Praymer sa Fiscal Crisis ng Rehimeng US-Arroyo. Inihanda ng Kilusang Mayo Uno (KMU) 5 September 2004

Transcription

1 Praymer sa Fiscal Crisis ng Rehimeng US-Arroyo Inihanda ng Kilusang Mayo Uno (KMU) 5 September 2004

2 2 Panibagong bigwas sa mamamayang naghihikahos Pagkatapos lustayin ni Gloria Macapagal-Arroyo (GMA) at ng kanyang koalisyong K4 ang tinatayang mahigit P7 bilyon mula sa pondo ng gobyerno para sa kanilang kampanya, ngayon naman ay nagpapanukala ang kanyang administrasyon ng samu t-saring buwis at pagbabawas-gastos para daw tugunan ang depisito o pagkalugi sa badyet ng gobyerno, at upang tustusan ang kanyang hibang na 10-point program para sa kaunlaran. Subalit inutil at lubusang kontra-mamamayan ang ganitong mga hakbangin. Hindi nito malulutas kahit pa ang sinasabi ng rehimeng Arroyo na fiscal crisis. Hindi nito malulutas ang pagkabaon sa utang ng gobyerno at ng bayan hangga t patuloy na atrasado at malapyudal ang ekonomya, nakatali sa kolonyal na kalakalan, kontrolado ng dayuhang monopolyo kapital, at ang gobyerno ay ginagawang negosyo ng mga naghaharing-uri. Ang krisis sa pinansya at panapanahong biglaang matarik na pagdausdos nito ay di mapapasubaliang tanda ng malalang krisis ng pyudal at malapyudal na ekonomya ng bansa. Ang masahol pa, ang mga bago at dagdag na buwis at bayarin kasabay ng pagpapatupad ng imperyalistang globalisasyon ay lalong magbabaon sa bayan sa utang at ilulugmok sa ibayong kahirapan ang mamamayan. 1. Anong mga panibagong anti-mamamayang hakbangin ang kasalukuyang itinutulak ng rehimeng US-Arroyo bilang sagot sa pagkabangkarote nito? Sa kanyang State of the Nation Address noong Hulyo 26, 2004, inilatag ni GMA ang walong revenue generating measures o pandagdag-kita bilang sagot sa pagkabangkarote ng gobyerno. Layunin ng mga hakbang ang maglikom ng P80 bilyon karagdagang kita at magbawas ng P20 bilyong sa gastos ng gobyerno.

3 22 3 Ibasura ang mga utang na hindi pinakinabangan ng mamamayan! Ipaglaban P125 dagdag na sahod ng mga manggagawa! Ipaglaban P3,000 dagdag na sweldo para sa mga kawani! Labanan ang malawakang tanggalan ng mga kawani sa gobyerno! Ilantad at labanan ang huwad, papet, pasista at pahirap sa masang rehimeng US-Arroyo! Wakasan ang imperyalismo, pyudalismo at burukrata kapitalismo! Isulong ang tunay na reporma sa lupa at pambansang industriyalisasyon! Walong panukalang pandagdag-kita at pagtitipid ng gobyernong Arroyo ( GMA-8 ): 1) P2 across-the-board na pagtataas sa specific taxes sa mga produktong petrolyo 2) Two-step increase sa Value-Added Tax (VAT) rate: mula 10% tungong 12% hanggang 14% 3) Pagtatali sa implasyon (indexation to inflation) ng excise tax sa sigarilyo at alkohol 4) Pagtataas ng fees and charges at rasyonalisasyon ng fiscal incentives 5) Pagpapatupad ng sistemang lateral attrition 6) Pagpapataw ng buwis sa windfall profits ng mga telecommunication firms 7) Shift mula Net to Gross Income Taxation (GIT) para sa mga korporasyon at negosyante 8) Pagbibigay ng general tax amnesty Bukod pa sa walong hakbangin na nakalista sa itaas, itinutulak din ng Malakanyang ang: pagtataas ng taripa sa inaangkat na langis mula 3% tungong 5% sa pamamagitan ng Executive Order 336 ni GMA; pagtaas sa singil sa kuryente ng Napocor at pag-alis sa subsidyong nakukuha ng mahihirap para sa kuryente; pagpataw ng buwis sa text messages; pagbawas sa Internal Revenue Allotment (IRA) o badyet na inilalaan ng pambansang pamahalaan para sa mga local government units (LGU); pag-alis sa Philippine Development Assistance Fund (PDAF) ng mga mambabatas; pagtaas ng singil sa light railway (LRT, MRT), toll sa mga expressway

4 4 pagtaas ng singil sa mga ahensya ng gobyerno para sa mga serbisyo at iba pa. Kasabay ng pagpapataw ng bagong buwis at bayarin ay ang patuloy na pagkaltas sa badyet sa pampubliko serbisyo, pagbabawas ng mga kawani at pagsasapribado ng ari-arian at ahensya ng gobyerno sa ngalan ng pagtitipid. Itinutulak ng administrasyon ang mga hakbanging ito dahil matindi ang fiscal crisis ng pamahalaan. Ibig sabihin hindi na makayanan ng gobyernong tustusan ang mga gastusin nito dahil hindi sumasapat ang nakokolekta nitong buwis at kita mula sa mga ahensya at pag-aari ng gobyerno, at nahihirapan na itong mangutang para punuan ang depisito. Halimbawa, makikita sa Table 1 na P826.5 bilyon ang ginastos ng gobyerno noong nakaraang taon pero P626.6 bilyon lang ang nokolekta nito mula sa buwis at iba pang singil kaya t halos P200 bilyon ang depisito o pagkalugi sa badyet ng gobyerno noong Sa kasalukuyang taon, tinatayang halos ganoon din kalaki ang magiging depisito sa badyet ng gobyernong Arroyo. Table 1. Ang Fiscal Crisis ng Gobyernong Arroyo p Total National Govt (NG) revenues P626.6 B P676.4 B Total National Govt (NG) expenditures P826.5 B P874.2 B Depisito sa badyet ng NG (P199.9 B) (P197.8 B) Source: Research ng Bayan Muna; datos mula sa Bangko Sentral ng Pilipinas Itong napakalaking depisito sa badyet ang nais punuan ng gobyernong Arroyo sa pamamagitan ng mga panibagong buwis at singilin, iba t-ibang iskema ng pagtitipid tulad ng pagtatanggal ng mga kawani sa trabaho, at patuloy na pangungutang. 2. Ano ang epekto ng mga ito sa ating mga manggagawa at maralitang mamamayan? 7. Ano ang ating paninindigan? Lahat ng buwis ay tuwiran o di-tuwirang nagmumula sa yamang likha ng masang anakpawis. Kung kaya t lahat ng buwis na hindi napapakinabangan ng mamamayan ay di-makatwiran at dimakatarungan. Ang mga dagdag na buwis, higit na pagtitipid sa serbisyong publiko at malawakang tanggalan ng mga kawani ay panibagong bigwas ng rehimeng US-Arroyo sa mamamayang Pilipino na lugmok na sa kahirapan, lalu pa t hindi naman tumataas ang sahod (bumababa pa nga ang halaga) at patuloy na tumataas ang presyo ng mga serbisyo t bilihin. Lubusang di-makatarungan ang mga panukalang ito lalo t ipinapataw para lamang pambayad sa utang sa mga dayuhang kapitalista, para sa kapakinabangan ng mga mamumuhunan, ng iilang pamilyang may kontrol ng yaman ng bayan, at para sa kurakot ng malalaking burukrata kapitalista sa gobyerno at kanilang mga kasosyo. Lalo lamang nitong pinasisidhi ang krisis pang-ekonomiya dulot ng pagsunod sa mga dikta ng imperyalistang globalisasyon. Higit na pinagtitibay nito ang kawastuhan ng pakikipaglaban para sa kagyat at makabuluhang pagtaas sa sahod ng mga mangggagawa at kawani sa gobyerno. At ibayong pinag-aalab ang galit ng sambayanan laban sa anti-mamamayang rehimeng US-Arroyo. Tanging ang landas ng pambansa demokratikong pakikibaka ang magpapalaya sa bayan mula sa kuko ng imperyalismo at sa tanikala ng katutubong pyudalismo. Sa gayon lamang malulutas ang saligang krisis sa lipunang Pilipino tungo sa mas maunlad na sistemang sosyalismo. Ibasura ang mga dagdag na buwis ni GMA! Labanan pagbabawas sa serbisyong panlipunan at pribatisasyon! Ibasura ang Automatic Appropriations Act! 21

5 20 5 import at hindi tutungo sa tunay na pambansang industriyalisasyon. Bunga nito, hindi kayang tugunan ng atrasadong ekonomya ang mga pangangailangan ng mamamayan, palagiang lugi sa kalakalan at papalaki ang depisit at papalalim ang pagkabaon sa utang ng Pilipinas. Sa kasalukuyang kalagayan ng pagtindi ng krisis ng sobrang produksyon sa daigdig, higit pang ginigipit ng imperyalismo ang mga atrasadong bansa tulad ng Pilipinas. Higit na lumalalim ang pagiging palaasa sa import at pagkatuon sa export ng Pilipinas, ang pagka-atrasado ng agrikultura at pagkabansot ng industriya, ang pagiging bulnerable ng bansa sa mga biglaang pagsambulat ng krisis pang-ekonomya at ang pangkalahatang krisis ng malapyudal at malakolonyal na sistemang panlipunan. Ang solusyon ng gobyerno sa fiscal crisis dagdag na buwis, pagbabawas ng mga kawani, pribatisasyon at pagtitipid sa serbisyo-publiko, at higit pang pangungutang ay di lamang pantapal kundi mas magpapalala pa sa problema. Hangga t hindi napapawi ang mga tunay na sanhi ng krisis ang mga patakarang globalisasyon, pandarambong ng imperyalismo, korapsyon sa burukrasya at ang sistemang malapyudal at malakolonyal mismo patuloy lang na lalalim ang krisis na kinakaharap nito. Katunayan, tinatayang sasambulat muli ang mas masaklaw na krisis pampinansya sa loob ng susunod na 2-3 taon ayon sa UP School of Economics. Tulad ng naganap noong , at ito ay magreresulta sa biglaan at maramihang paglikas ng kapital mula sa bansa, matarik na pagbagsak ng piso, pagkatuyo ng utang sa mga negosyo, malawakang sarahan at tanggalan, at matarik na pagdausdos sa kabuhayan ng mamamayang Pilipino. Anumang bagong buwis na ipapataw ay magpapalaki sa mga bayarin ng mamamayan at magpapaliit sa tunay na halaga ng sahod ng mga manggagawa. Kung gayon, ito ay direktang atake sa sahod at kabuhayan ng maralitang Pilipino. Ito ay dagdagpahirap at lubusang di-makatwiran sa kalagayang 75% ng populasyon ang lugmok sa kahirapan, habang ang serbisyong pampubliko ay ipinagkakait sa masa at ang nakikinabang lang sa yaman ng bayan ay ang mga dayuhan at lokal na naghaharing-uri. Lahat ng nakahaing panukalang buwis at pagbabawas-gastos ng gobyerno ay magpapalubha pa sa regresibong katangian ng sistema ng pagbubuwis sa bansa. Ibig sabihin, lalaki pa ang bahagi ng kita ng mga mahihirap na mapupunta sa buwis kumpara sa bahagi ng kita at ari-arian ng mga mayayaman sa lipunan. Ang karagdagang P2 sa specific tax sa mga produktong petrolyo halimbawa ay mangangahulugan ng 1.58 hanggang 1.75 pisong pagtaas sa bawat litro ng gasolina at krudo; sentimos bawat litro naman ang madadagdag bilang epekto ng 3-5% na pagtaas sa taripang ipinapataw sa imported na langis. Kasama ng pagtaas ng mga toll fees sa expressway, magdudulot ang mga hakbanging ito ng ibayong panggigipit sa kita ng mga tsuper, magtutulak ng panibagong pagtaas ng pasahe at pagtaas ng presyo ng iba pang bilihin dahil sa posibleng pagtaas ng transportasyon at gastos sa produksyon. Dagdag pa ito sa 8-10 beses na oil price hikes na naranasan ng mamamayan sa taong ito. Pinag-aaralan pa ang pagtataas sa singil sa MRT -- gagawing P15-P25 bawat byahe. Higit pang regresibo o kontra-mahirap ang epekto ng pagtaas sa VAT dahil tuwirang papatong ito sa presyo ng lahat ng bilihin at serbisyo (2-4%). Halimbawa, kung dati-rati y P300 ang kinakailangang gastos ng isang pamilya para sa batayang pangangailangan sa isang araw, magiging P306 hanggang P312 na ito sa pagtaas ng VAT. Gayon din eng epekto ng indexation

6 6 19 ng excise taxes sa sin taxes ngunit partikular lamang sa sigarilyo at alkohol. Ang umano y rationalization of fiscal incentives ay pagpapasimple lamang at pagkonsolida ng iba t ibang insentibong ibinibigay ng iba t ibang sangay ng gobyerno para umano hindi nagkakapatong-patong at mabawasan ang red tape pero patuloy ang mga pabuya sa mga malalaking kapitalista. Halimbawa ayon sa House Bill 271 ni House Speaker Jose De Venecia, ang mga insentibo sa mga negosyong export-oriented ay: 4-12 years income tax holiday Lower rate on gross income tax (5%) Up to 100% exmeption from tax and custom duties Deferred imposition of MCIT (minimum corporate income tax) Exemption from local taxes and licenses, etc. Tinatarget din ng gobyerno na mapalaki ang parte ng gobyerno sa napakalaking supertubo ng mga telecommunication firms sa bansa sa pamamagitan ng pagpataw ng franchise tax sa Smart, Globe, atbp. Pero nagbabanta ang mga kumpanyang ito na ipapasa lamang nila ang anumang dagdag na buwis sa milyonmilyong kliyente nila na umaasa na sa texting para sa komunikasyon. Katulad din ito ng Meralco na isinama ang halaga ng franchise tax na singil ng gobyerno sa salot na Power Purchase Adjustment (PPA) na nagpapalobo sa bayarin sa kuryente ng mamamayan. Ang panukalang general tax amnesty ay madalas nang ibinabandera ng gobyerno para maakit ang mga tax-evader na mag-bayad na ng wasto pero lagi namang binabalewala ng malalaking kapitalistang tax-evader tulad ni Lucio Tan na may tinatayang P20 billion na utang sa buwis sa ngalan ng Fortune Tobacco at siyam na prenteng kumpanya ( dummy corporations ). Marami naman ang nagsasabi na ang paglipat sa gross income taxation (GIT) para sa mga korporasyon at negosyante ay makakagulo pa sa sistema ng koleksyon ng buwis. 6. Bakit hindi kayang lutasin ng rehimeng US-Arroyo ang krisis sa pinansya at utang ng bayan? Anong ugat ng pamalagiang krisis ng ekonomya ng Pilipinas? Hindi kayang lutasin ng panibagong buwis at panggigipit sa mamamayan ang kasalukuyang krisis sa pinansya sapagkat ito ay nakaugat sa sistemang malakolonyal-malapyudal na umiiral sa bansa. Ang pangingibabaw ng imperyalismong US sa buhay pangekonomya, pampulitika, pangkultura, at relasyong internasyunal ng Pilipinas ay nagdulot ng mga batayang depektong panlipunan na pinag-uugatan ng di matapos-tapos at permanenteng krisis. Sa tulong ng mga malalaking burgesya komprador at panginoong maylupa, pinananatili ng imperyalismong US ang papel ng Pilipinas bilang tagaluwas ng mga mura at hilaw o kaya'y bahagyang prinosesong materyales para sa pangangailangan ng industriya ng US at iba pang kapitalistang bayan. Kasabay nito, ginagawa nila ang Pilipinas na tapunan ng kanilang mga mahal at sobrang yaring produkto. Sa ganitong kolonyal na kalakalan, palaging lugi ang Pilipinas. Napakaliit ng kinikita ng bansa mula sa mga produktong iniluluwas tulad ng mga asukal, niyog, saging, kopra, at iba pang produktong agrikultural, semi-conductor devices, sapatos, at iba pang mga produktong pangkonsumo. Samantalang napakalaki ng ginagastos ng bansa sa pag-aangkat ng mga produktong tulad ng makina, kagamitang elektrikal at elektroniks, sasakyan, medical instruments and equipments, at iba pang mga yaring kalakal. Sa larangan ng industriya, ang pinahintulutan lamang ng US ay pagpapaunlad ng mga magagaan na pagmamanupaktura ng mga produktong pangkonsumo at pag-aasembol ng mga produktong intermedya mula sa mga imported na components para sa eksport. Ang mga industriyang ito sa kabuuan ay pag-aari at kontrolado din ng mga malalaking dayuhang monopolyo. Habang patuloy sa panghuhuthot ng mas malaking tubo mula sa paggawa ng mga manggagawa, tinitiyak nila na ang mga itatayong negosyo sa bansa ay naglilingkod pa rin sa ekonomyang eksport-

7 18 7 na kalakal at dayuhang kapital, pribatisasyon ng mga ari-arian ng publiko at pagpasa ng mga serbisyong pampubliko sa mga negosyante, deregulasyon o pag-aalis ng mga sagka sa mas maluwag at matinding pagsasamantala ng mga malalaking dayuhang kapitalista (tulad ng price control). Halimbawa: ang pagbaba ng singil na taripa sa mga imported na kalakal (bilang bahagi ng trade liberalization) ay nagresulta sa pagkabawas ng P bilyon mula sa koleksyon ng gobyerno taon-taon; ang investment liberalization o ang masugid na pag-aakit ng gobyerno sa dayuhang kapital sa pamamagitan ng paggawad ng samu t-saring insentibo (tulad ng tax holiday o subsidyo) ay nagreresulta sa P 32.6 hanggang bilyong potential revenue na hindi kinokolekta ng gobyerno; ang pribatisasyon ng mga ari-arian ng publiko na nagbubunga ng malaki ngunit pansamantalang kita para sa gobyerno (halimbawa P105 bilyon mula ) ay nangangahulugan naman ng kawalan ng potential income sources sa kalaunan. Sa disenyo ng imperyalistang globalisasyon, higit pang lumalim ang pagiging palaasa ng ekonomya sa import at pagkatuon sa export. Sa halip na magbunga ng kaunlaran, lalo pa ngang binabansot ang industriya sa Pilipinas. Sa ibayong pagbubukas ng Pilipinas sa sobrang kalakal na tinatambak dito ng mga imperyalistang bansa, daan-daan libong manggagawa na ang natanggal at ilang milyong maliliit na magsasaka ang nalugi, nabaon sa utang at tuluyang nawalan ng kabuhayan. Pati mga pabrika ay nagsasarahan na nagreresulta din sa mas mababang koleksyon ng buwis at iba pang kita ng gobyerno. Kung gayon, ang paglubha ng kasalukuyang fiscal crisis ng gobyerno ay resulta ng pagpapakatuta nito sa imperyalismong U.S. Habang pinapatawad ng gobyerno ang mga mayayamang tumatakas sa pagbabayad ng buwis, ang mga manggagawa at empleyado naman na tapat sa pagbabayad ng buwis ang pinupwersang magsakripisyo at magtiis sa papaliit na take home pay. Ang tinatawag na lateral attrition system ay walang iba kundi iskema ng pagbabawas ng kawani sa gobyerno. Tinatayang babawasan ng 30% o 420,000 kawani ang hanay ng pampublikong sektor. Gagawin ito sa pamamagitan ng iba t-ibang paraan, tulad ng lateral attrition sa DOF, BIR at BOC (ibig sabihin, pagtanggal ng mga hindi nakakagampan ng quota sa pangongolekta); performance evaluation, early retirement programs, pag-amyenda sa Civil Service Code upang alisin ang karapatan sa seguridad sa trabaho at paglusaw sa mga nonperforming GOCCs tulad umano ng National Food Authority. Umaayon din ito sa programa ng gobyerno sa pagsasapribado ng pampublikong ari-arian at ahensya. Katunayan nakapila sa subasta ang National Food Authority, mga water districts at pati electric cooperatives. Tiyak na palulubhain nito ang disempleyo sa bansa na halos walang kapantay sa kasaysayan. Madadagdagan pa ng halos kalahating milyon ang 10.8 milyong Pilipino na kasalukuyang naghahanap ng trabaho. Sa paglaki ng hukbo ng disempleyo, lalong napupuwersa ang mga manggagawa na magtrabaho sa dimakataong kalagayan kapalit ng sahod pang-alipin, at ni hindi makapag-unyon dahil sa paniniil ng mga kapitalista at estado, at dahil sa takot makabilang sa milyon-milyong walang trabaho. Prayoridad ngayon ng gobyerno ang pagsusubasta ng Napocor- Transco ayon sa itinatakda ng Electric Power Industry Reform Act (EPIRA). Upang maibenta sa mga dayuhang monopolyo ang Napocor, pinapaganda ang balance sheet nito sa pamamagitan ng pagtataas ng singil sa kuryente at pagpasan ng P500B utang ng kumpanya na ipapasa rin sa mga konsyumer sa ilalim ng kategoryang universal charge. Inaprubahan ng Energy

8 8 17 Regulatory Commission (ERC) ang 98 sentimong pagtaas sa singil ng Napocor bawat kilowathour ng kuryente. Mangangahulugan ito na magtataas din ang babayaran ng mga ordinaryong konsumer para sa kuryente dagdag na P246 para sa mga taga- Luzon na kumokonsumo ng 200 kwh bawat buwan, P44 sa Visayas at P54 sa Mindanao. Ang pagkaltas naman sa IRA ng mga local government units ay mangangahulugan ng kabawasan ng badyet para sa mga esensyal na serbisyong ipinasa ng Malakanyang (sa ngalan ng devolution ) sa mga probinsya, syudad at munisipyo katulad ng pangangalaga sa kalusugan at sa kapaligiran. Ang pag-alis sa PDAF ng mga mambabatas ay maaari din magresulta sa kabawasan ng badyet para sa mga maliliit at pinakamahirap na lokalidad, bukod sa pagsentralisa ng korupsyon sa Malakanyang. 3. Bakit bangkarote ang rehimeng US-Arroyo? Ang pagkabangkarote ng papet na gobyerno ay isa lamang sa maraming sintomas ng pamalagiang krisis ng ekonomya ng Pilipinas. Makikita sa Table 2 ang taunang depisito sa badyet ng gobyerno sa nakaraang dalawang dekada. Dumanas lang ng positibong balanse sa badyet ang gobyerno noong 1994 hanggang 1997 dahil sa kaliwa t-kanang pagbebenta ni Ramos ng mga ari-arian ng publiko na nakalikom ng P67.8 bilyon. Ngunit matapos ibente ang mga madaling isubastang pag-aari ng publiko, dumausdos na ang badyet ng gobyerno. Sa nakaraang ilang taon, malaking bahagi ng inilaki ng utang ng gobyerno ay mula sa mga ma-anomalyang kontrata ng Napocor at mga independent power producers (IPP) na pag-aari ng mga korporasyong multinasyunal tulad ng Marubeni, Chevron at Mitsui o kaya y pag-aari ng malalaking burges-komprador tulad ng pamilyang Lopez. At syempre, nandyan ang mga ma-anomalyang kontratang pinasok ng gobyerno ni GMA kung saan nasangkot siya at ang kanyang pamilya tulad ng IMPSA at Macapagal Boulevard. 5. Paano pinalulubha ng mga neoliberal na patakarang dikta ng imperyalismo ang pagkabangkarote ng gobyerno at pagkabaon sa utang ng bayan? Sa loob ng halos 50 taon, naging instrumento ang mga pautang ng mga dambuhalang bangko at mga imperyalistang institusyong pampinansya tulad ng International Monetary Fund (IMF), World Bank (WB) at Asian Development Bank (ADB) upang makontrol at mapagtubuan ng mga dayuhang monopolyo kapitalista ang ekonomya ng Pilipinas. Katunayan ipinataw ng imperyalismong US sa pamamagitan ng IMF ang Automatic Appropriations Act (o Presidential Decree 1177 ni Marcos) na awtomatikong naglalaan ng pambayad-utang mula sa pambansang badyet upang matiyak ang regular at tuloytuloy na pagbabayad ng utang panlabas ng Pilipinas. Hanggang ngayon masunuring ipinapatupad ito ng papet na gobyernong Arroyo. Bukod sa tuwirang paghuthot ng supertubo sa anyo ng interes, ang mga pautang na ito ay may kakabit na mga kondisyon na minomonitor ng IMF-WB at, mula 1994, pati ng World Trade Organization (WTO). Kabilang dito ang mga patakarang neo-liberal na ipinapataw sa lahat ng mga atrasadong bansa sa ngalan ng globalisasyon : ang liberalisasyon o pagbibigay luwag sa pagpasok ng mga imported

9 16 9 tinatawag na ikatlong daigdig. Mistulang hindi na makaahon sa kumunoy ng utang ang Pilipinas at iba pang kliyenteng bansa. Patuloy ang pangungutang para makabayad ng mga naunang utang, at para tustusan ang kasalukuyang operasyon ng mga ekonomyang nasa permanenteng krisis. Kahit hirap sa pagbabayad, patuloy naman ang pagpapautang ng mga dambuhalang bangko at mga institusyong pampinansya ng mga monopolyo kapitalista. Ang imperyalistang pagpapautang ay mahalagang daluyan ng kanilang sobrang kapital, paniyak na may pang-konsumo sa mga imported na kalakal ang mga atrasadong bansa, at sa saligan ay ginagamit para sa ibayo pang pagpiga ng dambuhalang tubo. Bukod sa napakalaking interes sa pautang, malaki ang pakinabang ng imperyalismo sa mga kondisyong kapalit ng mga pautang. Ang mga kondisyong ito ay nagrereistruktura sa ekonomya ng mga bansang baon sa utang upang mas kapakipakinabang sa kanila ang mga programa, patakaran at kaayusang pang-ekonomya. Hindi lamang mga dayuhang bangko at mamumuhunan ang nakikinabang sa pagkakabaon sa utang ng Pilipinas. Ang mga malalaking burukrata kapitalista at komprador burgesya ang kanilang pangunahing kakutsaba sa loob ng bansa, at kung gayon, pangunahing kumukubra ng malaking tubo mula sa mga transaksyon kaugnay ng pangungutang. Halimbawa, pinapasan pa rin ng gobyerno ang $1.2 bilyong utang ng Napocor dahil sa pagpapatayo ng Bataan Nuclear Power Plant na napatunayang overpriced, depektibo ang disenyo, at mapanganib sa kalusugan at sa kalikasan. Binabayaran pa rin ito ng taumbayan sa halagang $155,000 kada araw kahit ito ay nakatengga at wala ni anumang pakinabang sa mamamayan. Samantala nagpapasarap sa Europa ang nag-broker ng kontratang ito na si Dsini habang ang pamilyang Marcos naman ay muling nakapwesto sa gobyerno. % of GDP (1) (2) (3) (4) (5) (6) (4.3) (4.5) (2.0) (1.9) (1.9) (5.1) 1986 National government deficit, (% of GDP) 1987 Source: Research ng Bayan Muna (2.4) (2.9) 1988 (2.1) 1989 (3.5) 1990 (2.1) 1991 (1.2) (1.5) 1992 Year (1.9) 1998 (3.8) (4.1) (4.0) Sa saligan, ang pagkabangkarote ng papet na gobyerno ay ibinubunsad ng atrasado at malapyudal na ekonomyang kinukubabawan ng imperyalismong U.S. Ang buwis at iba pang kita ng gobyerno ay bahagi lamang ng kabuuang halagang nililikha ng mga produktibong pwersa (ng mga prodyuser) sa isang bansa. Dahil bansot at atrasado ang sistema ng produksyon sa Pilipinas, usad pagong ang paglago ng ekonomya kung kaya t maliit din ang potensyal na buwis na nakokolekta ng gobyerno. Sa kasalukuyan, ang mga pangunahing salik sa paglalim ng depisito sa badyet ng gobyerno ay ang (1) lumolobong bayarin sa utang; (2) pandarambong ng mga malalaking burukrata kapitalista sa kaban ng bayan sa pangunguna ni GMA at matataas at malalaking pulitiko t opisyales ng gobyerno; at (3) mga pabuya sa malalaking dayuhan at lokal na kapitalista alinsunod sa disenyo ng imperyalistang globalisasyon. Utang ang pinakamalaking pinagkakagastusan ng gobyerno. Sa bawat pisong nakokolekta ng gobyerno, 80 sentimo ang napupunta sa pagbabayad ng utang. Apat na beses na mas (5.3) 2002 (4.6) 2003

10 10 15 malaki ang inilalaan sa pagbabayad ng utang ng gobyerno kumpara sa badyet nito sa edukasyon. Kulang-kulang sa P157 ang nakalaan na badyet ng gobyerno sa kalusugan ng bawat Pilipino sa taong ito samantalang P6,600 (bawat Pilipino) naman ang para sa pagbabayad ng utang. Table 3. Maling Prayoridad sa Badyet p NG Debt payments P358.0 B P470.0 B P542.2 B Principal amortization P172.1 B P243.6 B P270.7 B Interest Payments P185.9 B P226.4 B P271.5 B NG Debt payments as % of revenues 44.3% 48.7% 63.1% 75.0% 80.4% NG Debt payments as % of total expenditures 33.4% 39.2% 48.2% 57.9% 62.7% NG expenditures on education as % of total expenditures 17.1% 17.4% 16.9% 16.0% 15.5% NG expenditures on health as % of total expenditures 2.1% 1.9% 2.0% 1.6% 1.5% NG expenditure on housing as % of total expenditures 1.2% 0.4% 0.1% 0.2% 0.3% Source: Research ng Bayan Muna; datos ng Department of Budget and Management Makikita rin sa Table 3 na sa ilalim ng rehimeng Arroyo patuloy ang pagliit ng badyet sa serbisyong panlipunan habang papalobo naman ang inilalaan sa pagbabayad ng utang matingkad na pagpapakita ng anti-mamamayang katangian ng kasalukuyang rehimen at ng pagiging di makatwiran ng anumang dagdag na buwis na nais ipapasan sa mamamayan. Tira-tira na nga ang inilalaan ng gobyerno para sa mga batayang pangangailangan ng mamamayan, kinukurakot pa ng mga burukrata kapitalista at mga kaososyo nila. Sa pagtaya ng World Bank, 20% ng taunang badyet ang nawawaldas sa korapsyon. Mula 1995 hanggang 2000, tinatayang P609 bilyon ang kinurakot, o P278 milyon kada araw. Kung wasto ang ganitong pagtaya, lalabas na P162 bilyon sa badyet ng gobyerno sa nakaraang taon ay kinulimbat ng mga malalaking burukrata sa gobyerno kasabwat ng kanilang mga kasosyo sa labas ng Table 4. Philippine Indebtedness as of end 2003, in billions of pesos Public * Private Total debt Domestic 2,719 n.a. n.a. Foreign 2, ,189 Total debt 5,391 n.a. n.a. * as of Sept 2003 Source: Bangko Sentral ng Pilipinas Halimbawa, kung susumahin ang lahat ng ibinayad ng bansa sa utang panlabas mula nung bumagsak ang diktadurang Marcos ( ), halos US$84 bilyon na ang kabuuang ibinayad sa mga dayuhang monopolyo kapitalista. Ibig sabihin, mahigit tatlong (3) ulit nang nabayaran ng sambayanang Pilipino ang utang na iniwan ni Marcos na US$28.2 bilyon (sa pagtatapos ng 1985). Pero sa halip na nabawasan, dumoble pa rin ang nananatiling utang dahil sa interes at vicious cycle o siklo ng pangungutang sa dayuhang kapital. US$ millions 90,000 80,000 70,000 60,000 50,000 40,000 30,000 20,000 10,000-28,204 RP External Indebtedness Cumulativ e Debt Serv ice Outstanding Debt Stock Source: ADB Key Economic Indicators and Bangko Sentral ng Pilipinas 83, ,395 Ito ang malubhang problema o krisis sa utang panlabas na dinaranas ngayon ng Pilipinas at ng iba pang maliit na bansa sa

11 14 institutions, Bangko Sentral ng Pilipinas at mga governmentowned and controlled corporations (GOCC) tulad ng Napocor at Philippine Estates Authority, lumalabas na P5.4 trilyon na ang kabuuang pampublikong utang (public debt) as of September 2003 o 124.3% ng GDP ng bansa. Kung gayon ang rehimeng US-Arroyo ang pinakabaon sa utang sa kasaysayan ng bansa. P billion ,350.6 NG debt stock Total public and NG debt (foreign and domestic) stock, (P billion) Total public debt stock 1, , , , , , , , ,815.5 Source: Research ng Bayan Muna; datos mula sa Bangko Sentral ng Pilipinas 5, , ,391.0 Hindi lang ang gobyerno ang baon sa utang kundi ang buong ekonomya ng Pilipinas. Lagi t-laging dumaranas ng depisit o pagkalugi sa balanse sa bayarin ang Pilipinas bunga ng kolonyal na kalakalan, atrasadong agrikultura, bansot na industriya, pangungurakot ng mga burukrata kapitalista at pandarambong ng mga dayuhang imperyalista. Sa pamamagitan ng pangungutang, pagsandig sa dollar remitances ng mga OFWs at pag-akit sa dayuhang kapital, pilit pinagtatakpan ng estado ang pamalagiang krisis ng ekonomya. Ito ang saligang dahilan kung bakit hindi lumiliit bagkus, palobo-nang-palobo ang utang ng bayan. Sa gayo y lalong lumulugso ang ekonomya ng Pilipinas habang hinihigop palabas ng mga dayuhang monopolyo kapitalista ang yaman ng bayan. Year gobyerno. Ito ay 81% na ng kabuuang depisito sa badyet ng gobyerno noong Katunayan nagiging mas garapal ngayon ang pangungurakot ng mga nasa poder dahil lumiliit ang pinag-aagawang yaman ng bayang lugmok sa krisis. Ito ang nasa likod ng pagtutulak ng Malakanyang na alisin ang tinaguriang pork barrel ng mga kongresista -- hindi upang sugpuin ang korupsyon kundi upang monopolyohin ni GMA at ng kanyang mga kroni ang pandarambong sa kaban ng bayan at madagdagan pa ang sarili nyang pork barrel na ngayo y nagkakahalagang P4 bilyon kada taon (P1 bilyon mula sa PAGCOR, P2 bilyon na calamity fund at P1 bilyon na intelligence fund ). Hindi lang mga burukrata ang malawakang nangungulimbat. Isang anyo din ng pagnanakaw ang di-pagbabayad ng buwis ng mga malalaking korporasyon sa bansa. Sa pag-aaral ng National Tax Research Center (NTRC), tinatayang P54.1 bilyon ang buwis na hindi nakukulekta sa mga korporasyon taon-taon o 63% ng kabuuang tax-evasion na nagaganap sa bansa. Kung gayon, sa paghabol pa lang sa malalaking corporate taxevaders at sa mga nangungulimbat sa kaban ng yaman, kaya nang punuan ng gobyerno ang depisito nito sa badyet. Subalit hindi ito masugpo ng gobyerno dahil bahagi na ng bulok na sistema ng pamamahala sa bansa ang korapsyon at katiwalian. Ito ay likas na aspeto ng burukrata kapitalismo kung saan pinapatakbo ang gubyerno bilang isang negosyo at para lang sa pagpapayaman ng mga nakaupo sa kapangyarihan at kanilang mga kasosyo. Dagdag pa, samu t-saring subsidyo at insentibo ang ginagawad ng gobyerno sa mga malalaking negosyante sa bansa. Halimbawa sa ilalim ng Comprehensive Tax Reform Program noong 1997, pinababa pa nga ang buwis na sinisingil ng gobyerno sa mga korporasyon mula 35% tungo sa 32%. Ayon sa NTRC tinatayang P32.6 hanggang bilyon ang potensyal na 11

12 12 13 kita ng gobyerno ang hindi nakokolekta dahil sa mga insentibong ginagawad sa mga malalaking kapitalista. Gayundin, ang pagpapababa ng singil na taripa sa mga imported na kalakal ayon sa tariff reduction program ng gobyerno -- ay nagreresulta sa pagkabawas ng P100.0 bilyon mula sa koleksyon ng gobyerno taon-taon mula Bumagsak ang koleksyon ng Bureau of Customs mula 5% noong nakaraang dekada papuntang 2.6% pagdating ng Dahil sa mga pabuyang ito sa mga dayuhang monopolyo at mga lokal ng malalaking burgeskomprador, lalong lumiliit ang nakokolektang buwis ng gobyerno bilang porsyento ng potensyal na makokolekta nito. % of GDP Rev enue effort Tax effort Source: Research ng Bayan Muna NG revenue and tax effort, Year Samakatwid malinaw na ang mga imperyalistang imposisyon at mga patakaran mismo ng rehimeng US-Arroyo ang nagpapalubha sa fiscal crisis na ngayo y ipinababalikat sa masang Pilipino sa anyo ng mga panibagong buwis at pagtitipid sa serbisyong panlipunan. 4. Bakit baon sa utang ang rehimeng US-Arroyo at ang buong Pilipinas? Pilit na pinupunuan ng gobyerno ang maliit na koleksyon at kita nito sa pamamagitan ng pangungutang. Samakatwid, ang utang ng gobyerno ay ang akumulasyon ng taunang depisito nito sa badyet. Dahil nananatiling atrasado ang ekonomya at pinagsasamantalahan ng imperyalismo, patuloy pa rin na maliit ang koleksyon ng gobyerno, nananatili ang depisito nito sa badyet, at palobo lang ng palobo ang utang ng gobyerno. Sa kalaunan, pinalulubha pa ng pangungutang ang depisito ng gobyerno dahil ang koleksyon nito ay ginagamit pambayad sa nakaraang mga utang, bagay na nagtutulak dito na muling mangutang para punuan ang papalaking depisito. Kaya t sa kabila ng masugid na pagbabayad ng utang ng gobyerno sa mga lokal at dayuhang creditors, patuloy pa rin ang paglalim ng pagkabaon sa kumunoy ng utang. Halimbawa sa buong 2002, P41 milyon ang ibinayad sa utang ng national government bawat oras. Pero lumaki pa rin ng P540 bilyon ang utang ng gobyerno sa pagpasok ng Table 3. Paglaki ng Kabuuang Utang (debt stock) ng National Government Nat l govt (NG) debt, 2002 P2.81 trillion Nat l gov t (NG) debt, 2003 P3.36 trillion Foreign debt 49 % Domestic debt 51 % Paglaki mula P540 billion NG debt as % of GDP 77 % Source: Bangko Sentral ng Pilipinas Pero hindi pa ito ang kabuuang pagkakautang ng gobyerno. Kung isasama ang P2 trilyon na utang ng mga government financial