Newyddion REF2014. Ein Hymchwil Ragorol. Cyfrol 21 Rhif 2

Transcription

1 Newyddion Cyfrol 21 Rhif 2 REF2014 Ein Hymchwil Ragorol

2 CYFLWYNIAD Cyflwyniad Pleser o'r mwyaf yw cyflwyno rhifyn cyntaf Newyddion Caerdydd yn 2015, yn enwedig gan mai canlyniadau REF 2014 sy'n cael y prif sylw ynddo. Yr Athro Hywel Thomas Dirprwy Is-Ganghellor Ymchwil Daeth yr aros hir am y canlyniadau i ben cyn gwyliau'r Nadolig. Roedd ein canlyniadau'n wirioneddol ragorol a gallwn ddatgan yn gwbl hyderus, ar sail asesiad annibynnol, ein bod yn brifysgol sydd ar flaen y gad ym maes ymchwil, a'n bod nid yn unig ymhlith y deg uchaf, ond yn wir ymhlith y pum uchaf yn y Deyrnas Unedig. Ymhlith prifysgolion y Deyrnas Unedig, rydym erbyn hyn yn y pumed safle y tu ôl i Goleg Imperial Llundain, yr LSE, Rhydychen a Chaergrawnt o ran safon ein hymchwil. O ran effaith ein hymchwil, rydym hyd yn oed yn uwch, ac yn ail yn unig i'r Coleg Imperial. Roedd hwn yn gyflawniad gwirioneddol eithriadol: ein canlyniad gorau erioed mewn asesiad ymchwil, a naid o 17 lle ers ymarfer Gall ein myfyrwyr, boed yn rhai sydd ar fin dod yma, yn astudio yma ar hyn o bryd, neu'n gyn-fyfyrwyr, fod yn siŵr eu bod yn rhan o gymuned sy'n cael ei chydnabod am ei rhagoriaeth. Ein nod o'r cychwyn cyntaf oedd bod ymhlith y deg prifysgol orau ar sail cyfartaledd pwyntiau gradd (GPA). Aethom ati mewn modd agored, strategol a hynod lwyddiannus. Wrth gwrs, mae'n anochel bod rhai wedi ceisio bychanu ein llwyddiant. I'r rheini sydd efallai am wneud hynny, hoffwn bwysleisio mai Rhagoriaeth Ymchwil sy'n cael y prif sylw yn yr REF, yn hytrach na dwysedd neu bŵer ymchwil. Cyrraedd safle iach yn nhablau'r GPA oedd ein prif nod, ac rydym wedi llwyddo i wneud hynny mewn modd syfrdanol. Mae wedi dod i'r amlwg i ni gyflwyno niferoedd tebyg i brifysgolion Durham, Caerwysg a Lerpwl, ac roeddem yn dal i allu cyflawni safonau uchel dros ben. Yn y rhifyn hwn o Newyddion Caerdydd, cewch weld yr holl ganlyniadau fesul Uned Asesu a'n cymharu â phrifysgolion tebyg. Cewch hefyd wybod mwy am rai o'n prif uchafbwyntiau a chlywed barn pob Dirprwy Is-Ganghellor am eu colegau unigol. Mae'r uchafbwyntiau'n cynnwys Peirianneg Sifil ac Adeiladu, sydd bellach yn cael ei ystyried fel y gorau yn y Deyrnas Unedig, yn ogystal â Seicoleg, Seiciatreg a Niwrowyddorau a lwyddodd i newid trefn y drindod arferol drwy gyrraedd yr ail safle yn y DU. Mae Astudiaethau Cyfathrebu, Diwylliannol a'r Cyfryngau wedi cynnal ei pherfformiad rhagorol hirsefydlog. Cewch hefyd safbwyntiau ein Dirprwy Is-Ganghellor ar gyfer Ymchwil, yr Athro Hywel Thomas, a wnaeth waith mor ragorol wrth ein harwain at y cam cyflwyno, a bydd yn talu teyrnged i'r bobl hynny sy'n gyfrifol am ein llwyddiant. Fodd bynnag, nid ydym am orffwys ar ein rhwyfau gan mai dim ond y dechrau yw hyn. Fel prifysgol unedig, rhaid i ni ofalu ein bod yn adeiladu ar y perfformiad gwych hwn a dechrau paratoi ar gyfer asesiad 2020, beth bynnag fo'r modd y caiff ei gynnal. Dyna pam ei bod yn bleser gennyf gyflwyno Sefydliadau Ymchwil newydd y Brifysgol am y tro cyntaf yn y rhifyn hwn. Bydd y rhain yn ein helpu i ganolbwyntio ar rai o brif heriau'r byd. Yr Athro Colin Riordan O ddeall haint ac imiwnedd, helpu pobl i ddadansoddi Data Mawr yng nghyd-destun heriau hinsoddol, i fynd i'r afael â'r heriau cynyddol ym meysydd plismona a diogelwch, bydd ein Sefydliadau Ymchwil yn cynnig y màs ymchwil critigol i daclo'r anawsterau byd-eang hyn. Mae gennym eisoes Sefydliadau Ymchwil eraill sydd wedi ennill eu plwyf ac yn ymgymryd ag ymchwil sydd ar flaen y gad ym meysydd niwrowyddorau, cynaliadwyedd, bôngelloedd canser a chatalyddu. Safle Prifysgol Pan gyrhaeddais Gaerdydd am y tro cyntaf ychydig flynyddoedd yn ôl, roeddwn yn aml yn clywed ein bod yn tueddu i beidio â thynnu sylw at ein llwyddiant. Mae'n bosibl ein bod yn parhau i wneud hynny i raddau, ond mae REF 2014 yn rhoi cyfle i ni roi gwybod i bawb pa mor wych yw ein Prifysgol. Gobeithio bydd y rhifyn hwn wrth eich bodd. Yr Athro Colin Riordan Is-Ganghellor Rhestr gyffredinol y prifysgolion CPG* 1. Coleg Imperial Llundain Ysgol Economeg a Gwyddorau Gwleidyddol Llundain (LSE) Prifysgol Rhydychen Prifysgol Caergrawnt Prifysgol Caerdydd Coleg y Brenin, Llundain Prifysgol Warwig Coleg Prifysgol Llundain Ysgol Hylendid a Meddygaeth Drofannol Llundain Prifysgol y Frenhines Mary Llundain 3.18 Mae'r miloedd o oriau o ymchwil drylwyr, drafftio a chwblhau ein cais ar gyfer REF 2014, a holl waith y saith mlynedd ddiwethaf, wedi talu ar eu canfed. Mae gallu dweud ein bod yn y pumed safle erbyn hyn yn rhywbeth sy'n rhoi llawer iawn o falchder i mi fel Dirprwy Is-Ganghellor Ymchwil y Brifysgol. Yn anad dim, mae'n ennyn balchder pob un o'n cydweithwyr ymchwil a gyfrannodd at gyflawni'r canlyniad rhagorol hwn. Un o'r elfennau newydd yn yr ymarfer hwn oedd asesu ein heffaith, neu'n fwy syml, sut mae ein hymchwil yn newid bywydau pobl. Gyda datblygiadau newydd mewn meysydd megis clefyd Alzheimer, canser y fron, gwaredu gwastraff niwclear, diwygio bwyd ysgol a chwedlau'r Mabinogi, mae ein gwaith ymchwil yn cael effaith gadarnhaol a pharhaol ar draws y byd. Mae gennym ddiwylliant ymchwil ffyniannus ac arloesol. Mae'n cysylltu ein hacademyddion â diwydiant, busnesau, llywodraeth a'r trydydd sector yng Nghymru, y Deyrnas Unedig a thu hwnt. Felly, yn ogystal â chyrraedd safle mor uchel ar sail ansawdd ein hymchwil, roeddwn wrth fy modd ein bod yn yr ail safle yn y DU am effaith ein gwaith ymchwil. Fodd bynnag, ni fyddai'r newyddion da hwn wedi bod yn bosibl oni bai am ymroddiad a phenderfynoldeb ein cydweithwyr academaidd a'r cydweithio a gafwyd ar draws y Brifysgol. Diolch i'r holl gydweithwyr ar y rheng flaen, ein cydweithwyr academaidd a greodd y gwaith, yn ogystal â phawb arall a gynorthwyodd ein cais drwy gyfrannu at achosion effaith, goruchwylio astudiaethau PhD a'r amgylchedd ymchwil. Diolch hefyd i'r 22 aelod sydd ar baneli'r Brifysgol, gan gynnwys y tri chadeirydd, a wnaeth ymdrech aruthrol i wneud yn siŵr bod Caerdydd yn galluogi'r adolygiad o gymheiriaid. Yn olaf, diolch i'n cydweithwyr yn y gwasanaethau proffesiynol. Er mai fi oedd yn gyfrifol am ein cyflwyniad yn y pen draw, ni fyddai wedi bod yn bosibl heb gefnogaeth llawer o bobl dros y saith mlynedd ddiwethaf. Pan gymerais yr awenau dros y cyflwyniad gan yr Athro Chris McGuigan ym mis Ebrill 2013, cefais broses oedd mewn dwylo diogel dros ben. Roedd y grŵp wedi bod yn cyfarfod bob mis yn ddi-ffael am dair blynedd i wneud yn siŵr bod popeth yn drefnus ac yn ei le i gyflawni'r canlyniad yr oedd pob un ohonom am ei weld. Rydw i'n ddiolchgar dros ben am gefnogaeth tîm ymroddedig o Ddeoniaid Ymchwil, sef yr Athrawon Rick Delbridge, Justin Lewis, Malcolm Mason a Roger Whittaker, heb sôn am Jane Boggan a'i thîm a wnaeth i'r broses gyfan ddigwydd. Felly, ble mae hyn yn ein gadael nawr? Yn syml, rydym mewn sefyllfa dda dros ben. Cyrraedd y deg uchaf am ansawdd ein hymchwil yn REF 2014 oedd ein targed uchelgeisiol. Yn lle hynny, cawsom ein canlyniad gorau erioed mewn asesiad ymchwil, a naid o 17 safle ers ymarfer Fel y dywedodd yr Is-Ganghellor pan ddaeth ein llwyddiant i'r amlwg, mae'r canlyniadau yn newid y cyd-destun i ni gan eu bod yn rhoi prawf diamheuol bod ymchwil o'r radd flaenaf yn cael ei chynnal ym Mhrifysgol Caerdydd. Yn ogystal â llywio dyraniadau ariannu, mae'r REF yn rhoi atebolrwydd am arian cyhoeddus a fuddsoddir mewn ymchwil. Mae'n dangos ei manteision yn ogystal â rhoi meincnodau pwysig ynglŷn ag enw da a pherfformiadau prifysgolion y DU ym maes ymchwil. Yr Athro Hywel Thomas Mae hyn yn newyddion da i Gymru yn ogystal â Phrifysgol Caerdydd. Mae holl dystiolaeth OECD (Sefydliad Cydweithredu a Datblygiad Economaidd) yn dangos y bydd prifysgol ymchwil gref yn dod â manteision economaidd i'r rhanbarth. Mae hynny'n newyddion gwych i'r ddinas, y rhanbarth ac i Gymru. Mae'n newyddion da i'n myfyrwyr hefyd. Bydd cael academyddion blaenllaw'r byd yn eu maes yn arwain eu haddysgu yn gwella eu profiad dysgu ac fel myfyrwyr. Yn olaf, ar nodyn personol, mae'r ffaith mai Peirianneg Sifil ac Adeiladu yw Uned Asesu orau'r DU, wedi rhoi boddhad mawr i mi gan ei fod yn cynnwys y maes ymchwil yr wyf yn arbenigo ynddo ac sydd o ddiddordeb i mi. Yr wyf yn falch iawn o'm llu o ffrindiau a chydweithwyr sy'n gyfrifol am y gwaith a gyfrannodd at hyn. Yr Athro Hywel Thomas Dirprwy Is-Ganghellor Ymchwil 2 3

3 Yr Athro Dylan Jones Dirprwy Is-Ganghellor, Coleg Biofeddygol a Gwyddorau Bywyd Camu i mewn i'r tri uchaf Mae'r ffaith fod Caerdydd yn gallu hawlio ei bod ymhlith sefydliadau ymchwil gorau'r byd ym meysydd seicoleg, seiciatreg a niwrowyddorau yn rhywbeth sy'n rhoi llawer iawn o falchder i mi fel Dirprwy Is-Ganghellor Coleg y Gwyddorau Biofeddygol a Bywyd. "Mae effaith ein gwaith i'w gweld mewn amrywiaeth o weithgareddau gan gynnwys cyflwyno therapïau a diagnosteg newydd ac arwain newid mewn ymarfer a safonau" Yr Athro Dylan Jones Fel cyn-bennaeth yr Ysgol Seicoleg, rydw i wedi gweld dros fy hun yr ymchwil anhygoel a gynhelir, y bobl dalentog sy'n gweithio yn y maes ymchwil cyffrous hwn sy'n datblygu, yn ogystal â sut mae canlyniadau yn helpu i newid polisïau a bywydau pobl er gwell. Mae Caerdydd nawr yn ail yn y DU ar gyfer ymchwil yn y maes pwysig hwn lle ceir cryn gystadleuaeth ar draws y byd. Fel y dywedodd yr Athro Syr Mike Owen mor dwt ar ddiwrnod y canlyniadau, mae hyn yn amlygu gwaith caled a'r camau a gymerwyd gan lawer o bobl dros y blynyddoedd diwethaf. Fodd bynnag, nid hwn oedd yr unig uchafbwynt i'n Coleg. Ym maes meddygaeth glinigol, helpodd ein hymchwil ragorol i ennill lle yn y deg uchaf, ac yn gyfforddus yn y deg uchaf ymhlith y prifysgolion tebyg eraill yng Ngrŵp Russell. O ganfod bacteria newydd sy'n ymwrthod gwrthfiotigau; creu triniaethau newydd ar gyfer lewcemia, canser y fron a chanser y prostad; a gwella triniaeth dialysis, mae ein hymchwil ragorol ym maes meddygaeth glinigol wedi ein helpu i gyrraedd yr 8fed safle yn y DU, ac mae 80 y cant ohoni'n cael ei hystyried yn 'rhagorol' am ei heffaith o ran maint ac arwyddocâd. Mae yr un peth hefyd yn wir am ein hymchwil ym maes gwasanaethau iechyd a gofal sylfaenol. Mae rhagoriaeth barhaus ein hymchwil flaenllaw, sy'n cynnwys cyfraniadau ym meysydd amywiol fferylliaeth, deintyddiaeth, gwyddorau gofal iechyd, meddygaeth, optometreg a gwyddorau'r golwg, wedi ein codi ymhlith rhengoedd uchaf y DU. Mae effaith ein gwaith i'w gweld mewn amrywiaeth o weithgareddau gan gynnwys cyflwyno therapïau a diagnosteg newydd, arwain newid mewn arferion a safonau, a hyrwyddo a chyfeirio mentrau polisi cyhoeddus. Ystyrir bod 63 y cant o'n hymchwil yn 'rhagorol' o ran effaith ei maint a'i harwyddocâd. Mae gan bob un o'n hysgolion iechyd ei disgyblaeth academaidd unigryw ond ceir pwyslais cyffredin ar broblemau go iawn er mwyn ceisio trawsnewid iechyd dynol a lles. Ni ddylem anghofio ychwaith bod yr amgylchedd hwn yn cefnogi hyfforddiant ar gyfer israddedigion ac ôl-raddedigion hefyd, gan gynhyrchu llawer o weithwyr proffesiynol gorau'r DU. Roedd y rhagoriaeth ymchwil yn arbennig o nodedig yn y Gwyddorau Biolegol. Cadwyd gafael ar eu safle yn y 10 uchaf am ymchwil, gan gynnal traddodiad hir o ragoriaeth yn y maes ymchwil. O ddeall sut yn union mae niwronau'n tyfu a'r prosesau sylfaenol sy'n peri i ganser ddatblygu; i edrych ar eneteg orangwtaniaid, eliffantod a phandas yn ogystal â rhywogaethau eraill o dan fygythiad, cafodd ein hymchwil flaengar yn y gwyddorau biolegol ei chydnabod drwy gyrraedd y 13eg safle yn y DU. Felly, hoffwn longyfarch pawb a gyfrannodd at ganlyniad mor lwyddiannus i'n Coleg a'r Brifysgol yn gyffredinol. Mae'n gyfnod cyffrous iawn i fod yng Nghaerdydd ac rwyf yn falch iawn o fod wedi gallu bod yn rhan o lwyddiant y Brifysgol. Yr Athro Dylan Jones Dirprwy Is-Ganghellor Mae'n swyddogol erbyn hyn fod Caerdydd yn un o'r tair prifysgol orau yn y DU am ei hymchwil ragorol ym meysydd seicoleg, seiciatreg a niwrowyddorau, a'i bod wedi newid y drindod draddodiadol o brifysgolion oedd yn arfer bod yn y tri uchaf yn barhaus. Yn ôl y Fframwaith Rhagoriaeth Ymchwil (REF), mae Caerdydd wedi cyrraedd y tri uchaf ac felly'n un o brifysgolion ymchwil ddwys fwyaf blaenllaw'r byd yn y maes hwn. Yn ôl yr Athro Ed Wilding, Pennaeth Ysgol Seicoleg y Brifysgol: "Mae canlyniadau'r REF yn cadarnhau'r parch enfawr sydd gan ein cyfoedion tuag at ein gwaith ymchwil a'r manteision amrywiol y mae ein gwaith yn ei roi i unigolion, y gymdeithas a'r amgylchedd." Drwy gyfuno cryfder Ysgol Seicoleg uchel iawn ei pharch y Brifysgol a Chanolfan Geneteg a Genomeg Seiciatryddol newydd y Cyngor Ymchwil Meddygol, yn ogystal â chanolfannau ymchwil pwysig eraill gan gynnwys Canolfan Ymchwil Delweddu'r Ymennydd Prifysgol Caerdydd (CUBRIC), Canolfan Ymchwil Awtistiaeth Cymru a Sefydliad Ymchwil y Niwrowyddorau ac Iechyd Meddwl, mae degawd o waith wedi helpu i gael canfyddiadau gwyddonol newydd a hanfodol. Mae'r canfyddiadau hyn wedi cael effaith amrywiol a pharhaus y tu allan i'r byd academaidd yn y DU a thu hwnt. Mae hyn yn cynnwys ystyried y cysylltiad cymhleth rhwng defnyddio canabis a'i effeithiau hirdymor ar iechyd meddwl, yn enwedig y perygl o sgitsoffrenia, datgelu 'magl y llywodraeth' sy'n rhwystro camau i atal newid hinsawdd, a gwella diogelwch yn y diwydiant morwrol. Ychwanegodd yr Athro Syr Mike Owen, Cyfarwyddwr Canolfan Geneteg a Genomeg Niwroseiciatrig y Cyngor Ymchwil Meddygol: "Rydym wedi cael gwybodaeth hanfodol am sawl elfen o ymddygiad yn ogystal â chanfyddiadau pwysig am achosion anhwylderau seiciatrig fel sgitsoffrenia, anhwylder deubegynol ac ADHD; yn ogystal ag anhwylderau niwro-ddirywiol fel Alzheimer, Parkinson a chlefyd Huntington. "Mae'r canlyniadau hyn yn cadarnhau ein lle fel un o brif ganolfannau'r DU a'r byd ym meysydd seicoleg, seiciatreg a niwrowyddorau." 4 5

4 Yr Athro George Boyne Dirprwy Is-Ganghellor Coleg y Celfyddydau, y Dyniaethau a'r Gwyddorau Cymdeithasol Rhoddodd y canlyniadau ymchwil hirddisgwyliedig gydnabyddiaeth glir a haeddiannol am flynyddoedd o waith caled gan yr ysgolion sy'n rhan o Goleg y Celfyddydau, y Dyniaethau a'r Gwyddorau Cymdeithasol. Roedd wyth o'n hysgolion academaidd yn neg uchaf eu hunedau asesu, gan gynnwys cyflwyniad cyfunol newydd ar gyfer ieithoedd Modern a Chymraeg. Cawsom bedwar llwyddiant rhagorol yn y '10 uchaf'. Roedd ein Hysgol Newyddiaduraeth, Cyfryngau ac Astudiaethau Diwylliannol yn yr 2il safle, roedd Addysg yn y 3ydd safle ac roedd Cymdeithaseg yn y 5ed safle. Mae'r Ysgol Fusnes wedi bod yn y 10 uchaf ym mhob asesiad ymchwil ers 1992, ac roedd yn y 6ed safle'r tro hwn. Roedd perfformiad ein Coleg o safbwynt 'effaith', neu effaith ehangach ein gwaith ymchwil ar y gymdeithas, yn arbennig o nodedig. Cafodd pob un o'n hachosion effaith ar gyfer Astudiaethau Cyfathrebu, Diwylliannol a'r Cyfryngau, yn ogystal ag Ieithoedd Modern a Chymraeg, 4*, sef y sgôr uchaf posibl, a chafodd Ysgol y Gyfraith ganlyniadau ardderchog am effaith. Roedd yr ymchwil a gyflwynwyd gennym yn cynnwys ystyried gwleidyddiaeth ôl-ddatganoli mewn darlledu, gwella penderfyniadau ar ddiwedd bywyd, ac ail-lunio deddfau iaith. Llwyddodd rhai o'n hysgolion i wella eu safle n sylweddol hefyd ar gyfer rhagoriaeth ymchwil. Dringodd Hanes 30 o leoedd i r 17eg safle yn y DU, tra bod Iaith a Llenyddiaeth Saesneg yn y 10fed safle erbyn hyn, sydd wyth lle yn uwch ers Mae r Ysgol Gerddoriaeth hefyd ymhlith y deg uchaf erbyn hyn, ar ôl bod yn y 26ain safle n flaenorol. Cafodd ein hysgolion lwyddiannau nodedig yn eu canlyniadau ar gyfer amgylchedd ymchwil hefyd. Braf iawn oedd gweld yn benodol Astudiaethau Cyfathrebu, Diwylliannol a'r Cyfryngau, Addysg, ac Astudiaethau Busnes a Rheolaeth, yn cyflawni'r graddau uchaf posibl a bod yr Ysgol Cynllunio a Daearyddiaeth yn y 5ed safle yn y DU yng nghyd-destun yr amgylchedd. Ymdrechion parhaus ein cydweithwyr sy n gyfrifol am ganlyniadau eithriadol REF: yr academyddion sy'n ymdrechu am ragoriaeth ymchwil a staff y gwasanaethau proffesiynol sy'n eu cefnogi. Yr wyf innau hefyd yn ddiolchgar iawn i'r rhai a ymgymerodd â gwaith manwl a diwyd wrth baratoi r ceisiadau REF, yn ogystal â n cydweithwyr ar y paneli REF fu n gyfrifol am asesu safon ymchwil ar draws sector addysg uwch y DU. Ein bwriad nawr yw ymdrechu i gynnal yr hyn yr ydym wedi i gyflawni ac edrych ar feysydd ymchwil arbenigol y byddwn yn eu datblygu neu eu cyflwyno erbyn REF Ein coleg ni fydd gan y brif rôl wrth i ni ddatblygu Parc Ymchwil Gwyddorau Cymdeithasol cyntaf y byd yma yng Nghaerdydd, sy n fuddsoddiad uchelgeisiol a sylweddol ar gyfer y Brifysgol. Rydym yn datblygu cynnig ar gyfer Sefydliad Astudiaethau Uwch hefyd a fyddai n dod â chydweithwyr o'r ysgolion academaidd ynghyd i greu gwybodaeth newydd drwy gydweithio'n agosach ar draws ein disgyblaethau. Yn syml, rydym eisoes wedi dechrau ar gam nesaf ein gweithgarwch ymchwil; mae canlyniadau r fframwaith wedi rhoi llwyfan hynod gadarn i n galluogi i gyflawni ein hamcanion ymchwil cyffredinol, sef creu gwybodaeth newydd sy n dylwanwadu ar agendâu ymchwil byd-eang, addysgu ac ysbrydoli ein myfyrwyr, a gwella'r polisïau ac arferion ein partneriaid allanol. Yr Athro George Boyne Dirprwy Is-Ganghellor Yr Athro George Boyne "Braf iawn oedd gweld amgylchedd ymchwil Astudiaethau Cyfathrebu, Diwylliannol a'r Cyfryngau, Addysg, ac Astudiaethau Busnes a Rheolaeth, yn cyflawni'r graddau uchaf posibl a bod yr Ysgol Cynllunio a Daearyddiaeth yn y 5ed safle yn y DU yng nghyd-destun yr amgylchedd" Creu r penawdau Mae r Fframwaith Rhagoriaeth Ymchwil wedi cydnabod yr ymchwil ym meysydd astudiaethau cyfathrebu, y cyfryngau a diwylliannol oherwydd ei gwreiddioldeb, ei phwysigrwydd a i manylder eithriadol. Daeth ymchwil Caerdydd o fewn trwch blewyn i fod ar y brig wrth orffen yn yr ail safle yn y Deyrnas Unedig. Disgrifiwyd 100 y cant o i hymchwil fel 'rhagorol' am ei heffaith diwylliannol, cymdeithasol neu economaidd. Yn ôl yr Athro Justin Lewis o r Ysgol Newyddiaduraeth, Cyfryngau ac Astudiaethau Diwylliannol a arweiniodd y cyflwyniad ar gyfer y Fframwaith: "Yr wyf yn falch iawn o weld yr Ysgol yn cael cydnabyddiaeth am ei phroffil ymchwil rhagorol. Mae r DU wedi hen ennill ei phlwyf fel canolfan ymchwil ym maes y cyfryngau a chyfathrebu. Felly, mae n braf iawn cael sêl bendith ein cymheiriaid." Mae ymchwil Prifysgol wedi gwneud cyfraniad arbennig o bwysig at feysydd y cyfryngau, newyddiaduraeth a chyfathrebu yn y DU ac yn rhyngwladol. Daeth i r amlwg mewn astudiaeth nodedig fod gohebiaeth y BBC yn y cyfnod ôl-ddatganoli yn rhoi gwybodaeth anghywir i ddinasyddion am feysydd polisi pwysig fel iechyd ac addysg. Effeithiodd y canfyddiadau ar sut mae r BBC yn gohebu ar ddatganoli, gan arwain at roi sylw gwell a mwy cywir sy n adlewyrchu gwleidyddiaeth ôlddatganoli yn y DU yn well. Ochr yn ochr â phrosiectau ymchwil nodedig o r fath, mae ymchwil arloesol wedi ysgogi trafodaeth am sut mae pobl sydd mewn cyflyrau diymateb neu lled-ymwybodol yn cael eu trin. Arweiniodd hyn at newid ymagwedd clinigwyr a chyfeirio deunyddiau hyfforddi a chefnogi newydd ar gyfer clinigwyr a theuluoedd. Ychwanegodd yr Athro Lewis: "Rydym wastad wedi ystyried sut gallai ein hymchwil gael effaith yn y byd go iawn, gan gydweithio n agos â diwydiant, llywodraeth a'r trydydd sector. Mae r pwyslais newydd ar ymchwil sy n cael effaith yn gysyniad yr ydym wedi i groesawu frwd ar draws y meysydd lu yr ydym yn gweithio ynddynt." Sefydlwyd yr Ysgol Newyddiaduraeth, y Cyfryngau ac Astudiaethau Diwylliannol i dorri tir newydd ym maes addysg newyddiadurol yn y 1970au. Mae ganddi 19 o ymchwilwyr a charfan gref o staff sy n gweithio yn y maes sy'n darparu addysg newyddiaduraeth. Dros y blynyddoedd diwethaf, mae r Ysgol wedi ennill 27 o ddyfarniadau ymchwil gwerth ychydig dros 1.2m i gyd. Mae hefyd wedi dyfarnu 32 o raddau doethurol ymchwil, gan ddenu ôl-raddedigion o bob cwr o r byd, yn ogystal â chynhyrchu 404 o raddedigion. Mae ei datblygiadau newydd pwysig yn cynnwys sefydlu grŵp ymchwil newydd, Cyfryngau Digidol a Chymdeithas, a lansio Canolfan Newyddiaduraeth Gymunedol sy n cyfuno ymchwil draddodiadol a gweithredol â hyfforddiant ac allgymorth cymunedol. 6 7

5 Beth yw r Fframwaith Rhagoriaeth Ymchwil (REF)? Asesodd Fframwaith Rhagoriaeth Ymchwil (REF) 2014 safon ac effaith ymchwil a gyflwynwyd gan brifysgolion y DU ar draws pob disgyblaeth. Cyhoeddwyd y canlyniadau fis Rhagfyr 2014 a bydd cyrff ariannu n eu defnyddio i ddyrannu grwpiau o grantiau ymchwil i brifysgolion o ymlaen. Yn ogystal â chyfeirio dyraniadau ariannu, mae'r Fframwaith yn cynnig atebolrwydd am arian cyhoeddus a fuddsoddir mewn ymchwil. Mae'n dangos ei manteision yn ogystal â rhoi gwybodaeth bwysig am berfformiadau prifysgolion y DU ym maes ymchwil. UA 1 Meddygaeth Glinigol Yn gyffredinol 38.0% 51.0% 10.0% 0.0% 1.0% Allbynnau 33.3% 53.4% 11.3% 0.4% 1.6% Effaith 80.0% 20.0% 0.0% 0.0% 0.0% Yr Amgylchedd 0.0% 87.5% 12.5% 0.0% 0.0% UA 2 Iechyd cyhoeddus, Gwasanaethau Iechyd a Gofal Sylfaenol Yn gyffredinol 37.0% 39.0% 22.0% 2.0% 0.0% Allbynnau 25.2% 45.7% 26.2% 2.9% 0.0% Effaith 63.3% 10.0% 26.7% 0.0% 0.0% Yr Amgylchedd 50.0% 50.0% 0.0% 0.0% 0.0% UA 3 Proffesiynau Perthynol Iechyd, Deintyddiaeth, Nyrsio a Fferylliaeth Yn gyffredinol 48.0% 46.0% 6.0% 0.0% 0.0% Allbynnau 23.1% 67.2% 9.7% 0.0% 0.0% Effaith 90.0% 10.0% 0.0% 0.0% 0.0% Yr Amgylchedd 100.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% UA 4 Seicoleg, Seiciatreg a Niwrowyddorau Yn gyffredinol 60.0% 32.0% 8.0% 0.0% 0.0% Allbynnau 41.5% 50.0% 8.1% 0.4% 0.0% Effaith 90.0% 0.0% 10.0% 0.0% 0.0% Yr Amgylchedd 100.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% UA 5 Gwyddorau Biolegol Yn gyffredinol 42.0% 42.0% 14.0% 1.0% 1.0% Allbynnau 31.1% 45.0% 20.3% 2.2% 1.4% Effaith 60.0% 40.0% 0.0% 0.0% 0.0% Yr Amgylchedd 62.5% 37.5% 0.0% 0.0% 0.0% UA 7 Gwyddorau Systemau r Dddaear ac Amgylcheddol Yn gyffredinol 24.0% 60.0% 15.0% 1.0% 0.0% Allbynnau 33.8% 60.0% 4.7% 1.5% 0.0% Effaith 10% 50.0% 40.0% 0.0% 0.0% Yr Amgylchedd 0.0% 75.0% 25.0% 0.0% 0.0% UA 8 Cemeg Yn gyffredinol 32.0% 65.0% 3.0% 0.0% 0.0% Allbynnau 22.3% 72.8% 4.9% 0.0% 0.0% Effaith 50.0% 50.0% 0.0% 0.0% 0.0% Yr Amgylchedd 50.0% 50.0% 0.0% 0.0% 0.0% UA 9 Ffiseg Yn gyffredinol 31.0% 68.0% 1.0% 0.0% 0.0% Allbynnau 21.6% 77.0% 1.4% 0.0% 0.0% Effaith 63.3% 36.7% 0.0% 0.0% 0.0% Yr Amgylchedd 30.0% 70.0% 0.0% 0.0% 0.0% UA 10 Gwyddorau Mathemategol Yn gyffredinol 18.0% 72.0% 10.0% 0.0% 0.0% Allbynnau 20.0% 65.0% 15.0% 0.0% 0.0% Effaith 26.7% 73.3% 0.0% 0.0% 0.0% Yr Amgylchedd 0.0% 100.0% 0.0% 0.0% 0.0% UA 11 Cyfrifiadureg a Gwybodeg Yn gyffredinol 26.0% 53.0% 20.0% 1.0% 0.0% Allbynnau 21.4% 59.0% 19.6% 0.0% 0.0% Effaith 60.0% 30.0% 10.0% 0.0% 0.0% Yr Amgylchedd 0.0% 60.0% 30.0% 10.0% 0.0% UA 14 Peirianneg Sifil ac Adeiladu Yn gyffredinol 47.0% 50.0% 3.0% 0.0% 0.0% Allbynnau 24.6% 70.1% 5.3% 0.0% 0.0% Effaith 100.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% Yr Amgylchedd 75.0% 25.0% 0.0% 0.0% 0.0% UA 15 Peirianneg Gyffredinol Yn gyffredinol 36.0% 61.0% 2.0% 0.0% 1.0% Allbynnau 18.8% 76.7% 3.6% 0.0% 0.9% Effaith 80.0% 20.0% 0.0% 0.0% 0.0% Yr Amgylchedd 55.0% 45.0% 0.0% 0.0% 0.0% UA 16 Pensaernïaeth, Amgylchedd Adeiledig a Chynllunio - Cynllunio a Daearyddiaeth Yn gyffredinol 34.0% 51.0% 14.0% 1.0% 0.0% Allbynnau 31.4% 46.1% 20.5% 2.0% 0.00% Effaith 20.0% 80.0% 0.00% 0.00% 0.00% Yr Amgylchedd 62.5% 37.5% 0.00% 0.00% 0.00% UA 16B Pensaernïaeth, Amgylchedd Adeiledig a Chynllunio - Pensaernïaeth Yn gyffredinol 45.00% 30.00% 16.0% 9.0% 0.00% Allbynnau 30.00% 32.0% 24.0% 14.0% 0.00% Effaith 90.00% 10.00% 0.00% 0.00% 0.00% Yr Amgylchedd 50.00% 50.00% 0.00% 0.00% 0.00% UA 17 Daearyddiaeth, Astudiaethau Amgylcheddol ac Archaeoleg Yn gyffredinol 28.0% 44.0% 25.0% 3.0% 0.0% Allbynnau 31.3% 39.5% 25.0% 4.2% 0.0% Effaith 40.0% 50.0% 10.0% 0.0% 0.0% Yr Amgylchedd 0.0% 50.0% 50.0% 0.0% 0.0% UA 19 Astudiaethau Busnes a Rheolaeth Yn gyffredinol 43.0% 43.0% 13.0% 1.0% 0.0% Allbynnau 27.2% 50.7% 20.3% 1.8% 0.0% Effaith 50.0% 50.0% 0.0% 0.0% 0.0% Yr Amgylchedd 100.0% 0% 0% 0% 0% UA 20 Y Gyfraith Yn gyffredinol 36.0% 48.0% 16.0% 0.0% 0.0% Allbynnau 22.4% 55.2% 22.4% 0.0% 0.0% Effaith 80.0% 20.0% 0.0% 0.0% 0.0% Yr Amgylchedd 37.5% 50.0% 12.5% 0.0% 0.0% UA 21 Gwleidyddiaeth ac Astudiaethau Rhyngwladol Yn gyffredinol 26.0% 55.0% 14.0% 5.0% 0.0% Allbynnau 22.0% 48.0% 22.0% 8.0% 0.0% Effaith 30.0% 70.0% 0.0% 0.0% 0.0% Yr Amgylchedd 37.5% 62.5% 0.0% 0.0% 0.0% UA 23 Cymdeithaseg Yn gyffredinol 37.0% 49.0% 13.0% 1.0% 0.0% Allbynnau 17.7% 60.2% 20.3% 1.8% 0.0% Effaith 80.0% 20.0% 0.0% 0.0% 0.0% Yr Amgylchedd 62.5% 37.5% 0.0% 0.0% 0.0% UA 25 Addysg Yn gyffredinol 48.0% 36.0% 14.0% 2.0% 0.0% Allbynnau 32.1% 43.5% 20.6% 3.8% 0.0% Effaith 60.0% 40.0% 0.0% 0.0% 0.0% Yr Amgylchedd 100.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% UA 28 Ieithoedd Modern ac Ieithyddiaeth Yn gyffredinol 37.0% 47.0% 16.0% 0.0% 0.0% Allbynnau 21.3% 61.7% 17.0% 0.0% 0.0% Effaith 100.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% Yr Amgylchedd 20.0% 50.0% 30.0% 0.0% 0.0% UA 29 Iaith a Llenyddiaeth Saesneg Yn gyffredinol 42.0% 45.0% 11.0% 2.0% 0.0% Allbynnau 36.3% 50.5% 9.9% 3.3% 0.0% Effaith 46.7% 40.0% 13.3% 0.0% 0.0% Yr Amgylchedd 60.0% 30.0% 10.0% 0.0% 0.0% UA 30 Hanes Yn gyffredinol 37.0% 46.0% 16.0% 1.0% 0.0% Allbynnau 35.6% 39.0% 23.7% 1.7% 0.0% Effaith 30.0% 70.0% 0.0% 0.0% 0.0% Yr Amgylchedd 50.0% 50.0% 0.0% 0.0% 0.0% UA Athroniaeth 32 Yn gyffredinol 20.0% 49.0% 27.0% 4.0% 0.0% Allbynnau 9.7% 54.8% 29.0% 6.5% 0.0% Effaith 70.0% 30.0% 0.0% 0.0% 0.0% Yr Amgylchedd 0.0% 50.0% 50.0% 0.0% 0.0% UA 33 Astudiaethau Crefyddol a Diwinyddiaeth Yn gyffredinol 33.0% 43.0% 21.0% 3.0% 0.0% Allbynnau 35.0% 40.0% 20.0% 5.0% 0.0% Effaith 20.0% 50.0% 30.0% 0.0% 0.0% Yr Amgylchedd 40.0% 50.0% 10.0% 0.0% 0.0% UA 35 Cerddoriaeth, Drama, Dawns a Chelfyddydau Perfformio Yn gyffredinol 43.0% 42.0% 15.0% 0.0% 0.0% Allbynnau 36.5% 40.4% 23.1% 0.0% 0.0% Effaith 30.0% 70.0% 0.0% 0.0% 0.0% Yr Amgylchedd 90.0% 10.0% 0.0% 0.0% 0.0% UA 36 Astudiaethau Cyfathrebu, Diwylliannol a r Cyfryngau, Rheoli Llyfrgelloedd a Gwybodaeth Yn gyffredinol 61.0% 28.0% 10.0% 1.0% 0.0% Allbynnau 40.4% 42.1% 15.7% 1.8% 0.0% Effaith 100.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% Yr Amgylchedd 100.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% Beth yw Cyfartaledd Pwynt Gradd a sut caiff ei chyfrifo? Cyfrifir Cyfartaledd Pwynt Gradd (CPG) fel hyn: canran yr ymchwil sy'n cael 4 * x 4, canran y rhai 3 * x 3, canran y rhai 2 * x 2, canran y rhai 1 * x 1 wedi'i rannu â 100 (cyfanswm canran yr holl ymchwil). Mae'n dangos: sgôr ymchwil ar gyfartaledd. Proffil cyffredinol o'r safon: diffiniadau o'r lefelau serennog Pedair seren - ar flaen y gad o ran gwreiddioldeb, pwysigrwydd a thrylwyredd. Tair seren - sydd ar lefel ryngwladol o ran gwreiddioldeb, arwyddocâd a thrylwyredd ond sydd ychydig o dan y safonau rhagoriaeth uchaf. Dwy seren - cydnabyddiaeth ryngwladol o ran gwreiddioldeb, pwysigrwydd a thrylwyredd. Un seren - cydnabyddiaeth genedlaethol o ran gwreiddioldeb, pwysigrwydd a thrylwyredd. Safon ddiddosbarth - is na safon gwaith a gydnabyddir yn genedlaethol. Neu waith nad yw'n bodloni'r diffiniad cyhoeddedig o ymchwil at ddibenion yr asesiad hwn. 8 9

6 Yr Athro Karen Holford Dirprwy Is-Ganghellor, Coleg y Gwyddorau Ffisegol a Pheirianneg Canfod atebion i anawsterau ynni'r byd yn y dyfodol Ni all geiriau grynhoi pa mor falch oeddwn i fel Dirprwy Is-Ganghellor Coleg y Gwyddorau Ffisegol a Pheirianneg pan gyhoeddwyd canlyniadau hirddisgwyliedig y Fframwaith Rhagoriaeth Ymchwil cyn y Nadolig. Mae ein llwyddiant yn rhoi'r sylfaen berffaith i ni ar gyfer y dyfodol. Ar ôl diwedd mor anhygoel i 2014, rydw i a sawl un arall yn edrych ymlaen at gynnal a gwella ein perfformiad. Yr Athro Karen Holford Fel Coleg, rydym wedi llwyddo i ragori yn yr ymarfer. Rydym yn y 9fed safle yn y DU erbyn hyn ar sail Cyfartaledd Pwynt Gradd. yn ogystal ag 8fed yng Ngrŵp Russell, gan adlewyrchu safon ryngwladol ein hymchwil ac ymroddiad ein staff. O ran y dull newydd o fesur effaith - sy'n asesu budd ein hymchwil y tu hwnt i'r byd academaidd (economaidd, cymdeithasol neu ddiwylliannol) neu mewn geiriau eraill, sut mae'n effeithio ar fywydau pobl roedd ein perfformiad yn arbennig o gryf. Rydym yn 4ydd yn y sector ac yn 3ydd yn Ngrŵp Russell. Fodd bynnag, mae angen amlygu rhai llwyddiannau gwirioneddol ragorol sy'n gyfrifol am ein camp yn gyffredinol. Roedd Peirianneg Sifil ar y brig yn y DU ac ystyriwyd bod 100 y cant o'n hymchwil yn 'rhagorol' o ran ei heffaith. Yn sgîl y llwyddiant hwn, rydym wedi ennill cydnabyddiaeth haeddiannol o fod ar flaen y gad wrth ganfod atebion i'r heriau byd-eang mwyaf i'r amgylcheddau naturiol ac adeiledig. Cafwyd yr Ysgol Beirianneg fwy o newyddion da gan fod Peirianneg Cyffredinol yn y 7fed safle yn gyffredinol ac ar y brig am effaith ymchwil. Mae'r canlyniad hwn yn adlewyrchu ein ymrwymiad hirsefydlog at arloesi a chydweithio diwydiannol. Mae Ffiseg wedi codi'n gyflym iawn yn y rhestr ymchwil o fod yn y 34ain safle yn 2008 i'r 6ed safle, gan olygu eu bod o flaen Caergrawnt a Manceinion. Mae'r naid hwn o 28 safle yn adlewyrchu ein strategaeth i gefnogi gwyddoniaeth sylfaenol. Dringodd Cemeg hefyd, o'r 18fed safle i'r 9fed safle, sy'n uwch na Manceinion a Chaeredin. Disgrifiwyd effaith Pensaernïaeth, Cemeg, Peirianneg Sifil, Peirianneg Cyffredinol a Mathemateg fel 'rhagorol yn rhyngwladol' neu 'ar flaen y gad'. Ac o ran safon ein cynnyrch ymchwil, cafodd Ysgol Gwyddorau'r Ddaear a'r Môr ac Ysgol y Gwyddorau Cyfrifiadurol a Gwybodeg ganlyniadau rhagorol hefyd, ac roedd Gwyddorau'r Ddaear a'r Môr yn 4ydd yn y DU. "Mae ein llwyddiant yn rhoi'r sylfaen berffaith i ni ar gyfer y dyfodol. Ar ôl diwedd mor anhygoel i 2014, rydw i a sawl un arall yn edrych ymlaen at gynnal a gwella ein perfformiad. Rwyf yn parhau'n gwbl ymrwymedig i barhau i gynorthwyo yn y gwyddorau sylfaenol a buddsoddi ynddynt Ddechrau r flwyddyn, daethom ynghyd â Chymdeithas Max Planck, gan roi ein harbenigedd ym maes ymchwil catalyddu wrth wraidd sefydliad ymchwil fwyaf blaenllaw'r Almaen. Bydd gan ein Coleg rôl allweddol hefyd wrth ddatblygu Sefydliad Ymchwil cyntaf y Deyrnas Unedig ar gyfer Technoleg Lleddargludyddion Cyfansawdd. Mae'n ddatblygiad cyffrous fydd yn sefydlu Caerdydd fel arweinydd Ewrop yn y maes hwn. Mae dyfodol disglair o'n blaen a byddwn ni, fel Coleg, yn cydweithio i wneud yn siŵr y byddwn mewn sefyllfa hyd yn oed yn gryfach erbyn REF Drwy adeiladu ar ein cryfder ar y cyd, byddwn yn ymdrechu i wella ein statws fel canolfan rhagoriaeth academaidd ac sydd o fri rhyngwladol am ragoriaeth ymchwil ac addysgu, arloesedd, ymgysylltu diwydiannol, atebion cynaliadwy a'r effaith ar gymdeithas. Professor Karen Holford Dirprwy Is-Ganghellor Mae canolfan ymchwil arloesol yn y Brifysgol sydd wedi mynd i'r afael â gweithgareddau diwydiannol y gorffennol a chynnig atebion i heriau ynni'r byd yn y dyfodol, wedi cael canmoliaeth arbennig. Cafodd y Ganolfan Ymchwil Ddaearamgylcheddol, sydd yn Ysgol Peirianneg Caerdydd, y sgôr uchaf o 4* am ei heffaith. Daw hyn yn fuan wedi iddi ennill Gwobr Pen-blwydd y Frenhines am Addysg Bellach ac Uwch. O dan arweiniad yr Athro Hywel Thomas, sefydlwyd y Ganolfan ym 1996 ac mae wedi llywio maes peirianneg daearamgylcheddol ers hynny. O'r cychwyn cyntaf, mae wedi dod ag ymarferwyr, arbenigwyr. prifysgolion, diwydiant, cyrff rhyngwladol a llywodraethau ynghyd i fynd i'r afael â materion daearamgylcheddol, a chysylltu ymchwil â diwydiant yw un o'i phrif egwyddorion arweiniol. Yng Nghymru, mae 770 o gwmnïau wedi elwa ar waith ac arbenigedd y Yr Athro Roger Falconer Mae'n swyddogol mai ymchwil Peirianneg Sifil ac Adeiladu yw'r gorau yn y DU. Yn ôl rhestr sydd ar sail Cyfartaledd Pwynt Gradd ac effaith ymchwil pedair seren, y maes allweddol hwn sydd ar y brig. Ar ôl ennill Gwobr Pen-blwydd y Frenhines ar gyfer Addysg Uwch a Ganolfan, ac mae 14 o rai newydd wedi'u creu yn sgîl y gwaith ymchwil. Mae wedi diogelu swyddi yn y rhanbarth yn ogystal â rhoi cyfle i gwmnïau gystadlu mewn marchnadoedd newydd yn y DU a thramor. Yn ôl yr Is-ganghellor, yr Athro Colin Riordan: "Mae'r Ganolfan Ymchwil Ddaearamgylcheddol a'i phartneriaid yn y diwydiant wedi creu corff rhyngddisgyblaethol o arbenigedd a gydnabyddir ac y dibynnir arni'n rhyngwladol. "Mae gwaith y ganolfan wedi cael effaith wirioneddol fyd-eang, helpu i ddiogelu iechyd dynol yn ogystal ag adfywio'r amgylchedd. Mae wedi bod yn hanfodol er mwyn i r afael ag etifeddiaeth gweithgarwch diwydiannol y gorffennol yng Nghymru, Ewrop a ledled y byd. Mae ei waith arloesol hefyd yn llywio ein dyfodol hefyd drwy gynnig atebion newydd ym meysydd gwastraff a ffynonellau ynni." Ar hyn o bryd, mae'r Ganolfan yn arwain rhaglen waith 'Ynni Daear', Effaith beirianyddol Phellach yn 2013 ar gyfer ymchwil daearamgylcheddol, mae'r canlyniad yn cadarnhau statws Caerdydd fel canolfan ragoriaeth sydd ar flaen y gad ym maes peirianneg. Dyma farn yr Athro Roger Falconer o'r Ysgol Peirianneg a gafodd gydnabyddiaeth benodol am ei waith arloesol ym maes amddiffynfeydd llifogydd: "Mae'r canlyniadau'n cadarnhau bod ein hymchwil ym maes peirianneg ymhlith y gorau yn y byd, ac rydw i'n falch iawn o hynny. "Yr wyf yn arbennig o falch o gael y sgôr canran uchaf o ran effaith ymchwil 4 * ymhlith holl brifysgolion y DU. Drwy gyflawni canlyniadau mor ragorol, mewn peirianneg sifil a cyffredinol fel ei gilydd, rydym wedi dangos rôl hanfodol ein gwaith wrth leihau'r effaith amgylcheddol a chreu dyfodol mwy diogel a chynaliadwy." sef prosiect Seren. Dyma rai o'r meysydd o dan sylw: Gwres daear, ynni daearamgylcheddol o hen byllau glo, systemau cefnogi penderfyniadau ar sail GIS (Daearwybodeg), a Modelu Cyfrifiadurol Uwch o brosesau gwres daear. Nod y prosiect yw helpu busnesau i ddod o hyd i gyfleoedd masnachol newydd yn y meysydd hyn. Yn y gorffennol, mae ei waith hefyd wedi helpu cwmnïau o Gymru ym maes daearamgylcheddol cyffredinol i greu cynhyrchion tomwellt hadau glaswellt ffibr newydd ac arloesol ac ailddefnyddio gwastraff sorod ffwrnais chwyth a datblygu gwastraff diwydiannol fel math o sment. I ffwrdd o Gymru, mae ymchwil arloesol y Ganolfan wedi helpu i ddylunio rhai o storfeydd niwclear cyntaf y byd a rheoli tir sydd wedi'i halogi'n barhaus gan lygryddion organig - cemegau nad ydynt yn dirywio. Mae ymchwilwyr Peirianneg Sifil ac Adeiladu ar flaen y gad wrth ganfod atebion i'r heriau byd-eang mwyaf i'r amgylcheddau naturiol ac adeiledig. Mae gan ymchwil amlddisgyblaethol rôl hanfodol wrth leihau effaith amgylcheddol a chynyddu arferion cynaliadwy mewn amrywiaeth eang o feysydd gan gynnwys: adeiladu, tanwydd, ynni, gwaredu gwastraff, ansawdd dŵr a gwrthsefyll llifogydd. Mae'n cynnig ffyrdd newydd hefyd o adeiladu a rheoli isadeiledd cenedlaethol. Ychwanegodd yr Athro Roger Falconer: "Gwir fraint oedd bod yn aelod o'r ysgol a chael y cyfle i gydweithio â chynifer o staff a myfyrwyr ymchwil galluog ar rai o'r prosiectau dŵr byd-eang mwyaf heriol a chyffrous, oedd â'r posibilrwydd o drawsnewid safon bywyd cynifer o bobl"

7 SEFYDLIADAU YMCHWIL Y BRIFYSGOL Mae sefydliadau ymchwil newydd y Brifysgol wedi cael sêl bendith Mae sefydliadau ymchwil (SY) newydd y Brifysgol wedi cael sêl bendith. Eu nod yw dod â'r talent ymchwil gorau ynghyd a chanolbwyntio ar heriau mwyaf y byd. Gan adeiladu ar lwyddiant sefydliadau ymchwil cyfredol y Brifysgol Sefydliad Ymchwil Bôngelloedd Canser Ewropeaidd, Sefydliad Ymchwil Niwrowyddorau ac Iechyd Meddwl, Sefydliad Ymchwil Lleoedd Cynaliadwy a Sefydliad Ymchwil Catalyddu Caerdydd - bydd tri sefydliad ymchwil yn cael eu lansio'n swyddogol yn nes ymlaen eleni, ac mae cynlluniau ar gyfer rhagor ar y gweill. Dyma gyflwyniad am dri sefydliad ymchwil newydd y Brifysgol ac amlinelliad o'u gwaith. Her driphlyg ym maes ynni Bydd y Sefydliad Ymchwil newydd ar gyfer Systemau Ynni yn bwrw golwg ar sut bydd angen newid i systemau ynni hyblyg a gwell sy'n cynhyrchu llai o allyriadau yn ystod y 30 mlynedd nesaf. Yr Athro Paul Morgan Defnyddio "data mawr" i fynd i'r afael â sut mae llid a haint parhaus ac afreolus yn achosi clefydau cronig fel canser, pancreatitis, dementia a haint fydd yn cael prif sylw Athrofa Ymchwil Imiwnedd Systemau newydd y Brifysgol. Mae'r sefydliad ymchwil newydd yn dod â gwybodaeth ac ymchwil ar draws y Brifysgol ynghyd i ddatblygu a chymhwyso ffyrdd newydd o astudio system imiwnedd y corff. Ei nod yn y pen draw fydd datblygu triniaethau newydd ar gyfer anhwylderau llidiol a heintus. "Mae deall sut mae system imiwnedd y corff yn gweithio a chael darlun llawn o'i rôl mewn llawer o glefydau aciwt a chronig, yn parhau'n faes ymchwil eithriadol o heriol," yn ôl yr Athro Paul Morgan, Ysgol Meddygaeth, a arweiniodd y cais ar gyfer y sefydliad newydd gyda'r Athro Val O'Donnell. "Mae gan Gaerdydd enw da rhyngwladol eisoes am ei hamrywiaeth eang o ymchwil ym meysydd heintiau, imiwnoleg a llid. Mae gennym eisoes ymchwil ragorol ar draws y sbectrwm sy'n amrywio o wyddoniaeth sylfaenol a Mynd i'r afael â'n system imiwnedd mecanweithiau, i dreialon clinigol ac elfennau o iechyd y cyhoedd. "Fodd bynnag, er eu bod yn rhagorol yn unigol, rydym wedi tueddu i weithio ar ein pen ein hunain i raddau, naill ai'n ymchwilio i system fiolegol benodol neu elfennau ehangach o glefyd unigol. "Bydd creu sefydliad ymchwil newydd a phwrpasol yn chwalu rhwystrau ac yn ein galluogi i chwarae rhan flaenllaw yn y maes ymchwil hanfodol hwn," ychwanegodd. SEFYDLIADAU YMCHWIL Y BRIFYSGOL Bydd ymchwil y sefydliad ymchwil newydd yn canolbwyntio ar dri phrif faes i greu dull seiliedig ar systemau i ddeall achosion imiwnolegol llid a haint, anaf ac atgyweirio. Ychwanegodd yr Athro Morgan: "Y ffaith na allwn reoleiddio llid a'r ffordd y mae'n troi'n glefydau cronig fel arthritis, dementia a dirywiad macwlaidd, yw un o'r heriau iechyd mwyaf yn y byd datblygedig. "Mae hyn yn berthnasol i heintiau cronig a pharhaus hefyd. Rydym i gyd yn gwybod bod trin heintiau yn broses hirfaith lle ceir llwyddiannau bychain o bryd i w gilydd. Gan fod organebau heintus yn gallu gwrthsefyll cyffuriau yn gyflymach na'r amser mae'n ei gymryd i ddyfeisio rhai newydd, rhaid i ni ddod o hyd i ffyrdd newydd o ennill y frwydr. "Bydd y sefydliad newydd yn edrych ar imiwnedd ar sail systemau gan ddefnyddio poblogaethau a setiau data mawr a defnyddio dulliau ystadegol a mathemategol er mwyn deall systemau hynod ryngweithiol imiwnedd yn well." Un o nodau'r sefydliad ymchwil fydd mynd i'r afael â ffactorau sy'n peri i ymatebion imiwnedd amddiffynnol fynd yn gronig, yn aneffeithiol ac yn rhy niweidiol e.e. rhwng gofal acíwt a llid cronig, a rhwng llid cronig a haint i ganser. Caerdydd i arwain brwydr newydd yn erbyn troseddau a bygythiadau diogelwch Yr Athro Phil Bowen O dan arweiniad yr Athro Phil Bowen o Ysgol Peirianneg Caerdydd, mae'r sefydliad ymchwil newydd wedi'i greu'n benodol i fynd i'r afael â systemau ynni mewn modd integredig. Gan fanteisio ar arbenigedd ymchwil amrywiol ar draws y tri Choleg, nod y sefydliad yw ceisio diwallu angen cynyddol y byd am ynni, a hynny mewn ffordd gynaliadwy ac sy'n dderbyniol i gymdeithas. "Rydym yn wynebu'r her driphlyg ym maes ynni sef y pwysau cynyddol ar ddiogelu'r amgylchedd, y cyflenwad ynni sydd ar gael a'i ddiogelwch, yn ogystal â sicrhau eu bod yn fforddiadwy ac yn dderbyniol i'r cyhoedd," meddai'r Athro Bowen. "Mae'r cwestiynau a ofynnir yn heriol ac yn cynnwys sawl elfen annhechnegol. Yn hytrach, mae angen systemau unedig a chyflawn ar draws y gwyddorau ffisegol a chymdeithasol. Dros y 40 mlynedd nesaf, bydd y ffordd y mae'r DU a gwledydd eraill yn defnyddio ynni ac yn cynhyrchu a dosbarthu pŵer yn newid yn sylweddol. Er enghraifft, bydd rhwydweithiau trydan, nwy a gwres yn ehangu'n aruthrol a bydd angen llawer mwy o integreiddio rhyngddynt i gynnig cyflenwad pŵer mwy amrywiol a gwasgaredig. Bydd angen i ddulliau arferol o gynhyrchu pŵer trydanol addasu i'r symudiad hwn tuag at fyd lle mae llai o garbon, yn ogystal â bod yn fwy hyblyg er mwyn gwneud mwy o ddefnydd o ddeunyddiau adnewyddadwy. Mae defnyddio ynni'n fwy effeithlon yn y cartref, mewn diwydiant ac ar draws rhanbarthau yn faes cyffrous arall fydd yn cael sylw ymchwil ryngddisgyblaethol. Ychwanegodd: "Bydd angen ymgysylltu dyfnach â'r cyhoedd, polisïau cadarn, yn ogystal â dadansoddiad cynhwysfawr o ran gwyddoniaeth ac effaith ar gyfer sawl un o'r newidiadau hyn". Bydd cysylltu'r ymchwil â diwydiant a pholisïau hefyd yn cael sylw penodol gan y sefydliad ymchwil newydd. Mae arbenigwyr ar draws y Brifysgol eisoes wedi hen arfer ymgysylltu â busnes a llywodraeth fel y dangosodd yr asesiad cenedlaethol diweddar o effaith ein hymchwil a bydd creu sefydliad penodedig yn manteisio ar arbenigedd a chyfleoedd i gydweithio â rhanddeiliaid allanol pwysig allweddol i fynd i'r afael â'r heriau mawr hyn ym maes ynni. "Mae cydweithio â busnesau ynni mawr eisoes yn un o'n prif gryfderau yng Nghaerdydd ac rydym ar hyn o bryd yn gysylltiedig ag ystod amrywiol o gwmnïau, gan gynnwys y Grid Cenedlaethol, BRE, National Instruments, TATA, Siemens a Ricardo, ymhlith llu o rai eraill. Bydd datblygu'r sefydliad ymchwil newydd hwn yn ein galluogi i ystyried cyfleoedd i ddatblygu ffyrdd newydd o arwain arloesedd mewn ffordd gyfrifol ym maes systemau ynni, gan gydweithio â chwmnïau arloesol. Mae hyn yn cynnig cyfle cyffrous i Gaerdydd adeiladu ar ei chryfderau ac amlygu ei hun yn rhyngwladol." Yr Athro Martin Innes Cynnig atebion arloesol ac effeithiol i fynd i'r afael â throseddau a bygythiadau cynyddol i ddiogelwch y byd yw amcan ar gyfer sefydliad ymchwil yn y Brifysgol. Dan arweiniad rhai o unigolion mwyaf blaenllaw'r byd ym meysydd troseddau a diogelwch, bydd y Sefydliad Troseddau a Diogelwch newydd yn dod â'r ymchwil orau ynghyd i lunio polisïau ac arferion ar draws y byd. "Mae Prifysgol Caerdydd yn rhagori mewn sawl maes ymchwil yn ymwneud â throseddau a diogelwch," yn ôl yr Athro Martin Innes, a arweiniodd y cais ar gyfer y sefydliad ymchwil newydd. "Fodd bynnag, er bod y meysydd ymchwil amlwg hyn wedi creu newidiadau o bwys mewn plismona cymunedol a sut caiff trais sy'n gysylltiedig ag alcohol ei gofnodi a'i blismona, nid ydym fel Prifysgol wedi cysylltu'r rhain yn gydlynol neu'n drefnus," ychwanegodd. I'r Athro Innes, bydd creu'r sefydliad ymchwil newydd sydd â sylw rhyngddisgyblaethol ar draws y tri choleg, yn talu ar ei ganfed o ran cynnig llwyfan a hunaniaeth gyhoeddus yn ogystal â helpu i roi Caerdydd ar fap y byd o ran mynd i'r afael â throseddau. Bydd tri maes cryf yn dod ynghyd yn rhan o'r sefydliad ymchwil newydd sy'n manteisio ar rywfaint o'r ymchwil gorau yn y maes hanfodol hwn. Mae'r heddlu eisoes yn ymateb i droseddau mewn ffyrdd tra gwahanol yn sgîl ymchwil yr Athro Innes i blismona cymunedol. Mae hefyd wedi helpu i roi sylfaen dystiolaeth mawr ei hangen i heddluoedd ledled y DU a thu hwnt sy'n ceisio mynd i'r afael ag anawsterau troseddol, boed yn hen rai neu newydd ddod i'r amlwg, yn ogystal ag arbenigedd mewn gwrthderfysgaeth a throseddau Yn ôl pob tebyg, yr Athro Jonathan Shepherd yw un o unigolion mwyaf blaenllaw'r DU mewn cysylltiad â chamau sy'n seiliedig ar dystiolaeth i leihau trais sy'n ymwneud ag alcohol, ac mae partneriaid yn Ewrop a thu hwnt wedi mabwysiadu ei ymchwil. Yr Athro Alun Preece yw arweinydd academaidd y DU ar gyfer prosiect ar y cyd gwerth 100m rhwng y DU ac UDA. Cydweithir yn agos ag IBM ym maes technoleg gwybodaeth a chyfathrebu i helpu i wneud penderfyniadau mewn sefyllfaoedd cymhleth, gan gynnwys rhaglenni diogelwch ac amddiffyn. Ychwanegodd yr Athro Innes: "Mae creu'r sefydliad ymchwil yn gyfle gwych i amlygu hunaniaeth gydlynol ar gyfer gwaith arloesol Caerdydd ym maes troseddau a diogelwch. Bydd yn helpu i wella safon cynnyrch ymchwil a sefydlu Caerdydd fel canolfan ragoriaeth a gydnabyddir ar draws y byd. "Yn anad dim, gobeithiwn y bydd effaith ein gwaith ymchwil yn helpu i ddatblygu polisïau ac arferion er mwyn mynd i'r afael â throseddau a bygythiad terfysgaeth yn fwy effeithiol yn ogystal â bygythiadau eraill i ddiogelwch mawr a wynebir gan y byd bron bob dydd erbyn hyn." 12 13

8 DYMA'R TÎM Dyma'r Tîm: Tîm Deallusrwydd Busnes Pobl Caerdydd Yr Athro Jeremy Hall POBL CAERDYDD Mae'r Athro Jeremy Hall yn Athro Seiciatreg a Niwrowyddorau a Chyfarwyddwr y Sefydliad Ymchwil Nirwowyddorau ac Iechyd Meddwl. Cafodd ei hyfforddiant cychwynnol mewn Bioleg ym Mhrifysgol Rhydychen cyn astudio Meddygaeth yng Nghaeredin a Chaergrawnt lle gwblhaodd raglen MB/PhD ac ennill PhD mewn Niwrowyddorau. Mae'n ymddiddori mewn ymchwilio i fioleg sylfaenol anawsterau iechyd meddwl fel sgitsoffrenia ac awtistiaeth. Mae hefyd yn cynnal clinigau arbenigol yn y meysydd hyn fel seiciatrydd ymgynghorol. Ymunodd Jeremy â Phrifysgol Caerdydd ym mis Ionawr Byw neu farw - pe gallech fynd am bryd o fwyd gyda thri gwestai delfrydol, pwy fyddent, a pham? Charles Darwin Francis Crick Thierry Henry Tri dyn chwedlonol Jeff Thomas, Chris Kelly, Donna Kelly, Myles Randall, Angela Cox, Chris Fussell, Alison Powell a Jim Emerson Mae ceisio deall yr holl ddata a gynhyrchwyd gan y Fframwaith Ymarfer Ymchwil a'i gyflwyno mewn ffyrdd y gall uwch-dimau rheoli, colegau a chydweithwyr ar draws y Brifysgol eu deall, yn dalcen caled. Fodd bynnag, dyna'r dasg a roddwyd i Dîm Dealltwriaeth Busnes y Brifysgol. Mae'r tîm wedi cael y dasg benodol o ddatblygu deallusrwydd busnes. Mae'n cydweithio'n agos ag adrannau ar draws y Brifysgol i roi gwybodaeth gywir, amserol a pherthnasol i lywio penderfyniadau. Mae'r tîm yn cynnwys aelodau o'r gwasanaethau TG a Chynllunio Strategol i roi gallu technolegol a dealltwriaeth o anghenion y Brifysgol. Mae'r swyddogion dealltwriaeth busnes sy'n rhan o adran cynllunio strategol yn cydweithio'n agos â chyfeillion ar draws y Brifysgol ar bob lefel i wneud yn siŵr eu bod yn deall dyheadau, cymhellion ac anghenion y sefydliad. Mae'r tîm technegol sy'n rhan o'r gwasanaethau TG yn cynorthwyo'r broses o integreiddio a gwirio'r data er mwyn cyflwyno gwybodaeth ddilys. REF oedd yr her logistaidd fwyaf i'r tîm hyd yma. Wrth baratoi'r ceisiadau ar gyfer REF, cydweithiodd y tîm Dealltwriaeth Busnes ag uwchreolwyr, Gwasanaethau TG, yr adran Cynllunio Strategol, Colegau, Cyfathrebu, Marchnata a'r We i ofalu bod y wybodaeth a ddarperir yn diwallu anghenion y Brifysgol o ran cynnwys, ffurf a hygyrchedd. Roedd gwneud yn siŵr bod y wybodaeth ar gael yn fyr rybudd yn hanfodol. Fel rhan o'r gwaith hwn, paratôdd y tîm gyfres o adroddiadau oedd yn golygu bod modd cyflwyno'r data'n ddiffwdan ar ôl ei gael gan HEFCE a bod yr holl gyfrifiadau a graffeg yn barod i fynd. Golygodd hyn fod gwybodaeth oedd wedi'i dadansoddi ar gael i gydweithwyr ar draws y Brifysgol ymhen awr wedi iddi gyrraedd. Gwnaeth y canlyniadau gryn argraff hefyd. Cafodd safle SharePoint a ddatblygwyd gan y tîm tua 7,000 o ymweliadau pan oedd y data o dan embargo. Oherwydd hyn, roedd y wybodaeth oedd ei hangen ar y 120+ o staff ar flaenau eu bysedd. Fodd bynnag, dim ond un elfen o waith y Rhaglen Dealltwriaeth Busnes oedd cyflwyno canlyniadau REF. Mae'r tîm yn parhau i amlygu a chreu gwybodaeth sy'n ymwneud â phrif feysydd gwaith y Brifysgol er mwyn cyfeirio penderfyniadau strategol. Ers REF, mae'r tîm wedi canolbwyntio'n bennaf ar roi gwybodaeth feincnod ar incwm ymchwil i alluogi'r sefydliad i gymharu ei berfformiad â sefydliadau eraill tebyg. Bydd y wybodaeth ar gael mewn cyfres o adroddiadau rhyngweithiol ar SharePoint cyn bo hir. Yn y dyfodol, nod y tîm yw cefnogi prosesau busnes ychwanegol y Brifysgol, gan gynnwys ceisiadau, cylch bywyd myfyrwyr ac arian. I gael gwybod mwy, cysylltwch â: BI@Caerdydd.ac.uk 2. Disgrifiwch eich hun mewn tri gair Barod i gydweithio Siriol Moel 3. Fel gyda Desert Island Discs, pe byddech ar eich pen eich hun ar ynys anghyfannedd, pa dair cân fyddech chi'n mynd gyda chi? Requiem Verdi Symffoni Rhif 6 Beethoven Downtown Petula Clark 4. Pwy a beth sy'n eich ysbrydoli fwyaf? Fy nheulu 5. Beth sy'n gwneud i chi wenu? Fy nheulu 6. Ydych chi'n trydar o gwbl? Dydw i ddim yn trydar (ond mae Cath Hortop yn gwneud gwaith gwych ar ran Sefydliad Ymchwill y Niwrowyddorau ac Iechyd Meddwl). 7. Beth sy'n gwneud i chi godi o'r gwely yn y bore? Meddwl y gallai ein gwaith wella bywydau pobl sydd â phroblemau iechyd meddwl. 8. Pe gallwch gael gwared ar un peth yn y byd, beth fyddai hwnnw? Peiriannau sychu dwylo aneffeithiol 9. Pwy sydd wedi dylanwadu arnoch fwyaf yn ystod eich amser yn y Brifysgol? Yr Athro Syr Mike Owen 10 Pe byddech yn Is- Ganghellor am ddiwrnod, beth fyddech chi'n ei wneud? Chwilio am ffyrdd i symleiddio ein trefniadau rheoli

9 Y DYFODOL Trawsnewid ein campws Mae Prifysgol Caerdydd wedi cyhoeddi cam cyntaf cynlluniau i drawsnewid ei champws i ddarparu ymchwil blaenllaw ac adnoddau addysgu o'r radd flaenaf i fyfyrwyr. Bydd achosion busnes manwl yn cael eu llunio ar gyfer amwynderau newydd arloesol i wella profiad y myfyrwyr, yn ogystal â'r Campws Arloesedd a gyhoeddwyd yn gynharach eleni i roi hwb i economi Cymru. Bydd y cynigion, sy'n rhan bwysig o'n Cynllun Meistr ar gyfer y dyfodol, yn datblygu dros yr ychydig flynyddoedd nesaf ac yn trawsnewid y Brifysgol a dinas Caerdydd. Datblygwyd y Cynllun Meistr ar ôl cynnal ymgynghoriad o bwys gyda staff a myfyrwyr, ac mae Cyngor y Brifysgol wedi'i gymeradwyo. Bydd cam cyntaf y gwaith yn costio 450m, gan gynnwys 300m ar gyfer y Campws Arloesedd, ac mae disgwyl i'r gwaith ddechrau eleni. Datblygu'r arloesedd fydd yn cael y prif sylw yn y cam cyntaf, a bydd buddsoddiad o bwys mewn adeiladau nodedig i wella profiad y myfyriwr. Mae'r Cynllun Meistr yn cynnig y bydd dau adeilad newydd yn gartref i'r pedwar cyfleuster ar y dechrau, cyn ychwanegu dau adeilad arall nes ymlaen yng ngham un. Dywedodd yr Athro Riordan: "Mae cam cyntaf y Cynllun Meistr hwn yn dangos sut byddwn yn mynd ati a lle mae ein blaenoriaethau. "Rydym yn canolbwyntio ar arloesedd a'n myfyrwyr ar hyn o bryd. "Bydd yn hwb enfawr i'n gwaith ymchwil a phrofiad cyffredinol y myfyrwyr. "Bydd y datblygiad yn gosod sylfeini ar gyfer llwyddiant hirdymor y Brifysgol. "Caiff rhagor o gyhoeddiadau eu gwneud wrth i drafodaethau gyda'n prif bartneriaid symud ymlaen." Meddai'r Dirprwy Is-Ganghellor Elizabeth Treasure: "Gall y cynlluniau hyn wthio'r Brifysgol i uchelfannau newydd. "Mae cynnwys staff a myfyrwyr yn y broses wedi bod hanfodol i ni allu cyrraedd y man hwn." "Mae llawer o waith caled o'n blaenau, ond bydd y manteision i'r Brifysgol a'i chymunedau yn enfawr." Cewch wybod mwy am y Cynllun Meistr yn our-profile/strategy/themaster-plan Mae'r cyfleusterau newydd i fyfyrwyr yn cynnwys: Canolfan bwrpasol ar gyfer bywyd myfyrwyr sy'n cynnig gwasanaethau cefnogi myfyrwyr Canolfan adnoddau dysgu/llyfrgell newydd Cyfleuster newydd ar gyfer mathemateg a chyfrifiadureg. Fis Hydref, datgelodd yr Is-Ganghellor, yr Athro Colin Riordan, gynlluniau ar gyfer pedwar adeilad arloesedd ar Ffordd Maendy. Mae'n rhan o'i weledigaeth ar gyfer twf a arweinir gan arloesedd fydd yn hwb i economi Cymru. Mae'r Campws Arloesedd yn cynnwys: Parc Ymchwil Gwyddorau Cymdeithasol cyntaf y byd fydd yn ceisio datrys rhai o broblemau mwyaf dybryd cymdeithas Cyfleuster Ymchwil Drosiadol i droi ymchwil academaidd yn brosiectau yn y byd go iawn Sefydliad Ymchwil ar gyfer Technoleg Lled-ddargludyddion Cyfansawdd i lywio datblygiad popeth, o ffonau symudol i fiotechnoleg Canolfan Arloesedd i hybu llwyddiant cwmnïau a gafodd eu dechrau gyda chymorth y Brifysgol yn ogystal â chwmnïau newydd eraill. Newyddion Caerdydd Golygydd: Claire Sanders Prifysgol Caerdydd 2-4, Llwyn y Parc, Caerdydd, CF10 3PA. Cylchlythyr y Flwyddyn 2011, Cymdeithas Prifysgolion y Gymanwlad. Mae'r Golygydd yn cadw'r hawl i olygu cyfraniadau a gafwyd. Er y cymerir gofal i sicrhau cywirdeb y wybodaeth, ni ellir gwarantu hyn. Nid yw'r safbwyntiau a fynegir yn 'Newyddion Caerdydd' o reidrwydd yn adlewyrchu safbwyntiau'r Brifysgol. Rydym yn croesawu eitemau o ddiddordeb sy'n ymwneud â'r Brifysgol a'i staff. Dylech eu hanfon i'r: Adran Cyfathrebu a Marchnata Ffôn: E-bost: newsletter@caerdydd.ac.uk Ar-lein: Mae Prifysgol Caerdydd yn elusen gofrestredig. Rhif Mae Newyddion Caerdydd ar gael mewn print bras. I ofyn am gopi anfonwch neges at: newsletter@caerdydd.ac.uk Label cyfeiriad Argraffwyd yn gyfan gwbl ar bapur sydd wedi'i ailgylchu, yn unol ag ymrwymiad y Brifysgol at gynaliadwyedd. Cewch wybod mwy yn 16