Ymgynghoriad ar y meini prawf dyrannu arfaethedig ar gyfer Darllediadau Etholiadol y Pleidiau 2015

Transcription

1 Ymgynghoriad ar y meini prawf dyrannu arfaethedig ar gyfer Darllediadau Etholiadol y Pleidiau 2015 Canlyniad yr Ymgynghoriad Chwefror 2015 Sicrhau bod pawb sy'n talu ffi'r drwydded yn cael y gorau o'r BBC

2 bbc.co.uk/bbctrust Canlyniadau'r ymgynghoriad Cefndir Mae n ofynnol i r BBC, o dan delerau Siarter a Chytundeb 2006, sicrhau bod materion gwleidyddol dadleuol a materion sy n ymwneud â pholisi cyhoeddus yn cael sylw diduedd. Cynhelir yr etholiadau canlynol ar 7 Mai 2015: - yr Etholiad Cyffredinol - etholiadau llywodraeth leol Lloegr (gan gynnwys etholiadau maer) Cyn yr etholiadau, bydd y BBC yn cyhoeddi'r meini prawf y bydd yn eu defnyddio i ddyrannu Darllediadau Etholiadol y Pleidiau (DEPau) yng nghyswllt yr etholiadau hyn. Y meini prawf Caiff y meini prawf eu datblygu gan Weithrediaeth y BBC ac fe'u cyflwynir i'r Ymddiriedolaeth i gael eu cymeradwyo. Ymddiriedolaeth y BBC yw corff llywodraethol y BBC. Mae'n gorff ar wahân i Weithrediaeth y BBC, ac yn annibynnol arno. Gweithrediaeth y BBC sy'n gyfrifol am reoli'r BBC o ddydd i ddydd. Yr Ymddiriedolaeth hefyd yw'r corff apelio terfynol ym mhroses cwynion y BBC. Mae'r Ymddiriedolaeth wedi dirprwyo awdurdod i'r Pwyllgor Safonau Golygyddol ("y Pwyllgor") ar gyfer cymeradwyo meini prawf dyrannu DEP y Pwyllgor 1. Roedd y meini prawf drafft a luniwyd gan y BBC ar gyfer yr etholiadau hyn fel a ganlyn: Darllediadau Etholiadol y Pleidiau - meini prawf dyrannu Etholiad Cyffredinol 2015 ac Etholiadau Lleol (Lloegr) Yr Etholiad Cyffredinol Gwasanaethau r BBC sy n cynnwys Darllediadau Etholiadol y Pleidiau: Bydd DEPau yn cael eu darlledu yn y wlad berthnasol ar: BBC One a BBC Two, BBC Radio Scotland, BBC Radio Nan Gaidheal (sy'n darlledu yn yr iaith Aeleg), BBC Radio Wales, BBC Radio Cymru (sy n darlledu yn yr iaith Gymraeg) a BBC Radio Ulster. Meini Prawf Trothwy ar gyfer DEPau Bydd plaid wleidyddol gofrestredig sydd ag ymgeiswyr yn sefyll mewn o leiaf un o bob chwech o r seddau sy n cael eu hymladd mewn etholiad mewn gwlad yn gymwys i gael un darllediad gwleidyddol yn y wlad honno. 1 esc_tor.pdf

3 Felly: yn Lloegr, bydd plaid wleidyddol yn gymwys i gael un DEP os bydd ganddi ymgeisydd mewn lleiafswm o 89 o seddau. yn yr Alban, bydd plaid wleidyddol yn gymwys i gael un DEP os bydd ganddi ymgeisydd mewn lleiafswm o 10 o seddau. yng Nghymru, bydd plaid wleidyddol yn gymwys i gael un DEP os bydd ganddi ymgeisydd mewn lleiafswm o 7 o seddau. yng Ngogledd Iwerddon, bydd plaid wleidyddol yn gymwys i gael un DEP os bydd ganddi ymgeisydd mewn lleiafswm o 3 o seddau. Meini Prawf ar gyfer DEPau Ychwanegol Efallai y bydd plaid wleidyddol gofrestredig sy n bodloni'r maen prawf trothwy yn gymwys i gael un neu ragor o ddarllediadau gwleidyddol ychwanegol mewn gwlad os gall ddangos y bu ganddi neu fod ganddi lefelau sylweddol o gefnogaeth ymysg etholwyr yn y wlad honno. Etholiadau Cyffredinol, 7 Mai 2015 Ni fydd darllediadau gwleidyddol ar wahân ar gyfer etholiadau lleol. Y Comisiwn Etholiadol Fel sy n ofynnol dan adran 11(3) o Ddeddf Pleidiau Gwleidyddol, Etholiadau Refferenda 2000, cafodd y meini prawf drafft ar gyfer dyrannu DEPau eu hanfon at y Comisiwn Etholiadol am sylwadau. Nododd y Comisiwn: "Mae'n ymddangos bod y dull hwn yn gyson â'r dull sydd wedi'i ddefnyddio yn y gorffennol" a chadarnhaodd nad oedd wedi canfod unrhyw faterion y byddai'n awgrymu eu newid. Fe wnaeth y Pwyllgor gadw barn y Comisiwn Etholiadol mewn cof wrth ystyried y meini prawf. Yr Ymgynghoriad Ar 04 Tachwedd 2014, cyhoeddodd yr Ymddiriedolaeth ei hymgynghoriad ar feini prawf dyrannu arfaethedig y Bwrdd Gweithredol ar gyfer DEPau. Roedd dogfen ymgynghori r Ymddiriedolaeth yn gofyn y ddau gwestiwn isod: A yw meini prawf dyrannu arfaethedig Darllediad Etholiadol y Pleidiau yn briodol yn eich barn chi? Esboniwch pam. A oes gennych chi unrhyw sylwadau eraill am feini prawf dyrannu arfaethedig Darllediad Etholiadol y Pleidiau? Ymgynghoriad Ymddiriedolaeth y BBC tudalen 2

4 Ymatebion Cafodd yr Ymddiriedolaeth 61 ymateb i'r ymgynghoriad, ac roedd 58 ohonynt gan unigolion. Roedd y tri arall gan y sefydliadau canlynol: Y Gymdeithas Ddemocrataidd Y Democratiaid Rhyddfrydol Mebyon Kernow / The Party for Cornwall Edrychwch ar Atodiad 1 i weld ymatebion y sefydliadau hyn. Cyn gwneud penderfyniad ynghylch meini prawf arfaethedig y Bwrdd Gweithredol, fe wnaeth y Pwyllgor ystyried yr holl ymatebion i r ymgynghoriad a phwyso a mesur yr holl bwyntiau perthnasol a godwyd. Ystyriodd hefyd yr esboniadau a gafodd gan y Bwrdd Gweithredol ynglŷn â nifer o bwyntiau. Ceir crynodeb isod o r prif bwyntiau a godwyd yn ymatebion yr ymgynghoriad, ynghyd â sylwadau r Bwrdd Gweithredol a phenderfyniad y Pwyllgor. Ymatebion ynghylch diffiniad o 'lefelau sylweddol' o gefnogaeth Mae'r meini prawf drafft yn cynnwys "maen prawf ychwanegol" sy'n nodi y bydd pleidiau gwleidyddol sy'n bodloni'r "maen prawf trothwy' yn gymwys i gael un DEP neu fwy os gallant ddangos "lefelau sylweddol o gefnogaeth etholiadol yn y gorffennol a / neu r presennol". Roedd deg o'r ymatebion i'r ymgynghoriad wedi nodi bod angen esbonio'r term "lefelau sylweddol" yn well. Disgrifiodd un unigolyn y geiriad presennol fel un "rhy amwys i fod yn ddefnyddiol." Disgrifiodd y Gymdeithas Ddemocrataidd y maen prawf ychwanegol fel un "gwan iawn ac yn agored i'w ddehongli." Honnodd ymateb arall nad oedd yn glir faint fyddai uchafswm nifer y DEPau ychwanegol. Gofynnodd sawl ymateb a fyddai modd nodi rhifau yn y meini prawf. Safbwynt y Bwrdd Gweithredol mewn ymateb i'r pryder hwn oedd y byddai unrhyw ymgais i osod diffiniadau llym neu fformiwla fathemategol ar gyfer pob maen prawf yn peri'r risg o gyfyngu ar allu'r BBC i wneud penderfyniadau priodol o ran newidiadau mewn amgylchiadau gwleidyddol na fyddai modd eu rhagweld ar adegau. Nododd y Bwrdd Gweithredol hefyd fod y term "lefelau sylweddol o gefnogaeth etholiadol" wedi hen ennill ei blwyf a fod y rheini sy n gymwys i gael DEP yn ei ddeall. Ymgynghoriad Ymddiriedolaeth y BBC tudalen 3

5 Penderfyniad y Pwyllgor Roedd y Pwyllgor yn sylweddoli pwysigrwydd tegwch a thryloywder wrth roi'r maen prawf dyrannu ar waith. Roedd y Pwyllgor hefyd yn sylweddoli, ac ystyried natur hyblyg y cyd-destun gwleidyddol, ei bod yn hollbwysig caniatáu lefelau priodol o hyblygrwydd i'r Pwyllgor Gweithredol, yn ogystal â rhoi meini prawf ar waith y byddai modd eu haddasu yn y cyd-destun hwnnw. Ac ystyried yr holl dystiolaeth ac ymatebion, daeth y Pwyllgor i r casgliad bod y term "lefelau sylweddol" o gefnogaeth etholiadol wedi hen ennill ei blwyf a i fod yn cael ei ddeall gan y rheini sy n gymwys i gael Darllediad Etholiadol y Pleidiau a i bod yn briodol mabwysiadu r maen prawf hwn mewn perthynas â'r etholiadau hyn. Ystyriodd y Pwyllgor p'un ai a ddylid nodi uchafswm nifer y DEPau posibl yn y meini prawf ond derbyniwyd nad oedd hyn yn ymarferol o ganlyniad i ystod o ffactorau perthnasol, megis ym mha wlad y byddai'r DEP yn cael ei ddarlledu, nifer y pleidiau sy'n gymwys i gael DEPau yn y wlad honno, yn ogystal â nifer y slotiau trawsyrru a'r dyddiau darlledu sydd ar gael. Ymatebion ynghylch Mebyon Kernow/Party for Cornwall Cafwyd 6 cyfrannwr ar y mater hwn, gan gynnwys y blaid ei hun ac un person a nododd ei fod yn aelod o'r blaid. Cyflwynodd y blaid y pwyntiau canlynol: a) mae'r meini prawf trothwy ar gyfer cyflwyno ymgeiswyr yn un o bob chwech o r seddau sy'n cael eu hymladd mewn etholiad mewn gwlad yn annheg, yn hurt ac yn annemocrataidd gan fod hyn yn mynnu bod yn rhaid i Mebyon Kernow gyflwyno ymgeisydd nid yn unig yn y chwe sedd yn rhanbarth Cernyw (lle mae'r blaid yn sefyll) ond hefyd mewn 83 o seddau ychwanegol y tu allan i Gernyw (yn Lloegr) er mwyn cael DEP. Nid yw'n iawn eithrio Mebyon Kernow pan mae'n cyflwyno ymgeisydd yn yr holl etholaethau sydd ar gael yn rhesymol iddi; b) yng Ngogledd Iwerddon, yr Alban a Chymru, dim ond mewn 3, 10 a 7 o seddau yn y drefn honno y mae'n rhaid i'r pleidiau gwleidyddol gyflwyno ymgeisydd, sydd wedi arwain at ddyrannu DEP i bleidiau gwleidyddol bach mewn etholiadau diweddar; c) ym mis Ebrill 2014 fe wnaeth Llywodraeth y DU gydnabod pobl Cernyw fel lleiafrif cenedlaethol drwy Gonfensiwn Fframwaith Cyngor Ewrop ar Ddiogelu Lleiafrifoedd Cenedlaethol. Mae Mebyon Kernow yn dadlau bod hyn yn cryfhau Ymgynghoriad Ymddiriedolaeth y BBC tudalen 4

6 cais y blaid i sicrhau bod plaid genedlaethol Cernyw yn cael ei thrin yr un fath â phleidiau yng Nghymru, Gogledd Iwerddon a'r Alban. Yn ogystal â hyn, roedd ymatebion eraill ynghylch sefyllfa Mebyon Kernow yn dadlau: a) bod y meini prawf arfaethedig yn golygu mai'r prif bleidiau sy'n dal i gael y sylw a bod hyn yn gwahaniaethu yn erbyn pleidiau bach fel Mebyon Kernow, sydd wedi cael cyfran uchel o'r bleidlais yn y gorffennol; b) bod nifer yr ymgeiswyr sy'n ofynnol er mwyn sicrhau DEP yn rhy ganolog; c) y gallai gorsafoedd radio lleol (nad ydynt yn cynnwys DEPau ar hyn o bryd) gynnwys DEPau d) ei bod yn ymddangos bod Ymddiriedolaeth y BBC wedi llwyddo i ganfod ateb ymarferol a theg mwy neu lai yn y gwledydd y gellid ei ddefnyddio fel model ar gyfer ateb mwy lleol. Yn ei ymateb, nododd y Bwrdd Gweithredol y pwyntiau canlynol a) byddai'n anodd gweithredu DEPau rhanbarthol, yn bennaf gan nad yw ardaloedd trawsyrru gwasanaethau darlledu'r BBC yn mapio'n gywir ar ffiniau etholiadol, felly byddai'r bobl sy'n cael DEPau rhanbarthol yn cynnwys y rheini mewn ardaloedd etholiadol lle nad yw'r blaid ranbarthol yn cyflwyno ymgeisydd, ac (i'r gwrthwyneb) efallai na fyddai modd i bobl mewn ardal etholiadol a chanddi ymgeisydd o'r fath weld y DEP rhanbarthol; b) hyd yn oed petai'r BBC yn rhoi'r meini prawf arfaethedig presennol ar waith ar gyfer darllediadau rhanbarthol, a bod gan Mebyon Kernow ymgeisydd ym mhob un o'r chwech o seddau yng Nghernyw, ni fyddai'r blaid yn dal i fodloni'r meini prawf trothwy o ran seddau sy'n berthnasol i ranbarth darlledu teledu BBC De Orllewin Lloegr (sydd â chyfanswm o 55, felly byddai un o bob chwech o'r seddau yn mynnu bod plaid o Dde Orllewin Lloegr yn cyflwyno ymgeisydd mewn o leiaf 9 sedd); c) petai DEPau rhanbarthol yn cael eu darlledu byddai angen gofyn i'r pleidiau cenedlaethol lunio DEPau rhanbarthol yn ogystal â DEP cenedlaethol, a fyddai'n codi anawsterau ymarferol ac mae'n bosibl y byddai'r pleidiau llai yn gwrthwynebu hyn d) o ran cefnogaeth etholiadol, fe wnaeth Mebyon Kernow gyflwyno ymgeisydd ym mhob un o'r chwech o seddau yng Nghernyw yn Etholiad Cyffredinol 2010 a cholli eu hernes ym mhob un ohonynt, gyda chyfartaledd o lai na 2% o'r bleidlais. Mae ganddynt bedair sedd (allan o 123) ar Gyngor (unedol) Cernyw. Ni wnaethant gyflwyno ymgeisydd yn etholiadau Ewrop Rhagor o wybodaeth Dywedodd Uned yr Ymddiriedolaeth wrth y Pwyllgor, a nododd yr Ymddiriedolwyr hefyd, y cyflwynodd Mebyon Kernow ymgeisydd mewn chwech o'r seddau yn Ymgynghoriad Ymddiriedolaeth y BBC tudalen 5

7 rhanbarth De Orllewin Lloegr yn Etholiadau Ewrop ni wnaethant ennill dim un sedd, a chawsant 1% o'r bleidlais (7% yng Nghernyw). Penderfyniad y Pwyllgor Ystyriodd y Pwyllgor, yng ngoleuni'r wybodaeth berthnasol o'i flaen, gan gynnwys yr ymatebion a dderbyniwyd yn ystod yr ymgynghoriad, sylwadau'r Bwrdd Gweithredol, ynghyd â chyngor cyfreithiol cyfrinachol a breiniol, p'un ai a oedd angen newid y Meini Prawf Dyrannu drafft er mwyn caniatáu darllediadau rhanbarthol yn gyffredinol, ynteu ganiatáu i Mebyon Kernow gael DEP. Roedd casgliadau'r Pwyllgor ar y materion penodol a godwyd yn sgil y cwestiwn hwn fel a ganlyn. Roedd y Pwyllgor yn cydnabod, ac ystyried y ffaith nad yw'r rhanbarth darlledu a'r rhanbarth etholiadol damcaniaethol yn cyfateb, y byddai "gorlif" sylweddol, h.y. y byddai pleidleiswyr y tu allan i'r ardaloedd lle mae ymgeiswyr Mebyon Kernow yn sefyll yn cael DEPau rhanbarthol, gan gynnwys rhai gan bleidiau na fyddai modd iddynt bleidleisio drostynt, ac y byddai perygl i hyn ddwyn anfri ar y DEPau, gan greu difaterwch ymysg gwylwyr a gwrandawyr, ac achosi i bobl "flino ar DEPau". Roeddent hefyd yn cydnabod pan nad yw'r rhanbarthau hyn yn cyfateb, bod perygl na fyddai gwylwyr a gwrandawyr yn yr ardal etholiadol ranbarthol wedi'u cynnwys o fewn yr ardal ddarlledu lle byddai modd cael y DEP rhanbarthol. Nodwyd bod Cernyw yn llawer llai na rhanbarth darlledu teledu perthnasol y BBC (De Orllewin Lloegr), ac na fyddai rhoi'r meini prawf trothwy ar waith yn Ne Orllewin Lloegr yn dal i wneud Mebyon Kernow yn gymwys i gael DEP. Wrth asesu p'un ai a ddylid diwygio'r maen prawf ai peidio, ystyriodd y Pwyllgor hefyd y wybodaeth sydd ar gael am lefel y gefnogaeth etholiadol i Mebyon Kernow. Nid oedd yn credu ei bod yn sylweddol (gan y gallai cefnogaeth etholiadol sylweddol, mewn theori, awgrymu y dylai fod yn gymwys i gael DEP petai'r maen prawf un o bob chwech yn cael ei dynnu). Nododd y Pwyllgor nad yw BBC One HD a BBC Two yn darlledu ar sail ranbarthol. Dim ond BBC One mewn manylder safonol sy'n darlledu ar sail ranbarthol. Felly, petai DEPau rhanbarthol yn cael eu caniatáu, byddai gwylwyr BBC One HD a BBC Two yn cael y DEPau cenedlaethol ond nid y rhai rhanbarthol perthnasol iddyn nhw. Yn ogystal â hyn, nododd y Pwyllgor efallai y byddai pleidiau cenedlaethol yn teimlo rheidrwydd i gynhyrchu DEPau cenedlaethol a rhanbarthol petai DEPau rhanbarthol yn cael eu caniatáu (e.e. i fodloni dadleuon y pleidiau rhanbarthol), ac y gallai hynny achosi anawsterau ymarferol (e.e. adnoddau) i'r pleidiau cenedlaethol, ac y byddai rhai ohonynt yn teimlo dan anfantais o ganlyniad i hynny, yn enwedig y pleidiau llai. Nododd y Pwyllgor y byddai anawsterau i ddarlledwyr o ran adnabod a diffinio ardaloedd etholiadol rhanbarthol damcaniaethol. O'r safbwynt hwn, roedd achosion Cymru, Gogledd Iwerddon a'r Alban yn faterol wahanol i achosion rhanbarthau Lloegr, ac ystyried ffiniau amlwg y gwledydd hynny a'u hunaniaeth unigol o ran cyfansoddiad. Ystyriodd y Pwyllgor y posibilrwydd y byddai modd cynnwys DEPau ar orsafoedd radio lleol. Roedd yn cydnabod y gallai ardaloedd trawsyrru radio lleol mewn rhai ardaloedd Ymgynghoriad Ymddiriedolaeth y BBC tudalen 6

8 gyfateb yn well i'r ardaloedd etholiadol rhanbarthol damcaniaethol ac y gallai hynny fynd yn groes i'r gwrthwynebiadau (gweler uchod) sef y gallai rhai gwylwyr a gwrandawyr gael DEPau nad ydynt wedi'u bwriadu ar eu cyfer, ac fel arall. Serch hynny, roeddent hefyd yn cydnabod bod llawer o anawsterau o hyd, gan gynnwys er bod y gyfatebiaeth rhwng ardaloedd etholiadol ac ardaloedd trawsyrru radio lleol yn dda mewn rhai ardaloedd, nid yw hynny'n wir am bob rhan o Loegr na'r DU; gellid dadlau nad yw'n iawn mewn egwyddor i ddarlledu DEPau rhanbarthol ar radio lleol ond nid ar y teledu (ond mae darlledu ar y teledu yn codi'r problemau y cyfeirir atynt uchod); byddai cwestiynau yn codi ynghylch sut byddai'r BBC yn bodloni ei ymrwymiadau i ddarparu gwasanaethau amhleidiol petai gorsafoedd radio lleol yn cynnwys DEPau rhanbarthol yn unig, ac nid rhai cenedlaethol. efallai y byddai pleidiau cenedlaethol yn teimlo bod angen iddynt gynhyrchu DEPau ar gyfer radio lleol, gan achosi anawsterau ymarferol a chynyddu'r risg y byddent yn teimlo dan anfantais pe na bai modd ymarferol iddynt wneud hynny (gweler uchod). Ystyriodd y Pwyllgor delerau'r Confensiwn Fframwaith ar gyfer Diogelu Lleiafrifoedd Cenedlaethol, gan nodi bod Llywodraeth y DU wedi cydnabod "pobl Cernyw" (nid Mebyon Kernow ei hun) fel lleiafrif cenedlaethol yn ddiweddar. Nid oedd y Pwyllgor yn ystyried bod y meini prawf drafft sydd wedi'u cyflwyno yn y DU yn torri unrhyw ymrwymiad yn y Confensiwn, ac na ddylai'r Confensiwn newid ei gasgliad (am y rhesymau a nodir) sy'n nodi bod y meini prawf yn rhesymegol ac yn rhai y gellir eu cyfiawnhau. Ystyriodd y Pwyllgor hefyd y ffaith nad DEPau yw'r unig gyfrwng y gall pleidiau gwleidyddol ei ddefnyddio i gyfleu eu safbwyntiau i bleidleiswyr. Er enghraifft, yng nghyswllt pleidiau llai, mae Canllawiau Etholiad Cyffredinol 2015 y BBC (sydd dal ar agor ar gyfer ymgynghori tan 11 Chwefror ) yn nodi y bydd y pleidiau sy'n cyflwyno ymgeiswyr mewn llai nag un o bob chwech o'r seddau yn yr ardal ond sy'n rhedeg ymgyrchoedd sylweddol yn cael sylw yn rhanbarthau Lloegr, ar radio lleol ac ar-lein. Yn ogystal â hyn, wrth gwrs, mae'r rhyngrwyd, a chyfryngau cymdeithasol yn arbennig, ar gael i bleidiau rhanbarthol eu defnyddio. Yn ogystal ag ystyried y safbwyntiau a fynegwyd gan y Comisiwn Etholiadol mewn ymateb i ymgynghoriad yr Ymddiriedolaeth, roedd y Pwyllgor hefyd wedi cadw safbwyntiau'r Comisiwn Etholiadol mewn cof yn ei adroddiad Sefyll mewn Etholiad, a gyhoeddwyd ym mis Ionawr 2015, a ddaeth i'r casgliad bod meini prawf y DU gyfan ar gyfer DEPau yn gweithio'n dda ac nid oeddent yn awgrymu bod angen newid dim byd ar unwaith. Fodd bynnag, nododd y Comisiwn Etholiadol hefyd: "Rydym hefyd yn sylweddoli'r problemau clir a fynegwyd gan y darlledwyr o ran darparu DEPau ar wahân mewn gwahanol ranbarthau yn Lloegr, gan gynnwys etholiadau maer, y tu allan i Lundain. Fodd bynnag, mae hyn hefyd yn cyflwyno risg y bydd pleidiau llai neu ymgeiswyr annibynnol sy'n denu cefnogaeth sylweddol mewn ardal benodol dan anfantais. Er ein bod yn cytuno nad yw darparu DEPau ar y sail hon yn ymarferol ar hyn o bryd, dylai 2 Ymgynghoriad Ymddiriedolaeth y BBC tudalen 7

9 darlledwyr adolygu'n gyson y datblygiadau technolegol a allai wneud darpariaeth o'r fath yn bosibl yn y dyfodol." Cytunodd y Pwyllgor y dylid adolygu'r datblygiadau technolegol yn gyson. Penderfynodd y Pwyllgor yng ngoleuni'r wybodaeth berthnasol o'i flaen na fyddai'r Meini Prawf Dyrannu yn cael eu diwygio i ganiatáu darllediadau rhanbarthol yn gyffredinol, nac yng Nghernyw yn benodol. Ymatebion ynghylch yr SNP fel darpar blaid y llywodraeth/plaid troi'r fantol Nododd dau ymatebydd y dylai'r SNP gael darlledu DEPau i weddill y Deyrnas Unedig, yn ogystal â'r Alban. Y ddadl a gyflwynwyd oedd y gallai'r SNP droi'r fantol petai un o'r prif bleidiau yn methu sicrhau mwyafrif, ac felly fe ddylai gwylwyr y tu allan i'r Alban glywed safbwyntiau a pholisïau'r SNP. Roedd y Bwrdd Gweithredol o'r farn y gallai darlledu DEPau i ardaloedd lle nad yw'r pleidiau yn cyflwyno ymgeisydd danseilio egwyddorion DEP, sef apelio'n uniongyrchol at y rheini sy'n gymwys i bleidleisio dros y blaid honno. Nodwyd petai'r DEPau ar gyfer y pleidiau cymwys ym mhob un o'r gwledydd yn cael eu darlledu ar allbwn y DU gyfan, mae'n bosibl y byddai hynny'n arwain at sefyllfa lle byddai cynulleidfaoedd yn clywed mwy o DEPau gan bleidiau na fyddai modd iddynt bleidleisio drostynt na'r rhai y gallen nhw fwrw pleidlais drostynt. Gallai hyn wneud drwg i hygrededd DEPau. Esboniodd y Bwrdd Gweithredol hefyd y byddai DEPau ar gael ar-lein i holl gynulleidfaoedd y DU, petai unigolion yn dymuno gweld DEPau nad ydynt yn cael eu darlledu yn eu gwlad eu hunain. Penderfyniad y Pwyllgor Nododd yr Ymddiriedolwyr y byddai'n bosibl i bleidiau eraill ar wahân i'r SNP droi'r fantol mewn Senedd grog, ac os felly, yn unol â'r ddadl hon, dylid caniatáu i'r holl bleidiau yn y Deyrnas Unedig a chanddynt DEP ddarlledu DEP ledled y DU hyd yn oed pe na baent yn sefyll ym mhob ardal o'r Deyrnas Unedig. Roedd yr Ymddiriedolwyr o'r farn y byddai hyn yn golygu y byddai pleidleiswyr yn cael DEPau ar gyfer ymgeiswyr na fyddai modd iddynt bleidleisio drostynt. Byddai hyn yn dwyn anfri ar y DEPau, gan greu difaterwch ymysg gwylwyr a gwrandawyr, ac achosi i bobl "flino ar DEPau". O ran yr SNP yn benodol, nododd yr Ymddiriedolwyr na fyddai gan lawer o bobl sy'n byw yn Lloegr ddiddordeb yn DEP y blaid ac y byddent yn teimlo'n rhwystredig petai'n cael ei ddarlledu yn Lloegr. Cytunodd yr Ymddiriedolwyr y byddai modd i gynulleidfaoedd ddysgu am safbwyntiau'r SNP a phleidiau eraill drwy arlwy etholiadol arall y BBC, yn ogystal â gweld eu DEPau ar-lein, a drwy gyfryngau cymdeithasol y blaid ei hun. Ymgynghoriad Ymddiriedolaeth y BBC tudalen 8

10 Ymatebion ynghylch ffafrio'r pleidiau sydd wedi ennill eu plwyf Nododd saith o'r ymatebwyr fod y meini prawf drafft yn ffafrio'r pleidiau sydd wedi ennill eu plwyf, ac yn methu ymateb i'r newidiadau sy'n symud yn gyflym yn y cyddestun gwleidyddol. Dadleuodd un ymatebydd mewn oes o gyfathrebu torfol, nid oes modd cyfiawnhau ffafrio'r pleidiau sydd wedi ennill eu plwyf, a bod y BBC, drwy beidio â darlledu safbwyntiau grwpiau llai a/neu ranbarthol, unigolion ac ymgeiswyr annibynnol, yn methu cyflawni ei ddyletswyddau o ran annog pobl i gymryd rhan yn y broses ddemocrataidd. Roedd ymateb arall yn honni bod y meini prawf yn adlewyrchu cyfyngiadau'r system Cyntaf i'r Felin ac yn rhwystro cynulleidfaoedd rhag gweld amrywiaeth eang briodol o safbwyntiau, gan gymeradwyo'r status quo o'r herwydd. I'r gwrthwyneb, nododd y Democratiaid Rhyddfrydol y dylid "trin y pleidiau mwy, o ran dyraniad Darllediad Etholiadol y Pleidiau, yr union yr un fath, h.y. dylid rhoi'r union yr un dyraniad i'r Blaid Geidwadol, y Blaid Lafur a'r Democratiaid Rhyddfrydol." O ran cymeradwyo'r status quo, roedd y Bwrdd Gweithredol o'r farn bod yn rhaid i DEPau fod yn berthnasol i'r system etholiadol bresennol. Mae hefyd yn nodi bod y meini prawf yn cyfeirio at "gefnogaeth etholiadol bresennol a/neu yn y gorffennol" a'u bod felly yn cyfleu'r darlun etholiadol sy'n newid gan ddefnyddio dangosyddion fel canlyniadau is-etholiad, tueddiadau polau cadarn, cyson a nifer yr ymgeiswyr sy'n sefyll dros blaid. Penderfyniad y Pwyllgor Nododd yr Ymddiriedolwyr y dadleuon ynghylch y meini prawf presennol yn ffafrio'r pleidiau sydd wedi ennill eu plwyf ond daeth i'r casgliad bod y meini prawf yn adlewyrchu'r system etholiadol a'r cyd-destun gwleidyddol presennol yn briodol. Roeddent yn cytuno nad oedd y meini prawf yn rhwystro dyrannu DEPau i bleidiau llai, ar yr amod eu bod yn bodloni gofynion y meini prawf. Yn ogystal â hyn, gall y pleidiau llai a/neu ranbarthol ddisgwyl lefelau priodol a chymesur o sylw ar y BBC yn ystod cyfnod yr etholiad, fel y nodir yng Nghanllawiau Etholiadol y BBC. Gan fynd i'r afael â'r pwynt a godwyd gan y Democratiaid Rhyddfrydol, roedd y Pwyllgor yn credu mai'r ffordd orau o sicrhau dyraniad diduedd o DEPau oedd gyda meini prawf gwrthrychol sydd yr un mor berthnasol i'r holl bleidiau. Nodyn Cafodd yr ymgynghoriad nifer fawr o ymatebion yn mynd i'r afael â dadleuon teledu arfaethedig arweinwyr y pleidiau, nad ydynt yn berthnasol i'r ymgynghoriad meini prawf dyrannu DEP. Bydd unrhyw ddarllediadau o'r fath yn cael eu hasesu ochr yn ochr â Chanllawiau Etholiadol y BBC, y mae Ymddiriedolaeth y BBC yn ymgynghori arnynt hefyd. Cafodd yr ymatebwyr hyn eu cyfeirio at ymgynghoriad y Canllawiau Etholiadol. Ymgynghoriad Ymddiriedolaeth y BBC tudalen 9

11 Casgliad Mae'r Ymddiriedolaeth wedi cymeradwyo'r meini prawf dyrannu heb unrhyw newidiadau. Ymgynghoriad Ymddiriedolaeth y BBC tudalen 10

12 Atodiad 1 Ymatebion i'r ymgynghoriad gan sefydliadau Ymateb y Gymdeithas Ddemocrataidd Mae'r Gymdeithas Ddemocrataidd yn awyddus i gyflwyno ein safbwyntiau ar feini prawf drafft Darllediadau Etholiadol y Pleidiau sy'n cael eu hystyried gan Ymddiriedolaeth y BBC cyn etholiadau 2015 y DU. Mewn ymateb i'r cwestiwn 'A yw meini prawf dyrannu arfaethedig Darllediad Etholiadol y Pleidiau yn briodol yn eich barn chi?' hoffem fynegi pryderon ynghylch yr adran 'Meini Prawf Ychwanegol': Efallai y bydd plaid wleidyddol gofrestredig sy n bodloni'r maen prawf trothwy yn gymwys i gael un neu ragor o ddarllediadau gwleidyddol ychwanegol mewn gwlad os gall ddangos y bu ganddi neu fod ganddi lefelau sylweddol o gefnogaeth ymysg etholwyr yn y wlad honno. Yn ein barn ni, mae hyn yn rhy amwys. Mae'r hyn a ystyrir yn 'lefelau sylweddol' o gefnogaeth etholiadol yn oddrychol, ac felly byddai enghraifft neu fraslun o'r math o lefelau angenrheidiol yn ddefnyddiol. Hefyd, nid yw 'cefnogaeth etholiadol bresennol a/neu yn y gorffennol' yn rhoi unrhyw awgrym pa mor ddiweddar mae angen i'r gorffennol hwn fod a phwy all fanteisio ar hyn - er enghraifft, a fyddai modd i blaid sydd wedi'i diwygio nad oes ganddi brofiad o lwyddo mewn etholiad yn ei gwedd bresennol fanteisio ar gefnogaeth etholiadol mae wedi'i chael dros ganrifoedd? Ymateb y Democratiaid Rhyddfrydol Rydym yn credu y dylid trin y pleidiau mwy, o ran dyraniad Darllediad Etholiadol y Pleidiau, yr union yr un fath, h.y. dylid rhoi'r union yr un dyraniad i'r Blaid Geidwadol, y Blaid Lafur a'r Democratiaid Rhyddfrydol. Ymateb Mebyon Kernow/Party for Cornwall Ymgynghoriad ar y meini prawf arfaethedig ar gyfer Darllediadau Etholiadol y Pleidiau 2015 Rwy'n ysgrifennu ar ran y blaid wleidyddol gofrestredig Mebyon Kernow - the Party for Cornwall (MK) ynghylch y trefniadau ar gyfer Darllediadau Etholiadol y Pleidiau (DEPau) yn ystod yr Etholiad Cyffredinol sydd i ddod. Mae MK yn blaid wleidyddol a sefydlwyd yn Mae wedi cymryd rhan mewn etholiadau lleol ers 1965 ac etholiadau seneddol ers Yn Etholiad Cyffredinol Ymgynghoriad Ymddiriedolaeth y BBC tudalen 11

13 2015, bydd MK yn cyflwyno ymgeiswyr ym mhob un o'r chwech o seddau yng Nghernyw. Fel Plaid, nid ydym erioed wedi cael cyfle i ddangos DEPau ac rydym wedi trafod y mater hwn droeon yn ystod y blynyddoedd diwethaf, yn enwedig gyda'r Grŵp Cyswllt Darlledwyr. Etholiad Cyffredinol 2015 Rydym yn hynod siomedig mai'r "meini prawf drafft" a ddarparwyd gan y Grŵp Cyswllt Darlledwyr yw sylfaen yr ymgynghoriad hwn ar gyfer Etholiad Cyffredinol Maent yn nodi, yn yr un modd ag mewn Etholiadau Cyffredinol blaenorol, y byddai "plaid wleidyddol yn gymwys i gael un DEP" petai'n cyflwyno ymgeisydd mewn "o leiaf un o bob chwech o r seddau sy n cael eu hymladd mewn etholiad" yn un o'r pedair gwlad, sef Cymru, Gogledd Iwerddon, yr Alban a Lloegr. Rydym yn ystyried bod yr argymhelliad hwn, a fyddai'n gwrthod amser ar yr awyr i Mebyon Kernow, yn hurt ac yn annemocrataidd. Sut mae modd cyfiawnhau ei bod yn deg mynnu bod MK, plaid wleidyddol yng Nghernyw, yn cyflwyno ymgeiswyr ym mhob un o'r chwech o seddau yng nghenedl hanesyddol Cernyw, yn ogystal ag 83 o seddau eraill y tu allan i Gernyw, er mwyn cael yr hawl i ddarllediad? Rydym o'r farn ei bod yn anghywir eithrio plaid wleidyddol rhag cael DEP pan mae'n cyflwyno ymgeiswyr yn yr holl etholaethau sydd ar gael iddi'n rhesymol. Yn groes i hyn, mae'r argymhelliad yn golygu mai dim ond mewn tair, deg a saith o seddau yn y drefn honno y byddai'n rhaid i'r pleidiau gwleidyddol gyflwyno ymgeiswyr yng Ngogledd Iwerddon, yr Alban a Chymru. Mae hyn wedi golygu mewn etholiadau diweddar bod llawer o bleidiau gwleidyddol - gan gynnwys y Blaid Gristnogol (Cymru), Plaid Werdd yr Alban, Plaid Sosialaidd yr Alban a Chlymblaid Sosialaidd ac Undebau Llafur yr Alban - i gyd wedi cael amser ar yr awyr. Rydym yn credu y dylai pleidiau "rhanbarthol" neu "genedlaethol" go iawn, sy'n cyflwyno ymgeiswyr yn y rhan fwyaf (neu'r holl) seddau mewn rhanbarth neu wlad benodol - gan gynnwys Cernyw - gael DEP. W1A Dymunwn nodi hefyd fod ein sefydliad wedi cael sylw yn un o raglenni comedi / dogfen ddychanol y BBC, W1A y llynedd. Ar wefan y BBC, cafodd ei hyrwyddo fel a ganlyn: Ian Fletcher s first challenge on arriving at New Broadcasting House, on his brand new and much-improved folding bike, is to find somewhere to sit in a building aggressively over designed around the principle of not having a desk. Ian finds himself holding the hottest of hot potatoes when Mebyon Kernow activist Nigel Trescott complains that Cornwall and the Cornish are shamefully under-represented on the BBC. Roedd yn ymddangos yn beth od i ni, tua'r un adeg ac y mae'r BBC wedi methu sicrhau mynediad teg i'r cyfryngau i MK, ei fod yn dangos cefnogaeth i raglen ddychanol sy'n gwneud hwyl am ben y mater. Ymgynghoriad Ymddiriedolaeth y BBC tudalen 12

14 Rydym yn gobeithio y bydd Ymddiriedolaeth y BBC yn cadarnhau y bydd yn caniatáu i MK ddarlledu DEP, yn hytrach nag ochri gyda chynnwys un o'i raglenni dychan. Rhagor o wybodaeth - etholiadau Ewrop Hoffem dynnu eich sylw hefyd at sut caiff y trefniadau ar gyfer DEP yn Etholiadau Ewrop eu rigio yn annheg yn erbyn Mebyon Kernow. Roedd y canllaw yn nodi, yn "Lloegr", "bydd pleidiau gwleidyddol sy n cyflwyno rhestr lawn o ymgeiswyr ym mhob rhanbarth yn Lloegr yn gymwys i gael isafswm o UN darllediad yn Lloegr." Ac eto, yng Nghymru, Gogledd Iwerddon a'r Alban, byddai plaid wleidyddol sy'n cyflwyno rhestr lawn o ymgeiswyr yn seddau unigol Cymru, Gogledd Iwerddon a'r Alban yn gymwys i gael DEP. Mae'n annheg y byddai'n rhaid i MK gyflwyno ymgeiswyr ym mhob un o'r (naw) o etholaethau Ewropeaidd er mwyn cael DEP - nonsens llwyr - ond byddai pleidiau "cenedlaethol" sy'n cyflwyno ymgeiswyr yn seddau (unigol) Cymru, Gogledd Iwerddon a'r Alban - fel Plaid Cymru, yr SNP, Plaid Sosialaidd yr Alban, ac ati - yn cael sicrhau eu darllediadau eu hunain. Rhagor o wybodaeth - etholiadau lleol Hoffem dynnu eich sylw yn ogystal at sut mae'r trefniadau ar gyfer DEP yn yr etholiadau lleol wedi'u rigio yn annheg yn erbyn Mebyon Kernow. Ac ystyried etholiadau lleol 2013, cawsom wybod fod y meini prawf trothwy ar gyfer DEP yn un o bob chwech o gyfanswm nifer y seddau sy'n cael eu hymladd mewn etholiad yn "Lloegr", ac roeddent yn amcangyfrif y byddai hyn yn 394. Ond dim ond 122 o seddau cyngor sydd yng Nghernyw, sy'n golygu y byddai'n rhaid i MK ymladd am 272 o seddau ychwanegol y tu allan i Gernyw, sy'n hurt ac yn anghyfiawn. Rhagor o wybodaeth - statws lleiafrifol cenedlaethol Ym mis Ebrill 2014, fe wnaeth Llywodraeth y DU gydnabod pobl Cernyw fel lleiafrif cenedlaethol drwy Gonfensiwn Fframwaith Cyngor Ewrop ar Ddiogelu Lleiafrifoedd Cenedlaethol. Nododd ddatganiad i'r wasg swyddogol y llywodraeth: "Mae'r penderfyniad i gydnabod hunaniaeth unigryw pobl Cernyw nawr yn sicrhau'r un statws iddynt...â Cheltiaid eraill y DU, y Cymry, yr Albanwyr a'r Gwyddelod." Rydym ni'n credu bod cydnabod pobl Cernyw fel grŵp cenedlaethol yn cryfhau ein cais i sicrhau bod plaid genedlaethol Cernyw yn cael ei thrin yr un fath â phleidiau yng Nghymru, Gogledd Iwerddon a'r Alban. Cais am fynediad teg i'r cyfryngau Byddem yn gofyn yn garedig i Ymddiriedolaeth y BBC ystyried y pwyntiau uchod yn llawn a chaniatáu i Mebyon Kernow ddarlledu DEP. Ymgynghoriad Ymddiriedolaeth y BBC tudalen 13

15 Byddem yn barod i gyflwyno rhagor o sylwadau a chwrdd ag aelodau o Ymddiriedolaeth y BBC petai hyn yn ddefnyddiol. Oll an gwella, Ymgynghoriad Ymddiriedolaeth y BBC tudalen 14