PENGURUSAN TRAFIK DALAM PEMBINAAN JALAN RAYA NORHAYATI BINTI ABDULLAH UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

Transcription

1 PENGURUSAN TRAFIK DALAM PEMBINAAN JALAN RAYA NORHAYATI BINTI ABDULLAH UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

2 PSZ 19:16 (Pind.1/07) UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA DECLARATION OF THESIS / UNDERGRADUATE PROJECT PAPER AND COPYRIGHT Author s full name : NORHAYATI BINTI ABDULLAH Date of birth : 20 th AUGUST 1977 Title : PENGURUSAN TRAFIK DALAM PEMBINAAN JALAN RAYA A cademic Session : 2009/2010 I declare that this thesis is classified as : CONFIDENTIAL RESTRICTED OPEN ACCESS (Contains confidential information under the Official Secret Act 1972)* (Contains restricted information as specified by the organisation where research has done)* I agree that my thesis to be published as online open access (full text) I acknowledged that Universiti Teknologi Malaysia reserves the right as follows: 1. The thesis is the property of Universiti Teknologi Malaysia. 2. The Library of Universiti Teknologi Malaysia has the right to make copies for the purpose of research only. 3. The Library has the right to make copies of the thesis for academic exchange. SIGNATURE SIGNATURE OF SUPERVISOR EN. CHE ROS BIN ISMAIL (NEW IC NO. /PASSPORT NO.) NAME OF SUPERVISOR Date : 14 NOVEMBER 2010 Date : 14 NOVEMBER 2010 NOTES : *If the thesis is CONFIDENTAL or RESTRICTED, please attach with the letter from the organization with period and reasons for confidentiality or restriction.

3 PENGURUSAN TRAFIK DALAM PEMBINAAN JALAN RAYA NORHAYATI BINTI ABDULLAH Laporan dikemukakan sebagai memenuhi sebahagian daripada syarat penganugerahan Ijazah Sarjana Muda Kejuruteraan Awam Fakulti Kejuruteraan Awam Universiti Teknologi Malaysia 2010

4 ii Saya akui bahawa saya telah membaca laporan ini dan pada pandangan saya laporan ini adalah memadai dari skop dan kualiti untuk tujuan penganugerahan Ijazah Sarjana Muda Kejuruteraan Awam Tandatangan :.. Nama Penyelia : EN CHE ROS BIN ISMAIL Tarikh :

5 iii Saya akui karja yang bertajuk PENGURUSAN TRAFIK DALAM PEMBINAAN JALANRAYA adalah hasil saya sendiri kecuali nukilan dan ringkasan yang tiap-tiap satunya telah saya jelaskan sumbernya Tandatangan Nama Penulis :.. : NORHAYATI BINTI ABDULLAH Tarikh : 15 NOVEMBER 2010

6 iv DEDIKASI Khas buat Suamiku Mohamad Rasid dan Anak-anak Tersayang (Haiqal, Adam dan Aleesya) Pengorbanan dan kesabaran kalian menjadi pendorong utama atas kejayaan ini. Semoga Kebahagian dan Kejayaan terus bersinar. Khas Buat AyahBonda Tersayang, Abdullah Khamid dan Fatimah Mohamed Terima kasih diatas segala dorongan dan doa kalian. TERIMA KASIH SEGALANYA

7 v PENGHARGAAN Syukur kehadrat Illahi kerana dengan keizinannya dapatlah saya menyiapkan Projek Sarjana Muda ini. Dikesempatan ini, saya ingin mengucapkan jutaan terima kasih kepada En. Che Ros Bin Ismail diatas kesungguhan beliau memberi bimbingan, tunjuk ajar, membantu serta memberi nasihat kepada saya sepanjang tempoh menyiapkan projek ini. Tidak lupa ucapan terima kasih kepada semua pihak yang terlibat secara langsung mahupun tidak langsung dalam melengkapkan penulisan Projek Sarjana Muda ini. Jasa kalian amat dihargai. Akhir sekali ucapan jutaan terima kasih buat keluarga yang memberi dorongan dan semangat serta rakan-rakan seperjuangan yang banyak membantu dalam menyiapkan projek ini.

8 vi ABSTRAK Kepesatan pembangunan negara Malaysia pada hari ini menyumbang ke arah peningkatan pengguna jalan raya. Kebanyakan jalan raya yang sedia ada tidak dapat menampung peningkatan bilangan dan pengguna jalan raya. Oleh yang demikian, usaha menaiktaraf, melebar dan membina jalan baru sedang giat dilaksanakan seluruh negara. Dalam melaksanakan usaha pembinaan jalan raya, tahap keselamatan perlu dipertingkat untuk mengelakkan daripada berlakunya kemalangan. Pengurusan trafik yang berkesan boleh memastikan aliran trafik berfungsi dengan lancar pada tahap yang diterima dan selamat. Objektif kajian ini adalah untuk mengkaji kepatuhan kontraktor terhadap dokumen kontrak dalam melaksanakan pengurusan trafik pembinaan jalan raya, mengenalpasti masalah kontraktor dalam melaksanakan pengurusan trafik serta mengenalpasti tahap kepuasan pengguna melalui jalan yang sedang dalam pembinaan. Kajian telah dijalankan sekitar daerah Kuala Langat melalui borang soal selidik dan temubual. Borang Soal selidik ini telah diberikan kepada JKR, pihak berkuasa tempatan, kontraktor dan orang awam. Data kajian telah dianalisis dengan Kaedah Purata Indeks, Purata Mata dan Kaedah Statistik. Analisis kajian ini telah menunjukkan tahap kepatuhan kontraktor terhadap dokumen kontrak adalah Sederhana Mematuhi, Manakala masalah kontraktor dalam melaksanakan pengurusan trafik dalam pembinaan adalah sering berlaku kecurian alat-alat keselamatan Tahap kepuasan pengguna semasa melalui kawasan pembinaan jalan raya adalah Sederhana Setuju terhadap pengurusan trafik oleh kontraktor. Cadangan hasil kajian ini adalah kontraktor perlu bertanggungjawab menjaga perkakasan pengurusan trafik melalui rondaan berkala pasukan pengurusan trafik. Jalan luar bandar boleh menggunakan perkakasan pengurusan trafik yang minima sahaja berbanding dengan jalan raya utama. Bagi meningkatkan kesedaran tentang keperluan amalan pengurusan trafik di kawasan pembinaan, semua pihak yang terlibat perlu mengikuti seminar Pematuhan Pengurusan Trafik Sewaktu Pembinaan.

9 vii ABSTRACT The rapidity of development in Malaysia contributes to the improvement of road users. Most of the existing road cannot accommodate the increasing numbers of road users. Therefore, upgrading, widening and construction of new roads are being actively implemented throughout the country. During road construction, safety precautions should be enhanced to prevent the occurrence of accidents in highway construction. Traffic management must be implemented by the contractor to ensure the safety of road users. Effective traffic management can ensure the traffic flows smoothly functioning at all acceptable safety level. The objective of this study was to investigate the compliance of contractors to perform the contract documents in the construction of the road traffic management, identify problems in implementing the traffic management contractor and identify the level of customer satisfaction through the road is under construction. The study was conducted in the district of Kuala Langat through questionnaires and interviews. This questionnaire was distributed PWD, local authorities, contractors and civilians The data have been analyzed using Average Index, Method Grade Point Average and Statistical Methods. The analysis has shown the level of compliance with the contractor on the contract documents are "Moderate Compliant", while the problem of contractors in the performance of traffic management is often lost due to stolen safety equipment. The level of satisfaction during the road construction area is "Moderate." Proposed findings of this study is the contractor responsible for maintaining the hardware necessary traffic management through regular patrols of traffic management team. Rural roads may be less using traffic management tools compared to the main road with high traffic rates. To raise awareness of the needs of traffic management practices in the areas of construction, all parties must follow the Compliance Seminar Traffic Management During Construction.

10 viii ISI KANDUNGAN BAB TAJUK MUKASURAT PENGAKUAN PENYELIA PENGAKUAN PENULIS DEDIKASI PENGHARGAAN ABSTRAK ABSTRACT ISI KANDUNGAN SENARAI JADUAL SENARAI RAJAH SENARAI SINGKATAN SENARAI SIMBOL SENARAI LAMPIRAN ii iii iv v vi vii viii xii xii xiv xv xvi 1 PENGENALAN Pendahuluan Pernyataan Masalah Objektif Kajian Skop Kajian Kepentingan Kajian 7

11 viii ISI KANDUNGAN BAB TAJUK MUKASURAT PENGAKUAN PENYELIA PENGAKUAN PENULIS DEDIKASI PENGHARGAAN ABSTRAK ABSTRACT ISI KANDUNGAN SENARAI JADUAL SENARAI RAJAH SENARAI SINGKATAN SENARAI SIMBOL SENARAI LAMPIRAN ii iii iv v vi vii viii xii xiii xv xvi xvii 1 PENGENALAN Pendahuluan Pernyataan Masalah Objektif Kajian Skop Kajian Kepentingan Kajian 7

12 ix 2 KAJIAN LITERATUR Pendahuluan Langkah Program Keselamatan Yang Diamalkan Pemantauan Kawasan Kerja Pegawai Trafik Penyelia Keselamatan Tapak Pegawai Keselamatan dan Kesihatan Audit Keselamatan Jalan raya Audit Keselamatan Jalan raya Peringkat Pelan Pengurusan Trafik Zon Kawalan Trafik Zon A-Kawasan Amaran Awal Zon B-Kawasan Peralihan Zon C-Kawasan Penampan/Buffer Zon D-Kawasan Kerja Zon E-Kawasan Penamatan Kerja Papan tanda keselamatan sementara Jalan Alternatif Jalan Lencongan Sementara Garisan Jalan Sementara Sistem Mengawal Lalulintas Penghadang Keselamatan Delineator Post Kerja Waktu Malam Tanggungjawab Agensi Senarai Kuantiti (BQ) Kesimpulan 33 3 METODOLOGI KAJIAN Pengenalan Peringkat-peringkat Perlaksanaan Kerja 34

13 x Peringkat Pertama: Kajian Awal Peringkat Kedua : Pengumpulan Data Kajian Literatur Kajian Data Peringkat Ketiga : Analisa Data Purata Indeks Purata Mata Kaedah Statistik Peringkat Keempat : Kesimpulan dan Cadangan ANALISA DAN DATA KAJIAN Pengenalan Lokasi Kajian Kajian Soal Selidik Mengkaji Kepatuhan Kontraktor Terhadap Kehendak Dokumen Kontrak Mengenai Pengurusan Trafik Hasil Analisis Soal Selidik Kepatuhan KontraktorTerhadap Dokumen Kontrak Mengenai Pengurusan Trafik Mengenalpasti Masalah Kontraktor Semasa Melaksanakan Pengurusan Trafik Dalam Pembinaan Hasil Analisa Soal Selidik Masalah Kontraktor Semasa Melaksanakan Pengurusan Trafik Semasa Pembinaan Mengenalpasti Tahap Kepuasan Pengguna Terhadap Jalan Yang Sedang Dalam Pembinaan Hasil Analisa Soal Selidik Tahap

14 xi Kepuasan Pengguna Terhadap Jalan Yang Sedang Dalam Pembinaan 58 5 KESIMPULAN DAN CADANGAN Pengenalan Kesimpulan Objektif 1 : Mengkaji Kepatuhan Kontraktor Terhadap Kehendak Dokumen Kontrak Mengenai Pengurusan Trafik Objektif 2: Mengenalpasti Masalah Kontraktor Semasa Melaksanakan Pengurusan Trafik Dalam Pembinaan Objektif 3 : Mengenalpasti Tahap Kepuasan Pengguna Jalan raya Terhadap Pengurusan trafik yang dilaksanakan oleh kontraktor Cadangan Item Pengurusan Trafik Dalam BQ Perlu Lengkap Kuantiti Bagi Item Pengurusan Trafik Perlu Mencukupi Kepatuhan Pihak Kontraktor Terhadap BQ Audit Keselamatan Jalan raya Tanggungjawab kontraktor Papan Tanda Amaran Atau Papan Tanda Arah Perlu Diselenggara Kesedaran Tentang Pengurusan Trafik 63 RUJUKAN 64 LAMPIRAN 1 67 LAMPIRAN 2 68 LAMPIRAN 3 69

15 xii SENARAI JADUAL NO. JADUAL TAJUK MUKASURAT 1.1 Jumlah panjang Jalan Persekutuan (JKR, 2008) Statistik kemalangan jalan raya & kematian keseluruhan Malaysia OpsSikap XV 19 Disember 2007 hingga 2 Januari Bilangan kes kemalangan yang dilaporkan di Malaysia mengikut pecahan sektor sehingga Julai Statistik kemalangan jalan raya bagi daerah Kuala Langat dari Tahun 2007 hingga Tahun Projek yang telah siap serta dalam pembinaan di daerah Kuala Langat dari Januari 2009 hingga Oktober Hasil Soal Selidik 15 pegawai JKR dan majlis Daerah Kuala Langat diperolehi dengan kaedah Purata Indeks Hasil soal selidik 10 kontraktor diperolehi dengan Kaedah Purata Indeks Maklumbalas Pengguna Melalui Jalan raya dalam Pembinaan Hasil soal selidik untuk mendapatkan tahap kepuasan pengguna jalan raya terhadap jalan yang sedang dalam pembinaan dengan kaedah Purata Mata 56

16 xiii SENARAI RAJAH NO. RAJAH TAJUK MUKASURAT 1.1 Kawasan binaan yang tidak mengimplementasikan Pengurusan Trafik Anak panah yang mengelirukan Lokasi Daerah Kuala Langat, Selangor Kerja-kerja naiktaraf pembinaan jalan raya sedang dijalankan serta aliran lalulintas Carta Aliran Audit Keselamatan Jalan raya Peringkat Zon Kawalan Trafik Susunan papan tanda di Zon B-Kawasan Peralihan Arah anak panah untuk laluan pengguna jalan raya Susunan papan tanda di Zon C, Zon D dan Zon E Papan tanda sementara yang digunakan semasa pembinaan jalan raya Ukuran Papan tanda pembinaan sementara Jalan Lencongan Sementara Penggunaan penghadang plastik Lampu Blinkers dan Tong Drum Plastik Kerja pembinaan jalan raya di waktu malam Penggunaan lampu pada waktu malam Carta Alir Perlaksanaan Peringkat Kerja Kawasan Pekan Banting, Selangor Pembinaan Jalan Utama ke IKBN Kuala Langat Jumlah kemalangan jalan raya di daerah Kuala Langat dari tahun 2007 hingga September

17 xiv 4.4 Statistik Kepatuhan Kontraktor Terhadap Dokumen Kontrak Statistik masalah kontraktor semasa melaksanakan pengurusan trafik dalam pembinaan Statistik peratus pengguna melalui kawasan pembinaan jalan raya Peratus pengguna sekitar daerah Kuala Langat yang melalui kawasan pembinaan jalan raya Statistik tahap kepuasan pengguna menggunakan jalan raya dalam pembinaan 57

18 xv SENARAI SINGKATAN JKR - Jabatan Kerja Raya NIOSH - Institut Keselamatan dan Kesihatan Pekerja Negara BQ - Senarai Kuantiti IPTA - Institut Pengajian Tinggi Awam IKBN - Institut Kemahiran Belia Negara LLM - Lembaga Lebuhraya Malaysia CIDB - Lembaga Pembangunan Industri Pembinaan PERKESO - Pertubuhan Keselamatan Sosial DOSH - Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan HUK - Hilang Upaya Kekal THUK - Hilang Upaya Tidak Kekal JKKP - Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan RSA - Audit Keselamatan Jalanraya PP - Pegawai Penguasa TMP - Pelan Pengurusan Trafik LOS - Bilangan Lorong dan Tahap Perkhidmatan TMSR - Laporan Keselamatan Pengurusan Trafik NJB - New Jersey Barrier IP - Indeks Purata

19 xvi SENARAI SIMBOL km - Kilometer XV - 15 % - Peratus - Jumlah - Kurang atau sama dengan

20 xvii SENARAI LAMPIRAN NO. LAMPIRAN TAJUK 1. Borang soal selidik untuk Pengawai Penguasa 2 Borang soal selidik untuk Kontraktor dan Orang Awam 3 Borang soal selidik untuk Pengguna

21 BAB 1 PENGENALAN 1.1 Pendahuluan Jalan raya ialah jalan besar yang menghubungkan satu kawasan dengan kawasan yang lain. Jalan raya digunakan untuk kenderaan bermotor, orang awam dan penggunaannya tertakluk kepada undang undang pengangkutan. Secara umumnya, sistem jalan raya bagi sesebuah negara diklasifikasikan kepada Lebuh raya, Jalan Persekutuan, Jalan Negeri atau Wilayah, Jalan Majlis Perbandaran atau Daerah dan Jalan-jalan kecil. Di seluruh Malaysia terdapat 65,000 kilometer jalan yang menghubungkan setiap negeri (JKR, 2008). Sistem Lebuh Raya Malaysia adalah sebuah rangkaian jaringan lebuh raya di Semenanjung Malaysia. Mengikut laporan Malaysia Transport Facts 2008, panjang keseluruhan lebuh raya di Malaysia setakat tahun 2006 ialah 1,471.6 kilometer. Pembinaan lebuh raya ini adalah berdasarkan konsesi syarikat swasta yang diawasi oleh Lembaga Lebuhraya Malaysia (LLM). Proses perancangan, pembinaan, pengurusan serta penggunaan lebuh raya ekspres di Malaysia adalah tertakluk kepada Akta Jalan-jalan Persekutuan dan Pengurusan Persendirian Jalan Persekutuan merupakan sistem jalan raya kebangsaan di Malaysia yang dibiayai sepenuhnya oleh Kerajaan Persekutuan melalui Jabatan Kerja Raya. Sebahagian besar daripada laluan persekutuan di Malaysia telah dibina sejak dari zaman penjajahan British lagi. Secara umumnya, jalan raya persekutuan adalah

22 2 selebar dua lorong iaitu selorong bagi setiap arah, tetapi di kawasan pergunungan pula terdapat lorong ketiga bagi membolehkan kenderaan berat yang bergerak perlahan seperti bas dan lori mendaki bukit tanpa mengganggu aliran trafik. Di kawasan bandar yang sesak, jalan raya persekutuan dilebarkan kepada antara empat hingga enam lorong untuk membolehkannya menampung kadar aliran trafik yang tinggi. Jadual 1.1 menunjukkan jumlah panjang Jalan Persekutuan dari tahun 2005 hingga 2007 yang dipantau oleh JKR (JKR, 2008). Jadual 1.1 : Jumlah Panjang Jalan Persekutuan (JKR, 2008) Jalan Negeri pula merupakan sistem jalan raya bagi setiap negeri di Malaysia yang dibiayai oleh negeri masing-masing melalui Jabatan Kerja Raya negeri masingmasing. Secara umumnya piawaian yang digunakan oleh jalan raya negeri adalah sama seperti jalan persekutuan cuma bezanya ialah jalan negeri dibiayai oleh kerajaan negeri. Hanya Sarawak dan Wilayah Persekutuan sahaja yang tiada jalan raya negeri. Jalan Majlis atau Daerah pula dibina dalam kawasan Majlis Perbandaran atau Daerah termasuk jalan yang bina oleh pemaju perumahan. Kewangan atau kos pembinaannya adalah belanjawan sendiri bagaimanapun diberi subsidi oleh Persekutuan. Jalan Kecil atau Jalan Kampung dibina dan diselenggara oleh pejabat daerah dalam negeri menggunakan kewangan negeri. Kepesatan pembinaan jalan raya semakin berkembang dengan positif di negara Malaysia. Bagaimanapun dengan kepesatan dan permodenan yang berlaku pada hari ini kita dapati jalan raya yang sedia ada kebanyakkannya sudah tidak mampu menampung pertambahan pengguna yang semakin meningkat. Oleh yang

23 3 demikian, usaha menaiktaraf, melebar dan membina jalan alternatif baru sedang giat dilaksanakan di seluruh negara. Pembinaan jalanraya ini memberi impak yang besar kepada pengguna jalan raya sekiranya aspek keselamatan tidak diutamakan. Dalam pembinaan jalanraya semua yang terlibat dengan kawasan pembinaan adalah terdedah kepada risiko kemalangan bahaya yang mungkin terjadi. Kemalangan akan berlaku dalam pembinaan jalanraya samada di kawasan bandar atau di kawasan luar bandar sekiranya pengurusan trafik tidak dilaksanakan dengan prosedur yang betul. Pengurusan trafik bertujuan memastikan aliran trafik berfungsi pada tahap yang selamat, meminimakan kadar dan konflik kemalangan kepada pengguna jalanraya dan pekerja binaan serta memaksimumkan keselesaan semasa melalui kawasan pembinaan jalanraya. Untuk memastikan kerja pembinaan jalan dapat dilakukan dengan kesan yang minimum kepada pengguna jalan raya, pengurusan trafik yang berkesan perlu dilaksanakan oleh kontraktor bagi mengatasi masalah ini (Mohd Faizul, 2007). Di Malaysia standard keselamatan jalanraya dan sifat kurang prihatin kerajaan terhadap aspek keselamatan kurang diberi perhatian. Senario ini menyebabkan jumlah kemalangan yang melibatkan orang awam dan pekerja di tapak bina semakin meningkat. 1.2 Pernyataan Masalah Kerja-kerja pembinaan di jalan raya ataupun yang berhampiran sering menganggu kualiti perkhidmatan jalanraya. Pengguna-pengguna jalan raya akan berhadapan dengan situasi yang melibatkan gangguan-gangguan sementara seperti lencongan, penutupan jalan dan perubahan laluan yang menyumbang ke arah kesesakan trafik. Justeru itu, pengguna-pengguna jalan raya dan pekerja binaan akan terdedah kepada risiko berlakunya kemalangan apabila keadaan trafik tidak terkawal. Keadaan tapak bina yang sentiasa sibuk dengan aliran lalulintas, peralatan pembinaan jalan raya dan jentera pembinaan yang keluar masuk di kawasan pembinaan perlu dikawalselia dengan baik bagi memastikan keselamatan pengguna jalanraya dan pekerja binaan.

24 4 Menurut laporan akhbar Berita Harian bertarikh 19 Januari 2008, dua buah kereta bertembung dan mengakibatkan dua orang maut dan empat orang cedera parah yang berlaku Kampung Jentayu, Jalan Gurun-Jeniang. Kemalangan tersebut berlaku di tapak pembinaan jalan raya Gurun, Kedah. Hasil siasatan menunjukkan punca kemalangan tesebut disebabkan pengurusan trafik di tapak kerja yang menimbulkan kekeliruan di kalangan pemandu kereta. Ketua Pengarah Malaysia Institute of Road Research, Prof Dr Radin Umar Radin Sohadi (2008) mengulas, selama ini kemalangan seperti itu hanya menambahkan perangkaan kemalangan tetapi kini mereka melihat kepada soal kejuruteraan dalam aspek keselamatan jalan raya di samping faktor manusia. Dua kematian itu tidak sepatutnya terjadi sama sekali jika semua langkah keselamatan di tapak kerja diberi perhatian seperti dinyatakan dalam audit keselamatan jalan raya bagi jalan yang masih dalam pembinaan dan diperbaiki. Apabila berlaku kemalangan, ramai pihak akan mula sedar apakah elemen kecuaian yang menyebabkan kemalangan tersebut berlaku. Adakah pihak kontraktor tidak melaksanakan tugasnya dengan betul ataupun agensi kerajaan hanya ambil sikap tunggu dan lihat. Akibatnya pengguna yang tidak bersalah akan menanggung risikonya. Mengikut undang-undang Malaysia, sekiranya kemalangan berlaku di tapak pembinaan, yang melibatkan pengguna jalanraya atau pun pekerja binaan, pihak yang bertanggungjawab adalah kontraktor. Rasionalnya kajian ini dijalankan kerana masih terdapat kontraktor yang mengambil sikap sambil lewa dan kurang prihatin terhadap aspek keselamatan di tapak pembinaan terutamanya dalam pembinaan jalanraya. Rajah 1.1 menunjukkan kawasan pembinaan yang tidak mengimplementasikan pengurusan trafik. Rajah 1.2 menunjukkan arah anak panah yang mengelirukan pengguna jalan raya.

25 5 Rajah 1.1 : Kawasan binaan yang tidak mengimplementasikan Pengurusan Trafik Rajah 1.2 : Anak panah yang mengelirukan Langkah keselamatan perlu dititikberatkan oleh semua pihak yang bertanggungjawab terutama kepada kontraktor bagi memastikan pengguna jalan raya, dan pekerja di tapak binaan mendapat perlindungan yang sewajarnya. Ini adalah untuk memastikan kemalangan jalanraya dapat dielakkan serta dikurangkan. Semua pihak yang terlibat terutama kontraktor hendaklah mengambil langkah insentif untuk melaksanakan langkah keselamatan tersebut. Manakala pihak berkuasa tempatan berperanan memantau keadaan jalan raya yang dalam pembinaan selamat dan boleh dilalui. Pengurusan trafik yang berkesan amat diperlukan dalam pembinaan jalanraya demi menjamin kawasan tempat kerja selamat dari bahaya. Perlaksanaan

26 6 pengurusan trafik perlu bermula dari peringkat perancangan dan berterusan sehingga tamat sesuatu pembinaan. 1.3 Objektif Kajian Secara keseluruhannya kajian ini diperlukan untuk mengurangkan kadar kemalangan serta mengelakkan kecederaan dalam pembinaan jalan raya. Objektif utama kajian ini ialah : i. Mengkaji kepatuhan kontraktor terhadap kehendak Dokumen Kontrak dalam melaksanakan pengurusan trafik semasa pembinaan. ii. Mengenalpasti masalah kontraktor dalam melaksanakan pengurusan trafik semasa pembinaan. iii. Mengenalpasti tahap kepuasan pengguna jalan raya terhadap pengurusan trafik yang dilaksanakan oleh kontraktor. 1.4 Skop Kajian Skop kawasan kajian adalah sekitar Jalan Daerah Kuala Langat, Selangor seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 1.3. Kajian juga dilakukan terhadap semua jenis projek pembinaan jalan raya atau naiktaraf jalan raya di sekitar jalan Daerah Kuala Langat, Selangor. Kajian juga meliputi projek pembinaan jalan raya yang telah siap pembinaannya.

27 7 Rajah 1.3 : Lokasi Daerah Kuala Langat, Selangor 1.5 Kepentingan Kajian Kajian yang dijalankan bertujuan memenuhi beberapa kepentingan yang serius untuk dijadikan rujukan oleh pihak-pihak yang terlibat dalam pembinaan jalanraya terutamanya kontraktor selain pihak berkuasa tempatan. Kepentingan kajian ini adalah untuk meningkatkan kesedaran kontraktor terhadap pengurusan trafik semasa pembinaan jalan raya secara efisian tanpa mengira nilai sesuatu projek. Selain daripada itu, dapat mengurangkan tahap kecederaan dan kemalangan pengguna jalanraya. Melalui kajian ini kontraktor dapat mengurangkan kesesakan jalan raya dengan menyediakan alat pengawalan trafik yang bersesuaian dan mencukupi dengan pemantauan pihak berkuasa tempatan. Kontraktor juga dapat menjalankan pembinaan jalan raya dengan sempurna tanpa menerima rungutan atau aduan daripada pengguna sekiranya kontraktor mematuhi serta melaksanakan pengurusan trafik yang baik. Justeru itu, ianya dapat memberi tahap kepuasan kepada pengguna yang melalui tapak pembinaan dengan keadaan selesa dan selamat tanpa mengira masa.

28 BAB 2 KAJIAN LITERATUR 2.1 Pendahuluan Perkembangan sistem jalan raya moden di Malaysia bermula pada zaman penjajahan British di akhir kurun ke 18. Keperluan perdagangan dan kehendak bagi meluaskan empayar penjajahan telah memesatkan lagi industri pembinaan jalanraya di Semenanjung Malaysia supaya dapat menghubungkan pusat pentadbiran, kawasan perdagangan, kawasan perusahaan, kawasan perladangan dan kawasan pelabuhan (Mohd Saidin et al., 2008). Sebelum merdeka kesemua jalan raya negara ini telah dibina oleh penjajah British. Jalan raya inilah yang menjadi perintis kepada pembinaan rangkaian jalan raya yang lebih moden dan efisien untuk digunakan. Pembinaan jalan raya adalah bertujuan bagi kemudahan perhubungan perjalanan menuju ke destinasi dengan mudah, selamat dan cepat. Kewujudan jalan raya di sesebuah negeri juga menyumbang kepada pembangunan negeri tersebut. Terdapat beberapa konsep pembinaan dan rekabentuk jalan raya yang dinyatakan oleh Hinze, (1994) seperti berikut: i. Jalan raya direkabentuk adalah bagi keselesaan pengguna dan orang awam serta pekerja di tapak bina dan jalan yang dilalui selamat dan lancar; ii. Dalam memberi penilaian terhadap keberkesanan sesebuah jalan raya, hanya pengguna sendiri yang dapat memberi pendapat yang tepat; dan

29 9 iii. Keselamatan merupakan faktor yang yang penting bagi memastikan perlaksanaan projek di tapak bina berjalan dengan lancar Dalam industri pembinaan jalan raya di Malaysia, pihak kerajaan telah membelanjakan berbillion ringit untuk membina lebuh raya dan membuka jalan jalan baru serta menaiktaraf jalan sedia ada mengikut keperluan dan perkembangan industri (JKR, 2008). Operasi pembinaan jalanraya di Malaysia telah mengalami kemajuan pesat dalam beberapa tahun kebelakangan ini dan peningkatan dalam aktiviti ini boleh menjejaskan keselamatan orang awam. Menurut garis panduan bagi keselamatan dan kesihatan awam di tapak pembinaan semakan pertama (2007), contoh bahaya yang dihasilkan ialah pergerakan lalu lintas kenderaan. Tapak pembinaan yang terdedah kepada bahaya dan berisiko tinggi bukan sahaja kepada pekerja pembinaan, tetapi juga kepada orang awam yang bergerak di sekitar tapak atau yang tinggal berdekatan di kawasan pembinaan. Kemalangan jalan raya telah menjadi isu nasional dan diberi perhatian oleh semua pihak. Dianggarkan kerajaan mengalami kerugian lebih daripada 8 billion setiap tahun akibat jalan raya. Berbagai langkah telah diambil bagi mengatasi masalah ini, di mana kerajaan telah menetapkan polisi untuk mengurangkan kadar kematian akibat kemalangan jalan raya sebanyak tiga kematian bagi setiap 10,000 kenderaan pada tahun Pihak kerajaan telah menubuhkan Jabatan Keselamatan Jalan Raya dengan misi menjadikan Malaysia sebuah negara yang mempunyai tahap keselamatan jalan raya setaraf dengan negara maju. Pelan Keselamatan Jalan Raya Malaysia telah menggariskan sembilan strategi dan 52 program di dalamnya bagi mencapai sasaran-sasaran menjelang tahun 2010 iaitu (JKR, 2008) : i. 2 kematian setiap 10,000 kenderaan berdaftar; ii. 10 kematian setiap 100,000 penduduk; dan iii. 10 kematian setiap 1 billion kilometer perjalanan kenderaan. Objektif jabatan ini diwujudkan adalah sebagai One Stop Agency bagi memantau dan menyelaras program keselamatan jalanraya dari aspek pendidikan, penguatkuasaan, kejuruteraan dan persekitaran (JKR, 2008). Sebagai satu-satunya badan penasihat teknikal kepada kerajaan, JKR bertanggungjawab bagi memantau dan berusaha mengatasi masalah berkaitan kemalangan jalan raya. Untuk mencapai

30 10 sasaran kerajaan, JKR perlu memberi perhatian terhadap aspek keselamatan jalan bagi semua projek jalan. Mengikut maklumat yang diperolehi oleh Jabatan Kerja Raya (JKR) dalam tempoh 10 tahun kebelakangan ini, kemalangan jalanraya meningkat secara purata sebanyak 10 % setiap tahun (JKR, 2008). Data ini termasuk kemalangan yang menyebabkan kecederaan ringan, parah dan maut serta kerosakan harta benda. Jadual 2.1 menunjukkan laporan statistik kemalangan dan kematian keseluruhan Malaysia Ops Sikap XV pada 19 Disember 2007 hingga 2 Januari 2008 yang diperolehi dari Cawangan Trafik Bukit Aman, Kuala Lumpur. Jadual 2.1: Statistik kemalangan jalan raya & kematian keseluruhan Malaysia Ops Sikap XV 19 Disember 2007 hingga 2 Januari 2008 JENIS JALAN Lebuh Raya (Expressway) Jalan Persekutuan (Federal Road) JUMLAH KEMALANGAN (TOTAL ACCIDENTS) JUMLAH KEMALANGAN MAUT (TOTAL DEATH ACCIDENT) JUMLAH KEMATIAN (TOTAL DEATH) 1, , Jalan Negeri 2, Jalan Bandaran (Municipal Road) Jalan-Jalan Lain (Other Road) JUMLAH (TOTAL) 5, , Tahap keselamatan perlu dipertingkatkan dengan mengambil kira soal rekabentuk, semasa pembinaan dan membaiki pulih jalan (Mac Collum, 1990).

31 11 Pertumbuhan kadar bilangan trafik ialah purata dalam 8.2% setahun. Ini bersamaan dengan pertambahan hampir 1 juta kenderaan dalam setahun. Manakala pertambahan panjang jalan raya ialah dalam lingkungan 3.3% setahun Berdasarkan peningkatan ini juga bermakna pengguna jalan raya akan lebih terdedah kepada risiko kemalangan. Menurut laporan akhbar Berita Harian bertarikh 1 April 2008, Presiden Persatuan Pengguna Standard Malaysia, Datuk N Marimuthu, mengulas Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (DOSH), pihak pemaju dan Lembaga Pembangunan Industri Pembinaan (CIDB) mempunyai peranan penting dalam mengurangkan kemalangan di tapak pembinaan dan juga mana mana tempat kerja. Pekerjaan dalam sektor pembinaan merupakan salah satu kerja yang paling merbahaya dan telah mencatatkan kemalangan yang tinggi (Mohd Saidin et al., 2008). Pada tahun 2006, Pertubuhan Keselamatan Sosial (PERKESO) merekodkan sebanyak 6.32 % atau 3686 jumlah kemalangan telah dilaporkan berkaitan bidang pembinaan di Malaysia. Menurut Hinze (1997), percaya bahawa keselamatan bukanlah kemewahan tetapi keperluan. Di Malaysia sektor pembinaan mencatatkan kedudukan keempat dalam bilangan kes kemalangan yang dilaporkan sehingga Julai 2008 oleh Jabatan Kesihatan dan Keselamatan (DOSH). Pecahan kes kemalangan adalah kes maut, kes Hilang Upaya Kekal (HUK) dan kes hilang Upaya Tidak Kekal (THUK). Sektor pembinaan mencatatkan keseluruhan 79 kes kemalangan, keempat terbesar selepas sektor pengilangan, sektor pertanian dan sektor kemudahan statistik adalah seperti Jadual 2.2.

32 12 Jadual 2.2 : Bilangan kes kemalangan yang dilaporkan di Malaysia mengikut pecahan sektor sehingga Julai Terdapat beberapa faktor yang menyumbang kepada risiko kemalangan jalanraya ini. Antara faktor tersebut ialah faktor manusia, faktor rekabentuk jalanraya, faktor persekitaran dan faktor kenderaan (Jones, 2000). Kombinasi antara faktor manusia dan persekitaran melalui aspek kejuruteraan dan kawalan trafik boleh digunakan bagi mengurangkan dan menghapuskan kemalangan jalanraya. Berbagai usaha daripada pihak kerajaan perlu diteruskan bagi mengurangkan lagi kadar kemalangan di tapak bina bagi mencapai sasaran yang ditetapkan dalam Pelan Keselamatan Jalan Malaysia 2006 hingga Rajah 2.1 menunjukkan kerja-kerja naiktaraf pembinaan jalan raya sedang dijalankan. Rajah 2.1: Kerja kerja naiktaraf pembinaan jalanraya sedang dijalankan serta aliran lalulintas

33 Langkah Program Keselamatan Yang Diamalkan Program keselamatan merupakan cara untuk meningkatkan keselamatan di tapak bina. Tujuan dan matlamat program keselamatan ini adalah untuk meminimumkan berlakunya kemalangan. Menurut Mac Collum (1990), maksud program keselamatan jalan raya adalah mematuhi dan mengimplimentasikan segala peraturan keselamatan yang telah diperuntukkan oleh sesuatu badan atau organisasi Pemantauan Kawasan Kerja Occupational Safety and Health Administration (OSHA) mendefinisikan keselamatan pekerjaan sebagai melindungi pekerja daripada kemalangan, kecederaan dan ancaman yang berkaitan dengan keadaan tempat kerja, amalan pekerjaan dan juga persekitaran tempat (Rahim, 2008). Di Malaysia setiap organisasi diwajibkan untuk mematuhi undang undang keselamatan yang telah ditetapkan. Antaranya ialah Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan 1994 (Akta 514) Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (JKKP) merupakan jabatan yang bertangunggjawab dalam memastikan keselamatan dan kesihatan serta kebajikan orang yang sedang bekerja dan melindungi orang lain daripada bahaya bahaya keselamatan dan kesihatan yang berpunca daripada aktiviti pekerjaan dari pelbagai sektor (JKKP, 2007). Mengikut sistem pengurusan keselamatan dan kesihatan pekerjaan, setiap majikan hendaklah menubuhkan, melaksanakan dan menyelenggarakan sistem pengurusan keselamatan dan kesihatan pekerjaan. Majikan perlu mematuhi keperluan piawaian Malaysia yang berkaitan dengan sistem pengurusan keselamatan dan kesihatan pekerjaan lain yang setara yang diluluskan oleh Ketua Pengarah. Garis panduan bagi keselamatan dan kesihatan awam di tapak pembinaan semakan pertama 2007 diperkenalkan untuk panduan kepada majikan berhubung dengan bagaimana amalan kerja yang baik boleh dilaksanakan dalam setiap aktiviti semasa pembinaan untuk mencegah kemalangan kepada pekerja dan orang awam.

34 14 Garis panduan ini diharapkan akan menjadi rujukan standard bagi pemaju, kontraktor, jurutera, arkitek, pereka bentuk dan pegawai keselamatan dan kesihatan. Justeru itu pengurusan trafik yang berkesan adalah diperlukan untuk situasi-situasi yang berbeza semasa pembinaan dijalankan demi untuk meningkatkan produktiviti dan menjadikan kawasan kerja selamat Pegawai Trafik Pegawai trafik bertanggungjawab dalam memastikan aliran trafik di kawasan pembinaan jalan raya itu berjalan dengan baik dan lancar. Pegawai trafik perlu diberi kursus untuk mendapatkan sijil kelayakan kerana tugas pegawai trafik memerlukan tanggungjawab yang besar. Disamping itu, pegawai trafik perlu mengikuti kursus induksi yang dianjurkan oleh Institut Keselamatan dan Kesihatan Pekerja Negara (NIOSH) serta memahami dan merujuk Arahan Teknik Jalan 2C/85 sebagai panduan dari segi penggunaan papan tanda sementara dalam pembinaan. Pegawai trafik hendaklah menggunakan pakaian yang bersesuaian serta peralatan keselamatan yang standard untuk mengawal aliran trafik semasa kerja kerja pembinaan sedang dilakukan Penyelia Keselamatan Tapak Kontraktor utama pembinaan jalan raya hendaklah melantik seorang penyelia keselamatan tapak bina separuh masa yang menghabiskan masanya sekurangkurangnya lima belas jam seminggu. Penyelia tersebut hendaklah memastikan pengawasan keselamatan dan tatakerja yang selamat di kawasan pembinaan. Pemakaian jaket pemantul cahaya boleh memberi amaran kepada pengguna jalan raya bahawa terdapat kerja pembinaan di kawasan tersebut. Pemakai jaket boleh dilihat dengan jelas walaupun dari jarak yang jauh oleh pengguna jalan raya dan dapat mengurangkan risiko kemalangan dari dilanggar oleh kenderaan.

35 Pegawai Keselamatan dan Kesihatan Setiap kontraktor bagi kendalian bangunan dan kerja-kerja binaan kejuruteraan hendaklah menggaji seorang pegawai keselamatan dan kesihatan jika jumlah harga kontrak bagi projek melebihi dua puluh juta Ringgit Malaysia Audit Keselamatan Jalan raya Audit Keselamatan Jalanraya (RSA) boleh ditafsirkan sebagai pemeriksaan yang formal terhadap rancangan,rekabentuk dan pembinaan projek serta karakter jalan yang telah beroperasi oleh pegawai audit yang berkelayakan. Mengikut CIDB (2009), tujuan RSA adalah untuk mengenalpasti potensi yang bakal mengundang bahaya kepada pengguna jalanraya. Audit Keselamatan Jalan (RSA) adalah sebagai salah satu cara untuk mencegah kemalangan bagi jalan sediada ataupun pada projekprojek baru. Pengauditan keselamatan jalan raya di Malaysia terlebih dahulu dijalankan oleh bahagian jalan, Jabatan Kerja Raya, dalam tahun 1994 (Marjan, 2002). Audit Keselamatan Jalan terhadap projek-projek baru perlu dilakukan pada semua peringkat penyediaan jalan mulai dari peringkat perancangan, rekabentuk, pembinaan dan operasi. Melalui RSA ini, sebarang unsur yang tidak selamat dapat di kenal pasti pada peringkat yang lebih awal. Keadaan ini dapat menjimatkan kos pembaikan jalan akibat daripada rekabentuk jalan yang tidak selamat. Pengurangan kemalangan dilakukan dengan menjalankan pembaikan terhadap kawasan-kawasan kemalangan yang dikenalpasti sebagai kawasan blackspot. Pihak JKR telah mengemukakan satu program keselamatan jalan yang melibatkan pembaikan berdasarkan jenis kemalangan di bawah RMK8 (JKR, 1997). Ia bertujuan untuk menangani berlakunya kemalangan terhadap golongan-golongan yang terdedah dengan bahaya contohnya penunggang, pembonceng motosikal dan pejalan kaki. Mengikut Sohadi dan Hitam (2002), Audit Keselamatan Jalan raya mempunyai lima peringkat iaitu : i. Peringkat perancangan dan kemunasabahan; ii. Peringkat Preliminary (draf) bagi rekabentuk;

36 16 iii. Peringkat rekabentuk secara terperinci; iv. Peringkat semasa pembinaan; dan v. Peringkat mengaudit pada jalan sedia ada. Objektif Audit Keselamatan Jalanraya ialah : i. Mengenalpasti potensi halangan pada projek jalan yang baru bagi setiap peringkat. Ia bertujuan menyelesaikan masalah supaya apabila jalan itu beroperasi dapat meminumkan kos dari segi penyenggaraan; ii. Mengenalpasti halangan yang menyumbang kepada kemalangan di jalan yang sedia ada. Ia bertujuan membaiki kawasan tersebut sebelum ia menjadi kawasan kemalangan maut; iii. Memastikan tuntutan keselamatan kepada semua pengguna jalanraya adalah jelas semasa membuat perancangan, merekabentuk, pembinaan dan untuk jalan yang akan beroperasi; dan iv. Mengurangkan kemalangan yang berlaku pada pengguna jalan raya Audit Keselamatan Jalan raya Peringkat 4 RSA perlu diimplimentasikan pada setiap projek sekurang kurangnya pada peringkat pembinaan (Sazali, 2007). Pelan pengurusan trafik terletak di bawah peringkat 4 di mana informasi yang diperlukan ialah pelan pembinaan termasuk lencongan trafik dan pelan tata atur yang berkaitan dengan pengurusan trafik semasa pembinaan (Karim, 2008). Mengikut arahan Pegawai Penguasa (PP), RSA perlu dilakukan setiap 3 bulan atau 6 bulan. Selepas kerja pengauditan satu laporan akan dikeluarkan. Kerja kerja pengauditan yang dilakukan ialah menyemak perkara berikut : i. Pelan tata atur jalan termasuk jajaran geometri, lebar jalan termasuk bilangan lorong jalan dan jenis kerb yang dipasang; ii. Papan tanda termasuk jenis, saiz penyusunan di kawasan binaan dan keperluan penghadang jalan diperlukan untuk melindungi tiang gantry;

37 17 iii. Garisan jalan iaitu penggunaan yang betul terhadap jenis garisan termasuk saiz dan warna. Penggunaan anak panah bagi penandaan jalan bagi penggunaan trafik yang tertentu; iv. Keselamatan jalanraya termasuk penggunaan penghadang jalan jenis guiderail atau barrier adalah berkait rapat pada kawasan yang terdedah pada bahaya bagi pengguna jalan raya; v. Lanskap termasuk pokok pokok atau sebarang tanaman yang boleh menghalang penglihatan pada laluan hadapan ataupun papan tanda. Selain daripada itu, rimbunan pokok yang keterlaluan boleh menghalang pencahayaan di kawasan pembinaan. FLOWCHART FOR TRAFFIC MANAGEMENT AUDIT Traffic Management Plans (TMP) -Contractor prepare TMP for all work zones of the project Traffic Management Safety Reports (TMSR) -Traff ic Management Officer prepare TMSR that include : a) TMPs prepared & enforced on the ground b) TMPs for the next three months work c)estimated duration of each TMP (expected placement & removal dates) d) Accident occurrences and analyses -Summit report to S.O/P.D and Road Safety Auditor. Extend copy to HOPT (first week of the third months) Approving Traffic Management Plans Work Zone Audit - Road Safety Auditor to carry out audit on a)tmsr submitted b)traffic management at work zones (every 3 months/as per nos, aggred) -Road Safety Auditor to prepare audit report(within2 weeks after receiving TMSR) and submit to S.O/PD. Extend copy to HOPT. -S.O/PD Reps approved TMPs and may use recommendations of road safety auditor in work zones audit reports. Approved Traffic Management Plans (TMP) -Approved TMPs to be used at work zones. Notes : i) S.O- Superintending Officer ii) P.D- Project Director iii) HOPT- Unit Pengurusan & Penyelarasan Projek (Cawangan Jalan) iv) (*) Superintending Team need to ensure comments/recommendations by Road Safety Auditor is adhered by contractor v) All copies of audit reports to be extend to UKJ for monitoring and record purposes Rajah 2.2 :Carta Aliran Audit Keselamatan Jalan raya Peringkat 4

38 Pelan Pengurusan Trafik Perancangan dan rekabentuk Pelan Pengurusan Trafik (TMP) harus mematuhi keperluan kejuruteraan dan garis panduan negara Arahan Teknik Jalan 2C/85 yang mengambil kira ciri-ciri trafik tempatan dan kekangan tapak pembinaan. TMP perlu bila aktiviti pembinaan atau penyelenggaraan jalan berdekatan dengan jalanraya. TMP yang direkabentuk dan digunapakai tidak boleh menyebabkan kemalangan dan kesesakan lalulintas. Bilangan lorong dan tahap perkhimatan (LOS) harus dikekalkan sepanjang pembinaan (Hizam dan Jazlina, 2008). TMP mesti direkabentuk oleh pegawai teknikal yang berpengalaman dalam rekabentuk jalan raya dan kerja-kerja pembinaan. TMP perlu diaudit oleh juruaudit yang telah diakreditasi dan diluluskan oleh JKR sebelum kerja-kerja pembinaan fizikal sebenar di tapak. Ianya merupakan tindakan pencegahan awal daripada berlaku kemalangan dengan mempamerkan papan tanda sementara. TMP juga merupakan keperluan keselamatan dan kepastian kuantiti dan kualiti kerja. Tujuan Pelan Pengurusan Trafik adalah seperti berikut : i. Memastikan aliran trafik berfungsi dengan lancar pada tahap yang diterima dan selamat; ii. Meminimakan kadar kemalangan dengan menggunakan peralatan kawalan trafik yang boleh dilihat dan efektif dengan cara penyediaan lencongan sementara,papan tanda yang pantul cahaya,menyimpan mesin dan jentera di luar kawasan kerja serta peralatan keselamatan jalan raya yang ringan,mudah alih dan selamat; iii. Meminimakan konflik berlaku kemalangan antara aliran trafik atau pekerja dan peralatan dengan cara pengasingan laluan sikal dan pejalan kaki, penyediaan zon penampan dan laluan masuk atau keluar yang selamat ke tapak bina; dan iv. Memaksimumkan keselesaan kepada pengguna dengan cara penutupan jalan yang perlu sahaja, kawalan dan pengurusan trafik yang lancar, memberi maklumat laluan alternatif, tidak bekerja di waktu puncak dan menggunakan media masa untuk penutupan jalan.

39 19 TMP mesti memaparkan pelbagai tahap pembinaan dengan mengambilkira halangan utama dan petukaran laluan jalanraya (Hizam dan Jazlina,2008). Pemberitahuan awal harus diberikan kepada semua pengguna jalanraya sekiranya terdapat halangan trafik, penutupan jalan, penutupan lorong dan laluan alternatif. Syarat yang mencukupi harus dinyatakan dalam BQ (Senarai Kuantiti) bagi tujuan pemasangan dan penggantian semua alatan pengawalan trafik. TMP dan Laporan Keselamatan Pengurusan Trafik (TMSR) harus diaudit oleh juruaudit yang dipersetujui oleh JKR sebelum kerja-kerja pembinaan. TMSR tersebut mesti mematuhi format seperti yang diluluskan oleh JKR. Peringkat pembinaan ditentukan dalam proses perancangan dan perlu disemak bagi mengetahui peringkat yang kompleks, tempoh aktiviti sesuatu kerja dan masalah yang mungkin dihadapi. Perkara yang perlu diambilkira secara terperinci adalah : i. Peraturan serta batasan yang telah sedia ada di kawasan pembinaan; ii. Lokasi kerja (di jalan raya, selekoh, bahu jalan atau cerun); iii. Jumlah lorong jalan yang diperlukan untuk aktiviti kerja; iv. Halangan semasa aktiviti kerja contohnya parit, paip perkhidmatan dan lain-lain; v. Jarak maksimum yang dibenarkan untuk kawasan kerja; dan vi. Keperluan lain untuk trafik biasa Zon Kawalan Trafik Zon Kawalan Trafik ialah jarak antara papan tanda amaran pertama dengan hujung kawasan kerja yang tidak menjejaskan aliran trafik seperti Rajah 2.3. Zon kawalan trafik perlu disesuaikan supaya pengguna jalan raya tidak memandu dengan laju semasa melalui kawasan pembinaan (Jackson, 2010). Kelajuan ini boleh mengundang bahaya kepada pengguna jalan raya yang lain. Zon kerja perlu dipatuhi, dimana ianya adalah konsep asal bagi kerja asas semasa pembinaan dijalankan. Item pengurusan trafik adalah kerja kerja pengorekan atau kerja ditepi jalanraya,

40 20 kedudukan mesin jentera dikawasan kerja serta bahan binaan di tepi jalan raya. Zon Kawalan Trafik terbahagi kepada 5 zon :- i. Zon A - Kawasan Amaran Awal; ii. Zon B - Kawasan Peralihan; iii. Zon C - Kawasan Penampan / Buffer; iv. Zon D - Kawasan Kerja; dan v. Zon E - Kawasan Penamat. Rajah 2.3 : Zon Kawalan Trafik Zon A - Kawasan Amaran Awal Kawasan Amaran Awal merupakan keperluan kepada semua zon pengawalan trafik. Zon A ini bertujuan untuk memberi maklumat kepada pengguna mengenai kawasan pembinaan yang dijalankan. Pengguna mempunyai masa untuk mengubah corak pemanduan kerana Zon A ini biasanya akan diletakkan 2km sebelum kawasan pembinaan serta mempunyai minimum satu lampu blinkers. Sekiranya tidak melibatkan kawasan trafik papan tanda Zon A tidak perlu dibina.

41 Zon B Kawasan Peralihan Kawasan Peralihan ialah di mana pengguna perlu menukar laluan dan melalui laluan yang meruncing apabila berhadapan dengan beberapa laluan atau satu laluan yang ditutup bagi melakukan aktiviti pembinaan kawasan peralihan perlu menggunakan papan tanda tunjuk arah yang jelas dan diletakkan di tiang yang tinggi. Ini adalah untuk mengelakkan konflik semasa pengguna melalui laluan tersebut. Rajah 2.4 menunjukkan susunan papan tanda di di Zon Peralihan dan diletakkan di tiang yang tinggi. Rajah 2.4 : Susunan Papan tanda di Zon B-Kawasan Peralihan Zon C Kawasan Penampan/Buffer Zon C adalah kawasan diantara Zon Peralihan dengan Zon Bekerja. Kawasan Penampan ini adalah kawasan yang selamat bagi pengguna dan pekerja binaan. Tujuan Zon C ini adalah untuk memberi masa kepada pengguna memperlahankan kenderaan sebelum menukar laluan atau lorong. Kawasan Penampan tidak dibenarkan meletakkan sebarang peralatan, mesin dan jentera pembinaa serta bahan binaan. Zon C mesti mempunyai penunjuk arah yang diletakkan pada jarak separuh daripada ruang laluan yang ditutup.

42 22 Rajah 2.5 : Arah anak panah untuk laluan pengguna jalan raya Zon D Kawasan Kerja Kawasan Kerja merupakan tempat untuk menjalankan aktiviti pembinaan yang mempunyai bahan binaan, peralatan, mesin, jentera serta pekerja binaan. Pengguna dan orang awam tidak dibenarkan memasuki kawasan tersebut. Penggunaan alat kawalan trafik diperlukan di kawasan kerja untuk kemudahan dan keselesaan pengguna jalanraya yang melalui kawasan tersebut. Penunjuk amaran seperti bendera dan pancaran lampu amat penting bagi mengawal jentera atau kenderaan yang keluar masuk di kawasan kerja. Pekerja binaan juga perlu diberi laluan yang selamat ketika keluar masuk ke kawasan kerja serta memakai jaket keselamatan.

43 Zon E Kawasan Penamatan Kerja Kawasan Penamatan Kerja merupakan laluan trafik yang bebas dari kawasan kerja dan melalui laluan asal. Papan tanda perlu diletakkan supaya pengguna boleh menukar pemanduan yang normal dan mengikut halaju yang ditetapkan. Rajah 2.6 menunjukkan susunan papantanda di Zon B, Zon C dan Zon D. Rajah 2.6 : Sususan Papan Tanda di Zon C, Zon D dan Zon E Papan Tanda Keselamatan Sementara Papan tanda jalanraya merupakan satu keperluan penting dalam melengkapkan sistem jalanraya yang baik dan memberi kesan yang besar kepada pengguna jalanraya khasnya. Manakala papan tanda keselamatan dalam pembinaan

44 24 jalan raya adalah merupakan perkara utama dalam menentukan keselamatan pembinaan jalan raya. mengikut Arahan Teknik Jalan 2C/85. Papan tanda keselamatan perlu disediakan mengikut jarak dengan perkataan yang sesuai, jelas serta mempunyai pantulan cahaya. Pemasangan papan tanda samaada di jalan raya atau lebuh raya mestilah tertakluk kepada klasifikasi papan tanda seperti yang telah ditetapkan dalam Arahan Teknik Jalan 2C/85. Rajah 2.8 menunjukkan salah satu contoh papan tanda pembinaan sementara yang dilengkapi dengan ukuran standard sebagaimana Arahan Teknik Jalan 2C/85. Fungsi papan tanda akan lebih ketara di waktu malam ataupun selepas hujan kerana keadaan cuaca yang kabur dan gelap untuk pemandu lalulintas melihat keadaan sebenar kawasan kerja. Papan tanda perlu mempunyai reflektif bagi penglihatan di waktu malam dan hujan. Tujuan sesuatu papan tanda dipasang atau dibina di atas jalanraya mengikut ketentuan berikut : i. Pematuhan kepada undang - undang jalanraya; ii. Panduan kepada pengguna jalanraya; iii. Amaran merbahaya; dan iv. Memberi maklumat atau informasi. Papan Tanda Keselamatan Sementara bertujuan memberi amaran awal tentang kerja kerja pembinaan jalan raya yang sedang dijalankan di kawasan tersebut. Papan tanda sementara yang disediakan mestilah berkesan seperti jelas, tidak lusuh/ pudar / kabur serta penggunaanya adalah betul serta tidak mengelirukan (JKR, 1985). Warna bagi papan tanda pembinaan sementara adalah standard iaitu : i. Tulisan dan garisan sempadan berlatarbelakangkan warna oren; ii. Kepingan reflektif berwarna Orange Fluorescent Prismatic; dan iii. Papan tanda lencongan berwarna hitam belang berlatarbelakangkan warna oren. Bentuk kesemua papan tanda sementara adalah berbentuk bulat, diamond atau segiempat. Papan tanda sementara perlu didirikan pada penyokong mudah alih yang sesuai bagi kedudukan sementara. Semua pemasangan papan tanda hendaklah diambilkira hentaman dan yang paling utama dapat mengurangkan risiko kepada pengguna jalan raya. Bagi mobiliti yang maksima dan mendapatkan hasil yang

45 25 berkesan untuk sebahagian jenis penyenggaraan, papan tanda yang besar perlu didirikan pada kenderaan atau lori. Contohnya bagi kerja-kerja memprimix jalan, membersihkan bahu jalan atau longkang-longkang di mana papan tanda tersebut bergerak mengikut kenderaan atau lori tersebut. Rajah 2.7 menunjukkan papan tanda keselamatan sementara yang sering digunakan dalam pembinaan jalan raya. Rajah 2.7 : Papan tanda sementara yang digunakan semasa pembinaan jalan raya. Rajah 2.8 : Ukuran papan tanda pembinaan sementara

46 Jalan Alternatif Pembinaan jalan alternatif perlu jika pembinaan yang akan dijalankan memerlukan penggunaan keseluruhan kawasan asal. Cara ini juga dapat mengelakkan daripada pekerja terdedah kepada bahaya kenderaan yang melalui kawasan kerja. Jika jalan alternatif ini terlalu hampir dengan kawasan kerja, pastikan kenderaan bergerak dengan kelajuan yang rendah. Papan tanda amaran dan keselamatan perlu lengkap dan mencukupi. Makluman mengenai penutupan jalan dan penggunaan jalan alternatif mestilah dihebahkan melalui media massa serta dimaklumkan dua minggu lebih awal kepada orang awam Jalan Lencongan Sementara Jika sesuatu pembinaan di kawasan asal seperti menaiktaraf jalan sediada atau membina kerja yang tidak lama dan berpanjangan, maka satu lencongan sementara akan dibina. Jalan lencongan sementara ini perlu mengikut Arahan Teknik Jalan 2C/85 agar ianya kukuh dan tahan lama seperti jalan sediada. Rajah 2.9 : Jalan lencongan sementara

47 Garisan Jalan Sementara Sentiasa memastikan garisan jalan sementara : i. Menggunakan pelbagai jenis garisan yang telah direkabentuk mengikut keperluan lokasi; ii. Kedudukan yang sesuai bagi garisan jalan berhenti dan beri laluan di simpang-simpang jalan raya; iii. Membekalkan road studs (memberi reflektif pada garisan jalan) mengikut keperluan di mana untuk keselamatan trafik; dan iv Membekalkan garisan anak panah pada laluan trafik yang diperlukan. Sistem Mengawal Lalulintas Walaupun langkah-langkah keselamatan telah diambil sepanjang kawasan pembinaa tetapi masih berlaku kemalangan. Ini berikutan dari sikap pemandu yang kurang sabar dan memandu di belakang pemandu perlahan. Selain dari penyusunan papan tanda amaran yang sistematik, meletakkan pengawal bendera dapat juga mengawal sistem pengaliran lalulintas secara manual seperti mengurangkan kelajuan, memberi laluan mesin jentera keluar masuk tapak dengan memberhentikan kenderaan yang melalui kawasan itu Penghadang Keselamatan Penghadang jalan atau guard rail dikategorikan kepada dua bahagian iaitu penghadang keselamatan kenderaan dan pejalan kaki. Penggunaan penghadang keselamatan dapat mengasingkan laluan kenderaan serta mengurangkan kenderaan daripada terbabas melanggar pejalan kaki seperti dalam Arahan Teknik Jalan 1/85..Penghadang jalan juga berfungsi untuk menghalang kenderaan daripada berubah ke haluan yang bertentangan. Kedudukan penghadang biasanya di tepi pembahagi jalan, di tepi tiang lampu atau berdekatan dengan jambatan dan sebagainya mengikut

48 28 kesesuaian. Penggunaan penghadang dapat memberi jaminan keselamatan kepada pengguna dan merupakan pengasingan berkesan pejalan kaki dengan kesesakan lalulintas yang sibuk serta mengelakkan pejalan kaki daripada memasuki jalan raya. Berikut merupakan penghadang keselamatan yang digunakan di kawasan pembinaan i. Penghadang Konkrit atau New Jersey Barrier (NJB) adalah penghadang jenis kekal yang diperbuat daripada konkrit. Penggunaan concrete barrier di kawasan bandar & luar Bandar secara interlock di lokasi berikut; Kawasan kerja yang mempunyai heavy machins/rigid structure pile. Terdapat perbezaan aras melebihi 1m antara kawasan kerja dan laluan kenderaan. ii. Penghadang Plastik atau Plastic Jersey Barrier adalah kosong di dalam dan perlu diisi dengan pasir atau air untuk memberatkannya. Alat ini disusun dengan rapat dan mengunci antara satu sama lain. Penggunaan penghadang plastik di kawasan urban secara interlock dilokasi berikut; Terdapat perbezaan aras kurang 1m antara kawasan kerja dan laluan kenderaan. Kawasan kerja dan laluan kenderaan yang searas. Penggunaan penghadang plastik di kawasan luar bandar seperti berikut : Secara interlock di lokasi yang terdapat perbezaan aras kurang 1m antara kawasan kerja dan laluan kenderaan. Berjarak tidak melebihi 4m di kawasan kerja dan laluan kenderaan yang searas. iii. Kon adalah alat yang biasanya digunakan bagi memberi panduan kepada pengguna jalan raya sekiranya terdapat jalan lencongan; iv. Tong drum plastik adalah alat yang diperbuat daripada plastik dan mempunyai jalur putih berpantulan cahaya di waktu malam. Tujuannya sebagai panduan lencongan jalan dan sebagai penghadang kawasan kerja; dan

49 29 v. Lampu Blinkers adalah lampu yang berwarna oren dan berkelip-kelip dengan menggunakan bateri. Ia berfungsi memberi amaran ada halangan di hadapan pemandu terutama pada waktu malam. Lampu blinkers dipasang pada tempat-tempat strategik yang boleh dilihat pada waktu malam dan ketika cuaca buruk demi keselamatan penguna jalan raya. Rajah 2.10 : Penggunaan penghadang plastik Rajah 2.11 : Lampu Blinkers dan Tong Drum Plastik

50 Delineator Post Delineator Post adalah sebatang tiang yang dilekatkan dengan pemantul cahaya dan dipasang di tepi atau di pembahagi jalan. Ia merupakan salah satu peralatan keselamatan jalan raya bagi menunjukkan jajaran jalan raya terutama pada waktu malam (Mat Idi, 2007). Antara jenis delineator post ialah Fibre Reinforced Plastic, Kayu, Steel, Upvc dan lain-lain. Kegunaan Delineator Post adalah seperti berikut : i. Mengawal pengguna jalan raya untuk mengikut lorong masingmasing; ii. Memberi panduan kepada pemandu kenderaan terutamanya di selekoh; iii. Memberi panduan kepada pemandu di kawasan berbukit yang menghadapi masalah jarak penglihatan yang kabur sight distance; dan iv. Sesuai dipasang di kawasan yang tidak mempunyai lampu jalan. Kaedah Pemasangan Delineator Post ialah : i. Jarak pemasangan adalah antara 0.6 m hingga 1.8 m dari di tepi turapan jalan ; ii. Perlu dipasang pada bahagian belakang penghadang jalan sekiranya terdapat guard rail di sepanjang jalan; iii. Pemantul cahaya berwarna merah hendaklah dipasang pada bahagian kanan jalan; iv. Pemantul cahaya berwarna putih/silver hendaklah dipasang pada bahagian sebelah kiri jalan Kerja Waktu Malam Bekerja di waktu malam adalah menjadi kebiasaan bagi laluan trafik yang agak sibuk di siang hari. Di waktu malam langkah keselamatan perlu dipertingkat kerana pandangan seseorang agak kurang jelas terutama di kawasan binaan yang gelap. Pekerja perlu memakai pakaian keselamatan atau jaket keselamatan yang

51 31 pantul cahaya dan jarak penglihatan yang tinggi supaya pengguna awam atau operator jentera dapat melihat pekerja terbabit. Kawasan binaan perlu mempunyai lampu jalan atau lampu sementara bagi pencahayaan kawasan kerja. Kawasan binaan yang gelap akan mengundang bahaya walaupun dilengkapi papan tanda amaran. Semua jentera yang digunakan hendaklah mempunyai lampu amaran amber flashing beacons. Lampu Blinkers hendaklah dipasang setiap malam sepanjang kawasan binaan walaupun tiada sebarang aktiviti dilakukan bagi menjadikan laluan selamat dan selesa memandu. Rajah 2.12 : Kerja pembinaan jalan raya di waktu malam Rajah 2.13 : Penggunaan lampu pada waktu malam

52 Tanggungjawab Agensi Sebelum memulakan sesuatu projek perlu ada mesyuarat pra pembinaan bertujuan untuk berbincang dengan agensi-agensi yang terlibat di kawasan binaan. Pengurusan trafik juga mempunyai kaitan dengan agensi lain untuk mendapatkan tahap keselamatan yang tinggi sama seperti yang dipraktiskan oleh kontraktor utama. Pihak agensi perlu merujuk kepada pihak JKR untuk mendapatkan khidmat nasihat mengenai penggunaan alat-alat keselamatan di kawasan pembinaan. Pihak berkuasa tempatan dan polis mesti dimaklumkan mengenai pembinaan yang akan dijalankan di kawasan pembinaan. Ini perlu untuk tindakan susulan dari badan tersebut sekiranya berlaku sesuatu yang tidak diingini di kawasan pembinaan. 2.4 Senarai Kuantiti (BQ) Senarai Kuantiti merupakan satu dokumen yang mengandungi senarai item binaan serta kuantitinya disediakan mengikut prinsip yang telah ditetapkan (Aminah dan Rosli, 2008). Senarai Kuantiti biasanya digunakan dalam Dokumen Sebutharga dan Dokumen Tender. Selain daripada item binaan, terdapat juga peruntukan keselamatan bagi menjalankan suatu projek binaan. Peruntukan bagi keperluan dan kelengkapan keselamatan ini diletakkan di dalam Item Kerja-kerja Awalan (Prelimenaries Item) bagi setiap Senarai Kuantiti yang disediakan. Oleh yang demikian pihak kontraktor perlu meletakkan harga tawaran bagi item tersebut. Dalam hal ini ianya dikira sebagai kos keselamatan dalam suatu projek pembinaan. Disebabkan peruntukan penyediaan kelengkapan keselamatan itu terkandung dalam Dokumen Kontrak, kontraktor perlu mematuhi dan memenuhi kehendak peruntukan kerana ia merupakan suatu kontrak ataupun perjanjian antara pihak kontraktor dan juga klien. Antara item kelengkapan keselamatan yang diperuntukan ialah papan tanda dan lampu amaran dan penyediaan keperluan keselamatan.

53 33 Walaubagaimanapun, kandungan peruntukan berkaitan keselamatan di tapak bina yang terdapat di dalam Item Kerja-kerja Awalan adalah berbeza bagi setiap projek pembinaan yang dijalankan bergantung kepada pihak yang menyediakan Senarai Kuantiti. 2.5 Kesimpulan Kajian Literatur yang di lakukan adalah untuk mengenalpasti perlaksanaan pengurusan trafik semasa pembinaan jalanraya dilakukan sepenuhnya oleh kontraktor atau sebaliknya serta tahap kepuashatian pengguna menggunakan jalan raya tersebut. Keprihatinan setiap pihak yang terlibat dalam binaan untuk meningkatkan tahap keselamatan amat wajar bagi meningkatkan mutu dan kualiti keselamatan di tapak pembinaan. Program keselamatan yang menyeluruh hendaklah dijadikan amalan kerana ia mencerminkan imej sesuatu organisasi. Selain daripada itu banyak faedah yang boleh diperolehi hasil daripada perlaksanaan pengurusan trafik yang teratur. Secara langsung pengguna dapat menggunakan jalan raya secara berhemah kerana pengurusan trafik yang dijalankan mengikut spesifikasi yang telah ditetapkan dalam Pelan Pengurusan Trafik (TMP). Pihak berkuasa tempatan juga memainkan peranan yang penting dengan meningkatkan lagi penguatkuasaan terhadap sistem pengurusan trafik semasa pembinaan jalanraya bagi keselamatan dan kesejahteraan pengguna.

54 BAB 3 METODOLOGI KAJIAN 3.1 Pengenalan Bab ini menerangkan tentang kaedah yang digunakan sepanjang kajian dibuat. Penerangan ini bertujuan kajian yang dibuat lebih tersusun dan efektif tanpa tersasar daripada objektif sebenar dan objektif kajian akan tercapai. Untuk menjalankan kajian ini, satu pendekatan yang menyeluruh akan digunakan iaitu meliputi pengumpulan data daripada sumber-sumber tertentu serta kaedah analisis data yang digunakan. Terdapat beberapa peringkat perlaksaan kerja bagi kajian metodologi ini. 3.2 Peringkat peringkat Perlaksanaan Kerja Peringkat peringkat perlaksanaan kerja adalah berdasarkan carta alir yang telah dibuat dan ditunjukkan dalam Rajah 3.1 di bawah di mana terdapat empat peringkat kerja.

55 35 Rajah 3.1 : Carta Alir Perlaksanaan Peringkat Kerja Peringkat Pertama : Kajian Awal Pada peringkat ini pemahaman terhadap setiap aspek kajian perlu dilakukan dalam memastikan arah tujuan kajian. Pelbagai sumber diperlukan dalam mendapatkan maklumat dan data agar gambaran awal jelas tentang kajian dapat dikenalpasti. Pada peringkat ini juga dapat ditentukan jenis kajian yang bakal dilakukan. Tujuan perbincangan ini adalah untuk memperolehi gambaran awal

56 36 mengenai tajuk yang akan dibuat untuk kajian ini. Ia meliputi pernyataan masalah, kepentingan kajian, skop kajian dan objektif kajian Peringkat Kedua : Pengumpulan Data Peringkat ini memainkan peranan penting dalam menentukan kejayaan kajian dan menentukan bagaimana cara data diperolehi, disimpan dan dianalisa. Oleh kerana proses pengumpulan data adalah rumit, ianya harus dirancang dengan teliti. Pengumpulan data dalam kajian ini melibatkan dua kaedah iaitu Kajian Literatur dan Kajian Data Kajian Literatur Kajian literatur bertujuan untuk mencari fakta fakta dan maklumat tepat yang berkaitan dengan fokus kajian ini melalui kajian lepas, tesis-tesis terdahulu, artikel berkaitan, buku buku, jurnal, majalah, surat khabar, kertas pembentangan seminar, polisi dan akta-akta berkaitan serta bahan penulisan yang lain. Sumber rujukan daripada internet juga digunakan untuk perolehi maklumat yang lebih banyak dan bersesuaian. Kajian Literatur yang difokuskan ialah isu-isu perlaksanaan pengurusan trafik dalam pembinaan jalan raya oleh kontraktor, pemantauan daripada pihak berkuasa tempatan, tahap kepuasan dan keselamatan pengguna awam dan seterusnya mengurangkan kadar kemalangan di kawasan pembinaan. Kajian literatur ini adalah untuk memperluaskan pengetahuan mendalam tentang kajian yang akan dijalankan melalui pembacaan serta maklumat yang diperolehi.

57 Kajian Data Kajian Data merupakan maklumat yang diperolehi daripada individu, agensi kerajaan dan swasta serta orang awam yang terlibat secara langsung atau tidak dalam sektor pembinaan jalan raya. Maklumat yang diperoleh tidak berbentuk angka tetapi lebih menjurus kepada pengalaman dan pandangan responden terhadap kajian ini. Kajian Data dilakukan melalui dua cara iaitu Soal Selidik dan Temubual. i. Soal Selidik Soal selidik ini dijalankan untuk mendapatkan maklumat terperinci mengenai keperluan keselamatan dalam pembinaan jalan raya. Ia bertujuan untuk membuat analisis terhadap hubungkait antara kemalangan yang berlaku dengan pengurusan trafik yang dijalankan. Soal selidik ini perlu untuk mendapatkan gambaran awal tahap kepatuhan kontraktor dalam melaksanakan pengurusan trafik serta masalah perlaksanaannya. Melalui cara ini, tahap kepuasan pengguna dapat diketahui samada mereka selesa atau tidak melalui kawasan pembinaan jalan raya. Responden terdiri daripada pegawai JKR Kuala Langat, pegawai Majlis Daerah Kuala Langat, Kontraktor-kontraktor jalan dan pengguna jalanraya. Sasaran kajian ini adalah seramai 70 orang awam atau pengguna jalanraya akan diberi secara rawak. Manakala 15 borang kaji selidik akan diberi kepada pegawai daripada JKR dan Majlis Daerah Kuala Langat serta 10 orang kontraktor yang dipilih. Borang soal selidik ini diberikan kepada 10 kontraktor yang terlibat dalam pembinaan dan naiktaraf jalan raya untuk mendapatkan data-data kajian. Pengguna jalan raya diberi secara rawak yang tinggal sekitar daerah Kuala Langat. Selepas mendapat pandangan yang positif dan mendapat kerjasama daripada responden, pengkaji mengedarkan soalselidik kepada responden. Soal selidik ini juga mengambilkira data projek jalan raya yang telah siap pembinaanya. Soalan dalam borang soal selidik ini adalah dalam bentuk objektif di mana responden hanya perlu bulatkan jawapan pada ruang yang diberi.

58 38 ii. Temu bual Melalui kajian ini dijalankan ke atas pihak yang terlibat secara langsung ke atas projek pembinaan jalanraya iaitu Jabatan Kerja Raya (JKR), Majlis Daerah Kuala Langat dan syarikat kontraktor. Data yang diperoleh melalui temu bual ini dikumpul dan dianalisis selaras dengan soalan-soalan yang dikemukakan dalam soal selidik. Sebelum soal selidik diedarkan kepada responden, pengkaji terlebih dahulu menemu bual responden bagi mendapatkan pandangan awal responden tentang kajian ini. Proses temubual ini dijalankan untuk mendapatkan maklumat terperinci mengenai tahap keselamatan ditapak pembinaan dalam pembinaan jalanraya dan perlaksanaan kontraktor dalam mematuhi pengurusan trafik yang telah ditetapkan dalam Arahan Teknik Jalan 2C/85 serta beberapa temubual dengan pengguna awam jalanraya Peringkat Ketiga : Analisa Data Setelah mendapatkan maklumat daripada Kajian Litaratur dan Kajian Data,kesemua data disusun dan dan dianalisis dengan menggunakan kaedah yang bersesuaian dengan objektif dan skop kajian. Secara umumnya untuk menjalankan kajian ini terdapat tiga kaedah proses penganalisaan data iaitu Kaedah Purata Indeks, Kaedah Purata Mata dan Kaedah Statistik Purata Indeks Purata Indeks dikira berdasarkan kepada formula berikut (Al-Hammad et al, 1996). Purata Indeks = Σai xi Σ xi Dimana :

59 39 ai = pemalar yang menunjukkan pemberat bagi i xi = pembolehubah yang melambangkan kekerapan responden i i = 0,1,2,3,4,5 dan digambarkan seperti berikut : x1 = Frekuensi bagi maklumbalas yang sangat mematuhi = 1.0 < IP 1.5 x2 = Frekuensi bagi maklumbalas yang mematuhi = 1.5 < IP 2.5 x3 = Frekuensi bagi maklumbalas yang sederhana mematuhi = 2.5 < IP 3.5 x4 = Frekuensi bagi maklumbalas yang kurang mematuhi = 3.5 < IP 4.5 x5 = Frekuensi bagi maklumbalas yang tidak mematuhi = 4.5 < IP 5.0 Bagi mengenalpasti tahap penyelenggaraan secara keseluruhan, kaedah Indeks Purata (IP) dengan menggunakan lima (5) tahap kategori skil digunakan bagi menggambarkan keutamaan faktor penghalang tersebut. Kategori skil yang digunakan adalah seperti berikut : 1 = Sangat mematuhi 2 = Patuhi 3 = Sederhana Mematuhi 4 = Kurang mematuhi 5 = Tidak mematuhi Purata Mata Pengelasan bagi Purata Mata adalah berpandukan kepada (Abd Majid dan Mc Caffer, 1997). Pengesahan bagi mengenalpasti tahap masalah yang timbul secara keseluruhan adalah seperti berikut : 1 = Tidak Setuju : 0.00 purata mata < = Kurang Setuju : 1.50 purata mata < = Sederhana Setuju : 2.50 purata mata < = Setuju : 3.50 purata mata < = Sangat Setuju : 4.50 purata mata < 5.00

60 Kaedah Statistik Kaedah Satistik digunakan untuk menghasilkan carta pai, carta bar, graf dan jadual bagi mempamerkan keputusan analisa kajian. Data daripada analisis akan dipersembahkan dalam bentuk graf, carta dan jadual. Purata bagi jawapan soalan objektif diperolehi, dengan mendapat bahagian yang paling banyak ditanda oleh responden sebagai jawapan tunggal kepada soalan tersebut. Secara ringkas, sesuatu kenyataan itu dianggap setuju oleh kesemua responden jika majoriti responden menanda setuju bagi soalan tersebut. Ini bermakna jawapan sama yang paling banyak diberi oleh responden-responden merupakan pecahan tertinggi jawapan bagi soalan tersebut. Pecahan ini boleh dibentangkan dalam bentuk carta bar Peringkat Keempat Kesimpulan dan Cadangan Keselamatan semasa pembinaan amat penting bagi menjamin sesuatu projek berjalan dengan baik tanpa melibatkan kemalangan. Keselamatan pengguna jalan raya dan pekerja binaan hendaklah diutamakan bagi mengurangkan kadar kemalangan serta kecederaan. Pematuhan kontraktor dalam melaksanakan pengurusan trafik semasa menjalankan pembinaan menyumbang kearah infilasi sifar seperti yang disarankan oleh kerajaan sebelum ini. Hasil kajian literatur, pengumpulan data dan análisis yang telah dilakukan, maka kesimpulan dapat dibuat sebagai rumusan dari tajuk isu yang dibincangkan.

61 BAB 4 ANALISIS DATA 4.1 Pengenalan Bab ini akan menerangkan data dan maklumat yang diperolehi hasil dari kajian yang telah dijalankan. Analisis dibuat berdasarkan maklumbalas kajian soal selidik. Kajian soal selidik ini diperolehi daripada pegawai penguasa (Jabatan Kerja Raya dan Pihak Berkuasa Tempatan), kontraktor dan orang awam (pengguna jalanraya). Kajian ini juga mengambilkira data projek jalan raya yang telah siap dijalankan. 4.2 Lokasi Kajian Merujuk kepada Rajah 4.1 di bawah menunjukkan Pekan Banting, daerah Kuala Langat yang merupakan pekan utama yang menghubungkan penduduk di sekitar Kuala Langat. Dibeberapa tahun kebelakangan ini, kepesatan pembinaan Institut Pendidikan Tinggi Awam (IPTA) dan sekolah seperti Institut Kemahiran Belia Negara (IKBN), Kolej Matrikulasi, Politeknik dan Sekolah Sains menyebabkan pertambahan populasi penduduk. Senario ini menyebabkan berlakunya kesesakan trafik pada waktu pagi.

62 42 Pemandangan di waktu pagi terdapat banyak kenderaan keluar dan masuk ke pekan Banting dan kesesakkan trafik hampir sama seperti Bandaraya Kuala Lumpur. Faktor ini adalah disebabkan jalan raya yang sedia ada perlu ditambah kepada beberapa lorong untuk kelancaran trafik. Rajah 4.1 : Kawasan Pekan Banting, Selangor Kebanyakkan pembinaan IPTA dan sekolah ini berhampiran dengan kawasan perumahan, bangunan kedai, sekolah dan bangunan utama serta dibina di tepi laluan utama ke Banting. Jalan raya ini merupakan laluan utama untuk menghubungkan kemudahan infrastruktur selain ke tempat kerja. Pembinaan IPTA menyebabkan kewujudan pembinaan jalan masuk utama ke IPTA tersebut serta pertambahan lorong serta jalan baru. Sekiranya pengurusan trafik tidak dilaksanakan dengan sewajarnya akan menyebabkan kemalangan dan keselamatan pengguna tidak terjamin apabila melalui kawasan ini. Lokasi kajian yang dijalankan adalah di Jalan Sultan Abdul Samad, Banting. Projek yang sedang dibuat pada masa ini adalah membina jalan masuk ke Institut Kemahiran Belia Negara (IKBN) Kuala Langat, membuat pelebaran lorong yang sedia ada serta mewujudkan persimpangan seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 4.2. Panjang pembinaan jalan raya ini adalah 330 meter dan merupakan jalan utama ke Pekan Banting. Tujuan projek ini adalah untuk membina jalan masuk ke IKBN. Selain daripada itu, untuk memberi keselesaan kepada pengguna kerana pelebaran

63 43 jalan melibatkan selekoh sedia ada yang sempit dan merbahaya, dan pembinaan simpang adalah untuk memberi jalan baru yang lebih cepat dan efesien ke Pekan Banting, Selangor. Rajah 4.2 : Pembinaan Jalan utama ke IKBN Kuala Langat Jadual 4.1 menunjukkan statistik kemalangan jalan raya bagi daerah Kuala Langat dari tahun 2007 hingga September tahun 2010 yang diperolehi daripada Ibu Pejabat Polis Daerah Kuala Langat. Jadual 4.2 menunjukkan sebahagian projek pembinaan jalan raya di daerah Kuala Langat yang telah siap dan akan dijalankan yang diperolehi daripada JKR Kuala Langat. Rajah 4.3 menunjukkan jumlah kemalangan jumlah kemalangan jalan raya di daerah Kuala Langat dari Tahun 2007 hingga bulan September Tahun 2010.

64 44 Jadual 4.1: Statistik kemalangan jalan raya bagi daerah Kuala Langat dari Tahun 2007 hingga Tahun 2010 TAHUN JUMLAH KEMALANGA N MAUT JUMLAH KEMALANGA N PARAH JUMLAH KEMALANG AN RINGAN JUMLAH KEMALANGA N ROSAK TIDAK PASTI 2007 Jan-Dis Jan-Dis Jan-Dis Jan-Sep JUMLAH Rajah 4.3 : Jumlah kemalangan jalan raya di daerah Kuala Langat dari Tahun 2007 hingga September Tahun 2010

65 45 Jadual 4.2 : Projek yang telah siap serta dalam pembinaan di daerah Kuala Langat dari Januari 2009 hingga Oktober 2010 Bil Nama Projek Nama Kontraktor 1. Membina pusingan U di bawah jambatan Sultan Abdul Samad, Daerah Kuala Langat. Noraziman Enterprise No. 53 Lot 6205, Jalan Permata Bukit Changgang, Banting. 2. Menurap bahu jalan di Seksyen 378 laluan FT 0.05 Daerah Kuala Langat ANT Construction No. 5 Jalan Damai 5A Taman Damai, Banting. 3. Membaiki Kerosakan Jalan di persimpangan Jalan Barat / laluan FT 003 Daerah Kuala Langat Ahmad Shah Enterprise No. 53, Lot 6205, Jalan Permata Bukit Changgang, Banting. 4. Menaiktaraf Jalan Simpang Sek. Ren. Jenis Keb. Tamil Ladang Tumbuk di laluan FT 005 Daerah Kuala Langat. Pertubuhan Peladang Kawasan Batu Laut, Km 57 Batu laut, Tanjung Sepat, Banting. 5. Membaiki Kerosakan Jalan di sepanjang laluan B18, Daerah Kuala Langat. MARRS Trading 1723, Jalan Aman, Kanchong Darat, Banting. 6. Menyiapkan cadangan penggunaan semula Tie Frame sebagai jejantas pejalan kaki di Kampung Batu 8, Sijangkang, Laluan Persekutuan 5, Daerah Kuala Langat. H & R Enterprise Batu 23 ½, Jalan Pulai, Kanchong Darat, Banting 7. Cadangan Menaiktaraf jalan penghujung Kampung Sawah ke Jeti Penambang Daerah Kuala Langat Kamal Bin Selamat Lot 532 Jalan Besar Kanchong Darat, Banting. 8. Cadangan Melebar dan Memperbaiki selekoh berbahaya di Jalan Teratai, Kampung Batu 10, Kebun Baru, Daerah Kuala Langat. Badariah Construction No. 103, Batu 6, Jalan Mangga 8, Taman Permai Banting. 9. Cadangan Melebar bahu jalan di Jalan Utama, Teluk Bunut Daerah Kuala Langat. Budi Tekad Enterprise Batu 22 ½, Jalan Masjid Kanchong Darat, Banting. 10. Cadangan Membaiki Persimpangan Laluan FT 005/ Jalan Beringin, Daerah Kuala Langat. Idaman Senja Construction Lot 817, Jalan Morib,Kanchong Darat, Banting.

66 Kajian Soal Selidik Kajian soal selidik ini telah dijalankan di daerah Kuala Langat. Tempoh 4 minggu dijalankan dengan mengedarkan borang soal selidik kepada 15 pegawai dari Jabatan Kerja Raya dan Majlis Daerah Kuala Langat, 10 kontraktor yang terlibat dalam projek pembinaan jalan raya dan 70 orang awam yang diberi secara rawak. Borang soal selidik ini dibuat dalam 3 set iaitu kepada Pegawai Penguasa, kontraktor dan orang awam. Soalan dalam borang soal selidik ini adalah berlainan mengikut responden. Ini bertujuan membuat perbandingan samada objektif asal yang disasarkan tercapai atau tidak. Soalan-soalan yang disediakan adalah dalam bentuk aneka pilihan bagi memudahkan pihak responden menjawab soalan tersebut. Terdapat 5 kotak, contohnya sangat kerap, kerap, kurang kerap dan tidak kerap yang perlu ditandakan oleh pihak responden (rujuk Lampiran 1) Mengkaji Kepatuhan Kontraktor Terhadap Kehendak Dokumen Kontrak Mengenai Pengurusan Trafik Jadual 4.3 dibawah menunjukkan hasil soal selidik yang diedarkan kepada 15 orang wakil Pegawai Penguasa di dalam Jabatan Kerja Raya dan Pihak Berkuasa Tempatan. Keputusan hasil soal selidik ini diperolehi melalui kaedah Purata Indeks. Manakala analisis data menggunakan perisian Microsoft Excel untuk menghasilkan carta bar.

67 47 Jadual 4.3 : Hasil soal selidik 15 pegawai JKR dan Majlis Daerah Kuala Langat diperolehi dengan kaedah Purata Indeks. No Perkara Sangat Mematuhi Mematuhi Sederhana Mematuhi Kurang Mematuhi Tidak Mematuhi Purata Indeks 1 Cadangan dan pelan pengurusan trafik disediakan untuk semakan Pegawai Penguasa ( PP ) Pengurusan Trafik dijalankan dari masa ke semasa Pasukan Pengurusan Trafik ada disediakan Laporan harian keselamatan disediakan dan 4 diserahkan kepada Pegawai Penguasa setiap 3 bulan Kuantiti alat keselamatan yang dinyatakan dalam 5 dokumen tender adalah mencukupi Jalan altenatif/ jalan lencongan dibina mengikut 6 standard spesifikasi jalan dan selamat digunakan Jalan alternatif/ jalan lencongan diselenggara setiap 7 masa Kuantiti peralatan berikut disediakan mengikut 8 dokumen tender : a. Papan tanda amaran b. Papan tanda tunjuk arah c. Kon d. Plastik Penghadang ( New Jersey Barrier ) e. Lampu Blinkers Kesemua penanda keselamatan diselenggara dengan baik Plastik penghadang diisi dengan air atau pasir Kawasan Kerja mempunyai pencahayaan yang 11 mencukupi Pengawal Bendera disediakan di kawasan kerja Pada keseluruhannya, kontraktor mematuhi kehendak 13 dokumen tender mengenai pengurusan trafik

68 48 Keputusan hasil soal selidik ini ditunjukkan dalam Rajah 4.4 yang menunjukkan carta bar tahap kepatuhan kontraktor terhadap kehendak dokumen tender. Petunjuk : Rajah 4.4 : Statistik kepatuhan kontraktor terhadap dokumen kontrak

69 Hasil Analisis Soal Selidik Kepatuhan Kontraktor Terhadap Dokumen Kontrak Mengenai Pengurusan Trafik Berikut merupakan keputusan hasil soal selidik kontraktor terhadap kepatuhan dokumen kontrak yang diperolehi dengan menggunakan kaedah Purata Indeks. Terdapat tiga tahap kepatuhan kontraktor yang diperolehi iaitu : Tahap kepatuhan mematuhi (1.5 < IP 2.5) i. Pengurusan trafik yang dijalankan dari masa ke semasa; ii Cadangan dan pelan pengurusan trafik disediakan untuk semakan Pegawai Penguasa (PP); iii. Jalan alternatif atau jalan lencongan dibina mengikut standard spesifikasi jalan dan selamat digunakan; dan iv. Kuantiti peralatan disediakan mengikut dokumen tender bagi papan tanda amaran dan plastik penghadang. Tahap kepatuhan sederhana mematuhi (2.5 < IP 3.5) i. Pasukan Pengurusan Trafik ada disediakan; ii. Kuantiti alat keselamatan disediakan mengikut dalam dokumen tender, mencukupi; iii. Jalan lencongan atau jalan alternatif disenggara; iv. Kesemua penanda keselamatan diselenggara dengan baik; v. Plastik penghadang diisi dengan air atau pasir; vi. Kawasan kerja mempunyai pencahayaan yang mencukupi; vii. Pengawal Bendera disediakan di kawasan kerja; viii. Kuantiti peralatan disediakan mengikut dokumen tender bagi papan tanda tunjuk arah, kon dan lampu Blinkers; dan ix. Kontraktor mematuhi kehendak dokumen tender mengenai pengurusan trafik. Tahap kepatuhan kurang mematuhi (3.5 < IP 4.5) i. Kontraktor didapati kurang patuh dalam penyediaan laporan harian keselamatan untuk diserahkan kepada Pegawai Penguasa setiap 3 bulan.

70 50 Pada keseluruhannya, didapati kontraktor mematuhi kehendak dokumen tender mengenai pengurusan trafik Mengenalpasti Masalah Kontraktor Semasa Melaksanakan Pengurusan Trafik Dalam Pembinaan Bagi mengenalpasti masalah kontraktor dalam melaksanakan pengurusan trafik, borang kaji selidik ini telah diberikan kepada 10 kontraktor yang dipilih (rujuk Lampiran 2). Jadual 4.4 di bawah menunjukkan hasil soal selidik yang diedarkan kepada 10 kontraktor. Keputusan hasil soal selidik ini diperolehi melalui kaedah Purata Indeks. dan analisis data menggunakan perisian Microsoft Excel untuk menghasilkan carta bar. Merujuk kepada Rajah 4.5 menunjukkan keputusan hasil soal selidik masalah kontraktor dalam pengurusan trafik semasa melaksanakan pembinaan jalan raya.

71 51 Jadual 4.4: Hasil soal selidik 10 kontraktor diperolehi dengan kaedah Purata Indek No Perkara Sangat Kerap Kerap Sederhana Kerap Kurang Kerap Tidak Kerap Indeks Purata 1. Masalah kerap berlaku kecurian atau dilanggar semasa tempoh pembinaan a. Kon b. Papan tanda tunjuk arah /amaran c. Lampu Blinkers d. Plastik Penghadang e. Delineator Post Kerap menggantikan alat alat keselamatan jika berlaku kecurian atau kerosakan. Sepanjang mengendalikan projek pembinaan, kuantiti bagi alat keselamatan didalam BQ adalah a. Tidak mencukupi b. Kos yang dinyatakan dalam BQ adalah rendah Kesukaran mengalihkan plastik penghadang yang telah diisi dengan air atau pasir. Perpindahan konkrit penghadang melibatkan mobilization dan kos. Projek yang lewat siap akan meningkatkan lagi kos dalam pengurusan trafik Tidak mendapat sebarang harga tambahan bagi menampung kos yang telah meningkat akibat projek yang telah terlewat Keputusan hasil soal selidik ini ditunjukkan dalam Rajah 4.5 yang menunjukkan carta bar tahap kepatuhan kontraktor terhadap kehendak dokumen tender.

72 52 Petunjuk : Rajah 4.5 : Statistik masalah kontraktor semasa melaksanakan pengurusan trafik dalam pembinaan.

73 Hasil Analisis Soal Selidik Masalah Kontraktor Semasa Melaksanakan Pengurusan Trafik Dalam Pembinaan. Berikut merupakan keputusan hasil soal selidik masalah kontraktor semasa melaksanakan pengurusan trafik dalam pembinaan yang diperolehi dengan menggunakan kaedah Purata Indeks. Terdapat tiga tahap masalah kontraktor yang diperolehi iaitu : Tahap masalah sangat kerap (1.0 < IP 1.5) i. kon sangat kerap dicuri atau dilanggar semasa tempoh pembinaan. Tahap masalah kerap (1.5 < IP 2.5) i. Plastik penghadang dicuri atau dilanggar; ii. Kesukaran mengalihkan plastik penghadang yang telah diisi air atau pasir; iii. Perpindahan konkrit penghadang melibatkan mobilization dan kos; iv. Projek yang lewat siap akan meningkatkan lagi kos dalam pengurusan trafik; dan v. Tidak mendapat sebarang harga tambahan bagi menampung kos yang telah meningkat akibat projek yang telah terlewat. Tahap masalah sederhana kerap (2.5 < IP 3.5) i. Papan tanda tunjuk arah /amaran dicuri atau dilanggar; ii. Lampu Blinkers dicuri atau dilanggar; iii. Delineator Post dicuri atau dilanggar; iv. Kerap menggantikan alat alat keselamatan jika berlaku kecurian atau kerosakan; v. Kuantiti bagi alat keselamatan didalam BQ adalah tidak mencukupi; dan vi. Kos yang dinyatakan dalam BQ adalah rendah. Pada keseluruhannya, masalah kontraktor dalam melaksanakan pengurusan trafik dalam pembinaan adalah seperti berikut :

74 54 i. Kerap berlaku kecurian atau dilanggar alat alat keselamatan seperti kon dan plastik penghadang semasa tempoh pembinaan; ii. Kesukaran mengalihkan plastik penghadang yang telah diisi air atau pasir; iii. Perpindahan konkrit penghadang melibatkan mobilization dan kos; iv. Projek yang lewat siap akan meningkatkan lagi kos dalam pengurusan trafik; dan v. Tidak mendapat sebarang harga tambahan bagi menampung kos yang telah meningkat akibat projek yang telah terlewat Mengenalpasti Tahap Kepuasan Pengguna Terhadap Jalan Yang Sedang Dalam Pembinaan Borang soal selidik ini telah diberikan secara rawak kepada 70 pengguna jalan raya (rujuk Lampiran 3). Melalui borang soal selidik yang diedarkan, maklumbalas didapati jalanraya dalam pembinaan tersebut kerap digunakan oleh pengguna seperti dalam Jadual 4.5. Faktor ini disebabkan jalan tersebut merupakan laluan utama ke pekan Banting dan sekitarnya. Jadual 4.5 : Maklumbalas Pengguna Melalui Jalan raya Dalam Pembinaan Bilangan Pengguna Jalan raya Maklumbalas pengguna (Orang) 50 Ya 15 Tidak Pernah 5 Tidak Pasti Kajian juga mengenalpasti kebanyakan pengguna yang dipilih tinggal di sekitar daerah Kuala Langat melalui kawasan pembinaan seperti yang ditunjukkan

75 55 dalam carta pai (Rajah 4.6). Rajah 4.7 menunjukkan peratus pengguna sekitar daerah Kuala Langat yang melalui kawasan pembinaan jalan raya. Rajah 4.6 : Statistik peratus pengguna melalui kawasan pembinaan jalan raya Rajah 4.7 : Peratus pengguna sekitar daerah Kuala Langat yang melalui kawasan pembinaan jalan raya

76 56 Jadual 4.6 : Hasil soal selidik untuk mendapatkan tahap kepuasan pengguna jalan raya terhadap jalan yang dalam pembinaan dengan kaedah Purata Mata No Perkara Sangat Setuju Setuju Sederhana Setuju Kurang Setuju Tidak Setuju Purata Mata Kekerapan melalui jalan dalam pembinaan Kekerapan terlibat dalam kemalangan semasa melalui tapak pembinaan Kekerapan melihat kemalangan yang berlaku dalam kawasan binaan. Bilangan papan tanda tunjuk arah atau papan 4. tanda amaran mencukupi Kedudukan papan tanda tunjuk arah / papan tanda amaran boleh dibaca ketika sedang memandu Papan tanda tunjuk arah atau papan tanda amaran terang dan jelas ( tidak kabur.) Kawasan kerja binaan terang Lampu Blinkers mencukupi Garisan jalan sementara dapat dilihat dengan jelas 9. dan terang Papan tanda tunjuk arah / papan tanda amaran 10. mempunyai reflektor Kawasan kerja yang merbahaya dapat dilihat 11. dengan jelas Anda berasa yakin atau selamat semasa melalui kawasan kerja binaan Anda berpuas hati semasa melalui jalan lencongan sementara

77 57 Petunjuk : Rajah 4.8 : Statistik Tahap kepuasan pengguna menggunakan jalan raya dalam pembinaan