SANT GADGE BABA AMRAVATI UNIVERSITY GAZETTE Official Publication of Sant Gadge Baba Amravati University

Transcription

1 SANT GADGE BABA AMRAVATI UNIVERSITY GAZETTE Official Publication of Sant Gadge Baba Amravati University PART TWO Thursday, the 15 th June, 2017 NOTIFICATION No. 40/2017 Date : 15 June, 2017 Subject : Implementation of Syllabi of Various Courses / Subjects as per Semester and Credit Grade System in the Faculty of Humanites from the session and Onwards. It is notified for general information of all concerned that, the authorities of the University has accepted of Semester & Credit Grade System syllabi of various Courses/ Subjects of B.A. Part-I Semester-I & Semester II mentioned in column No.2 and which is to be implemented stagewise from the session and onwards, with appendices as shown in column No.3 of the following table. Sr.No. Course / Subjects TABLE Appendices of the New Syllabi B.A.Part-I Semester I & II 1. English The Syllabi prescribed for the subject Compulsory English, English Literature, Functional English & Supplymentary English which is appended herewith as Appendix-A 2. Marathi The Syllabi prescribed for the subject Compulsory Marathi, Marathi Literature, which is appended herewith as Appendix-B 3. Hindi The Syllabi prescribed for the subject Compulsory Hindi, Hindi Literature, & Prayojanmulak Hindi which is appended herewith as Appendix-C 4. Sanskrit The Syllabi prescribed for the subject Compulsory Sanskrit & Sanskrit Literature, which is appended herewith as Appendix-D 5. Urdu The Syllabi prescribed for the subject Compulsory Urdu & Urdu Literature, which is appended herewith as Appendix-E 6. Persian Literature The Syllabi prescribed for the subject Persian Literature which is appended herewith as Appendix-F 7. Pali & Prakrit The Syllabi prescribed for the subject Compulsory Pali & Prakrit & Pali Literature which is appended herewith as Appendix-G 8. Music The Syllabi prescribed for the subject Indian Music which is appended herewith as Appendix-H Sd/- Registrar Sant Gadge Baba Amravati University SANT GADGE BABA AMRAVATI UNIVERSITY GAZETTE PART TWO -76

2 SANT GADGE BABA AMRAVATI UNIVERSITY GAZETTE PART TWO -77 Appendix-A SYLLABUS PRESCRIBED FOR B. A. - Part I EXAMINATION Semester I Compulsory English TIME : 3 HOURS MAX MARKS THEORY : 80 MARKS MAX MARKS INTERNAL ASSESSTMENT : 20 MARKS Prescribed Textbook : Blooming Buds by Board of Editors & published by Orient Blackswan. UNIT I PROSE 1. Education Provides a Solid Foundation - A.P.J Abdul Kalam 2. Love Story - Maneka Gandhi 3. Speech on Indian Independence Jawaharlal Nehru 4. Film Making - Satyajit Ray UNIT II POETRY 5. In the Bazaar of Hyderabad - Sarojini Naidu 6. She Walks in Beauty - Lord Byron 7. Middle Age - Kamala Das UNIT III GRAMMAR 8. Parts of Speech 9. Tenses UNIT IV COMMUNICATION SKILLS 10. Unseen Passage 11. Letter Writing (Personal & Business Letters) 12. Curriculum Vitae (CV) UNIT V MULTIPLE CHOICE QUESTIONS Based on the prescribed text Unit I & II only. INTERNAL ASSESSMENT i) Viva- Voce a) Personal Interview b) Seminar ii) Assignments a) Making Introduction b)greeting People c)talking about Family d) Describing People, Places & Animals e) Expressing Feelings f) Inviting, Suggesting, Accepting & Refusing Recommended Books: 1. Spoken English : A Foundation Course Part 1 (With Audio CD) by Kamlesh Sadanand & Susheela Punitha (Revised Edition) Published by Orient Blackswan. 2. Spoken English : A Foundation Course Part 2 (With Audio CD) by Kamlesh Sadanand & Susheela Punitha (Revised Edition) Published by Orient Blackswan. TIME : 3 HOURS MAX MARKS THEORY : 80 MARKS MAX MARKS INTERNAL ASSESSMENT: 20 MARKS Compulsory English MIN PASSING MARKS : 32 MARKS MIN PASSING MARKS : 08 MARKS Distribution of Marks A) Prose i) The students will have to answer THREE out of FOUR short answer questions of 2 marks each. = 6 Marks ii) The students will have to answer TWO out of FOUR long answer questions of 5 marks each. = 10 Marks B) Poetry i) The students will have to answer TWO out of THREE short answer questions of 3 marks each. = 6 Marks ii) The students will have to answer TWO out of THREE long answer questions of 5 marks each. = 10 Marks

3 SANT GADGE BABA AMRAVATI UNIVERSITY GAZETTE PART TWO -78 C) Grammar : Prescribed Text Blooming Buds by Board of Editors & published by Orient Blackswan i) Parts of Speech = 10 Marks ii) Tenses = 6 Marks D) Communication Skills : i) Unseen passage = 6 Marks ii) Letter Writing : The students will have to answer ONE out of TWO Letters = 5 Marks iii) Curriculum Vitae (CV) : The students will have to answer ONE out of TWO CV = 5 Marks E) Multiple Choice Questions (MCQ) Based on Unit I & II : The students will have to answer SIXTEEN out of SIXTEEN MCQ s = 16 Marks F) Internal Assessment i) Viva- Voce = 10 Marks a) Personal Interview = 5 Marks b) Seminar = 5 Marks ii) Assignments = 10 Marks a) Making Introduction b)greeting People c)talking about Family d) Describing People, Places & Animals e) Expressing Feelings f) Inviting, Suggesting, Accepting & Refusing Note : 1. The teachers are expected to impart formal training in Grammar Composition, Making Introduction, Greeting People, Talking about Family, Describing People, Places & Animals, Expressing Feelings, Inviting, Suggesting, Accepting & Refusing, Reading & Oral Skills in the tutorial classes. 2. Internal examiner shall interview an examiner to test his or her spoken skills. 3. There shall be separate passing for theory & Internal Assessment Examination. SYLLABUS PRESCRIBED FOR B. A. Part I EXAMINATION Semester II Compulsory English TIME : 3 HOURS MAX MARKS THEORY : 80 MARKS MAX MARKS INTERNAL ASSESTMENT : 20 MARKS Prescribed Textbook : Blooming Buds by Board of Editors & published by Orient Blackswan. UNIT I PROSE 1. Appro JRD - Sudha Murthy 2. Packing - Jerome K. Jerome 3. How I became a Public Speaker G. B. Shaw 4. Values in Life - Rudyard Kipling UNIT II POETRY 5. Money Madness - D.H Lawrence 6. No men are foreign - James Kirkup 7. Another s sorrow - William Blake UNIT III GRAMMAR 8. Subject, Verb, Agreement 9. Verbs : Forms of to be, do, have and model auxiliaries UNIT IV COMMUNICATION SKILLS 10. Story building 11. E-Communication : , Fax 12. Notices / Agenda / Minutes UNIT V MULTIPLE CHOICE QUESTIONS Based on the prescribed text Unit I & II only.

4 SANT GADGE BABA AMRAVATI UNIVERSITY GAZETTE PART TWO -79 F) Internal Assessment i) Viva- Voce a) Reading Skills (Reading aloud Individual of a passage of about 100 words from the prescribed text) b) Group Discussion ii) Assignments a) Asking for & Giving Information b) Giving Directions c) Making Request d) Making Offers e) Getting & Giving Permissions f) Talking about Past Events Recommended Books: 1. Spoken English : A Foundation Course Part 1 (With Audio CD) by Kamlesh Sadanand & Susheela Punitha (Revised Edition) Published by Orient Blackswan. 2. Spoken English : A Foundation Course Part 2 (With Audio CD) by Kamlesh Sadanand & Susheela Punitha (Revised Edition) Published by Orient Blackswan. Compulsory English TIME : 3 HOURS MAX MARKS THEORY : 80 MARKS MIN PASSING MARKS : 32 MARKS MAX MARKS INTERNAL ASSESSMENT: 20 MARKS MIN PASSING MARKS : 08 MARKS Distribution of Marks A) Prose i) The students will have to answer THREE out of FOUR short answer questions of 2 marks each. = 6 Marks ii) The students will have to answer TWO out of FOUR long answer questions of 5 marks each. = 10 Mark B) Poetry i) The students will have to answer TWO out of THREE short answer questions of 3 marks each. = 6 Marks ii) The students will have to answer TWO out of THREE long answer questions of 5 marks each. = 10 Marks C) Grammar : Prescribed Text Blooming Buds by Board of Editors & published by Orient Blackswan i) Subject, Verb, Agreement = 10 Marks ii) Verbs : Forms of to be, do, have and model auxiliaries = 6 Marks D) Communication Skills : i) Story Building = 6 Marks ii). E-Communication : , Fax : The students will have to answer ONE out of TWO = 5 Marks iii) Notices / Agenda / Minutes : The students will have to answer ONE out of TWO = 5 Marks E) Multiple Choice Questions (MCQ) Based on Unit I & II : The students will have to answer SIXTEEN out of SIXTEEN MCQ s = 16 Marks F) Internal Assessment i) Viva- Voce = 10 Marks a) Reading Skills (Reading aloud Individual of a passage of about 100 words from the prescribed text) = 5 Marks b) Group Discussion = 5 Marks ii) Assignments = 10 Marks a) Asking for & Giving Information b) Giving Directions c) Making Request d) Making Offers e) Getting & Giving Permissions f) Talking about Past Events Note : 1. The teachers are expected to impart formal training in Grammar Composition, Asking for & Giving Information Giving Directions, Making Request, Making Offers, Getting & Giving Permissions, Talking about Past Events, Reading & Oral Skills in the tutorial classes.

5 SANT GADGE BABA AMRAVATI UNIVERSITY GAZETTE PART TWO There shall be a batch of 10 Examinees at a time for Group Discussion. The Examiner shall supervise & evaluate each participant examinee on the basis of his or her initiative, confidence, pronunciation, fluency, Logical Argument, Appropriate Vocabulary, Timely Response & Understanding of the topic. 3. Internal examiner shall interview an examiner to test his or her spoken skills. 4. There shall be separate passing for theory & Internal Assessment Examination. SYLLABUS PRESCRIBED FOR B. A. - Part I EXAMINATION Semester I English Literature TIME : 3 HOURS MAX MARKS THEORY : 80 MARKS MAX MARKS INTERNAL ASSESSTMENT: 20 MARKS UNIT I Text Prescribed : A Background to the study of English Literature by B.Prasad. Chapters Prescribed : Chapter I Subjective & Objective Chapter II Poetic Forms (All) Chapter III Stanza Forms (All) UNIT II Prescribed Text : Lovely Woods by Board of Editors & published by Orient Blackswan. POETRY : The following Poems are prescribed : 1. Upagupta Rabindranath Tagore 2. After Apple Picking - Robert Frost 3. The Chimney Sweeper - William Blake 4. Dover Beach - Matthew Arnold 5. A prayer for my Daughter - W.B Yeats UNIT III Prescribed Text : Lovely Woods by Board of Editors & published by Orient Blackswan. A) Introduction to the Literary Terms I Following Literary Terms are prescribed : 1. Allegory 9. Folklore 2. Dramatic Monologue 10. Irony 3. Blank Verse 11. Tragedy 4. Comedy 12. Parody 5. Conceit 13. Diction 6. Style 14. Poetic Justice 7. Plot 15. Pathos 8. Setting 16. Free Verse B) Introduction to Literary Theory I Following Literary Theories are prescribed : 1. Rasa Theory 2. New Criticism 3. Existentialism UNIT IV Prescribed Text : Lovely Woods by Board of Editors & published by Orient Blackswan ONE ACT PLAY : The following One Act Plays are prescribed : 1. The Proposal - Anton Chekhov 2. While the auto waits - O. Henry MULTIPLE CHOICE QUESTIONS - Based on Unit I, II, III & IV. TIME : 3 HOURS MAX MARKS THEORY : 80 MARKS UNIT- V English Literature MIN PASSING MARKS : 32 MARKS

6 SANT GADGE BABA AMRAVATI UNIVERSITY GAZETTE PART TWO -81 MAX MARKS INTERNAL ASSESSMENT: 20 MARKS MIN PASSING MARKS : 08 MARKS Distribution of Marks Unit I : A Background to the study of English Literature i) The students will have to answer FOUR out of SIX questions in 200 words each questions. (Each carries FOUR marks) = 16 Marks Unit II : Poetry i) The students will have to answer ONE out of THREE long answer questions of 8 marks = 8 Marks ii) The students will have to attempt TWO out of FOUR passages for explanation with reference t the context (Each carries FOUR marks) = 8 Marks Unit III : A) Introduction to Literary Terms The students will have to answer THREE out of FIVE Literary Terms (Each carries THREE marks) = 9 Marks B) Introduction to Literary Theory The students will have to answer ONE out of TWO Literary Theories = 7 Marks Unit IV : ONE ACT PLAY The students will have to answer TWO out of THREE long answer questions. (Each carries EIGHT marks) = 16 Marks Unit V : Multiple Choice Questions (MCQ) The students will have to answer SIXTEEN MCQ s (Each carries ONE mark) = 16 Marks Internal Assessment i) Viva- Voce = 10 Marks ii) Assignments (Assignments based on prescribed syllabus) = 10 Marks SYLLABUS PRESCRIBED FOR B. A. - Part I EXAMINATION Semester II English Literature TIME : 3 HOURS Text Prescribed : A Background to the study of English Literature by B.Prasad. Chapter Prescribed : CHAPTER IV: Schools and Movements Following School & Movements are prescribed : The Metaphysical School of Poets The Classical Movement The Romantic Revival The Pre Raphaelites The Poet of the 1 st World War The Poet of the 2 nd World War UNIT II MAX MARKS THEORY : 80 MARKS MAX MARKS INTERNAL ASSESSTMENT: 20 MARKS UNIT I Prescribed Text : Lovely Woods by Board of Editors & published by Orient Blackswan. POETRY : The following Poems are prescribed : 1. The Pulley - George Herbert 2. The World is too much with us - William Wordsworth 3. Ode To Solitude - Alexander Pope 4. Father Returning Home - Dilip Chitre 5. Ozymandius - P.B Shelley UNIT III Prescribed Text : Lovely Woods by Board of Editors & published by Orient Blackswan. A) Introduction to the Literary Terms II Following Literary Terms are prescribed : 1. Chorus 25. Humour 2. Prologue 26. Gothic Novel 3. Epilogue 27. Rhyme 4. Genre 28. Rhythm 5. Pastoral 29. Cadence 6. Paradox 30. Caesura 7. Melodrama 31. Stress 8. Imagery 32. Intonation

7 SANT GADGE BABA AMRAVATI UNIVERSITY GAZETTE PART TWO -82 B) Introduction to Literary Theory Following Literary Theories are prescribed : 1. Reader Response Theory 2. Orientalism 3. Cultural Studies UNIT IV Prescribed Text : Lovely Woods by Board of Editors & published by Orient Blackswan. ONE ACT PLAY : The following One Act Plays are prescribed : 1. Riders to the Sea - J.M Synge 2. The Dear Departed - Stanley Houghton UNIT V MULTIPLE CHOICE QUESTIONS - Based on Unit I, II, III & IV. TIME : 3 HOURS English Literature MAX MARKS THEORY : 80 MARKS MAX MARKS INTERNAL ASSESSMENT: 20 MARKS Distribution of Marks MIN PASSING MARKS : 32 MARKS MIN PASSING MARKS : 08 MARKS Unit I : A Background to the study of English Literature i) The students will have to answer FOUR out of SIX questions in 200 words each questions. (Each carries FOUR marks) = 16 Marks Unit II : Poetry i) The students will have to answer ONE out of THREE long answer questions of 8 marks = 8 Marks ii) The students will have to attempt TWO out of FOUR passages for explanation with reference t the context (Each carries FOUR marks) = 8 Marks Unit III : A) Introduction to Literary Terms-II The students will have to answer THREE out of FIVE Literary Terms (Each carries THREE marks) = 9 Marks B) Introduction to Literary Theory- II The students will have to answer ONE out of TWO Literary Theories = 7 Marks Unit IV : ONE ACT PLAY The students will have to answer TWO out of THREE long answer questions. (Each carries EIGHT marks) = 16 Marks Unit V : Multiple Choice Questions (MCQ) The students will have to answer SIXTEEN MCQ s (Each carries ONE mark) = 16 Marks Internal Assessment i) Viva- Voce = 10 Marks ii) Assignments (Assignments based on prescribed syllabus) = 10 Marks SYLLABUS PRESCRIBED FOR B.A. PART-I EXAMINATION F U N C T I O N A L E N G L I S H (OPTIONAL SUBJECT) SEMESTER - I Theory - 50 Marks Practical 30 Marks Internal - 20 Marks Work-load : 4 lectures and 2 Practicals per week (for batch of 10 students) UNIT - I : Phonetics I OBJECTIVES 1. To familiarise the learners with the functioning of English sounds through listening 2. To enable the learners to achieve accuracy in oral production by encouraging the use of a dictionary of pronunciations. 3. To enable the learners to achieve an optimum level of intelligibility and fluency in speech. Course content : Theory : 1. Linguistics and phonetics 2. Phonetics and Phonology 3. The Air-stream Mechanisms 4. The Organs of Speech

8 SANT GADGE BABA AMRAVATI UNIVERSITY GAZETTE PART TWO -83 PRACTICALS : Intensive drilling in phonetic skills. Books Recommended : 1) A Textbook of English phonetics for Indian students By. T. Balasubramaniam (Macmillan) 2) An Introduction to the pronunciation of English By. A.C. Gimson (ELBS) 3) A History of English Language and Elements of Phonetics. By.Lalitha Ramamurthi (Macmillan) 4) Spoken English R.K.Bansal and J.B.Harrison (O.L) UNIT - II : Phonetics II 1. The classification and description of speech sounds : Consonants 2. Consonant clusters in English. 3. The classification and description of speech sounds : a) Vowels - Pure Vowels b) Diphthongs PRACTICALS : Intensive drilling in phonetic skills. Books Recommended : 1) A Textbook of English phonetics for Indian students By. T. Balasubramaniam (Macmillan) 2) An Introduction to the pronunciation of English By. A.C. Gimson (ELBS) 3) A History of English Language and Elements of Phonetics. By.Lalitha Ramamurthi (Macmillan) 4) Spoken English R.K.Bansal and J.B.Harrison (O.L) UNIT - III : Grammar 1. Parts of speech. 2. Nouns - a) Classes and gender b) Number and case 3. Adjectives 4. Use of Articles. 5. Pronouns - Personal, Reflexive and Emphatic, Demonstrative, Indefinite, Interrogative, Distributive and Reciprocal relative. Books Recommended : 1) Contemporary English Grammer structures and Composition David Green (Macmillan) 2) Macmillan Foundation English 3) Success with Grammer and Composition K.R.Narayana Swami (O.L.) 4) Basic English Usage M.Swan (OUP) 5) Macmillan Grammar, A Handbook E.A.Augustine K.V.Joseph (M) UNIT - IV : Remedial Grammar 1. Preposition 2. Reported Speech 3. Words with more than one grammatical function and meaning. 4. Synonyms and Antonyms. 5. One word for a group of words Books Recommended : 1) A Remedial English Grammar for Foreign students. F.T.Wood (Macmillan) 2) Creative English for Communication N.Krishnaswamy & T Sriraman (Macmillan) 3) Macmillan Foundation English R.K.Dwivedi & A Kumar (Macmillan) 4) Contemporary English Grammar structures and Composition. David Green (Macmillan) 5) Leamers English Grammar and Composition. N.D.V.Prasad (S.Chand) UNIT - V Multiple choice questions (MCQs) based on Unit I,II, III & IV INTERNAL ASSESSMENT i) Reading ii) Assignment-

9 SANT GADGE BABA AMRAVATI UNIVERSITY GAZETTE PART TWO -84 PRACTICAL SYLLABUS PRESCRIBED FOR B.A. PART-I EXAMINATION F U N C T I O N A L E N G L I S H Theory - 50 Marks Practical 30 Marks Internal - 20 Marks SEMESTER - II OBJECTIVES 1. To familiarise the learners with the functioning of English sounds through listening 2. To enable the learners to achieve accuracy in oral production by encouraging the use of a dictionary of pronunciations. 3. To enable the learners to achieve an optimum level of intelligibility and fluency in speech. Course content : Theory : UNIT - I : Applied Phonetics I 1. Phonetic Transcription of words and International Symbols. 2. The Syllable 3. Assimilation. 4. Elision. PRACTICALS : Practice in Phonetic Transcription of words, speaking and listening. Books Recommended : 1. A Text Book of English Phonetics for Indian students. By T Balasubramanim (Macmillan) 2. English Phonetics for Indian students. ( A Work Book By T Balasubramanim (Macmillan) 3. Better English pronunciation By.T.D.O. Connor (OUP) 4. Advanced Learners Dictionary (Fifth Edition OUP 1996) BY. Hornby A.S. 5. Exercises in spoken English CIEFL 6. Living English Speech By.Standard Allen (O.L.) 7. Course in spoken English CIEFL Hyderabad. (A set of 21 casssettes ) UNIT - II : Applied Phonetics II 1. Phonetic Transcription of sentences. 2. Word Accent 3. Accent and Rhythm in connected speech. PRACTICALS: Practice in Phonetic Transcription of sentences, speaking and listening tasks, using a dictionary. Books Recommended : 1. A Text Book of English Phonetics for Indian students. By T Balasubramanim (Macmillan) 2. English Phonetics for Indian students. ( A Work Book By T Balasubramanim (Macmillan) 3. Better English pronunciation By.T.D.O. Connor (OUP) 4. Advanced Learners Dictionary (Fifth Edition OUP 1996) BY. Hornby A.S. 5. Exercises in spoken English CIEFL 6. Living English Speech By.Standard Allen (O.L.) 7. Course in spoken English CIEFL Hyderabad. (A set of 21 casssettes ) UNIT - III : Grammar 1. Verbs - a) Transitive and Intransitive. b) Regular and irregular. c) Finite and Non-finite d) Linking Verbs. 2. Tenses 3. Auxiliaries - Model Auxiliaries. 4. Word formation. - a) Use of prefixes. b) Use of suffixes c) Compound words. 5. Framing Questions - Question forms and Question tags. Books Recommended : 1) Contemporary English Grammer structures and Composition David Green (Macmillan) 2) Macmillan Foundation English 3) Success with Grammer and Composition K.R.Narayana Swami (O.L.) 4) Basic English Usage M.Swan (OUP) 5) Macmillan Grammar, A Handbook E.A.Augustine K.V.Joseph (M)

10 SANT GADGE BABA AMRAVATI UNIVERSITY GAZETTE PART TWO -85 UNIT - IV : Remedial Grammar 1. Transformation of sentences. 2. Common Errors in English. 3. Courtesy words. 4. Greetings and Salutations. 5. The use of correlatives who and whom, much and many, still and yet, so that and so as. Books Recommended : 1) A Remedial English Grammar for Foreign students. F.T.Wood (Macmillan) 2) Creative English for Communication N.Krishnaswamy & T Sriraman (Macmillan) 3) Macmillan Foundation English R.K.Dwivedi & A Kumar (Macmillan) 4) Contemporary English Grammar structures and Composition. David Green (Macmillan) 5) Leamers English Grammar and Composition. N.D.V.Prasad (S.Chand) UNIT - V Multiple choice questions (MCQs) based on Unit I,II, III & IV INTERNAL ASSESSMENT i) Viva-voce ii) Assignment- PRACTICAL B.A. PART-I EXAMINATION F U N C T I O N A L E N G L I S H SEMESTER - I (Distribution of Marks) Time : 3 Hrs. Theory - 50 Marks Min.Passing Marks -20 Internal - 20 Marks Min.Passing Marks -08 Practical -30 Marks Min.Passing Marks -12 UNIT - I :Phonetics I 1. The examinees shall have to attempt any TWO out of FOUR answer question of FIVE Marks each 2x5= 10 Marks UNIT - II : Phonetics II 2. The examinees shall have to attempt any TWO out of FOUR answer question of FIVE Marks each 2x5= 10 Marks UNIT - III : Grammar 3. The examinees shall have to attempt TEN question on Grammatical exercises (one mark each ) 10x1= 10 Marks UNIT - IV : Remedial Grammar 4. The examinees shall have to attempt TEN question on Grammatical exercises (one mark each ) 10x1= 10 Marks 5. UNIT - V 10 Marks Multiple choice questions (MCQs) based on Unit I,II, III & IV INTERNAL ASSESSMENT 20 Marks i) Loud Reading ( pronunciation, accent, intonation etc.) 10 Marks ii) Assignment on Linguistics topics (Language varieties, language & culture related topics, influence of mother tongue, etc.) 10 Marks PRACTICAL 30 Marks B.A. PART-I EXAMINATION F U N C T I O N A L E N G L I S H SEMESTER - II ((Distribution of Marks) Time : 3 Hrs. Theory - 50 Marks Min.Passing Marks -20 Internal - 20 Marks Min.Passing Marks -08 Practical -30 Marks Min.Passing Marks -12

11 SANT GADGE BABA AMRAVATI UNIVERSITY GAZETTE PART TWO -86 UNIT - I : Applied Phonetics I 1. The examinees shall have to attempt any TWO out of FOUR answer question of FIVE Marks each 2x5= 10 Marks UNIT - II : Applied Phonetics II 2. The examinees shall have to attempt any TWO out of FOUR answer question of FIVE Marks each 2x5= 10Marks UNIT - III : Grammar 3. The examinees shall have to attempt TEN question on Grammatical exercises (one mark each ) 10x1= 10 Marks UNIT - IV : Remedial Grammar 4. The examinees shall have to attempt TEN question on Grammatical exercises (one mark each ) 10x1= 10 Marks 5. UNIT - V 10 Marks Multiple choice questions (MCQs) based on Unit-I,II III & IV INTERNAL ASSESSMENT 20 Marks i) Viva-voce (To test the examinee s ability to present himself / herself and to converse in English) 10 Marks ii) Assignment on Linguistics topics (Language varieties, language & culture related topics, influence of mother tongue, etc.) 10 Marks PRACTICAL Theory - 80 Marks Internal - 20 Marks 30 Marks SYLLABUS PRESCRIBED FOR B.A. PART-I EXAMINATION S U P P L E M E N T A R Y E N G L I S H SEMESTER - I UNIT - I : Prose Prescribed Text Book - 'Understanding Literature' - Editors - M.A. Yadugiri Barbara Naidu (Prescribed lessons - 1, 2, 3, & 4.) UNIT - II : Poetry Prescribed Text Book - 'Understanding Literature' - Editors - M.A. Yadugiri Barbara Naidu (Prescribed Poems - 1, 2, 3, & 4.) UNIT - III : Novel Prescribed Novel - 'Time Machine' - H.G. Wells (Abridged version) UNIT - IV : Composition i) Essay ii) Precis Writing UNIT - V Multiple choice questions (MCQs) based on Unit-I,II & III INTERNAL ASSESSMENT 1. Viva-voce - 2. Assignment - SYLLABUS PRESCRIBED FOR B.A. PART-I EXAMINATION S U P P L E M E N T A R Y E N G L I S H SEMESTER - II Theory - 80 Marks Internal - 20 Marks UNIT - I : Prose Prescribed Text Book - 'Understanding Literature' - Editors - M.A. Yadugiri Barbara Naidu (Prescribed lessons - 5, 6, 7, &8.) UNIT - II : Poetry Prescribed Text Book - 'Understanding Literature' - Editors - M.A. Yadugiri Barbara Naidu (Prescribed Poems - 5, 6, 7, & 8.)

12 SANT GADGE BABA AMRAVATI UNIVERSITY GAZETTE PART TWO -87 UNIT - III : Novel Prescribed Novel - 'Gora - Rabindranath Tagore(Abridged version) UNIT - IV : Composition i) Essay - ii) Precis Writing UNIT - V Multiple choice questions (MCQs) based on Unit-I,II & III INTERNAL ASSESSMENT 1. Viva-voce - 2. Assignment - B.A. PART-I EXAMINATION S U P P L E M E N T A R Y E N G L I S H SEMESTER - I (Distribution of Marks) Time : 3 Hrs. Theory - 80 Marks Min Passing Marks : 32 Internal - 20 Marks Min Passing Marks : 08 UNIT - I : Prose 1. The examinees shall have to attempt any TWO out of FOUR long answer question of EIGHT Marks each from the prescribed prose. 2x8= 16 Marks UNIT - II : Poetry 2.A The examinees shall have to attempt any ONE out of THREE long answer question of EIGHT Marks from the prescribed poems 1x8= 8 Marks 2.B The examinees shall have to attempt any TWO out of FOUR short answer question of FOUR Marks from the prescribed poems 2x4= 8 Marks UNIT - III : Novel 3.A The examinees shall have to attempt any TWO out of THREE long answer question of EIGHT Marks from the prescribed Novel 2x8= 16 Marks 4. UNIT - IV : Composition 16 Marks i) The examinees will have to write a general essay of about 300 words on any one out of five topics given. 10 Marks ii) The examinees will have to write a precis of a passage of about 150 words. 06 Marks 5 UNIT - V Multiple choice questions (MCQs) based on Unit-I,II & III (16x1)= 16 Marks INTERNAL ASSESSMENT 20 Marks 1. Reading Skills - 05 Marks 2. Presentation on a topic 05 Marks 3. Submission of Assignments on critical analysis of unseen literary piece (Prose) - 10 Marks B.A. PART-I EXAMINATION S U P P L E M E N T A R Y E N G L I S H SEMESTER - II (Distribution of Marks) Time : 3 Hrs. Theory - 80 Marks Min Passing Marks : 32 Internal - 20 Marks Min Passing Marks : 08 UNIT - I : Prose 1. The examinees shall have to attempt any TWO out of FOUR long answer question of EIGHT Marks each from the prescribed prose section. 2x8= 16 Marks UNIT - II : Poetry 2.A The examinees shall have to attempt any ONE out of THREE long answer question of EIGHT Marks from the prescribed poems 1x8= 8 Marks

13 SANT GADGE BABA AMRAVATI UNIVERSITY GAZETTE PART TWO B The examinees shall have to attempt any TWO out of FOUR short answer question of FOUR Marks from the prescribed poems 2x4= 8 Marks UNIT - III : Novel 3.A The examinees shall have to attempt any TWO out of THREE long answer question of EIGHT Marks from the prescribed Novel 2x8= 16 Marks 4. UNIT - IV : Composition 16 Marks iii) The examinees will have to write a general essay of about 300 words on any one out of five topics given. 10 Marks iv) The examinees will have to write a precis of a passage of about 150 words. 06 Marks 5 UNIT - V Multiple choice questions (MCQs) based on Unit-I,II & III INTERNAL ASSESSMENT (16x1) = 16 Marks 20 Marks 1. Group Discussion on the topics from prescribed texts/poems- 05 Marks 2. Poetry Recitation (Poem of student s choice, Seen or Unseen)-05 Marks 3. Submission of Assignments on critical analysis of unseen literary piece (Poem) - 10 Marks *****

14 SANT GADGE BABA AMRAVATI UNIVERSITY GAZETTE PART TWO -89 Appendix-B ÉÒ. B. ÉÉMÉ 1 É úé`öò (+É É ªÉEò) ºÉjÉ 1 ±Éä ** MÉÖhÉ Ê É ÉÉMÉhÉÒ ** BEÚòhÉ MÉÖhÉ 100 ±ÉäJÉÒ MÉÖhÉ 80 +ÆiÉMÉÇiÉ ÉÚ±ªÉ ÉÉ{ÉxÉ 20 Éä³ - 3 iééºé + ªÉɺÉGò ÉɺÉÉ`öÒ xéä ɱÉä±Éä {ÉÉ`ö {ÉÖºiÉEò -- " ÉÞnùMÉÆvÉ' ÉÉMÉ 1 (Ê É ÉÉMÉ "+', " É', +ÉÊhÉ "Eò' ºÉÉ`öÒ) Ê É ÉÉMÉ - + ÉèSÉÉÊ ôeò - Ê É ÉÉMÉ - É ±ÉʱÉiÉ - Ê É ÉÉMÉ - Eò EòÊ ÉiÉÉ - Ê É ÉÉMÉ b ={ɪÉÉäÊVÉiÉ É úé`öò - ÉèSÉÉÊ ôeò, ±ÉʱÉiÉ É EòÊ ÉiÉÉ ªÉÉ - Ê É ÉÉMÉÉǼ É ô ɺiÉÖÊxɹ`ö ɽÖþ{ɪÉÉǪÉÒ É xé Ê É ÉÉMÉ "+' É " É' ªÉÉ É ú ÉiªÉäEòÒ ºÉÉä³ É MÉÖhÉÉÆSÉÉ BEò nùòpééæké úò É xé MÉÖhÉ Ê É ÉÉMÉ "Eò' ªÉÉ É ô ÉiªÉäEòÒ +É`ö MÉÖhÉÉÆSÉä nùéäxé ±ÉPÉÖkÉ úò É xé - Ê É ÉÉMÉ "b ' ÉvÉÒ±É ={ɪÉÉäÊVÉiÉ É úé`öò É ÉúiªÉäEòÒ +É`ö MÉÖhÉÉÆSÉä únùéäxé ±ÉPÉÖkÉ úò É xé - ɺiÉÖÊxɹ`ö É xé - ={É úéäcié + ªÉɺÉGò ÉÉiÉÒ±É Ê É ÉÉMÉ +, É +ÉÊhÉ "Eò' ªÉÉ É ú - +ÉvÉÉÊ úié ɺiÉÖÊxɹ`ö º É û{ééséä BEÚòhÉ 16 ɽÖþ{ɪÉÉǪÉÒ É xé Ê ÉSÉÉ ú±éä VÉÉiÉÒ±É. ÉiªÉäEò É xééºé BEò MÉÖhÉ ªÉÉ É ÉÉhÉä ½þÉ É xé 16 MÉÖhÉÉÆSÉÉ +ºÉä±É. Ê É ÉÉMÉ "b ' ºÉÉ`öÒ ºÉÆnù ÉÇOÉÆlÉ ½øhÉÚxÉ ={ɪÉÉäÊVÉiÉ É úé`öò ºÉÆ{ÉÉnùEò - EäòiÉEòÒ ÉÉäb Eò É <ié ú, {ÉnÂù ÉMÉÆvÉÉ ÉEòÉ ÉxÉ, {ÉÖhÉä ½øÉ OÉÆlÉ +ºÉä±É. ªÉÉ OÉÆlÉÉiÉÒ±É ÉEò ôhé 15 Éä "±ÉäJÉxÉÊ É¹ÉªÉEò ÊxÉªÉ É' É ÉEò ôhé 16 Éä " ÉÖÊpiÉ ÉÉävÉxÉ' ªÉÉ ÉEò ôhééǽ É ô ÉiªÉäEòÒ 08 MÉÖhÉÉÆSÉÉ BEò ±ÉPÉÖkÉ ôò É xé Ê ÉSÉÉ ôhªééié ªÉä<DZÉ. +ÆiÉMÉÇiÉ ÉÚ±ªÉ ÉÉ{ÉxÉ : BEÚòhÉ 20 MÉÖhÉÉÆSÉÒ +ÆiÉMÉÇiÉ ÉÚ±ªÉ ÉÉ{ÉxÉ {É úòiéé úé½þò±é. MÉÖhÉ Ê É ÉÉMÉhÉÒ : 1) MÉÞ½þ{ÉÉ`ö 10 MÉÖhÉ 2) ÉÉèÊJÉEò {É úòiéé MÉÖhÉ ±ÉäJÉÒ {É úòiéé É +ÆiÉMÉÇiÉ ÉÚ±ªÉ ÉÉ{ÉxÉ ªÉÉ nùéäx½þò {É úòiééæ ÉvªÉä º ÉiÉÆjÉ{ÉhÉä =kéòhéç ½þÉähÉä +É É ªÉEò úé½þò±é. iªééºéé`ò ÊEò ÉÉxÉ MÉÖhÉ JÉɱÉÒ±É É ÉÉhÉä +É É ªÉEò +ºÉiÉÒ±É. ±ÉäJÉÒ {É úòiéé 80 {ÉèEòÒ 32 MÉÖhÉ +É É ªÉEò +ÆiÉMÉÇiÉ ÉÚ±ªÉ ÉÉ{ÉxÉ {ÉèEòÒ +É É ªÉEò ºÉÚSÉxÉÉ : 1) MÉÞ½þ{ÉÉ`ö ½þÉ {ÉÉ`ö {ÉÖºiÉEòÉǼ ªÉÊiÉÊ úcié +xªé EòÉähÉiªÉɽþÒ ÉÉʹÉEò É ÉÉbÂ. ɪÉÒxÉ EòÉè ɱªÉ Ê ÉEòʺÉiÉ Eò úhééªéé Ê É¹ÉªÉÉ É ú +ºÉÉ ÉÉ. 2) ÉÉèÊJÉEò {É úòiéé ½þÒ MÉÞ½þ{ÉÉ`öÉ É ú +ÉvÉÉÊ úié +ºÉä±É. ÉÒ. B. ÉÉMÉ 1 É úé`öò (+É É ªÉEò) ºÉjÉ 2 äô ** MÉÖhÉ Ê É ÉÉMÉhÉÒ ** BEÚòhÉ MÉÖhÉ 100 ±ÉäJÉÒ MÉÖhÉ 80 +ÆiÉMÉÇiÉ ÉÚ±ªÉ ÉÉ{ÉxÉ 20 Éä³ - 3 iééºé

15 SANT GADGE BABA AMRAVATI UNIVERSITY GAZETTE PART TWO ªÉɺÉGò ÉɺÉÉ`öÒ xéä ɱÉä±Éä {ÉÉ`ö {ÉÖºiÉEò -- " ÉÞnùMÉÆvÉ' ÉÉMÉ 1 (Ê É ÉÉMÉ "+', " É', +ÉÊhÉ "Eò' ºÉÉ`öÒ) Ê É ÉÉMÉ - + ÉèSÉÉÊ ôeò - Ê É ÉÉMÉ - É ±ÉʱÉiÉ - Ê É ÉÉMÉ - Eò EòÊ ÉiÉÉ - Ê É ÉÉMÉ b ={ɪÉÉäÊVÉiÉ É úé`öò - ÉèSÉÉÊ ôeò, ±ÉʱÉiÉ É EòÊ ÉiÉÉ ªÉÉ - Ê É ÉÉMÉÉǼ É ô ɺiÉÖÊxɹ`ö ɽÖþ{ɪÉÉǪÉÒ É xé Ê É ÉÉMÉ "+' É " É' ªÉÉ É ú ÉiªÉäEòÒ ºÉÉä³ É MÉÖhÉÉÆSÉÉ BEò nùòpééæké úò É xé MÉÖhÉ Ê É ÉÉMÉ "Eò' ªÉÉ É ô ÉiªÉäEòÒ +É`ö MÉÖhÉÉÆSÉä nùéäxé ±ÉPÉÖkÉ úò É xé - Ê É ÉÉMÉ "b ' ÉvÉÒ±É ={ɪÉÉäÊVÉiÉ É úé`öò É ÉúiªÉäEòÒ +É`ö MÉÖhÉÉÆSÉä únùéäxé ±ÉPÉÖkÉ úò É xé - ɺiÉÖÊxɹ`ö É xé - ={É úéäcié + ªÉɺÉGò ÉÉiÉÒ±É Ê É ÉÉMÉ +, É +ÉÊhÉ "Eò' ªÉÉ É ú - +ÉvÉÉÊ úié ɺiÉÖÊxɹ`ö º É û{ééséä BEÚòhÉ 16 ɽÖþ{ɪÉÉǪÉÒ É xé Ê ÉSÉÉ ú±éä VÉÉiÉÒ±É. ÉiªÉäEò É xééºé BEò MÉÖhÉ ªÉÉ É ÉÉhÉä ½þÉ É xé 16 MÉÖhÉÉÆSÉÉ +ºÉä±É. Ê É ÉÉMÉ "b ' ºÉÉ`öÒ ºÉÆnù ÉÇOÉÆlÉ ½øhÉÚxÉ ={ɪÉÉäÊVÉiÉ É úé`öò ºÉÆ{ÉÉnùEò - EäòiÉEòÒ ÉÉäb Eò É <ié ú, {ÉnÂù ÉMÉÆvÉÉ ÉEòÉ ÉxÉ, {ÉÖhÉä ½øÉ OÉÆlÉ +ºÉä±É. ªÉÉ OÉÆlÉÉiÉÒ±É ÉEò ôhé 3 äô "EòɪÉÉDZɪÉÒxÉ {ÉjÉ ªÉ ɽøÉ ô' É ÉEò ôhé 4 léä "º É-{ÉÊ ôséªé{éjé É xééäeò ôòºéé`öò +VÉDZÉäJÉxÉ' ªÉÉ ÉEò ôhééǽ É ô ÉiªÉäEòÒ ÉÆSÉÉ BEò ±ÉPÉÖkÉ ôò É xé Ê ÉSÉÉ ôhªééié ªÉä<DZÉ. +ÆiÉMÉÇiÉ ÉÚ±ªÉ ÉÉ{ÉxÉ : BEÚòhÉ 20 MÉÖhÉÉÆSÉÒ +ÆiÉMÉÇiÉ ÉÚ±ªÉ ÉÉ{ÉxÉ {É úòiéé úé½þò±é. MÉÖhÉ Ê É ÉÉMÉhÉÒ : 1) MÉÞ½þ{ÉÉ`ö 10 MÉÖhÉ 2) ÉÉèÊJÉEò {É úòiéé MÉÖhÉ ±ÉäJÉÒ {É úòiéé É +ÆiÉMÉÇiÉ ÉÚ±ªÉ ÉÉ{ÉxÉ ªÉÉ nùéäx½þò {É úòiééæ ÉvªÉä º ÉiÉÆjÉ{ÉhÉä =kéòhéç ½þÉähÉä +É É ªÉEò úé½þò±é. iªééºéé`ò ÊEò ÉÉxÉ MÉÖhÉ JÉɱÉÒ±É É ÉÉhÉä +É É ªÉEò +ºÉiÉÒ±É. ±ÉäJÉÒ {É úòiéé 80 {ÉèEòÒ 32 MÉÖhÉ +É É ªÉEò +ÆiÉMÉÇiÉ ÉÚ±ªÉ ÉÉ{ÉxÉ {ÉèEòÒ +É É ªÉEò ºÉÚSÉxÉÉ : 1) MÉÞ½þ{ÉÉ`ö ½þÉ {ÉÉ`ö {ÉÖºiÉEòÉǼ ªÉÊiÉÊ úcié +xªé EòÉähÉiªÉɽþÒ ÉÉʹÉEò É ÉÉbÂ. ɪÉÒxÉ EòÉè ɱªÉ Ê ÉEòʺÉiÉ Eò úhééªéé Ê É¹ÉªÉÉ É ú +ºÉÉ ÉÉ. 2) ÉÉèÊJÉEò {É úòiéé ½þÒ MÉÞ½þ{ÉÉ`öÉ É ú +ÉvÉÉÊ úié +ºÉä±É. ºÉÆ{ÉÉÊnùiÉ OÉÆlÉ - " ÉÞnùMÉÆvÉ' ÉÉMÉ 1 ÉÒ.. ÉÉMÉ 1 - É úé`öò (+É É ªÉEò) ºÉjÉ 1 Ê É ÉÉMÉ +) ÉèSÉÉÊ úeò 1) VÉÒ ÉxÉ +ÉÊhÉ Ê ÉIÉhÉ Ê ÉxÉÉä ÉÉ ÉÉ Éä 2) vªéäªééæséò {É úéeòé¹`öé ºÉÉxÉä MÉÖ ûvéò 3) SÉɱÉÉ±É ié ú ÉÉSÉÉ±É + ÉªÉ ÉÆMÉ Ê É ÉÉMÉ É) ±ÉʱÉiÉ 1) +ÉÆMÉhÉ ÉvÉÖEò ú EäòSÉä 2) +x É ú ÉÉ òeòò ú b Éì. ÉvÉÖEò ú ÉÉEòÉäbä 3) <ÊVÉÇEò + ûhé VÉÉJÉbä Ê É ÉÉMÉ Eò) EòÊ ÉiÉÉ 1) ºÉÆiÉ ÉÉhÉÒ +) YÉÉxÉä É ú É) ºÉÉ ÉiÉÉ ÉɳýÒ 2) º ÚòÊiÉÇ Eäò É ÉºÉöiÉ 3) ªÉÉ ZÉÉä{Éb ÒiÉ ÉÉZªÉÉ ôé¹]åºéæié iéöeòb ÉäVÉÒ É½øÉ ôévé 4) +ÉkÉÉ xéé Énäù É føºéé³ý 5) ÉäiÉEò úò úévéé ÉÆEò ú Ébä 6) ÉÆMÉÉ ú +VÉÒ É xé ÉÉVÉ úé½þò Ê É ÉÉMÉ b ) ªÉÉ É½þÉÊ úeò É úé`öò 1) ±ÉäJÉxÉÊ É¹ÉªÉEò ÊxÉªÉ É ºÉÆnù ÉÇ OÉÆlÉ : "={ɪÉÉäÊVÉiÉ É úé`öò' ÉvÉÒ±É ÉEò ôhé 15 Éä 2) ÉÖÊpùiÉ ÉÉävÉxÉ ºÉÆnù ÉÇ OÉÆlÉ : "={ɪÉÉäÊVÉiÉ É úé`öò' ÉvÉÒ±É ÉEò ôhé 16 Éä ºÉÆ{ÉÉ. EäòiÉEòÒ ÉÉäb Eò É <ié ú, {ÉnÂù ÉMÉÆvÉÉ ÉEòÉ ÉxÉ, {ÉÖhÉä

16 SANT GADGE BABA AMRAVATI UNIVERSITY GAZETTE PART TWO -91 ÉÒ. B. ÉÉMÉ 1 É úé`öò (+É É ªÉEò) ºÉjÉ 2 Ê É ÉÉMÉ +) ÉèSÉÉÊ úeò 1) ié ûhééæxééä! ÊxÉ ÉÇªÉ ÉxÉÉ, ÉÚ ú ÉxÉÉ º ÉÉ ÉÒ Ê É ÉäEòÉxÉÆnù 2) ÉèYÉÉÊxÉEò oùî¹]õeòéäxé xé åúpù nùé ÉÉä³ýEò ú 3) ºjÉÒ ÉÖpÆùÉSÉÉ úévéé UôjÉ{ÉiÉÒ Ê É É úéªé SÉÆpù ÉäJÉ ú Ê ÉJÉ äú Ê É ÉÉMÉ É) ±ÉʱÉiÉ 1) ½þkÉÒSÉÉ où¹]õéæié EäòÊ É úévé ÉÉºÉ 2) +±{É ÉÚvÉÉ úeò ÉÉ ÉÉ úé É Éֺɳäý 3) ɺÉÆiÉ ÉähÉÉ ÉÒxÉ±É ªÉä ɱÉä Ê É ÉÉMÉ Eò) EòÊ ÉiÉÉ 1) ºÉÆiÉ ÉÉhÉÒ +) xéé Énäù É É) VÉxÉÉ ÉÉ<Ç 2) iéªééºé ÉÉxÉ É ½þhÉÉ Éä EòÉ? ºÉÉÊ ÉjÉÒ ÉÉ<Ç Öò±Éä 3) SÉÉ òé ÉÒ 4) MÉä±Éä iéö]úõxé {ÉÆJÉ Ê É ÉÉ úé>ðié 5) ªÉÉärùÉ ÉʱÉEòÉ + É ú ÉäJÉ 6) ÉÉªÉ ºÉ.MÉ.{ÉÉSÉ{ÉÉä³ ô Ê É ÉÉMÉ b ) ªÉÉ É½þÉÊ úeò É úé`öò 1) EòɪÉÉDZɪÉÒxÉ {ÉjÉ ªÉ ɽþÉ ú ºÉÆnù ÉÇ OÉÆlÉ : "={ɪÉÉäÊVÉiÉ É úé`öò' ÉvÉÒ±É ÉEò ôhé 3 äô 2) º É-{ÉÊ úséªé{éjé É xééäeò úòºéé`öò +VÉDZÉäJÉxÉ ºÉÆnù ÉÇ OÉÆlÉ : "={ɪÉÉäÊVÉiÉ É úé`öò' ÉvÉÒ±É ÉEò ôhé 4 äô ÉÒ.B. ÉÉMÉ-1 É ôé`öò ÉÉRÂó ÉªÉ ºÉjÉ 1 ±Éäô ** MÉÖhÉ Ê É ÉÉMÉhÉÒ ** ºÉÆ{ÉÉ. EäòiÉEòÒ ÉÉäb Eò É <ié ú, {ÉnÂù ÉMÉÆvÉÉ ÉEòÉ ÉxÉ, {ÉÖhÉä + ªÉɺÉGò ÉɺÉÉ`öÒ xéä ɱÉä±Éä OÉÆlÉ - BEÚòhÉ MÉÖhÉ 100 ±ÉäJÉÒ MÉÖhÉ 80 +ÆiÉMÉÇiÉ ÉÚ±ªÉ ÉÉ{ÉxÉ 20 Éä³ - 3 iééºé 1) EòÉnÆù É úò ié½þéxé- ±ÉäJÉEò ºÉnùÉxÉÆnù näù É ÉÖJÉ, EòÉìÎx]õxÉäx]õ±É ÉEòÉ ÉxÉ, {ÉÖhÉä 2) + ÉÉÇSÉÒxÉ É úé`öò EòÊ ÉiÉÉ (ºÉÆ{ÉÉÊnùiÉ) ªÉÉ OÉÆlÉÉiÉÒ±É Gò ÉÉÆEò BEòö iéä ºÉÉiÉ ½äø Eò ÉÒ {Éʽþ±ªÉÉ ºÉjÉɺÉÉ`öÒ +ºÉiÉÒ±É. +) EòÉnÆù É úò ié½þéxé 48 MÉÖhÉ É) EòÊ ÉiÉÉ - + ÉÉÇSÉÒxÉ É úé`öò EòÊ ÉiÉÉ (ºÉÆ{ÉÉÊnùiÉ) 32 MÉÖhÉ MÉÖhÉ É xéêxé½þéªé MÉÖhÉ Ê É ÉÉMÉhÉÒ É xé 1 ºÉÆnù ÉÉǺɽþ º{ɹ]ÒõEò úhé EòÉnÆù É úò É ôô ÉiªÉäEòÒ SÉÉ ô MÉÖhÉÉÆSÉä nùéäxé ºÉÆnù ÉÇ Ê ÉSÉÉ ô±éä VÉÉiÉÒ±É. + ÉÉÇSÉÒxÉ É ôé`öò EòÊ ÉiÉÉ É ô ÉiªÉäEòÒ SÉÉ ô MÉÖhÉÉÆSÉä nùéäxé ºÉÆnù ÉÇ Ê ÉSÉÉ ô±éä VÉÉiÉÒ±É. É xé 2 ié½þéxé EòÉnÆù É úò É ú BEò nùòpééæké úò É xé Ê ÉSÉÉ ô±éé VÉÉ<DZÉ. É xé 3 ié½þéxé ªÉÉ EòÉnÆù É úò É úô ÉiªÉäEòÒ +É`ö MÉÖhÉÉÆSÉä nùéäxé ±ÉPÉÖkÉ úò É xé Ê ÉSÉÉ ô±éä VÉÉiÉÒ±É. É xé 4 + ÉÉÇSÉÒxÉ É ôé`öò EòÊ ÉiÉÉ É ô ÉiªÉäEòÒ +É`öô MÉÖhÉÉÆSÉä nùéäxé ±ÉPÉÖkÉ ôò É xé Ê ÉSÉÉ ô±éä VÉÉiÉÒ±É. É xé 5 ɺiÉÖÊxɹ`ö ɽÖþ{ɪÉÉǪÉÒ É xé (={É úéäcié EòÉnÆù É úò É EòÊ ÉiÉÉ ªÉÉ É ú +ÉvÉÉÊ úié ÉiªÉäEòÒ BEò MÉÖhÉ +ºÉä 16 ɺiÉÖÊxɹ`ö ɽÖþ{ɪÉÉǪÉÒ É xé +ºÉiÉÒ±É.) +ÆiÉMÉÇiÉ ÉÚ±ªÉ ÉÉ{ÉxÉ : BEÚòhÉ 20 MÉÖhÉÉÆSÉÒ +ÆiÉMÉÇiÉ ÉÚ±ªÉ ÉÉ{ÉxÉ {É úòiéé úé½þò±é iªééséò MÉÖhÉ Ê É ÉÉMÉhÉÒ JÉɱÉÒ±É É ÉÉhÉä

17 SANT GADGE BABA AMRAVATI UNIVERSITY GAZETTE PART TWO -92 1) MÉÞ½þ{ÉÉ`ö 10 MÉÖhÉ 2) ÉÉèÊJÉEò {É úòiéé 10 MÉÖhÉ ±ÉäJÉÒ {É úòiéé É +ÆiÉMÉÇiÉ ÉÚ±ªÉ ÉÉ{ÉxÉ ªÉÉ nùéäx½þò {É úòiééæ ÉvªÉä º ÉiÉÆjÉ{ÉhÉä =kéòhéç ½þÉähÉä +É É ªÉEò úé½þò±é. iªééºéé`ò ÊEò ÉÉxÉ MÉÖhÉ JÉɱÉÒ±É É ÉÉhÉä +É É ªÉEò +ºÉiÉÒ±É. ±ÉäJÉÒ {É úòiéé 80 {ÉèEòÒ 32 MÉÖhÉ +É É ªÉEò +ÆiÉMÉÇiÉ ÉÚ±ªÉ ÉÉ{ÉxÉ {ÉèEòÒ +É É ªÉEò ºÉÚSÉxÉÉ : 1) MÉÞ½þ{ÉÉ`ö ½þÉ {ÉÉ`ö {ÉÖºiÉEòÉǼ ªÉÊiÉÊ úcié +xªé EòÉähÉiªÉɽþÒ ºÉÉʽøÊiªÉEò, ºÉÉ ÉÉÊVÉEò, ºÉÉƺEÞòÊiÉEò, ºÉ ÉÉVÉ ÉɺiÉ É ÉÉ ºÉ ɺªÉÉǼ É ú +ÉvÉÉÊ úié +ºÉÉ ÉÉ. ªÉÉ ÉvªÉä {ÉÊ ôºé ôéiéò±é ºÉÉʽøÊiªÉEòÉSÉÒ ÉÖ±ÉÉJÉiÉ PÉä>ðxÉ iªééséä É nùéæeòxé Eò ôhéä, {ÉÊ ôºé ôéiéò±é ±ÉÉäEòEò±ÉÉÆSÉÒ ÉÉʽøiÉÒ É Ê É Éä¹É xééåùnù ÉhÉä, {ÉÊ ôºé ôéiéò±é ½øhÉÒ- ÉÉC ÉSÉÉ ô ªÉÉÆSÉä ºÉÆEò±ÉxÉ Eò ûxé Ê É Éä¹É xééånù ÉhÉä, ±ÉÉäEòMÉÒiÉä, ±ÉÉäEòEòlÉÉ ªÉÉÆSÉä ºÉÆEò±ÉxÉ Eò ôhéä. OÉÉ ÉÒhÉ ºÉÉʽøiªÉ, nùê±éié ºÉÉʽøiªÉ, ºjÉÒ ÉÉnùÒ ºÉÉʽøiªÉ <. É ô Ê]õ{ÉhÉ iéªéé ô Eò ôhéä. {ÉÊ ôºé ôéiéò±é ÉÉRÂó ɪÉÒxÉ Sɳ ɳ Ò, {ÉÊ ôºé ôéséé ºÉÉƺEÞòÊiÉEò ÉÉ ôºéé ªÉÉ É ô Ê]õ{ÉhÉ iéªéé ô Eò ôhéä. {ÉÊ ôºé ôésªéé ÉɹÉäSÉä Ê É Éä¹É xééånù ÉhÉä. ÉÉRÂó ɪÉÒxÉ ªÉÊHò Ék ÉÉÆSÉä ÊSÉjÉhÉ Eò ôhéä. ºÉÉƺEÞòÊiÉEò EòɪÉÇGò ÉÉÆSÉä ÉÞkÉÉÆEòxÉ Eò ôhéä. ½øºiÉʱÉÊJÉiÉÉSÉä ÉÖÊpiÉ ÉÉävÉxÉ Eò ôhéä. ±ÉÉäEòºÉƺEÞòiÉÒSÉÒ ÉÉʽøiÉÒ xééånù ÉhÉä <. ÉÉ ÉÓSÉÉ ºÉ ÉÉ Éä É +ºÉä±É.ù 2) MÉÞ½þ{ÉÉ`öÉ É ú +ÉvÉÉÊ úié ÉÉèÊJÉEò {É úòiéé PÉähªÉÉiÉ ªÉÉ ÉÒ. ºÉÆiÉ MÉÉb MÉä ÉÉ ÉÉ + É úé ÉiÉÒ Ê ÉtÉ{ÉÒ`ö, + É úé ÉiÉÒ ÉÒ.B. ÉÉMÉ-1 É ôé`öò ÉÉRÂó ÉªÉ ºÉjÉ 2 äô ** MÉÖhÉ Ê É ÉÉMÉhÉÒ ** + ªÉɺÉGò ÉɺÉÉ`öÒ xéä ɱÉä±Éä OÉÆlÉ - BEÚòhÉ MÉÖhÉ 100 ±ÉäJÉÒ MÉÖhÉ 80 +ÆiÉMÉÇiÉ ÉÚ±ªÉ ÉÉ{ÉxÉ 20 Éä³ - 3 iééºé 1) xéé]õeò - +É<Ç Ê ú]õéªé ú ½þÉäiÉäªÉ ±ÉäJÉEò + ÉÉäEò {ÉÉ]õÉä³äý, {ÉÉì{ªÉÖ±É ú ÉEòÉ ÉxÉ, ÉÖÆ É<Ç 2) EòÊ ÉiÉÉ - + ÉÉÇSÉÒxÉ É úé`öò EòÊ ÉiÉÉ (ºÉÆ{ÉÉÊnùiÉ) ªÉÉ OÉÆlÉÉiÉÒ±É Gò ÉÉÆEò +É`ö iéä SÉÉènùÉ ½äø Eò ÉÒ nöùºéªéé ºÉjÉɺÉÉ`öÒ +ºÉiÉÒ±É. +) xéé]õeò - +É<Ç Ê ô]õéªé ô ½øÉäiÉäªÉ 48 MÉÖhÉ É) EòÊ ÉiÉÉ - + ÉÉÇSÉÒxÉ É úé`öò EòÊ ÉiÉÉ (ºÉÆ{ÉÉÊnùiÉ) 32 MÉÖhÉ MÉÖhÉ É xéêxé½þéªé MÉÖhÉ Ê É ÉÉMÉhÉÒ É xé 1 ºÉÆnù ÉÉǺɽþ º{ɹ]ÒõEò úhé xéé]õeòé É ôô ÉiªÉäEòÒ SÉÉ ô MÉÖhÉÉÆSÉä nùéäxé ºÉÆnù ÉÇ Ê ÉSÉÉ ô±éä VÉÉiÉÒ±É. + ÉÉÇSÉÒxÉ É ôé`öò EòÊ ÉiÉÉ É ô ÉiªÉäEòÒ SÉÉ ô MÉÖhÉÉÆSÉä nùéäxé ºÉÆnù ÉÇ Ê ÉSÉÉ ô±éä VÉÉiÉÒ±É. É xé 2 "+É<Ç Ê ú]õéªé ú ½þÉäiÉäªÉ' ªÉÉ xéé]õeòé É ô BEò nùòpééæké úò É xé Ê ÉSÉÉ ô±éé VÉÉ<DZÉ. É xé 3 "+É<Ç Ê ú]õéªé ú ½þÉäiÉäªÉ' ªÉÉ xéé]õeòé É ô ÉiªÉäEòÒ +É`ö MÉÖhÉÉÆSÉä nùéäxé ±ÉPÉÖkÉ úò É xé Ê ÉSÉÉ ô±éä VÉÉiÉÒ±É. É xé 4 + ÉÉÇSÉÒxÉ É ôé`öò EòÊ ÉiÉÉ É ô ÉiªÉäEòÒ +É`öô MÉÖhÉÉÆSÉä nùéäxé ±ÉPÉÖkÉ ôò É xé Ê ÉSÉÉ ô±éä VÉÉiÉÒ±É. É xé 5 ɺiÉÖÊxɹ`ö ɽÖþ{ɪÉÉǪÉÒ É xé (={É úéäcié xéé]õeò É EòÊ ÉiÉÉ ªÉÉ É ú +ÉvÉÉÊ úié ÉiªÉäEòÒ BEò MÉÖhÉ +ºÉä 16 ɺiÉÖÊxɹ`ö ɽÖþ{ɪÉÉǪÉÒ É xé +ºÉiÉÒ±É.) +ÆiÉMÉÇiÉ ÉÚ±ªÉ ÉÉ{ÉxÉ : BEÚòhÉ 20 MÉÖhÉÉÆSÉÒ +ÆiÉMÉÇiÉ ÉÚ±ªÉ ÉÉ{ÉxÉ {É úòiéé úé½þò±é iªééséò MÉÖhÉ Ê É ÉÉMÉhÉÒ JÉɱÉÒ±É É ÉÉhÉä 1) MÉÞ½þ{ÉÉ`ö 10 MÉÖhÉ 2) ÉÉèÊJÉEò {É úòiéé 10 MÉÖhÉ ±ÉäJÉÒ {É úòiéé É +ÆiÉMÉÇiÉ ÉÚ±ªÉ ÉÉ{ÉxÉ ªÉÉ nùéäx½þò {É úòiééæ ÉvªÉä º ÉiÉÆjÉ{ÉhÉä =kéòhéç ½þÉähÉä +É É ªÉEò úé½þò±é. iªééºéé`ò ÊEò ÉÉxÉ MÉÖhÉ JÉɱÉÒ±É É ÉÉhÉä +É É ªÉEò +ºÉiÉÒ±É. ±ÉäJÉÒ {É úòiéé 80 {ÉèEòÒ 32 MÉÖhÉ +É É ªÉEò +ÆiÉMÉÇiÉ ÉÚ±ªÉ ÉÉ{ÉxÉ {ÉèEòÒ +É É ªÉEò

18 SANT GADGE BABA AMRAVATI UNIVERSITY GAZETTE PART TWO -93 ºÉÚSÉxÉÉ : 1) MÉÞ½þ{ÉÉ`ö ½þÉ {ÉÉ`ö {ÉÖºiÉEòÉǼ ªÉÊiÉÊ úcié +xªé EòÉähÉiªÉɽþÒ ºÉÉʽøÊiªÉEò, ºÉÉ ÉÉÊVÉEò, ºÉÉƺEÞòÊiÉEò, ºÉ ÉÉVÉ ÉɺiÉ É ÉÉ ºÉ ɺªÉÉǼ É ú +ÉvÉÉÊ úié +ºÉÉ ÉÉ. ªÉÉ ÉvªÉä {ÉÊ ôºé ôéiéò±é ºÉÉʽøÊiªÉEòÉSÉÒ ÉÖ±ÉÉJÉiÉ PÉä>ðxÉ iªééséä É nùéæeòxé Eò ôhéä, {ÉÊ ôºé ôéiéò±é ±ÉÉäEòEò±ÉÉÆSÉÒ ÉÉʽøiÉÒ É Ê É Éä¹É xééåùnù ÉhÉä, {ÉÊ ôºé ôéiéò±é ½øhÉÒ- ÉÉC ÉSÉÉ ô ªÉÉÆSÉä ºÉÆEò±ÉxÉ Eò ûxé Ê É Éä¹É xééånù ÉhÉä, ±ÉÉäEòMÉÒiÉä, ±ÉÉäEòEòlÉÉ ªÉÉÆSÉä ºÉÆEò±ÉxÉ Eò ôhéä. OÉÉ ÉÒhÉ ºÉÉʽøiªÉ, nùê±éié ºÉÉʽøiªÉ, ºjÉÒ ÉÉnùÒ ºÉÉʽøiªÉ <. É ô Ê]õ{ÉhÉ iéªéé ô Eò ôhéä. {ÉÊ ôºé ôéiéò±é ÉÉRÂó ɪÉÒxÉ Sɳ ɳ Ò, {ÉÊ ôºé ôéséé ºÉÉƺEÞòÊiÉEò ÉÉ ôºéé ªÉÉ É ô Ê]õ{ÉhÉ iéªéé ô Eò ôhéä. {ÉÊ ôºé ôésªéé ÉɹÉäSÉä Ê É Éä¹É xééånù ÉhÉä. ÉÉRÂó ɪÉÒxÉ ªÉÊHò Ék ÉÉÆSÉä ÊSÉjÉhÉ Eò ôhéä. ºÉÉƺEÞòÊiÉEò EòɪÉÇGò ÉÉÆSÉä ÉÞkÉÉÆEòxÉ Eò ôhéä. ½øºiÉʱÉÊJÉiÉÉSÉä ÉÖÊpiÉ ÉÉävÉxÉ Eò ôhéä. ±ÉÉäEòºÉƺEÞòiÉÒSÉÒ ÉÉʽøiÉÒ xééånù ÉhÉä <. ÉÉ ÉÓSÉÉ ºÉ ÉÉ Éä É +ºÉä±É.ù 2) MÉÞ½þ{ÉÉ`öÉ É ú +ÉvÉÉÊ úié ÉÉèÊJÉEò {É úòiéé PÉähªÉÉiÉ ªÉÉ ÉÒ. ÉÒ. B. ÉÉMÉ 1 É úé`öò ÉÉRÂó ÉªÉ ºÉjÉ -1 1) EòÉnÆù É úò - ié½þéxé - ºÉnùÉxÉÆn ùnäù É ÉÖJÉ, EòÉìÎx]õxÉäx]õ±É ÉEòÉ ÉxÉ, {ÉÖhÉä 2) + ÉÉÇSÉÒxÉ É úé`öò EòÊ ÉiÉÉ - (ºÉÆ{ÉÉÊnùiÉ) +.Gò. Eò ÉÒ/Eò ÉʪÉjÉÒ EòÊ ÉiÉÉ 1 Eäò É ÉºÉÖiÉ +) iéöiéé úò É) xé ÉÉ Ê É{ÉÉ<Ç Eò) +É ½þÒ EòÉähÉ? 2 ÉÉ.ºÉÒ. ÉfæøEò ú +) ÉÆMÉÚ näù EòÉ`öÒhªÉ ÉÉZÉä É) MÉhÉ{ÉiÉ ÉÉhÉÒ Eò) ÁÉ MÉÆMÉä ÉvªÉä 3 ÉÉ. É. ÉÉä úeò ú +) VÉÒ ÉxÉ iªééæxéé Eò³ý±Éä ½þÉä É) ÉVÉ ±ÉÉä ÉºÉ ½þÉ <½þ±ÉÉäEò ½þ ÉÉ Eò) ÊVÉxÉä MÉÆMÉÉèPÉÉSÉä {ÉÉhÉÒ 4 EÖòºÉÖ ÉÉOÉVÉ +) +ʽþxÉEÖò±É É) ʽþ ɱÉÉ]õ Eò) +ÉMÉMÉÉb Ò +ÉÊhÉ VÉ ÉÒxÉ 5 <ÆÊnù úé ºÉÆiÉ +) ÉÞh ɪÉÒ É) ½þÉEäò É ú +ɽäþ MÉÉ É Eò) ZÉÆZÉÉ ÉÉiÉ 6 xéé úéªéhé ºÉÖ Éæ +) SÉÉ ô É nù É) nùéäxé Ênù ÉºÉ Eò) Eò`öÒhÉ ½øÉäiÉ +ɽäø 7 Ë ÉnùÉ Eò ÆúnùÒEò ú +) ÉÉZªÉÉ ÉxÉÉ ÉxÉ nùméb É) iéò VÉxÉiÉÉ + É ú +ɽäþ Eò) ºÉ É PÉÉäbä ÉÉ úé ]õceäò ÉÒ. B. ÉÉMÉ 1 É úé`öò ÉÉRÂó ÉªÉ ºÉjÉ- 2 1) xéé]õeò - +É<Ç Ê ú]õéªé ú ½þÉäiÉäªÉ - + ÉÉäEò {ÉÉ]õÉä³äý, {ÉÉì{ªÉÖ±É ú ÉEòÉ ÉxÉ, ÉÖÆ É<Ç 2) + ÉÉÇSÉÒxÉ É úé`öò EòÊ ÉiÉÉ - (ºÉÆ{ÉÉÊnùiÉ) +.Gò. Eò ÉÒ/Eò ÉʪÉjÉÒ EòÊ ÉiÉÉ 8 ºÉÖ äú É É]õ +) =¹É:EòÉ±É ½þÉäiÉÉ ½þÉäiÉÉ É) B Éfäø näù {ÉÉÆbÖ ÆúMÉÉ Eò) ºÉÉªÉ 9 Ênù±ÉÒ{É ÊSÉjÉä +) ÉiÉEäò É) näù ÉÉ ¼ªÉɽøÒ näù ÉÉiÉ {ÉÉ>ðºÉ {ÉÉb Eò) ½ø ô ɱÉä VÉälÉä YÉÉxÉnäù É iéöeòé ôé É 10 ªÉ É ÉÆiÉ ÉxÉÉä½þ ú +) ÉÒ ªÉäiÉÉä iéä ½þÉ É) iéb òb Eò) ÉÉäb ±ÉÉä ÉÒ xéé½þò 11 xéé.vééä. ɽþÉxÉÉä ú +) ªÉÉ xé ÉÉxÉä ªÉÉ ÉÚ<DZÉÉ É) ÉÒSÉ ÉÉZÉÉ BEòEò±±ÉÒ Eò) ÉÉäb ±É䱪ÉÉ ÉÉhɺÉÉSÉä nöù:jé +Éä±Éä ZÉä±ÉiÉÉxÉÉ 12 Ê Éaö±É ÉÉPÉ +) Éåfø Æú É)ºÉɽäþ É úé É {ÉÉ]õÒ±É Eò) ÉÉxÉÚºÉ 13 É ÉÚ ôévéméb Eò ô +) ɱ]õÒ-+ìÊ]õ] Öb ]õéì ÉbÇ ºÉ +ÉÊnù ÉɺÉÒ É) MÉÉå MɱÉÚ Eò) ÊxÉEòÉ±É 14 Eò±{ÉxÉÉ nöùvéé³ý +) SÉÚ±É É) ÉÉªÉ É MÉÉªÉ Eò) ÉɪÉSªÉÉ {Énù úéújéé±éúxé *****

19 SANT GADGE BABA AMRAVATI UNIVERSITY GAZETTE PART TWO -94 Appendix-C ÉÒ.B. ÉlÉ É É¹ÉÇ (+ÊxÉ ÉɪÉÇ Ê½þxnùÒ) ÉlÉ É ºÉjÉ EÖò±É +ÆEò- 100 ʱÉÊJÉiÉ {É úòiéé 80 +ÉÆiÉÊ úeò ÉÚ±ªÉÉÆEòxÉ 20 ÊxɪÉÉäÊVÉiÉ {ÉÉ`ö {ÉÖºiÉEò +ɺlÉÉ úépé É {ÉÎ ±É ɺÉÇ +ìxb Êb º]ÅõÒ ªÉÚ]õºÉÇ, xéémé{éö ú ªÉ½þ {ÉÖºiÉEò +vªéªéxé iéléé +vªéé{éxé Eäò ʱÉB ÊxÉvÉÉÇÊ úié EòÒ MÉ<Ç ½èþ. ªÉ½þ {ÉÖºiÉEò ÉlÉ É B ÉÆ ÊuùiÉÒªÉ ºÉjÉ Eäò ʱÉB ÊxÉvÉÉÇÊ úié ½èþ ºÉÆ{ÉÚhÉÇ {ÉÉ`ö Gò É {ÉÉíSÉ <EòÉ<ªÉÉå Éå Ê É ÉÉÊVÉiÉ ½èþ. 1) ÉlÉ É <EòÉ<Ç MÉtÊ É ÉÉMÉ ( 1 ºÉä 6 {ÉÉ`ö) 2) ÊuùiÉÒªÉ <EòÉ<Ç {Ét Ê É ÉÉMÉ ( 1 ºÉä 6 EòÊ ÉiÉÉBìÆ) 3) iéþiéòªé <EòÉ<Ç- ʽþxnùÒ ÉɹÉÉ B ÉÆ näù ÉxÉÉMÉ úò ʱÉÊ{É : ʽþxnùÒ ÉɹÉÉ EòÒ ÉEÞòÊiÉ, ʽþxnùÒ ÉɹÉÉ EòÉ º É û{é, ÉÉxÉEò ˽þnùÒ ÉiÉÇxÉÒ näù ÉxÉÉMÉ úò ʱÉÊ{É EòÉ {ÉÊ úséªé B ÉÆ Ê É Éä¹ÉiÉÉBìÆ 4) SÉiÉÖlÉÇ <EòÉ<Ç (1) {ÉnùGò É (nùéä), ò(2) {Énù ÉÆvÉ (nùéä), (3) ˱ÉMÉ (nùéä), ò (4) ÉSÉxÉ (nùéä), ò (5) EòÉ úeò (nùéä),ò (6) Ê É Éä¹ÉhÉ (nùéä), (7) ={ɺÉMÉÇ (nùéä), ò(8) ÉiªÉªÉ (nùéä). 5)<EòÉ<Ç {ÉÉìSÉ - ºÉÆ{ÉÚhÉÇ {ÉÉ`ö Gò É ºÉä ɺiÉÖÊxɹ`ö / +ÊiɱÉPÉÚkÉ úò É xé +ÆEò Ê É ÉÉVÉxÉ B ÉÆ É xé{éjé EòÉ º É û{é ºÉ ÉªÉ- 3 PÉÆ]äõ {ÉÚhÉÉÈEò -80 É xé GÆò.1 - +) nùòpééæké úò É xé (BEò)- ÉlÉ É <EòÉ<Ç ºÉä - (1x8 = 8+ÆEò) +É) ±ÉPÉÚkÉ úò É xé (nùéä) ÉlÉ É <EòÉ<Ç ºÉä - (2x4 = 8+ÆEò) É xé GÆò.2 nùéä EòÊ ÉiÉÉ+Éå EòÉ EäòxpùÒªÉ ÉÉ É ÊuùiÉÒªÉ <EòÉ<ǺÉä - (2x8 = 16 +ÆEò) É xé GÆò.3 nùòpééæké úò É xé (nùéä)- iéþiéòªé <EòÉ<Ç ºÉä - (2x8 = 16 +ÆEò) É xé GÆò.4 (1) {ÉnùGò É (nùéä) ò (1x2 = 2+ÆEò) (2) {Énù ÉÆvÉ (nùéä) (1x2 = 2+ÆEò) (3) ˱ÉMÉ (nùéä) ò (1x2 = 2+ÆEò) (4) ÉSÉxÉ (nùéä) ò (1x2 = 2+ÆEò) (5) EòÉ úeò (nùéä) ò (1x2 = 2+ÆEò) (6) Ê É Éä¹ÉhÉ (nùéä) (1x2 = 2+ÆEò) (7) ={ɺÉMÉÇ (nùéä) ò (1x2 = 2+ÆEò) (8) ÉiªÉªÉ (nùéä) (1x2 = 2+ÆEò) É xé GÆò.5 ºÉÆ{ÉÚhÉÇ {ÉÉ`ö Gò É ºÉä ( ɺiÉÖÊxɹ`ö / +ÊiɱÉPÉÚkÉ úò) 16 É xé {ÉÚUäô VÉɪÉåMÉä ÉiªÉäEò É xé BEò +ÆEò EòÉ ½þÉäMÉÉ. (1x16 =16 +ÆEò) ºÉÚSÉxÉÉ :- <EòÉ<Ç BEò, nùéä, iéòxé B ÉÆ SÉÉ ú ºÉä ºÉ ÉÒ É xé Ê ÉEò±{É Eäò ºÉÉlÉ {ÉÚUäô VÉɪÉåMÉä <EòÉ<Ç BEò Éå ÊVÉxÉ {ÉÉ`öÉå ºÉä nùòpééæké úò É xé {ÉÚUäô VÉɪÉåMÉä =xéºéä ±ÉPÉÚkÉ úò É xé xé {ÉÚUäô VÉÉªÉ +ÉÆiÉÊ úeò ÉÚ±ªÉÉÆEòxÉ - EÖò±É +ÆEò 20 (1) {ÉÊ úºéǽ ÉÉnù ±ÉäJÉxÉ B ÉÆ ÉºiÉÖÊiÉEò úhé 10 +ÆEò (2) Ê É ÉÉMÉÒªÉ EòɪÉÇGò ÉÉå Éä ºÉ½þ ÉÉÊMÉiÉÉ 05 +ÆEò (3) Ê É ÉÉMÉÒªÉ ÉèIÉÊhÉEò ªÉÉjÉÉ Éå ºÉ½þ ÉÉÊMÉiÉÉ 05 +ÆEò ÆEò +ÆEò ÉÒ.B. ÉlÉ É É¹ÉÇ (+ÊxÉ ÉɪÉÇ Ê½þxnùÒ) ÊuùiÉÒªÉ ºÉjÉ EÖò±É +ÆEò 100 ʱÉÊJÉiÉ {É úòiéé 80 +ÉÆiÉÊ úeò ÉÚ±ªÉÉÆEòxÉ 20 ÊxɪÉÉäÊVÉiÉ {ÉÉ`ö {ÉÖºiÉEò +ɺlÉÉ úépé É {ÉÎ ±É ɺÉÇ +ìxb Êb º]ÅõÒ ªÉÚ]õºÉÇ, xéémé{éö ú ªÉ½þ {ÉÖºiÉEò +vªéªéxé iéléé +vªéé{éxé Eäò ʱÉB ÊxÉvÉÉÇÊ úié EòÒ MÉ<Ç ½èþ. ªÉ½þ {ÉÖºiÉEò ÉlÉ É B ÉÆ ÊuùiÉÒªÉ ºÉjÉ Eäò ʱÉB ÊxÉvÉÉÇÊ úié ½èþ ºÉÆ{ÉÚhÉÇ {ÉÉ`ö Gò É {ÉÉíSÉ <EòÉ<ªÉÉå Éå Ê É ÉÉÊVÉiÉ ½èþ. 1) ÉlÉ É <EòÉ<Ç MÉtÊ É ÉÉMÉ ( 7 ºÉä 12 {ÉÉ`ö) 2) ÊuùiÉÒªÉ <EòÉ<Ç {Ét Ê É ÉÉMÉ ( 7 ºÉä 12 EòÊ ÉiÉÉBìÆ)

20 SANT GADGE BABA AMRAVATI UNIVERSITY GAZETTE PART TWO -95 3) iéþiéòªé <EòÉ<Ç- : EòɪÉÉDZɪÉÒxÉ Ë½þnùÒ EòɪÉÉDZɪÉÒxÉ Ê½ÆþnùÒ EòÉ É½þi É Ê]õ{{ÉhÉ, YÉÉ{ÉxÉ, ÉÉ û{éhé, +ɱÉäJÉxÉ, EòɪÉÉDZɪÉÒxÉ {ÉjÉÉSÉÉ ú 4) SÉiÉÖlÉÇ <EòÉ<Ç : ªÉÉ É½þÉÊ úeò ÉɹÉÉ B ÉÆ ªÉÉEò úhé iénâù É É (nùéä) iéiºé É (nùéä) ÉÉnäùÊ ÉEò (nùéä) +ÉMÉiÉ (nùéä), ÉÖ½þÉ É äú (SÉÉ ú), Eò½þÉ ÉiÉä (SÉÉ ú) 5) <EòÉ<Ç {ÉÉìSÉ - ºÉÆ{ÉÚhÉÇ {ÉÉ`ö Gò É ºÉä ɺiÉÖÊxɹ`ö / +ÊiɱÉPÉÚkÉ úò É xé +ÆEò Ê É ÉÉVÉxÉ B ÉÆ É xé{éjé EòÉ º É û{é ºÉ ÉªÉ 3 PÉÆ]õä {ÉÚhÉÉÈEò-80 É xé GÆò.1 - +) nùòpééæké úò É xé (BEò)- ÉlÉ É <EòÉ<Ç ºÉä - (1x8 = 8+ÆEò) +É) ±ÉPÉÚkÉ úò É xé (nùéä) ÉlÉ É <EòÉ<Ç ºÉä - (2x4 = 8+ÆEò) É xé GÆò.2 nùéä EòÊ ÉiÉÉ+Éå EòÉ EäòxpùÒªÉ ÉÉ É ÊuùiÉÒªÉ <EòÉ<ǺÉä - (2x8 = 16 +ÆEò) É xé GÆò.3 nùòpééæké úò É xé (nùéä)- iéþiéòªé <EòÉ<Ç ºÉä - (2x8 = 16 +ÆEò) É xé GÆò.4 iénâù É É (nùéä) (1x2 = 2 +ÆEò) iéiºé É (nùéä) (1x2 = 2 +ÆEò) ÉÉnäùÊ ÉEò (nùéä) (1x2 = 2 +ÆEò) +ÉMÉiÉ (nùéä), (1x2 = 2 +ÆEò) ÉÖ½þÉ É äú (SÉÉ ú), (1x4 = 4 +ÆEò) Eò½þÉ ÉiÉä (SÉÉ ú) (1x4 = 4 +ÆEò) É xé GÆò.5 ºÉÆ{ÉÚhÉÇ {ÉÉ`ö Gò É ºÉä ( ɺiÉÖÊxɹ`ö / +ÊiɱÉPÉÚkÉ úò) 16 É xé {ÉÚUäô VÉɪÉåMÉä ÉiªÉäEò É xé BEò +ÆEò EòÉ ½þÉäMÉÉ. ºÉÚSÉxÉÉ :- <EòÉ<Ç BEò, nùéä, iéòxé B ÉÆ SÉÉ ú ºÉä ºÉ ÉÒ É xé Ê ÉEò±{É Eäò ºÉÉlÉ {ÉÚUäô VÉɪÉåMÉä <EòÉ<Ç BEò Éå ÊVÉxÉ {ÉÉ`öÉå ºÉä nùòpééæké úò É xé {ÉÚUäô VÉɪÉåMÉä =xéºéä ±ÉPÉÚkÉ úò É xé xé {ÉÚUäô VÉÉªÉ +ÉÆiÉÊ úeò ÉÚ±ªÉÉÆEòxÉ - EÖò±É +ÆEò 20 (1){ÉÊ úºéǽ ÉÉnù ±ÉäJÉxÉ B ÉÆ ÉºiÉÖÊiÉEò úhé 10 +ÆEò (2)Ê É ÉÉMÉÒªÉ EòɪÉÇGò ÉÉå Éä ºÉ½þ ÉÉÊMÉiÉÉ 05 +ÆEò (3)Ê É ÉÉMÉÒªÉ ÉèIÉÊhÉEò ªÉÉjÉÉ Éå ºÉ½þ ÉÉÊMÉiÉÉ 05 +ÆEò ÆEò +ÆEò (1x16 =16 +ÆEò) ÉÒ.B. ÉlÉ É É¹ÉÇ (ʽþxnùÒ ºÉÉʽþiªÉ) ÉlÉ É ºÉjÉ EÖò±É +ÆEò 100 ʱÉÊJÉiÉ {É úòiéé 80 +ÉÆiÉÊ úeò ÉÚ±ªÉÉÆEòxÉ 20 ÊxɪÉÉäÊVÉiÉ {ÉÉ`ö {ÉÖºiÉEò-<ÇEòÉ<Ç BEò - +xéöméúìævé (EòÊ ÉiÉÉBìÆ) úépé É {ÉÎ ±É ɺÉÇ BÆb Êb º]ÅõÒ ªÉÚ]õºÉÇ, xéémé{éö ú. <EòÉ<Ç nùéä - ÊSÉjɱÉäJÉÉ (={ÉxªÉɺÉ)- ÉMÉ ÉiÉÒSÉ úhé É ÉÉÇ <EòÉ<Ç iéòxé - ÊxÉ xéê±éêjéié ºÉÉʽþÎiªÉEò Ê ÉvÉÉ+Éå EòÉ ºÉÉ ÉÉxªÉ {ÉÊ úséªé ={ÉxªÉɺÉ,BEòÉÆEòÒ, ɽþÉEòÉ ªÉ, +Éi ÉEòlÉÉ. É xé{éjé EòÉ º É û{é BǼ É +ÆEò Ê É ÉÉVÉxÉ ºÉ ÉªÉ 3 PÉÆ]õä {ÉÚhÉÉÈEò-80 É xé Gò ÉÉÆEò BEò (+) ÉlÉ É <EòÉ<Ç ºÉä -{ÉÉ`ö {ÉÖºiÉEò +xéöméúìævé ºÉä BEò {ÉtÉÆ É EòÒ ºÉxnù ÉÇ ºÉʽþiÉ ªÉÉJªÉÉ Ê ÉEò±{É Eäò ºÉÉlÉ {ÉÚUôÒ VÉɪÉäMÉÒ. (8x1 = 8 +ÆEò) (+É) ÊxÉvÉÉÇÊ úié EòÊ ÉªÉÉå +lé ÉÉ EòÊ ÉiÉÉ+Éå {É ú +ÉvÉÉÊ úié BEò +ɱÉÉäSÉxÉÉi ÉEò É xé Ê ÉEò±{É Eäò ºÉÉlÉ {ÉÚUôÉ VÉɪÉäMÉÉ (8x1 = 8 +ÆEò) É xé Gò ÉÉÆEò -nùéä (<) ÊuùiÉÒªÉ <EòÉ<Ç ºÉä - ÊSÉjɱÉäJÉÉ (={ÉxªÉɺÉ) ºÉä MÉtÉÆ É EòÒ ºÉxnù ÉÇ ºÉʽþiÉ ªÉÉJªÉÉ Ê ÉEò±{É Eäò ºÉÉlÉ {ÉÚUôÒ VÉɪÉäMÉÒ 8x1 =8 +ÆEò (<Ç) ÊSÉjɱÉäJÉÉ (={ÉxªÉɺÉ){É ú +ÉvÉÉÊ úié BEò +ɱÉÉäSÉxÉÉi ÉEò É xé Ê ÉEò±{É Eäò ºÉÉlÉ {ÉÚUôÉ VÉɪÉäMÉÉ 8x1 =8 +ÆEò

21 SANT GADGE BABA AMRAVATI UNIVERSITY GAZETTE PART TWO -96 É xé Gò ÉÉÆEò iéòxé :- iéþiéòªé <EòÉ<Ç ºÉä -ÊxÉvÉÉÇÊ úié ºÉÉʽþÎiªÉEò Ê ÉvÉÉ+Éå ºÉä BEò É xé Ê ÉEò±{É Eäò ºÉÉlÉ {ÉÚUôÉ VÉɪÉäMÉÉ 1x16 =16 +ÆEò É xé Gò ÉÉÆEò SÉÉ ú :- <EòÉ<Ç BEò +Éè ú nùéä ºÉä EÖò±É Uô: ±ÉPÉÚkÉ úò É xé {ÉÚUäô VÉɪÉåMÉä ÊVÉxÉ ÉäÆ ºÉä SÉÉ ú É xé ½þ±É Eò úxéä ½þÉåMÉä 4x4=16 +ÆEò É xé Gò ÉÉÆEò {ÉÉìÆSÉ :- ºÉÆ{ÉÚhÉÇ {ÉÉ`ö Gò É ºÉä BEò-BEò +ÆEò Eäò EÖò±É ºÉÉä±É½þ ɺiÉÖÊxɹ`ö / +ÊiɱÉPÉÚkÉ úò É xé {ÉÚUäô VÉɪÉåMÉä. ÉiªÉäEò É xé BEò +ÆEò EòÉ ½þÉäMÉÉ. 1x16 =16 +ÆEò ºÉÚSÉxÉÉ - <EòÉ<Ç BEò Éå ÊVÉxÉ EòÊ ÉiÉÉ+Éå ºÉä ªÉÉJªÉÉ {ÉÚUôÒ VÉɪÉäMÉÒ =xéºéä É xé xé {ÉÚUäô VÉÉBìÆ. +ÉÆiÉÊ úeò ÉÚ±ªÉÉÆEòxÉ - EÖò±É +ÆEò 20 (1){ÉÊ úºéǽ ÉÉnù ±ÉäJÉxÉ B ÉÆ ÉºiÉÚiÉÒEò úhé 10 +ÆEò (2)Ê É ÉÉMÉÒªÉ EòɪÉÇGò ÉÉå Éä ºÉ½þ ÉÉÊMÉiÉÉ 05 +ÆEò (3)Ê É ÉÉMÉÒªÉ ÉèIÉÊhÉEò ªÉÉjÉÉ Éå ºÉ½þ ÉÉÊMÉiÉÉ 05 +ÆEò ÆEò +ÆEò ÉÒ.B. ÉlÉ É É¹ÉÇ (ʽþxnùÒ ºÉÉʽþiªÉ) ÊuùiÉÒªÉ ºÉjÉ EÖò±É +ÆEò 100 ʱÉÊJÉiÉ {É úòiéé 80 +ÉÆiÉÊ úeò ÉÚ±ªÉÉÆEòxÉ 20 ÊxɪÉÉäÊVÉiÉ {ÉÉ`ö {ÉÖºiÉEò-<ÇEòÉ<Ç BEò - +xéöméúìævé (Eò½þÉÊxɪÉÉíÆ) úépé É {ÉÎ ±É ɺÉÇ BÆb Êb º]ÅõÒ ªÉÚ]õºÉÇ xéémé{éö ú. <EòÉ<Ç nùéä - +ɹÉÉfø EòÉ BEò ÊnùxÉ (xéé]õeò)- ÉÉä½þxÉ úéeäò É <EòÉ<Ç iéòxé - ÊxÉ xéê±éêjéié ºÉÉʽþÎiªÉEò Ê ÉvÉÉ+Éå EòÉ ºÉÉ ÉÉxªÉ {ÉÊ úséªé Eò½þÉxÉÒ, xéé]õeò, JÉhb EòÉ ªÉ, ºÉƺ É úhé É xé{éjé EòÉ º É û{é BǼ É +ÆEò Ê É ÉÉVÉxÉ ºÉ ÉªÉ 3 PÉÆ]õä {ÉÚhÉÉÈEò-80 É xé Gò ÉÉÆEò BEò (+) ÉlÉ É <EòÉ<Ç ºÉä -{ÉÉ`ö {ÉÖºiÉEò +xéöméúìævé ºÉä BEò MÉtÉÆ É (Eò½þÉxÉÒ) EòÒ ºÉxnù ÉÇ ºÉʽþiÉ ªÉÉJªÉÉ Ê ÉEò±{É Eäò ºÉÉlÉ {ÉÚUôÒ VÉɪÉäMÉÒ. (8x1 = 8 +ÆEò) (+É) ÊxÉvÉÉÇÊ úié Eò½þÉÊxɪÉÉå {É ú +ÉvÉÉÊ úié BEò +ɱÉÉäSÉxÉÉi ÉEò É xé Ê ÉEò±{É Eäò ºÉÉlÉ {ÉÚUôÉ VÉɪÉäMÉÉ. (8x1 = 8 +ÆEò) É xé Gò ÉÉÆEò -nùéä (<)ÊuùiÉÒªÉ <EòÉ<Ç ºÉä - +ɹÉÉfø EòÉ BEò ÊnùxÉ (xéé]õeò) ºÉä MÉtÉÆ É EòÒ ºÉxnù ÉÇ ºÉʽþiÉ ªÉÉJªÉÉ Ê ÉEò±{É Eäò ºÉÉlÉ {ÉÚUôÒ VÉɪÉäMÉÒ 8x1 =8 +ÆEò (<Ç) +ɹÉÉfø EòÉ BEò ÊnùxÉ (xéé]õeò) {É ú +ÉvÉÉÊ úié BEò +ɱÉÉäSÉxÉÉi ÉEò É xé Ê ÉEò±{É Eäò ºÉÉlÉ {ÉÚUôÉ VÉɪÉäMÉÉ 8x1 =8 +ÆEò É xé Gò ÉÉÆEò iéòxé :- iéþiéòªé <EòÉ<Ç ºÉä -ÊxÉvÉÉÇÊ úié ºÉÉʽþÎiªÉEò Ê ÉvÉÉ+Éå ºÉä BEò É xé Ê ÉEò±{É Eäò ºÉÉlÉ {ÉÚUôÉ VÉɪÉäMÉÉ 1x16 =16 +ÆEò É xé Gò ÉÉÆEò SÉÉ ú :- <EòÉ<Ç BEò +Éè ú nùéä ºÉä EÖò±É Uô: ±ÉPÉÚkÉ úò É xé {ÉÚUäô VÉɪÉåMÉä ÊVÉxÉ ÉäÆ ºÉä SÉÉ ú É xé ½þ±É Eò úxéä ½þÉåMÉä 4x4=16 +ÆEò É xé Gò ÉÉÆEò {ÉÉìÆSÉ :- ºÉÆ{ÉÚhÉÇ {ÉÉ`ö Gò É ºÉä BEò-BEò +ÆEò Eäò EÖò±É ºÉÉä±É½þ ɺiÉÖÊxɹ`ö / +ÊiɱÉPÉÚkÉ úò É xé {ÉÚUäô VÉɪÉåMÉä. ÉiªÉäEò É xé BEò +ÆEò EòÉ ½þÉäMÉÉ. 1x16 =16 +ÆEò ºÉÚSÉxÉÉ - <EòÉ<Ç BEò Éå ÊVÉxÉ Eò½þÉÊxɪÉÉå ºÉä ªÉÉJªÉÉ {ÉÚUôÒ VÉɪÉäMÉÒ =xéºéä É xé xé {ÉÚUäô VÉÉBìÆ.

22 SANT GADGE BABA AMRAVATI UNIVERSITY GAZETTE PART TWO -97 +ÉÆiÉÊ úeò ÉÚ±ªÉÉÆEòxÉ - EÖò±É +ÆEò 20 (1){ÉÊ úºéǽ ÉÉnù ±ÉäJÉxÉ B ÉÆ ÉºiÉÖÊiÉEò úhé 10 +ÆEò (2)Ê É ÉÉMÉÒªÉ EòɪÉÇGò ÉÉå Éä ºÉ½þ ÉÉÊMÉiÉÉ 05 +ÆEò (3)Ê É ÉÉMÉÒªÉ ÉèIÉÊhÉEò ªÉÉjÉÉ Éå ºÉ½þ ÉÉÊMÉiÉÉ 05 +ÆEò ÆEò +ÆEò ºÉ½þɪÉEò {ÉÖºiÉEäò 1) Eò ÉÒ ú ºÉÉJÉÒ ºÉÉ ú b Éì.iÉÉ úéséænù ÉɱÉÒ, Ê ÉxÉÉänù {ÉÖºiÉEò ÉÆÊnù ú, +ÉMÉ úé) 2) Eò ÉÒ ú BEò xé<ç oùî¹]õ b Éì. úpéö ÉÆ É 3) Eò ÉÒ ú b Éì.½þVÉÉ úò ɺÉÉnù Êuù ÉänùÒ 4) É É úméòié ºÉÉ ú - ºÉÆ. úévéxéélé É ÉÉÇ (Ê ÉxÉÉänù {ÉÖºiÉEò ÉÆÊnù ú +ÉMÉ úé) 5) ºÉÚ ú EòÒ EòÉ ªÉEò±ÉÉ-b Éì. ÉxÉ ÉÉä½þxÉ MÉÉèiÉ É 6) Ê ÉxɪÉ{ÉÊjÉEòÉ-iÉֱɺÉÒnùÉºÉ (MÉÒiÉÉ ÉäºÉ MÉÉä újé{éö ú) 7) EòÊ ÉiÉÉ É±ÉÒ iéö±éºéònùéºé (MÉÒiÉÉ ÉäºÉ MÉÉä újé{éö ú) 8) iéö±éºéònùéºé ªÉÖMÉ +Éè ú EòÉ ªÉ-b Éì. úévé{éêié nùòêiéié 9) Ê É½þÉ úò EòÉ xéªéé ÉÚ±ªÉÉÆEòxÉ-b Éì. ÉSSÉxÉ ËºÉ½þ 10) ºÉ ɺªÉÉ ÉÚ±ÉEò ={ÉxªÉɺÉEòÉ ú Éä ÉSÉÆnù-b Éì. ɽäþxpù É]õxÉÉMÉ ú 11) Éä ÉSÉÆnù BEò +vªéªéxé- b Éì. úévéä É ú MÉÖ û 12) ºÉÉʽþiªÉ û{é +Éè ú iéi É- Ê É ÉxÉÆnùxÉ ÉºÉÉnù 13) ºÉÉʽþiªÉ {ÉlÉ - ºÉÆ{ÉÉnùEò b Éì.<xpù{ÉɱÉ˺ɽþ 14) ºÉÉʽþiªÉ EòÉ ºÉÉlÉÒ ( ÉEòÉ ÉEò, úé¹]åõ ÉɹÉÉ ÉSÉÉ ú ºÉÊ ÉÊiÉ, ÉvÉÉÇ ) ***** ÉÒ.B. ÉÉMÉ-1 ( ɪÉÉäVÉxÉ ÉÚ±ÉEò ˽þnùÒ) ÉlÉ É ºÉjÉ EÖò±É +ÆEò 100 ʱÉÊJÉiÉ {É úòiéé 80 +ÉÆiÉÊ úeò ÉÚƱªÉÉEòxÉ 20 <EòÉ<Ç 1 ɪÉÉäVÉxÉ ÉÚ±ÉEò ˽þnùÒ EòÒ + ÉvÉÉ úhéé B ÉÆ º É û{é, ªÉ ɽþÉ ú IÉäjÉ, ={ÉÉnäùªÉiÉÉ, ÉÉxÉEò ÉɹÉÉ ºÉä iééi{éªéç, ÉÉxÉEò ÉɹÉÉ Eäò ±ÉIÉhÉ +Éè ú É ÉÞÊkɪÉÉì, ÉÉxÉEòÒEò úhé EòÒ ÉÊGòªÉÉ, ÉÉxÉEò ˽þnùÒ EòÉ ºÉÉ ÉÉxªÉ {ÉÊ úséªé, ˽þnùÒ EòÒ ÉÉxÉEò ÉhÉÇ ÉɱÉÉ +Éè ú +ÆEò±ÉäJÉxÉ, ÉÉxÉEò ÉiÉÇxÉÒ <EòÉ<Ç 2 EòɪÉÉDZɪÉÒxÉ Ë½þnùÒ - ºÉÆIÉä{ÉxÉ, {ɱ±É ÉxÉ, ÉÉ û{éhé B ÉÆ Ê]õ{{ÉhÉ EòÉ ºÉÉ ÉÉxªÉ {ÉÊ úséªé, EòɪÉÉÇ±ÉªÉ +Énäù É- EòɪÉÉÇ±ÉªÉ YÉÉ{ÉxÉ, {ÉÊ ú{éjé, +xéöº ÉÉ úeò B ÉÆ Ê ÉYÉÎ{iÉ EòÉ {ÉÊ úséªé iéléé ÉÉ û{é ±ÉäJÉxÉ, +É ÉänùxÉ, {ÉnùÉÊvÉEòÉÊ úªééå ºÉä {ÉjÉ ªÉ ɽþÉ ú, ªÉÉ ÉºÉÉʪÉEò {ÉjÉ, ºÉ {ÉÉnùEò Eäò xéé É {ÉjÉ, ÊxÉ ÉÆjÉhÉ-{ÉjÉ É xé{éjé EòÉ º É û{é B ÉÆ +ÆEòÊ É ÉÉVÉxÉ ºÉ ÉªÉ 3 PÉÆ]äõ EÖò±É +ÆEò -80 É xé-1 <EòÉ<Ç BEò ºÉä nùéä nùòpééæké úò É xé Ê ÉEò±{É Eäò ºÉÉlÉ {ÉÚUôÉ VÉɪÉMÉÉ (2x16 =32 +ÆEò) É xé-2 <EòÉ<Ç nùéä ºÉä BEò nùòpééæké úò É xé Ê ÉEò±{É Eäò ºÉÉlÉ {ÉÚUôÉ VÉɪÉMÉÉ 1x16 =16 +ÆEò É xé-3 <EòÉ<Ç BEò B ÉÆ <EòÉ<Ç nùéä ºÉä SÉÉ ú ±ÉPÉÚkÉ úò É xé Ê ÉEò±{É Eäò ºÉÉlÉ {ÉÚUôä VÉɪÉäMÉä 4x4 =16 +ÆEò É xé-4 ºÉÆ{ÉÚhÉÇ {ÉÉ`ö Gò É ºÉä +ÊiɱÉPÉÚkÉ úò / ɺiÉÖÊxɹ`ö 16 É xé {ÉÚUäô VÉÉBìÆMÉä ÉiªÉäEò É xé ú BEò +ÆEò EòÉ ½þÉäMÉÉ 16x1 =16 +ÆEò +ÉÆiÉÊ úeò ÉÚ±ªÉÉÆEòxÉ 20 +ÆEò ={ɪÉÖÇCiÉ <EòÉ<ǪÉÉå Éå ÊnùªÉä MɪÉä Ê É¹ÉªÉÉå Éå ºÉä ÊEòºÉÒ BEò Ê É¹ÉªÉ {É ú 20 +ÆEò EòÉ ÉEò±{É ±ÉäJÉxÉ 20x1 =20