Datblygiad a Dyfodol Dysgu Cymhwysol yng Nghymru

Transcription

1 Datblygiad a Dyfodol Dysgu Cymhwysol yng Nghymru Ebrill 2010

2 CYNNWYS I II Crynodeb gweithredol Cefndir, pwrpas a dulliau Cyflwyniad Cefndir Methodoleg Cydnabyddiaethau Strwythur yr Adroddiad III IV V VI Amcan 1 Ymgysylltu â chyflogwyr Amcan 2 Gwybodaeth ar gyfer Ymgynghorwyr Gyrfaoedd Argymhellion Atodiadau: 1. Ymgysylltu â Chyflogwyr: Model consortia 2. Astudiaeth Ymgysylltu â Chyflogwyr 3. Gwybodaeth ar gyfer Ymgynghorwyr Gyrfaoedd: Llyfryddiaeth 4. Gwybodaeth ar gyfer Ymgynghorwyr Gyrfaoedd: Canlyniadau holiadur yr Ymgynghorwyr Gyrfaoedd 5. Gwybodaeth ar gyfer Ymgynghorwyr Gyrfaoedd: Gwybodaeth ynghylch y Ddiploma

3 I CRYNODEB GWEITHREDOL I.1. Amcan 1 Ymgysylltu â Chyflogwyr I.1.a Mae cyflogwyr yn credu ei bod yn bwysig ymgysylltu ag addysg. Maent yn ei ystyried yn gyfle i ddylanwadu ar yr hyn a addysgir yn y cwricwlwm, helpu i ddatblygu r gweithlu yn y dyfodol a hyrwyddo gyrfaoedd o fewn sectorau amrywiol. I.1.b Mae sawl cyflogwr yn ymgysylltu n barod ag addysg sy n canolbwyntio ar waith ac yn teimlo bod modd cynnal eu hymglymiad fel y mae ar hyn o bryd. Maent yn barod i addasu dulliau ymgysylltu presennol i gwrdd ag anghenion dysgwr y Cymhwyster Prif Ddysgu (CPDd). I.1.c Nododd cyflogwyr eu bod yn fwy tebygol o ymgysylltu ag addysg os ydynt: yn deall anghenion ac amcanion y dysgwr yn llawn yn gwerthfawrogi effaith eu hymyrraeth ar y dysgwr ynghlwm wrth y cam cynllunio gydag ysgolion/colegau i gyflwyno r CPDd I.1.d Ceir ffactorau sy n cyfyngu ar y cyfle i gyflogwyr ymgysylltu ag addysg. Mae materion allweddol yn cynnwys bod: effaith yr hinsawdd economaidd wedi golygu gostyngiad yn y gweithlu a r gallu i ryddhau staff ar gyfer gweithgareddau addysg gysylltiedig â gwaith cyfyngiadau iechyd a diogelwch yn cyfyngu ar fath a natur y cyfleoedd cysylltiedig â gwaith y gellir eu cynnig polisïau neu strategaethau cwmni cenedlaethol sy n pennu lefel yr ymrwymiad ag addysg gan y cwmni a ganiateir I.1.e Er mwyn i r CPDd fod yn llwyddiannus mae n hanfodol bod sefydliadau addysgol yn adolygu eu hagwedd tuag at ymgysylltu â chyflogwyr wrth: sefydlu consortia cyflogwyr cysylltiedig â llinellau dysgu i adeiladu perthynas â chyflogwyr ac ystyried y math a r lefel mwyaf addas o ymgysylltu â chyflogwyr ar gyfer unedau o fewn y cymhwyster rhyddhau staff addysgu i fynychu hyfforddiant athrawon/lleoliadau datblygiad proffesiynol i ddiweddaru eu gwybodaeth ddiwydiannol sy n gysylltiedig â r llinell ddysgu y byddant yn ei chyflwyno addasu a dilyn protocol ymgysylltu â chyflogwyr peidio ag ystyried profiad gwaith fel yr unig ffordd i ymgysylltu â chyflogwyr gwneud defnydd o adnoddau dysgu cyfoes a ddatblygwyd gan y Cynghorau Sgiliau Sector

4 I.1.f Mae cryn angen sicrhau bod y cymhwyster yn cael ei farchnata n dda o fewn Cymru. Ar hyn o bryd ychydig iawn o wybodaeth sydd ar gael ar y we yng nghyddestun Cymru. Argymhellir y dylid safoni gwybodaeth a ddatblygir ar gyfer y CPDd ar gyfer pob llinell ddysgu i sicrhau cysondeb ar draws pob llinell ddysgu. Amcan 2 Gwybodaeth ar gyfer ymgynghorwyr gyrfaoedd I.2.a Dengys ymchwil i r Ddiploma y bydd yn bwysig i bobl ifanc a r rhai hynny sy n eu cynghori dderbyn gwybodaeth fanwl am y CPDd, fel cynnwys, asesu a dilyniant. Fodd bynnag awgryma ymchwil desg nad yw gwybodaeth gyrfaoedd yn unig yn ddigon: bydd pobl ifanc am gael cyfleoedd i archwilio, profi ac ymchwilio, a r cyfle i siarad â phobl sydd â phrofiad personol ynghylch gyrfa, cwrs neu sefydliad arbennig. I.2.b Awgryma r ymchwil desg yn ogystal, i wneud penderfyniadau gwybodus, bydd pobl ifanc yn elwa o ystod eang o brofiadau sy n codi uchelgais ac yn herio stereoteipiau, yn ogystal ag arweiniad i w helpu i ddeall sut mae r CPDd yn ffitio i mewn i CBC, natur dysgu cymhwysol a sut y bydd dilyn y CPDd yn affeithio eu dewisiadau eraill nawr ac yn y dyfodol. Dyma r agweddau sy n mynd y tu hwnt i wybodaeth syml ac yn bwnc addysg ac arweiniad gyrfaoedd. I.2.c Daethom o hyd i dystiolaeth o ymchwil desg a maes y darperir arweiniad gyrfaoedd o fewn cyd-destun lle mae nifer o ffactorau arwyddocaol eraill yn bresennol: Lefel gwybodaeth y rhieni Rhieni a dysgwyr yn ffafrio cymwysterau academaidd sy n wybyddus Maint y cymhwyster yn CA4 Y peryglon sy n gysylltiedig â chymwysterau newydd Pryderon ynghylch dilyniant Lefel didueddrwydd gan athrawon I.2.d Cadarnha r ymchwil maes fod ymgynghorwyr gyrfaoedd yn sylweddoli bod angen cyngor sy n canolbwyntio ar y dysgwr gan staff ysgol a rhieni gwybodus. Rydym yn disgrifio sut mae Partneriaeth aeddfed yn Lloegr wedi mynd i r afael â rhai o r materion wrth wella r cyfleoedd i bobl ifanc, eu rhieni ac athrawon ddeall y Ddiploma. I.2.e Pan ofynnom i ymgynghorwyr am yr hyn roedd angen iddynt ei wybod, dilyniant a barn Sefydliadau AU a restrwyd yn uwch na manylion ffeithiol y cwrs, er mai r rhain, efallai, yw r agweddau gwybodaeth mwyaf anodd am gymhwyster newydd. Bydd angen i gwmnïau gyrfaoedd gynllunio sut y rhagbaratoir ymgynghorwyr gyrfaoedd

5 am y CPDd. Bydd angen i r wybodaeth ar gyfer ymgynghorwyr gyrfaoedd eu helpu i ateb y cwestiwn gan fyfyrwyr a u rheini: Ble bydd yn mynd â fi? I.2.f Nododd sawl ymgynghorydd y byddent am gael y wybodaeth ar Gyrfacymru.com. Dylid darparu gwybodaeth fwy manwl ar Gyrfacymru.com fel bod ymgynghorwyr gyrfaoedd yn ei defnyddio gyda u cleientiaid, gan gynnwys astudiaethau achos, cyflwyniadau a diagramau Power Point a dylid esbonio r CPDd o fewn cyd-destun CBC. Dylid diweddaru taflenni Syniadau Gyrfaoedd i sicrhau bod y wybodaeth yn gywir mewn perthynas â r CPDd yng Nghymru. I.2.g Noda adolygiad o wybodaeth bresennol ar wefannau ar gyfer y Ddiploma ac yng Nghymru ffyrdd lle gall Gyrfacymru.com, gwefan CBC a gwefannau CSS gael eu haddasu i gyflawni swyddogaethau arbennig: Gyrfacymru.com fel y ffynhonnell gyntaf ar gyfer pobl ifanc a u rhieni Safleoedd CSS i roi gwybodaeth fwy manwl ynghylch y sectorau gwahanol Gwefan CBC i roi gwybodaeth gywir a chyfoes ar y CPDd yng Nghymru gyda dolennau i wefannau CSS a r Corff Dyfarnu

6 II CEFNDIR, PWRPAS A DULLIAU II.1 Cyflwyniad II.1.a Canlyniad prosiect a gomisiynwyd gan APADGOS yw r adroddiad hwn i gefnogi cyflwyno r Cymhwyster Prif Ddysgu newydd (CPDd) o fewn Cymhwyster Bagloriaeth Cymru (BC). II.2 Cefndir II.2.a Mae r cymwysterau newydd yn deillio o r Diplomau a gymeradwywyd gan gyflogwyr ac a gyflwynwyd yn Lloegr ym mis Medi Er mwyn eu defnyddio yng Nghymru, cawsant eu haddasu i sicrhau eu bod yn gyson â r cymwysterau Sgiliau Hanfodol Cymru (SHC) newydd sydd i w cyflwyno ym mis Medi II.2.b Mae r Cynghorau Sgiliau Sector (CauSS) yn Lloegr wedi chwarae prif rôl yn natblygiad y Ddiploma, ac yng Nghymru mae r CauSS wedi eu gwerthuso n llawn ac yn cefnogi cyflwyno r CauPDd newydd o fewn CBC. II.2.c Gellir gwneud cais i APADGOS i gyflwyno r cymwysterau newydd drwy Gydgysylltwyr Rhwydwaith yn unig. Mae r broses ddewis yn cynnwys Cyrff Dyfarnu a CauSS a disgwylir y bydd y ddarpariaeth yn llwyddiannus ond i ysgolion a cholegau gydweithio o fewn rhwydwaith. II.2.d Nodwyd o Gyfarfod cyntaf y Fforwm Prif Ddysgu ddydd Llun Medi bod ymgysylltu â chyflogwyr yn ffactor bwysig mewn darpariaeth lwyddiannus: Yr allwedd i gyflwyno Cymwysterau CPDd, CP a SHC llwyddiannus o fewn CBC fydd ansawdd a natur y ddarpariaeth mewn perthynas â: i ii iii iv Chynnwys cyflogwyr yn effeithiol; Natur gymhwysol y cymhwyster; Darpariaeth effeithiol SHC/Sgiliau Allweddol Ehangach; Sut y gellir trefnu cyflwyno r cymwysterau i integreiddio dysgu a phrofiad ymarferol myfyrwyr fel bod y canlyniadau n cydgefnogi gofynion unigol (yn arbennig asesu) y cymwysterau gwahanol ac o bosibl ofynion eraill CBC, yn arbennig mewn dysgu cysylltiedig â gwaith.

7 II.3 Amodau Gorchwyl II.3.a Mae Gyrfa Cymru Gorllewin a Gyrfa Cymru Gogledd-Orllewin wedi ymgymryd â r prosiect ar ran Gyrfa Cymru. Fel a nodwyd gan y fanyleb, ymchwiliwyd y tri maes canlynol: 1. Ymchwilio cynnwys cyflogwyr yn effeithiol yn CBC a CPDd. 2. Gwybodaeth i w defnyddio gan ymgynghorwyr gyrfaoedd yn eu darpariaeth cyngor ac arweiniad. 3. Lledaenu ledled Gyrfa Cymru ac o fewn APADGOS ganlyniad y prosiect hwn. II.4 Methodoleg II.4.a I gasglu data ar gyfer yr adroddiad, bu tîm y prosiect yn: ymgynghori â CauSS, Cyrff Dyfarnu a chwmnïau Gyrfa Cymru; ymgymryd ag ymchwil desg cynnal cyfweliadau gyda chyflogwyr gan ganolbwyntio n bennaf ar y chwe llinell ddysgu sy n cael eu lansio o fis Medi 2010 cynnal grwpiau ffocws gydag ymgynghorwyr gyrfaoedd coladu arolwg o ymgynghorwyr gyrfaoedd ymweld â Phartneriaeth Kingswood, darparwr y Ddiploma sydd wedi ei hen sefydlu yn Lloegr II.5 Cydnabyddiaethau II.5.a Hoffai tîm y prosiect (Del Thomas, Louise Helliwell, Briony Webb a Sarah Finlay) ddiolch i gydweithwyr Gyrfa Cymru a Chymdeithas Gyrfa Cymru, Cynghorau Sgiliau Sector, Cyrff Dyfarnu, Partneriaeth Kingswood, Rhwydweithiau a chyflogwyr am eu cymorth yn y prosiect hwn. II.6 Strwythur ar gyfer gweddill yr adroddiad II.6.a Mae Adran III yn edrych ar ymgysylltu â chyflogwyr, dan y cwestiynau canlynol: Beth a fyddai n ysgogi/peidio ag ysgogi cyflogwr i weithio gydag addysg yn gyffredinol ac yn benodol gyda CBC neu CPDd? Pa addasiadau a fyddai angen eu gwneud i fodelau ymgysylltu presennol er mwyn cwrdd ag anghenion y CBC/CPDd yn llawn? Pa ddulliau newydd ac arloesol y gellir eu darparu er mwyn sicrhau mynediad a rhyngweithio gyda chyflogwyr i ddysgwyr?

8 Mae Adran IV yn ymwneud â gwybodaeth ar gyfer ymgynghorwyr gyrfaoedd: Pa wybodaeth sydd ei hangen ar bobl ifanc i wneud eu penderfyniad am eu dewis o gyrsiau ar gyfer 14+ ac 16+? Pa wybodaeth sydd ei hangen ar ymgynghorwyr gyrfaoedd i gefnogi eu penderfyniad? Pa gyfryngau a fformatau sydd yn well gan ymgynghorwyr gyrfaoedd eu defnyddio? Sut gall y wybodaeth fod ar gael yn y modd mwyaf cyfleus i ymgynghorwyr gyrfaoedd? Partneriaeth Kingswood: enghraifft o arfer da. Mae Adran V yn cyflwyno argymhellion ar gyfer y ddau amcan hwn. Mae Atodiadau Adran VI yn cynnwys canfyddiadau manwl o r ymchwil a llyfryddiaeth.

9 III AMCAN 1 Astudiaeth parthed cynnwys cyflogwyr yn effeithiol yn CBC a CPDd III.1.a Mae r prosiect yn ceisio gofyn am agwedd a barn cyflogwyr mewn perthynas â r hyn sy n eu hysgogi/peidio â u hysgogi rhag ymgysylltu ag addysg, pa addasiadau y byddai angen eu gwneud i fodelau ymgysylltu presennol ac a allai cyflogwyr ystyried unrhyw ddulliau newydd neu arloesol o ymgysylltu â dysgwyr. III.1.b Er mwyn sicrhau croestoriad agwedd a barn cyfwelwyd nifer o gyflogwyr o faint, dosbarthiadau busnes ac ardal ddaearyddol gwahanol. Roedd yr ymchwil yn canolbwyntio n bennaf ar y chwe llinell ddysgu a fydd yn cael eu rhyddhau o fis Medi 2010 ac ymwelwyd â chyfanswm o 24 o gyflogwyr.

10 Ymchwil Cyflogwyr cefnogaeth bosibl ar gyfer llinellau dysgu Cyflogwr TG Cyfryngau Creadigol a r Peirianneg Adeiladu a r AA Lletygarwch Gweithgynhyrchu a D.C. Iechyd a Datblyg Cymdeithas, Harddwch Gwallt a Chyllid Busnes a Tir Diwydiannau r Amgylchedd a Calsonic Kansei Gwesty r Marriott Alberto Culver McDonalds Unity Mine Schaeffler Comisiwn Coedwigaeth Asiantaeth Gofal Michael Phillips TRB Cyf Siop Harddwch Visage Therapïau Synergi Cartref Domicillary Care Design Web Internet Solutions Cyngor B.S. Conwy Clinton James Gwasanaethau Total Trade D Asiantaeth yr Amgylchedd Gwesty Parc y Strade Interserve Corus Natwest Dawnus Pinacl Solutions Fibre Wireless Gwas. Cymdeithas. Gwynedd Allwedd Prif linell cefnogaeth ddysgu bosibl Llinellau dysgu eraill y gellid eu cefnogi

11 III.2. Beth sy n ysgogi neu n peidio ag ysgogi cyflogwyr rhag ymgysylltu ag addysg? III.2.a Roedd pob cyflogwr a gyfwelwyd yn credu ei bod yn bwysig ymgysylltu ag addysg ac yn ystyried y dylid eu cynnwys mewn addysg gysylltiedig â gwaith er mwyn helpu i ddatblygu eu gweithlu potensial yn y dyfodol. Cafwyd sylwadau gan gyflogwyr bod eu cynnwys yn cael effaith gadarnhaol ar eu hanghenion datblygu gweithlu, gan ei fod yn fodd i ysgogi ac ennyn brwdfrydedd eu staff. Roedd rhai cwmnïau mwy n ystyried bod ymgysylltu ag addysg yn ffurfio rhan bwysig o u cyfrifoldeb corfforaethol yn lleol yn ogystal ag yn genedlaethol. Roedd eraill yn teimlo ei bod yn ffordd o u cadw mewn cyswllt â chwricwlwm sy n newid o hyd ac yn eu helpu i ddatblygu gwell dealltwriaeth am eu defnyddwyr lleol. Mae cyflogwyr yn teimlo eu bod wedi eu hysgogi i ymgysylltu ag addysg am sawl reswm; maent yn credu ei bod yn bwysig i ddysgwyr ddeall yr amrywiaeth o gyfleoedd gyrfa sydd ar gael iddynt maent yn gweld y cyfle i hybu gyrfaoedd mewn rhai sectorau y mae rhai dysgwyr a u rhieni yn eu hystyried yn llai apelgar a deniadol oherwydd diffyg ymwybyddiaeth a chanfyddiad gwael maent yn cydnabod bod cynnwys cyflogwyr yn ystyrlon yn helpu i roi golwg i ddysgwyr ar fyd gwaith a gwell dealltwriaeth o r sgiliau cyflogadwyedd hanfodol sy n gwneud recriwtiaid yn fyw cyflogadwy maent yn croesawu r cyfle i ddod i adnabod y dysgwr, gan y gall arwain at gynnig Prentisiaeth Fodern Sylfaen neu Brentisiaeth Fodern ar ôl gadael yr ysgol III.2.b Cafwyd sylwadau gan gyflogwyr y byddent yn teimlo n fwy tebygol o gefnogi dysgwyr pe byddent yn deall anghenion ac amcanion y dysgwyr yn llawn a bod ganddynt ddealltwriaeth gliriach o lawer ynghylch effaith eu hymyrraeth. Dywedodd sawl cyflogwr nad yw r manteision i ddysgwyr o wneud cyfnod o brofiad gwaith bob amser wedi eu gwneud yn amlwg iddynt. Yn wir nododd rhai cyflogwyr nad profiad gwaith oedd y defnydd gorau o u hamser, gan eu bod yn teimlo na chynigir cefnogaeth ac nad oeddent wedi eu cynnwys ar y cyfan wrth gynllunio a strwythuro lleoliadau o r fath. Roedd rhai cyflogwyr yn ystyried profiad gwaith fel bod yn eithaf ynysig a heb ei gysylltu n uniongyrchol ag astudiaethau r dysgwr, tra roedd eraill yn dweud ei fod yn arbennig o ddwys ei adnoddau yn enwedig wrth ddarparu arolygaeth

12 un wrth un. Fodd bynnag, mynegwyd peth barn gadarnhaol iawn lle, drwy ddarparu lleoliadau profiad gwaith, roedd cyflogwyr yn gallu nodi r dysgwyr hynny a oedd am adael addysg ffurfiol ar ddiwedd blynyddoedd 11 neu 13 i ddilyn cyflogaeth gyda hyfforddiant fel prentisiaeth beirianneg. Roedd dau gyflogwr o leiaf yn teimlo mewn rhai achosion mai dyma r ffordd orau iddynt recriwtio pobl ifanc. III.2.c Dywedodd rhai cyflogwyr wrth ymgysylltu ag addysg eu bod yn cael cyfle i ddylanwadu ar yr hyn a oedd yn cael ei addysgu a helpu i baratoi pobl ifanc yn well ar gyfer mynediad i fyd gwaith. Mewn un achos nododd cyflogwr y gellid defnyddio eu hamser a u buddsoddiad yn well ac o fantais fwy pe byddent yn cynnig lleoliadau i athrawon yn lle cyfleoedd profiad gwaith i ddysgwyr. III.2.d Gwelwyd perthynas gadarnhaol a chynhyrchiol rhwng cyflogwyr, ysgolion a cholegau fel cymhelliad allweddol ar gyfer cadw cyflogwyr wedi eu hymgysylltu. Nid oedd rhai cyflogwyr yn teimlo y gwerthfawrogwyd eu cyfraniadau a mynegwyd pryder am beidio â derbyn adborth ynghylch effaith byr neu hir dymor eu hymyrraeth ar y dysgwr. Mae cyflogwyr yn poeni bod ysgolion yn gwneud ceisiadau hwyr iawn ac mewn rhai achosion maent yn teimlo bod ysgolion yn mynnu yn hytrach na gwneud cais. Roedd enghreifftiau a roddwyd yn gysylltiedig â cheisiadau profiad gwaith a wnaethpwyd ar rybudd byr iawn. Dywedodd rhai cyflogwyr hefyd nad oedd athrawon yn ymweld â dysgwyr i fonitro eu cynnydd yn ystod cyfnod y lleoliad. Yn yr achosion hyn, roedd cyflogwyr yn teimlo bod y dysgwr wedi ei adael yn eu gofal am wythnos. Mae rhai cyflogwyr yn cyfyngu ar y cynnig o brofiad gwaith fel ffafr i berthnasau gweithwyr yn unig. III.3 Beth yw r cyfyngiadau wrth ymgysylltu ag addysg? III.3.a Mae r hinsawdd economaidd bresennol wedi effeithio ar allu cyflogwyr i gynnal eu hymgysylltiad ag ysgolion/colegau. Mae rhai o r cwmnïau cynhyrchu mwy wedi gweld cwymp arwyddocaol yn nifer y staff a gyflogir. Mae hyn yn ei dro wedi lleihau eu gallu i ryddhau staff ar gyfer gweithgareddau addysg gysylltiedig â gwaith. III.3.b Mae asiantaeth y llywodraeth wedi penderfynu y bydd yn ymgysylltu â myfyrwyr prifysgol yn unig oherwydd bod eu tîm o swyddogion cyswllt ysgol wedi ei adleoli. Maent yn ogystal wedi cyhoeddi embargo cenedlaethol ar bob lleoliad gwaith, rhywbeth nad yw n debygol o newid hyd y gellir ei ragweld. Fodd bynnag, ar nodyn mwy cadarnhaol, hoffai r asiantaeth edrych ar fodelau eraill o ymgysylltu lle nad oes rhaid rhyddhau i staff i fynd i mewn i ysgolion ac a fyddai n eu galluogi i gadw gwasanaeth y maent yn cyfaddef sy n bwysig dros ben iddynt.

13 III.3.c Mae cyfyngiadau iechyd a diogelwch yn effeithio ar y math o gyfleoedd cysylltiedig â gwaith mae cyflogwyr yn gallu eu cynnig. Er enghraifft, derbynnir yn gyffredinol nad yw lleoliadau profiad gwaith yn opsiwn posibl mewn rhai cwmnïau oherwydd natur beryglus y gwaith. Felly, nid yw math a natur y cyfleoedd sydd ar gael bob amser yn cwrdd â naill ai r anghenion neu r disgwyliadau a all fod gan ddysgwr. Cyfyngir profiad gwaith felly yn y sefyllfaoedd hyn ar gyfer nifer fach o ddysgwyr mewn swyddi isel eu risg sydd yn aml yn amherthnasol i ddiddordebau galwedigaethol y dysgwr. III.3.d. Nid oedd rhai cyflogwyr yn ymwybodol o unrhyw ffordd arall o ymgysylltu ag ysgolion ond drwy ddarparu lleoliadau profiad gwaith ac roedd llawer ohonynt yn ystyried hyn yn amhosibl. III.3.e Roedd o leiaf ddau gyflogwr a gyfwelwyd yn teimlo nad oedd eu cynigion i ymgysylltu ag addysg yn cael eu defnyddio n llawn ac er gwaethaf eu hymdrechion gorau, nid oedd eu cynigion o gymorth yn cael eu derbyn. Mae un cyflogwr o r fath wedi buddsoddi n helaeth mewn datblygu adnoddau i w defnyddio n benodol gan ysgolion. III.4 Yn nhyb cyflogwyr, beth yw manteision ymgysylltu ag addysg? III.4.a Mae manteision a nodwyd gan gyflogwyr yn cynnwys: Addysgu pobl ifanc am fyd gwaith Darparu gwybodaeth am lwybrau a chyfleoedd gyrfa Datblygu gweithwyr y cwmni Helpu i baratoi pobl ifanc ar gyfer gwaith yn well Codi proffil y cwmni yn y gymuned Manteision recriwtio yn y dyfodol III.4.b Roedd rhai cyflogwyr yn teimlo bod ychydig neu ddim mantais mewn ymgysylltu ag addysg. Disgrifiwyd profiad gwaith fel un peth a oedd o fudd i ddysgwyr ond o ychydig fudd i r cyflogwr. III.5 Cynaladwyedd ar gyfer y dyfodol III.5.a Roedd bron pob cyflogwr a gyfwelwyd yn dweud bod eu lefel bresennol o ymgysylltu ag addysg yn gynaliadwy. Mae ffactorau cyffredinol a allai atal ymgysylltu yn y dyfodol yn cynnwys toriadau staff pellach neu lwyth gwaith cynyddol, ystyriaethau iechyd a diogelwch a chyfyngiadau amser. Fel bod cyflogwyr yn cyfiawnhau eu hymglymiad ac ymgymryd ag achos i gynnal eu hymgysylltiad yn y tymor hwy byddai angen:

14 Sicrwydd bod ymyraethau gan gyflogwyr yn effeithio n gadarnhaol ar ddysgwyr ac yn helpu dysgwyr i wneud cynnydd. Dysgwyr yn cael eu paratoi n drylwyr a sicrwydd eu bod yn deall pam eu bod yn ymgysylltu â chyflogwyr a sut y mae n berthnasol i w hastudiaethau. Eglurder a strwythur i r ymgysylltiad, mewn perthynas â lle mae n rhan o r cwricwlwm a sut y i cyflwynir. III.6 Beth fyddai n annog cyflogwyr i gefnogi/ymgysylltu â r CPDd a sut y gellid teilwra cyfleoedd presennol i gyd-fynd â r CPDd? III.6.a Yr apêl gor-redol i gyflogwyr gefnogi cymwysterau prif ddysgu yw r cyfle i helpu i ddatblygu a chyfrannu at recriwtiaid uwch eu sgil, gwell eu dealltwriaeth a chyflogadwy a fydd yn y pendraw o fudd i r diwydiant. Mae cyflogwyr yn teimlo ei bod yn bwysig y gallant rannu eu barn a dylanwadu ar yr hyn a addysgir i bobl ifanc. Maent yn pryderu n arbennig bod dysgwyr yn ymwybodol o systemau ac arferion a gwelliannau technolegol diwydiannol newydd a r rhai sy n datblygu sy n hybu r economi byd eang. III.6.b Roedd hyblygrwydd yn nhermau lefel yr ymgysylltu n ddeniadol. Roedd sawl cyflogwr yn cytuno y byddai bod yn rhan o r CPDd newydd yn rhoi cyfle gwych i adolygu a gwerthuso eu cyfraniad presennol ac i ystyried dulliau newydd, arloesol a chynaliadwy o ymgysylltiad cyflogwyr ar gyfer y dyfodol. III.6.c Roedd cyrff cenedlaethol yn awyddus i sicrhau y cydgysylltir unrhyw gynigion o gefnogaeth a wneir o fewn Gyrfa Cymru ac y ceir un man cyswllt, gan osgoi o r herwydd aml geisiadau gan Gyrfa Cymru neu asiantaethau eraill. III.6.d Gellid cynnal cefnogaeth ar gyfer addysg gysylltiedig â gwaith a gynigir gan gyflogwyr ar hyn o bryd. Mewn rhai enghreifftiau roedd cyflogwyr yn teimlo y gallent addasu dulliau ymgysylltu presennol i gwrdd ag anghenion dysgwyr sy n dilyn y CPDd. Roedd rhai cyflogwyr yn ystyried y gallai eu hymglymiad â r CPDd fod yn fwy deniadol iddynt na dulliau eraill o ymgysylltu cysylltiedig â gwaith traddodiadol. Roeddent yn teimlo y byddai n bosibl sicrhau bod y math o ymgysylltu a gynigir wedi ei deilwra n well i gwrdd ag anghenion dysgwyr yn fwy cywir a llawn ac roedd sawl cyflogwr yn barod i addasu eu dull i gwrdd ag anghenion cwrs. III.6.e Roedd y rhan fwyaf o gyflogwyr yn credu ei bod yn bwysig i r athrawon a r darlithwyr sy n ymwneud â chyflwyno r CPDd fod yn fwy diwydiannol ymwybodol a diweddaru eu gwybodaeth mewn perthynas ag anghenion sgiliau presennol a dyfodol, systemau diwydiannol presennol, gwelliannau technolegol a r economi byd eang. Roedd y cyflogwyr hyn yn hapus i fod yn gyfrifol am neu chwarae rhan mewn

15 digwyddiadau datblygiad proffesiynol i athrawon, lle gellid cynllunio a chynhyrchu deunyddiau a phrosiectau cwricwlwm. III.6.f Mae cyflogwyr sy n defnyddio systemau hyfforddi ar-lein/cyrsiau hyfforddi mewnol fel pecynnau e-ddysgu neu e-recriwtio n barod i gynnig mynediad i ddysgwyr i nifer o adnoddau, gan alluogi dysgwyr o r herwydd i gyflawni elfennau o gyrsiau hyfforddi staff a deall dulliau ac arferion recriwtio a ddefnyddir gan gyflogwyr. III.6.g Roedd cyflogwyr yn cytuno y byddai mynediad i a golwg ar eu gweithle o fudd i r dysgwyr yn ogystal â u hathrawon. Ystyriwyd cysyniad caniatáu i athrawon ddod â grwpiau o fyfyrwyr allan o r ysgol ac i mewn i adeiladau diwydiannol i roi gwers fel ffordd a allai fod yn ddefnyddiol i ysgogi dysgwyr a chyflwyno cysylltiadau diwydiannol gwych i athrawon. Byddai cyflogwyr felly, yn ystyried ceisiadau am fynediad i w hystafelloedd ac adnoddau cyfarfod, byddent hefyd yn ystyried caniatáu i w gweithwyr gyflwyno elfennau o r wers gan y byddent ar y safle. III.6.h Nododd cyflogwyr yr hoffent fod ynghlwm wrth gam cynllunio unrhyw raglen. Byddent yn ystyried bod yn rhan o gonsortiwm cyflogwyr lle gallent edrych ar ofynion y cymhwyster ac ymdrin ag unedau unigol er mwyn penderfynu union natur yr hyn y gallent ei wneud i gefnogi dysgwyr. III.6.i Gall hefyd fod yn bosibl rhoi mynediad i ddysgwyr at bolisïau cysylltiedig â busnes, systemau a gweithdrefnau dogfennol a fyddai n helpu dysgwyr i ymchwilio eu prosiectau. III.6.j Byddai cyflogwyr yn gwerthfawrogi r hyblygrwydd a roddir wrth gefnogi r math hwn o gymhwyster ac yn ystyried bod yn gallu amrywio lefelau eu hymgysylltiad fel opsiwn deniadol. Byddai hyn yn caniatáu i gwmnïau nad ydynt yn ymgysylltu ar hyn o bryd, neu sydd â chyswllt cyfyngedig iawn ag addysg gymryd rhan heb fod rhaid iddynt o angenrheidrwydd gynyddu maint yr adnoddau y byddai angen eu defnyddio. III.7 Canfyddiadau allweddol: III.7.a Mae parodrwydd cyflogwyr i gefnogi a gweithio mewn partneriaeth ag addysg yn amlwg. Cododd sawl mater allweddol o n hymchwil fel a ganlyn: Mae cyflogwyr yn: cytuno ei bod yn bwysig bod gan ddysgwyr fynediad i brofiad cysylltiedig â gwaith ac yn deall pwysigrwydd ymgysylltu ag addysg ystyried ymgysylltu ag addysg fel ffordd o hyrwyddo gyrfaoedd o fewn eu sector

16 credu bod ymgysylltu â chyflogwyr yn helpu i ddatblygu sgiliau r dysgwr ac yn rhoi gwell dealltwriaeth o fyd gwaith iddynt heb deimlo bob amser y gwerthfawrogir eu hymglymiad neu n deall lle mae eu hymyrraeth yn rhan o r cwricwlwm byddent yn gwerthfawrogi ymgysylltiad sy n fwy strwythuredig ac wedi ei gynllunio o flaen llaw teimlo y gellid gwella cysylltiadau rhwng busnes ac addysg yn barod i gefnogi r CPDd drwy fodelau ymgysylltu presennol ac wrth ystyried dulliau newydd o ymgysylltu wedi eu haffeithio gan yr hinsawdd economaidd bresennol a r effaith anochel y mae wedi ei chael ar eu gallu i ymgysylltu ag addysg ystyried y gall y CPDd gynnig hyblygrwydd iddynt ymgysylltu mewn amrywiaeth ehangach o ffyrdd nad yw n cynyddu lefel y staff sydd ynghlwm III.8 Argymhellion: III.8.a Er mwyn defnyddio cefnogaeth cyflogwyr yn llawn a sicrhau y ceir y manteision mwyaf i r dysgwr, mae n hanfodol bod ysgolion yn adolygu eu hagwedd er mwyn adeiladu perthynas gynaliadwy â chyflogwyr ac ystyried beth yw ymgysylltu â chyflogwyr effeithiol. III.8.b Y ffordd orau i gael cefnogaeth ar gyfer cyflwyno r cymhwyster Prif Ddysgu a phrosiect yw sefydlu consortia lle gall athrawon, darlithwyr, cyflogwyr, CauSS, cyrff dyfarnu a Gyrfa Cymru gwrdd yn rheolaidd er mwyn cynllunio sut i w cyflwyno a sicrhau cyd-ddealltwriaeth ynghylch rôl a chyfrifoldeb pob corff. Byddai cynrychiolwyr cyflogwyr yn datblygu mewnwelediad ac ymwybyddiaeth fwy o r cyfleoedd a r heriau a gyflwynir gan y cymhwyster Prif Ddysgu. Byddent yn cael y cyfle i drafod ac ystyried y nifer o ffyrdd lle gallant gefnogi darpariaeth y cymhwyster. Byddai cyfleoedd cynllunio ar y cyd yn osgoi camdybiaethau ac yn rhoi llwyfan ar gyfer rhannu arfer gorau a datblygu atebion arloesol a chreadigol sydd o fudd i r dysgwr yn ogystal â r cyflogwr (Atodiad 1 Model consortia) III.8.c Mae n hanfodol na ystyrir profiad gwaith fel yr unig fodd ar gyfer ymgysylltu â chyflogwyr. Mae amgylcheddau dysgu rhithiol (ADRh) yn ddull hyblyg dros ben i addysgu a dysgu a gellir eu defnyddio yn yr un modd i wella modelau ymgysylltu â chyflogwyr presennol. Mae deunyddiau fel FUTUREVIEW sy n caniatáu i ddysgwyr ymweld ag adeiladau cyflogwyr, dysgu am reoli r busnes a r amrywiaeth o rolau swyddi o fewn busnes, yn araf yn dechrau cael eu hystyried fel dulliau dysgu go iawn, yn yr un modd ag yr ystyriwyd gwerslyfrau erioed.

17 III.8.d Mae r protocol ymgysylltu â chyflogwyr a ddatblygwyd gan y bartneriaeth Datblygu Diploma sy n gysylltiedig ag Adeiladwaith a r Amgylchedd Adeiledig yn enghraifft o arfer da. Rydym yn argymell bod y Fforwm Prif Ddysgu n adolygu r ddogfen hon, fel y gellir ei gosod yng nghyd-destun Cymru a i datblygu fel protocol generig ar gyfer Prif Ddysgu. III.8.e Mae ystod o ganllawiau E-sgiliau ar gyfer cyflogwyr, sy n rhoi enghreifftiau o r math o dasgau y gallai dysgwyr ar brofiad gwaith eu gwneud, yn ffurfio sail i leoliad strwythuredig, gan eu bod yn rhoi manylion pa mor hir y bydd pob tasg yn ei chymryd ac yn nodi r canlyniadau dysgu sydd ynghlwm wrth bob tasg. Maent yn ogystal wedi cynhyrchu canllawiau ar gyfer ymgysylltu mewn amrywiaeth o ffyrdd eraill, gan ddisgrifio sut mae ffurf yr ymgysylltu n cysylltu â r unedau o fewn y ddiploma. Ystyrir y canllawiau hyn fel arfer gorau gan eu bod yn nodi r ffyrdd y gall cyflogwyr ymgysylltu â r CPDd yn glir a thrwy hynny n cael gwared ag unrhyw ddirgelwch ac annog cyflogwyr i gymryd rhan wrth esbonio sut y bydd eu hymglymiad o fudd i ddysgwyr. III.8.f Mae ein hymchwil wedi amlygu r ffaith tra y gellir cyflwyno cais i gyflogwr i gefnogi llinell ddysgu sydd fwyaf tebyg i w busnes, mae n debygol y gellir cyflwyno ceisiadau i ganghennau eraill eu busnes sy n codi o linellau dysgu eraill. Wrth i r cymhwyster hwn ledaenu, bydd angen strategaeth ymgysylltu â chyflogwyr sy n rhoi manylion sut y bydd asiantaethau yng Nghymru n cydweithio a chydgysylltu eu dull fel y gellir osgoi aml gyswllt, yn arbennig â chyflogwyr mawr. Dylai r strategaeth roi manylion sut y cofnodir ac y rhennir datblygu ymgysylltu â chyflogwyr ar gyfer dysgu cymhwysol yn benodol a chyfoethogi r cwricwlwm yn gyffredinol. Rhaid rheoli a chydgysylltu cyswllt â chyflogwyr yn ofalus. Gellir sicrhau dull cydlynol a chyson os yw r CauSS a Gyrfa Cymru n cefnogi strategaeth gyffredin. III.8.g Mae n hanfodol bod athrawon a darlithwyr yn derbyn cyfleoedd datblygiad proffesiynol i ddiweddaru eu gwybodaeth ddiwydiannol mewn perthynas â r llinell ddysgu y byddant yn ei chyflwyno. III.8.h Mae marchnata r cymhwyster i gyflogwyr yn hanfodol i w helpu i ddeall y manteision iddynt, fel cyflogwyr gweithlu r dyfodol, ac yn ogystal i ddangos iddynt sut y gallant ymgysylltu â r cwricwlwm. Daeth ein gwaith â chyflogwyr i r casgliad fod nifer fach ohonynt yn ymwybodol o r CPDd, er bod rhai o r cyflogwyr mwy n ymwybodol o r Ddiploma yn Lloegr. Ar hyn o bryd ychydig iawn o r wybodaeth ar y we sy n ymwneud â Phrif Ddysgu. Cadarnhaodd ymchwil a wnaethpwyd ar wefannau r Ddiploma fod adrannau penodol ar gyfer cyflogwyr ar gael ar gyfer pob llinell ddysgu. Mae n bwysig bod gan gyflogwyr yng Nghymru fynediad at yr un

18 wybodaeth, o fewn cyd-destun Cymru ac y rhoddir enghreifftiau Cymreig. Mae manylion canlyniadau r ymchwil a r arfer gorau i w gweld yn Atodiad 2 (Ymchwiliad ymgysylltiad cyflogwyr). Mae gormodedd o wybodaeth ar gael ar hyn o bryd am y Ddiploma. Argymhellir y rhoddir y wybodaeth a ddatblygwyd ar gyfer y CPDd i mewn i fframwaith sy n union yr un peth ar gyfer pob llinell ddysgu a fydd yn gwella defnyddioldeb a sicrhau cysondeb ar draws pob llinell ddysgu. III.8.i. Gall cyflogwyr sydd â diddordeb mewn cynnig cefnogaeth i addysg gofnodi eu diddordeb drwy r Porth Cyflogwyr ar gyrfacymru.com. Argymhellir bod unrhyw gyhoeddiadau a gynhyrchir electronig a chopi caled, yn nodi cyfeiriad gwe y porth i sicrhau bod diddordeb y cyflogwr yn cael ei nodi a i ddilyn. IV AMCAN 2 Gwybodaeth ar gyfer ei defnyddio gan ymgynghorwyr gyrfaoedd wrth ddarparu cyngor ac arweiniad IV.1.a Nod y prosiect yw nodi r wybodaeth sydd ei hangen ar ymgynghorwyr gyrfaoedd i ddarparu gwybodaeth, cyngor ac arweiniad (GCA) i ddysgwyr, gan eu galluogi i hysbysu dysgwyr yn hyderus am yr hyn y gallant ei ddisgwyl am gynnwys, dilyniant a phrofiadau dysgu r CPDd, a sut mae n wahanol i gymwysterau eraill. IV.1.b Nodom y cwestiynau ymchwil canlynol: Pa wybodaeth sydd ei hangen ar bobl ifanc i wneud eu penderfyniad am y dewis o gyrsiau ar gyfer 14+ ac 16+? Pa wybodaeth sydd ei hangen ar ymgynghorwyr gyrfaoedd i gefnogi eu penderfyniad? Pa gyfryngau a fformatau sydd yn well gan ymgynghorwyr gyrfaoedd eu defnyddio? Sut gall y wybodaeth fod ar gael i ymgynghorwyr gyrfaoedd yn y modd mwyaf cyfleus? IV.1.c Cychwynnom wrth edrych ar ymchwil diweddar ynghylch gweithredu r Ddiploma yn Lloegr, gan yr ymddengys y mwyaf perthnasol yn uniongyrchol i r CPDd o fewn y CBC yng Nghymru. Edrychom am y problemau yn ogystal â r arfer da a nodwyd mewn perthynas â GCA i ddysgwyr. Ystyriom ymchwil arall yn ogystal am sut y mae dysgwyr yn defnyddio gwybodaeth gyrfaoedd, a r gefnogaeth sydd ei hangen arnynt i w defnyddio n effeithiol.

19 IV.2.a Problem: dealltwriaeth gyfyngedig o r cymhwyster IV.2.a.i Yn eu hadroddiad ynghylch cyflwyno r Diplomau, argymhellodd OFSTED (2009) fod partneriaethau yn sicrhau bod dealltwriaeth glir gan fyfyrwyr am sut mae pob rhan o r Ddiploma n cyfrannu at y cymhwyster llawn. IV.2.a.ii Cafwyd tystiolaeth o nifer o ffynonellau bod, ymhlith rhai dysgwyr, eu dealltwriaeth o r Ddiploma n gyfyngedig. Wrth adrodd am y gwerthusiad cenedlaethol ynghylch paratoi am y Diplomau ar gyfer eu cyflwyno yn 2008, daeth O Donnell et al. (2009) i r casgliad: Nad oedd y rhan fwyaf o ddysgwyr yn cofio derbyn gwybodaeth ynghylch agweddau allweddol y cymhwyster ac, yn gyffredinol, bod gwybodaeth a dealltwriaeth dysgwyr am y Diplomau n gyfyngedig. Nad oedd llawer o bobl ifanc a ddewisodd ddilyn Diploma wedi derbyn gwybodaeth lawn am yr hyn y byddai eu cymhwyster Diploma n ei olygu, gan gynnwys lleoliad eu hastudiaeth, sut yr asesir y Ddiploma, a r llwybrau dilyniant posibl ar ôl cwblhau Diploma. Bod tystiolaeth o gamdybiaethau ymhlith dysgwyr am faint y dysgu ymarferol oedd ynghlwm wrth y Diplomau. IV.2.a.iii Roedd y canfyddiadau n debyg i r rhai hynny o arolwg o ddysgwyr Blwyddyn 11 a adroddwyd gan McCrum et al (2009) mewn papur ar gyfer cynhadledd flynyddol y British Educational Research Association ym mis Medi 2009: Nid oedd gan chwarter syniad beth oedd y Diplomau Dywedodd llai na chwarter y rhai hynny a holwyd y byddent yn ystyried astudio ar gyfer Diploma Roedd llawer o ddisgyblion yn meddwl eu bod yn ddewis llai anodd na Safonau Uwch Roeddent yn ystyried y Ddiploma fel cymhwyster ymarferol, galwedigaethol

20 IV.2.b.Problem: GCA annigonol IV.2.b.i Mae llawer o dystiolaeth o ymchwil am ddewisiadau yn 16 bod myfyrwyr yn dweud bod bylchau yn y wybodaeth y maent yn ei derbyn. Daeth Morris (1999) yn ogystal â SWA Consulting (1998) o hyd i dystiolaeth gyffredinol am hyn. Mae r dystiolaeth hefyd yn nodi bod pobl ifanc am gael gwybodaeth ynghylch yr ystod lawn o gyfleoedd: felly byddai dysgwr sy n cynllunio dilyn Safonau Uwch hefyd am fod yn ymwybodol o ddewisiadau eraill. IV.2.b.ii Edrychodd Keys (1998) ar y ffactorau a oedd yn dylanwadu ar ddewisiadau gr myfyrwyr am fwy o wybodaeth am yr ystod o gyrsiau a oedd ar gael iddynt, ac roedd hyn yn arbennig o wir yn achos myfyrwyr chweched dosbarth yn yr ysgol; roedd llawer wedi nodi y byddent wedi croesawu gwybodaeth am fathau gwahanol o swyddi a chyrsiau a oedd ar gael mewn sefydliadau eraill. IV.2.b.iii Daeth papur briffio BHP (ETB 2009) i r casgliad:...mae n hanfodol bod pob unigolyn yn gallu gwneud dewisiadau gyrfa gwybodus a bod ganddynt, yn ogystal â r rhai sy n eu cynghori, yn ffurfiol neu n anffurfiol, fynediad at wybodaeth gywir a chadarn. IV.2.b.iv Wrth edrych ar gyflwyno r Ddiploma, daeth O Donnell et al (2009) i r casgliad, pe byddai strategaethau GCA yn cael eu gwella, roedd posibilrwydd y gwelir twf yn y rhai sy n ei dilyn yn y dyfodol. Gwelsant fod dysgwyr Blwyddyn 9 ac 11 a oedd wedi dewis, neu a oedd yn ystyried dilyn Diploma, yn fwy tebygol o lawer na r rhai hynny nad oedd yn bwriadu dilyn Diploma o ddweud eu bod wedi derbyn gwybodaeth am y Diplomau. IV.2.b.v Roedd y rhai hynny a oedd wedi dewis y Ddiploma n dueddol o fod yn bobl ifanc a oedd yn cynllunio mynd ymlaen i lwybr seiliedig ar waith ôl 16, ac yn dueddol o fod â chyrhaeddiad is yn flaenorol ond ag agwedd gadarnhaol at yr ysgol a dysgu. Ym Mlwyddyn 9, roeddent yn fwy tebygol o fod yn fechgyn. Roedd y prif resymau pam bod dysgwyr wedi penderfynu astudio am Ddiploma n gysylltiedig â diddordeb ym maes y pwnc, syniad y byddai n eu helpu i gael swydd neu fynediad i brifysgol yn y dyfodol; a diddordeb mewn profi dull gwahanol o addysgu a dysgu. IV.2.b.vi Roedd y prif resymau am beidio â dewis astudio ar gyfer Diploma n cynnwys diffyg diddordeb yn y meysydd pwnc sy n gysylltiedig â r pum llinell ddysgu gyntaf, ffafrio dilyn cymwysterau eraill ac ansicrwydd am ddilyn cymhwyster newydd nad oedd wedi ei brofi, pryderon y byddai dilyn Diploma n cyfyngu eu cwricwlwm a

21 dewisiadau gyrfa yn y dyfodol; a diffyg gwybodaeth ddigonol am Ddiplomau ac felly, diffyg dealltwriaeth. IV.2.c Problem: defnydd gwybodaeth IV.2.c.i Fodd bynnag, os yw gwybodaeth yn effeithiol, mae angen ystyried sut mae pobl ifanc yn defnyddio r wybodaeth sydd ar gael. Canfu astudiaeth ynghylch darpariaeth gwybodaeth gyrfaoedd mewn pedair ysgol yng Ngorllewin Canolbarth Lloegr (McNicol 2005) nad oedd ffynonellau gwybodaeth ysgrifenedig yn cael eu defnyddio n ddigonol, ac mai dim ond myfyrwyr cydwybodol a chynlluniau gyrfa clir ganddynt oedd yn debygol o dreulio amser y tu allan i wersi n meddwl am ymchwilio gyrfaoedd. Mae n debyg bod dulliau dysgu mwy gweithredol yn fwy effeithiol: mynegodd myfyrwyr ymhob ysgol fod yn well ganddynt weithgareddau ymarferol o lawer a oedd yn eu galluogi i archwilio, ennill profiad ac ymchwilio eu hunain. Roedd hyn yn golygu bod profiad gwaith, ymweliadau, sgyrsiau gan gyrff allanol a rhaglenni cyfrifiadurol rhyngweithiol i gyd yn cael eu hystyried yn werthfawr. Roedd dulliau dysgu mwy goddefol fel darllen deunyddiau argraffedig yn llai poblogaidd... Fodd bynnag roedd gormod o wybodaeth yn broblem fawr gyda TGCh. Roedd angen mwy o arweiniad ar fyfyrwyr yn amlwg wrth ddefnyddio ffynonellau electronig, yn arbennig y Rhyngrwyd... (McNicol 2005, tud. 29) IV.2.c.ii Felly ceir tystiolaeth nad yw gwybodaeth gyrfaoedd yn ddigon: bydd pobl ifanc am gael cyfleoedd i archwilio, profi ac ymchwilio. Dywedodd Keys (1998) fod trafodaethau â r myfyrwyr wedi amlygu pwysigrwydd siarad â phobl sydd â phrofiad personol o yrfa, cwrs neu sefydliad arbennig, ac mae gan hyn oblygiadau am y ffordd y cynllunnir darpariaeth gwybodaeth cyngor ac arweiniad gyrfaoedd. IV.2.d Arfer da: yr angen i hysbysu a chynnwys ystod eang o bobl sy n cefnogi dysgwyr IV.2.d.i Crynhodd Marson Smith et al. (2009) ganfyddiadau allweddol o waith diweddar gan SCYA a oedd yn ymwneud ag addysg er mwyn deall yn well sut mae pobl ifanc yn llywio eu ffordd drwy ddewisiadau cymhleth o gymwysterau a lleoliadau astudio. Nodwyd ganddynt y bydd dysgwyr yn elwa os yw staff coleg a darparwyr hyfforddiant yn chwarae rhan weithredol: yn arbennig gall y staff hyn roi cefnogaeth wrth ddarparu gwybodaeth am gynnwys, dull dysgu a lleoliad y cwrs y mae r dysgwyr yn ei ystyried.

22 IV.2.d.ii Mae eu crynodeb yn ein hatgoffa y bydd pobl ifanc yn chwilio am help o amrywiaeth o ffynonellau, felly mae angen i bobl broffesiynol addysg ac arweiniad: fod yn wybodus gallu cyfeirio dysgwyr at eraill sy n gallu eu helpu cynnwys a hysbysu rhieni, a chynnwys staff o golegau a darparwyr hyfforddiant yn weithredol IV.2.d.iii Nododd O Donnell et al. (2009) yn ogystal yr angen am lawer mwy o ymwybyddiaeth ymhlith pob aelod o staff mewn sefydliadau partner ac ymhlith rhieni. Mae pobl ifanc yn ystyried rhieni fel ffynhonnell allweddol o wybodaeth a chyngor, a chefnogir hyn gan lawer o dystiolaeth o ymchwil mewn mannau eraill. Dywedodd Keys (1998) fod myfyrwyr a oedd wedi aros mewn addysg, pan ofynnwyd pwy oedd wedi rhoi cyngor iddynt, wedi nodi eu rhieni n bennaf. Canfu Maychell (1998) hefyd fod disgyblion Blwyddyn 11 yn fwyaf tebygol o fod wedi derbyn cyngor gan rieni, a nodwyd hyn yn ogystal gan Russell a Wardman (1998) a oedd yn edrych ar ddylanwad addysg ac arweiniad gyrfaoedd (AChG). Ar lefel ehangach, mae n bosibl, yn achos y bobl ifanc hynny sy n dilyn Safonau Uwch, nad yw AChG Blwyddyn 11 yn ddylanwad pwysig ar eu penderfyniadau gyrfaoedd. Mae ffactorau eraill gan gynnwys dylanwad rhieni a gallu academaidd, yn ogystal â barn gadarn am eu nod gyrfa tymor hwy yn debyg o fod yn fwy dylanwadol. Fodd bynnag, yn achos pobl ifanc eraill, mae arwyddion clir y gall AChG addas ac uchel ei ansawdd yn ystod Blwyddyn 11 yn ogystal ag ar ôl hynny fod yn ddylanwad i gefnogi cwblhau a chyrhaeddiad. (SWA Consulting 2000 tud. 2) IV.2.d.iv Mewn ymchwil am ddewisiadau yn 14+ ac 16+, nododd Blenkinsop (2005) yn ogystal y gall dylanwad rhieni fod yn fwy na darpariaeth gwybodaeth, cyngor ac arweiniad gyrfaoedd: i rai pobl ifanc, roedd ffactorau allanol yn dal yn allweddol yn y broses gwneud penderfyniadau, beth bynnag y bo lefel y gefnogaeth sydd ar gael yn yr ysgol, roedd hyn yn arbennig o amlwg ymhlith y bobl ifanc oedd ag agwedd hyderus ac uchelgeisiol ynghylch y penderfyniadau roeddent wedi eu gwneud. Yn achos y bobl ifanc hyn, roedd anogaeth gan rieni a phrofiadau brodyr a chwiorydd yn ymddangos yn ffactor gryfach yn y broses gwneud penderfyniadau nag unrhyw fewnbwn ffurfiol neu anffurfiol gan yr ysgol.

23 IV.2.d.v Mae hyn yn cefnogi pwysigrwydd marchnata uchel ei broffil os yw rhieni n mynd i fod yn wybodus am y CPDd: daeth O Donnell et al. (2009) i r casgliad y dylid sicrhau deunyddiau cynt, a gynhyrchir yn genedlaethol, a phroffil uwch ar gyfer y Ddiploma, strategaethau marchnata ledled y consortiwm a mwy o gysondeb mewn strategaethau ar draws ysgolion. IV.2.e Problem: dilyniant o gymhwyster newydd IV.2.e.i Mae rhieni hefyd yn debygol o ofyn am eglurder ynghylch yr hyn y mae r cymhwyster yn arwain ato. I r dysgwyr a oedd ymhlith myfyrwyr cyntaf y Ddiploma, roedd diffyg eglurder ynghylch y gofynion ar gyfer mynd ymlaen i AU yn fater a nodwyd gan Richardson a Haynes (2009). Mewn adroddiad ynghylch canfyddiadau o Arolwg Sefydliadau Addysg Uwch 2008 a oedd yn edrych ar ddilyniant o r Ddiploma, gwelwyd er bod cyfatebiaeth i 3.5 Safon Uwch yn cael ei derbyn yn gyffredinol, bod angen i ddysgwyr fod yn ymwybodol y bydd sefydliadau AU yn nodi pynciau penodol fel dysgu ychwanegol, ac na amlygwyd hyn i r myfyrwyr cyntaf. IV.2.e.ii Nodwyd y byddai rhagolygon ar gyfer dilyniant o r Ddiploma n dibynnu ar ansawdd y dysgwyr sy n ei dilyn a pha mor dda y cawsant eu haddysgu, ac mae r ansicrwydd hwn na ellir ei osgoi yn her i ymgynghorwyr gyrfaoedd sy n rhoi cyngor i ddysgwyr am gymhwyster newydd. IV.2.f Problem: agweddau at gymwysterau galwedigaethol yn erbyn cymwysterau academaidd IV.2.f.i Daw r adroddiad gan McCrum et al (2009) i r casgliad fod hierarchaeth cymwysterau; tra bo Safonau Uwch yn parhau, dyma r cymhwyster a ddewisir: Rhaid i bobl ifanc ystyried y Ddiploma fel un sy n cynnig cynnydd realistig iddynt i waith ac addysg uwch os yw i fod yn opsiwn llwyddiannus. Ar hyn o bryd nid yw disgyblion Blwyddyn yn gweld y Ddiploma naill ai fel cymhwyster o werth cyfatebol i Safonau Uwch, nag fel llwybr arbennig o ymarferol i addysg uwch neu gyflogaeth. IV.2.f.ii Mae hyn yn debygol o fod yn fater yr un mor bwysig yng Nghymru: mewn ymchwil am agweddau dysgwyr i Lwybrau Dysgu yng Nghymru, edrychodd Ivins a Hansom (2007) ar dybiaethau mil o ddisgyblion mlwydd oed ynghylch cymwysterau. Gwelsant fod hanner y dysgwyr yn cytuno fod cymwysterau academaidd yn fwy pwysig na chymwysterau galwedigaethol dim ond 25% oedd yn anghytuno. Pan ofynnwyd a oedd cyflogwyr yn fwy tebygol o gyflogi pobl â chymwysterau academaidd, cytunodd 68%, dim ond 16% oedd yn anghytuno.

24 IV.2.f.iii Mae gan y CPDdd y fantais o fod yn rhan o r CBC, sydd yn barod wedi elwa o waith a wnaethpwyd i sefydlu ei addasrwydd ar gyfer Addysg Uwch. Fodd bynnag, nid oes dealltwriaeth gyffredinol ymhlith tiwtoriaid derbyn am y CBC, a gallwn ddisgwyl her debyg er mwyn sicrhau y gwerthfawrogir natur Dysgu Cymhwysol yn llawn. IV.2.g Problem: heriau sy n codi o gymhlethdod llwybrau IV.2.g.i Mewn papur briffio (ETB 2009) mae r Bwrdd Hyfforddi Peirianneg yn nodi bod cymhlethdod cynyddol y llwybrau a gynigir yn gosod heriau i athrawon ac ymgynghorwyr. Maent yn nodi ei bod nawr yn fwy pwysig bod dysgwyr yn deall y cyfuniadau pwnc a r llwybrau cymhwyso eraill sydd eu hangen yn gynt ac yn awgrymu nad yw sawl ymgynghorydd yn gyfarwydd â r llwybrau a r cymwysterau sydd eu hangen i ddilyn gyrfa mewn peirianneg. IV.2.g.ii Gall dewis llinell ddysgu yn 14 hefyd osod her: ysgrifennodd John Guy, Pennaeth Coleg Chweched Dosbarth Farnborough a chyn aelod pwyllgor Tomlinson mewn erthygl ddiweddar: Y broblem go iawn â r Ddiploma yw bod gormod ohonynt. I wraidd y broblem: sut rydych yn cynghori disgybl 13 blwydd oed ar Ddiploma lefel 1 neu 2 ym mlwyddyn 10 pa un i w dilyn. (Times Educational Supplement: Tachwedd 20, 2009) IV.2.h Problem: herio dewisiadau stereoteip ac anghyfiawnderau cymdeithasol IV.2.h.i Yn eu hadroddiad ar Weithredu diwygiadau gan gynnwys cyflwyno Diplomau, darganfu OFSTED (2009) fod y dewis o bynciau Diploma n aml ar hyd llinellau rhyw traddodiadol. Argymhellwyd ganddynt fod partneriaethau yn sicrhau bod ffocws digonol mewn cyngor ac arweiniad i fyfyrwyr ynghylch osgoi dewisiadau stereoteip rhyw diangen llinellau ar gyfer y Ddiploma. IV.2.h.ii Byddai angen i unrhyw ymyrraeth o r fath fod ar gael yn bell cyn y gwneir dewisiadau: ceir tystiolaeth o ymchwil bod pobl ifanc yn gwneud penderfyniadau ar wahanol oedrannau. Astudiodd Foskett (1997) farn sampl o 410 o ddisgyblion 10, 15 ac 17 mlwydd oed yn Lloegr. Gwelwyd bod penderfyniadau am swyddi n cael eu gwneud pan oedd y plant yn ifanc. Erbyn diwedd yr ysgol gynradd, mae r rhan fwyaf o ddisgyblion wedi gwrthod swyddi ar sail yr hyn y maent yn ei gredu. Mewn ymchwil a gomisiynwyd gan y Bwrdd Technoleg Peirianneg (Lines 2005), nododd arolwg dros 1000 o ddisgyblion Blwyddyn 9 mewn 42 o ysgolion yn Lloegr fod y rhan fwyaf o bobl ifanc yn meddwl am eu gyrfaoedd yn y dyfodol wrth iddynt wneud eu dewisiadau

25 opsiwn ym mlwyddyn 9. Honnodd bron 80 y cant fod diddordeb ganddynt mewn gweithio mewn maes penodol, a u bod yn ystyried bod eu dewisiadau opsiwn yn addas ar gyfer y maes hwnnw. IV.2.h.iii Mae hyn yn ei gwneud yn arbennig o bwysig erbyn iddynt ddewis eu hopsiynau Cyfnod Allweddol (CA) 4, fod gan fyfyrwyr ystod eang o brofiadau i ehangu eu gorwelion a chodi eu huchelgais. IV.2.h.iv Canfu Hatcher a Le Gallais (2008) fod lleoliadau profiad gwaith mewn ysgolion uwchradd yn dueddol o adlewyrchu ac ailgynhyrchu patrymau o anghyfiawnder dosbarth cymdeithasol, yn hytrach nag ehangu gorwelion galwedigaethol y myfyrwyr Mae gan ein canfyddiadau oblygiadau pwysig i fyfyrwyr sy n dilyn y diplomau newydd: mae polisi r llywodraeth ynghylch lleoliadau gwaith yng Nghyfnod Allweddol 4 i w cysylltu â llinellau r ddiploma yn ymddangos yn debygol o fyrhau gorwelion galwedigaethol myfyrwyr cyn pryd a chyfyngu ar eu hunaniaethau galwedigaethol sy n dod i r amlwg. IV.3 Pa wybodaeth sydd ei hangen ar bobl ifanc i wneud eu penderfyniad am ddewis cwrs ar gyfer 14+ ac 16+? IV.3.a Dengys yr ymchwil i r Ddiploma y bydd yn bwysig i bobl ifanc a r rhai hynny sy n eu cynghori gael gwybodaeth fanwl am y CPDd, er enghraifft: Y llinellau dysgu sydd ar gael iddynt Y cynnwys Lleoliad yr astudiaeth Sut y i asesir Llwybrau dilyniant Maint y dysgu ymarferol IV.3.b Fodd bynnag, mae ymchwil hefyd yn awgrymu, i wneud penderfyniadau gwybodus, bydd angen bod ganddynt ystod eang o brofiadau sy n codi uchelgais ac yn herio stereoteipiau, yn ogystal â helpu i ddeall sut: mae r CPDd yn ffitio i mewn i r CBC mae dysgu cymhwysol y CPDd yn wahanol i Safonau Uwch a chyrsiau galwedigaethol a bydd dilyn y CPDd yn affeithio eu dewisiadau eraill nawr ac yn y dyfodol IV.3.c Rydym yn argymell bod sefydliadau addysgol sy n cyflwyno cymwysterau r CPDd yn sicrhau bod gan bobl ifanc amrywiaeth o brofiadau i w paratoi ar gyfer eu dewis o gyrsiau, fel a gynigir gan ysgolion Partneriaeth Kingswood (gweler IV.7)

26 IV.4 Pa wybodaeth sydd ei hangen ar ymgynghorwyr gyrfaoedd i gefnogi penderfyniadau pobl ifanc? IV.4.a Cynlluniwyd grwpiau ffocws gennym yn Ne Cymru gydag ymgynghorwyr gyrfaoedd yn gweithio â phobl ifanc mewn addysg er mwyn edrych ar y wybodaeth y byddai ymgynghorwyr gyrfaoedd ei hangen, sut y dylid ei chyflwyno, a r problemau y gallent eu rhagweld. Trefnwyd grwpiau ym Morgannwg Ganol, Gwent a Chaerdydd, ond ni chynhaliwyd yr un olaf oherwydd yr eira. IV.4.b Ailadroddwyd nifer o themâu a gododd o r ymchwil desg yn y grwpiau ffocws gydag ymgynghorwyr gyrfaoedd: Dealltwriaeth y dysgwr Rhieni a dysgwyr yn ffafrio cymwysterau academaidd adnabyddus Pryder ynghylch problemau posibl ar gyfer dilyniant Risgiau sy n gysylltiedig â chymwysterau newydd IV.4.c Codwyd dau fater arall: Mae maint y cymhwyster ar lefel canolradd yn golygu na fydd dysgwyr yn gallu dilyn llawer o bynciau eraill. Roedd ymgynghorwyr gyrfaoedd o r farn y gall rhai dysgwyr deimlo bod Blwyddyn 9 yn gynnar i ymrwymo cymaint o amser i linell ddysgu pan allant wneud cyrsiau galwedigaethol mewn hanner diwrnod; eu cyngor arferol yw cadw eich opsiynau n agored. Ar gyfer cyrsiau CA4 mae llawer o ysgolion yn neilltuo Llwybr Dysgu i bob dysgwr ac yn cyfyngu ar yr ystod o gyrsiau y u cynghorir i ddewis ohonynt. Felly mae athrawon yn aml yn dewis y rhai hynny sy n addas ar gyfer cyrsiau galwedigaethol yn CA4 o blith dysgwyr is eu gallu, ac mae n bosibl na fydd y dysgwyr mwyaf galluog yn clywed am y cymhwyster gan yr ysgol. IV.4.d Yn ogystal mynegwyd pryder gan ymgynghorwyr gyrfaoedd nad oedd yn benodol i r CPDd, ond a allai affeithio eu cyngor o bosibl. Gwelwyd nad oedd gan rai o r cyrsiau galwedigaethol a gynigiwyd yn CA4 unrhyw lwybr dilyniant clir yn 16. Tra roedd cymwysterau CABT fel pe byddent yn ffurfio sail ddefnyddiol i fyfyrwyr a oedd yn symud ymlaen i CauGC, roedd rhaid i fyfyrwyr a oedd yn symud i Addysg Bellach gyda chyrsiau galwedigaethol lefel 2 eraill ddechrau eto ar gwrs lefel 2 yn yr un maes galwedigaethol.

27 IV.4.e Roedd y grwpiau ffocws a oedd yn cynnwys ymgynghorwyr gyrfaoedd wedi helpu i ddangos y cyd-destun lle maent yn defnyddio gwybodaeth i hysbysu eu harweiniad o i fewn. Defnyddiom holiadur ar gyfer ymgynghorwyr gyrfaoedd sy n gweithio gyda phobl ifanc mewn addysg i brofi rhai o r materion sy n codi o r grwpiau ffocws, a u syniadau ar gyfer cynnwys a r cyfryngau ar gyfer gwybodaeth. IV.4.f Casglwyd tystiolaeth gennym gan ymgynghorwyr gyrfaoedd ledled ardaloedd eraill Gyrfa Cymru yng Nghaerdydd, Gorllewin Cymru a Gogledd Cymru am y wybodaeth y byddai ei hangen arnynt i hysbysu dysgwyr yn hyderus ynghylch yr hyn y gallant ddisgwyl am gynnwys, dilyniant a phrofiadau dysgu r CauPDd, a sut mae n wahanol i gymwysterau eraill. Roedd yr holiadur yn ceisio sefydlu a oes gan ymgynghorwyr gyrfaoedd: ddealltwriaeth ddigonol ynghylch CBC, CABT a CPDd bod ymgynghorwyr gyrfaoedd yn teimlo y cefnogir dewis y dysgwr yn effeithiol gan raglenni ysgol bod ymgynghorwyr gyrfaoedd yn teimlo nad oes problem cynnig arweiniad diduedd a r hyn sydd yn well ganddynt ar gyfer y wybodaeth sydd ei hangen arnynt IV.4.g Rydym yn barod wedi gweld o r ymchwil desg bod angen i bobl broffesiynol addysg ac arweiniad: fod yn wybodus gallu cyfeirio dysgwyr at eraill sy n gallu eu helpu cynnwys a hysbysu rhieni, a chynnwys staff o golegau a darparwyr hyfforddiant yn weithredol Ceir crynodeb o r ymatebion i r holiadur gan 62 o ymgynghorwyr gyrfaoedd yn Atodiad 4. Maent yn nodi y byddai r mwyafrif o ymgynghorwyr yn croesawu cyfleoedd i ddeall mwy am y CauPDd, a byddai rhai n hoffi deall mwy am y CBC. IV.4.h Gofynnom i ymgynghorwyr nodi yn nhrefn pwysigrwydd yr eitemau y dywedodd y grwpiau ffocws bod angen iddynt wybod amdanynt. Gwelwyd dilyniant yn fwy pwysig na manylion y cwrs: 1 af il ydd ydd Barn Sefydliadau AU Yr hyn y gall y cymwysterau arwain atynt Yr hyn y bydd y dysgwyr yn ei brofi Y strwythur a r cynnwys

28 4 ydd ed ed ted ted Effaith y dewis hwn ar opsiynau eraill Sut mae n cymharu â chyrsiau eraill yn yr un pwnc Barn y cyflogwyr Lle mae r cymhwyster yn ffitio o fewn y fframwaith credyd Sut y i asesir IV.4.i Roedd y rhan fwyaf o ymgynghorwyr yn cytuno y gallent gyfeirio dysgwyr yn ddidrafferth at bobl eraill i w helpu i ddeall y cyrsiau, a chytunodd mwyafrif o ymgynghorwyr fod gan ddysgwyr yn CA4 y cyfleoedd sydd eu hangen arnynt i ddysgu mwy am gyrsiau ysgol a choleg gan y staff sy n gyfrifol amdanynt, ond dim ond tua hanner oedd yn teimlo bod y wybodaeth gan staff ysgol yn cael ei rhoi gyda buddiannau r dysgwr mewn golwg, ac roedd rhai n niwtral neu n anghytuno â r datganiad: Yn y sefydliad lle rwy n gweithio parchir yr angen am gyngor diduedd. IV.4.j Ychydig o ymgynghorwyr yn unig a gytunodd fod gan rieni ddealltwriaeth dda o r cyrsiau sydd ar gael, a chytunodd tua hanner yr ymgynghorwyr fod dysgwyr yn aml am ddilyn Safonau Uwch yn hytrach na chwrs galwedigaethol hyd yn oed os cânt anhawster i ennill y graddau angenrheidiol. IV.4.k Parthed herio stereoteipio a chodi uchelgais yn CA3, roedd tua thrydedd ran yr ymgynghorwyr yn niwtral neu n anghytuno bod eu hysgol yn cynnig profiadau effeithiol i ddysgwyr. IV.4.l Ni chefnogwyd rhai o r pryderon a godwyd mewn grwpiau ffocws gan ymatebion yr holiadur. Roedd mwyafrif yr ymgynghorwyr yn cytuno y gallant drafod unrhyw un o r cyrsiau CA4 sydd ar gael gyda u cleientiaid, ac roedd sawl un yn teimlo bod gan yr ysgol brosesau effeithiol yn eu lle i helpu dysgwyr i ddeall y cyrsiau a gynigir yn CA4. Ailadroddwyd yr ymatebion cadarnhaol hyn ar gyfer cwestiynau tebyg am ddewisiadau yn 16+. IV.4.m Mae r ymchwil maes gydag ymgynghorwyr gyrfaoedd yn rhoi golwg ar y wybodaeth sydd ei hangen gan ymgynghorwyr gyrfaoedd ac yn dangos pam y gwelir barn sefydliadau Addysg Uwch a dilyniant o r cymhwyster fel bod o r pwysigrwydd mwyaf, er mai r rhain, efallai, yw r agweddau mwyaf anodd ynghylch gwybodaeth am gymhwyster newydd. Mae r ymchwil yn cadarnhau y gall hysbysu rhieni a r angen am gyngor dysgwr ganolog gan staff ysgol fod o leiaf mor bwysig ag ymgynghorwyr gyrfaoedd gwybodus.

29 IV.5 Pa gyfryngau a fformatau sydd yn well gan ymgynghorwyr gyrfaoedd eu defnyddio? IV.5.a Yn yr holiaduron nododd ymgynghorwyr gyrfaoedd y mathau o adnoddau a fyddai n fwyaf defnyddiol iddynt, ac fe u gwahoddwyd i awgrymu syniadau eraill. Ni fwriadwyd yr opsiynau i fod yn ddewisiadau eraill. Nododd 73% yr ymgynghorwyr y byddent am gael y wybodaeth ar gyrfacymru.com, ac roedd 55% neu fwy n meddwl bod y fformatau canlynol i gyd yn ddefnyddiol: astudiaethau achos, posteri, cyflwyniadau Power Point, testun, deunyddiau argraffedig, a diagramau. Mae n bosibl bod y rhain yn adlewyrchu cyfyngiadau ac ymarferoldeb eu gwaith gyda dysgwyr: mae n llai tebygol bod ganddynt yr offer i ddefnyddio animeiddio (24%) neu glip fideo (29%) hyd yn oed pe byddai n ffordd effeithiol o esbonio r cymhwyster i ddysgwyr. IV.5.b Ymddengys mai Gyrfacymru.com yw r ffordd orau i roi gwybodaeth i ymgynghorwyr gyrfaoedd i w defnyddio gyda u cleientiaid, gyda gwybodaeth wedi ei hargraffu a phosteri fel ychwanegiadau. IV.6 Sut gall y wybodaeth fod ar gael yn y modd mwyaf cyfleus i Ymgynghorwyr Gyrfaoedd? IV.6.a Gan fod llawer o ymgynghorwyr gyrfaoedd yn barod yn defnyddio Gyrfacymru.com gyda u cleientiaid, edrychom ar wybodaeth ar wefannau mewn mwy o fanylder i n helpu i ddeall pa swyddogaeth a ddylai fod gan y wefan. IV.6.b Pa wybodaeth sydd ar y we n barod? IV.6.b.i Mae Cymwysterau Prif Ddysgu (CauPDd) wedi bod ar gael fel rhan o r Ddiploma i bob dysgwr yn Lloegr ers datblygu r Ddiploma yn Edrychom ar ba wybodaeth sydd ar gael am y CPDd yn Lloegr a sut y gallai hyn liwio ein hagwedd yng Nghymru, cyn adolygu r gwefannau a fydd yn berthnasol i Gymru. SAFLEOEDD Y DDIPLOMA (Gweler Atodiad 5) IV.6.b.ii Mae gwefan Diploma gyffredinol yn rhoi gwybodaeth generig am yr hyn yw r Ddiploma, sut mae n cymharu â chymwysterau eraill a r cyfnodau allweddol y mae pobl ifanc yn gallu dewis y Ddiploma fel rhan o u llwybr dysgu. Mae dogfennau ar gael y gellir eu lawr lwytho, a gynlluniwyd i helpu pobl ifanc i wneud eu dewisiadau ar gyfer cyfnodau allweddol 4 ac ôl 16. IV.6.b.iii Cynlluniwyd tudalennau ar wahân ar gyfer pobl ifanc, rhieni, cyflogwyr, ac athrawon/ymarferwyr, sy n rhoi gwybodaeth addas i bob un o r grwpiau hyn. O fewn y

30 tudalennau hyn mae dolenni â gwefannau pellach fel Opsiynau Directgov, Connexions-direct a Need2know. IV.6.b.iv Ceir mynediad hefyd at drosolwg o bob llinell ddysgu a r cymwysterau o r wefan hon, yn ogystal â fideos, astudiaethau achos a chwisiau. Gellir cael mynediad at ddolenni perthnasol â gwefannau eraill dan bennawd y pwnc, gan gynnwys mynediad at wefannau arbennig a ddatblygwyd ar gyfer y llinellau dysgu. IV.6.b.v Mae gan y gwefannau ar gyfer pob llinell ddysgu fformat tebyg i r wefan gyffredinol gyda thudalennau gwahanol ar gyfer pobl ifanc, ymarferwyr, rhieni a chyflogwyr. Mae r tudalennau hyn yn rhoi gwybodaeth benodol i w hanghenion sy n cynnwys gwybodaeth y gellir ei lawr lwytho yn ogystal â dolenni â safleoedd eraill fel y CauSS, i gael gwybodaeth fanylach am y sector. Mae pob gwefan yn cynnwys dadansoddiad o strwythur y ddiploma yn ogystal â disgrifiad o bob elfen o r Ddiploma, sy n cynnwys CauPDd. SAFLEOEDD Y SECTOR SGILIAU IV.6.b.vi Mae gwefannau r CSS yn rhoi gwybodaeth sy n ymwneud â r sector/diwydiant. Mae r rhan fwyaf o wefannau r CSS yn rhoi astudiaethau achos sy n enghreifftio unigolion sy n gweithio o fewn y sector, a r mathau o rolau swyddi y gallai unigolion eu dilyn o fewn y sector. Mae gwybodaeth am y CPDd ar gael ar bob safle cyngor sgiliau sector, fodd bynnag mae r rhan fwyaf o gyfeiriadau at hyn yn benodol ar gyfer y Ddiploma ac nid CBC, a allai fod yn gamarweiniol i r rhai hynny sy n edrych ar y gwefannau hyn o Gymru. GWEFAN CYMHWYSTER BAGLORIAETH CYMRU IV.6.b.vii Mae gwefan CBC yn rhoi gwybodaeth am gynnwys y cymhwyster hwn a gwybodaeth fanwl am bob un o r elfennau. Rhoddir trosolwg fanwl o r CPDd, dyddiadau gweithredu r llinellau dysgu a r lefelau y gellir eu dilyn. Cefnogir hyn gan ddogfen y gellir ei lawr lwytho a elwir Canllaw Cymwysterau Prif Ddysgu, sy n rhoi gwybodaeth debyg i r hyn sydd ar gael ar y wefan, ac mae hefyd yn enghreifftio llinellau dysgu gydag astudiaethau achos a sylwadau gan gyrff dyfarnu, cyflogwyr a CauSS. IV.6.b.viii Mae gan safle CBC adrannau gwahanol a gynlluniwyd ar gyfer myfyrwyr ac athrawon. Mae r adran athrawon yn rhoi enghreifftiau o arfer da ac adnoddau ar gyfer cyflwyno r cymhwyster. Mae gan adran y myfyrwyr nifer o gyfweliadau fideo â dysgwyr a phobl broffesiynol sy n rhoi golwg bellach ar ddilyniant a sgiliau a enillir wrth ddilyn y CBC.

31 GYRFACYMRU.COM IV.6.b.ix Gallai gyrfacymru.com ddarparu gwybodaeth o bosibl yn y rhan fwyaf o r fformatau sy n well gan ymgynghorwyr gyrfaoedd: astudiaethau achos, cyflwyniadau Power Point, testun a diagramau. Mae r wefan yn barod yn defnyddio fideos ac animeiddio, sy n well gan ddysgwyr o bosibl. Adolygom safle Gyrfacymru.com i nodi lefelau presennol y wybodaeth sydd ar gael a r man gorau i roi gwybodaeth ynghylch y CPDd. IV.6.b.x Ar hyn o bryd, mae Gyrfacymru.com yn rhoi gwybodaeth sylfaenol am y CPDd fel opsiwn CBC, gyda throsolwg o r cymhwyster, y lefelau sydd ar gael a r dyddiadau pan fydd llinellau dysgu ar gael. Mae r wybodaeth hon o fewn yr adran cymwysterau, y gellir cael mynediad iddi drwy ddewisiadau rhieni blwyddyn 9, 10 ac 11 y wefan hon. IV.6.b.ix Ceir trosolwg o CBC hefyd yn yr un adran, sy n esbonio r opsiynau sydd ar gael i bobl ifanc wrth ddilyn y cymhwyster hwn. Mae r trosolwg hwn yn fyr iawn ac nid yw n cynnwys CPDd eto fel opsiwn. IV.6.b.xii Mae Gyrfacymru.com hefyd yn cynnig mynediad at daflenni y gellir eu lawr lwytho a elwir Syniadau Gyrfa, sy n rhoi manylion llawn sectorau a chymwysterau galwedigaethol. Mae r taflenni n cyfeirio at CauPDd, ond, fel y safleoedd Sgiliau Sector, esbonnir y rhan fwyaf o r wybodaeth yng nghyd-destun y Ddiploma ac nid fel rhan o r CBC. IV.6.c Problemau IV.6.c.i Bydd chwilotwr a ddefnyddir i chwilio am wybodaeth am CauPDd ar linell ddysgu benodol yn cynnig rhestr o wefannau, y mae r mwyafrif ohonynt yn cyfeirio at y Ddiploma. Bydd hyn yn camarwain unrhyw unigolyn sydd yn chwilio am wybodaeth ynghylch y CPDd yng Nghymru. IV.6.c.ii Mae gwefannau CSS yn cynnig esboniadau am y CPDd ond mae r rhan fwyaf yn cyfeirio ato fel rhan o r Ddiploma: ychydig iawn o wefannau sy n esbonio sut y gellir ei ddilyn fel rhan o r CBC. IV.6.d Arfer Da IV.6.d.i Mae safleoedd y Ddiploma n cynnig gwybodaeth gynhwysfawr i gefnogi r cymhwyster. Mae enghreifftiau o arfer da n cynnwys: Mae gan bob gwefan diploma adrannau cwestiynau a holir yn aml. Mae r adran cwestiynau a holir yn aml yn rhoi gwybodaeth generig am y materion

32 allweddol a godir; fel posibiliadau dilyniant a r gwahaniaeth rhwng y Diplomau yn erbyn y cymwysterau eraill. Mae gan safle CBC safle cwestiynau a holir yn aml y gellir ei diweddaru i gynnwys gwybodaeth sy n benodol i r CPDd. Mae tabiau dewis gwahanol ar gyfer dysgwyr, rhieni, cyflogwyr, prifysgolion ac ymarferwyr yn galluogi defnyddwyr y gwefannau i gael mynediad at y wybodaeth sy n berthnasol i w hanghenion mewn ffordd syml. Mae gan wefan CBC adrannau ar gyfer myfyrwyr ac athrawon; fodd bynnag gellid eu datblygu n bellach i gynnwys adrannau ar gyfer defnyddwyr eraill. Ceir mynediad at lawer iawn o ddogfennau y gellir eu lawr lwytho drwy wefannau r Ddiploma a rhai CSS, sy n cynnwys canllawiau ar gyfer rhieni, dysgwyr a chyflogwyr i wella eu dealltwriaeth o r ddogfen hon a i chynnwys ymhellach. Gellir gosod a gwneud y mathau hyn o ddogfennau n hygyrch ar safle Gyrfacymru.com a CBC. Mae pob gwefan diploma n darparu dolenni â gwefannau eraill. Mae hyn yn wir yn ogystal am wefan CBC, fodd bynnag gellir eu datblygu ymhellach i gynnwys dolenni uniongyrchol â gwefannau r CSS i gael mynediad at wybodaeth fanylach ynghylch y sectorau/diwydiannau. Gellid datblygu astudiaethau achos fideo CBC ymhellach i gynnwys achosion sy n benodol i r CPDd; gan gynnwys barn gan ddysgwyr, cyflogwyr, athrawon a phrifysgolion. IV.6.e Argymhellion IV.6.e.i Darparu ystod ehangach o wybodaeth ar Gyrfacymru.com a sicrhau yr esbonnir y CPDd o fewn cyd-destun CBC. IV.6.e.ii Gwneud adolygiad llawn o bob taflen Syniadau Gyrfa a sicrhau bod y wybodaeth yn gywir mewn perthynas â r CPDd yng Nghymru. IV.6.e.iii Nodi gwefan ganolog awdurdodol fel gwefan CBC i gael gwybodaeth gywir a chyfoes ar y CPDd yng Nghymru gyda dolenni â gwefannau CSS a Chyrff Dyfarnu. IV.6.e.iv Diweddaru taflenni gwybodaeth y gellir eu lawr lwytho ar wefan CBC; er enghraifft: mae canllawiau cyflogwyr a myfyrwyr yn nodi r llinellau dysgu i w cyflwyno yn 2009; nid y rhai ar gyfer IV.6.e.v Rhoi gwybodaeth glir ar wefannau CSS am y CBC yn ogystal â r Ddiploma.

33 IV.7 Partneriaeth Kingswood enghraifft o arfer da IV.7.a Ymwelom â Phartneriaeth Kingswood i ddysgu sut y cefnogir dewisiadau gwybodus yn 14+ ac 16+. Rydym wedi cynnwys manylion ynghylch eu dull, gan ei fod yn dangos cymaint y gall consortia ei wneud i sicrhau cyngor gyrfaoedd mwy effeithiol. IV.7.b Mae Partneriaeth Kingswood yn gonsortiwm sydd wedi ei hen sefydlu ac yn cynnwys chwe ysgol uwchradd ar ochr dde-ddwyreiniol De Swydd Caerloyw a Choleg Dinas Bryste. Mae eu cyrsiau n cynnwys yr 14 llinell i gyd o ddysgu r Ddiploma ar gyfer myfyrwyr 14 i 19 oed. Ym Mlynyddoedd 10 ac 11 mae 21 o gyrsiau, a gyflwynir yn y chwe ysgol uwchradd a Choleg Dinas Bryste. Yn y Chweched Dosbarth mae dros 100 o gyrsiau, sy n cynnwys y cynnig ôl 16 llawn o r chwe ysgol uwchradd ac ystod eang o gyrsiau yng Nghanolfan Soundwell Coleg Dinas Bryste. IV.7.c Yn ogystal ag astudio gyda i gilydd, mae gweithgareddau allgyrsiol ar y cyd o fewn y Bartneriaeth. Mae athrawon a darlithwyr hefyd yn ymgymryd â gwaith datblygu a gweithgareddau hyfforddi staff ar y cyd i sicrhau bod dulliau addysgu n gyfoes a bod myfyrwyr yn cyrraedd eu gwir botensial. Dewiswyd Partneriaeth Kingswood fel un o r un ar ddeg Development Pathfinders yn y wlad ar gyfer yr Adran Addysg a Sgiliau i ddatblygu agweddau arloesol i r cwricwlwm gan gynnwys y Diplomau newydd 1. IV.7.d Yn 2007, ac i gefnogi r Bartneriaeth, datblygodd Kingswood Gr Gwybodaeth, Cyngor ac Arweiniad i wella cysondeb, ansawdd a maint GCA. Mae gan bob canolfan Kingswood Gyd-gysylltydd GCA a oruchwylir gan Reolwr Partneriaeth GCA arbennig, cyd-gysylltydd a secondiwyd i r Bartneriaeth. IV.7.e Mae r Bartneriaeth wedi nodi r canlynol fel amcanion allweddol ar gyfer Gr GCA: Cyflwyno rhaglenni GCA a gytunwyd ar gyfer myfyrwyr Blwyddyn 9 wrth iddynt baratoi ar gyfer gwneud dewisiadau CA4 Datblygu rhaglenni GCA opsiynau Ôl 16 a gytunwyd ar gyfer myfyrwyr ym Mlynyddoedd 10 ac 11 Cynnal nosweithiau gwybodaeth i rieni cyn digwyddiadau Opsiynau Rhoi cyfle i fyfyrwyr gymryd rhan mewn sesiynau blasu r Ddiploma Sicrhau bod gwybodaeth ar gael i fyfyrwyr drwy wersi, tiwtoriaid a Mannau Gwybodaeth Pobl Ifanc. 1

34 Darparu ystod o adnoddau e-ddysgu GCA Darparu gwybodaeth cwrs gyfoes ar wefan y Bartneriaeth. IV.7.f Fel blaenoriaeth, mae r Gr wybodaeth o fewn gwefan Partneriaeth Kingswood yn gywir a dilys, gan felly sicrhau ansawdd y wybodaeth sydd ar gael i fyfyrwyr, rhieni, cyflogwyr ac athrawon. IV.7.g Mae r Gr aflen ar gyfer y staff i gyd, sy n rhoi esboniad ynghylch GCA a blaenoriaethau r Gr rhestr o wefannau a sefydliadau allweddol sy n cefnogi GCA. V Argymhellion V.1 I sicrhau llwyddiant y CPDd mae n hanfodol bod sefydliadau addysgol yn adolygu eu dull tuag at ymgysylltu â chyflogwyr wrth: sefydlu consortia cyflogwyr sy n gysylltiedig â llinellau dysgu i adeiladu perthynas â chyflogwyr ac ystyried y math mwyaf addas a lefel ymgysylltu â chyflogwyr ar gyfer unedau o fewn y cymhwyster rhyddhau staff addysgu i fynychu hyfforddiant/lleoliadau datblygiad proffesiynol athrawon i ddiweddaru eu gwybodaeth ddiwydiannol sy n gysylltiedig â r llinell ddysgu y byddant yn ei chyflwyno addasu a dilyn protocol ymgysylltu â chyflogwyr peidio ag ystyried profiad gwaith fel yr unig ddull o ymgysylltu â chyflogwyr defnyddio adnoddau dysgu cyfoes a ddatblygwyd gan y CauSS V.2 Mae cryn angen sicrhau y marchnetir y cymhwyster yn dda o fewn Cymru. Ar hyn o bryd ceir ychydig iawn o wybodaeth ar y we yng nghyd-destun Cymru. Argymhellir y dylid safoni gwybodaeth a ddatblygir i r CPDd ar gyfer pob llinell ddysgu i sicrhau cysondeb ar draws pob llinell ddysgu. V.3 Os yw cyngor gyrfaoedd i fod yn effeithiol, bydd angen i sefydliadau addysgol: ddarparu cyfleoedd i bobl ifanc archwilio, profi ac ymchwilio cyrsiau, a chyfle i siarad â phobl â phrofiad personol o yrfa, cwrs neu sefydliad arbennig. sicrhau bod rhieni n derbyn y wybodaeth sydd ei hangen arnynt V.4 Bydd angen i gwmnïau gyrfaoedd gynllunio sut y bydd ymgynghorwyr gyrfaoedd yn cael eu briffio am y CPDd. Bydd angen i wybodaeth ar gyfer ymgynghorwyr gyrfaoedd eu helpu i ateb y cwestiwn gan fyfyrwyr a u rhieni: Ble bydd yn mynd â fi?

35 V.5 Bydd angen i gwmnïau Gyrfa Cymru ystyried: Datblygu strategaethau sy n disgrifio dull gweithio ar y cyd rhwng CauSS a Gyrfa Cymru i gefnogi ymgysylltiad cyflogwyr sy n benodol i Brif ddysgu yn lleol yn ogystal ag yn genedlaethol. Sicrhau bod un man cyswllt yn unig ar gael ar gyfer sefydliadau cenedlaethol ac wedi ei danategu gan brotocol clir a gytunwyd gan Gyrfa Cymru a CauSS. Sut gellir datblygu gyrfacymru.com ymhellach i gwrdd ag anghenion ymgysylltu â chyflogwyr y cymhwyster. V.6 Dylid rhoi gwybodaeth fwy manwl ar Gyrfacymru.com i w defnyddio gan ymgynghorwyr gyrfaoedd gyda u cleientiaid, gan gynnwys astudiaethau achos, cyflwyniadau a diagramau Power Point, a dylid esbonio r CPDd o fewn cyd-destun CBC. V.7 Gwneud adolygiad llawn o bob taflen Syniadau Gyrfaoedd a sicrhau bod y wybodaeth yn gywir mewn perthynas â r CPDd yng Nghymru. V.8 Ystyried datblygu posteri y gallai ymgynghorwyr gyrfaoedd eu defnyddio yn yr ysgol i helpu i esbonio r CPDd i w cleientiaid. V.9 Gelir cynllunio Gyrfacymru.com, gwefan CBC a gwefannau CSS i gyflawni swyddogaethau arbennig: Gyrfacymru.com fel y ffynhonnell gyntaf ar gyfer pobl ifanc a u rhieni: Gwefannau CSS i roi gwybodaeth fanylach ynghylch y sectorau gwahanol, gyda chyfeiriadau at CBC yn ogystal â r Ddiploma; Gwefan CBC i roi gwybodaeth gywir a chyfoes am y CPDd yng Nghymru gyda dolenni â gwefannau CSS a Chyrff Dyfarnu.

36 Model Ymgysylltu â Chyflogwyr Cyfarfod cychwynnol â GC, ysgol/clwstwr ysgol, coleg a CSS Trafod y llwybrau dysgu a ddilynir Niferoedd ac opsiynau myfyrwyr Cynlluniau ar gyfer darpariaeth ar y cyd Ymgysylltu â chyflogwyr Cyfarfod llinell ddysgu â GC, cyfadran coleg, ysgolion, CSS, CD ynghylch llinellau dysgu penodol Ystyried cyfleoedd datblygiad proffesiynol athro/darlithydd (gan gynnwys ymweliadau ag ysgolion eraill sy n cynnig diploma/pdd a P) Ymgysylltu â chyflogwyr sefydlu consortia cyflogwyr Cyfarfod cychwynnol consortia cyflogwyr o gyflogwyr y llinell ddysgu sy n gysylltiedig â GC, coleg, ysgol, CSS, CD Rhaid ystyried sut y cynrychiolir cwmnïau cenedlaethol ledled Cymru. Dadansoddi unedau cymhwyster Nodi cyfleoedd ymgysylltu â chyflogwyr Cofnodi cynigion ymgysylltu gan gyflogwyr (cofio am gynigon cenedlaethol) Cyfarfod Consortia Cyflogwyr Cyfarfodydd rheolaidd i w cynnal drwy r flwyddyn ar gyfer clystyrau o ysgolion/colegau o bosibl ddwywaith y flwyddyn Ystyried cyfleoedd datblygiad proffesiynol athro/darlithydd Ymgysylltu â chyflogwyr caniatáu ymgysylltu hyblyg gan gyflogwyr mewn amrywiaeth o ffyrdd h.y. nid dim ond profiad gwaith. Gallai gynnwys mynediad i bolisïau, gweithdrefnau yn ogystal â chyfleoedd ymarferol drwy ddosbarthiadau meistr

37 Ymchwil Gwefannau r Ddiploma Fel rhan o r ymchwil ar gyfer amcan 1, cynhaliwyd ymchwiliad i nodi pa wybodaeth sydd ar gael i gyflogwyr am wefannau r Ddiploma. Mae gwefan Diploma gyffredinol yn bodoli, sy n rhoi gwybodaeth generig ynghylch y Ddiploma, fel trosolwg o gynnwys y cymhwyster, y llinellau dysgu sydd ar gael, a r cyfleoedd dilyniant wedi cwblhau r Ddiploma. Gall cyflogwyr sy n defnyddio r wefan hon gael mynediad at adran arbennig lle y cedwir gwybodaeth bellach ar gyfer cyflogwyr. Mae r wybodaeth hon yn cynnwys cymharu r Ddiploma â chymwysterau eraill a r manteision i gyflogwyr sy n dewis myfyrwyr y Ddiploma. Mae r wefan hon hefyd yn darparu dolenni uniongyrchol i ffynonellau gwybodaeth pellach fel yr hyn sydd ar gael ar wefan yr Adran ar gyfer Plant, Ysgolion a Theuluoedd. Gellir lawr lwytho Canllaw Diploma ar gyfer Cyflogwyr hefyd o fewn yr adran hon o r wefan. Yn ogystal, mae gan linellau dysgu r Ddiploma wefannau arbennig lle y gellir cael mynediad at fwy o wybodaeth benodol am y cymhwyster. Yn debyg i r gwefannau Diploma cyffredinol, gall cyflogwyr gael mynediad at adran o r gwefannau hyn sy n benodol i w gofynion. Mae r wybodaeth a gynhwysir o fewn y gwefannau hyn yn cynnwys trosolwg am y Ddiploma, y lefelau sydd ar gael, a sut y mae r rhain yn cymharu â meysydd eraill addysg. Mae mwyafrif y gwefannau n darparu taflenni a chanllawiau ar gyfer cyflogwyr sy n ystyried ymgysylltu â r Ddiploma. Gellir cael mynediad at astudiaethau achos dysgwyr a chyflogwyr a dolenni uniongyrchol â gwefannau defnyddiol eraill o fewn yr adrannau hyn. Mae r wybodaeth a roddir i gyflogwyr o fewn yr adrannau hyn, fodd bynnag, yn amrywio gan ddibynnu ar y llinell ddysgu.

38 Mae rhai enghreifftiau o arfer gorau a nodwyd yn yr ymchwil hwn yn cynnwys: Mae r Ddiploma mewn TG yn cynnwys canllawiau i gyflogwyr mewn perthynas â phrofiad gwaith ac yn nodi tasgau unigol y gellir eu rhoi i fyfyrwyr sy n cysylltu n uniongyrchol ag unedau penodol y Ddiploma. Mae r canllawiau hefyd yn nodi cyfnod y dasg a beth fydd y canlyniadau dysgu o r dasg. Mae canllawiau hefyd ar gael am ffyrdd eraill y gall cyflogwyr ymgysylltu a cheir manylion sut y cysylltir y rhain ag unedau amrywiol y cymwysterau. Mae gan y Ddiploma mewn Manwerthu lyfryn profiad gwaith, y gellir ei lawr lwytho a i roi i fyfyrwyr o fewn amgylchedd manwerthu. Mae gan y Ddiploma mewn Gwasanaethau Cyhoeddus ddogfen y gellir ei lawr lwytho sy n dangos y llwybrau dilyniant ar gyfer pob lefel o r ddiploma. Cefnogir hyn hefyd gan astudiaethau achos/straeon llwyddiant gan ddysgwyr sy n dilyn y lefel benodol. Roedd gan y Ddiploma mewn Gweithgynhyrchu a Dylunio Cynnyrch ddolen uniongyrchol â llyfryn opsiynau a gynlluniwyd i roi gwybodaeth y bydd ei hangen ar ddysgwyr, yn ystod cyfnodau hollbwysig (cyfnod allweddol 4 ac ôl 16), er mwyn gwneud penderfyniadau ynghylch y cymwysterau sydd ar gael iddynt. Mae gan y Ddiploma mewn Adeiladwaith a r Amgylchedd Adeiledig lyfryn arweiniad ar gyfer cyflogwyr sydd wedi ei gynllunio i roi cefnogaeth i r rhai hynny sydd am ymgysylltu ag ysgolion a cholegau. Fel enghraifft, mae r llyfryn hwn yn rhoi syniadau ynghylch ffyrdd mae cyflogwyr yn gallu ymgysylltu e.e. trwy brofiad gwaith a gweithgareddau cysylltiedig â gwaith. Darperir canllaw manwl i gyflogwyr hefyd ynghylch y camau y mae angen iddynt eu dilyn i ymgysylltu â r Ddiploma, ysgolion a cholegau. Mae r Ddiploma mewn Peirianneg wedi cyhoeddi llyfryn a elwir Sut y gallai sicrhau llwyddiant eich Busnes ac yn amlinellu r manteision o fod yn rhan o r Ddiploma a r ffyrdd y gellir gwneud hynny. Ystyriaethau a nodwyd o r ymchwil: Mae angen cynhyrchu dogfennaeth ar gyfer cyflogwyr yn gyson â r hyn sydd ar gael ar gyfer y Ddiploma.

39 Mae r wybodaeth ar gyfer cyflogwyr ar wefannau r Ddiploma n amrywio; felly awgrymir y ceir un lleoliad canolog sy n darparu gwybodaeth swyddogol a chyson ar gyfer cyflogwyr. I gael gwybodaeth llinell ddysgu benodol, gall cyflogwyr ddefnyddio gwefannau r Cyngor Sector Sgiliau.

40 Llyfryddiaeth Blenkinsop, S (2005) How do Young People Make Choices at age 14 and age 16? (Crynodeb ymchwil). Slough: National Foundation for Education Research ETB Briefing Paper (2009). An Informed Choice: A Road Map for Improving Careers Information, Advice and Guidance (IAG) Across the UK: Medi Foskett, N; Hemsley-Brown, J. (1997) Career Perceptions and Decision-making among Young People in Schools and Colleges: Report of the Career Perceptions and Decision- Making (CAPDEM) project. Southampton: Centre for Research in Education Marketing, School of Education, University of Southampton. Guy, J (2009). Can Diplomas become the driving force? The Times Educational Supplement Cymru. Hatcher, R & Le Gallais, T (2008). Papur a gyflwynwyd yng Nghynadledd Flynyddol y British Educational Research Association, Prifysgol Heriot-Watt, Caeredin, 3-6 Medi 2008 Ivins, C & Hansom, J. (2007) Learning Options for year olds in Wales. GfK NOP Social Research for DCELLS Keys, W; Maychell, K; Evans, C; Brooks, R; Lee, B; Pathak, S (1998) Staying On: A Study of Young People's Decisions about School Sixth Forms, Sixth-form Colleges and Colleges of Further Education. Slough: National Foundation for Education Research. Lines, A; McCrone, T; Schagen, S; Benton, T. (2005) Year 9 Career Choices - Underpinning Research for Development of a Career Portal for the Age Group: National Foundation for Education Research for the Engineering Technology Board. Marson Smith, H; Golden, S; McCrone, T. (2009) Widening Choices: Support for Young People making Informed Decisions. SCYA 2009 Maychell, K; Evans, C; Brooks, R; Lee, B; Pathak, S (1998) Leaving at 16: A Study of Factors Affecting Young People's Decision to Leave Full-time Education. Slough: National Foundation for Education Research. McCrum, E; Macfadyen, T; Fuller, C; Kempe, Papur ymchwil (2009) Prifysgol Reading, ar gyfer cynhadledd flynyddol y British Educational Research Association McNicol, S (2005) Investigating the Provision of Careers Information in Schools. University of Central England Morris, M (1999) The Impact of Careers Education and Guidance on Transition at 16. Marian Morris, Sarah Golden, Anne Lines National Foundation for Education Research RD21 Sudbury: DfEE O Donnell, L., Lynch,S., Wade, P., Featherstone, G., Shuaylb, M. and Golden, S. (NFER) and G. Haynes (University of Exeter) (2009) National evaluation of Diplomas Preparation for 2008 Delivery DCSF. What information, advice and guidance strategies were in place? (Pennod 5) Ofsted. (2009). Implementation of Reform, including the Introduction of the Diplomas Reference number Richardson, W & Haynes, G (2009) National Evaluation of Diplomas: Findings from the 2008 Survey of Higher Education Institutions on their Implementation and Impact. Research Report DCSF-RR145 Russell, M. & Wardman, M. (1998) The Value of Information Types and Sources for Year 11 Decision Making. Astudiaeth ymchwil a wnaethpwyd gan MORI ar gyfer yr Adran Addysg a Chyflogaeth

41 ATODIAD 3 SWA Consulting Limited (1998) Impact of Careers Education and Guidance on Year 11 Pupils (Astudiaeth Canlyniadau Dwyrain Canolbarth Lloegr)

42 Canlyniadau holiadur yr ymgynghorwyr gyrfaoedd Ym mis Ionawr 2010, cynhaliwyd arolwg e-bost o ymgynghorwyr gyrfaoedd sy n gweithio mewn ysgolion a cholegau er mwyn profi r themâu sydd wedi codi o r grwpiau ffocws. Dull E-bostiais yr holiadur at y rheolwyr perthnasol yn y pedwar cwmni nad oedd wedi cymryd rhan yn y grwpiau ffocws, gan ofyn iddynt i w roi i r staff perthnasol. Esboniodd yr e-bost y dylid dychwelyd yr holiadur wedi ei gwblhau ataf a byddai r canlyniadau n cael eu coladu n ddienw. Ymatebion Dychwelyd 62 o holiaduron wedi eu cwblhau ac roedd un heb nodi ardal. Roedd y gweddill o Gaerdydd 5; Sir Gaerfyrddin 7; Canolog (gan gynnwys rhannau o Sir Gaerfyrddin a Chastell-nedd Port Talbot) 5; Ceredigion 5; Gogledd-ddwyrain Cymru 1; Gogledd-orllewin Cymru 14; CNPT 5; Sir Benfro 7; Abertawe 12. Roedd y rhai a gymrodd rhan yn cynnwys ymgynghorwyr gyrfaoedd sy n gweithio mewn ysgolion gyda a heb chweched dosbarth, a gyda phrofiad o weithio mewn Ysgolion Arbennig a phob un o r tri Cyfnod Allweddol. Canlyniadau 1. Roedd yr ymatebion i r cwestiwn cyntaf yn nodi y byddai r mwyafrif o ymgynghorwyr yn croesawu cyfleoedd i ddeall mwy am y Cymhwyster Prif Ddysgu a hoffai rhai ddeall mwy am y CBC. Mae r cymwysterau canlynol:... ar gael i m cleientiaid i w dewis: Rwyf yn deall digon am y cymhwyster i w helpu i ddewis: Mae angen i mi ddeall mwy am y cymhwyster hwn: Bagloriaeth Cymru Prosiect Prif Ddysgu CABT

43 2. Mae r ymatebion i gwestiwn 2 yn nodi bod: y mwyafrif o ymgynghorwyr yn gallu cyfeirio dysgwyr yn ddidrafferth at bobl eraill i w helpu i ddeall y cyrsiau ond tua hanner yn teimlo bod y cyngor a roddir gan staff ysgol er lles y dysgwr nifer o ymgynghorwyr yn cytuno yr anogir dysgwyr priodol i ystyried cyrsiau galwedigaethol ychydig yn unig a oedd yn cytuno bod gan rieni ddealltwriaeth dda o r cyrsiau sydd ar gael; nid oedd hanner yn cytuno nac yn anghytuno rhai n niwtral neu n anghytuno â r datganiad Parchir yr angen am gyngor diduedd Yn y sefydliad lle rwy n gweithio: CLl C N A ALl Rwy n gallu cyfeirio dysgwyr yn ddidrafferth at bobl eraill i w helpu i ddeall y cyrsiau Mae cyngor a roddir gan staff ysgol er lles y dysgwr Mae gan rieni ddealltwriaeth dda o r cyrsiau sydd ar gael Anogir dysgwyr priodol i ystyried cyrsiau galwedigaethol Parchir yr angen am gyngor diduedd Cwestiwn 2 % yr ymatebion Cyfeirion'n ddidrafferth Cyngor er lles Rhieni'n deall Cyrsiau galwedigaethol Cyngor diduedd CLI C N A ALI

44 3. Mae ymatebion i gwestiynau ynghylch gwaith yng Nghyfnod Allweddol 3 yn nodi bod: y mwyafrif o ymgynghorwyr (89%) yn cytuno y gallant drafod unrhyw gyrsiau CA4 sydd ar gael gyda phob un o u cleientiaid, a nifer yn teimlo (86%) bod gan yr ysgol brosesau effeithiol yn eu lle i helpu dysgwyr i ddeall y cyrsiau a gynigir yng Nghyfnod Allweddol 4 Dwy ran o dair y rhai hynny a oedd wedi ymateb yn cytuno bod dysgwyr yn cael profiadau effeithiol i helpu i herio eu stereoteipiau a chodi eu huchelgais Mwy na hanner (60%) yn dweud bod yr ysgol wedi nodi Llwybr Dysgu addas ar gyfer pob dysgwr Canran debyg wedi dweud bod yr ysgol yn barod/yn cynllunio defnyddio adran Fy Opsiynau ar Gyrfacymru.com Yng Nghyfnod Allweddol 3: CLl C N A ALl Mae gan y dysgwyr brofiadau effeithiol i helpu i herio eu stereoteipiau (N= 55) Mae r dysgwyr yn cael profiadau effeithiol i godi eu huchelgais (N= 54) Mae gan yr ysgol brosesau effeithiol yn eu lle i helpu dysgwyr i ddeall y cyrsiau a gynigir yng Nghyfnod Allweddol 4 (N= 55) Mae r ysgol yn barod/yn cynllunio defnyddio adran Fy Opsiynau ar Gyrfacymru.com (N= 54) Mae r ysgol yn nodi Llwybr Dysgu addas ar gyfer pob dysgwr (N= 55) Gallaf drafod unrhyw gyrsiau Cyfnod Allweddol 4 sydd ar gael gyda fy nghleientiaid (N= 54)

45 Cyfnod Allweddol 3 % yr ymatebion Herio stereoteipiau Codi uchelgais Deall cyrsiau Fy Opsiynau Llwybr Dysgu Heb broblem trafod CLI C N A ALI Mae ymatebion i gwestiynau ynghylch gwaith yng Nghyfnod Allweddol 4 yn nodi bod: y mwyafrif o ymgynghorwyr yn teimlo y gallant drafod unrhyw gyrsiau 16+ gyda u holl gleientiaid; nifer (82%) yn cytuno bod gan yr ysgol brosesau effeithiol yn eu lle i helpu dysgwyr i ddeall yr holl gyrsiau a gynigir 16+ y mwyafrif (79%) yn dweud bod dysgwyr yn cael y cyfleoedd sydd eu hangen arnynt i ddysgu am gyrsiau ysgol a choleg gan staff sydd yn eu haddysgu Tua hanner yn teimlo bod dysgwyr yn aml eisiau dilyn cwrs Safon Uwch hyd yn oed os byddant yn ei chael hi n anodd ennill y graddau angenrheidiol. Yng Nghyfnod Allweddol 4: CLl C N A ALl Mae gan yr ysgol brosesau effeithiol i helpu dysgwyr i ddeall yr holl gyrsiau a gynigir 16+ (N=62) Mae dysgwyr yn cael y cyfleoedd sydd eu hangen arnynt i ddysgu am gyrsiau ysgol a choleg gan staff sydd yn eu haddysgu (N=62) Mae dysgwyr a fydd yn ei chael hi n anodd ennill y graddau angenrheidiol yn aml eisiau dilyn cwrs Safon Uwch yn hytrach na chwrs galwedigaethol (N=61) Gallaf drafod unrhyw gyrsiau 16+ sydd ar gael gyda m cleientiaid (N=62)

46 Cyfnod Allweddol 4 % yr ymatebion CLI C N A ALI 0 Deall cyrsiau Staff addysgu Ffafrio Safonau Uwch Heb broblem trafod 4. Gofynnwyd i ymgynghorwyr gyrfaoedd ystyried pwysigrwydd agweddau r wybodaeth y bydd ei hangen arnynt ar gyfer y Cymhwyster Prif Ddysgu newydd, a fydd yn opsiwn o fewn Bagloriaeth Cymru yng Nghyfnod Allweddol 4 ac af il ydd ydd ydd ed ed fed fed Barn Sefydliadau AU Beth gall y cymhwyster arwain ato Beth fydd y dysgwyr yn cael profiad ohono Y strwythur a r cynnwys Yr effaith o ddewis hwn ar eu hopsiynau eraill Sut mae n cymharu â chyrsiau eraill yn yr un pwnc Barn cyflogwyr Lle mae r cymhwyster yn ffitio i fewn i r FFCChC Sut y i asesir 5. Gofynnwyd i ymgynghorwyr gyrfaoedd nodi r mathau o adnoddau a fyddai o r budd mwyaf i helpu dysgwyr y maent yn gweithio â nhw: % y 62 o ymatebwyr y byddai r math hwn o adnodd yn ddefnyddiol iddynt: 73 Gyrfacymru.com 69 astudiaethau achos 63 posteri 60 cyflwyniad powerpoint 56 testun

47 55 wedi ei argraffu a i ddosbarthu 55 diagramau 29 clipiau fideo 24 animeiddio 24 ffeil y gellir ei lawr lwytho 24 CD rom 13 clipiau clywedol

48 Adroddiad Ymchwil: Gwybodaeth Hygyrch am y Ddiploma. Mae r ddogfen ganlynol yn rhoi trosolwg, gan ddefnyddio enghreifftiau o r wybodaeth sydd ar gael am y Ddiploma o fewn Lloegr. Defnyddiwyd dau ddull o gasglu gwybodaeth: defnyddio chwilotwr i chwilio am ddiploma a defnyddio r Cyngor Sector Sgiliau i ddod o hyd i r wybodaeth. Mae llawer iawn o wybodaeth ar gael am y Diploma, gyda phob un o r llinellau dysgu â gwefan arbennig ar gyfer y cymhwyster. Fel y dangosir, mae gan y rhain wybodaeth ar gyfer pob unigolyn sydd â diddordeb yn y Ddiploma, gan gynnwys Rhieni, Athrawon a Myfyrwyr. Nid yw r gwefannau hyn yn rhoi gwybodaeth ysgrifenedig yn unig ond maent hefyd yn cynnwys astudiaethau achos, clipiau fideo a chlywedol yn ogystal â dolenni uniongyrchol â gwefannau gwerthfawr eraill. Ar hyn o bryd, ychydig iawn o wybodaeth hygyrch sydd ar gael am y Cymhwyster Prif Ddysgu i ddysgwyr a phobl eraill sydd â diddordeb ynddo. Awgrymir felly y cynhyrchir gwefannau tebyg i r rhai ar gyfer y ddiploma fel bod y wybodaeth hon wedi ei symleiddio ac ar gael ledled Cymru. Mae enghraifft sut y gellir dangos hyn wedi ei chynnwys, gydag awgrymiadau ar gyfer y cynnwys i r wefan. Yn ogystal, awgrymir y ceir tab penodol ar gyfer pobl broffesiynol i gael mynediad at y CPDd gan y byddai hyn yn cwrdd â rhai o ofynion Amcan 2 y prosiect.

49 Chwilio am Wybodaeth am y Ddiploma gan ddefnyddio chwilotwr. Bydd gan unigolion sy n chwilio am y Ddiploma yr opsiwn o edrych ar wefan arbennig ar gyfer gwybodaeth generig am y ddiploma. Mae r wefan hon yn cynnwys llawer o wybodaeth sy n berthnasol i ddysgwyr, rhieni ac athrawon. Gellir edrych ar flogiau fideo a darllen astudiaethau achos eraill i roi mwy o wybodaeth am y ddiploma. Cefnogir hyn gan ddolenni uniongyrchol â gwefannau Connexions, Direct Gov a need to know. 1 Mae r tab pynciau yn galluogi unigolion i gael gwybodaeth bellach am bob un o r llinellau dysgu. Unwaith y dewisir yr opsiwn pynciau rhoddir y cyfle i unigolion gael mwy o wybodaeth am y Ddiploma yn ogystal â r cyfle i ddarllen astudiaethau achos a chwblhau cwis am gynnwys y ddiploma.

50 Wrth ddewis tab y cwrs rhoddir dadansoddiad ac esboniad o r holl elfennau a gynhwysir yn y ddiploma a r opsiynau sydd ar gael i unigolion. Mae r wybodaeth hon yn gyson pa Linellau Dysgu bynnag yr edrychir arnynt ac mae n cynnwys meysydd fel profiad gwaith a r Cymhwyster Prif Ddysgu. 3 Chwilio am wybodaeth am y Ddiploma drwy wefannau CSS 2. Mae hafan Senta n cynnwys llawer o wybodaeth am y sector gwyddonol, peirianneg a manwerthu. Mae angen i unigolion sydd â diddordeb mewn cymhwyster sy n berthnasol i r sector hwn, ddewis yr opsiwn Gyrfaoedd a Chymwysterau. 4 2 Defnyddiwyd Semta CSS i bwrpasau enghreifftiol yn unig

51 Mae angen i unigolion sydd â diddordeb mewn cymwysterau yn y sector hwn ddewis yr opsiwn cynllunio eich gyrfa. Gellir edrych ar y wybodaeth hon naill ar yr hafan neu wrth ddewis y tab a restrir ar yr ochr chwith. 5 Unwaith y dewisir y rhan hon o r wefan, gall unigolion ddod o hyd i lawer iawn o wybodaeth ac arweiniad a fydd yn eu galluogi i ddewis rhwng y gwahanol opsiynau. Mae r adran hon hefyd yn rhoi r cyfle i gael gwybodaeth benodol am y Ddiploma. 6

52 7 Rhoddir trosolwg i unigolion am y Ddiploma yn ogystal â lefelau, manteision i r cyflogwyr a r dysgwyr a pha sefydliadau sy n cynnig y Ddiploma. Bydd gan unigolion ddolen uniongyrchol â gwefan benodol i r Ddiploma mewn Peirianneg. 8 Mae hafan y wefan hon yn syml. Mae unigolion yn medru dysgu mwy am y diwydiant a r ddiploma (y colofnau ar y chwith). Mae r tabiau ar y dde ar gyfer Busnesau, Athrawon, Prifysgolion, Myfyrwyr a Rhieni i edrych arnynt a chael gwybodaeth am yr hyn sy n berthnasol iddynt a u hanghenion. Mae tudalen y Cyflogwyr yn rhoi trosolwg i fusnesau/cwmnïau sut y gallant fod yn rhan o r Diplomau a sut bydd y manteision o fudd i w busnes. Darperir trosolwg o fewn sectorau r sefydliadau sy n cymryd rhan yn y diplomau. Gall cyflogwyr lawr lwytho canllawiau i w helpu n bellach i ddeall y Diplomau a chynigir yn ogystal ddolen uniongyrchol â gwefannau eraill a fydd o fudd iddynt.

53 9 Mae tudalen yr Athrawon yn rhoi gwybodaeth sylfaenol a dolenni ag ysgolion, colegau a darparwyr sy n dymuno cynnig y Ddiploma. Mae canllawiau a dogfennau asesu, a all fod o help i gonsortia gael yr hawl i gyflwyno r cymwysterau hyn, ar gael o fewn yr adran hon o r wefan. Ceir dolenni uniongyrchol â gwefannau eraill fel yr APYTh a r GGDS ar y dudalen hon. 10

54 Mae tudalen y Myfyrwyr yn rhoi trosolwg o r diwydiant yn ogystal â r mathau o weithgareddau/gwaith a all fod ynghlwm wrth y cymhwyster hwn. Rhoddir dilyniant o r ddiploma n ogystal. Mae llawer iawn o ddolenni a gwybodaeth y gellir eu lawr lwytho ar gael, fel dolenni fideo a radio gan ddysgwyr blaenorol Mae tudalen darparwyr Prifysgol yn rhoi gwybodaeth sy n berthnasol i fynediad at AU, fel gwerth pwyntiau r cymhwyster. Rhoddir trosolwg o r cymhwyster gan gynnwys manylion am y sgiliau a enillir gan y dysgwr. Rhoddir gwybodaeth yn ogystal am sut y mae prifysgolion yn gallu bod yn rhan o r ddiploma h.y. paratoi sesiynau enghreifftiol/gweithdai.

55 Mae tudalen Rhieni r wefan yn rhoi trosolwg o r llinell ddysgu n ogystal â r math o gymhwyster. Rhestrir cyfleoedd dilyniant. Mae rhieni hefyd yn gallu lawr lwytho taflen sy n rhoi gwybodaeth bellach. 13 Mae r sgrin ganlynol yn enghraifft o r hyn y gallai cymhwyster Prif Ddysgu fod. Fel a ddywedwyd o fewn y crynodeb, yn ogystal â r dolenni a nodwyd gellid cynnwys tab newydd ar gyfer Proffesiynol gan y byddai n fan i gael mynediad at wybodaeth, cyngor ac arweiniad.

56 Darparu trosolwg o r CPDd a sut mae hyn yn ffitio i mewn i welliannau14-19.diffinio r CPDd mewn cymhariaeth â chymwysterau eraill. Gallu lawr lwytho canllawiau asesu a dolenni uniongyrchol â NGFL, CBC a chyrff dyfarnu ar gyfer arweiniad athrawon ac adnoddau. Gwybodaeth am bwyntiau r CPDD a r sgiliau a ddisgwylir a fydd gan ddysgwr wedi cwblhau. Rhoddir gwybodaeth yn ogystal am sut y gall prifysgolion gymryd rhan yn y CPDd. Rhoddir trosolwg o r CPDd ar wahân yn ogystal â fel rhan o CBC. Mynediad at ddogfennau y gellir eu lawr lwytho am sut y gall busnesau gyfrannu at y CPDd a r manteision i w sefydliad (Fforwm/Pencampwyr Cyflogwyr Cymru). Enwau cwmnïau eraill sy n cymryd rhan. Logo r cynulliad Cymraeg I w gynnwys Principal Learning in Engineering What is Principal Learning? Rhoddir gwybodaeth generig am y CPDd, gan gynnwys lefelau, llwybrau dilyniant a sgiliau a enillir wedi cwblhau n llwyddiannus. Dolenni uniongyrchol â Gyrfa Cymru Gorllewin. Trosolwg o r cymhwyster o safbwynt y dysgwr. Dolenni uniongyrchol â gwefan Gyrfa Cymru. Dolenni astudiaethau achos a fideo. Gwybodaeth am ddilyniant a r sgiliau y disgwylir eu hennill o r llwybr cymhwyster/llinell ddysgu hwn. Trosolwg o r CPDd a r canlyniadau/sgiliau y disgwylir eu hennill gan unigolyn. Esbonnir rhagolygon gyrfaoedd/dilyniant. Taflenni ar gael y gellir eu lawr lwytho ar gyfer arweiniad pellach.