چکیذ : هطالؼ تاثیز هتقابل کشت در ت ا ب سراػی ایي د هحص ل 1- حسي هحوذی 2- ب زام هجذ صیزی* 1- کبسض بس اسضذ هشکض تحقيقبت کطب سصي ه بثع طجيعي استبى اصف بى 2- استبدیبس هشکض تحقيقبت کطب سصي ه بثع طجيعي استبى اصف بى اصف بى ض شک اهيشحوض هشکض تحقيقبت کطب سصي ه بثع طجيعي استبى اصف بى b_nassiry@yahoo.com ب ه ظ ر بزرسی تأثیز بقایای سراػت بز ػولکزد دا در یک بز اه ت ا بی با یکذیگز ایي هطالؼ اس سال سراػیی 1384-85 بی هذت 3 سال ب اجزا در آهذ. ت ا ب ای ه رد بزرسی هطابق قش کاشت ارائ شذ اس پائیش سال 1384 شز ع شذ تا 3 سال آی ذ اداهی یافت. هطابق الگ ی ارائ شذ در سال سراػی قبل اس ا جام ایي طزح قطؼ سهی ی ب هساحت 6000 هتز هزبغ تحت کشیت گ یذم در آهیذ. کاشت شذ رقن جذیذ سپا اى ب د. در سال ا ل ایي هطالؼ سهیي ه رد ظز ب س قطؼ 2000 هتز هزبؼی تقسین گزدیذ در سال د م ز قطؼ 2000 هتزهزبؼی ب د قسوت هسا ی تقسین گزدیذ ز قطؼ تحت کشت آیی قیزار گزفیت. جیایگشی ی گیزد هحص الت هختلف ب وزا آی گذاری طی س سال ب گ ای ا جام گزفت ک در سال د م ت ا ب ای بؼذ اس بؼیذ اس بؼذ اس قابل بزرسی باشذ. وچ یي پس اس پایاى سال س م ت ا ب ای بؼذ اس آی بؼذ اس کلیشا بؼیذ اس بؼذ اس آی قابل هطالؼ گزدیذ. در آخزیي فصل سراػی ا جام ایي هطالؼ چ ار سیستن ت ا بی با یکذیگز قابل هقایس شیذ ذ تایج شاى داد ک کشت پس اس آی در حذ د 13 درصذ سبت ب کاشت هت الی بزتزی ػولکزد داشت. وچ یي کاشیت کلیشا پس اس در حذ د 12 درصذ سبت ب کشت هت الی آى بزتزی ػولکزد داشت باالخز هیشاى ػولکزد در شیزایطی کی پیس اس آی کشت گزدد در حذ د 12 درصذ بیشتز اس کشت هت الی ب د. اص ای کلیذی: کلضا ت ب ة صساعي پبیذاسي ت ليذ. هقذه : استفبد اص هحص ل کلضا دس ت ب ة ایي اهکبى سا ه يب هيک ذ ک ثذليل تفب ت دس عوق ح سضذ سیط تخلي ع بصش غزایي خبک دس جشیبى کبضت کلضا ث ط س یک اختي ص ست گيشد کب ص ع بصش غزایي خبک هحذ د ث عوق کوتش خبک گشدد. ایي اقعيت ثبثت ضذ است ک عولکشد دس ت ب ة کلضا ث ط س هحس سي ثيطتش اص هحص ل طي کطت هت الي آى هيثبضذ. ثقبیبي کلضا پس اص ثشداضت ثذليل ای ک ا ال ص دتش اص ثشداضت هيض د ثب يب ثذليل لطيف تش ث دى تجضی سشیع دس خبک کبهال ث خبک ثشگطت یبفت ثبعث تق یت هبد آلي خبک هيگشدد. عال ثش آى ک تشل علف بي شص ش د کطت یب کلضا دس سيستن ت ب ة کلضا ثسيبس کن ضی تش آسبىتش ص ست خ ا ذ گشفت. دس سبلي ک کبضت هيض د ثذليل ای ک اص گش گيب بى تک لپ ث د ثبسیک ثشگ هيثبضذ ک تشل علف بي شص پ ي ثشگ دس هضسع ثب استفبد اص علفکص بي ا تخبثي اهکبىپزیش است. وچ يي طي سبلي ک گيب کلضا دس وبى صهيي هستقش ثبضذ ک تشل علف بي شص ثبسیک ثشگ ثشاحتي قبثل ا جبم هيثبضذ. عال ثش آ چ گفت ضذ کب ص تجوع ثيوبسی ب آفبت ش هحص ل دس تيج کطت هت الي آى اص هضیت بي ث کبسگيشي ت ب ة کلضا ثش ضوشد ضذ است. ط ل د س سضذ کلضا دس هقبیس ثب ک تب تش است ایي هسئل ایي اهکبى سا فشا ن
هيآ سد ک دس ث بس سبل ثعذ هحص الت ث بس فشصت کبضت ه بستتشي پيذا وبی ذ. دس چ يي ضشایطي ضوي حفظ پبیذاسي ت ليذ غالت صهستب اص پتب سيل عولکشد هحص ل ري قيوت کلضا يض ثشخ سداس خ ا ين ث د. ه اد ر ا : ثشسسي تأثيش آیص هقبیس عولکشد دا کلضا دس ت ب ة ثب یکذیگش ثشاي هذت س سبل صساعي دس ایستگب تحقيقبت کطب سصي کج تشآثبد اصف بى ث اجشا دسآهذ.ثشاي ا جبم ایي هطبلع قطع صهي ي ث هسبحت 6000 هتش هشثع ک سبل قجل اص ا ليي سبل آصهبیص تحت کطت )سقن سپب بى( ث د ا تخبة ضذ ث 3 قسوت 2000 هتش هشثعي تقسين گشدیذ. دس ا ليي سبل آصهبیص قطعبت ا ل د م تحت کطت کلضا سقن okapi قشاس گشفت. تبسیخ کبضت کلضا دس ایي سبل 84/7/7 ث د. دس قطع 2000 هتش هشثعي س م يض دس تبسیخ 84/8/10 کطت گشدیذ. دس سبل صساعي 1385-86 قطعبت 2000 هتش هشثعي ا ل س م ث د يو هسب ي تقسين ضذ ث ط سي ک دس قط کبضت دسقسوت تبیج ثحث آهذ است دس قطع ا ل ين قطع ک بسي ثص ست آیص ين قطع دیگش تحت کطت دس آهذ. تکشاس بي ه سد آصهبیص ثشاي و گيشي ثل ک ث ذي ضذ تب اثش بیک اختي دس حبصلخيضي خبک ث حذاقل ثشسذ. ثشاي ایي ه ظ س ط ل ش قطع 20 هتش دس ظش گشفت ضذ دس ط ل 100 هتش صهيي تحت کطت ث اصاي ش 5 هتش یک ثل ک ثب استفبد اص هشص فشضي دس ظش گشفت خ ا ذ ضذ. تایج بحث : هقبدیش ثذست آهذ اص عولکشد دا کلضا دس سبل صساعي 84-85 ثش اسبس و بي یک هتش هشثعي )ث تعذاد 3 و ( اص ثل ک بي 400 هتش هشثعي دس جذ ل صیش آهذ است دس سبل د م آصهبیص )85-86( هت سط عولکشد دا کلضا ثش اسبس و بي ثشداضت ضذ اص قطعبت ا ل د م ث تشتيت 4047/3 3940/6 کيل گشم دس کتبس هت سط عولکشد کبضت ضذ دس قطع س م 8828/6 کيل گشم دس کتبس ث د. هت سط ػولکزد ای بذست آهذ ب احذ کیل گزم در کتار در سال سراػی 84-85 4250 4410 3590 4240 4170 3940 3850 قطؼ ا ل 4470 3970 3980 4200 4140 3910 4410 3650 4720 3580 3840 3730 3940 قطؼ د م 3960 3660 4120 4230 7460 11720 8440 7220 11470 8920 9890 8140 7360 8900 قطؼ س م 8440 7980 10820 6180 9480 هت سط ػولکزد ای بذست آهذ اس و ای بزداشت شذ ب احذ کیل گزم در کتار در سال سراػی 85-86 )5( )4( )3( )2( آی )1( آی 10720 7660 910 10170 8890 10630 3419 340 3810 7420 6890 6710 7270 8410 7280 3370 3270 3720 7350 7820 8760 8480 8350 10750 3750 4200 3780 9860 8850 7220 9780 9960 8860 3820 3750 3420
7350 8760 7880 8210 9230 8830 2560 3410 4010 قطؼ س م قطؼ د م قطؼ ا ل تبیج حبصل اصهيب گيي هقبدیش ثذست آهذ ث ص ست t-student ث س ش هقبیس هطب ذات جفت ضذ ث ص ست صیش ث د. جذ ل 1- هقایس هشا ذات جفت شذ در t-student بزای ػولکزد در د ت ا ب - )85-86( هیا گیي خطای هؼیار T سطح احتوال 850/000 186/261465 4/5634 0/0004 ث ط سي ک هالحظ هيض د تبیج t-student طبى داد است ک اختالف هت سط عولکشد دا دس د ت ب ة کلضا دس سطح احتوبل %1 هع يداس ث د ث عجبست دیگش عولکشد ثذست آهذ دس ص ستي ک پس اص کلضا کطت ضذ ث د ثشتشي فبحطي ثب عولکشد دس ضشایط کبضت هت الي داضت. هقبیس هت سط عولکشد کلضاي کبضت ضذ دس قطع ا ل ثب کلضاي حبصل اص قطعبت د م س م دس سبل صساعي قجل حبکي اص ثشتشي عولکشد سجي هقبدیش ثذست آهذ دس سبل صساعي 84-85 ث د. ث ط سي ک دس قط هشث ط ث الگ ي کبضت دس ش س سبل صساعي هالحظ هيض د کلضاي کبضت ضذ دس سبل صساعي 85-86 ثش صهيي آصاد ضذ اص کلضاي کبضت ضذ دس سبل صساعي 84-85 دس صهيي آصاد ضذ اص کلضا قشاس داضت ا ذ. ثب ای حبل هقبیس عولکشد دا هحص ل دس د سبل صساعي هتفب ت ثب یکذیگش چ ذاى قبثل تبکيذ ويثبضذ. هيضاى ثشتشي عولکشد دس ت ب ة کلضا سجت ث عولکشد دس کطت هت الي آى دس حذ د 9/5 دسصذ ث د. آخشیي سبل ا جبم ایي آصهبیص هطبثق قط صیش دس فصل صساعي 1386-87 دس وبى صهيي ه سد کطت قشاس گشفت. هت سط عولکشد ثذست آهذ اص کلضاي کطت ضذ دس ين قطع ا ل اص قطع ا ل. 385 کيل گشم دس کتبس ثذست آهذ. هت سط عولکشد حبصل اص و بي ثشداضت ضذ دس ين قطع دیگش دس ويي قطع 3401/4 کيل گشم دا داس کتبس ث د. ث ط سي ک دس جذ ل هقبیسبت جفت ضذ دس t-student ثشاي عولکشد کلضا دس ضشایط کلضاي پس اص آیص کلضاي پس اص کلضا طبى هيد ذ )جذ ل 2( اختالف ثيي عولکشد کلضا دس ایي د ين قطع ثب یکذیگش دس سطح احتوبل %1 هع يداسث د. ث ط سي ک هطبثق قط کبضت دس فصل صساعي 1386-87 هقبیس ثب فصل قجل یع ي 85-86 دیذ هيض د يو قطع ا ل دس صهيي آیص گزاسي اص فصل قجل کطت ضذ است دس حبلي ک کلضاي کبضت ضذ دس ين قطع د م دس سبل صساعي 85-86 يض تحت کطت کلضا ث د است. ثذیي تشتيت هقبیس ایي د هيب گيي حبکي اص ایي است ک کبضت کلضا پس اص آیص دس حذ د 13 دسصذ سجت ث کبضت هت الي کلضا ثشتشي عولکشد داضت. اختالف ثيي ایي د ين قطع دس عولکشد کلضاي ثذست آهذ دس حذ د 448/6 کيل گشم دس کتبس ث د. عولکشد کلضاي ثذست آهذ اص قطع د م ث ط س هت سط 3927/7 کيل گشم دس کتبس ثذست آهذ ک دس هقبیس ثب کلضاي کطت ضذ پس اص آیص )ثب هت سط عولکشد 3850 کيل گشم دس کتبس ) اختالف هع يداس ذاضت. ایي ضعيت هطخص ک ذ ایي کت است ک کطت کلضا اص صهيي آیص گزاسي ضذ ثب کطت آى دس صهيي ث جبي هب ذ اص چ ذاى تفب تي دس هحص ل دا ایجبد وي وبیذ. هطبثق قط کبضت دس سبل صساعي 86-87 هقبیس آى ثب سبل صساعي 85-86 چ ب چ هحص ل کلضا اص ين قطع د م دس قطع ا ل ثب عولکشد کلضا اص قطع د م ه سد هقبیس قشاس گيشد دس حقيقت هقبیس د ت ب ة صساعي کلضا کلضا کلضا ص ست پزیشفت است. هطبثق جذ ل 2 ثشتشي عولکشد کلضا دس ت ب ة کلضا هط د است. هت سط عولکشد دس کلضاي کطت ضذ پس اص کلضا 3401/4 کيل گشم کلضاي کطت ضذ پس اص 3927/7 کيل گشم دس کتبس ث د. ث بثشایي عولکشد دس کلضاي کطت ضذ پس اص دس حذ د 526/3 کيل گشم یع ي 13 دسصذ ثيطتش اص کلضاي کطت ضذ ث ص ست هت الي ث د. ثذیي تشتيت هالحظ گشدیذ ک ت ب ة صساعي کلضا ثب ت ب ة آیص
کلضا يض تفب ت حص ل عولکشد داضت ش د ت ب ة هزک س اص کطت هت الي کلضا ثشتش ست ذ. ایي ضعيت طب گش یک کت ه ن است آى ایي است ک کبضت کلضا هيت ا ذ ثذ ى افت عولکشد دس ت ب ة د سبل ثب ص ست پزیشد يبصي ث آیص گزاسي خ ا ذ ث د. ث عجبست دیگش کطت ث جبي آیص ثذ ى تبثيش ه في ثش عولکشد کلضا ثبعث ث ش سي ثيطتش اص احذ صهبى هکبى خ ا ذ ث د. آخشیي هقبیس قبثل ا جبم اص تبیج حبصل اص فصل صساعي 86-87 هقبیس عولکشد ثذست آهذ دس د ت ب ة آیص ثب یکذیگش است هت سط عولکشد ثذست آهذ اص ين قطع ا ل اص قطع اصلي س م 7765/7 کيل گشم دس کتبس ث د عولکشد ين قطع د م دس ويي قطع 8595/6 کيل گشم دس کتبس ثذست آهذ. ث ط سي ک دس جذ ل هقبیس هطب ذات جفت ضذ دس t-student دیذ هيض د هقبیس عولکشد دس د ت ب ة آیص اختالف هيضاى دا کيل گشم دس ثذست آهذ سا هع ي داس طبى هيد ذ. هيضاى ثشتشي عولکشد دس ت ب ة صساعي پس اص آیص دس حذ د 830 کلضا کتبس ث د. ایي ثشتشي دس حذ د 12 دسصذ ث د. کلضا )6( )5( )4( )3( )2( )1( 9420 7450 4540 4450 3710 3430 8870 8780 4460 3610 3440 4250 8610 7410 4010 4120 2850 3360 7560 8110 3750 3760 4170 8140 7320 3870 4320 3560 3890 10100 7490 3370 3710 3220 4210 7470 7800 3110 3790 3270 3640 References: 1- Bourgeois,L.,and Entz.M.H.1996.Influence of previous crop type on yield of spring wheat Aralysis of commercial fiel data. Can. J.Plant Sci : 76:457-459. 2- Varve,G.E.2000.Crop rotation and nitrogen effects on normalized grain yield in a long term study. Agron.J.92 : 938-941. 3- Wright,A.T.1990. yield effect of pulses on subsequent cereal crops in the Northern praties.can.j.plant Sci. 70: 1023-1032. 4- Zentner,R.P.,Brandt S.A. and Campbell.G.A.1996.Economics of monoculture cereal and mixed 5- oilseed-cereal rotations in west- centeral Saskatchewn.Can.J. Plant Sci. 76:393-400. Study of mutual effect of canola and wheat planting in rotation system 1-Hassan Mohammadi, 2-Bahram Majd Nassiry 1- M.sc of agronomy 2-Assistant professor of Isfahan agricultural and natural resource research center
b_nassiry@yahoo.co Abstract Acording to previuse investigations using of rapeseed as automn farming in rotate to wheat or fallow can increase yield amount in cereals such as wheat and in addition products an oil crop such as canola.in order to study the effect of fallow on canola production and comparision of canola and wheat yield in a rotation programing,this investigation was done in Kabootarabad agricultural research station from 2007 during 3 years.weath (cultivar Sepahan)and canola(cultivar Okapi)used in this experiance.the plan of rotation in 3 years settled wheat,canola and fallow in such a all of resting of crops and fallow had been seen in farm.the results showed rapeseed yield after fallow was 13% more than after rapeseed.the planting of wheat or no farming before canola dident have any significant different together.canola planting after wheat showed about 12% more yield in comparied to canola after canola. Key words: Canola, farm rotation, sustainability.