Cynllun Datblygu Lleol Eryri. Papur Cefndir 12. Asesiad Manwerthu

Transcription

1 Cynllun Datblygu Lleol Eryri Papur Cefndir 12 Asesiad Manwerthu Mai 2017

2 1.0 Cyflwyniad 1.1 Pwrpas y ddogfen hon yw astudio manwerthu ym mhrif drefi r Parc Cenedlaethol er mwyn bwydo gwybodaeth i mewn i r ffordd y ffurfir polisïau r Adolygiad Cynllun Datblygu Lleol. Mae r papur cefndir yma n ddiweddariad o r fersiwn 2008, ac wedi ei seilio ar ganlyniadau arolwg manwerthu Haf 2015, tra n defnyddio cymhariaethau ac arolwg yn ystod Haf Mae Cynllun Datblygu Lleol Eryri yn gosod allan beth yw polisi cynllunio cyfredol Awdurdod y Parc Cenedlaethol ar fanwerthu (gweler Atodiad 1). Prif yrrwr y polisi yw cynnal a chryfhau Canolfannau Lleol Y Bala a Dolgellau trwy ganiatáu, yn ddarostyngedig i amodau, datblygiadau manwerthu mawr. 1.3 At hynny fe adnabuwyd prif ardaloedd manwerthu Y Bala a Dolgellau, yn ogystal ac aneddiadau gwasanaeth Aberdyfi, Betws y Coed a Harlech ac fe i dangoswyd ar y Mapiau Cynigion. Er mwyn gwarchod bywiogrwydd yr ardaloedd manwerthu hyn mae polisi Cynllun Datblygu Lleol Eryri yn ceisio atal colli eiddo sydd â lleoedd manwerthu ar lawr isaf i ddibenion sydd a wnelo dim â manwerthu. Hynny ydi colli Dosbarth A1 Gorchymyn Cynllunio Gwlad a Thref (Dosbarthiadau Defnydd) 1987] i ddosbarth defnydd arall megis gwasanaethau ariannol, swyddfeydd, preswyl neu gaffis. 1.4 Y prif gwestiwn yw a yw r dull gweithredu polisi a fabwysiadwyd yng Nghynllun Datblygu Lleol Eryri yn parhau i fod yn briodol ac yn addas ar gyfer y pwrpas. Er mwyn ateb hyn mae n angenrheidiol i astudio r cyd -destun polisi cenedlaethol a r cyfleoedd manwerthu a ddarperir. 2.0 Cefndir Polisi 2.1 Gosodir amcanion Llywodraeth Cymru ar gyfer manwerthu mewn canolfannau trefi yn TAN 4 (Manwerthu) a Phennod 10 Polisi Cynllunio Cymru. 2.2 Yr amcanion yw: sicrhau darpariaeth manwerthu sy'n hygyrch, effeithlon,cystadleuol ac arloesol ym mhob cymuned yng Nghymru,mewn ardaloedd trefol a gwledig; hyrwyddo canol trefi a phentrefi a chanolfannau ardal lleol sydd eisoes wedi'u sefydlu fel y lleoliadau mwyaf priodol ar gyfer manwerthu, hamdden a swyddogaethau atodol eraill; gwella canol trefi a phentrefi a chanolfannau ardal a lleol o ran eu bywiogrwydd, atyniad a'u hymarferoldeb; a sicrhau ei bod yn hawdd cyrraedd y canolfannau hyn ar drafnidiaeth gyhoeddus, ar droed ac ar feic. 2.3 Pa bryd bynnag fo hynny n bosibl fe ddylai r ddarpariaeth hon gael ei lleoli yn agos at fusnesau masnachol eraill, cyfleusterau hamddena, cyfleusterau 2

3 cymunedol a gwaith. Canolfannau trefi, rhanbarth, lleol a phentrefi yw r lleoliadau gorau ar gyfer darpariaeth o r fath ar raddfa briodol. Bydd cyd- leoli gwasanaethau manwerthu a gwasanaethau eraill mewn canolfannau presennol, a gwella mynediad iddynt trwy gerdded, beicio a chludiant cyhoeddus, er mwyn darparu r cyfle i ddefnyddio dull o deithio heblaw r car yn rhoi r budd gorau i gymunedau. Dylai r gymysgedd hon o ddefnydd sy n cyfnerthu ei gilydd wella hyfywedd, atyniad a bywiogrwydd y canolfannau hynny yn ogystal â chyfrannu tuag at y galw i deithio. 2.4 Caiff bywiogrwydd canolfan ei adlewyrchu yn ôl pa mor brysur yw hi ar amseroedd gwahanol ac mewn adrannau gwahanol ohoni, yn ogystal a pha mor atyniadol yw r adnoddau a r cymeriad sydd yn dod a masnach i mewn. Mae hyfywedd ar y llaw arall yn cyfeirio at allu r ganolfan i ddenu buddsoddiad, nid yn unig er mwyn cynnal y safon presennol, ond er mwyn gwella r ganolfan ac addasu i r anghenion newidiol. 2.5 Dylai awdurdodau cynllunio lleol, trwy eu Cynlluniau Datblygu, ddatblygu strategaeth a pholisïau clir ar gyfer datblygu manwerthiant, ac ar gyfer dyfodol canolfannau trefi, rhanbarthol, lleol a phentrefi yn eu hardal hwy, sy n hyrwyddo sector manwerthu lwyddiannus sy n cefnogi cymunedau a chanolfannau. 2.6 Dylai r cynlluniau hyn sefydlu hierarchaeth canolfannau sy n bodoli n barod, adnabod y rhai sy n diwallu swyddogaethau arbenigol a bod yn glir ynghylch eu rôl yn y dyfodol. Dylent adnabod beth yw r pwysau a r cyfleoedd sy n newid a pharatoi ymatebion priodol iddynt. Dan rai amgylchiadau fe all fod yn angenrheidiol i gymryd camau gweithredol i adnabod lleoliadau yng nghanol tref neu ddinas ar gyfer eu ehangu neu mewn rhai eraill rheoli r gostyngiad ym mhwysigrwydd cymharol canolfan fel mae canolfannau eraill yn ehangu. Fe all delio gyda newid olygu ail ddiffinio ffiniau canolfannau neu adnabod newidiadau defnydd sy n dderbyniol. 2.7 Dylai Polisïau r Cynllun Datblygu:- Dylai polisïau annog amrywiaeth o ddefnyddiau mewn canolfannau. Dylid annog datblygiadau defnydd cymysg, er enghraifft, datblygiadau sy'n cyfuno manwerthu ag adloniant, bwytai a thai, er mwyn hybu canolfannau bywiol yn ogystal â lleihau'r angen i orfod teithio i ymweld ag amrywiaeth o gyfleusterau. Gall defnydd hamdden fod o fantais i ganol trefi ac i ganolfannau ardal, ac o roi digon o sylw i sicrhau amwynderau, gall hyn gyfrannu i economi fin nos lwyddiannus. ei bod yn hawdd cyrraedd canol trefi a chanolfannau eraill ar drafnidiaeth gyhoeddus, ar droed ac ar feic, gan gynnwys mesurau i roi blaenoriaeth i fysiau a chyfleusterau trafnidiaeth gyhoeddus. Dylent hefyd sicrhau ei bod yn gyfleus i bobl sy'n cael anhawster symud o gwmpas gyrraedd y canolfannau a defnyddio'r cyfleusterau'n hawdd. wahaniaethu rhwng prif ffryntiadau a ffryntiadau eilaidd yng nghanol trefi ac ystyried eu pwysigrwydd cymharol i gymeriad y canol. Un o 3

4 nodweddion prif ffryntiadau yw'r gyfradd uchel ddefnydd manwerthu, tra bod ffryntiadau eilaidd yn ardaloedd o ddatblygiad masnachol cymysg gan gynnwys, er enghraifft, bwytai, banciau a sefydliadau ariannol eraill. gefnogi rheolaeth canol trefi a chanolfannau llai lle bo'n briodol, Gall rheolaeth o'r fath, sy'n ymwneud â gwella a hyrwyddo, fod yn ffactor o bwys er mwyn sicrhau bywiogrwydd, atyniad ac ymarferoldeb canol trefi a phentrefi a chanolfannau ardal a lleol. 2.8 Mewn datganiad ym mis Hydref 2014, nododd Carl Sargeant fod angen adolygu ac ailwampio cyngor a pholisiau cynllunio manwerthu yng Nghymru. Ers hyn mae r gweinidog wedi rhoi cyfarwyddiadau i w swyddogion i ddechrau adolygiad o Polisi Cynllunio Cymru a TAN 4 (manwerthu a chanolfannau trefol) er mwyn sicrhau eu bod yn gyfredol ac yn ystyried anghenion a gofynion tref a chanolfannau manwerthu y ganrif yma. 3.0 Polisi Cyfredol Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri 3.1 Mae r polisi cyfredol ar ddatblygiadau manwerthu yn Eryri wedi eu gosod allan yng Nghynllun Datblygu Lleol Eryri ( ) gweler Atodiad Asesiad Manwerthu Methodoleg a diffiniadau 4.1 Roedd cwblhau r arolwg yn golygu ymweld a phob Canolfan Gwasanaeth Lleol ac Aneddiadau Gwasanaeth (ac eithrio Trawsfynydd a Llanberis) o fewn y Parc Cenedlaethol. Roedd unedau manwerthu yn cael eu cofnodi yn ôl eu enw, tref, category a math. Roedd y categoriau yn cynnwys: Siopau Cyfleus e.e. archfarchnadoedd, crasdy, cigydd, siop papur newydd, siop llysiau a ffrwythau Siopau Cymharu e.e. siop anrhegion, dillad, fferyllfa, nwyddau tŷ, trydanol, hynafolion Gwasanaethau e.e. bwytai/caffis, tafarndai, pryd ar glud poeth, banciau/cymdeithasau adeiladu, asiantwyr/priswyr tai Unedau gwag Arall 4.2 Mae r wybodaeth a gasglwyd yn cael ei arddangos yn ôl tref/pentref, yn y tablau ar mapiau ar y tudalennau dilynnol. 4

5 5.0 Lleoliad a chyd-destun 5.1 Mae r map ar y dudalen nesaf, yn dangos lleoliad y prif ganolfannau manwerthu yn y Parc Cenedlaethol a thu hwnt i hynny. Mae nifer o r canolfannau manwerthu yn y Parc Cenedlaethol yn gwasanaethu cymunedau lleol ac i bwrpasau twristiaeth. Mae r canolfannau hyn yn cael eu dylanwadu n gryf gan ganolfannau y tu allan i r Parc Cenedlaethol sydd gan leoedd manwerthu llawer mwy er enghraifft Bangor, Llandudno & Wrecsam. Mae r gallu i deithio i r canolfannau hyn yn dylanwadu n sylweddol ar y lefel yn ei chyfanrwydd o r ddarpariaeth manwerthu o fewn y parc cenedlaethol. Poblogaeth gymharol fach sydd yna ymhob un o r trefi sydd yn y parc cenedlaethol, fodd bynnag, mae hyn yn cynyddu n sylweddol yn ystod y tymor twristiaeth, yn enwedig yn ystod misoedd yr haf. Mae r nifer o unedau manwerthu sydd ar agor hefyd yn amrywio rhwng misoedd y gaeaf ar haf. Hierarchaeth Manwerthu Adnabuwyd Dolgellau a r Bala fel y rhai sydd ar ben yr hierarchaeth manwerthu ac maent yn ganolfannau gwasanaeth yn y Cynllun Datblygu Lleol sy n ymddangos. Yn is na nhw mae Harlech, Aberdyfi a Betws y Coed, sydd wedi cael eu hadnabod fel Aneddiadau Gwasanaeth yn y Cynllun Datblygu Lleol 1. 1 Cydnabyddir Trawsfynydd a Llanberis fel Aneddiadau Gwasanaeth yn y CDLl hefyd fodd bynnag ar gyfer dibenion yr asesiad manwerthu hwn nid ydynt wedi cae eu cynnwys fel canolfannau manwerthu bach iawn. 5

6 6

7 6.0 Dolgellau 6.1 Tref marchnad fach yw Dolgellau sydd wedi ei lleoli wrth droed Cader Idris yn ardal ddeheuol y parc cenedlaethol gyda phoblogaeth amcangyfrifedig o oddeutu Mae r dref yn cefnogi nifer o swyddogaethau ac mae n cefnogi ystod o wasanaethau a chyfleusterau. Y prif strydoedd siopau yw Llys Owain; Stryd Fawr; Porth Canol; Felin Isaf; Ffos Y Felin; Heol Y Bont; Lion Street a r Sgwâr (Eldon Square). 6.2 Mae gan Ddolgellau ddwy uwchfarchnad, Eurospar, oddi ar Ffordd Bala a r CO-OP, oddi ar Bont yr Arran sy n gorwedd y tu allan i r ardal fasnachol a adnabuwyd fodd bynnag maent wedi cael eu cynnwys yn yr asesiad hwn, oherwydd y gwasanaeth caiff ei ddarparu I r dref a r ardal. 6.3 Mae r tabl isod yn dangos bod y rhan fwyaf o ardal fasnachol Dolgellau yn cynnwys un ai gwasanaethau defnydd er enghraifft caffis, tai bwyta a banciau, a siopau yn gwerthu nwyddau cymharu fel dillad, dodrefn neu Siopau Anrhegion er enghraifft. Dim ond 10.5 % sy n gwerthu nwyddau cyfleus er enghraifft y Crasdy, Cigydd, Siop Lysiau a Ffrwythau a r Uwchfarchnadoedd. Nifer yr Unedau % Cyfanswm Dosbarth Defnydd A Cyfanswm Math Cyfleus Cyfanswm Math Cymharu Cyfanswm Gwasanaethau Cyfanswm Unedau Gwag 15 Cyfanswm Math Arall Mae r nifer o unedau manwerthu sydd wedi eu llenwi yn Nolgellau wedi lleihau ers arolwg Mae yna leihad bychan wedi bod yn y nifer o siopau math cyfleus a lleihad yn y nifer o siopao math cymharu a gwasanaeth. 6.5 Mae canran uchel o siopau math cymharu (31.4%) wedi ei categoreiddio fel siopau anrhegion/crefftau. 6.6 Roedd yna 6 uned gwag yn fwy yn y Ganolfan Wasanaeth Leol yn ystod arolwg 2015 o I gymharu ac arolwg (Cynhaliwyd y ddau arolwg yn ystod misoedd y haf) 6.7 Roedd unedau manwerthu, nad oedd yn cael eu cyfrif fel defnydd A1, yn cyfrif am 36.8% o holl unedau manwerthu Dolgellau. Mae r map ar y dudalen nesaf yn dangos ardal manwerthu Dolgellau ac mae n adnabod y gwahanol ddefnydd masnachol yn y dref. 7

8 *mae n bwysig nodi na efallai fydd cyfanswm unedau ar y map yn cyd-fynd yn union gyda r ffigyrau yn y tablau. Y rheswm am hyn yw mewn rhai achosion roedd yna fwy nag un uned mewn un adeilad, er enghraifft Arced Idris. 8

9 7.0 Bala 7.1 Lleolir Y Bala ar lannau Llyn Tegid a mae gan y dref swyddogaeth fel canolfan i dwristiaid ac fel canolfan wasanaeth ar gyfer yr ardal o gwmpas, mae ganddi boblogaeth amcangyfrifedig o Y Stryd Fawr yw r prif fan masnachol yn Y Bala. Nifer yr Unedau % Cyfanswm Dosbarth Defnydd A Cyfanswm Math Cyfleus Cyfanswm Math Cymharu Cyfanswm Gwasanaethau Cyfanswm Unedau Gwag 10 Cyfanswm Arall Mae r nifer o unedau manwerthu wedi eu llenwi, yn Y Bala, wedi cynyddu ychydig ers yr arolwg blaenorol yn Yn ogystal a hyn, roedd yna gynydd bychan yn y nifer o siopau cyfleus a gwasanaethau ond lleihad (o ddau) yn y nifer o siopau cymharu. 7.4 Mae gan Y Bala ganran uwch o siopau cyfleus na Dolgellau (er fod y gwir rif tua r ru n peth) gyda 14.5 % a chanran llai o siopau cymharu, sef 40.3%. Mae gan Y Bala ganran uwch o unedau manwerthu gwasanaeth na Dolgellau. 7.5 Roedd 25% o unedau manwerthu gwasanaethol Y Bala wedi ei cyfrif fel Tafarndai, tra bo 21.4% o holl unedau gwasanaethol yn cael eu cyfrif fel bwytai/caffi. Roedd 28% o siopao cymharu yn cael eu cyfrif fel siopau anrhegion/crefftau 7.6 Roedd yna 10 uned manwerthu gwag yn Y Bala, sef dwbl y nifer a gofnodwyd yn ystod arolwg Roedd unedau manwerthu, nad oedd yn cael eu cyfrif fel defnydd A1, yn cyfrif am 35.5% o holl unedau manwerthu Y Bala Mae r map ar y dudalen nesaf yn adnabod lleoliad yr ardal manwerthu yn Y Bala a r gwahanol fathau o ddefnydd masnachol o fewn yr ardal honno. 9

10 *mae n bwysig nodi na efallai fydd cyfanswm unedau ar y map yn cyd-fynd yn union gyda r ffigyrau yn y tablau. Y rheswm am hyn ydy mewn rhai achosion mae un adeilad yn cynnwys fwy nag un uned manwerthu. 10

11 8.0 Harlech 8.1 Lleolir Harlech ar arfordir gorllewinol y Parc Cenedlaethol ac mae n gwasanaethu fel atyniad i dwristiaid gan fod yno Gastell Edward y 1af ac fel canolfan wasanaeth ar gyfer ei phoblogaeth amcangyfrifedig o 1242 a r pentrefi o i hamgylch. Lleolir y brif ardal manwerthu o gwmpas Y Stryd Fawr Nifer yr Unedau % Cyfanswm Dosbarth Defnydd A Cyfanswm Math Cyfleus Cyfanswm Math Cymharu Cyfanswm Gwasanaethau Cyfanswm Unedau Gwag Mae yna ostyngiad wedi bod yn y nifer o unedau llawn yn Harlech, wrth gymharu a ffigyrau arolwg Gwelwyd y gostyngiad mwyaf o fewn siopau cymharu. 8.3 Mae gan Harlech nifer cymharol uchel o siopau cyfleus, sef 20%, a nid oes ganddi uwchfarchnad fel Y Bala a Dolgellau, yr uwchfarchnad agosaf yw r un ym Mhorthmadog 10 milltir i ffwrdd. Mae hanner y defnydd masnachol yn berthnasol i wasanaeth caffis a thai bwyta er enghraifft. 8.4 Mae 52.9% o holl unedau gwasanaeth yn Harlech, wedi ei cofnodi fel bwytai/caffis. Yn nhermau siopau math cymharu, y math mwyaf cyffredin o siopau oedd siopau anrhegion/crefftau, oedd yn cyfrif am 41.7% o holl siopau cymharu yn yr anedd wasanaeth. 8.5 Nododd rhai o drigolion Harlech fod y gostyngiad mewn unedau manwerthu yn y dref yn gallu cael ei gysylltu a r ffaith fod gwesty Dewi Sant wedi cau yn ogystal ac ail-ddatblygiad Pont Briwet a achosodd lleihad yn y nifer o ymwelwyr a phobl yn y dref. 8.6 Mae gan Harlech 11 uned gwag, sydd yn gynnydd uchel o r 4 uned gwag a welwyd yno yn ystod arolwg Roedd unedau manwerthu, nad oedd yn cael eu cyfrif fel defnydd A1, yn cyfrif am 50% o holl unedau manwerthu yn Harlech Mae r map ar y dudalen nesaf yn adnabod lleoliad yr ardal manwerthu yn Harlech a r gwahanol fathau o ddefnydd masnachol o fewn yr ardal honno. 11

12 12

13 9.0 Aberdyfi 9.1 Tref glan môr yw Aberdyfi ar arfordir deheuol y Parc Cenedlaethol gyda phoblogaeth amcangyfrifedig o 640; fodd bynnag mae r nifer hwn yn tyfu n sylweddol yn ystod misoedd yr haf enwedig pan fo r tymor twristiaid ar ei anterth. Mae r ardal manwerthu ar y blaendraeth yn ei chrynswth gyda r rhan fwyaf o r siopau wedi eu lleoli ar Sea View Terrace a New Street. 9.2 Mae yna wahaniaeth eithriadol ym mhoblogaeth yr Anheddiad Gwasanaeth yma rhwng misoedd y haf a r gaeaf, a mae hyn yn adlewyrchu ar nifer yr unedau manwerthu sydd ar agor yn y tymhorau gwahanol yma. Nifer yr Unedau % Cyfanswm Dosbarth Defnydd A Cyfanswm Math Cyfleus Cyfanswm Math Cymharu Cyfanswm Gwasanaethau Cyfanswm Unedau Gwag Mae yna gynnydd wedi bod (o un uned) yn y nifer o unedau manwerthu gweithredol, yn Aberdyfi, ers arolwg manwerthu Roedd siopau cymharu yn cyfrif am 51.4% o holl unedau, a roedd siopau anrhegion/crefftau yn cyfrif am 47.4% o r holl siopau cymharu. 9.5 Ers cau Londis yng nghanol yr anheddiad gwasanaeth, does dim ond un siop cyfleus ar ol yng nghanol Aberdyfi, sef cigydd. Mae rhaid i drigolion drafeulio i Fachynlleth neu Tywyn ar gyfer yr archfarchnad agosaf. Er hyn mae yna garej Spar ar gyrion Aberdyfi. 9.6 Cafodd 52.9% o holl unedau gwasanaeth y dref ei categoreiddio fel Bwytai/caffis 9.7 Roedd yna 5 uned gwag yn Aberdyfi yn ystod cyfnod arolwg manwerthu haf Roedd unedau manwerthu, nad oedd yn cael eu cyfrif fel defnydd A1, yn cyfrif am 40.5% o holl unedau manwerthu yn Aberdyfi Mae r map ar y dudalen nesaf yn adnabod lleoliad yr ardal manwerthu yn Aberdyfi a r gwahanol fathau o ddefnydd masnachol o fewn yr ardal honno. 13

14 14

15 10.0 Betws y Coed 10.1 Lleolir Betws y Coed yn ardal gogledd ddwyreiniol y parc cenedlaethol gyda phoblogaeth amcangyfrifedig o 420. Mae r ardal fanwerthu wedi ei chrynhoi o gwmpas Ffordd Caergybi a Ffordd yr Orsaf. Nifer yr Unedau % Cyfanswm Dosbarth Defnydd A Cyfanswm Math Cyfleus 4 8 Cyfanswm Math Cymharu Cyfanswm Gwasanaethau Mae yna gynnydd wedi bod yn y nifer o unedau manwerthu ym Metws y Coed rhwng arolwg manwerthu 2014 a 2015, gyda cynnydd yn y nifer o siopau cymharu a gwasanaeth 10.3 Mae r pentref yn atyniad prysur i ymwelwyr gydol y flwyddyn ac felly mae yno nifer uchel o siopau cymharu er mwyn darparu ar gyfer y farchnad hon. Mae 56% o r siopau yn gwerthu nwyddau cymharu gyda chrynhoad o siopau yn gwerthu dillad ac offer awyr agored Roedd 56% o holl unedau gwasanaeth yr anheddiad gwasanaeth yn cael eu cyfrif fel bwytai/caffis 10.5 Roedd yna 3 uned gwag ym Metws y Coed yn ystod cyfnod yr arolwg 10.6 Roedd unedau manwerthu, nad oedd yn cael eu cyfrif fel defnydd A1, yn cyfrif am 32% o holl unedau manwerthu ym Metws y Coed Mae r map ar y dudalen nesaf yn adnabod lleoliad yr ardal manwerthu yn Betws y Coed a r gwahanol fathau o ddefnydd masnachol o fewn yr ardal honno. 15

16 16

17 11.0 Problemau cyffredinol o fewn y sector manwerthu 11.1 Yn ôl y Ganolfan Ymchwil Manwerthu, 2012 oedd y flwyddyn waethaf ers 2008 yn y D.U, gyda mwy na 48,000 o weithwyr, 4,000 siop a 52 o fanwerthwyr wedi eu effeithio. Mae r tabl isod yn dangos yr effaith ers Cyfnod amser Cwmniau a fethodd Siopau a effeithwyd Gweithwyr a u effeithwyd 2012 (12 mis) 52 3,936 48, (12 mis) 31 2,469 24, (12 mis) , (12 mis) 37 6,536 26, (12 mis) 54 5,793 74, (12 mis) 25 2,600 14, Er fod tystiolaeth fod y sector manwerthu wedi gwella ac adfer yn 2013, mae astudiaethau diweddar gan y Ganolfan Ymchwil Manwerthu Cymru yn nodi fod yna 14,500 siop yn Mae hyn wedi cael ei amcanu i ostwng o 29% erbyn Mae r adroddiad Tueddiadau Manwerthu gan y GVA yn nodi bod cynnydd mewn siopa ar-lein wedi cael effaith enfawr ar ganolfannau manwerthu. Tra bo r sector manwerthu wedi dioddef, mae gwariant ar-lein wedi cynyddu 15% at 21 biliwn erbyn Mae buddion sefydlu busnes ar-lein yn cynnwys: Gwerthu uniongyrchol i r cwsmer yn cael gwared o r angen am gostau fel rhent a staffio, sydd yn cadw prisiau y cynnyrch i lawr Gwariant ar-lein wedi ai amcangyfrif i gynrychioli 70% o r sectorau trydanol, cerddoriaeth a gemau cyfrifiadurol erbyn 2013 Hyd hyn, nid yw r sectorau gwerthu dillad, esgidiau a bwyd wedi cael eu effeithio lawr, gyda cwsmeriad yn hapusach o weld yr eitamau yn y siop cyn eu prynu 12.0 Ystyriaethau o fewn mannau manwerthu APCE 12.1 Tra n cadw gyda tueddiadau ar ledled Cymru a r D.U, mae r nifer o siopau yn y canolfannau hyn i gyd wedi disgyn dros y blynyddoedd gyda rhai eiddo wedi cael eu troi ar gyfer defnydd preswyl neu ddefnydd arall sydd a wnelo dim a manwerthu. Betws y Coed ac Aberdyfi oedd yr unig ddwy ganolfan i weld cynnydd bychan yn y nifer o unedau manwerthu. Er hyn mae r nifer o unedau manwerthu sydd ar agor yn Aberdyfi yn amrwyio yn eithriadol rhwng tymor y gaeaf a r haf Un peth sy n peri pryder yw Gorchymyn Cynllunio Gwlad a Thref (Dosbarthiadau Defnydd Nid oes angen caniatâd cynllunio o fewn rhai dosbarthiadau penodol cyn belled a bod y defnydd yn cael ei ymgynnal, bod y 17

18 caniatâd cynllunio wedi cael ei weithredu ac nad oes amod cyfyngol ynghlwm iddo Mae siopau n disgyn o fewn Dosbarth A1, - mae newid defnydd rhwng defnydd sydd ill dau o fewn y dosbarth yn ddatblygiad a ganiateir. Felly fe all siop nwyddau cyffredinol mewn pentref gael ei newid i siop hen greiriau neu oriel gelf a chanlyniad hynny yw bod y trigolion lleol yn colli r cyfleuster Trefi a Phentrefi eraill yn Eryri (na gafwyd eu cynnwys o fewn yr arolwg manwerthu) 13.1 Mynegwyd pryder ynghylch colli siopau mewn trefi a phentrefi eraill o fewn y Parc Cenedlaethol. Er nad yw r aneddiadau hyn yn darparu r ystod o wasanaethau a ddarperir gan y canolfannau a adnabuwyd yn yr astudiaeth manwerthu, maent er hynny yn darparu swyddogaethau gwerthfawr ar gyfer eu cymunedau lleol ac maent yn gyfansoddion pwysig wrth gadw bywiogrwydd lleol Bydd yr Awdurdod yn ystyried a ydi hi n briodol atal colli rhagor o unedau manwerthu a bydd yn ymchwilio i r posibilrwydd o ddiwygio polisïau er mwyn atal gostyngiad yn y nifer o siopau, trwy eu trosi ar gyfer dibenion sydd a wnelo dim a manwerthu (yn enwedig defnydd preswyl), yn yr aneddiadau hyn. Mae polisi NG:Gwasanaethau a Chyfleusterau Cymunedol, o GDLl Eryri, yn cefnogi cadw cyfleusterau a gwasanaethau cymunedol megis siopau cyfleus, gan eu bod yn darparu gwasanaeth allweddol i gefnogi cynaliadwyedd cymunedau r Parc Cenedlaethol. Mae polisi NG yn nodi y bydd newid defnydd o wasanaeth neu gyfleustra cymunedol yn cael ei wrthod oni bai y gellir profi fod parhau i ddefnyddio yr uned yn ei ffurf presennol yn anhyfyw neu n anaddas. Byddai cais cynllunio angen cynnwys gwybodaeth ychwanegol i ddangos pam na elli r ei ddefnyddio mwyach fel siop. Dylai r wybodaeth gynnwys: Tystiolaeth fod y siop wedi cael ei farchnata ar y farchnad ar gyfer defnydd busnes Tystiolaeth o hyfywdra ariannol y busnes os yw r adeilad yn cael dybio yn anhyfyw Fe fydd angen cyflwyno Datganiad Cymunedol ac Ieithyddol (gwybodaeth ychwanegol wedi ei gynnwys yn Nghanllaw Cynllunio Atodol y r Awdurdod ar y Iaith Gymraeg). Fe fydd yr Awdurdod hefyd yn casglu barn y Cyngor Cymuned ar unrhyw gais/ 14.0 Ardaloedd danfon siopa yr archfarchnadoedd 14.1 Gan fod y ddarpariaeth o uwcharchfarchnadoedd yn gyfyngedig mae gwasanaethau danfon siopa i r cartref yn chwarae rhan bwysig o ran darparu nwyddau cyfleus. 18

19 14.2 Mae Co-op yn Nolgellau a r Bala yn cynnig gwasanaeth danfon siopa adref. Fodd bynnag mae angen i r nwyddau gael eu prynu yn y siop ei hun ac mae n rhaid gwario 25 o leiaf. Os yw r gwariant o dan 25 yna fe fydd cost o 3 am ddanfon y nwyddau. Os caiff gwasanaeth danfon ei archebu ar gyfer ardal tu allan y radiws a osodwyd gan Co-op yna gall ffi o 5 gael ei godi. Nid yw r gwasanaeth hwn ar gael ar lein Fe wnaiff Tesco extra ym Mangor ddanfon nwyddau sy n cael eu harchebu ar lein i r holl leoedd yn y Parc Cenedlaethol, codi r tâl am y gwasanaeth sy n amrywio o yn ddibynnol ar pryd y danfonir y nwyddau Rhoddwyd ganiatad Cynllunio i archfarchnad newydd yn Y Bala yn ystod Tachwedd Fe fydd yr archfarchnad Co-op newydd yn cael ei leoli ar hen safle Systems Scaffolding ym Mharc Menter Y Bala Cyfleoedd Manwerthu yng Ngogledd Cymru 15.1 Mae yna nifer o drefi o fewn amser teithio o 1 awr o fewn ffin y Parc Cenedlaethol Mae buddsoddiad mewn datblygiadau manwerthu yng Nghaer, a Wrecsam a Llandudno wedi gwella eu hatyniad fel cyrchfannau siopau ar gyfer pobl sy n byw yn rhan ddwyreiniol y Parc Cenedlaethol Mae Bangor, ac i raddau llai, Caernarfon, yn gwasanaethu r rhai sy n byw yn y gogledd orllewin. Mae Aberystwyth yn darparu r atyniad i r rhai sy n byw yn ne orllewin y Parc Mae dalgylch arfarchnadoedd Porthmadog a Machynlleth yn ymestyn i fewn i r Parc Cenedlaethol, a fe gaiff rhain effaith gynyddol ar siopau cyfleus yn y trefi a phentrefi llai Mae n rhaid i fanwerthwyr yng nghanolfannau r Parc Cenedlaethol gystadlu gyda r profiad siopa sy n cael ei gynnig yn y canolfannau hyn. Mae r canolfannau hyn yn darparu nid yn unig gwell dewis o allfannau manwerthu cyffelyb, ond hefyd maent yn darparu gwell ystod o allbynnau cyfleus ar ffurf uwch archfarchnadoedd. Gall y rhain effeithio n andwyol ar hyfywedd allfannau manwerthu yn y Parc Cenedlaethol Mae r tŵf mewn siopa a bancio ar-lein yn dueddol o gynyddu wrth i ryngrwyd band llydan ddod yn fwy amlwg mewn ardaloedd cefn gwlad. Fe all hyn gael effaith ychwanegol ar siopau cymharu o fewn y Parc Cenedlaethol, yn enwedig o fewn y sector newyddau trydanol Dylid rhoi cefnogaeth i ddatblygu cyfleoedd i werthu cynnyrch lleol, drwy annog manwerthwyr i brynu n lleol ac i gynhyrchwyr werthu n uniongyrchol i gwsmeriaid drwy farchnadoedd ffermwyr. Dylai nwyddau a gwasanaethau arbenigol a marchnadoedd arbenigol priodol gael eu annog 19

20 16.0 Casgliadau 16.1 Mae Dolgellau, Bala a Harlech wedi profi colled mewn siopau dros y blynyddoedd gyda nifer ohonynt yn cael eu colli i r sector manwerthu yn gyfan gwbl am eu bod yn cael eu trosi i aneddiadau, neu lety gwyliau. Fe welodd Betws y Coed ac Aberdyfi gynydd bychan o fewn y nifer o unedau manwerthu. Fe wnaeth y 5 Canolfan Wasanaeth Leol / Anheddiadau Gwasanaeth weld gostyngiad yn y nifer o siopau cyfleus o fewn ei ardal, gyda canrannau siopau cymharu a gwasanaeth yn cynyddu. Mae hyfywdra Aberdyfi a Harlech fel canolfannau manwerthu yn ddibynnol ar y tymor. Er enghraifft mae yna wahaniaeth mawr yn y nifer o unedau manwerthu wedi ei llenwi / ar agor rhwng tymor y gaeaf a r haf oherwydd niferoedd amrywiol o ymwelwyr yn ystod y tymhorau Mae Harlech yn anheddiad sydd wedi dioddef yn ddiweddar o ran unedau manwerthu sydd ar agor / wedi eu llenwi. Mae tystiolaeth ar lafar gan driogolion lleol yn cysylltu r duedd gyda r ffaith fod Gwesty Dewi Sant wedi cau yn 2008, a fod Pont Briwet wedi ei gau a i ailddatblygu rhwng 2013 a Mae newid defnydd o fewn Dosbarth A1 o r UCO wedi digwydd ac mae siopau cyfleus a oedd yn gwasanaethu cymunedau lleol wedi newid i fod yn siopau anrhegion, wedi eu hanelu at wasanaethu ymwelwyr yn bennaf. Fe gafodd cais cynllunio diweddar, ar gyfer newid defnydd uned manwerthu i ffurfio rhan o uned breswyl yn Y Bala, ei ganiatau, oherwydd y ffaith fo r uned wedi bod yn wag ag ar werth am fwy na 2 flynedd heb unrhyw wir ddiddoreb oherwydd ei faint. Gall colli unedau manwerthu i ddefnyddiau eraill ddifrodi hyfywdra a bywiogrwydd ardaloedd masnachol, yn ogystal a effeithio r dreftadaeth adeiledig, ac ar brydiau, y gwerth esthetig. Fe all cyflwyno r polisi mewn achosion fel yr uchod, ble mae r uned manwerthu wedi bod yn wag am gryn amser heb ddiddordeb, gan y byddai cael uned manwerthu gwag mewn anheddle yn gallu cael effaith negyddol ar dreftadaeth adeiledig a gwerth esthetig canol tref Fel y gwelir uchod, mae yna rai enghreifftiau mewn anheddiadau, e.e. Aberdyfi ac Y Bala, ble mae ceisiadau newid defnydd, o fod yn unedau manwerthu, wedi cael eu caniatau sydd yn groes i bolisi. 20

21 17.0 Goblygiadau ar gyfer adolygu r cynllun 17.1 Mae polisi presennol Cynllun Datblygu Lleol Eryri yn nodi o fewn y mannau manwerthu a ddynodwyd yn Aberdyfi, Bala, Betws y Coed, Dolgellau a Harlech, gwrthwynebir newid defnydd o adeilad manwerthu llawr gwaelod (siopau A1) i unrhyw ddosbarth defnydd arall 17.2 Mae rhai achosion wedi gweld unedau defnydd dosbarth A1 wedi newid i uned wedi ei rannu yn A1/A3, a mae rhai unedau wedi cael eu colli yn gyfangwbl i ddefnydd preswyl. Er fod cael anheddiad gyda unedau wedi eu llenwi gyda dosbarth defnydd A3 neu A2 yn well na cael nifer o unedau A1 gwag, mae angen gofalu nad yw anheddiadau yn cael eu gorlenwi gyda unedau dosbarth defnydd A3/A2 (e.e. siopau prydau parod, tafarndai, caffis a banciau) a allai eu gwneud yn llai deiniadol i ymwelwyr. Mae angen cynnal cymsgedd o ddosbarthau defnydd er mwyn darparu ar gyfer anghenion pawb ac sicrhau bywiogrwydd a hyfywedd y canolfannau manwerthu Mae diwygiad o r polisi presennol wedi cael ei amlinellu i fanylu y byddai ceisiadau ar gyfer trosi unedau manwerthu llawr gwaelod i unedau preswyl/llety gwyliau yn cael ei wrthod ym mhob achos, er mwyn rhoi terfyn ar y duedd sydd mewn rhai anheddiadau o golli unedau manwerthu llawr gwaelod. Er hyn, er mwyn ceisio lleihau y nifer o unedau gwag o fewn yr anheddiadau, fe allai r diwygiad gynnwys ystyried y byddai newid defnydd uned manwerthu llawr gwaelod (o ddefnydd A1 i ddefnydd A2 neu A3) yn cael ei ganiatau os y gellir profi nad yw n hyfyw datblygu uned A1 a fo r uned wedi bod yn wag ac heb ddiddordeb am ddwy flynedd neud fwy. Yn ogystal fe fyddai angen i r ymgeisydd brofi angen yr uned ychwanegol A2/A3 i r gymuned/anheddiad leol Er hyn, fe fyddai diwygiad polisi o r fath yma angen cynnwys gwaith monitro manwl i wneud yn siwr nad yw unedau manwerthu A1 yn gostwn i lefelau niweidiol yn yr anheddiadau yma. Mae canrannau presennol o r unedau manwerthu, nad oedd yn cael eu cyfrif fel defnydd A1, wedi ei nodi isod: Aberdyfi 40.5% Bala 35.5% Betws y Coed 32.0% Dolgellau 36.8% Harlech 50% 17.5 Mae targedau polisi, gafodd ei gosod gan Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri, (yn nhermau rheoli canrannau o unedau manwerthu nad yw n ddefnydd A1) wedi ei osod i gynnal cyfradd o 10% i 25% o r gyfradd a osodwyd yn ystod archwiliad y Cynllun Datblygu Lleol, a oedd yn 33%. Mae r canrannau presennol yn awgrymu y byddai canran unedau nad oedd yn ddefnydd A1 yn Harlech yn uwch na r gyfradd cynnal yma. 21

22 17.6 Mae unedau gwag yn difrodi bywiogrwydd anheddiad. Agwedd bositif posib i r diwygiad yma, fyddai gweld gostyniad yn y cyfartaledd unedau gwag ymm mhum prif anheddiad y Parc, sydd yn 15.2% yn bresennol. Harlech sydd ar raddfa uchaf o unedau gwag, gyda 25.6%. Mae r canran unedau gwag o fewn Parc Cenedlaethol Eryri, sydd yn 15.2%, yn uwch na cyfartaledd y D.U, oedd yn 12.2% fel a gyfrifwyd yn Mae r polisi presennol yn nodi y dylir unrhyw ddatblygiad manwerthu (gan gynnwys archfarchnadoedd bwyd), sydd yn gwasanaethu dalgylch ehangach na r anheddiad mae wedi ei leoli ynddo, fod yn gyfyngiedig i r Bala a Dolgellau. Mae r polisi hefyd yn nodi y bydd angen i unrhyw ddatblygiad gael ei leoli o fewn y prif fan manwerthu neu o fewn pellter cerdded rhesymol o ganol y dref (200m). Cynigir y dyler ymestyn y byffer 200m i gyrraedd hyd at 300m er mwyn rhoi mwy o gyfleoedd i ddatblygwyr a hyrwyddo datblygiadau manwerthu a chyflogaeth o fewn yr aneddiadau hyn. Ychydig iawn o gyfleoedd ar gyfer datblygu sydd o fewn y byffer 200m presennol, felly cynigir y byffer 300m newydd Mae rhai newidiadau yn cael eu cynnig i r ardaloedd manwerthu o fewn yr aneddiadau. Mae r newidiadau hyn yn cael eu nodi isod fesul aneddiad; Aberdyfi Mae r newid arfaethedig yn cynnwys byrhau ochr gorllewinol yr ardal fanwerthu gan fod rhai unedau wedi eu colli i ddefnydd preswyl. Cynigr creu ardal fanwerthu arwahan ymhellach i r gorllewin ar y stryd gan fod yna ychydig o unedau yno yn bresennol Bala Mae r newidiadau arfaethedig i ardal fanwerthu Bala yn golygu gostyngiad bychan i r ardal. Mae r ardaloedd a gymrwyd allan yn cynnwys Adeiladau r Aran ar y Stryd Fawr, ac unedau ar Heol Tegid sydd bellach yn unedau preswyl. Fe fydd hefyd lleihad i r ardal fanwerthu ar ben gogleddol yr ardal ar Heol yr Orsaf a olygai r ardal yn dod i ben wedi siop cigydd T.J. Roberts & Sons. Betws y Coed Cynigir ehangu ardal manwerthu Betws y Coed. Mae hyn yn golygu cynnwys Caban y Coed ar Ffordd yr Orsaf, Garden Nursery ar Ffordd Caergybi a dwy uned i r de or ardal fanwerthu ym Mhendyffryn. Dolgellau Cynigir estyniad bychan ar gorneli de orllewin a de ddwyrain o r ardal manwerthu er mwyn cynnwys a gwarchod unedau manwerthu presennol Harlech Cynigir estyniad bychan i r ochr gogledd orllewin o r ardal manwerthu, a fydd yn golygu cynnwys unedau ar stryd Maesgwyn tuag at y castell gan eu bod yn unedau manwerthu presennol 22

23 ATODIAD 1 Polisi Manwerthu Cynllun Datblygu Lleol Eryri Mae datblygiad manwerthu yn bwysig i fwynhad trigolion lleol ac ymwelwyr sy n dod i r Parc. Wrth lywio datblygiad manwerthu mae n bwysig bod cydbwysedd yn cael ei daro rhwng anghenion lleol ac ymwelwyr Yn y Parc Cenedlaethol, Y Bala a Dolgellau sydd gan yr ardaloedd manwerthu mwyaf eang, gyda chraidd mân werthiant llai yn seiliedig fwy ar dwristiaeth yn Aberdyfi, Betws y Coed a Harlech. Dylai datblygiadau e.e. archfarchnadoedd gael eu lleoli o fewn aneddiadau mwy Y Bala a Dolgellau oherwydd meant yn fwy addas a chynaliadwy fel lleoliadau ac meant yn hygyrch trwy gyfrwng y rhan fwyaf o ffyrdd o deithio. Mae r prif rannau manwerthu yn Y Bala, Dolgellau, Aberdyfi, Betws y Coed a Harlech wedi cael eu dangos ar y mapiau manwl ar gyfer y trefi hyn. Mae n bwysig datblygiadau manwerthu yn cael eu cyfyngu i r mannau hyn oherwydd rhain yw r lleoliadau mwyaf cynaliadwy ar gyfer datblygiadau manwerthu oherwydd gellir cael mynediad atynt trwy gyfrwng y rhan fwyaf o ddulliau o deithio, ac maent o fewn cyrraedd gwasanaethau eraill a ddarperir yng nghanol y dref. Yng nghanol rhai trefydd collwyd rhain unedau manwerthu i ddefnydd arall. Gall hyn niweidio bywiogrwydd economaidd a hyfywedd ardaloedd masnachol, yn ogystal ag effeithio ar y dreftadaeth adeiledig ac ar rai adegau ar y gwerth esthetig. Er mwyn mynd i r ymrafael a r tueddiad hwn bydd yr Awdurdod yn ymwrthod â chynigion ar gyfer newid defnydd A1 (siop) ar gyfer defnydd arall. Mewn trefi a phentrefi eraill o fewn yr awdurdod caniateir datblygiad manwerthu ar raddfa fach cyn belled a i fod wedi a cael ei leoli o fewn y prif leoedd adeiledig. Polisi Datblygu 24: Manwerthu Bydd Ceisiadau ar gyfer datblygiadau manwerthu newydd o fewn y Parc Cenedlaethol yn cael eu cefnogi os yw: 1. Unrhyw ddatblygiad manwerthu hwylustod (gan gynnwys archfarchnadoedd bwyd) sydd yn gwasanaethu dalgylch ehangach na r anheddiad mae wedi ei leoli ynddo yn gyfyngiedig i r Bala a Dolgellau. Bydd angen i unrhyw ddatblygiad fael ei leoli o fewn y prif fan manwerthu neu o fewn pellter cerdded rhesymol o ganol y dref (200m) gyda mynediad da i gerddwyr a r holl ddulliau cludiant. 2. Mae r datblygiad yn cryfhau economi manwerthu r anheddiad ac yn cyfrannu at ei fywiogrwydd a i hyfywedd 23

24 3. Y datblygiad wedi I leoli o fewn prif fannau adeiledig aneddiadau gwasanaeth ac aneddiadau eilaidd eraill, dylai r raddfa fod yn briodol I w osodiad a bod y cais yn bennaf ar gyfer ac er budd y gymuned leol O fewn y mannau manwerthu a ddynodwyd yn Aberdyfi, Bala, Betws y Coed, Dolgellau a Harlech, gwrthwynebir newid defnydd o adeilad manwerthu llawr gwaelod (siopau A1) i unrhyw ddosbarth defnydd arall 24

25 Atodiad 2 Crynodeb o r Asesiad Manwerthu Dolgellau - Awst 2015 Categoriau Dosbarth Defnydd Cyfanswm Unedau Manwerthu Llawn 76 A1 48 Cyfanswm Siopau Cyfleus 8 A2 12 Cyfanswm Siopau Cymharu 35 A3 15 Cyfanswm Gwasanaeth 33 D1 1 Cyfanswm Unedau Gwag 15 Cyfanswm Arall 0 Siopau cyfleus Crasdy 1 Cigydd 1 Siop Bapurau/ Cyfleus 3 Archfarchnad 2 Siop Lysiau 1 Siopau cymharu Cyffredinol (dillad cymysg, awyr agored) 6 Dodrefn, Carpedi, Cartref, DIY 5 Fferyllfa 2 Siop elusen 2 Trydanol / Ffonau symudol 1 Siopau anrhegion 11 Siop feiciau 1 Siop flodau 2 Gemwaith 1 Delicatessen 1 Siop anwedd 1 Celf 2 Unedau gwasanaeth Bwytai/caffis 8 Siop prydau parod 3 Trin gwallt/harddwch 3 Banc / Cymdeithas adeiladu / Cyfreithwyr / Swyddfa bost 12 Gwerthwyr Tai /Priswyr 2 Tafarndai 4 25

26 Optegwyr 1 Gwag rotary dolgellau Dolgellau Gwag Llyfrau under flats - Central Buildings Dolgellau Gwag Gwag agau Dolgellau Gwag Gemwaith moncrieffe Dolgellau Gwag Trin gwallt Dolgellau Gwag Trin gwallt Dolgellau Gwag Crefftau Dolgellau Gwag Trin gwallt whittingham ridell Dolgellau Gwag Cyfrifon siop stationary Dolgellau Gwag Offer swyddfa/diy siop iach Dolgellau Gwag X ex beauty Dolgellau Gwag X dylanwad da Dolgellau Gwag Wedi symud chinese cottage Dolgellau Gwag Siop prydau parod ty brics Dolgellau Gwag Melysion aber cottage Dolgellau Gwag Caffi/B&B 26

27 Bala Awst 2015 Categoriau Dosbarth Defnydd Cyfanswm Unedau Manwerthu Llawn 62 A1 40 Cyfanswm Siopau Cyfleus 9 A2 6 Cyfanswm Siopau Cymharu 25 A3 16 Cyfanswm Gwasanaeth 28 Cyfanswm Unedau Gwag 10 Cyfanswm Arall 2 Siopau cyfleus Siop Bapurau/Cyfleus 4 Archfarchnad 2 Cigydd 2 Siop lysiau 1 Siopau cymharu Siop lyfrau 1 Siop elusen 2 Fferyllfa 1 Siopau anrhegion a chrefftau 7 Dodrefn/carpedi/cartref 3 Celf 1 Cyffredinol (Dillad cymysg) 4 Siop feiciau 1 Pysgota 1 Modurol / Darnau cerbydau 1 Trydanol 1 Melysion 1 Siop alcohol 1 Unedau gwasanaeth Bwytai/Caffis 6 Siopau prydau parod 3 Gwerthwyr Tai / Priswyr 3 Banc / Cymdeithas adeiladu / Cyfreithiwyr / Swyddfa bost 4 Tafarndai 7 Trin gwallt / Harddwch 5 27

28 Aberdyfi - Awst 2015 Categoriau Dosbarth Defnydd Cyfanswm Unedau Manwerthu Llawn 37 A1 22 Cyfanswm Siopau Cyfleus 1 A2 2 Cyfanswm Siopau Cymharu 19 A3 13 Cyfanswm Gwasanaeth 17 Cyfanswm Unedau Gwag 5 Siopau cyfleus Cigydd 1 Siopau cymharu Cyffredinol (Dillad cymysg) 6 Siopau anrhegion / crefftau 9 Fferyllfa 1 Celf 2 Cartref 1 Unedau gwasanaeth Bwytai / Caffis 9 Siopau prydau parod 2 Gwerthwyr Tai / Priswyr 2 Tafarndai 2 Trin gwallt 2 Unedau gwag Aberdyfi Gwag Banc Aberdyfi Gwag Dim enw ex londis Aberdyfi Gwag Londis ex londis Aberdyfi Gwag Londis westhaven Aberdyfi Gwag Tafarn 28

29 Harlech Awst 2015 Categoriau Dosbarth Defnydd Cyfanswm Unedau Manwerthu Llawn 32 A1 16 Cyfanswm Siopau Cyfleus 3 A2 2 Cyfanswm Siopau Cymharu 12 A3 14 Cyfanswm Gwasanaeth 17 Cyfanswm Unedau Gwag 11 Cyfanswm Arall 0 Siopau cyfleus Siop bapurau/ Cyfleus 3 Siopau cymharu Cyffredinol (dillad cymysg, awyr agored) 1 Dodrefn, Carpedi, Cartref 1 Hynafolion 2 Siop anrhegion 5 Siop elusen 1 Melysion 1 Celf 1 Unedau gwasanaeth Bwytai/caffis 9 Siopau prydau parod 2 Trin gwallt 1 Banc / Cymdeithas adeiladu / Cyfreithwyr / Swyddfa bost 1 Gwerthwyr Tai/Priswyr 1 Tafarndai 3 Gwag queens hotel Harlech Gwag Tafarn Harlech Gwag Di enw harlech technivision Harlech Gwag Teledu little betty bakery Harlech Gwag Crasdy case of harlech Harlech Gwag Swyddfa bost guthrie jones Harlech Gwag. ex tic Harlech Gwag TIC Harlech Gwag Di enw bootup Harlech Gwag Cyfrifiadurol Harlech Gwag Bwyty 29

30 rowlands Harlech Gwag Fferyllyfa 30

31 Betws y Coed Awst 2015 Categoriau Dosbarth Defnydd Cyfanswm Unedau Manwerthu Llawn 50 A1 34 Cyfanswm Siopau Cyfleus 4 A2 1 Cyfanswm Siopau Cymharu 28 A3 15 Cyfanswm Gwasanaeth 18 Cyfanswm Unedau Gwag 3 Cyfanswm Arall 0 Siopau cyfleus Siop bapurau/cyfleus 3 Crasdy 1 Siopau cymharu Cyffredinol (dillad cymysg, awyr agored) 13 Celf 2 Siopau anrhegion 8 Siop lyfrau 1 Siop feiciau 2 Siop flodau/planhigfa 1 Cartref/Ceramig 1 Unedau gwasanaeth Bwytai/caffis 10 Banc / Cymdeithas adeiladu / Cyfreithwyr / Swyddfa bost 2 Trin gwallt 1 Tafarndai 4 Siop prydau parod 1 Unedau gwag ultimate outdoor Betws y Coed Gwag Dillad ac awyr agored Betws y Coed Gwag Hynafolion Betws y Coed Gwag Di enw 31