Taith Iaith 3. Gwefan

Taith Iaith 3 Gwefan Mae r gweithgareddau sy ar y wefan yma yn rhan o waith Taith Iaith. Maen nhw wedi eu rhannu yn: ADRAN A: Llyfr Cwrs ADRAN B: Llyfr Gweithgareddau ADRAN C: Sgriptiau r cryno ddisg 1

Gweithgaredd 1 2. Iechyd da! Llenwa r holiadur am dy bartner ti. Sut wyt ti n teimlo fel arfer ar Sut? Pam? nos Sul bore Llun brynhawn Mercher nos Wener dydd Sadwrn 20

Gweithgaredd 2 Edrycha ar y berfau yma. a. Defnyddia r berfau yma gyda Rhaid i ti a Rhaid i chi. Berf Ti Chi brwsio rhaid i ti frwsio rhaid i chi frwsio cribo golchi bwyta cael bath neu gawod cysgu defnyddio gofalu am ymolchi b. Beth ydy r gorchmynion Ti a Chi? Llenwa r grid yma. Berf Ti Chi brwsio brwsia brwsiwch cribo golchi bwyta cysgu defnyddio gofalu am ymolchi c. Dewisa 5 o r berfau ac ysgrifenna frawddegau. 1. 2. 3. 4. 5. Sut i edrych yn dda 21

Gweithgaredd 3 Edrycha ar y berfau yma. a. Defnyddia r berfau yma gyda Rhaid i ti beidio a Rhaid i chi beidio Berf Ti Chi bwyta bwyd afiach rhaid i ti beidio bwyta rhaid i chi beidio bwyta bwyd afiach bwyd afiach yfed eistedd chwarae gemau cyfrifiadurol defnyddio gwylio r teledu mynd allan ysmygu gwisgo b. Beth ydy r gorchmynion Paid a Peidiwch? Llenwa r grid yma. Berf Ti Chi bwyta bwyd afiach Paid bwyta bwyd afiach Peidiwch bwyta bwyd afiach yfed eistedd chwarae gemau cyfrifiadurol defnyddio gwylio r teledu mynd allan ysmygu gwisgo c. Dewisa 5 o r berfau ac ysgrifenna frawddegau. 1. 2. 3. 4. 5. Sut i edrych yn dda 22

Gweithgaredd 6 Sut wyt ti n ymlacio? Enw Beth? Ble? Pryd? Gyda pwy / Efo pwy? Pam? 23

Gweithgaredd 7 a. Sut mae Mr Jones yn ymlacio? Beth? Pryd? Sut mae Miss Price yn ymlacio? Beth? Pam? b. Athro / athrawes yn yr ysgol Sut mae yn ymlacio? Beth? Pryd? Pam? 24

Gweithgaredd 11 Cwis Bwyta n Iach Faint wyt ti n wybod? a. Darllena r brawddegau. Ydyn nhw n gywir neu n anghywir? Ticia cywir neu anghywir. yn rheolaidd sudd ffrwythau diod bigog gorau yn well pryd bwyd, prydau bwyd regularly fruit juice fizzy drink best better meal,-s 1. Mae bwyta brecwast bob dydd yn bwysig. 2. Mae bwyta n rheolaidd yn bwysig. 3. Mae bwyta dau ffrwyth neu lysieuyn bob dydd yn ddigon. 4. Mae sudd ffrwythau yn well i chi na diod bigog. 5. Te ydy r ddiod orau. 6. Os oes rhaid i chi fwyta siocled, mae n well ei fwyta fe rhwng prydau bwyd nid ar ôl pryd bwyd. 7. Mae llawer o siwgr yn dda i r corff. 8. Mae bwyta ychydig o fraster yn iawn. 9. Mae sglodion tew yn well i chi na sglodion tenau. 10. Mae bwyta tatws pob yn well i chi na sglodion. Cywir Anghywir b. Os wyt ti wedi ticio anghywir, meddylia pam maen nhw n anghywir. Beth am gymharu syniadau? c. Beth am ysgrifennu 5 brawddeg arall am fwyd? Yna, beth am roi r brawddegau i gr p arall? 1. 2. 3. 4. 5. 25

Gweithgaredd 12 rholyn selsig braster braster isel hufennog heb cnau mwnci garlleg pastai gig sausage roll fat low fat creamy without peanuts garlic meat pie 1 Dechrau 2 3 4 5 moron tatws pob tatws newydd ffa pys 10 9 8 7 6 byrgyr pizza caws dwbl selsig pastai gig rholyn selsig 11 12 13 14 15 cig heb fraster lasagne llysiau ham heb fraster cyw iâr pysgod 20 19 18 17 16 cacen siocled cacen hufen cacen gaws cacen goffi bisged siocled 21 22 23 24 25 iogwrt braster isel mefus melon afal oren 30 siocled 29 fferins 28 hufen iâ hufennog 27 cnau mwnci gyda halen 26 sglodion 31 32 33 34 35 ciwcymbr letys tomato bresych blodfresych 40 39 38 37 36 cola pop sudd ffrwythau coffi te 41 42 43 44 45 winwns / nionod wyau madarch garlleg sôs cyri 50 Gartref 49 48 47 46 jam siwgr isel bara menyn d r sôs coch pupur 26

Gweithgaredd 14 Wyt ti n bwyta n iach? Ticia r ateb cywir. 1. Wyt ti n bwyta brecwast bob dydd? a. Ydw, bob dydd fel arfer b. Fel arfer, ond weithiau rydw i n rhedeg i ddal y bws c. Dydw i ddim yn bwyta brecwast fel arfer 2. Wyt ti n bwyta prydau bwyd yn rheolaidd? a. Ydw, rydw i n bwyta n rheolaidd bob dydd b. Fel arfer c. Rydw i n bwyta pan mae amser gyda fi 3. Sawl darn o ffrwythau a llysiau wyt ti n fwyta bob dydd? a. Pump neu fwy b. Rhwng dau a phedwar c. Un neu lai 4. Pa mor aml wyt ti n bwyta carbohydradau, e.e. pasta, reis? a. Bob pryd bwyd, bron b. Weithiau c. Byth 5. Sawl pecyn o greision wyt ti n fwyta mewn wythnos? a. Llai na dau b. Rhwng tri a phump c. Mwy na phump 6. Pa mor aml wyt ti n bwyta fferins neu losin a siocled? a. Ddim yn aml iawn b. Bob dydd c. Bob dydd a bob nos 7. Rwyt ti n cael cinio mewn caffi. Beth wyt ti n gael i bwdin? a. Salad ffrwythau b. Ffrwythau a hufen iâ c. Cacen siocled a hufen 8. Wyt ti n darllen y label ar dun neu becyn o fwyd? a. Bob amser b. Weithiau c. Byth dal pa mor aml? pryd bwyd, prydau bwyd bron byth y rhan fwyaf yn bendant (to) catch how often? meal,-s almost never most definitely Wel, wyt ti n bwyta n iach? Os ydy r rhan fwyaf o atebion yn a.: Os ydy r rhan fwyaf o atebion yn b.: Os ydy r rhan fwyaf o atebion yn c.: Ydw Ydw a Nac ydw Nac ydw? Ydw yn bendant. Ardderchog! Ydw a nac ydw. Da iawn, ond rhaid i ti fwyta mwy o fwyd iach. Nac ydw yn bendant. Rhaid i ti newid dy ddiet. 27

Gweithgaredd 15 Gofynna gwestiynau i dri pherson arall i weld beth fwyton nhw ddoe. Beth fwyton nhw bwyd iach, bwyd eitha iach neu fwyd afiach? Beth fwytaist ti ddoe? Beth fwytoch chi ddoe? Beth yfaist ti ddoe? Beth yfoch chi ddoe? Bwytais i gig moch. I frecwast ces i dost a marmalêd. I ginio yfais i bop. Enw i frecwast i ginio i de i swper iach? eitha iach? afiach? Beth am wrando ar grwpiau eraill? Bwytodd i frecwast. Rydw i n meddwl bod yn bwyta n iach / eitha iach / afiach. 28

Gweithgaredd 16 Rhwng prydau bwyd Enw eisiau bwyd pryd eisiau bwyd - beth syched pryd syched - beth iach? eitha iach? afiach? 29

Gweithgaredd 17 Edrycha ar y lluniau. Ysgrifenna frawddegau, e.e. Mae hi n hanner awr wedi deg. Mae eisiau bwyd arna i. Felly rydw i n bwyta banana. 10 9 8 11 12 1 10 9 2 8 3 7 6 5 4 fe/fo 8 nhw Mae hi n Mae eisiau bwyd Felly, 8 7 6 5 11 12 1 2 3 7 6 5 4 10 9 8 11 12 1 7 6 5 4 ni Mae hi n Mae syched Felly, 10 9 3 7 6 5 2 3 2 8 4 nhw Mae hi n Mae eisiau bwyd Felly, h 3 4 Mae hi n Mae eisiau bwyd Felly, mae hi n bwyta 10 9 11 12 1 2 hi Mae hi n hanner awr wedi deg. Mae eisiau bwyd arno fe. Felly, mae e n bwyta banana. 10 9 11 12 1 11 12 1 2 3 7 6 5 4 y teulu Mae hi n Mae eisiau bwyd Felly, lluniau: Andrew Gaunt 30

Gweithgaredd 18 h lluniau: Enfys Jenkins / Andrew Gaunt 31

Gweithgaredd 19 Beth ddylen nhw wneud? Dolores a Dougie Diog h lluniau: Andrew Gaunt 32

Gweithgaredd 21 Beth am berfformio r sgript yma? druan o Sinderela tylwythen deg os sothach pabell smotyn, smotiau colur yn y byd cuddio poor Cinderella fairy if rubbish tent spot,-s make-up in the world (to) hide STORI SINDERELA Lleoliad: y gegin Amser: Noson y ddawns Storïwr: Sinderela: Storïwr: Sinderela: Storïwr: Tylwythen Deg: Sinderela: Tylwythen Deg: Sinderela: Tylwythen Deg: Sinderela: Tylwythen Deg: Sinderela: Tylwythen Deg: Sinderela: Tylwythen Deg: Mae dwy chwaer Sinderela wedi mynd i r ddawns. Felly, mae hi n eistedd yn y gegin ac mae hi n ddiflas iawn. (yn felodramatig) Oooooooooooooo, rydw i n ddiflas. Oooooooooooo rydw i n drist. Ooooooooooo beth ydw i n mynd i wneud? Druan o Sinderela! (yn felodramatig) Ooooooooooo, mae eisiau bwyd arna i. Beth sy yn y cwpwrdd, tybed? (Mae hi n mynd i edrych yn y cwpwprdd.) O, diolch byth pecyn o greision halen a finegr a bar mawr mawr o siolced. Rydw i n mynd i fwyta r creision yn gyntaf, ac yna r siolced fel pwdin. Tybed oes tun o bop yma? (Mae hi n chwilio.) Oes grêt. (Mae hi n agor y tun.) Yn sydyn, mae tylwythen deg yn dod i mewn i r gegin. Twt, twt, Sinderela. Beth wyt ti n wneud? Bwyta. Bwyta? Ie dydw i ddim yn gallu mynd i r ddawns, felly rydw i n mynd i fwynhau pecyn o greision halen a finegr, bar mawr, mawr o siolced ac yna rydw i n mynd i yfed tun mawr o bop. Twt, twt, Sinderela. Wyt ti eisiau mynd yn dew? Os wyt ti n bwyta r sothach yna, rhaid i mi wneud pabell fawr i ti wisgo nid ffrog fach hardd Dylet ti fwyta rhywbeth mwy iach fel afal, neu oren, neu fanana. Ond Wyt ti eisiau smotiau? Os wyt ti n bwyta r bwyd yna, fydd dim colur yn y byd yn cuddio dy smotiau di. Ond Rho r sothach yn y bin. Bwyta ffrwyth mae n iach. Yfa dd r mae n iach a dyma i ti ffrog fach hardd i fynd i r ddawns. Dylet ti edrych yn hardd yn y ffrog yna. O, diolch, diolch. (yn siarad â r gynulleidfa) Cofiwch os ydych chi eisiau edrych yn dda a bod yn iach, ddylech chi ddim bwyta sothach! 33

Gweithgaredd 23 a. Rhaid gofyn cwestiynau er mwyn ffeindio pobl yn y dosbarth sy n cytuno gyda r brawddegau yn y grid. Pa mor aml wyt ti n ymarfer? Pa mor aml wyt ti n gwneud chwaraeon? Pa mor heini wyt ti? Wyt ti n? Ydw. / Nac ydw. Llofnod 1 Rydw i n ymarfer ddwy waith yr wythnos. 2 Rydw i n ymarfer bum gwaith yr wythnos. 3 Dydw i ddim yn ymarfer llawer. 4 Rydw i n heini iawn rydw i n ymarfer bob dydd. 5 Rydw i n eitha heini rydw i n chwarae i dîm yr ysgol. b. Nawr, rhaid sgwrsio gyda phartner, e.e. A: Wyt ti n ymarfer llawer? B:... A: Pa mor aml? B: A: Pam? B:.. A: Wyt ti n heini te? B:.. A: Pam wyt ti n dweud hynny? B:.. c. Rhaid dweud wrth y dosbarth am dy bartner. Tybed pwy sy n ymarfer fwya? Tybed pwy ydy r person mwya heini? 34

Gweithgaredd 24 Pa mor heini wyt ti? Ticia r atebion cywir. crwban, crwbanod dim peryg Gŵyl Hwyl dringo Yr Wyddfa achos da angen pencampwr tortoise,-s no chance Fun Day (to) climb Snowdon good cause need champion 1 Rwyt ti mewn adeilad tal a rhaid i ti fynd i Lawr 24. Beth wyt ti n wneud? a. mynd yn y lifft b. cerdded c. rhedeg ch. newid dy feddwl a mynd adre 2 Mae ffrind yn gofyn i ti Wyt ti eisiau dod i barti pen-blwydd ddydd Sadwrn parti chwaraeon eithafol? Beth wyt ti n ddweud? a. Dim peryg! Wps, sori, dim diolch. b. O ie wel mmm diolch yn fawr, rydw i eisiau dod diolch! c. Parti chwaraeon eithafol grêt! ch. O diar, rydw i n mynd i r rasys crwbanod ddydd Sadwrn. 3 Mae r dosbarth yn trefnu i fynd ar drip. I ble wyt ti eisiau mynd? a. i amgueddfa b. i yl Hwyl yr Urdd (digon o chwaraeon a siarad Cymraeg) c. i ddringo r Wyddfa ch. i r rasys crwbanod 4 Mae r ysgol yn mynd i godi arian at achos da. Beth wyt ti n mynd i wneud? a. gorwedd mewn bath o gwstard oer b. cerdded am 2 filltir c. nofio ch. cysgu drwy r penwythnos 5 Mae dy rieni di n penderfynu cadw n heini bob wythnos. Beth wyt ti n ddweud? a. Rydych chi n rhy hen. b. Ydych chi eisiau benthyg y llyfr yma ar gadw n heini? c. Syniad da iawn. Rydw i n mynd i ddod gyda chi. ch. Ha, ha, ha! 6 Rwyt ti n ennill cystadleuaeth yn yr ysgol a r wobr ydy dewis beth rwyt ti eisiau wneud brynhawn Gwener. Beth wyt ti n ddewis? a. Cymraeg a Ffrangeg b. dwy wers o Gymraeg c. chwaraeon ch. mynd adre Sgôr Am bob a: 2 farc; Am bob b: 3 marc; Am bob c: 4 marc; Am bob ch: 1 marc Wyt ti n heini? 20 24 marc: Llongyfarchiadau, rwyt ti n heini iawn. Ti fydd pencampwr y parti chwaraeon eithafol! 16 20 marc: Eitha da, rwyt ti n eitha heini, ond mae angen ychydig mwy o ymarfer arnat ti. 12 16 marc: Ddim yn ddrwg, ond beth am ymarfer mwy? Dan 12 marc: Wyt ti wedi meddwl am gystadlu yn y rasys crwbanod yna? 35

Gweithgaredd 28 Dawnsio gwerin Cerddoriaeth: Jac y Do The Grand Old Duke of York Rhaid cael 10 person: 2 res gyda 5 cwpl yn wynebu 5 cwpl. Sut i ddawnsio Jac y Do: Cerddwch ymlaen (4). Cerddwch yn ôl (4). Cerddwch ymlaen (8). Pasiwch eich partner wrth yr ysgwydd dde. Cerddwch ymlaen (4). Cerddwch yn ôl (4). Cerddwch ymlaen (8). Pasiwch eich partner wrth yr ysgwydd dde. Rhaid i gwpl 1 sgipio i lawr y canol ac yn ôl. rhes cwpl wynebu ysgwydd ar waelod dilyn i w lle row couple (to) face shoulder at the end of (to) follow to their place Rhaid i gwpl 1 droi allan a sgipio er mwyn mynd i wneud pont ar waelod y rhes. Rhaid i bawb ddilyn a rhaid i bawb fynd o dan y bont ac yn ôl i w lle. Yna rhaid dechrau eto. 36

Gweithgaredd 34 Beth sy n bod arnat ti? brech yr ieir annwyd y ffliw poen yn fy mol 37

Gweithgaredd 35 Beth sy n bod ar bawb? Rhaid gwrando ar y cryno ddisg. Rhaid llenwi r grid. Pwy? Beth? Carl John David Yasseen Kathryn ffrindiau Kathryn Ar ddiwedd y darn, mae Mr Thomas yn mynd i roi cyngor i r dosbarth. Tybed beth mae e n mynd i ddweud? Beth am feddwl am ddau ddarn o gyngor? 1.. 2.. Beth am wrando ar syniadau eich gilydd? 38

Gweithgaredd 37 Sgets Yn gyntaf, rhaid i chi gynllunio beth sy n digwydd. Yna, rhaid i chi gynllunio pa fath o iaith rydych chi n mynd i ddefnyddio. BETH? Os wyt ti eisiau help: Ble mae r sgets yn digwydd: Pryd mae r sgets yn digwydd: Beth sy n digwydd: Pa fath o iaith: Rhaid i chi ddefnyddio gwahanol amserau r ferf, e.e. Beth wyt ti n wneud? Rydw i n Pam? Beth fwytaist ti neithiwr? Bwytais i Sut dest ti i r ysgol heddiw? Gerddaist ti lawer dros y penwythnos? Do. / Naddo. Beth fyddi di n fwyta heno? Ble fyddi di n mynd ddydd Sadwrn? Fyddi di n ymarfer? Dylet ti fwyta mwy o Ddylet ti ddim bwyta cymaint o Paid eistedd drwy r dydd. Cerdda rheda mwynha! Rhaid i ti T.I.2, tud. 48 T.I.3, tud. 8-10 T.I.3, tud. 55 T.I.2, tud. 50 T.I.2, tud. 51 T.I.3, tud. 10 T.I.1, tud. 72-74 T.I.3, tud. 25-28 T.I.1 tud. 65-67 T.I.3, tud. 23 T.I.3, tud. 22 39