12 Y Tyst Rhagfyr 25, Ionawr 1, 2015

Transcription

1 12 Y Tyst Rhagfyr 25, Ionawr 1, 2015 Erthyglau, llythyrau, ayyb. at y Prif Olygydd: Golygyddion: Is-olygydd: Y Parchg Ddr Alun Tudur Rhodri Y Glyn Parchg Ddr Alun Y Parchg TudurIwan Llewelyn Jones Alun Lenny Alun Lenny Y Graig, Capel Curig, Fronheulog, 12 Tan-y-Foel, Porth Angel, 26 Teras Picton 39 Dorchester Avenue, Pen-y-lan 39 Dorchester Avenue, Pen-y-lan Betws y Coed, Gwynedd, Borth-y-gest, Porthmadog, Porth Angel, Caerfyrddin, 26 Teras Sir Picton Gâr, SA31 3BX Caerdydd CF23 9BS LL24 0OL Caerdydd CF23 9BS Gwynedd, LL49 9UE Caerfyrddin, Sir Ffôn: Gâr, SA BX/ Ffôn: Ffôn: Ffôn: Ffôn: Ffôn: / E-bost: aluntudur@btinternet.com E-bost: rhods84@hotmail.com E-bost: aluntudur@btinternet.com E-bost: IwanLlew@aol.com E-bost: E-bost: alunlenny@hotmail.co.uk Ymgnawdoliad Gwêl addasrwydd... Eisteddwn yn festri Tabernacl, yr Ais, yn y tywyllwch yn gwylio r cyflwyniad Beiblaidd am eni Iesu gan feddwl, Tydi hyn yn rhyfedd, mod i a chriw o Gristnogion, 2,000 o flynyddoedd ar ôl y digwyddiad yn teimlo ysfa i ddweud wrth eraill, dewch i weld hanes geni baban! Mae geni baban yn un o r digwyddiadau mwyaf cyffredin yn hanes dynoliaeth. Amcangyfrifai UNICEF yn 2013 fod 353,000 o fabanod yn cael eu geni bob dydd, 255 pob munud a 4.3 pob eiliad. D oes dim yn fwy cyffredin. Eto, mae stori Iesu wedi cyfareddu pobl. Pam? I r byd mae n stori neis, deuluol, gydag elfennau o realaeth yn perthyn iddi. Mae cymeriadau drwg a da ac mae diweddglo hapus gyda geni baban ac ymwelwr yn dod ar eu tramp. Ond fel Cristnogion fe sylweddolwn bod mwy iddi na hynny sef yr Ymgnawdoliad. Yn y baban hwn gwisgodd Duw gnawd a dod i n plith. Canwn garolau sy n cyfeirio at hyn, Rhown glod i r Mab bychan, ar liniau Mair wiwlan, daeth Duwdod mewn baban i n byd: ei ras O derbyniwn, ei haeddiant cyhoeddwn a throsto ef gweithiwn i gyd. Gŵr doeth a chamel y tua allan i gapel y Tabernacl, yn yr Ais, Caerdydd Hold on! Meddai rhai, dydi r Beibl ddim yn sôn am hyn. Un Duw sydd, felly sut gall Iesu fod yn Dduw? Dyn da oedd Iesu. Roedd ganddo berthynas cwbl arbennig gyda Duw ac os yr ymdrechwn gallwn fod yn debyg iddo. Toes dim sôn yn y Beibl am yr ymgnawdoliad ac mai Duw oedd Iesu. Nac oes? Dewch i ni edrych. Dywed Ioan, Yn y dechreuad yr oedd y Gair; yr oedd y Gair gyda Duw, a Duw oedd y Gair. Yr oedd ef yn y dechreuad gyda Duw. (Ioan 1:1-4) A daeth y Gair yn gnawd a phreswylio yn ein plith, yn llawn gras a gwirionedd; gwelsom ei ogoniant ef, ei ogoniant fel unig Fab yn dod oddi wrth y Tad. (Ioan 1:14) Mae Ioan yn peintio ar ganfas enfawr ac yn adleisio hanes y cread yn Genesis. Cyfeiria at y dechreuad cyn y creu. Yno, roedd y Gair, sef Iesu ac fe ddywed yn glir mai Duw oedd y Gair. Nid dweud mae Ioan, Yn y dechreuad yr oedd y gair yr oedd y gair gyda Duw a boi da oedd o. (Mae cyfeiriad bendigedig at yr ymgnawdoliad yn Philipiaid 2: 6-11.) Yna, mae cyffyrddiadau hyfryd yn yr Efengylau sy n awgrymu mai Duw oedd Iesu, ystyriwch y darn hwn o Efengyl Luc, A dyma wŷr yn cario ar wely ddyn wedi ei barlysu... Wedi methu cael ffordd i ddod ag ef i mewn oherwydd y dyrfa, dringasant ar y to a i ollwng drwy r priddlechi, ynghyd â i wely, i r canol o flaen Iesu. Wrth weld eu ffydd hwy dywedodd ef, Ddyn, y mae dy bechodau wedi eu maddau iti. A dechreuodd yr ysgrifenyddion a r Phariseaid feddwl, Pwy yw hwn sy n llefaru cabledd? Pwy ond Duw yn unig a all faddau pechodau? (Luc 5:17-21) Mai fel petai r Iesu yn sefyll ar ôl y wyrth hon yn gwrando ar yr ysgrifenyddion ac yn meddwl, Ie, dim ond Duw sy n gallu maddau? Felly mae dau bosibilrwydd, un ai fy mod yn cablu neu...? Neu...? Meddyliwch am y peth? Ie, neu mai Duw ydwyf. Gwelir yr un awgrym mewn nifer o hanesion eraill e.e., Marc 4: 39 41, Ioan 8: Pam fod yr ymgnawdoliad mor bwysig? Tynnwch allan yr ymgnawdoliad o r ffydd Gristnogol ac yna mae r ffydd yn chwalu n deilchion. Os gwir dysgeidiaeth yr Archebion a thaliadau i r Llyfrfa: Tŷ John Penri, 5 Axis Court, Parc Busnes Glanyrafon, Bro Abertawe ABERTAWE SA7 0AJ Ffôn: E-bost: undeb@annibynwyr.org Undodwyr, y Mormoniaid a r Tystion Jehofa mai dyn yn unig oedd Iesu, yna mae n rhaid mynd at y Beibl a rhwygo darnau helaeth ohono. Os nad Duw yw r Iesu nid oes gwyrthiau, nid geiriau Iesu yw geiriau Duw, nid oes perffeithrwydd, nid oes marw aberthol, nid oes maddeuant, nid oes atgyfodiad, nid oes ailddyfodiad. Oherwydd boi da yn unig oedd Iesu, fel nifer o fois a merched da eraill a dim mwy na hynny. Pam fod yn rhaid i hyn ddigwydd? Mae hanes Iesu n un syfrdanol oherwydd yr hyn a welwn yma yw Duw yn ei gariad yn dod i gynnig achubiaeth inni. Roedd Duw yn gweld cyflwr trist dynoliaeth, y rhyfela, y casineb, y tlodi, yr anghyfiawnder, y drygioni, y trachwant a r pechod ac yn sylweddoli na allai dynoliaeth achub ei hun ac felly trefnodd Duw ffordd trwy r Iesu. Daeth Duw i n byd yn Iesu. Canlyniad hyn yw fod y gwyrthiau, y maddau pechodau, y farwolaeth aberthol ar y groes, yr atgyfodiad a r addewid y bydd yn dod yn ôl yn wirionedd oherwydd ei fod yn Dduw ac yn ddyn. Oherwydd yr ymgnawdoliad y mae gobaith i ddynoliaeth, y mae Efengyl cariad i w rhannu, y mae newyddion da o lawenydd mawr y gallwn ei ddathlu y Nadolig hwn. O ganlyniad gallwn weithio am fyd cyfiawn a chanu, Tywysog tangnefedd wna n daear o r diwedd yn aelwyd gyfannedd i fyw; ni fegir cenfigen na chynnwrf na chynnen, dan goron bydd diben ein Duw. yn frodyr i n gilydd, drigolion y gwledydd, cawn rodio yn hafddydd y nef; ein disgwyl yn Salem i ganu yr anthem ddechreuwyd ym Methlem, mae ef. Rhown glod i r Mab bychan, ar liniau Mair wiwlan, daeth Duwdod mewn baban i n byd: ei ras O derbyniwn, ei haeddiant cyhoeddwn a throsto ef gweithiwn i gyd. Dwy natur mewn un person. Nadolig llawen. Undeb yr Annibynwyr Cymraeg Bydd Ty John Penri ar gau rhwng Rhagfyr 22 - Ionawr 5 Cyhoeddwyd gan Undeb yr Annibynwyr Cymraeg ac argraffwyd gan Wasg Morgannwg, 27 Ystad Ddiwyd. Mynachlog Nedd, Castell-nedd, SA10 7DR. Cofrestrwyd yn y Swyddfa Bost.

2 Y TYsT Nadolig Llawen a Blwyddyn Newydd Dda i bawb o ddarllenwyr Y Tyst. Sef Cyfrol 147 Rhif 52/1 Rhagfyr 25, 2014, Ionawr 1, 2015 Pris 40c. Cyfarchiad gan Lywydd yr Undeb GWNEUD ADDUNEDAU Blwyddyn Newydd Dda! A beth all wneud hon yn flwyddyn newydd llawn daioni? Gwnes addunedau fil...ond methu rwy Does ryfedd iddo fethu. Roedd na ormod ohonyn nhw! Gwnewch UN adduned blwyddyn newydd. Pa adduned y gall Gweinidog yr Efengyl ei gwneud? Paratoi n fwy trylwyr i r pulpud hwyrach, neu ymweld yn fwy cydwybodol. Rhoi sicrach arweiniad i r ifanc neu gymryd safiad mwy pendant ar faterion sy n ymwneud â bywyd ysbrydol dyna ddau arall. Beth am aelod eglwysig? Byddai bod yn fwy golau yn ei Feibl yn un adduned werthfawr. Cymryd cyfrifoldeb, dyna un arall. Tra mae rhai cynulleidfaoedd yn cynyddu mae n fy nharo i fod llai a llai o bobl yn barod i gymryd unrhyw fath o gyfrifoldeb gan adael i rywun arall wneud y gwaith. Adduneded rhai felly i dorchi llewys. Carfan arall yw honno sy n cynnwys pobol a fagwyd yn yr Ysgol Sul ond sydd bellach wedi cilio. Dyma rai, yn eu plentyndod, fu n ffyddlon i w heglwys a u cymuned ond, o symud i drefi a dinasoedd lle mae n demtasiwn i guddio, sydd bellach yn byw yn y cysgodion. Gwnewch adduned i ail-afael. Mewn byd aml-ffydd mae eich angen ar eglwysi Cristnogol. Bedair canrif ar ddeg yn ôl roedd ein nawddsant yn argymell Arglwyddi, frodyr a chwiorydd, byddwch lawen a chedwch eich ffydd a ch cred, a gwnewch y pethau bychain a glywsoch ac a welsoch gennyf fi. Byddai addunedau o r fath yn fendith. Wrth gwrs, fe all yr addunedwr droi n rhagrithiwr. Dyma gofio dau gwpled o gerdd Dafydd Huws [mynychwr ffyddlon yn ei ddydd ym Methlehem Gwaelod-ygarth ac un a i dafod yn ei foch fel rhigymwr] i r Rhagrithiwr : Sefyll dros degwch a chydraddoldeb Tra n gwarchod yn gyntaf ei hunanoldeb... Dyn sy n gwneud rhigwm am ragrith ymhobman ond am y trawst yn ei lygad ei hunan. Pa adduned, o gofio hynny, i Lywydd yr Undeb yr Annibynwyr Cymraeg? Adduned i wasanaethu ei enwad a i Arglwydd hyd eithaf ei allu. Mewn byd o drais ac eithafiaeth (ac mewn gwlad lle mae r cyfoethog yn gyfoethocach a r tlawd yn dlotach) mae angen cynnig Gair Duw i boblogaeth anystyriol, anoddefgar. Trwy r cyfnod hwn o glodfori militariaeth braint yw dweud am arwr gwir Gymod. Ac y mae i bob braint ei chyfrifoldeb. Ie, blwyddyn newydd ddedwydd, dda. R. Alun Evans Plygain Cyfundeb Meirion Tro aelodau Llanuwchllyn oedd cynnal y Blygain eleni a hynny yn yr Ysgoldy nos Iau y 3 ydd o Ragfyr. Croesawyd y gynulleidfa gan Mr Ifan Alun Puw ac arweiniwyd y defosiwn gan y Parchg. Carwyn Siddall gyda Mrs Ann Lloyd Roberts wrth yr organ. Dyma blygain gyntaf yr ardal eleni a chafwyd eitem gan un o fro Dysynni, parti a thriawd o ardal Trawsfynydd, parti ac unawd o Ddinas Mawddwy a pharti, unawd a deuawd o Lanuwchllyn. Canwyd amrywiaeth o garolau plygain a phob un yn ein gwahodd i nesu at y preseb. Wedi canu Carol y Swper aed i r Neuadd Bentref lle r eisteddodd oddeutu trigain i fwynhau r swper. Diolch i r rhai fu n cymryd rhan ac yn cynorthwyo mewn unrhyw fodd. Derbyniwyd casgliad o tuag at apêl Cymorth Cristnogol.

3 6 Y Tyst Rhagfyr 25, Ionawr 1, 2015 Stabal, mul a lori Coca-cola! Nadolig cyntaf (er nid oedd defaid eleni gan eu bod yn sownd mewn traffic ar gyrion y dre). Darllenwyd geiriau o Mathew a Luc wrth i r cymeriadau gerdded o r Swyddfa Bost at y stabal oedd o flaen y banc. A sylwodd y dyrfa arnom ni? Naddo, mae n siŵr. Criw bychan ohonom oedd wedi troi n golygon oddi wrth y lori at y preseb gyda channoedd yn hollol anymwybodol o r hyn oedd yn mynd ymlaen. Roedd tyrfaoedd ar y maes yng Nghaernarfon ar y 4ydd o Ragfyr nas gwelwyd gan fy nghenhedlaeth i erioed o r blaen. Roedd hi n grid-lock ar y gylchfan tu allan i r multi-storey ac roedd bysus wedi cludo pobl o bob rhan o r Gogledd - rhai o ben pella Sir Fôn - i r dre. Am eiliad, roeddwn wedi cyffroi yn lân gan feddwl fod yr hanes am ddrama geni Cyngor Eglwysi Caernarfon gyda r asyn a r defaid ac oedolion yn actio r rhannau wedi mynd ar lêd o dref i dref. Coca-Cola Ond na, ddim stabal y cofis oedd wedi denu eleni, ond lori r iancs! Ia, roedd lori fawr Coca-Cola a wyneb bochgoch Santa a i neges fod y gwyliau yn dod wedi penderfynu dod i dre! Ac o r herwydd roedd pawb yn heidio yma er mwyn iddyn nhw gael...? Beth oedd pobl yn obeithio ei gael sgwn i? Roedd posib cael y can lleiaf o coke gyda r geiriau share a coke with Santa arno, ac os oeddech yn fodlon ciwio am dros awr, roedd modd cael mynd fewn i r lori a thynnu eich llun efo ch can bychan bach yn y groto. Roedd y lori yn lliwgar ac yn ddeniadol dros ben pan oedd wedi ei goleuo ac roedd pedwarawd wedi eu noddi gan Coke yn dweud wrthon ni fod: Santa Clôs yn dod i dre! Teimlo Dolig yn dŵad Oedd hyn wedi gwneud i bobl ddod o bell ac agos i r maes? Roedd yn braf gweld nifer o deuluoedd yn cerdded o amgylch - pawb yn hen ac ifanc isio cael gweld y lori a thynnu eu llun o i flaen ac roedd rhai i w clywed yn dweud: Dwi n teimlo fod Dolig yn dŵad rŵan - pam? Am fod Coca-cola yn dweud wrthon ni? Yng nghanol y miri a r cynnwrf, aeth y cyngor Eglwysi ati fel arfer i gyflwyno neges y Stryd gefn di-nod Ond mae n debyg mai felly oedd hi ym Methlehem hefyd dros ddwy fil o flynyddoedd yn ôl. Roedd y dref honno yn fwrlwm anghyffredin o ganlyniad i r cyfrifiad a Bethlehem erioed wedi gweld y fath bobl mae n siŵr. Ac mewn stabl neu ogof fudur mewn rhyw stryd gefn di-nod y penderfynodd Duw dorri mewn i n byd ni. Ond byddai r mwyafrif oedd yno wedi bod yn hollol anymwybodol o r wyrth oedd wedi digwydd y noson honno. Daeth bugeiliaid i foli ar ôl cael neges yr angylion a maes o law daeth y doethion ar ôl dilyn y seren. Ond oni bai am y criw bach dethol hwn, roedd Imaniwel yn golygu dim ar yr adeg honno i dyrfaoedd Bethlehem. Gwaredwr Byd Ond nid felly arhosodd hi. A heddiw, er mai criw bychan ohonom oedd yn tystio i eni Gwaredwr Byd, criw bychan sy n rhan o dyrfa llawer mwy yr yda ni. Ac nid tyrfa sydd angen lori fawr goch i ddweud wrthon ni fod yr Ŵyl yn agosáu ond tyrfa sy n tystio i r wyrth o Dduw yn cysylltu â i bobl yn y modd mwyaf gwylaidd ac anhygoel oherwydd bod yr Ŵyl yn agosáu. Gwelsom ei seren ef yn y Dwyrain a daethom i w addoli Cawsom gyfle i w addoli ar y maes yng Nghaernarfon eleni eto a daliwn i w addoli ar ôl i r stabal a r lori hen adael y dref. Mererid Mair Y Beibl: argraffiad newydd Ym mis Medi fe lansiwyd yr argraffiad diweddaraf o r Beibl Cymraeg Newydd gan Gymdeithas y Beibl. Nodwedd arbennig y rhifyn hwn yw bod mynegair ar y diwedd sydd yn hwyluso r defnydd ohono. O ganlyniad bydd yn rhwyddach canfod geiriau allweddol a phobl benodol yn y Beibl. Yr ydym yn eithriadol o falch mai un o n plith ni, sef Arfon Jones, Caerdydd, fu n gwneud y gwaith manwl o lunio r mynegair. Llongyfarchwn ef yn fawr iawn a diolchwn iddo am y gwaith aruthrol y mae n wneud dros Deyrnas Dduw. Colofn Weddi Ionawr 2015 Gweddïwn gyda diolchgarwch am i Dduw ein cynnal a n gwarchod trwy 2014, a n bendithio mewn cymaint o ffyrdd dros yr eglwysi a u gweinidogion, eu diaconiaid, eu harweinyddion, eu swyddogion a u cynulleidfaoedd wrth iddynt ddechrau blwyddyn newydd o weithgarwch dros yr Undeb wrth iddo yntau gychwyn blwyddyn arall o wasanaethau r eglwysi a threfu amrywiaeth o ddigwyddiadau am fenter a datblygiad yn ein plith am awydd dwfn i astudio r Beibl gyda n gilydd, ac offrymu gweddiau gydag eraill gerbron Duw dros ieuenctid a phlant Cymru, ar i ni ddarparu ar eu cyfer brofiadau Cristnogol deniadol ac adeiladol am ysbryd cenhadol, ac awydd i rannu gyda eraill neges rymus yr Efengyl am weledigaeth glir, a r nerth i w chyflawni dan law Duw, yn enw Iesu Grist, ac yn nerth yr Ysbryd Glân

4 Y Tyst Rhagfyr 25, Ionawr 1, Golygyddol Mae hanesion Mathew am eni Iesu wedi cael eu hadeiladu n gelfydd o gwmpas pum proffwydoliaeth o r Hen Destament: fel y cyflawnwyd y gair a lefarwyd gan yr Alun Lenny Arglwydd trwy r proffwyd, meddai, er mwyn profi i r Iddewon yn benodol mai Iesu yw r Meseia. Fe wnaeth Luc, hefyd, bwyso ar Ysgrythurau r Iddewon wrth lunio ei hanesion am yr estronwyr yn cydnabod Iesu. Ond maent yn hanesion proffwydol i n hoes ni hefyd. Y Preseb Proffwydol Cafodd Iesu ei eni mewn preseb (s dim sôn am stabl!). Roedd hynny n adlais o eiriau Eseia 1:3 sy n dweud bod yr asyn yn adnabod breseb ei berchennog; ond nid yw Israel yn adnabod ac nid yw fy mhobl yn deall. Ond roedd bugeiliaid Iddewig Luc wedi adnabod Duw yn y preseb; wedi deall pwy oedd y baban a anwyd yn y fath dlodi. Mae n hanes proffwydol gan fod miloedd o fabanod yn dal i gael eu geni mewn amgylchiadau tebyg heddiw, heb unrhyw ofal meddygol i w hunain na u mamau. Dyna fyrdwn apêl Cymorth Cristnogol i helpu r cyfryw rai yn Kenya r Nadolig hwn. Cofiwn fanteisio ar yr apêl bunt-am-bunt yma. Iesu r Ffoadur Fel Joseff yr Hen Destament, roedd gŵr Mair hefyd yn freuddwydiwr mawr. Cafodd sawl neges yn y fath fodd, gan gynnwys rhybudd i ffoi rhag lladdfa babanod Bethlehem. Mae r hanes am ymgais Herod i ladd Iesu yn adlais o orchymyn Pharo i ladd babanod gwrywaidd ei gaethweision Iddewig yn amser Moses. Ac i lawr i r Aifft yr aeth Joseff, Mair ac Iesu fel ffoaduriaid i ddianc rhag y brenin gwallgof. Mae dros 40 miliwn o ffoaduriaid yn ein byd heddiw. Mae llawer wedi ffoi rhag lladdfa ISIL a 4.5 miliwn arall yn Balestiniaid disgynyddion y bugeiliaid, o bosib. Ar ôl marwolaeth Herod, d oedd modd i deulu Iesu fynd adref i Fethlehem (oherwydd dyna u cartref yn ôl Mathew) gan fod ei fab creulon yn frenin yno. Felly, maent yn llithro yn dawel i mewn i wlad arall, i Galilea. Yn ein dyddiau ni hefyd mae nifer o fewnfudwyr yn ceisio lloches ym Mhrydain gan y byddent yn cael eu harteithio a u lladd gan deyrn neu gyfundrefn ormesol yn eu gwlad eu hunain. Y Duw Digartref Yn ddiweddarach mewn bywyd, fel pregethwr crwydrol a digartref, byddai Iesu n dibynnu ar y gwragedd oedd wedi ei ddilyn ef a r disgyblion o Galilea i ddarparu ar ei gyfer. Petai wedi ymgnawdoli ym Mhrydain ein hoes ni, mae n siŵr y byddai r wasg asgell dde (ac un blaid wleidyddol benodol) yn lladd arno am fyw ar gefn eraill, yn berson o dras amheus ac yn fewnfudwr anghyfreithlon. Byddent yn ei ystyried ymhlith gwehilion cymdeithas. Duw Gyda Ni Ond, wrth gwrs, Iesu sydd Duw - yr ymgnawdoliad o r Bod Mawr goruwchnaturiol a greodd bopeth. Ac mae r Duw hwn, a rannodd lawenydd a diflastod ein cyflwr dynol fel e i gilydd, yn gwybod beth yw bod yn dlawd, yn newynog ac yn ffoadur. Cafodd Iesu ei ladd am fynnu bod dynoliaeth yn cofleidio ffordd well a mwy gwâr o fyw y cyflwr a alwodd yn Deyrnas Dduw. Ydym ni yn adnabod ac yn deall cyflwr y digartref, y ffoadur a r sawl sy n dibynnu ar fudd-daliadau i fyw? Ac fel aelodau o i eglwys, sef corff Crist yn y byd heddiw, ydym ni n gwneud digon i herio rhagfarn, casineb a drwgdybiaeth er mwyn hyrwyddo dyfodiad y Deyrnas, megis yn y nef, felly ar y ddaear hefyd? Bydded i dosturi ddi-derfyn Duw ymgnawdoli a theyrnasu yn ein calonnau a n meddyliau. Nadolig Llawen a Blwyddyn Newydd Dda i Bawb! Alun Lenny Cydymdeimlad Cydymdeimlwn gyda'r Parchg Denzil James a'r teulu ar farwolaeth disyfyd ei annwyl briod Valerie James. Gweddïwn y bydd yr Arglwydd yn eu cynnal ac y bydd newyddion da Buddugoliaeth yr Iesu dros angau o gysur iddynt. Cwrdd Nadolig Y Priordy, Caerfyrddin Cwrdd Nadolig, Cana, Bancyfelin

5 8 Y Tyst Rhagfyr 25, Ionawr 1, 2015 Nadolig Llawen bawb, a diolch! Wrth i 2014 ddirwyn tua i therfyn, ac i ninnau droi n meddyliau at y Nadolig, teimlaf reidrwydd araf i fynegi fy nyled a m diolch i r bobl hynny y bûm yn cydweithio â hwy yn ystod y flwyddyn a aeth heibio. Mewn llawer eglwys a chyfundeb, derbyniais groeso gwresog a charedig, a chael cwmni nifer o bobl, yn gyfeillion hen a newydd, mewn cyfarfodydd. At hynny, cefais y pleser o gyd-weithio gyda m cyd- Ysgrifenyddion Cyffredinol, y Parchgn Meirion Morris a Peter Thomas, ac wrth i Peter ymddeol ar ddiwedd y flwyddyn hon, dymunwn yn dda iddo gan ddiolch am ei waith a i gyfeillgarwch dros y blynyddoedd. Wrth iddo ef fynd, bydd y Parchg Judith Morris yn dod i gymryd ei le, a dymunwn fendith Duw arni wrth iddi ymgymryd â r gwaith gan obeithio y bydd y cydweithio llawen sydd wedi bod yn y gorffennol yn parhau yn ei chyfnod hithau hefyd. Cyhoeddiadau O wythnos i wythnos ymddengys Y Tyst yn gyson, yn llawn newyddion a hanesion am yr hyn y mae r eglwysi, y cyfundebau a r Undeb yn ei wneud. O fewn ein pedair tudalen ni fel Annibynwyr, cawn hefyd y Bedair Tudalen Gydenwadol, i n hatgoffa fod bywyd a gweithgarwch y tu draw i ffiniau ein traddodiad ni. Ac yna, bob deufis, daw r cylchgrawn Cristion, gyda i ddetholiad yntau o erthyglau a lluniau i n goleuo ymhellach am weithgarwch Cristnogion mewn amrywiol rannau o r wlad. Rhaid yw diolch i r rhai sy n gofalu am y cyhoeddiadau hyn: Alun Tudur, Rhodri Glyn, Iwan Llewelyn Jones, Alun Lenny, John Evans, John Pritchard, Rhys Llwyd, Menna Machreth a Gwenno Mererid Pritchard. Nac anghofiwn chwaith am Gareth Richards a r staff yng Ngwasg Morgannwg. Mae n dyled iddynt hwythau n fawr. Daw tymor John Pritchard fel Golygydd y Pedair Tudalen Gydenwadol i ben ar ddiwedd mis Rhagfyr. Am flynyddoedd, mae wedi bod yn ein bwydo â sylwadau, gwybodaethau a chyfraniadau safonol ac adeiladol, a diolchwn iddo am ei waith. Bydd y Dr Carys Moseley yn cymryd ei lle ym mis Ionawr, a dymunwn fendith Duw arni hithau i r dyfodol. Swyddogion Bu swyddogion yr Undeb yn fawr eu gofal dros y gwaith trwy gydol y flwyddyn hon eto, ond prin fod pobl yn sylweddoli cymaint y maent yn ei wneud yn dawel ac yn y dirgel. Ychwaneger atynt hwy swyddogion ac aelodau Adrannau r Cyngor ac amrywiol bwyllgorau r Undeb, ynghyd â nifer o wirfoddolwyr eraill sydd wedi rhoi yn hael o u hamser a u hegni i n cynrychioli mewn amrywiol gyfarfodydd a digwyddiadau. Y mae r un peth nyn wir amdanynt hwythau, a prin y byddai n bosibl i weithgarwch yr Undeb barhau i fynd rhagddo heb ymroddiad ac ewyllys da r bobl hyn. Rheidrwydd arnaf, felly, yw diolch yn ddiffuant iddynt, un ac oll. Staff Yn olaf, rhai i mi fynegi fy ngwerthfawrogiad o waith, cefnogaeth, ymroddiad, teyrngarwch a chyfeillgarwch fy nghydweithwyr. Diolch i Ann, Alaw, Nerys, Casi, Euros ac Alun (Lenny), heb anghofio Aled Jones, Cydlynydd Hyfforddiant y De gyda Choleg yr Annibynwyr Cymraeg. Bu n bleser cael cydweithio â hwy oll, a u cwmni bywiog a diddorol sy n rhannol gyfrifol fy mod yn mwynhau fy ngwaith i r fath raddau. Diolch amdanynt, a bendith Duw fo ar bob un ohonynt. Dathlwn oll y Nadolig gyda brwdfrydedd eleni eto! Pwy na all fod yn frwdfrydig o gofio r hyn y mae Duw wedi ei wneud drosom? Canys bachgen a aned i ni, meddai Eseia. Sylw Pantycelyn oedd, Ymhlith holl ryfeddodau r nef, Hwn yw y mwyaf un - Ac yna, meddai Llywydd cyntaf yr Undeb, y Parchg William Rees (Gwilym Hiraethog), O ddirgelwch mawr duwioldeb, Duw n natur dyn; Tad a Brenin tragwyddoldeb yn natur dyn; o holl ryfeddodau r nefoedd dyma r mwyaf ei ddyfnderoedd, testun mawl diderfyn oesoedd, Duw n natur dyn! Beth mwy sydd angen ei ddweud? Pa reswm gwell allai fod dros ddathlu? Digon fydd i mi ddweud yn syml, felly, Nadolig Llawen bawb, a diolch! Geraint Tudur, Ysgrifennydd Cyffredinol Achlysur arbennig iawn oedd yr un a gynhaliwyd yn Te Bach, Benllech, er mwyn ffarwelio gyda dau fu n ffyddlon a gweithgar yn eglwys Horeb, Penmynydd, Môn ers tri deg a phump o flynyddoedd sef Leon ac Eirian Gibson ar brynhawn Sul, 2il Tachwedd. Y maent erbyn hyn wedi gadael yr ardal ac wedi Ffarwelio O r chwith Leon Gibson, Alaw Glynne Owen, Eirian Gibson ac Alun Owen dychwelyd at eu gwreiddiau yng Ngheredigion. Codwyd Mr Gibson yn ddiacon yn fuan iawn wedi iddynt ddod yma i fyw, a bu n ysgrifennydd yr eglwys ers Bu Mrs Gibson hefyd yn flaenllaw ym mhob agwedd o waith yr eglwys a bydd y golled yn fawr ar eu hôl. Cyfundeb Môn Yn ogystal â bod yn golled i Horeb fe welir eu colli gan Gyfundeb Annibynwyr Môn, lle bu Leon yn Llywydd ac aelod o r pwyllgor gwaith. Bu Eirian hefyd yn llywydd Chwiorydd Annibynwyr Môn, a hi hefyd oedd yr Ysgrifennydd presennol. Codi Pontydd Fel gwerthfawrogiad o u gwasanaeth di-flino yn Hobeb, cyflwynodd Alaw Glynne, Cae Helyg rodd iddynt ar ran yr eglwys sef cerdd gan Gwyn Thomas i Ynys Môn wedi ei fframio, a llun o Bont-y-Borth yn gefndir iddi. Yn y gerdd disgrifia r bardd fel yr oedd pobol y tir mawr wedi edrych allan erioed, eioed ar foroedd ac ynysoedd ac wedi dyheu am godi pontydd a chreu cysylltiadau newydd. Wel dyna wnaeth Leon ac Eirian pan ddaethant i Fôn creu cysylltiadau, a n gobaith ydy y bydd y cysylltiad â Horeb yn parhau, er iddynt fynd yn ôl iaberystwyth, ac y bydd y ddau yn croesi r bont yn aml i adnewyddu r cyfeillgarwch sydd wedi bodoli dros y blynyddoedd, ac y cawn eu cwmni yn Horeb eto yn achlysurol. Dymunwyd yn dda iddynt ar ran y eglwys gan Alun Owen, Aelwyn Jones a Glyn Jones. Un peth sy n sicr, bydd colled Horeb yn ennill i Eglwys Seion, Baker Street, Aberystwyth lle byddant yn ymaelodi. Ann Owen

6 Y Tyst Rhagfyr 25, Ionawr 1, Cyfundeb Gorllewin Morgannwg Her a Newid Cynhaliwyd Cyfarfod Blynyddol Cyfundeb Gorllewin Morgannwg ym Methel, Sgeti ar Dachwedd 12fed Cyflwynwyd y rhannau arweiniol gan y Parchg Jill-Hailey Harries a Mrs Mair Thomas, a r organydd oedd Mr David Williams. Darllenwyd a derbyniwyd y cofnodion a cyflwynwyd y Fantolen Ariannol am 2013 gan y Trysorydd, Mr John Williams. Capel Brynmoriah, Brynhoffnant, Ceredigion Plant a Ieuenctid yr Eglwys yn mwynhau yn yr oedfa a fu fore Sul 14eg Rhagfyr Dyddiau Pwysig Cymdeithas Hanes yr Annibynwyr yng Nghapel Noddfa, Bow Street, Aberystwyth ddydd Sadwrn Rhagfyr 6ed 2014 am 11y.b. Oedfa Datgorffori Brynteg, Gorseinon, nos Fawrth Rhagfyr 9fed 2014 am 7y.h. Cwrdd Chwarter y Cyfundeb yng Nghapel y Nant, Clydach ar Chwefror 4ydd 2015 am 7y.h. pan fydd Mrs Julie Edwards yn cyflwyno Llawlyfr Grwpiau Bregus Sul y Cyfundeb Medi r 13eg 2015 pan ddisgwylir y Cyn-Archesgob Rowan Williams i n hannerch. Anerchiad y Llywydd. Wrth edrych yn ôl ar gyfnod ei Llywyddiaeth, seiliodd y Parchg. Jill- Hailey Harries ei hanerchiad ar yr heriau a wynebwyd gan yr Eglwysi yn ystod y ddwy flynedd olaf sef: Tlodi yn y Gymuned, Y Llawlyfr Diogelu Grwpiau Bregus a phriodasau Un Rhyw. Trafododd y tri phwnc yng ngolwg arweiniad yr Iesu, yr athrawiaeth draddodiadol, syniadau eithafol ac agweddau r gymdeithas. Capel y Wig, Blaencelyn, Llangrannog, Ceredigion Oedfa Nadolig Deuluol a fu ar brynhawn Sul 14eg Capel y Wig, Blaencelyn, Llangrannog, Ceredigion Oedfa Nadolig Deuluol a fu ar brynhawn Sul 14eg Trosglwyddo r Awenau Trosglwyddodd y Parchg. Jill-Hailey Harries Feibl y Cyfundeb i Mr Robat Powell y Llywydd am y ddwy flynedd nesaf. Diolchodd Robat i Jill am ei gwaith teilwng a chadarn yn ystod ei llywyddiaeth a diolchodd i r Cyfundeb am ymddiried ynddo i gyflawni y gwaith pwysig.y swyddogion eraill am y ddwy flynedd nesaf yw r Parchg. Clive Williams, Is- Gadeirydd, John Williams, Trysorydd ac Ann Davies, Ysgrifennydd. Gweinyddodd Robat Powell y Cymun ar ddiwedd yr oedfa. Ann E. Davies