tagalog ang pukos ng pangungusap) Chapter 7 Verbs: Present, Past and Future Katulad ng ating Wika ay ang English Verbs ay mayroon ring Panahunan ng Pandiwa na tinatawag na TENSES OF THE VERBS. Ang mga ito ay Present Tense (Pangkasalukuyan) Past Tense (Pangnagdaan) at Future Tense (Panghinaharap). Ang pagkakaiba lamang ng VERBS sa Ingles ay ang mga TENSES (Panahunan) ay may ibat-ibang uri. Sa aklat na ito ay tatalakayin natin ang mga TENSES na para sa akin ay sapat na upang makapagsalita at makapagsulat ng tama sa wikang Ingles. Sinisiguro ko na kapag inyong natutunan ang mga sumusunod na aralin ay maaari na kayong makapagsalita at makapagsulat ng tama. Marami sa atin na marunong ngang magsalita ng Ingles ngunit kung ating susuriin ang gramatika na ginagamit ay maririnig natin at mababasa sa kanilang isinusulat na maraming hindi wasto o mali.. Nagbuhos ako ng maraming oras para sa araling «VERBS» sa dalawang dahilan. Una, sapagkat para sa akin ito ay ang batayan kung ang isang tao nga ay marunong mag-ingles o hindi. Pangalawa, ang ating wikang Tagalog ay nagtataglay lamang ng tatlong kapanahunan; Present, Past at Future. Sa dahilang ito ay maaaring ang paggamit ng English Verbs ay medyo may kahirapan ng kaunti. Upang 53
maipaliwanag ko ang gusto kong sabihin ay pagtuunan natin ng pansin ang mga sumusunod na pangungusap: Umiinom ako ng walong basong tubig araw-araw. Umiinom ako ng beer ngayon. Sa dalawa nating halimbawang pangungusap ay gumagamit tayo ng parehong verb o pandiwa; UMIINOM. Ang dalawang pangungusap ay nasa Present Tense o Pangkasalukuyan. Ang unang halimbawa ay nangyayari araw-araw samantalang ang pangalawa ay nangyayari ngayon. Subukan natin na ikumpara sa Ingles: uminom to drink I drink eight glasses of water everyday. Umiinom ako ng walong basong tubig arawaraw. Umiinom drink I am drinking beer now. Umiinom ako ng beer ngayon. Umiinom drinking Nakita natin na bagamat parehong nasa Present Tense (Pangkasulukuyan) ang dalawang pangungusap ay nag-iiba ang gamit sa Ingles. Ang unang halimbawa ay tinatawag na Simple Present Tense at ang pangalawa naman ay tinatawag na Present Progressive Tense. 54
Isa pang pagkakaiba na ating pag-aaralan ay ang SUBJECT- VERB AGREEMENT na tinatawag. Ang ibig sabihin nito ay ang VERB ay dapat umayon sa ginagamit na SUBJECT; Singular Subject o Plural Subject. Halimbawa: I drink eight glasses of water everyday. I drink She drinks eight glasses of water everyday. She drinks Ito ang mga maliliit na bagay na dapat nating pagaralang mabuti at pagbuhusan ng ating pansin. Hindi ito mahirap matutunan. Kinakailangan lang nating masusing pag-aralan. Sa pag-aaral ng Verbs ay magsisimula tayo sa PRESENT TENSE (PANGKASALUKUYAN), susundan ng PAST TENSE (PANGNAGDAAN) at panghuli ang FUTURE TENSE (PANGHINAHARAP). 55
Chapter 8 Present Tense Present Tense Simple Present Present Progressive (S-form) (Present Continuous) Katulad na ating napag-aralan, ang PRESENT TENSE sa Ingles ay may dalawang uri; Simple Present na tinatawag ring S-form at ang Present Progressive na tinatawag ring Present Continuous. Una nating tahakin ang Present Simple o S-Form. * Bago tayo magsimula ay gustong kong ipaalam na ang katagang gagamitin ko na DICTIONARY FORM OF THE VERB ay ang form o anyo ng mga nakalistang REGULAR AND IRREGULAR VERBS na matatagpuan natin sa diksyonario kung sila ay ating hahanapin upang malaman ang mga kahulugan nito. 56
Chapter 9 Present Simple Ang PRESENT SIMPLE ay tense na nagsasaad na ang kilos o galaw sa pangungusap ay nauulit o parating nangyayari. everyday, a day, once a week, on Mondays, every year, every month,, always, never, usually, sometimes, often Ang mga nabanggit na halimbawa na nagsasabi ng oras ; araw-araw, bawat araw, lingo-lingo, isang beses sa isang linggo, bawat Lunes, taon taon,buwanbuwan, parati, ni hindi, parati, minsan-minsan, madalas at iba pa. Ang mga ito ay ginagamit sa PRESENT SIMPLE sapagkat ang Verbs o ang kilos o gawa sa pangungusap ay parating nauulit. Natatandaan ba ninyo ang napag-aralan natin tungkol sa PRONOUNS (PANGHALIP). Nabasa natin na pahapyaw ang tungkol sa PANAUHAN NG PANGHALIP (1 st person, 2 nd Person, 3 rd Person, Singular at Plural). Nabanggit ko na ito ay pagaaralan natin sa araling VERBS. Gamitin natin ang mga ito sa pangungusap sa PRESENT SIMPLE: 57
1 st person, singular I go to Ilocos Norte every month. Ako ay pumupunta sa Ilocos Norte buwan buwan. 1 st person, plural We go to Ilocos Norte every month. Kami ay pumupunta sa Ilocos Norte buwan-buwan. 2 nd person, singular You go to Ilocos Norte every month. Ikaw ay pumupunta sa Ilocos Norte buwan buwan. 2 nd person, plural You go to Ilocos Norte every month. Kayo ay pumupunta sa Ilocos Norte buwan-buwan. 3 rd person, singular He goes to Ilocos Norte every month. He goes She goes to Ilocos Norte every month. She goes Siya ay pumupunta sa Ilocos Norte buwan buwan. Siya ay pumupunta sa Ilocos Norte buwan buwan. 3 rd person, plural They go to Ilocos Norte every month. Sila ay pumupunta sa Ilocos Norte buwan-buwan. Isa pang halimbawa: 1 st person singular and plural I eat rice everyday. We eat rice everyday. Ako ay kumakain ng kanin araw-araw. Kami ay kumakain ng kanin araw-araw. 58
2 nd person, singular and plural You eat rice everyday. You eat rice everyday. Ikaw ay kumakain ng kanin araw-araw. Kayo ay kumakain ng kanin araw-araw. 3 rd person, singular and plural He eats rice everyday. He eats She eats rice everyday. She eats Siya ay kumakain ng kanin araw-araw. They eat rice everyday. Sila ay kumakain ng kanin araw-araw. Nahulaan na ba natin kung bakit ang SIMPLE PRESENT ay tinatawag ding S-FORM? Ang Verb sa 3 rd person singular kapag ginagamit sa SIMPLE PRESENT ay ginagamitan ng s or es. Ito ay ginagamit lamang sa 3 rd person singular, Simple Present Nakita na rin ba natin kung bakit mahalagang malaman ang PANAUHAN NG PANGHALIP; 1st, 2nd and 3rd Person? Ang mag katagang ito ay parati nating gagamitin sa ating pag-aaral ng gramatika ng wikang Ingles. Mga iba pang halimbawa ng SIMPLE PRESENT : Mga VERBS na nagtatapos sa «y» He plays Golf every Saturday. He plays She buys a new dress every Saturday. She buys The teacher always says the same thing. The teacher always says 59
Ngunit ang mga halimbawang susunod bagamat nagtatapos sa y» ay kinakailangang palitan ang y ng -i at dagdagan ng -es. Bakit ganito? Sapagkat ang -y sa mga halimbawang ito ay sumusunod sa consonant letters ; r, l, y. Natatandaan ba natin ang vowel at consonant letters? Ang mga naunang halimbawang play, say at buy ay sumusunod naman ang -y sa vowel letters. He hurries every morning. hurry hurr -ies She flies to New York every two years. fly fl-ies Martha sometimes tries her best. try tr-ies Mga VERBS na nagtatapos sa «-ss» miss He misses her. She misses him. Mga Verbs na nagtatapos sa «-sh» finish He always finishes his meals. She always finishes her projects. Mga Verbs na nagtatapos sa «-ch» watch She watches T.V. on Sundays. He watches foot-ball every Tuesday. Mga Verbs na nagtatapos sa «-o» 60
go He goes to Frankfurt every night. do She does her homework after school. Balikan at tingnan natin ang ating mga dapat tandaan sa ating mga halimbawa: 1. Ang SIMPLE PRESENT ay ginagamit kung ang kilos o gawa ay nangyayari ng madalas nauulit o paulitulit. 2. Ang VERB na ginagamit sa pangungusap ay dinadagdagan ng -s o -es o -ies kung ang SUBJECT ay nasa 3 rd Person Singular. 3. Ang DICITONARY FORM OF THE VERBS naman ay ginagamit sa lahat ng Subjects (I, We, You, They) maliban sa nabanggit na 3 rd person singular (he,she). 4. Dapat pakatandaan na ang S-FORM ay ginagamit lamang sa Simple Present/ 3 rd person singular. 61