Bwletin Arholiadau Cymraeg i Oedolion. Rhagfyr 2017 Rhifyn 15 Adroddiad ar Arholiadau Cymraeg i Oedolion 2017

Transcription

1 Bwletin Arholiadau Cymraeg i Oedolion Rhagfyr 2017 Rhifyn 15 Adroddiad ar Arholiadau Cymraeg i Oedolion 2017

2 Bwletin Arholiadau Cymraeg i Oedolion Rhagfyr 2017 Rhifyn 15 Adroddiad ar Arholiadau Cymraeg i Oedolion 2017 Emyr Davies Swyddog Arholiadau Cymraeg i Oedolion CBAC Cynnwys Rhif Tudalen 1. Cyflwyno r Arholiadau 2 2. Defnyddio r Gymraeg: Mynediad 3 3. Defnyddio r Gymraeg: Sylfaen Defnyddio r Gymraeg: Canolradd Defnyddio r Gymraeg: Uwch Dyddiadau Arholiadau ALTE Holiaduron Adborth Llun y clawr: Un o ymgeiswyr arholiad Defnyddio r Gymraeg: Canolradd yn derbyn ei dystysgrif gan gyfarwyddwr y Ganolfan Dysgu Cymraeg Genedlaethol, Efa Gruffudd-Jones. Cynhaliwyd y seremoni ym Maes D, yn ystod Eisteddfod Genedlaethol Ynys Môn. Tynnwyd y llun gan Geraint Thomas, Panorama-Cymru. Mae CBAC yn aelod llawn o ALTE (Cymdeithas i Brofwyr Ieithoedd yn Ewrop). Cymraeg i Oedolion CBAC 245 Rhodfa r Gorllewin CAERDYDD CF5 2YX Ffôn: (029) E-bost: cymraegioedolion@cbac.co.uk Mae WJEC CBAC Cyf. yn gwmni cyfyngedig drwy warant, wedi i gofrestru yng Nghymru a Lloegr (rhif ) ac yn elusen gofrestredig (rhif ). Swyddfa Gofrestredig: CBAC, 245 Rhodfa r Gorllewin, Caerdydd, CF5 2YX. 1

3 1. Cyflwyno r Arholiadau Yn y tabl isod, ceir rhestr o r cymwysterau Cymraeg i Oedolion. Mae r rhain wedi eu rheoleiddio ac wedi eu dynodi gan Gymwysterau Cymru. Nodir eu lefel yn y fframwaith cenedlaethol, y lefel yn fframwaith Ewrop a r rhif dynodi. Enw r cymhwyster Lefel yn y Fframwaith Cymwysterau Cenedlaethol Lefel Fframwaith Ewrop Rhif achredu / nod cymhwyster Rhif dynodi Cymwysterau Cymru DG: Mynediad Mynediad (3) A1 100/6420/5 C00/0078/4 DG: Sylfaen 1 A2 500/3143/0 C00/0078/9 DG: Canolradd 2 B1 500/6094/6 C00/0078/8 DG: Uwch 3 B2 100/2299/5 C00/0077/7 Ceir manylebau i r cymwysterau ar wefan CBAC, gan gynnwys papurau enghreifftiol. Hefyd, mae llyfrynnau i ymgeiswyr a gwybodaeth am adnoddau ar gael yno: Gellir gwirio r rhifau ar wefan Cymwysterau Cymru ar gyfer cymwysterau, sef QiW: Crynodeb o nifer ymgeiswyr dros y blynyddoedd diwethaf: Cymhwyster Mynediad* 1,105 1, Sylfaen Canolradd Uwch Cyfanswm: 1,797 1,789 1,682 1,657 1,456 1,452 1,266 1,211 * Mae niferoedd Mynediad yn cynnwys pob gweinyddiad a fu yn ystod y flwyddyn, hynny yw, Mynediad Ionawr ac arholiadau r haf yn y dydd a r nos. Mae r arholiadau Mynediad, Sylfaen a Chanolradd wedi cael awdit llwyddiannus gan ALTE ac wedi derbyn y marc ansawdd ( Q mark). Mae r cymhwyster Defnyddio r Gymraeg: Uwch wedi cael ei adolygu n llawn, a bydd yn mynd drwy r awdit pan fydd hynny n digwydd nesa yn Cynhaliwyd yr arholiad ar ei newydd wedd yn haf Mae r fanyleb, papurau enghreifftiol a phapurau 2017 ar gael ar wefan CBAC. Eleni eto, anfonwyd holiadur electronig at bob ymgeisydd a safodd yr arholiadau. Cafwyd ymatebion defnyddiol a diddorol a cheir crynodeb o r rhain ar ddiwedd y bwletin. 2

4 2. Mynediad Ionawr 2017 Safodd 138 o ymgeiswyr yr arholiad Mynediad yn Ionawr 2017, cynnydd sylweddol o gymharu â Yn y bachau petryal, nodir nifer y dysgwyr sydd wedi eu cofrestru ar gyrsiau dan y ganolfan ranbarthol honno. Mae r rhifau canolfan yn cyfeirio at y strwythur newydd a sefydlwyd yn ystod Haf Lleoliad Canolfan Nifer Caerdydd [2] D Prifysgol Caerdydd Canolbarth Cymru [11] D Celf o Gwmpas Gogledd Orllewin Cymru [64] D Prifysgol Bangor Gwent [16] D Coleg Gwent Morgannwg [20] D Prifysgol De Cymru Sir Benfro [11] D Abergwaun Bro Morgannwg [3] D Llyfrgell y Barri Y Carchar [2] D HMP Parc 2 Ymgeiswyr Preifat [9] Cyfanswm 138 Dyma broffil yr ymgeisiaeth eleni: Cyfanswm Cofrestriad 2015 = 152 Cyfanswm Cofrestriad 2016 = 107 Cyfanswm Cofrestriad 2017 = 138 O blith yr ymgeiswyr a safodd dan y canolfannau arholi, roedd 9 yn ymgeiswyr preifat. Gwelwyd gostyngiad yng nghanran yr ymgeiswyr yn yr ystod oedran a ond cynnydd yn yr ystod oedran Mae r proffil rhyw n gyson iawn â r gorffennol. Daw bron i hanner yr ymgeiswyr o un ganolfan (Gogledd Orllewin Cymru). 3

5 Proffil oedran (oedran ar Awst 31) Dan ac uwch Ionawr Ionawr Ionawr Proffil Rhyw Gwryw Benyw Ionawr Ionawr Ionawr Proffil Rhanbarthol Ionawr Ionawr Proffil Canolfan Arholi Ionawr Proffil Canolfannau Preifat Ionawr Siarad Dyma sylwadau r Prif Arholwr: Safodd 138 o ymgeiswyr yr arholiad eleni, sy n gynnydd sylweddol ar fis Ionawr y llynedd, ond yn dal i fod yn is nag mewn blynyddoedd blaenorol. Eto i gyd, yn fwy nag erioed eleni, yr argraff glir ydy bod safon gyffredinol yr ymgeiswyr yn uwch ar yr adeg hon o r flwyddyn nag yn arholiadau Mynediad yr haf. Ni fu unrhyw anawsterau wrth gyfweld a marcio. Gan fod pob cyfweliad wedi i recordio n ddigidol, roedd ansawdd cyffredinol y sain yn gyson uchel a phob ymgeisydd yn cael perffaith chwarae teg. Gwnaeth y cyfwelwyr eu gwaith mewn modd trefnus a phroffesiynol fel arfer. Ar y cyfan, roedd y cwestiynau ymestynnol a ofynwyd yn gwbl briodol, ond: a) Roedd ambell gyfwelydd yn gofyn cwestiynau caeedig o dro i dro. Rhoddwyd marc cyfartalog i r ymgeiswyr ym mhob achos, p un ai a oedden nhw wedi ateb y cwestiwn yn gywir neu beidio. b) Roedd un cyfwelydd yn cychwyn bron pob cwestiwn ymestynnol gyda r gair Pam, e.e. pam dych chi n hoffi cadw n heini? Mae hyn yn llawer rhy heriol ar y lefel hon, a chafodd sawl ymgeisydd ei daflu gan y cwestiwn. Unwaith eto, rhoddwyd marc cyfartalog i r ymgweiswyr ar gyfer y cwestiwn hwn. c) Rhaid i r ymgeisydd ateb cwestiwn ymestynnol â brawddeg lawn er mwyn ennill marciau llawn, ac roedd nifer yn colli ambell farc am ateb yn gwbl naturiol fel hyn: Beth dych chi n hoffi ei wneud yn eich amser sbâr? Dw i n hoffi nofio. Ble dych chi n nofio? Yn y Ganolfan Hamdden. Eto i 4

6 gyd, cafwyd ambell gwestiwn ymestynnol nad oedd yn frawddeg gyfan: Beth wnaethoch chi ddoe? Es i i r sinema? Gyda phwy?... Teimlad y marcwyr oedd nad oedd hi n deg cosbi r ymgeiswyr hynny am ateb cwestiwn anghyflawn â brawddeg anghyflawn. ch) Dylai cyfwelwyr geisio peidio â newid amser y ferf wrth lunio r cwestiwn ymestynnol. Cododd hyn yn aml eleni mewn sefyllfa fel hyn: Beth wnaethoch chi ddoe? Gweithiais i. Ble dych chi n gweithio?... Atebodd sawl ymgeisydd y cwestiwn ymestynnol yn y gorffennol hefyd. Ateb un ymgeisydd craff oedd Mi wnes i weithio yn Llangefni ddoe, ond ddylai ymgeiswyr ddim cael eu gorfodi i amrywio r amserau mewn ffordd mor soffistigedig ar y lefel hon. Bu tîm o 3 o farcwyr yn asesu r profion llafar. Dilynwyd canllawiau r cynllun marcio sy wedi i sefydlu ers sawl blwyddyn bellach, a chyn dechrau ar y gwaith, lluniwyd rhestr o r gwallau y byddem yn disgwyl dod ar eu traws ar gyfer pob cwestiwn. Yna, gofynnwyd i bob marciwr farcio r un pump ymgeisydd a chynhaliwyd cyfarfod i gymharu dehongliad pawb o r cynllun marcio. Aethpwyd trwy r marciau n ofalus yn ystod y cyfarfod er mwyn gweld lle roedd anghysondeb, ac erbyn diwedd y cyfarfod, teimlai pob un o r marcwyr eu bod yn deall ac yn dehongli r canllawiau mewn modd llawer mwy effeithiol a chyson. Yn sicr, bu r hadu n broses werthfawr iawn. Wedi i r gwaith marcio gael ei gwblhau, ailwrandawodd y prif arholwr ar y pum cyfweliad â r marciau isaf gan bob marciwr ac ar un ymgeisydd arall nad oedd yn rhy bell uwchben y trothwy ar ôl i farciau pob papur gael eu cyfrifo. Gwrandawodd y prif arholwr ar 16 cyfweliad i gyd, felly, ynghyd â r pum cyfweliad a ddewiswyd ar gyfer yr hadu, sef 15% o r cyfanswm. Ar ben hynny, gwnaed dadansoddiad ystadegol o holl farciau pob marciwr ar gyfer pob elfen sy n dangos cryn gyfatebiaeth rhyngddynt. Hyderwn felly fod y safonau n gyson a bod pob ymgeisydd wedi derbyn marc sy n adlewyrchiad dilys o safon ei berfformiad yn y prawf llafar ar ddiwrnod yr arholiad. Doedd dim trafferthion penodol yn codi yn Rhannau 2, 3 a 4. Roedd y dewis o eitemau n gwbl deg, ond dyma ambell sylw: a) Byddai n dda osgoi r enw Mair ar gyfer Rhan 3 yn y dyfodol, gan ei bod hi n anodd gwahaniaethu rhwng Mae hi n hoffi (cywir) a Mair yn hoffi (anghywir) ar brydiau, yn enwedig pan nad oedd yr ymgeiswyr yn ynganu r llythyren r yn glir. b) Dylid osgoi ble/lle fel y sbardun olaf yn Rhan 4 yn y dyfodol, gan fod y rhan fwyaf o r ymgeiswyr eisoes wedi defnyddio ble/lle wrth ymateb i r sbardun cyntaf, ac ambell un hefyd wedi defnyddio ble/lle wrth ymateb i r ail a r pedwerydd sbardun. c) Mae n bosib bod Cefneithin mor ddieithr fel bod ynganu r enw wedi tynnu sylw sawl ymgeisydd cryf oddi ar yr arddodiad priodol a r treiglad cywir: dydy r ynganu ddim yn cael ei asesu yn y rhan hon o r prawf, felly dylid ceisio defnyddio enwau haws neu fwy cyfarwydd yn y dyfodol. Cafwyd rhai o r trafferthion arferol efo amrywio amserau a llunio brawddegau meddiannol yn y trydydd person, ond rhaid dweud bod safon yr atebion yn uchel iawn ar y cyfan. Wedi dweud hynny, fel sy n digwydd bob blwyddyn, collodd nifer fawr o ymgeiswyr farciau n ddiangen trwy ychwanegu amser sbâr i gwestiwn 5 yn Rhan 2 a chwestiwn 5 yn Rhan 3: prin iawn oedd y rhai a ddwedodd yn fy amser sbâr / yn ei hamser sbâr yn gywir, ond wrth gwrs byddai Mae hi n hoffi chwarae pêl-droed wedi bod yn gwbl ddigonol. Darllen yn uchel Yr elfen leiaf rhagweladwy o r prawf llafar ydy r Darllen yn Uchel, gan nad oes unrhyw fanc o ymadroddion yn sail i r dasg hon. Mae n ddiddorol nodi nad oes cyfatebiaeth gyson rhwng marciau r ymgeiswyr yn y rhan hon o r prawf a u marciau yn y rhannau eraill. Mae ynganu a goslef rhai ymgeiswyr yn gymharol wael, ond mae maent wedi dysgu eu patrymau n rhagorol ac felly n sgorio n 5

7 uchel yn rhannau eraill y prawf. Ar y llaw arall, mae ambell ymgeisydd sy n ynganu a goslefu n gwbl naturiol, ond sy n cystrawennu n flêr. Mae r goreuon yn rhagori ar bob agwedd o r prawf, wrth gwrs. Doedd sawl elfen heriol yn y ddeialog ym mhapur Ionawr 2017: yr adeiladwr Eifion Morgan ysgol feithrin (mae n amlwg nad oedd y sefydliad yn gyfarwydd i lawer) ie/ia Llangurig Roedd goslefu r frawddeg hir Mae r ysgol feithrin yn mynd i fod yno a bydd hen bobl y pentre n gallu cwrdd yno yn briodol yn dipyn o gamp hefyd. Wedi dweud hyn, rhaid cydnabod fod safon y darllen yn dda ar y cyfan, a bod mwyafrif helaeth yr ymgeiswyr yn ynganu mewn modd a fyddai n ddealladwy ac yn dderbyniol i Gymry Cymraeg. Roedd yr ystadegau n cadarnhau sylwadau r Prif Arholwr am y prawf Siarad. Dyma r cymhedrau dros y tair blynedd diwethaf: 2017 = = = Gwrando Dyma r cynllun marcio a ddefnyddiwyd gan y marciwr: Ni ddylid cosbi am wallau sillafu ac ati; cynnwys yr atebion sy n cyfrif. 1. Deialog [40 marc = 5 marc i bob eitem] 1. Beth wnaeth Jim neithiwr? c 2. Beth mae Jim yn ei wneud nos Iau fel arfer? a 3. Beth oedd y sgôr yn y gêm? c 4. Ble/Lle bydd Jim yn mynd y mis nesa? a 5. Sut bydd Cathy n dod/dŵad i r gêm nesa? b 6. Beth mae Jim yn ei fwyta? a 7. Beth bydd Cathy n ei wneud nos Sadwrn? b 8. Beth gaeth/gafodd Cathy yn anrheg? a Be wnaeth Cathy ei gael yn anrheg? 2. Bwletin Tywydd [20 marc = 5 marc i bob eitem] 1. Ddoe, roedd hi n gymylog 2. Nawr/Rŵan, mae hi n braf 3. Heno, bydd hi n oer 4. Dros y penwythnos, bydd hi n bwrw glaw/wlyb 3. Amserau a Phrisiau 6

8 [20 marc = 2 farc i bob eitem] Dim marciau am ddefnyddio geiriau yn lle rhifau. Amser dechrau Pris Cyngerdd Hanner marathon Taith siopa Eisteddfod Noson i ddysgwyr / - / dim Dyma sylwadau r marciwr: Deialog Nodwyd atebion fel yr isod: Cwestiwn 1 Beth wnaeth Jim neithiwr? a 2 berson. Cwestiwn 2 Beth mae Jim yn ei wneud nos Iau fel arfer? c 1 person; ch 1 person. Cwestiwn 3 Beth oedd y sgôr yn y gêm? a tua 4 person; b 3 pherson; ch tua 12 person. Cwestiwn 4 Ble / Lle bydd Jim yn mynd y mis nesa? b tua 2 berson; c tua 4 person; ch tua 3 pherson. Cwestiwn 5 Sut bydd Cathy n dod / dŵad i r gêm nesa? c 1 person. Cwestiwn 6 Beth mae Jim yn ei fwyta ar hyn o bryd? pawb yn gywir. Cwestiwn 7 Beth bydd Cathy n ei wneud nos Sadwrn? a 1 person; c 3 pherson. Cwestiwn 8 Beth gaeth/gafodd Cathy yn anrheg? / Be wnaeth Cathy ei gael yn anrheg? ch tua 3 pherson. Bwletin Tywydd Roedd nifer o broblemau ynglŷn â sillafu r gair cymylog yn y rhan hon. Roedd atebion fel cwmolog (2 berson), cymelog (1 person), gymolog (2 berson), gwmylog (2 berson), gymerlog (1 person), cwmwlog (1 person), cymalog (tua 5 person), cymolog (tua 3 pherson), cumulog (1 person), gymalog (tua 18 person), gymelog (1 person), cumalog (1 person), gymlog (1 person). Rhoddwyd y marc am y rhain gan nad ydynt i fod i golli marciau am wallau sillafu. Cwestiwn 1 Ddoe, roedd hi n Doedd dim problemau yma. Cwestiwn 2 Nawr / Rŵan, mae hi n Nodwyd atebion anghywir fel gymylog (2 berson), oer (tua 5 person), neis (1 person), mylog (1 person). Cwestiwn 3 Heno, bydd hi n Nodwyd atebion anghywir fel braf (tua 7 person) a sych (1 person). Gadawodd un person yr ateb yn wag. Cwestiwn 4 Dros y penwythnos, bydd hi n Roedd nifer o atebion anghywir yma sef, bwrw (4 person), bwrw yn y ddei (1 person), glwn (1 person), cyrred (1 person), stormus (1 person), oer gmylog (1 person), iawn (1 person), gogledd (1 person), gymalog (1 person) oer (1 person), fwrw (1 person), cymylog (1 person). Roedd dau berson wedi nodi mwy nag un ateb sef glaw, cymylog ac oer a glaw. Er bod glaw yn gywir, ni roddwyd y marc am y rhain gan fod mwy nag un ateb wedi u nodi. Amserau a phrisiau Doedd dim problem o ran defnyddio rhifau yn lle geiriau yn y rhan hon. Cyngerdd 7

9 Amser Dechrau Doedd dim problemau mawr yma. Pris Doedd dim problemau yma, dim ond 5 (1 person). Hanner marathon Amser Dechrau Roedd cwpl o atebion anghywir yma sef, (2 berson), 2.00 (1 person), 10am (8 person), (1 person), (2 berson). Pris Doedd dim problemau yma, dim ond 10 (1 person). Taith siopa Amser Dechrau Roedd cwpl o atebion anghywir yma sef, (2 berson), 2.00 (1 person), 8.00 (tua 19 person), (1 person). Roedd dau berson wedi nodi amser dechrau ac amser gorffen sef, , 10am 8pm. Ni roddwyd y marc am y rhain. Pris Eto, roedd amrywiaeth o atebion gwahanol yma sef, 11 (tua 7 person), (2 berson), 5 (tua 7 person), 25 (1 person), (tua 4 person), (tua 2 berson), 1.50 (tua 2 berson), 5.50 (1 person). Gadawodd 1 person yr ateb yn wag. Eisteddfod Amser Dechrau Doedd dim problemau yma, dim ond 1.30 (1 person). Pris Nodwyd sawl ateb anghywir yma sef, 30 (1 person), 4.50 (2 berson), 3.00 (2 berson), 35 (2 berson), 100 (1 person), 50 (1 person), 15 (1 person). Noson i ddysgwyr Amser Dechrau Doedd dim problemau mawr yma heblaw am yr atebion hyn, 4.30 (1 person), 1.45 (1 person), 6.15 (1 person). Pris Gadawodd 1 person yr ateb yn wag a nodwyd 3 fel ateb gan 2 berson. Roedd yr ystadegau n cadarnhau sylwadau r marciwr. Yr eitem gyda r ffactor hygyrchedd isaf yn Rhan 1 oedd eitem 1.3, ond hyd yn oed yma roedd y ffactor yn Gwrthdynnwr ch. oedd wedi denu rhai ymgeiswyr (8.7%). Yn yr un modd yn Rhan 3, dim ond eitemau 3.5 a 3.6 oedd â ffactorau hygyrchedd ychydig yn is (0.8). Darllen Dyma r cynllun marcio a ddefnyddiwyd gan y marciwr: Ni ddylid cosbi am wallau sillafu ac ati, ac eithrio yn Rhan Hysbysebion [20 marc = 2 farc i bob eitem] 1. Ble yn Llanaber mae Clover Clothing? stryd fawr 2. Pam maen nhw'n cau'r siop yn Llanaber? symud i Aberwylan 4. Beth sy'n digwydd am 8 o'r gloch y bore ar 1 Gorffennaf? siop yn agor 5. Faint o'r gloch mae'r trên yn cyrraedd Aberwylan? 11.30am 5. Pam bydd y plant yn hapus ar y trên? Gêmau 6. Sut dych chi n cael tocyn i fynd ar y trên? ffonio'r orsaf 7. Beth yw enw'r ffilm newydd? Llywelyn Fawr 8. Beth fydd oedran yr extras yn y ffilm? pobl dros Ble maen nhw n mynd i ffilmio? mynydd Saith Marchog 10. Faint mae TexFilm yn ei dalu i r extras? 80/wyth deg punt 2. Deialog [20 marc = 2 farc i bob eitem] 8

10 Pwy Ble maen nhw n byw nawr? Beth wnaethon nhw neithiwr? Sut maen nhw n mynd adre? Rhys 1.Pontybrenin 2.gweld ei rieni 3.cerdded Mair 4.Bryn Gwenith 5.mynd â r car i'r garej 6.bws Pwy Beth maen nhw n hoffi i Pa anifeiliaid anwes sy gyda nhw? wneud? Rhieni Rhys 7.garddio/gwneud pethau yn 8.cath yr ardd Rhieni Mair 9.cerdded 10.dau gi/cŵn 3. Llenwi bylchau [20 marc = 2 farc i bob eitem] 1. Dw i n gweithio mewn ysbyty. 2. Mae Gwen yn byw yng yng Ngwent (Gwent). 3. Ydy hi n gweithio yn y banc? Ydy ( ) 4. Wnest (gwneud) ti r gwaith cartre neithiwr? 5. Mae Jac yn hoffi darllen/ymlacio/eistedd yn y gadair. 6. Faint o r gloch yw/ydy hi? 7. Rhaid i ni fynd i r ysgol erbyn saith o r gloch. 8. Ydy hi n bwrw glaw ar hyn o bryd? 9. Mae r tocyn yn costio dwy bunt ( 2). 10. Sut wyt ti n mynd adre? Ar y bws. Dyma sylwadau r marciwr: 1. Hysbysebion Cwestiwn 1: Cafodd y rhan fwyaf y cwestiwn hwn yn gywir Aberwylan yn eithriad. Cwestiwn 2: Nodwyd brawddegau fel y rhain gan rai: cael bargen, bargen, prynu dillad, siop ddillad; ni ddengys hyn ddealltwriaeth lawn o r testun. Cwestiwn 3: Nifer wedi nodi yn agor diwrnod olaf hyn hytrach na nodi bod y siop yn agor. Eraill wedi nodi y diwrnod olaf, dydd Sadwrn, dydd Gwener, cael bargen. Cwestiwn 4: Dim problemau. Cwestiwn 5: Tri wedi nodi bar i r oedolion. Cwestiwn 6: Y rhan fwyaf wedi cael y cwestiwn hwn yn gywir. Eithriadau dydd Sadwrn, cyn dydd Sadwrn. Cwestiwn 7: Cafodd y rhan fwyaf y cwestiwn hwn yn gywir. Eithriad Texfilm. Cwestiwn 8: Collodd nifer farciau yn y fan hon wrth nodi 60 yn hytrach na dros 60. Cwestiwn 9: Collodd nifer farciau yn y fan hon wrth nodi Saith Marchog yn hytrach na Mynydd Saith Marchog. Cwestiwn 10: Cafodd y rhan fwyaf y cwestiwn hwn yn gywir eithriad oedd Deialog Ni chododd problemau mawr yn yr adran hon o r papur. Efallai fy mod wedi bod yn rhy garedig wrth dderbyn brawddegau nad oeddynt wedi eu hysgrifennu yn y person cywir wrth ystyried cyd-destun y cwestiwn, e.e. Es i mam a dad; Er nad yw n gystrawennol gywir, derbyniwyd yr ateb am fod y frawddeg yn cynnwys yr ateb cywir. Rhoi r ateb yn y person anghywir a wnaethpwyd nid dangos diffyg dealltwriaeth o r testun. Cymysgodd y lleiafrif rhwng Pontybrenin a Bryn Gwenith. Ni dderbyniwyd atebion fel garej yn unig ar gyfer cwestiwn 5 am nad oedd hyn yn dangos 9

11 dealltwriaeth lawn o r testun. Yr ail ran am rieni Rhys a Mair a lwyddodd i greu ychydig o ddryswch i rai ymgeiswyr rhoddwyd yr atebion yn y blychau anghywir, e.e. garddio a chwarae golff a chath a dau gi/cŵn. Ni dderbyniwyd ci ar gyfer cwestiwn 10 am nad oedd hyn yn dangos dealltwriaeth lawn o r testun. Llwyddodd y rhan fwyaf i ennill marciau llawn yn yr adran hon. 3. Llenwi Bylchau Yn y rhan yma rhaid cael y gair yn gywir, gan gynnwys sillafu, cenedl a threigladau i gyd yn berffaith, er mwyn ennill y marc. 1. Yr unig eithriad i r cynllun marcio a dderbyniwyd ar gyfer y cwestiwn hwn oedd yn yr ysbyty. Yn gyffredinol yr ymgeiswyr gorau a ysgrifennodd hyn yn hytrach na mewn. Ni dderbyniwyd yn y r, yn y. 2. Parodd y cwestiwn hwn drafferth i lawer o ymgeiswyr Went, Nhgwent, Nghent, Mhent, Ynwent, Nhwent. 3. Gwelwyd mwy o gamgymeriadau ym mhapurau Fersiwn y Gogledd yn y cwestiwn hwn ydyn, ia, oes, ydw, yndy. O ran papur Fersiwn y De ydw oedd yr ateb anghywir. 4. Parodd y cwestiwn hwn broblemau mawr i nifer wnes (dyma r un cyffredin), wnest i, wnaeth, mi wnest, wnaeth, wnaest, gwnewch, gwnest, wanest, roeddet, gwneuais, ges, aethoch. 5. Cafodd y rhan fwyaf y cwestiwn hwn yn gywir yr unig broblem oedd bod ambell un wedi treiglo n feddal ddarllen. 6. Cafodd y rhan fwyaf y cwestiwn hwn yn gywir eithriad am o r gloch. 7. Gwelwyd mwy o gamgymeriadau ym mhapurau Fersiwn y De yn y cwestiwn hwn iddan, iddi, iddyn, ifi, iddon, don, o, i n, aethon, on. O ran papur Fersiwn y Gogledd iddan, iddyn oedd yr atebion anghywir. 8. Sillafu oedd y rheswm dros golli marciau yn y fan hon llwyddodd y rhan helaethaf i gael yr ateb yn gywir. 9. Cafwyd amrywiaeth o atebion ar gyfer y cwestiwn hwn dau, ddwy (dyma oedd yr un mwyaf cyffredin), ddau, ddwi. 10. Cafodd y rhan fwyaf y cwestiwn hwn yn gywir. Er hyn, cafwyd rhai atebion gwahanol pryd, lle, be, ble, pam, beth, dwi r. Roedd yr ystadegau n cadarnhau sylwadau r marciwr. Yn Rhan 1, roedd ffactor hygyrchedd eitemau 1.3 a 1.9 ychydig yn is (0.66), ond y gweddill yn uchel iawn. Roedd pob eitem yn Rhan 2 â ffactor hygyrchedd o dros 0.9, sy n awgrymu bod y ddeialog ychydig yn haws na r arfer. Roedd cymedr Rhan 3 yn gyson â r gorffennol. Dyma r eitemau a r ffactorau hygyrchedd a achosodd broblemau: 3.2 (0.65) a 3.4 (0.56). Ysgrifennu Dyma r sbardunau a ddefnyddiwyd yn y cerdyn post: castell, oer, neithiwr, yfory, chwarae. Y sbardunau yn Rhan 2 oedd: Llun o Gwyn 1. yn wreiddiol + map o Fangor 2. gwaith + llun deintydd 3. teulu + llun dau fachgen 4. wythnos diwetha + llun tafarn/cymdeithasu 5. ddim yn gallu/medru + llun canu Dyma sylwadau r marciwr: 10

12 Cerdyn Post Cafwyd cardiau post o sylwedd gan y rhan fwyaf o r dysgwyr. Defnyddiodd pob un dysgwr y pum sbardun er fod ambell un wedi gwthio r sbardun i fewn ac o r herwydd heb fod yn ystyrlon. Ni chosbwyd neb am beidio ag ysgrifennu r nifer cywir o eiriau. Cafwyd ambell sbarc, e.e. Teg edrych tuag adref! Gwallau cyffredin yn y cerdyn post: Cymysgwyd amser y ferf Dw i n cyrraedd ddoe Dan ni n cyrraedd yma am hanner nos neithiwr Es i i r Swistir. Roedd sawl un yn glyfar, e.e. Does dim castell yma Dw i n aros yn y gwesty Castell y Môr. Defnydd anghywir o n/yn chwarae yn y traeth Dw i n yma ar fy ngwyliau Aeth e yn y dafarn. Treiglo y gwallau cyffredin dim treiglad ar ôl yr arddodiaid / hepgor y treiglad ar ôl gwrthrych y ferf gryno Portread Yn gyffredinol roedd y gwaith yma yn dda iawn. Achosodd y gair deintydd broblemau i rai ond defnyddiodd eraill eu synnwyr cyffredin meddyg / mae e n gweithio mewn ysbyty /nyrs / mae e n gweithio gyda dannedd. Cafwyd amrywiadau ar sillafu r gair deintydd! Camredeg yfed, e.e. yfedodd. Hepgor y treiglad, e.e. Mae gynno fo dau mab Mae gynno fo dau plant. Cafwyd mwy o broblemau gydag wythnos diwetha na r sbardunau eraill, e.e. Mae e n yfed wythnos diwethaf, Aeth e yn y dafarn.... Roedd ystadegau r prawf Ysgrifennu n gyson â r gorffennol: 2017 = = = 34.1 Ystadegau Roedd un ymgeisydd ffiniol y tro hwn, ond penderfynwyd ei fod cyrraedd y trothwy llwyddo, yn dilyn y cyfarfod dyfarnu, felly llwyddodd pob ymgeisydd yn arholiad Mynediad Ionawr Mynediad Ionawr 2016 Prawf Cymedrau Dydd Gwener 30 Ionawr 2015 Cymedrau Dydd Gwener 29 Ionawr 2016 Cymedrau Dydd Gwener 27 Ionawr 2017 Nifer yr 152 ymgeisydd 107 ymgeisydd 138 ymgeisydd ymgeiswyr Gwrando 75.5 (80) 75.6 (80) 75.9 (80) Siarad (220) (220) (220) Darllen 49.8 (60) 52 (60) 52.3 (60) Ysgrifennu 34.1 (40) 33.6 (40) 34.5 (40) Cyfanswm (400) (400) (400) Dyma enghreifftiau o waith ymgeiswyr yn y papur Ysgrifennu: 11

13 Mynediad Ionawr 2017 Y sbardunau ar gyfer cerdyn post Mynediad Ionawr oedd: castell, oer, neithiwr, yfory, chwarae. Dyma enghreifftiau o gardiau post o r arholiad, sy n dangos yr amrywiaeth safon. Mae r ymgeiswyr gorau n cadw at frawddegau syml, cywir ac ymadroddion stoc. Enghraifft 1 Cafodd yr ymgeisydd isod 18 allan o 20. Mae r brawddegau n gywir iawn, er bod Mae n y gwesty... a Mae n y bwyd yn gamgymeriadau amlwg. Defnyddir y perffaith i ddisgrifio r gorffennol, h.y. Dw i wedi cyrraedd neithiwr... yn lle Mi wnes i gyrraedd neithiwr... Er hynny, mae hwn yn haeddu marc uchel. Mae n gwybod sut i ddefnyddio r ymadroddion stoc priodol yn iawn. Enghraifft 2 Nid yw r ail gerdyn (isod) cystal ac mae n cynnwys mwy o gamgymeriadau sylfaenol. Nid yw r sbardun gorffennol (neithiwr) dan reolaeth. Mae n hepgor yr yn traethiadol lle bo i angen ac yn ei gynnwys lle nad oes ei angen (gyda wedi ). Cafodd 14 allan o

14 Enghraifft 3 Mae r ymgeisydd olaf yn fwy ansicr eto. Collir ystyr y cyfathrebu n llwyr mewn mannau, ac mae n anodd dirnad beth mae r ymgeisydd yn ceisio i ddweud. Yn rhyfedd iawn, mae n defnyddio r gorffennol yn gywir, ond nid yw r sbardunau dan reolaeth. Cafodd yr ymgeisydd 10 allan o

15 Portread Y sbardunau i ysgrifennu brawddegau oedd: Gwyn, yn wreiddiol (Bangor), gwaith (deintydd), teulu (dau fab), wythnos diwetha (yfed/yn y dafarn), ddim yn gallu/medru (canu). Fel y nododd y marciwr, y sbardun wythnos diwetha achosodd y problemau mwyaf. Enghraifft 1 Mae r ymgeisydd hwn yn gwneud rhai gwallau cystrawen elfennol, ac yn cymysgu rhai geiriau, e.e. canu/côr. Cafodd 1 marc (trugarog) am y frawddeg olaf. 14

16 Enghraifft 2 Mae r ymgeisydd hwn yn hepgor yr yn sy n rhan o r gystrawen, ond mae r brawddegau meddiannol a gorffennol bron yn gywir. Cafodd gyfanswm o 15 allan o 20. Ymgeisydd 3 Mae hwn yn ymgeisydd gwannach eto. Collodd un marc am ddiffyg treiglo amlwg ( dau mab, o Bangor ), a dim ond un marc am gawlio r frawddeg yn y gorffennol. 15

17 Mynediad Haf 2017 Safodd 581 ymgeisydd yr arholiad Mynediad yn yr haf, a hynny n ostyngiad bychan ar niferoedd Gwelwyd gostyngiad tebyg gyda r dydd a r nos. Yn y bachau petryal, nodir nifer y dysgwyr sydd wedi eu cofrestru ar gyrsiau dan y ganolfan arholi honno. Cofier bod strwythur y canolfannau wedi newid eleni, gan ddisodli r strwythur rhanbarthol. Nodir nifer yr ymgeiswyr preifat ar waelod y rhestr. Cyfanswm Dydd 371 Cyfanswm Nos 210 Mynediad Haf Dydd 2017 Lleoliad Canolfan Nifer Abertawe, Nedd, Port Talbot [12] D Prifysgol Abertawe Caerdydd [30] D Prifysgol Caerdydd Canolbarth Cymru a Sir Gâr [58] D Grŵp NPTC, Y Drenewydd 8 D Coleg y Drindod, Caerfyrddin 24 D Adeilad Interpol, Aberystwyth Gogledd Orllewin Cymru [24] D Prifysgol Bangor Gwent [61] D Coleg Gwent Morgannwg [42] D Prifysgol De Cymru 45 D Coleg Aberdâr Sir Benfro [18] D Yr Archifdy, Hwlffordd Bro Morgannwg [9] D Llyfrgell y Barri Gogledd Ddwyrain Cymru [34] D Coleg Cambria, Glannau Dyfrdwy 16 D Coleg Cambria, Wrecsam Heddlu De Cymru [18] D Pen-y-bont Y Wladfa [16] D Y Wladfa 16 Ymgeiswyr Preifat [49] Cyfanswm

18 Mynediad Haf Nos 2017 Lleoliad Canolfan Nifer Abertawe, Nedd, Port Talbot [19] N Prifysgol Abertawe Caerdydd [19] N Prifysgol Caerdydd Canolbarth Cymru a Sir Gâr [14] N P5 Campws Penglais 6 N Coleg y Drindod Gogledd Orllewin Cymru [21] N Prifysgol Bangor Gwent [24] N Coleg Gwent Morgannwg [66] N Prifysgol De Cymru 54 N Coleg Aberdâr Sir Benfro [10] N Preseli, Crymych Bro Morgannwg [6] N Llyfrgell y Barri Gogledd Ddwyrain Cymru [13] N Coleg Cambria, Glannau Dyfrdwy 3 N Coleg Cambria, Wrecsam 10 Ymgeiswyr Preifat [18] Cyfanswm 210 Dyma broffil yr ymgeisiaeth isod. Er bod y nifer wedi gostwng, mae r dosbarthiad oedran, rhyw a rhanbarth yn weddol sefydlog. Mae n ddiddorol nodi bod oed cyfartalog ymgeiswyr arholiad y nos yn is na r dydd a hynny i w ddisgwyl. Yn ogystal â hynny, mae r proffil rhyw n dangos bod ychydig mwy o ddynion yn sefyll gyda r nos, ond bach iawn o wahaniaeth sydd. Cyfanswm Cofrestriad 2015 = 685 Cyfanswm Cofrestriad 2016 = 619 Cyfanswm Cofrestriad 2017 = 581 Proffil oedran (oedran ar Awst 31) Dan ac uwch Mehefin

19 Mehefin Mehefin 17 (pawb) Mehefin 17 (dydd) Mehefin 17 (nos) Proffil Rhyw Gwryw Benyw Mehefin Mehefin Mehefin 17 (pawb) Mehefin 17 (dydd) Mehefin 17 (nos) Proffil Rhanbarthol Mehefin Mehefin Mehefin Proffil Canolfannau Arholi 2017 ymlaen (canran yr ymgeisiaeth) Mehefin 17 (pawb) Mehefin 17 (dydd) Mehefin 17 (nos) Allwedd Abertawe, Castell-nedd, Port Talbot Caerdydd Canolbarth Cymru a Sir Gaerfyrddin Gogledd Orllewin Cymru Gwent Morgannwg Sir Benfro Bro Morgannwg Gogledd Ddwyrain Cymru Heddlu De Cymru Y Wladfa CEM Y Parc Dyma sylwadau r Prif Arholwr: Safodd 581 o ymgeiswyr yr arholiad eleni, ryw 40 yn llai nag yn haf 2016 a pharhad o r gostyngiad sylweddol sy wedi bod yn y niferoedd dros y blynyddoedd diwethaf. Gyda r darparwyr newydd bellach wedi cael blwyddyn i gael eu traed danynt a r buddsoddiad mawr mewn cyrsiau dwys yn y gweithle ar hyn o bryd, y gobaith ydy y gwelir y niferoedd yn dechrau codi eto o r flwyddyn nesaf ymlaen. Ni fu unrhyw anawsterau wrth gyfweld a marcio. Gan fod pob cyfweliad wedi i recordio n ddigidol, roedd ansawdd cyffredinol y sain yn gyson uchel a phob ymgeisydd yn cael perffaith chwarae teg. Gwnaeth y cyfwelwyr eu gwaith mewn modd trefnus a phroffesiynol fel arfer, a da dweud mai ychydig iawn o achosion a glywyd y tro hwn lle roedd cyfwelydd yn rhy barod i neidio i mewn i gynorthwyo a r ymgeisydd yn colli marciau yn sgil hynny. 18

20 Bu tîm o 15 o farcwyr yn asesu r profion llafar. Dilynwyd canllawiau r cynllun marcio sy wedi i sefydlu ers sawl blwyddyn bellach, a chyn dechrau ar y gwaith, lluniwyd rhestr o r gwallau y byddem yn disgwyl dod ar eu traws ar gyfer pob cwestiwn. Yna gofynnwyd i bob marciwr farcio r un chwech ymgeisydd a chynhaliwyd cyfarfod i gymharu dehongliad pawb o r cynllun marcio. Aethpwyd trwy r marciau n ofalus yn ystod y cyfarfod er mwyn gweld lle roedd anghysondeb, ac erbyn diwedd y cyfarfod, teimlai pob un o r marcwyr eu bod yn deall ac yn dehongli r canllawiau mewn modd llawer mwy effeithiol a chyson. Yn sicr, bu r hadu n broses werthfawr iawn. Wedi i r gwaith marcio gael ei gwblhau, ailwrandawodd y prif arholwr ar y pum cyfweliad â r marciau isaf gan bob marciwr. Mewn nifer o achosion, golygai hynny bod prawf llafar oedd wedi sgorio 70% neu fwy yn cael ei ailfarcio, sy n adlewyrchiad o safon uchel ambell garfan o ymgeiswyr. Wedi i farciau pob papur gael eu cyfrifo, gwrandawodd y prif arholwr ar ambell gyfweliad arall a oedd wedi agosáu at y trothwy oherwydd perfformiad gwael mewn papurau eraill. Os oedd canlyniad terfynol unrhyw ymgeisydd yn newid yn sgil disodli marc y marciwr â marc y prif arholwr, cafodd y cyfweliadau hynny drydydd gwrandawiad er mwyn cadarnhau r marc. Ar ben hynny, gwnaed dadansoddiad ystadegol o holl farciau pob marciwr ar gyfer pob elfen sy n dangos cryn gyfatebiaeth rhyngddynt. Hyderwn felly fod y safonau n gyson a bod pob ymgeisydd wedi derbyn marc sy n adlewyrchiad dilys o safon ei berfformiad yn y prawf llafar ar ddiwrnod yr arholiad. Rhan 1 Darllen yn uchel Yr elfen leiaf rhagweladwy o r prawf llafar ydy r Darllen yn Uchel, gan nad oes unrhyw fanc o ymadroddion yn sail i r dasg hon. Mae n ddiddorol nodi nad oes cyfatebiaeth gyson rhwng marciau r ymgeiswyr yn y rhan hon o r prawf a u marciau yn y rhannau eraill. Mae ynganu a goslef rhai ymgeiswyr yn gymharol wael, ond mae maent wedi dysgu eu patrymau n rhagorol ac felly n sgorio n uchel yn rhannau eraill y prawf. Ar y llaw arall, mae ambell ymgeisydd sy n ynganu a goslefu n gwbl naturiol, ond sy n cystrawennu n flêr. Mae r goreuon yn rhagori ar bob agwedd o r prawf, wrth gwrs. Mae n bosib bod deialog y nos fymryn yn fwy heriol na deialog y dydd, ond roedd y ddwy n profi gafael yr ymgeiswyr ar seiniau a goslef y Gymraeg yn effeithiol. Yr anawsterau mwyaf a godai oedd: Mynediad Dydd fy llawer yn ynganu fy fel fi. côr mae n syndod cymaint a ynganodd y gair fel y Saesneg choir. dim ond am y prynhawn ymadrodd ychydig yn ddieithr, o bosib, a r oslef yn dioddef o r herwydd. perfformio / tua camynganu r, io ac u. a dweud y gwir llawer yn cael trafferth ynganu r geiriau unigol a goslefu r ymadrodd cyfan yn briodol. Mae n amlwg nad ydy r ymadrodd yn gyfarwydd i lawer o ymgeiswyr ond dyma r union fath o ddywediadau bob dydd a ddylai fod yn cael eu cyflwyno i ddysgwyr yn gynnar iawn. Eleri llawer yn rhoi r pwyslais ar y sillaf gyntaf. rhedeg llawer yn hepgor yr h. o gwmpas mae n amlwg bod yr ymadrodd yma n ddieithr i nifer o r ymgeiswyr, ac roedd gorfod dweud yr ardd yn syth wedyn yn ddigon i faglu llawer. Mynediad Nos hwyr roedd sawl merch y nos yn sefyll yr arholiad eleni! mae r maes parcio n llawn roedd nifer yn gweld hyn yn ormod o lond ceg. ar bwys mae n amlwg nad ydy r ymadrodd yma n gyfarwydd i lawer. Cafwyd ar bws yn aml. 19

21 gobeithio bydd y car yn iawn roedd nifer yn cael trafferth i oslefu r frawddeg yma n naturiol. Llawer yn rhoi gormod o bwylais ar y gair bydd. dwy bunt pum deg er bod yr ymgeiswyr yn clywed prisiau fel hyn yn gyson yn y prawf gwrando, roedd nifer fawr yn cael trafferth ynganu r pris yn gywir, yn enwedig un, bunt a pum. drud tybed a oedd nifer o ymgeiswyr yn camddarllen y gair hwn fel drwg. Clywyd mae n ddrwg / mae n ddrug yn aml iawn. yn gynnar gair anghyfarwydd i lawer o bosib, a r ynganu n dioddef o r herwydd. tu fa s mae n bosib bod yr ymadrodd yma n ddieithr iawn i lawer o r ymgeiswyr (yn fwy felly na tu allan yn fersiwn y Gogledd). Yn sicr, clywyd sawl enghraifft o oslefu cwbl ddiystyr ar y frawddeg olaf. Wedi dweud hyn oll, rhaid cydnabod fod safon y darllen yn uchel ar y cyfan, a bod mwyafrif helaeth yr ymgeiswyr yn ynganu mewn modd a fyddai n ddealladwy ac yn dderbyniol i Gymry Cymraeg. Rhan 2 Ateb cwestiynau Yr unig faen tramgwydd cyson yn arholiadau r dydd a r nos oedd y cwestiwn: Beth oeddech chi n hoffi i wneud pan oeddech chi n blentyn? Roedd llawer yn clywed y gair plentyn ac yn rhoi atebion fel Mae gen i ddau o blant / Does gen i ddim plant. Roedd ymgeiswyr oedd wedi ateb fel hyn yn swnio braidd yn syn yn arholiad y nos wrth glywed y cwestiwn nesa: Oes teulu gyda chi? / Oes gynnoch chi deulu? Dw i newydd ddweud wrthoch chi tasech chi n gwrando yw r awgrym blin a glywir mewn ambell lais! Mae llawer o ymgeiswyr yn colli marciau n ddiangenrhaid trwy gynnwys amser sbâr yn eu hatebion, e.e. Dw i n licio garddio amser sbâr / Dw i n chwarae golff yn amser sbâr ac ati. Byddent wedi cael marciau llawn am Dw i n licio garddio / Dw i n chwarae golff. Ar y cyfan, roedd y cwestiynau ymestynnol a ofynnwyd yn gwbl briodol, ond: a) Roedd ambell gyfwelydd yn gofyn cwestiynau caeedig o dro i dro. Rhoddwyd marc cyfartalog i r ymgweiswyr ym mhob achos, p un ai a oedden nhw wedi ateb y cwestiwn yn gywir neu beidio. b) Roedd un cyfwelydd yn cychwyn bron pob cwestiwn ymestynnol gyda r gair Pam, e.e. pam dych chi n cadw n heini? Pam dach chi n mwynhau garddio? Mae hyn yn llawer rhy heriol ar y lefel hon, a chafodd sawl ymgeisydd ei daflu gan y cwestiwn. Unwaith eto, rhoddwyd marc cyfartalog i r ymgeiswyr ar gyfer y cwestiwn hwn. c) Rhaid i r ymgeisydd ateb cwestiwn ymestynnol â brawddeg lawn er mwyn ennill marciau llawn, ac roedd nifer yn colli ambell farc am ateb yn gwbl naturiol fel hyn: Beth dych chi n hoffi ei wneud yn eich amser sbâr? Dw i n hoffi nofio. Ble dych chi n nofio? Yn y Ganolfan Hamdden. Eto i gyd, cafwyd ambell gwestiwn ymestynnol nad oedd yn frawddeg gyfan: Beth wnaethoch chi ddoe? Es i i r sinema? Gyda phwy?... Teimlad y marcwyr oedd nad oedd hi n deg cosbi r ymgeiswyr hynny am ateb cwestiwn anghyflawn â brawddeg anghyflawn, ond dylid annog cyfwelwyr i ofyn cwestiynau cyflawn bob tro. Gyda llaw, aeth y cyfwelydd a grybwyllir yn (b) i eithafion ar un achlysur trwy ofyn Pam siopa? ch) Dylai cyfwelwyr geisio peidio â newid amser y ferf wrth lunio r cwestiwn ymestynnol. Cododd hyn yn aml eleni mewn sefyllfa fel hyn: Beth wnaethoch chi ddoe? Gweithiais i. Ble dych chi n gweithio?... Atebodd sawl ymgeisydd y cwestiwn ymestynnol yn y gorffennol hefyd. Enghraifft arall oedd Beth wnaethoch chi ddoe? Es i i r siop. Ble mae r siop?... Ddylai ymgeiswyr ddim cael eu gorfodi i amrywio r amserau rhwng cwestiwn craidd a chwestiwn ymestynnol ar y lefel hon. Rhan 3 Ateb cwestiynau am y llun Mae anghysondeb o hyd ynglŷn â r amser sy n cael ei ganiatáu i r ymgeiswyr fwrw golwg dros y sbardunau cyn dechrau cael eu holi. Mae ambell gyfwelydd yn bwrw iddi n syth tra bo eraill yn rhoi hyd at hanner munud i r ymgeisydd fel a nodir ar Daflen y Cyfwelydd. Rhaid gochel rhag neilltuo 20

22 mwy na hanner munud, serch hynny. Cafodd un ymgeisydd ddigon o amser i ysgrifennu nifer o nodiadau! Yn ôl yr arfer, mynegi meddiant yn y trydydd person oedd y maen tramgwydd mwyaf, gyda r frawddeg negyddol yn arholiad y nos yn achosi cryn drafferth a r sbardun 3 mab/hogyn yn enghraifft amlwg ym meddyliau llawer o ymgeiswyr o r Gweithgor yn mynd ati n fwriadol i w twyllo ac felly n cynnwys Tair mab yn eu hatebion! Cafwyd amrywiadau diddorol ac arloesol ar y treiglad trwynol ac mae llunio trydydd person yr amser gorffennol y tu hwnt i sawl ymgeisydd er bod yr union ffurf i w chlywed yn y cwestiwn. Fel yn Rhan 2, mae llawer o ymgeiswyr yn colli marciau n ddiangenrhaid trwy geisio cynnwys amser sbâr yn eu hatebion, e.e. Mae Siân yn hoffi darllen yn amser sbâr. Rhan 4 Gofyn cwestiynau i r cyfwelydd Roedd yr adran hon yn gryf ar y cyfan, ond mae n syndod cymaint o ymgeiswyr sy n methu llunio r cwestiwn cwbl sylfaenol O ble dych chi n dod yn wreiddiol? yn hollol gywir. Yn ôl y disgwyl, y sbardun i frecwast achosodd y trafferthion mwyaf yn arholiad y nos, ond cafwyd cwestiwn dyfeisgar gan un ymgeisydd, sef Ga i frecwast? Nid dyna fwriad y sbardun, wrth gwrs, ond mae n gwestiwn hollol gywir oedd yn haeddu marciau llawn. Yn arholiad y dydd, llunio cwestiwn yn y gorffennol gan ddefnyddio penwythnos diwetha oedd y maen tramgwydd mwyaf, yn ôl yr arfer, (doedd dim sbardun i orfodi r defnydd o r amser gorffennol yn arholiad y nos) ond mae geirynnau gofynnol fel pryd yn dal i fod yn sbardunau trafferthus i lawer. Cwestiwn annisgwyl a gafodd un cyfwelydd oedd Sut mae dweud pryd yn Sbaeneg?, ond penderfynwyd nad oedd hynny n ddefnydd dilys o r sbardun mewn cyd-destun priodol. Mae r pwyslais y dylid ei roi ar briodoldeb cyd-destunol yn fater dadleuol mewn sefyllfa afreal fel arholiad. Er bod Ble dych chi n mynd? yn gwestiwn gramadegol gywir, a ddylid ei dderbyn fel cwestiwn hollol briodol heb ryw gyfeiriad at amser, e.e. nesa, heno, ar ôl gorffen? Yn yr un modd, a ddylid derbyn Beth gaethoch chi i frecwast neithiwr? fel cwestiwn hollol gywir a phriodol, gan nad ydy brecwast a neithiwr yn cyd-fynd â i gilydd mewn sefyllfa real arferol? Cafwyd cryn drafodaeth ar briodoldeb y cwestiwn Ble dych chi n mynd heddiw? a ofynnwyd yn arholiad y nos. Y cwestiwn blaenorol oedd Faint o r gloch ydy hi? felly rydyn ni n gwybod i sicrwydd ei bod hi wedi troi 8.30 yr hwyr! A ddylid marcio r cwestiwn fel pe bai wedi i ofyn yn yr amser anghywir, felly, neu a ydy r ffaith ei fod yn gwestiwn gramadegol gywir fod yn ddigon i r ymgeisydd gael marciau llawn? Bydd y drafodaeth yn parhau! Cadarnhawyd y sylwadau gan yr ystadegau, a r cymedr dros y blynydoedd diwethaf. Roedd yr arholiad nos ychydig yn is na r dydd. Mynediad Siarad (Dydd) 2017 = = = Mynediad Siarad (Nos) 2017 = = = Gwrando Mynediad Dydd Dyma r cynllun marcio a ddefnyddiwyd gan y marciwr: Ni ddylid cosbi am wallau sillafu ac ati; cynnwys yr atebion sy n cyfrif. 21

23 1. Deialog [40 marc = 5 marc i bob eitem] 1. Beth mae Gwenda n mynd i w gael i yfed? ch 2. Beth mae Dennis yn mynd i w wneud heno? a 3. Sut mae Gwenda n cadw n heini? ch 4. Ble/Lle mae Gwenda n gwneud hynny? a 5. Faint fydd oedran mam-gu Dennis yn yr haf? c Faint fydd oed nain Dennis yn yr haf? 6. Beth brynodd Dennis i w fam-gu? c Be wnaeth Dennis ei brynu i w nain? 7. Ble bydd Gwenda n mynd ar ei gwyliau nesa? a 8. Faint o blant sy gyda/gan Gwenda? c 2. Bwletin Tywydd [20 marc = 5 marc i bob eitem] 1. Ddoe, roedd hi n dwym/boeth (iawn). 2. Heddiw, mae hi n gymylog. 3. Yfory, bydd hi n bwrw glaw. 4. Wythnos nesa, bydd hi n sych. 3. Amserau a Phrisiau [20 marc = 2 farc i bob eitem] Dim marciau am ddefnyddio geiriau yn lle rhifau. Amser dechrau Pris Gêm rygbi Sioe flodau / - / dim Trip i Stratford Cwis Cyngerdd y plant Dyma sylwadau r marciwr: Rhan 1 Deialog (Nodir yr atebion cywir mewn cromfachau). Nodwyd atebion fel yr isod gan ymgeiswyr eleni: 1.1 Beth mae Gwenda n mynd i w gael i yfed? (ch) b tua 14 person. 1.2 Beth mae Dennis yn mynd i w wneud heno? (a) Roedd nifer o broblemau yma sef b 2 berson; c tua 10 person; ch tua 40 person. 1.3 Sut mae Gwenda n cadw n heini? (ch) a tua 22 berson; b tua 5 person. 1.4 Ble / Lle mae Gwenda n gwneud hynny? (a) Doedd dim problemau mawr yma heblaw am b 3 pherson; c 4 person; ch 3 pherson. 1.5 Faint fydd oedran mam-gu Dennis yn yr haf? / Faint fydd oed nain Dennis yn yr haf? (c) Doedd dim problemau mawr yma o gwbl. Ysgrifennodd un person 90 yn y blwch (sef ateb c ) felly rhoddwyd y marc am hyn. Gadawodd 1 person yr ateb yn wag. 22

24 1.6 Beth brynodd Dennis i w fam-gu? / Be wnaeth Dennis ei brynu i w nain? (c) a tua 6 pherson; b 1 person; ch tua 4 person. 1.7 Ble / Lle bydd Gwenda n mynd ar ei gwyliau nesa? (a) Roedd llawer o bobl wedi cael trafferth gyda r ateb hwn sef b 2 berson; c 1 person; ch tua 88 person. 1.8 Faint o blant sy gyda/gan Gwenda? (c) Eto, roedd nifer o broblemau yma sef a tua 14 person; b tua 8 person; ch tua 26 pherson. Rhan 2 Bwletin Tywydd 2.1 Ddoe, roedd hi n (dwym/boeth ) Roedd problem o ran sillafu r gair dwym yn y rhan hon. Nodwyd atebion fel drwm (1 person); dwin iawn (1 person); dwyn iawn (tua 15 person); trwym (1 person); drym (2 berson); doem (1 person); dwn iawn (tua 4 person); dywn iawn (1 person); dym iawn (2 berson); dyme (2 berson); doyn iawn (1 person); dymn (1 person); dyrm iawn (1 person); toim (1 person). Nid oeddwn yn teimlo bod y rhain yn ddigon agos i gyfiawnhau camsillafu, dyfalu yn unig roeddent ac nid ydynt wedi dangos dealltwriaeth o gwbl. Atebion anghywir eraill oedd yn cynnwys pethau fel braf (tua 8 person); glaw cymylog (1 person); gwlyb iawn (1 person); newlog (1 person); da iawn (1 person); oer iawn (1 person); oer (1 person); iawn (tua 18 person); iawn, gwisgo shorts (4 person); boedd (1 person); gwisgo (2 berson); bawrdd iawn (1 person); wyntog (1 person); dydd iawn (1 person); gamalog (1 person) dda iawn (1 person). Gadawodd 4 person yr ateb yn wag. 2.2 Heddiw, mae hi n. (gymylog) Doedd dim problemau mawr yma o gwbl. Nodwyd gymylog, dim glaw ond oer gan 1 person ond ni roddwyd y marc am hyn gan fod sawl ateb yno. Sillafwyd y gair gymylog mewn nifer o ffyrdd gwahanol sef gymalog, gymilog a gumolog ond rhoddwyd y marc am y rhain gan fod y dysgwyr ddim i fod i golli marciau am wallau sillafu. 2.3 Yfory, bydd hi n... (bwrw glaw) Doedd dim problemau yma. 2.4 Wythnos nesa, bydd hi n (sych) Roedd nifer o bobl yn cael trafferth o ran sillafu r gair sych sef sydd (4 person); syth (4 person); seek (1 person); sychdd (1 person); seeth (1 person); cyc / syc (1 person); sylch (1 person); seich (3 pherson); seech (1 person); bwrw glaw (-seeik) ( 1 person). Eto, nid oeddwn yn teimlo bod y rhain yn ddigon agos i gyfiawnhau camsillafu felly ni roddwyd y marc am y rhain. Atebion anghywir eraill oedd yn cynnwys pethau fel wych (1 person); bwrw glaw (1 person); bwrw glaw eto, sych! (1 person); wyntog (1 person). Roedd ysgrifen 1 person mor wael yn y rhan hon nad oedd yn bosibl i roi marc o gwbl ar gyfer cwestiwn 1, 2, 3 a 4. Rhan 3 Amserau a phrisiau Doedd dim problem o ran defnyddio rhifau yn lle geiriau. Gêm rygbi Amser Dechrau (2.00) Nodwyd nifer o atebion anghywir yma sef (2 berson); 9.00 (2 berson); 3 (tua 5 person); (2 berson); (1 person); 8.00 (1 person). Gadawodd 1 person yr ateb yn wag. Pris ( 5) Nodwyd cwpl o atebion anghywir sef, 5.50 (tua 9 person); 55 (tua 5 person); 55p (2 berson); 15 (1 person); 500 (1 person), 1.50 (2 berson); 55 (1 person). Sioe Flodau Amser Dechrau (11.00) Nodwyd cwpl o atebion anghywir sef, (tua 10 person); (tua 6 pherson); (tua 8 person); 3.00 (1 person); 5 (1 person). Pris (0 / - / dim) Doedd dim problemau yma dim ond pethau fel 5 (3 pherson); 1.00 (tua 3 pherson); 50 (1 person); 6 (1 person); 3 (1 person); 4 (1 person). 23

25 Trip i Stratford Amser Dechrau (7.15) Roedd sawl problem yma sef 9.00 (1 person); 6.15 (tua 11 person); 6.45 (tua 9 person); 8.00 (1 person). Pris ( 80) Eto, roedd sawl problem yma sef 8.00 (tua 30 person); 25 (1 person); 85 (tua 10 person); 7.15 (1 person); 18 (tua 29 person); 8.50 (2 berson); 8.10 (1 person). Cwis Amser Dechrau (9.30) Nodwyd nifer o atebion anghywr yma sef, 9.00 (1 person); 2.30 (1 person); 8.00 (1 person); (1 person). Gadawodd 1 person yr ateb yn wag. Pris ( 4) Nodwyd nifer o atebion anghywir yma sef 50 (tua 11 person); 5 (tua 7 person); 2.40 (tua 2 berson); 1.50 (tua 3 pherson), 15 (8 person); 24 (2 berson); 8 (1 person); 5.50 (4 person); (1 person); 3.40 (1 person); 0 (1 person); 3 (2 berson); 5.10 (1 person); 10 (1 person); 50p (1 person); 55 (1 person); 4 15 team (1 person). Cyngerdd y plant Amser Dechrau (6.00) Doedd dim llawer o broblemau yma heblaw am 5.00 (2 berson); 8.00 (9 person); 9.00 (1 person); 3.00 (2 berson); (1 person); 7.00 (4 person); achos da (1 person); 4.00 (1 person). Gadawodd 5 person yr ateb yn wag. Pris ( 2.50) Nodwyd nifer o atebion anghywir yma sef, 1.50 (2 berson); 15 (tua 11 person); 50 (tua 15 person); 5 (tua 20 person); 3.50 (3 pherson); 55 (1 person); 2.10 (1 person); 2.50 (1 person); 10 (1 person); 25 (tua 6 pherson); 2 (tua 20 person); 5.50 (4 person); 1.50 (2 berson); 85 (1 person); 20 (9 person); 2.25 (1 person); 5.10 (1 person); 0 (6 pherson); 50p (4 person). Roedd 3 pherson wedi gadael yr ateb yn wag. Roedd yr ystadegau n cadarnhau sylwadau r marciwr. Roedd ffactorau hygyrchedd pob eitem yn uchel iawn. Yn Rhan 1, eitem 7 oedd y fwyaf heriol (0.75), ac roedd gwrthdynnwr ch wedi denu 24% o r ymgeiswyr. Roedd eitem 1 yn y Bwletin Tywydd wedi achosi anhawster i rai (0.74), a dim ond yr eitem olaf yn deg, sef pris y cyngerdd oedd wedi baglu rhai ymgeiswyr (0.69 oedd y ffactor hygyrchedd). Dyma gymhedrau r prawf Gwrando dros y blynyddoedd diwethaf, ar gyfer yr arholiad Mynediad Dydd: 2017 = = = 71.2 Gwrando Mynediad Nos Dyma r cynllun marcio a ddefnyddiwyd gan y marciwr: Ni ddylid cosbi am wallau sillafu ac ati; cynnwys yr atebion sy n cyfrif. 1. Deialog [40 marc = 5 marc i bob eitem] 1. Faint yw oedran mam Glyn? c Be ydy oed mam Glyn? 2. Beth mae Glyn yn mynd i w goginio? b 3. O ble mae mam Glyn yn dod yn wreiddiol? a O le mae mae mam Glyn yn dŵad yn wreiddiol? 4. Beth mae Glyn yn mynd i w yfed? a 5. Ble aeth y clwb gwin wythnos diwetha? ch 24

26 Lle wnaeth y clwb gwin fynd wythnos diwetha? 6. Beth mae mam Elen yn hoffi i wneud? b 7. Pa anifail anwes sy gyda/gan fam Elen? a 8. Beth mae Elen yn mynd i w brynu i w mam? ch 2. Bwletin Tywydd [20 marc = 5 marc i bob eitem] 1. Ddoe, roedd hi n sych 2. Nawr/Rŵan, mae hi n bwrw glaw/wlyb 3. Yfory, bydd hi n wyntog 4. Dydd Sul, bydd hi n heulog 3. Amserau a Phrisiau [20 marc = 2 farc i bob eitem] Dim marciau am ddefnyddio geiriau yn lle rhifau. Amser dechrau Pris Bingo Twrnament Cyngerdd Diwrnod i'r hen bobl / - / dim Dosbarth dawnsio Dyma sylwadau r marciwr: Rhan 1 Deialog (Nodir yr atebion cywir mewn cromfachau). Nodwyd atebion fel yr isod: 1.1 Faint yw oedran mam Glyn? / Be ydy oed mam Glyn? (c) Doedd dim problemau yma. 1.2 Beth mae Glyn yn mynd i w goginio? (b) Doedd dim llawer o broblemau yma heblaw am 7 person yn nodi c fel ateb. 1.3 O ble mae mam Glyn yn dod yn wreiddiol? / O le mae mam Glyn yn dŵad yn wreiddiol? (a) b tua 12 person; c 15 person; ch 1 person. 1.4 Beth mae Glyn yn mynd i w yfed? (a) c tua 21 person. Gadawodd 1 person yr ateb yn wag. 1.5 Ble aeth y clwb gwin wythnos diwetha? / Lle wnaeth y clwb gwin fynd wythnos diwetha? (ch) a 2 berson; b tua 17 person. 1.6 Beth mae mam Elen yn hoffi i wneud? (b) a 3 pherson; c 3 pherson; ch 4 person. 1.7 Pa anifail anwes sy gyda / gan fam Elen? (a) b tua 16 pherson; c 3 pherson; ch 1 person. 1.8 Beth mae Elen yn mynd i w brynu i w mam? (ch) Doedd dim problemau yma. Rhan 2 Bwletin Tywydd 2.1 Ddoe, roedd hi n (sych) Roedd problem o ran sillafu r gair sych yn y rhan hon. Nodwyd atebion fel cych (1 person); seaich (1 person); syll (2 berson); silwch (1 person); seith (1 person); swech (1 person); syth (1 person); suc drwy r dydd (1 person); sic drawd wedi cythos (1 person); sydd (1 person). Nid oeddwn yn teimlo bod y rhain yn ddigon agos i gyfiawnhau camsillafu, dyfalu yn unig roeddent ac nid ydynt wedi dangos dealltwriaeth o gwbl. 25

27 Atebion anghywir eraill oedd yn cynnwys pethau fel wleb (1 person); wylb (1 person); blyb (1 person); bwrw glaw (1 person); gwely (1 person); sych ac wleb (1 person); wlyb (2 berson); gwlyb sych (1 person); gwlyb (1 person); sych drwg (1 person). 2.2 Nawr / Rŵan, mae hi n. (bwrw glaw / wlyb) Sillafwyd y gair wlyb mewn nifer o ffyrdd gwahanol sef wyleb, gwylyb, gwleb, gwlib, wylib, wylb, glyb, wylb, wleb, gleb ond rhoddwyd y marc am y rhain gan fod yr ymgeiswyr ddim i fod i golli marciau am wallau sillafu. Atebion anghywir eraill oedd yn cynnwys pethau fel wedi cymtos (1 person); blith (1 person); blyb (1 person); glawr (2 berson); glewb (1 person); bwlyb (1 person); wedi cyraed (1 person); gweld mae glwedi dod (1 person); glaw ceilog (1 person). Gadawodd 2 berson yr ateb yn wag. 2.3 Yfory, bydd hi n... (wyntog) Doedd dim problemau yma. 2.4 Dydd Sul, bydd hi n (heulog) Nodwyd sawl ateb anghywir sef gweld (1 person); hwyl (1 person); dwym (1 person); weld i hauir (1 person); gweld y hael (1 person); gorau (1 person); wyntog (1 person); wlyb heul (1 person). Gadawodd 1 person yr ateb yn wag. Rhan 3 Amserau a phrisiau Doedd dim problem o ran defnyddio rhifau yn lle geiriau. Bingo Amser Dechrau (7.00) Doedd dim problemau yma, dim ond 6.30 (2 berson) a 8.00 (2 berson). Pris ( 5) Nodwyd cwpl o atebion anghywir sef, 5.50 (tua 6 pherson), 55p (1 person), 5.30 (1 person); (1 person). Gadawodd 1 person yr ateb yn wag. Twrnament Amser Dechrau (1.30) Nodwyd cwpl o atebion anghywir sef, (tua 15 person), 5.30 (2 berson), 6.30 (1 person). Pris ( 3) Nodwyd sawl ateb anghywir sef 5.00 (1 person); 30 (1 person); 3.00? 2.00 (1 person); 2 (2 berson); 4.00 (2 berson). Gadawodd 1 person yr ateb yn wag. Cyngerdd Amser Dechrau (6.15) Roedd nifer o atebion anghywir yma sef, 6.45 (1 person), 5.45 (tua 7 person), 4.15 (3 pherson), (1 person); 8.15 (3 pherson); 7.45 (1 person); 7.15 (1 person); 7.30 (1 person); drwy r dydd (1 person). Pris ( 8.50) Nodwyd nifer o atebion anghywir yma sef 8 (5 person); 7.50 (1 person); 8.25 (1 person); 1.50 (1 person); 9.50 (1 person); 0.85 (1 person); 5.50 (1 person). Gadawodd 1 person yr ateb yn wag. Diwrnod i r hen bobl Amser Dechrau (11.00) Nodwyd nifer o atebion anghywir yma sef, (tua 7 person), 1.00 (4 person), 6.00 (1 person); (4 person); 1.10 (1 person). Pris (0 / - / dim) Doedd dim problemau yma, dim ond 2 (1 person); 1 (1 person). Gadawodd 1 person yr ateb yn wag. Dosbarth dawnsio Amser Dechrau (8.30) Roedd sawl ateb anghywir yma sef 8.00 (3 pherson); (3 pherson); 9.00 (1 person); nos (1 person); 5.00 (1 person); 1pm-7pm (1 person); (1 person). Pris ( 15) Nodwyd nifer o atebion anghywir yma sef, 1.50 (3 pherson), 5 (1 person); (tua 12 person); (tua 10 person); 10 (tua 9 person); (1 person); (1 person); (5 person); 8.00 (1 person); (1 person); 1.50 (2 berson). Gadawodd 1 person yr ateb yn wag. Roedd yr ystadegau n cadarnhau sylwadau r marciwr. Roedd Rhan 1 yn gymharol hawdd, a ffactor hygyrchedd pob eitem yn uwch na 0.8. Cafodd pob ymgeisydd namyn un yr eitem olaf yn gywir. 26

28 Eitem 3.3 oedd wedi baglu ambell un, a 6.19% wedi dewis gwrthdynnwr b, a 6.67% wedi dewis gwrthdynnwr c. Felly hefyd yn Rhan 2 a Rhan 3; yr unig eitem a achosodd ychydig o anhawster oedd 3.10, sef pris y dosbarth dawnsio. Y ffactor hygyrchedd i r eitem honno oedd Darllen Mynediad Dydd Dyma r cynllun marcio a ddefnyddiwyd gan y marciwr: Ni ddylid cosbi am wallau sillafu ac ati, ac eithrio yn Rhan Hysbysebion [20 marc = 2 farc i bob eitem] 1. Pam mae Dafydd Williams yn cael parti? Mae e n ymddeol 2. Pryd mae r parti n gorffen? 9pm 3. Ble bydd yr arian yn mynd? Ysbyty Plant Cymru 4. Pryd mae r Sioe Haf yn dechrau? 12.00/Hanner dydd 5. Faint yw pris tocyn i blentyn? 2 6. Beth yw pris potel o Sudd Afal? Am beth does dim rhaid talu yn y Sioe Haf? Parcio 8. Ble mae r dosbarth ymlacio? Neuadd Llanaber 9. Faint o ddosbarthiadau mae Ceri Jones yn mynd i w dysgu? Sut dych chi n bwcio r dosbarth? Anfon e-bost (at Ceri) 2. Deialog [20 marc = 2 farc i bob eitem] Pwy? Ble maen nhw n mynd ar wyliau? Sut maen nhw n mynd yno? Gareth 1. Awstria 2.hedfan 3. ei frawd Huw 4. Ffrainc 5. gyrru 6. ei wraig Pwy? Pam maen nhw n mynd yno? Gareth 7. i sgïo 8. mis Chwefror Gyda phwy maen nhw n mynd? Pryd maen nhw n mynd yno? Huw 9. cwrdd/cyfarfod hen ffrind ysgol 10. mis Awst 3. Llenwi bylchau [20 marc = 2 farc i bob eitem] 1. Beth wnaethoch (gwneud) chi ddoe? 2. Mae r ffilm yn dechrau am chwarter wedi saith. (7.15) 3. Mae fy nhad (tad) i n gweithio yng Nghaerdydd. 4. Faint yw/ydy r tocyn? Pedair punt ( 4). 5. Mae r plant yn hoffi rhedeg. 6. Pryd mae r trip? Dydd Sadwrn. 7. Roedd hi n bwrw eira ddoe. 8. Mae Dewi n hoffi gwrando ar y radio. 9. Rhaid i Siân a Geraint fynd i siopa heno. 27

29 10. Mae r teulu n dod/dŵad o Frynmawr (Brynmawr) yn wreiddiol. Dyma sylwadau r marciwr: Roedd y safon eleni yn eitha uchel efo nifer o ymgeiswyr wedi llwyddo i ennill marciau llawn. Collodd un ymgeisydd y rhan fwya o i farciau oherwydd iddo ateb bron yr holl gwestiynau yn Saesneg. Collodd rhai ymgeiswyr farciau oherwydd iddyn nhw geisio r dacteg o wasgaru bwledi, h.y. rhoi pob gair i lawr, yn y gobaith bod un ohonynt yn gywir. Rhan 1 Hysbysebion 1.2 Faint o r gloch mae r parti n gorffen? Eleni eto doedd nifer ddim wedi deall gorffen ac wedi ateb neu 6 neu o 6pm. 1.3 Roedd 5 yn ateb eitha poblogaidd. 1.4 Cynigiodd nifer helaeth o ymgeiswyr yr ateb Dydd Sadwrn 9 Gorffennaf. Mae n debyg nad oeddynt wedi darllen/deall y gair dechrau. Cwestiwn 9. Roedd y cwestiwn hwn yn heriol i lawer a chafwyd amrywiaeth o atebion i r cwestiwn hwn: Hypnotherapydd oedd dewis llawer iawn o ymgeiswyr, ond hefyd cafwyd 2 (y sesiwn), , ymlacio. Er hynny, roedd y mwyafrif wedi ei ateb yn gywir a dw i n teimlo bod y cwestiwn yn ddigon teg Gweithiodd y gwrthdynnwr cyn 30 Medi yn eitha da ond heb faglu r mwyafrif. Rhan 2 Deialog Roedd llawer iawn o ymgeiswyr wedi ennill marciau llawn. Tybed oedd y ddeialog yn llai heriol na r arfer. Ychydig iawn o ymgeiswyr wnaeth smonach o lenwi r grid; dw i ddim yn meddwl i neb anghofio lenwi ail ran y grid a dim ond un person roddodd atebion Huw ym mlychau Gareth a vice versa. Dw i n teimlo bod angen annog yr ymgeiswyr i bwyllo i sicrhau eu bod yn deall y cwestiynau cyn ceisio eu hateb Roedd amryw yn meddwl bod Huw n mynd ar ei wyliau efo hen ffrind ysgol. 2.8 a Cynigiodd sawl ymgeisydd cwrw a lemonêd Cafwyd amrywiaeth o atebion i r cwestiwn hwn: dim syniad, syniad, syniad da, gweithio, sgïo, gyrru. Rhan 3 Llenwi Bylchau 3.1 Yr ateb cywir oedd wnaethoch. Roedd mwyafrif yr ymgeiswyr yn gallu ei sillafu n gywir ond yn ôl yr arfer cafwyd cynigion fel: wneathoch, wneuddoch, gwnaethwch, gwenes, wneud, wneuthoch, gwnaethoch, naethoch, wnaetoch, wnaetchoch, gaethoch, wnaeth, wnesoch, gwnesoch, cawsoch, gwenoch a gnaid. 3.2 Roedd yr atebion anghywir yn cynnwys awr ac am. 3.3 Treiglad trwynol yn achosi trafferth. Cafwyd atebion fel: mad, fad, mhad, dad, hadi, tadgu, gad, ond yr atebion anghywir mwya cyffredin oedd nghad a ngad. 3.4 Nid achosodd hwn lawer o broblemau ond cafwyd pedwar, bedair a tair. 3.5 Nid achosodd hwn lawer o broblemau. 3.6 Dylid annog yr ymgeiswyr i ddarllen dros eu gwaith er mwyn osgoi cynnig atebion sy ddim yn gwneud synnwyr. Cafwyd Ble, Pan, Dw i n pryd, Oes dydd Sadwrn. 3.7 Ymhlith yr atebion anghywir oedd: kesai, oer, eirau, a law. 3.8 Arddodiaid yn achosi trafferth unwaith eto. Cafwyd: yn, am, âr, i yn ogystal â chynigion fel cerddoriaeth. 3.9 Cwestiwn arall a achosodd broblemau. Roedd iddo, iddi ac iddyn yn boblogaidd iawn ond hefyd cafwyd amrywiaeth o atebion eraill fel mynd, i fy, i ni, iddwn, beidio i nhw ac mae Treiglad meddal. Yr atebion anghywir mwya cyffredion oedd Prynmawr a Mrynmawr ond cafwyd hefyd Mhrynmawr, Bhrynmawr, Crynmawr a Vrynmawr 28

30 Roedd yr ystadegau n cadarnhau sylwadau r marciwr. Yn Rhan 1, eitem 9 oedd y mwyaf heriol (ffactor hygyrchedd 0.73), a phob ymgeisydd namyn un wedi cael eitem 1.6 yn gywir. Roedd ffactorau hygyrchedd Rhan 2 yn uchel iawn hefyd, a dim ond eitem 2.9 oedd ychydig yn anos (0.77). Yn y Llenwi Bylchau, yr eitem gyntaf (3.1) oedd y broblem fwyaf (0.54 oedd y ffactor hygyrchedd), er bod hwn yn fwlch sy n codi n gyson. Parodd eitem 3.9 anhawster hefyd (0.57 oedd y ffactor hygyrchedd). Roedd y cymedr dros y prawf cyfan yn debyg iawn i r gorffennol = = = 50.2 Darllen Mynediad Nos Dyma r cynllun marcio a ddefnyddiwyd gan y marciwr: Ni ddylid cosbi am wallau sillafu ac ati, ac eithrio yn Rhan Hysbysebion [20 marc = 2 farc i bob eitem] 1. Beth mae r clwb pêl-droed yn mynd i w brynu? bws mini 2. Faint yw pris mynd i weld y gêm? 5 3. Beth fydd yn digwydd os bydd hi n wlyb? mynd i'r ganolfan hamdden 4. Faint yw cost mynd i weld y lluniau? dim/0/- 5. Pryd bydd hi n bosib gweld y lluniau ar 30 Medi? rhwng 10 a Beth dych chi n gallu i brynu yn yr ysgol? te/coffi 7. Pwy fydd yn perfformio Gwyn eu Byd? cwmni drama Llanaber 8. Pa noson mae r ddrama n dechrau? nos Fercher 9. Beth dych chi n gallu i brynu yn siop yr Afon? tocynnau 10. Pwy sy ddim yn cael mynd i weld y ddrama? plant/pobl dan Deialog [20 marc = 2 farc i bob eitem] Pwy Siân Beth wnaethon nhw yn y ganolfan hamdden? 1. sboncen 2. 2 Faint o blant sy gyda nhw? Beth maen nhw n mynd i w gael yn y caffi? 3. (paned o) de Gwyn 4. badminton brechdan Pwy Plant Siân Plant Gwyn I ba ysgol mae r plant yn mynd? 7. ysgol y pentre 9. Aberwylan Beth maen nhw n mynd i w wneud yfory? 8. eisteddfod (yn yr ysgol) 10. cerdded 29

31 3. Llenwi bylchau [20 marc = 2 farc i bob eitem] 1. Wyt ti n hoffi rygbi? Ydw ( ) 2. Rhaid i ti fynd am dro heddiw. 3. Beth wnaethoch chi neithiwr? 4. Dw i ddim yn edrych ar y teledu o gwbl. 5. Dw i n mynd i gael afal/afalau [derbyn 'fala/fale] i ginio. 6. Roedd hi n wyntog iawn ddoe. 7. Mae r tocyn yn costio tair punt ( 3). 8. Ble/Lle/I ble/i le wyt ti n mynd heno? I r dafarn. 9. Faint o blant sy gyda ti/gen ti? 10. Mae Ann yn gweithio mewn swyddfa fach. Dyma sylwadau r marciwr: Unwaith eto dw i n teimlo bod angen i r ymgeiswyr ddarllen y cwestiynau n ofalus ac yna darllen dros eu gwaith. Tasen nhw n gwneud hynny, basai llawer wedi gallu hunan gywiro u gwallau ac ennill rhagor o farciau. Rhan 1 Hysbysebion 1.1 Nid achosodd y cwestiwn hwn lawer o broblemau ond roedd Llanaber yn ateb eitha mynych Ni chafwyd llawer o broblemau efo r cwestiwn hwn ond bwrw glaw oedd ateb nifer. 1.4 Cafwyd amrywiaeth o atebion i r cwestiwn hwn e.e. (gweld) hen luniau, bawb dydd Gwener a 1920au 1970au. 1.5 Cynigiodd nifer helaeth o ymgeiswyr yr ateb 1920au 1970au. Roedd gweld hen luniau a neuadd y dre ymhlith yr atebion anghywir eraill. 1.7 Bu r gwrthdynnwr Michael Evans yn eithriadol o effeithiol, gyda nifer fawr o r ymgeiswyr yn llyncu r abwyd ac yn ei gynnig fel ateb i r cwestiwn Roedd ateb y cwestiwn hwn yn heriol i lawer. Roedd llawer iawn wedi cynnig pobl dros 18 oed ond roedd hi n amlwg bod eraill wedi deall y cwestiwn ond heb yr eirfa i w ateb; yn ogystal ag atebion Saesneg fe gafwyd sawl <18, ambell -18, a hyd yn oed un >18 gan ymgeisydd oedd yn amlwg wedi drysu ystyr symbolau < >. Rhan 2 Deialog Dw i n teimlo nad oedd y prawf hwn yn heriol iawn. Un cwestiwn yn unig a achosodd drafferthion, a hynny ddim i r mwyafrif. Mae na duedd i gopïo gormod o eiriau n syth o r sgript a dydy hynny dim bob amser yn dangos gwir ddealltwriaeth. 2.7 Dw i n teimlo bod llawer o ymgeiswyr, wrth ateb y cwestiwn hwn, wedi chwilio am eiriau allweddol ac wedi copïo r ychydig eiriau o boptu iddynt. Rhoddwyd y marc am ysgol y pentre erbyn hyn ond ddim am ysgol y pentre erbyn gan mod i n teimlo bod yr olaf yn dangos diffyg dealltwriaeth o r frawddeg. Dim ond ychydig o ymgeiswyr roddodd yr atebion yn y blychau anghywir. Rhan 3 Llenwi Bylchau 3.1 Cynigiodd sawl ymgeisydd ydy neu oes. 3.2 Cafwyd Iddi, idi, iddo ac am ryw reswm wyth 3.3 Fel yn y gorffennol, achosodd y cwestiwn hwn lawer o broblemau e.e. wneud, gwneud, gwnaethoch dych aethoch, wneuddoch, wneuthoch, gwneuoch, wnest, wnews. 3.4 Cafwyd yn, gwylio, weld, am. 3.5 Cafwyd apel, appel, apfel, afalaur, afâl pom. 30

32 3.6 Roedd mae yn gyffredin iawn, hefyd cafwyd rhaid, oedd a rydd. 3.7 Cafwyd tri, dair, tyre a tire. 3.8 Cafwyd beth, sut ac oes. 3.9 Cafwyd plant, plentyn, a gloch Ni achosodd hwn broblem i r mwyafrif ond cafwyd yr, yn, y, yn i r. Roedd y data fesul eitem yn cadarnhau sylwadau r marciwr. Cafodd pob ymgeisydd namyn 1 eitem 1.2 yn gywir, ac roredd y ffactor hygyrchedd yn uchel yn Rhan 1, heblaw am 1.7 (0.67). Roedd ffactorau hygyrchedd rhan 2 i gyd yn uchel iawn (0.85 ar gyfer 2.7 oedd yr isaf, a r gweddill yn uwch na 0.9). Eitem 3.3 yn y Llenwi Bylchau oedd yr isaf, sef wnaethoch yr un broblem â r arholiad yn y dydd. Roedd y cymedr dros y prawf cyfan yn debyg iawn i r gorffennol = = = 52.3 Mynediad Dydd Ysgrifennu Dyma adroddiad y marciwr: Eto r Haf yma roedd hi n amlwg bod y dysgwyr wedi eu haddysgu n dda ac eu bod wedi cael y cyfle i ymarfer sawl papur arholiad cyn sefyll yr un go iawn. Prin iawn iawn oedd yr ymgeiswyr hynny oedd ddim wedi dangos diddordeb o gwbl mewn gwneud eu gorau. Fel marciwr, ces ambell i gwestiwn a sylw / gan yr ymgeiswyr fel Beth yw aros yn Saesneg?, Mae Cymraeg yn anodd iawn. Defnyddiodd un ganolfan bapur sgrap a i gynnwys gyda r papur arholiad y tro cyntaf i mi weld hyn yn cael ei wneud! Rhan 1 Cerdyn Post Yn gyffredinol roedd y dysgwyr wedi u trwytho n ofalus iawn ac yn amlwg roedd sawl cerdyn post wedi i ymarfer cyn yr arholiad. Eleni fodd bynnag fy nheimlad i oedd fod llai yn sgorio gyda marciau llawn yn bennaf achos y berfenw aros. Achosodd boen mawr i rai: y parc caravan aros y traeth Mae pwll nofio yn aros iawn Dw i ddim mynd traeth heddiw aros twydd ofnadwy..aros bwrw glaw aros y môr Collodd sawl dysgwr 3 marc am beidio â chynnwys aros. Yn rhyfedd hefyd, achosodd traeth broblemau i traeth a gafwyd gan sawl un, yn y traeth, yfory bydd i mynd y traeth, Es i traeth, cam sillafu traith, mynd i traeth gyda teulu fory. Mae n syndod bod amrywiaeth ar sillafu ambell air, e.e. tywydd : tywyth / twydd / tywedd / twywdd Efallai mai r un peth oedd yn ymddangos eleni oedd y diffyg fannod neu gynnwys y fannod lle nad oedd ei angen, e.e. Dw i n mynd i dafarn, Mae gwrw yn flasus, Roedd gwin yn ofnadwy, Ges i i r sglodion a physgod, Dw i n mynd i r prynu gwin coch, Mae traeth yn ddel, Mae gwesty yn ofnadwy. Dyma ambell frawddeg ddiddorol : [dim digon o ofal o bosib]: Dw i n mynd i r parc dwr prynhawn da, Dw i n mynd i ymlacio yn yr pwll ar darllen yr llyfr, Mae pen tost ofnadwy gyda fi yn y bore,...dw i wedi blino iawn, Dw i n hoffi nofio ar y môr, Roedd hi n tywydd yn stormus. Portread Er ei bod hi n amlwg mai merch oedd dan sylw cyfeiriwyd at y person fel fe sawl gwaith. 31

33 Cafwyd problemau gyda Llundain, e.e. Mae hi n mynd i r Llundain, Mae r Elen yn mynd i Llundain, Mae Elen byw yn Lundain, Mae hi n mynd i r llundain yn yr gwyliau nesaf, Mae hi n dod o Lundain yn wreiddiol, Mae hi gwyliau nesa yn Llundain, Mae hi n mynd i Lundain am ei wyliau nesa, byd hi gweld y frenhines Doedd sawl dysgwr ddim yn ffeindio cyfansoddi brawddeg am ddoe yn hawdd, e.e. Cerdeddodd / cerddedodd, Aeth hi cerdded gyda ci ddoe, Aeth hi am dro gyda ci, Ddoe aeth hi mynd am dro Aeth hi i gerdded yn y parc gyda fy nghi i diddorol! Aeth hi cerdded dim sôn am ci chwaith Cafwyd sawl cynnig ar sillafu nyrs, Nwrs / nyrse / nurs / a thynnwyd marc am gamsillafu yma. Gwelodd rai y nyrs fel meddyg ond ni chosbwyd y dysgwr am hyn. Roedd yr un plentyn yn achosi cam dreiglo a sawl un yn osgoi cyfeirio at yr un plentyn ac yn dweud Mae teulu gyda Elen. Cafwyd Mae un plentyn gyda fe Mae un o blant gyda hi, Mae gynni un hogan dydy hi ddim hogyn = e.e yma o drio n rhy galed a cholli marciau o r herwydd. Dydw i ddim yn teimlo eleni i gymaint gael marciau llawn ar y ddau gwestiwn ar y papur cyfan gan i aros fod yn faen tramgwydd ar y cerdyn post. Roedd yr ystadegau n cadarnhau r sylwadau. Dyma r cymhedrau dros y tair blynedd diwethaf: 2017 = = = 32.8 Mynediad Nos Ysgrifennu Dyma sylwadau r marciwr: Er bod llai o ymgeiswyr eleni roedd y safon cystal ag yn y blynyddoedd diweddar. Rhan 1 Cerdyn Post Roedd y gair hedfan yn achosi penbleth i nifer helaeth o r ymgeiswyr! Roedd y mwyafrif wedi dyfalu, neu yn gwybod, bod cysylltiad â r gair awyren, ond heb ddeall mai berf oedd yma. Cawsom un ymgais ysbrydoledig iawn yn gofyn i Dai Ifans oedd o n cofio beth oedd ystyr hedfan sef gair yr wythnos ar yr Ysgol Haf yr wythnos gynt! Roedd y geiriau eraill yn cael eu defnyddio yn gywir ac aros yn achosi tipyn o anhawster i r ymgeiswyr gwannaf. Roedd y brawddegau ar y cyfan yn ddisgwyliedig yn trafod y tywydd, bwyd a diod ac yn defnyddio amseroedd cywir y ferf ar y cyfan. Roedd defnyddio bydd yn llawer llai cyffredin na mynd i ond roedd y goreuon yn ymdopi yn iawn â mwy o ffurfiau amrywiol, yn cynnwys rhaid. Rhan 2 Portread Roedd pawb yn cydnabod mai fo/fe oedd Elis a phawb ond un yn deall mai athro/ tiwtor oedd ei waith o. Y broblem fwya oedd ym Mhwllheli fel arfer gyda r treiglad yn dal i achosi penbleth i lawer. Cafwyd cymysgu rhwng pysgod/pysgodyn/pysgota ond roedd cofio pa batrwm i w ddefnyddio yn fwy o her na chofio geirfa ar y cyfan. Roedd yr ystadegau n cadarnhau r sylwadau, a r cymhedrau n gyson â r gorffennol: 2017 = =

34 2015 = 32.2 Ystadegau Mynediad Haf 2015 Prawf Cymedr Nos Iau 4 Mehefin 2015 Cymedr Dydd Gwener 5 Mehefin 2015 Nifer yr ymgeiswyr 265 ymgeisydd 420 ymgeisydd Gwrando 72.7 (80) 71.2 (80) Llafar (220) (220) Darllen 52.3 (60) 50.2 (60) Ysgrifennu 32.2 (40) 32.8 (40) Cyfanswm (400) (400) Mynediad Haf 2016 Prawf Cymedr Nos Iau Mehefin 2016 Cymedr Dydd Gwener Mehefin 2016 Nifer yr ymgeiswyr 230 ymgeisydd 389 ymgeisydd Gwrando 73.9 (80) 73.0 (80) Llafar (220) (220) Darllen 52.1 (60) 51.6 (60) Ysgrifennu 31.1 (40) 32.2 (40) Cyfanswm (400) (400) Mynediad Haf 2017 Prawf Cymedr Nos Iau Mehefin 2017 Cymedr Dydd Gwener Mehefin 2017 Nifer yr ymgeiswyr 210 ymgeisydd 371 ymgeisydd Gwrando 74.7 (80) 72.7 (80) Llafar (220) (220) Darllen 52.4 (60) 51.6 (60) Ysgrifennu 30.3 (40) 31.6 (40) Cyfanswm (400) (400) Ionawr 2015 Haf Dydd 2015 Haf Nos 2015 Llwyddo 149 (98%) 399 (95%) 258 (97.4%) Methu 3 (2%) 21 (5%) 7 (2.6%) Ionawr 2016 Haf Dydd 2016 Haf Nos 2016 Llwyddo 104 (97.1%) 380 (97.7%) 222 (96.5%) Methu 3 (2.8%) 9 (2.3%) 8 (3.5%) 33

35 2017 Mynediad Haf Dydd Cyfanswm ymgeiswyr: 371 Gradd Nifer Canran Llwyddo % Methu % 2017 Mynediad Haf Nos Cyfanswm ymgeiswyr: 210 Gradd Nifer Canran Llwyddo % Methu 9 4.3% Dyma enghreifftiau o waith ymgeiswyr o r prawf Ysgrifennu. Mynediad Dydd Rhan 1 Cerdyn Post Y sbardunau yn y cerdyn post i ymgeiswyr y dydd oedd: neithiwr, yfory, aros, traeth ac ofnadwy. Bu aros yn sbardun anodd i nifer o ymgeiswyr, fel y mae r enghreifftiau n ei ddangos. 34

36 Enghraifft 1 Dyma enghraifft ardderchog, yn defnyddio amrywiaeth o batrymau, a r sbardunau dan reolaeth lwyr. Cafodd faddeuant am ysgrifennu bywyd yn lle bwyd, ac felly derbyniodd y marc llawn. Enghraifft 2 Mae mwy o gamgymeriadau sylfaenol gan yr ymgeisydd nesaf. Nid yw r ymateb i r sbardun yn y gorffennol ( neithiwr ) yn dangos rheolaeth, nac ychwaith defnydd o r gair aros (yn ei gamddefnyddio fel ymadrodd enwol yn Saesneg, a stay ). Serch hynny, cafodd 14 allan o

37 Enghraifft 3 Mae r enghraifft olaf yn ffiniol, ac efallai wedi cael marc mwy hael na i haeddiant (12 allan o 20). Mae angen cryn ymdrech gan y darllenydd i ddyfalu beth mae n ceisio i ddweud. 36

38 Rhan 2 Portread Y sbardunau i r prawf Ysgrifennu yn yr arholiad Dydd oedd: Elen, teulu (un ferch), gwyliau nesa (Llundain), ddim yn gallu/medru (nofio), ddoe (mynd â r ci am dro), gwaith (nyrs). Baglodd nifer gyda r sbardun gwyliau nesa heb allu dweud ar ei gwyliau nesa ; byddai n berffaith dderbyniol cadw at ar wyliau wrth gwrs. Enghraifft 1 Mae r ymgeisydd hwn yn cadw at y patrymau cyfarfwydd, cywir, ac felly n cael marciau llawn am bob brawddeg. 37

39 Enghraifft 2 Mae mwy o wallau, a gwallau cystrawennol, gan yr ail ymgeisydd. Does dim un frawddeg gwbl gywir yma. Enghraifft 3 Mae r ymgeisydd hwn yn cael trafferth ffurfio brawddegau syml, cywir. Cafodd 2 farc trugarog am y frawddeg olaf, ond collodd farciau hawdd eu cael yn y brawddegau eraill. Mae n arwydd nad yw r patrymau wedi eu sefydlu n iawn, a bod angen adolygu n helaeth yma. Mynediad Nos Rhan 1 Cerdyn Post Y sbardunau yn arholiad y nos oedd: Sbaen, aros, ddoe, hedfan, yfory. Fel yn arholiad y dydd, achosodd aros drafferth i rai ymgeiswyr, yn ogystal â r problemau arferol gyda r gorffennol. Enghraifft 1 Cafodd yr ymgeisydd hwn 20 allan o 20. Does dim byd anarferol yn yr iaith a gynhyrchir, a phopeth o fewn cyrraedd ymgeiswyr ar y lefel hon. Mae n cadw at yr ymadroddion stoc, diogel ac felly n gwneud yn ardderchog. 38

40 Enghraifft 2 Dyma enghraifft lai llwyddianus. Mae r ail frawddeg sy n sôn am y tywydd yn gywir, ond mae n mynd ar gyfeiliorn wedyn, yn enwedig wrth geisio defnyddio r gorffennol. Anodd dyfalu beth mae n ceisio i ddweud tua diwedd y cerdyn. 39

41 Enghraifft 3 Methodd yr ymgeisydd hwn â chynnwys y sbardun hedfan o gwbl, felly mae n colli 3 marc. Does dim un frawddeg gywir yma, felly nid yw n cyrraedd y trothwy llwyddo. Mae angen cryn dipyn o adolygu yma cyn symud ymlaen i r lefel nesaf. Rhan 2 Portread Y sbardunau i r portread yn arholiad y nos oedd: Elis, byw (Pwllheli), anifail anwes (ci), gwaith (athro), i ginio ddoe (pysgod), ddim yn hoffi (pêl-droed). Enghraifft 1 Dyma enghraifft sy n cael y marciau llawn, heblaw am gamdreiglo yn Bwllheli. Enillodd yr ymgeisydd 19 allan o

42 Enghraifft 2 Mae gwall bach ymhob un o frawddegau r ymgeisydd hwn (heblaw r olaf) treiglo n bennaf, felly mae n colli un marc bob tro. Mae r cyfanswm ymhell uwchben y trothwy llwyddo. Nid yw r ymgeiswyr yn colli marciau am hepgor y to bach neu r heiffen o pêl-droed. Enghraifft 3 Mae hwn yn ymdrech dda, ond mae r frawddeg feddiannol wedi peri dryswch. Ni chosbir am bysgod/bysgodyn (dim ond un pysgodyn a welir yn y llun). 41

43 3. Sylfaen 2017 Gwelwyd gostyngiad yn nifer yr ymgeiswyr Sylfaen eleni. Mae r nifer mewn cromfachau petryal yn dangos faint o ymgeiswyr oedd yn dysgu ar gyrsiau o fewn y ganolfan honno. Dylid cofio bod y rhifau canolfan wedi newid ers 2016, yn dilyn yr ailstrwythuro. Lleoliad Canolfan Nifer Abertawe, Nedd, Port Talbot [25] D Prifysgol Abertawe Caerdydd [36] D Prifysgol Caerdydd Canolbarth Cymru a Sir Gâr [42] D Hugh Owen C4, Aberystwyth 12 D Grŵp NPTC, Y Drenewydd 6 D Celf o Gwmpas, Llandrindod 8 D Coleg Sir Gâr Gogledd Orllewin Cymru [25] D Prifysgol Bangor Gwent [48] D Coleg Gwent Morgannwg [29] D Prifysgol De Cymru Sir Benfro [14] D Preseli, Crymych Bro Morgannwg [3] D Llyfrgell y Barri Gogledd Ddwyrain Cymru [21] D Coleg Cambria, Glannau Dyfrdwy 5 D Coleg Cambria, Wrecsam Y Wladfa [3] D Y Wladfa 3 Ymgeiswyr Preifat [33] Cyfanswm 279 Dyma broffil yr ymgeisiaeth eleni: Cyfanswm Cofrestriad 2015 = 420 Cyfanswm Cofrestriad 2016 = 308 Cyfanswm Cofrestriad 2017 = 279 Proffil oedran (oedran ar Awst 31) Dan ac uwch 42

44 Mehefin Mehefin Mehefin Proffil Rhyw Gwryw Benyw Mehefin Mehefin Mehefin Proffil Rhanbarthol * Mehefin Mehefin Proffil Canolfannau Arholi 2017 ymlaen (canran yr ymgeisiaeth) Mehefin Allwedd Abertawe, Castell-nedd, Port Talbot Caerdydd Canolbarth Cymru a Sir Gaerfyrddin Gogledd Orllewin Cymru Gwent Morgannwg Sir Benfro Bro Morgannwg Gogledd Ddwyrain Cymru * Roedd tri ymgeisydd yng nghanolfan arholi 00553, sef Y Wladfa. Siarad Dyma sylwadau r Prif Arholwr: Safodd 279 o ymgeiswyr yr arholiad sy n ostyngiad ar 308 yn 2016 a gostyngiad sylweddol ar y 420 a safodd yn Marcio r prawf llafar Bu tîm o 9 yn marcio r prawf llafar. Marciodd pob un 5 ymgeisydd hadu cyn dod i r cyfarfod safoni marcwyr. Arweiniodd hyn at drafodaeth ystyrlon yn y cyfarfod. Lluniwyd cynllun marcio manwl ar gyfer cwestiynau 2 a 3 cyn y cyfarfod a gwnaed dau newid i r drefn arferol yn dilyn trafodaeth yn y cyfarfod, sef yn Rhan 2 Ateb Cwestiynau. Yn y gorffennol, tynnwyd 5 marc gan ymgeiswyr a soniodd am fwy nag un diddordeb wrth ymateb i r cwestiwn Dwedwch rywbeth am un o ch diddordebau chi. Penderfynwyd y dylid newid hynny i 3 marc. Yn ogystal â hynny, penderfynwyd peidio â dyfarnu marc o gwbl i ymgeiswyr a ymatebodd i r cwestiwn Beth fyddwch chi n ei wneud dros y penwythnos? yn yr amser gorffennol, gan ddehongli atebion yn y gorffennol fel camddealltwriaeth o r cwestiwn. Fel arfer, tynnir 6 marc am ateb yn yr amser anghywir. Ailwrandäwyd ar bob ymgeisydd a fethodd y prawf llafar neu a fethodd yr arholiad yn ei gyfanrwydd, neu a oedd yn ffinio, ar ôl adio marciau pob papur (60 o ymgeiswyr), a r 19 ymgeisydd oedd ar y ffin 43

45 rhwng Rhagoriaeth a Llwyddo, cyfanswm o 79. Ar y cyfan, mae r cyfwelwyr yn gwneud eu gwaith yn dda iawn ac yn broffesiynol dros ben. Rhan 1 Cyflwyno pwnc Y tri phwnc oedd Y Teulu, Gwaith a Gwyliau o r sampl a glywyd ymddengys fod y pynciau i gyd wedi profi n boblogaidd eleni. Mae r rhan fwyaf o r cyfwelwyr erbyn hyn yn aros tan y diwedd i ofyn y ddau gwestiwn, oni bai bod yr ymgeisydd yn amlwg angen cymorth. Mae hyn o gymorth mawr wrth farcio. Mae hyd yn oed y gweiniaid yn llwyddo i gyfathrebu ac yn ceisio amrywio patrymau a chystrawennau. Mae ôl gwaith paratoi amlwg ar y cwestiwn hwn. Rhan 2 Ateb cwestiynau O ran y cynllun marcio, tynnwyd tri marc os nad oedd dwy elfen yn yr ateb ond prin iawn, iawn yw r achosion hyn. Ni roddwyd unrhyw farciau os oedd angen cymorth i ddeall y cwestiwn. Mae n gwbl hanfodol bod pob cyfwelydd yn ymwybodol o hyn am fod rhai n cyfieithu neu n aralleirio n llawer rhy fuan, e.e. cyn ailadrodd y cwestiwn am yr ail dro hyd yn oed. Chwilir am gywirdeb yn y rhan hon. Gall y dull o gosbi am bob gwall ymddangos yn ffordd lem o farcio, ond rhaid cofio bod y cwestiynau hyn i gyd yn dod o fanc cwestiynau sydd ar gael i r ymgeiswyr a u tiwtoriaid. Mae n syndod cymaint o ddysgwyr sy n sgorio 0 am gwestiynau y dylen nhw fod wedi u hymarfer. Dyma sylwadau ar y pum cwestiwn: - Dwedwch rywbeth am un o ch diddordebau chi. Atebwyd y cwestiwn hwn yn dda ac elwodd ymgeiswyr eleni o 2 farc os oedden nhw wedi sôn am fwy nag un diddordeb, sy n eithaf cyffredin. Beth ddylech chi wneud i wella ch Cymraeg? Cafwyd problemau deall y cwestiwn hwn, ynghyd â ffurfio r gystrawen briodol i w ateb. Mae n amlwg bod rhai dysgwyr yn clywed y gair Cymraeg ac yn dweud unrhyw beth am y profiad o ddysgu Cymraeg, e.e. pam maen nhw n dysgu r Gymraeg neu rywbeth am eu dosbarth. - Dwedwch rywbeth am eich cymdogion. Cafwyd llawer o aralleirio yma gan yr arholwyr gan gyfeirio at y cymdogion fel y bobl drws nesaf. Cafodd ymgeiswyr gryn drafferth i fynegi enwau eu cymdogion y fewn patrymau cywir. - Beth fyddwch chi n ei wneud dros y penwythnos? Yn 2016, gofynnwyd y cwestiwn Beth fyddwch chi n ei wneud heno? ac ni chafwyd problemau n ateb. Ond eleni cafwyd nifer fawr o atebion yn y gorffennol cryno mae ymgeiswyr yn amlwg yn gwrando am air allweddol fel penwythnos heb dalu sylw i amser y ferf yn y cwestiwn. - Sut dych chi n cadw n heini? Atebwyd y cwestiwn hwn yn hyderus. Y gwall mwyaf amlwg oedd dweud cadw heini. Mae angen i diwtoriaid ddrilio r ymadrodd hwn. Yr unig sylw arall yw bod nifer o ymgeiswyr eisoes wedi ateb y cwestiwn hwn wrth drafod un o u diddordebau yn y cwestiwn cyntaf, ond mae hynny n gwbl dderbyniol. Wrth osod papurau, efallai y dylid osgoi gofyn y ddau gwestiwn hwn yn yr un flwyddyn. Rhan 3 Trafod Tabl Fy nheimlad yw bod y tabl yn heriol eleni yn enwedig ffurfio un o r cwestiynau a rhoi ateb cywir i r cwestiwn olaf. Cwestiynau 1 a 2 lle mae n rhaid i r ymgeiswyr ofyn cwestiynau i lenwi r bylchau yn y grid. Nodir hyn bob blwyddyn, ond mae n amlwg bod gwaith mawr i ni fel tiwtoriaid o hyd i sicrhau bod dysgwyr yn gallu ffurfio cwestiynau n gywir. Dylid atgoffa arholwyr i ateb y cwestiynau hyn mewn brawddegau llawn, er mwyn gosod esiampl i r dysgwyr ar gyfer y rhan nesaf. Cwestiwn 1 y cwestiwn i w holi oedd Pryd mae r tiwtor Sbaeneg ar gael? Cafwyd amrywiadau dirif i r cwestiwn hwn ond un camgymeriad annisgwyl oedd ynganu Sbaeneg fel Sbaneg, dylanwad y Saesneg. Cwestiwn 2 y cwestiwn i w holi oedd Beth yw rhif ffôn Enid Jones? Roedd y cwestiwn hwn yn cael ei ffurfio n llawer mwy boddhaol ond clywyd Beth yw rhif ffôn o/i Enid Jones? droeon. Cwestiynau 3, 4 a 5. Rhoddwyd 5 marc ar gyfer cael y ffaith yn gywir a 5 marc arall am gywirdeb. 44

46 Mae ymgeiswyr felly yn cael gael 0 neu 5+. Nid yw pob arholwr yn atgoffa r dysgwyr bod angen ateb mewn brawddegau llawn ac felly nid yw r ymgeiswyr hyn yn sgorio mwy na 5 marc fel arfer. Roedd y cwestiynau n llawer iawn mwy heriol na llynedd pan oedd hyd yn oed yr ymgeiswyr gwan yn cael y ffeithiau n gywir. Cwestiwn 3 Pwy sy n dysgu r dosbarth nofio? Nid oedd hwn yn gwestiwn heriol yn ffeithiol. Patrwm anghywir a glywyd yn aml oedd Enid Jones ydy dysgu r dosbarth nofio. Cwestiwn 4 Pa un yw r tiwtor rhata? Cafwyd y dryswch arferol rhwng rhata a druta. Cwestiwn 5 Pa diwtor sy ar gael ar ddydd Sul? Y cwestiwn hwn oedd y broblem gan fod yn rhaid i r dysgwyr ddehongli. Yr ateb cywir oedd Tom Dafis sydd ar gael bob penwythnos. Fodd bynnag, roedd canran uchel wedi nodi Sam Morris fel yr ateb ar ôl darllen ei fod ar gael bob bore (nid dydd Sul), eto n gweld un gair allweddol ac yn cael eu camarwain. Atebion Caeedig Fel yn y blynyddoedd blaenorol, y mae r ymgeiswyr yn gwneud yn dda iawn yn y cwestiwn hwn. Gwallau cyffredin Ymhlith y gwallau mwyaf cyffredin eleni, y mae: - Camynganu geiriau megis ŵyr a rhieni (wrth drafod y teulu) a Sbaeneg, - Defnyddio r arddodiad anghywir yn dilyn gweithio (gweithio am) wrth drafod gwaith, - Defnyddio r ymadrodd mwynhau n iawn yn hytrach na mwynhau n fawr, - Dweud o enw yn hytrach nag o r enw, - Hepgor mae ar ddechrau brawddegau - Defnyddio r gorffennol cryno yn hytrach na r amherffaith i drafod gwyliau r gorffennol, er na chosbwyd hynny gan mai lefel Sylfaen yw r arholiad. Roedd ystadegau r prawf Siarad yn is nag yn y gorffennol. Nid oedd unrhyw eitem na chwestiwn unigol wedi bod yn annheg, ond roedd cyfuniad o gwestiynau heriol wedi ymddangos yn Rhan 2, a hynny wedi gostwng y cymedr a r gwyriad safonol yn fwy nag yn = = = Trafodwyd papurau a phrofion Siarad ymgeiswyr ffiniol, a phenderfynodd y Cyfarfod Dyfarnu fod ymgeiswyr ar 238 marc yn cyrraedd lefel Llwyddo, a bod ymgeiswyr ar 318 marc yn cyrraedd lefel Rhagoriaeth. Mae r broses hon yn sicrhau tegwch i ymgeiswyr lle roedd y sbardunau wedi bod ychydig yn fwy heriol nag arfer. Gwrando Dyma r cynllun marcio a ddefnyddiwyd gan y marciwr: Ni fydd ymgeiswyr yn colli marciau am gamsillafu neu wallau eraill. Cynnwys yr atebion fydd yn cael ei farcio. Rhan 1 Negeseuon ffôn [24] [2 farc yr un] 1.1 Oddi wrth Ann Evans i Jonathan Williams [1 marc yr un - yn y drefn gywir] Mae hi eisiau/isio gwybod oes rhaid gweithio ar benwythnos? 45

47 1.3 faint o oriau yr wythnos? 1.4 faint dych chi n ei dalu? 1.5 Oddi wrth John Thomas i Catrin Hughes [1 marc yr un - yn y drefn gywir] Mae e eisiau ystafell yn y gwesty sy... Mae o isio ystafell yn y gwesty sy yn edrych dros y môr 1.7 gyda/efo bath 1.8 ar y llawr cynta 1.9 Oddi wrth Bethan i w thad [1 marc yr un - yn y drefn gywir] Mae hi eisiau iddo fe... Mae hi isio iddo fo godi r plant o r ysgol 1.11 rhoi swper iddyn nhw 1.12 mynd ag Aled i r wers biano Rhan 2 Eitem [24] [4 marc yr un] 2.1 c 2.2 ch 2.3 b 2.4 a 2.5 a 2.6 b Rhan 3 Deialog - llenwi ffurflen [32] 3.1 Enw r cwsmer Gareth Jones [1] 3.2 Cyfeiriad 9 Stryd y Capel [2] 3.3 Cod Post: LL4 7DB [2] 3.4 Rhif ffôn: [2] 3.5 Dyddiadau llogi o 5 Mawrth i 8 Mawrth [4] 3.6 Maint bws: Mawr [2] 3.7 Y cwsmer i gael y bws (ble) y tŷ [2] 3.8 Y cwsmer i gael y bws (pryd) 7.30 y bore [2] 3.9 Y cwsmer i adael y bws (ble) garej Llanaber [2] 3.10 Y cwsmer i adael y bws (pryd) 9.00 y nos [2] 3.11 Cwsmer yn teithio i: Birmingham [2] 3.12 Milltiroedd (tua): 400 [2] 3.13 Cost i r cwsmer: 240 [2] 3.14 Talu sut: Siec [2] 3.15 Sut mae wedi clywed am Cwmni Bysus Llanaber? trwy ffrind [4] Dyma sylwadau r marciwr: Derbyniwyd 279 o bapurau eleni a rhai dweud ar y dechrau bod y safon yn sicr yn codi n flynyddol. Dros y blynyddoedd mae r papurau gwan iawn wedi lleihau, ni chafwyd mwy na rhyw bedwar neu bump eleni, ac er efallai nad oedd cymaint wedi llwyddo i gael marciau llawn roedd y safon yn uchel ac yn adlewyrchu dysgu da a pharatoi trylwyr ar gyfer yr arholiad. 46

48 Rhan 1 Negeseuon ffôn Yr ail neges oedd wedi cael y mwya o atebion cywir a chanran helaeth wedi cael pob ateb yn gywir yma, er bod rhai wedi rhoi eisiau stafell nos Sadwrn nesa fel un o'r pethau roedd John Thomas eisiau. Dwedodd un fod angen gwesty gyda bar. Roedd y ddwy neges arall wedi achosi mwy o broblemau dyma rai o r atebion anghywir a dderbyniwyd: Neges 1: Oes rhaid gweithio o gwbl, ffonio i siarad am y gwaith glanhau, cadw n heini yn y gwaith, faint o medallions o r gwaith. Neges 3: oddi wrth Sian i Dad, mae problem gyda fi heddiw. Rhan 2 Eitem Heb os y cwestiwn oedd wedi achosi r problemau mwya yma oedd y trydydd: Ar raglen X-Factor roedd Gwenno Jenkins wedi dod... gyda nifer fawr yn cael hwn yn anghywir ac yn rhoi a) fel yr ateb cywir. Yr ail gwestiwn gyda r atebion mwya anghywir oedd cwestiwn 2 Dydd Sadwrn diwetha codon nhw... ac yna 4 Dim ond pum cân ganodd Gwenno yn y cyngerdd achos... gyda r atebion yn amrywio gydag atebion y ddau. Rhan 3 Ffurflen Roedd yr atebion yma ar y cyfan yn dda iawn. Roedd enw r cwsmer heb achosi gormod o broblemau na r cyfeiriad er bod nifer o un canolfan wedi rhoi r cyfeiriad ebost fel LL4 7DD. Atebion anghywir cyffredin dderbyniwyd i rai o r cwestiynau eraill oedd: Mai yn hytrach na Mawrth fel mis y llogi, teithio i weld teulu. Roedd nifer y milltiroedd wedi cael nifer o atebion amrywiol gan gynnwys: 200, 24, 180. Roedd y gost hefyd wedi cael atebion amrywiol gyda nifer wedi gweithio r swm allan ond yn anffodus yn anghywir. Dyma rai o r atebion dderbyniwyd: 390, 60, 150, 250, Roedd yr ystadegau n cadarnhau r sylwadau. Roedd y cymedr ar gyfer Rhan 1 eleni n debyg i r hyn a welwyd yn y gorffennol: 19.7 yn 2017, 19.6 yn Yn Rhan 2, roedd hi n amlwg fod eitem 2.4 wedi baglu nifer o ymgeiswyr. Dim ond 48% atebodd yn gywir, gyda 47% yn dewis (a) ar gam, fel y noda r marciwr. Roedd cymedr y rhan olaf yn uchel, fel yn y gorffennol 18.6 yn 2017 (18.9 yn 2016). Dyma gymhedrau r prawf dros y tair blynedd diwethaf: 2017 = = = 66.2 Darllen Ac eithrio yn Rhan 3 Darllen, ni fydd ymgeiswyr yn colli marciau am gamsillafu neu wallau eraill. Cynnwys yr atebion fydd yn cael ei farcio. Rhan 1 Erthygl [20] [4 marc yr un] 1.1 b 1.2 a 1.3 c 47

49 1.4 b 1.5 a Rhan 2 Hysbysiadau [20] [4 marc yr un] 2.1 Pa ddosbarth sy ddim yn neuadd y Ganolfan Hamdden? Nofio 2.2 Pwy sy ddim yn cael mynd i r cwrs ioga? Plant 2.3 Pam dych chi ddim yn gallu/medru gwneud y dosbarth dawnsio bol a r dosbarth nofio? Maen nhw ar yr un noson / Mae r ddau ar nos Lun. 2.4 Pa un yw/ydy r cwrs hira? Nofio 2.5 Pa gwrs sy n dechrau gynta? Zumba Rhan 3 Llenwi Bylchau [20] [2 farc yr un] 3.1 nhad 3.2 Ydyn 3.3 iddyn 3.4 Tair 3.5 Eisteddwch 3.6 flynedd 3.7 arno 3.8 Doedd 3.9 rhatach 3.10 wnaeth Dyma sylwadau r marciwr: Roedd y marciau n amrywio n fawr, gyda rhai ymgeiswyr yn methu a rhai n cael marciau llawn. Dyma r elfennau a berodd y drafferth fwyaf i ymgeiswyr: Rhan 1 Erthygl 1.1 Daeth Mari i Gymru I ddathlu 150 mlynedd taith y Mimosa 2. I ddysgu mwy am ei theulu 3. I ymarfer siarad Saesneg 4. I chwilio am gariad O bosib am fod y ymgeiswyr wedi eu llygadrythu gan y pennawd felly n ticio opsiwn (a). 1.5 Mae Mari a Dafydd y cysylltu â i gilydd dob dydd 2. unwaith yr wythnos 3. dwywaith yr wythnos 4. mis nesa Anodd dweud pam y perodd y cwestiwn hwn drafferth, gan fod yr ateb yn glir iawn yn y darn. 48

50 Rhan 2 Hysbysebion Cafodd llawer drafferth i esbonio pam nad oedd yn bosibl gwneud y dosbarth bol a r dosbarth nofio. Prin iawn oedd yr ymgeiswyr a ddefnyddiodd ar yr un pryd. Rhoddwyd y marciau, fodd bynnag, i r rhai a lwyddodd i fynegi r un syniad mewn geiriau eraill (e.e. mae dawnsio bol nos Lun a mae nofio ar nos Lun). Cafodd rhai drafferth gydag eitem 2 (Pwy sy ddim yn cael mynd i r dosbarth ioga?). Ni roddwyd marc cywir i oedolion yn unig sy n cael mynd, ond rhoddwyd y marciau i blant/pobl ifanc (ac amrywiadau ar hynny). Rhan 3 Llenwi r Bylchau Dyma r elfennau iaith a berodd y drafferth fwyaf: 3.2 Ydyn/ ydy 3.3 Iddyn nhw/ I nhw 3.6 blynedd/blynyddoedd/blynyddau/mlynedd 3.9 Rhatach/rhadach 3.10 Wnaeth/wnaethon Mae r data fesul eitem yn cadarnhau sylwadau r marciwr. Roedd eitemau 2 a 4 yn Rhan 1 (Erthygl) ychydig yn is (ffactor hygyrchedd 0.75). Yn eitem 2, roedd gwrthdynnwr (b) wedi denu 15% o r ymgeiswyr, a denwyd 14% gan ateb (c) wrth ateb eitem 4. Roedd y ffactor hygyrchedd i bob eitem yn Rhan 2 yn uchel iawn. Wrth lenwi r bylchau, dyma r eitemau mwyaf heriol a r ffactor hygyrchedd mewn cromfachau: 3.2 (0.56), 3.6 (0.58), 3.9 (0.64) a 3.10 (0.56). Gellir cymharu cymedr 2017 â r gorffennol: 2017 = = = 50.4 Ysgrifennu Dyma sylwadau r marcwyr: Rhan 1 Neges Yn gyffredinol roedd safon yr ymgeiswyr yn dda; roedd ambell un yn ardderchog, ychydig yn wan iawn. Roedd treigladau yn broblem eithaf cyffredinol, a llawer yn anghofio rhoi yn o flaen berf (mae e n mynd) ac ansoddair (mae e n ddrud). Roedd ambell un yn camsillafu geiriau oedd yn y papur arholiad. Gwelwyd nifer yn defnyddio ti a chi o fewn y nodyn. O r sawl ddefnyddiodd ti yn gywir, roedd yn amlwg bod nifer heb ddysgu os gweli di n dda. Dyma restr o r camgymeriadau a welais dro ar ôl tro: - Yn anfoddus - Mae flin/ddrwg da fi - ar ddeg o gloch - bod mae - bydd mae - prynnu - fy yn lle fi, ac fel arall - nhw yn lle ni - bydden ni yn lle byddwn ni - os gwelch yn dda 49

51 - yr o flaen cytsain yr pentre - Gorfenaf - cyrraedd yn Llundain - a r yn lle ar, ac fel arall - parti am hi - Paid ddweud i... - Mae Gareth pedwar deg oed - Mae Rachel yw trideg - Fasech chi/ Fyddwch chi yn lle Wnewch chi? - bydd e n trideg oed - mae hi ddim yn gwybod - helpu yn lle help - bwyta ac yfed yn lle bwyd a diod Ysgrifennodd nifer o ymgeiswyr lawer gormod ac o ganlyniad wedi gwneud llawer mwy o gamgymeriadau. Rhan 2 Darn yn y Gorffennol Mae gan yr ymgeiswyr ddewis o ddau bwnc. Gofynnir iddyn nhw ysgrifennu darn yn y gorffennol am y digwyddiad ar ffurf adroddiad / erthygl felly disgwylir i r ymgeiswyr ysgrifennu yn y person cynta (unigol a lluosog). Roedd bron pawb wedi gwneud hynny ond roedd 2 ymgeisydd wedi camddeall gofynion y dasg oedd yn gofyn iddyn nhw ysgrifennu am eu hoff athro / athrawes yn yr ysgol. Ailadroddon nhw gynnwys y cwestiwn. Roedd disgwyl i r ymgeiswyr ysgrifennu tua 75 gair. Cosbwyd y rhai oedd wedi ysgrifennu llawer llai na hynny. Roedd rhai wedi ysgrifennu llawer gormod a rhai, o r herwydd, wedi gwneud llawer mwy o wallau. Roedd llawer o fanylion, a geirfa, ar y poster (rhyw gair), hefyd roedd geirfa yn y cwestiwn ei hunan, serch hynny, roedd llawer yn gwneud gwallau wrth eu defnyddio / copïo. Roedd bron pawb wedi cyfeirio at y rhan fwyaf o r manylion ar y poster. Wrth ysgrifennu am eu hoff athro/athrawes ychydig oedd wedi defnyddio r frawddeg bwysleisiol. Roedd y rhan fwyaf a ddewisodd ysgrifennu am y daith gerdded wedi gwneud hynny n dda ond roedd llawer iawn yn sôn am y gerdded yn hytrach na r daith gerdded a llawer yn gwneud gwallau wrth geisio dweud Gorffennaf y cyntaf neu y cyntaf o Orffennaf. Dyma rai gwallau cyffredin: - Camgopïo geiriau o r papur. - Codi arian i yn lle codi arian at (er bod codi arian at ar y papur). - Defnyddio r amherffaith neu r presennol yn lle r gorffennol. - Yn y Gogledd, es i / ces i fwynhau yn lle gwnes i fwynhau. - Gwallau wrth geisio dweud there was/were e.e. roedd hi n llawer o bobl yn cerdded. - Terfyniadau berfau ac arddodiaid e.e. iddyn ni. - Terfyniad lluosog berf gydag enw lluosog e.e. cerddon llawer o bobl. - Llawr yn lle llawer. - Genidol, e.e. yn y ganol y dre (er bod canol y dre ar y papur), Yr Ambiwlans Awyr Cymru (er bod Ambiwlans Awyr Cymru ar y papur). - Wedi blino n iawn. - Ddim yn treiglo ansoddair ar ôl n/yn e.e.mae e n da. - Hyfred - Llawer ddim yn treiglo ar ôl i ac o. - Amharod i ddefnyddio collnod a y, o y, i y. - Y gorffen yn lle y diwedd. - Rhif + pobl e.e. dauddeg pobl. - Digon yn lle llawer. - Roedd hwyl gyda ni yn lle cawson ni hwyl. - Nawr o gloch yn lle naw o r gloch. 50

52 - Ar ôl yn lle wedyn. - n + wedi e.e. ro n i n wedi blino. - eto yn lle hefyd. - Llawer iawn yn camsillafu tywydd. - Gwallau wrth ddefnyddio r gorffennol cerddedais i, dechrauon ni. Roedd rhai n llwyddo cael marc da er bod y darn yn wallus a ddylai fod mwy o bwyslais ar gywirdeb? Sawl un yn ysgrifennu mewn pensil er bod y canllawiau yn dweud y dylid defnyddio pen. Ar y cyfan eleni roedd y safon yn dda. Ychydig oedd wedi ysgrifennu n wallus iawn gyda rhai brawddegau annealladwy. Roedd yr ystadegau n debyg iawn i ystadegau r gorffennol. Dyma r cymhedrau dros y tair blynedd diwethaf: 2017 = = = 41.0 Ystadegau Nifer yr Ymgeiswyr Gwrando (80) Llafar (200) Darllen a Llenwi Bylchau (60) Ysgrifennu (60) Cyfanswm (400) Nifer a chanran wedi cael Rhagoriaeth % % % Nifer a chanran wedi cael Llwyddo % % % Nifer a chanran wedi methu % % % 2017 Sylfaen Cyfanswm ymgeiswyr: 279 Gradd Nifer Canran Rhagoriaeth % Llwyddo % Methu 31 11% Dyma enghreifftiau o bapurau Ysgrifennu r ymgeiswyr, gyda rhai sylwadau arnynt. Rhan 1 Ysgrifennu neges Y sbardunau oedd: i. Mae eich ffrind yn cael pen-blwydd mawr cyn hir, a dych chi n trefnu parti heb ddweud wrth eich ffrind. Ysgrifennwch neges yn gwahodd pobl eraill. neu: ii. Mae cyfarfod pwysig cyn hir yn y gwaith, dych chi ddim yn gallu mynd. Ysgrifennwch at gydweithiwr yn gofyn iddo/iddi fynd yn eich lle. neu: 51

53 iii. Mae teulu o America n dod i aros gyda chi. Ysgrifennwch atyn nhw i drefnu pryd a ble i gwrdd/gyfarfod. Rhoddir marc am y meini prawf canlynol: cywirdeb, ystod, geirfa a phriodoldeb y cynnwys. Enghraifft 1 Mae r ymgais hon yn llwyddo i gyfathrebu neges, er bod angen cryn ymdrech gan y darllenydd i ddehongli r hyn a fwriadwyd. Mae r gwallau n ymyrryd â r cyfathrebu, a chafodd yr ymgeisydd 11 allan o 24 am y cynnig hwn. 52

54 Enghraifft 2 Mae hon yn enghraifft debyg, ac fel llawer o ymgeiswyr yn cael trafferth ffurfio brawddeg fel Peidiwch dweud wrth neb.... Cafodd gyfanswm o 13 allan o 24. Enghraifft 3 Mae hon yn ymdrech well o lawer, a r ymgeisydd yn defnyddio amrywiaeth o gystrawennau n gywir. Dim ond manion sy n anghywir. Cafodd yr ymgeisydd gyfanswm o 23 allan o

55 Rhan 2 Darn yn y Gorffennol Naill ai: i. Aethoch chi ar daith gerdded i godi arian/pres at achos da n ddiweddar. Ysgrifennwch ddarn am y daith i r papur lleol. Cyfeiriwch at fanylion yn yr hysbyseb yma. TAITH GERDDED O ganol y dre i Fryn Castell ac yn ôl. Tua 7 milltir. Dechrau am 9 y bore 1 Gorffennaf. Codi arian/pres at Ambiwlans Awyr Cymru. Croeso i bawb! Edrychwch ar y wefan am fanylion. neu: ii. Mae eich papur bro n gofyn i bobl ysgrifennu rhywbeth am eu hoff athro/athrawes yn yr ysgol. Ysgrifennwch ddarn gan gyfeirio at fanylion yn yr hysbyseb. PWY OEDD EICH HOFF ATHRO/ATHRAWES? Mae papur Y Cwm eisiau clywed hanes eich hoff athro/athrawes pan oeddech chi yn yr ysgol. Beth dych chi n ei gofio? Pam roedd e/o n athro da?/pam roedd hi n athrawes dda? Anfonwch eich darn drwy e-bost i cystadleuaeth@papurycwm.org Dyddiad cau: 1 Gorffennaf. Yr un meini prawf asesu a ddefnyddir yn y ddwy ran, ond mae r pwysoli ar gyfer yr ail ran yn uwch. Enghraifft 1 Mae r ymgeisydd hwn yn defnyddio r gorffennol yn llwyddiannus, yn amrywio r person ac yn defnyddio r amherffaith yn briodol. Cafodd gyfanswm o 34 allan o 36 am y cynnig hwn. Mae n cadw at batrymau cyfarwydd, eithaf syml ond yn eu defnyddio n gwbl briodol. 54

56 Enghraifft 2 Mae r ymgais hon yn cyflawni r dasg, ond yn cynhyrchu mwy o wallau. Cafodd 29 allan o 36 am y cynnig hwn. Mae r cynnwys yn briodol, ac nid yw r gwallau n ymyrryd â dealltwriaeth y darllenydd na bwriad y neges. 55

57 4. Canolradd 2017 Gwelwyd gostyngiad sylweddol yn niferoedd yr ymgeiswyr yn 2017, nifer a oedd yn debyg i niferoedd Mae r nifer mewn cromfachau petryal yn dangos faint o ymgeiswyr oedd yn dysgu ar gyrsiau o fewn y ganolfan honno. Dylid cofio bod y rhifau canolfan wedi newid ers 2016, yn dilyn yr ailstrwythuro. Lleoliad Canolfan Nifer Abertawe, Nedd, Port Talbot [15] D Prifysgol Abertawe Caerdydd [11] D Prifysgol Caerdydd Canolbarth Cymru [19] D Adeilad Hugh Owen 5 D Y Trallwng 4 D Coleg y Drindod Dewi Sant, Caerfyrddin Gogledd Orllewin Cymru [31] D Prifysgol Bangor Gwent [18] D Coleg Gwent Morgannwg [21] D Prifysgol De Cymru Sir Benfro [9] D Abergwaun Gogledd Ddwyrain Cymru [2] D Coleg Cambria, Wrecsam 2 Ymgeiswyr Preifat [24] Cyfanswm 150 Mae patrwm yr ymgeisiaeth, o ran proffil oedran, rhyw a r rhanbarthau n debyg iawn i r hyn a welwyd dros gyfnod o flynyddoedd. Fodd bynnag, dylid nodi bod dau ymgeisydd heb sefyll y Prawf Siarad, a dau ymgeisydd heb gyflwyno Tasg Sgwrsio eleni mae hynny n effeithio ar yr ystadegau a r cymhedrau. Dyma r niferoedd a safodd dros y tair blynedd diwethaf: Cyfanswm Cofrestriad 2015 = 159 Cyfanswm Cofrestriad 2016 = 199 Cyfanswm Cofrestriad 2017 = 150 Proffil oedran (oedran ar Awst 31) Dan ac uwch Mehefin

58 Mehefin Mehefin Proffil Rhyw Gwryw Benyw Mehefin Mehefin Mehefin Proffil Rhanbarthol * Mehefin Mehefin Proffil Canolfannau Arholi 2017 ymlaen Mehefin Allwedd Abertawe, Castell-nedd, Port Talbot Caerdydd Canolbarth Cymru a Sir Gaerfyrddin Gogledd Orllewin Cymru Gwent Morgannwg Sir Benfro Bro Morgannwg Gogledd Ddwyrain Cymru Siarad Dyma sylwadau r Prif Arholwr: Bu tîm o 10 o arholwyr yn marcio r cyfweliadau llafar eleni a hoffwn ddiolch iddynt am eu gwaith trylwyr. Bu pob arholwr yn marcio sampl bach o ymgeiswyr (pawb yn marcio r un rhai, cyn dod ynghyd gyda r Prif Arholwr a r Swyddog Arholiadau i gyfarfod safoni). Defnyddiwyd system o farcio dwbl, felly roedd prawf pob ymgeisydd yn cael ei farcio gan ddau arholwr a r marc cyfartalog yn cael ei ddyfarnu. Ailfarciodd y Prif Arholwr brofion ymgeiswyr oedd yn methu r arholiad yn ogystal ag ymgeiswyr oedd yn ffinio, h.y. y rhai oedd o fewn 1.5 pwynt canran y naill ochr neu r llall i r ffin rhwng Rhagoriaeth a Llwyddo neu o fewn 1.5 pwynt canran i r ffin rhwng Methu a Llwyddo. Lle roedd gwahaniaeth rhwng y marciau a roddwyd gan y ddau arholwr gwahanol, petai derbyn y naill farc neu r llall yn arwain at ddyfarniad gwahanol, cafodd y profion hynny eu hailfarcio hefyd gan y Prif Arholwr. Roedd y cyfan o r cyfweliadau wedi eu recordio n ddigidol a u trosglwydo i wefan ddiogel gan swyddogion yn y canolfannau arholi eto eleni. Roedd y recordiadau i gyd o ansawdd da a r cyfan yn hwylus i w cyrchu gan bob marciwr trwy wefan ddiogel CBAC. Diolch hefyd i r llu o gyfwelwyr fu n cynnal y profion llafar ar hyd a lled y wlad a thu hwnt! Unwaith eto eleni, llwyddodd y mwyafrif llethol i greu awyrgylch mor hamddenol a naturiol ag sy n bosib o dan amgylchiadau cynnal arholiad. Mae recordiadau fideo o gyfweliadau enghreifftiol ar gael ar wefan CBAC ac mae r rhain yn sicr yn adnodd gwerth chweil o ran cynnig arweiniad i gyfwelwyr, yn ogystal â chynorthwyo dysgwyr sy n paratoi i sefyll yr arholiad. Tasg y cyfwelwyr yw arwain sgyrsiau naturiol, gan roi digon o gyfle i r ymgeiswyr arddangos eu gallu i ddefnyddio amrywiaeth o gystrawennau ac amserau r ferf, i ryngweithio n effeithiol a chynnig ymatebion estynedig. Mae r 57

59 rhan fwyaf yn llwyddo i wneud hynny n rhagorol ac yn dilyn trywyddau sy n codi yn ystod y sgwrs yn hytrach na dibynnu n ormodol ar restr o gwestiynau gosod wedi eu paratoi ymlaen llaw. Y tri dewis yn Rhan 1 eleni oedd: Pwnc 1: Mae ymarfer corff yn fwy pwysig na bwyta n iach. Pwnc 2: Dyddiau ysgol = dyddiau da? Pwnc 3: Mae safon rhaglenni teledu wedi mynd i lawr. Nodir y canrannau a ddewisodd bob pwnc. Roedd yr ymgeiswyr cryfaf yn gallu mynegi barn ar y pwnc yn groyw, yn cyfeirio at ffeithiau neu brofiadau personol wrth gyflwyno neu gefnogi eu safbwynt ac yn ychwanegu sylwadau ar wrth-ddadl, gan dangos dealltwriaeth o safbwyntiau gwahanol. Mae n werth i ymgeiswyr ymarfer ar gyfer y dasg hon gan anelu at gyflawni r uchod, ac wrth ddewis pwnc, mae n werth ystyried a sicrhau bod ganddynt ddigon i w ddweud ar y pwnc hwnnw a barn i w mynegi. Yn Rhan 2 (y sgwrs gyffredinol), roedd nifer o r ymgeiswyr yn llwyddo i siarad yn fyrlymus ac yn hyderus, defnyddio amrywiaeth priodol o eirfa, cystrawennau ac amserau r ferf, a hynny heb lawer o wallau, cymryd eu tro yn ddidrafferth o fewn sgwrs, gan ymateb i gwestiynau a sylwadau r cyfwelydd a chynnig nifer o ymatebion estynedig, ynganu clir a chywir. Dangosodd yr ymgeiswyr a gyrhaeddodd lefel Rhagoriaeth yn y prawf llafar feistrolaeth o r iaith ar lefel uchel ar draws y gwahanol nodweddion hyn. Roedd mwyafrif llethol wedi cyrraedd lefel briodol ac wedi llwyddo yn y prawf hwn a r arholiad cyfan. Roedd llawer yn gryf yn rhai o r agweddau uchod tra bod gwendidau mewn rhai eraill, e.e. rhai n cyfathrebu n effeithiol trwy siarad yn hyderus a byrlymus ond ag ystod gyfyng o adnoddau iaith neu n wallus wrth eu defnyddio tra bod eraill yn fwy petrusgar, ond yn arddangos meistrolaeth ar ystod eang o iaith ac yn ei defnyddio n gywir. Dyma restr o rai o r gwallau cyffredin eraill a nodwyd rhai sy n tueddu i fod yn gyffredin o flwyddyn i flwyddyn ac y mae gwerth i ddarpar-ymgeiswyr Canolradd y dyfodol a u tiwtoriaid roi sylw iddynt: Methiant i osod berf yn y man priodol ar ddechrau brawddeg, a hynny n fwy cyffredin wrth gyfeirio at y trydydd person. Bydd y ferf yn cael ei hepgor, ei chamleoli, neu ei chamddefnyddio, e.e. Fy mab ydy deg oed ; Fy merch yn... ; fy ngŵr, mae e n gweithio yn..., Llawer o raglenni, maen nhw n ddiflas.... Camddefnyddio amserau r ferf cymysgu amserau r gorffennol (yr amherffaith, wedi a r gorffennol syml) a rhai n defnyddio r presennol wrth siarad am y gorffennol; Cymalau dw i n meddwl bod mae..., Dw i n meddwl... ydy pwysig. Trafferthion gyda r yn traethiadol ei hepgor, ei ychwanegu heb fod angen a chamdreiglo ar ei ôl. Er gwaetha r rhestr o wallau, rhaid pwysleisio bod y rhan fwyaf o ymgeiswyr wedi cyrraedd safon uchel. Tasg sgwrsio Dyma sylwadau r marciwr: Roedd y safon yn eitha cyson a gwastad drwyddi draw. Cryfderau: cyflwyniadau graenus a phriodol, holi deallus a chywir, yr ymgeisydd yn dangos diddordeb yn yr hyn a ddywedir ac yn ymateb a rhyngweitho n briodol. Gwendidau: petruster ar ran y dysgwr i lywio r sgwrs. Er enghraifft, dysgwr yn cychwyn y sgws drwy ddweud ei fod am siarad am ei deulu a r siaradwr rhugl wedyn yn holi r cwestiynau. Cafwyd amryw o enghreifftiau o ddarllen sgript. Mae n hollol amlwg bod hyn yn digwydd oherwydd diffyg naturioldeb a dilyniant y sgwrs cyfres o gwestiynau digyswllt a diffyg ymateb. Dim ond un neu 58

60 ddwy enghraifft a gafwyd lle na ofynnodd yr ymgeisydd yr un cwestiwn a r siaradwr rhugl yn cymryd yr awenau ac arwain y sgwrs. Roedd ambell ffeil sain yn fyr iawn. Ieithyddol: Yr un gwallau a welir o flwyddyn i flwyddyn. - Y frawddeg bwyslais, e.e. Dw i n Ifan Mae hi n Siân, gyda fi heddiw ydy fy ffrind. - Ffurf y cwestiwn yn wallus. - Ffurfio amser y ferf yn wallus e.e. Lle est ti mynd? Es i mynd Do n i ddim hoffi Fyddwch chi n fynd? Hoffech chi n byw yn...? Ble wyt ti n wneud cyn ymddeol? Pwy sy n chwaraewr gorau yn y byd? - Diffyg amrywiaeth yn amser y ferf e.e. yr holl gwestiynau yn yr amser presennol. - Anghofio r ferf ar ddechrau brawddeg yn y gystrawen Gymraeg, e.e fy mrawd wedi hoffi pêldroed. - Defnyddio r arddodiad anghywir, e.e. Mae hi n byw wrth yma. - Heb feistroli r gystrawen ar ôl cyn ar ôl. - Cymysgu gwybod a nabod, e.e. gwybod yr ardal/y dref ayb. - Cymysgu ti a chi yn yr un frawddeg, e.e. Dych chi n mwynhau dy waith? - Cymysgu r amser perffaith ac amherffaith. - Llawer yn cymysgu rhwng blwydd a blynedd. - tri/dau oed yn eitha cyffredin. Roedd y cymedr i r Dasg Sgwrsio n debyg i r gorffennol: 2015 = = = 43.5 Gwrando Dyma r cynllun marcio a ddefnyddiwyd gan y marciwr: Ni chosbir camsillafu/gwallau eraill yn y prawf hwn (ac eithrio r llenwi bylchau). Does dim angen brawddegau llawn. 1. Deialog [32] 1. Faint o bobl sy n gweithio yn y Llew Gwyn? [4] 4 / pedwar. 2. Pam does dim rhaid i Dewi adael Llanaber? [4] Mae e wedi cael swydd arall yn y pentre. 3. Pam mae Dewi n synnu bod y busnes yn gwneud mor dda? [4] Achos bod dim llawer o arian/bres gan bobl yr ardal. 4. Beth yw prif reswm Dewi dros adael y dafarn? [4] Yr oriau hir. 5. Pam mae John (mab Dewi) yn brysur bob nos Lun? [4] Fe sy n coginio, ac mae noson stêc a sglodion boblogaidd ar nos Lun. 6. Beth mae Dewi eisiau i r tafarnwr newydd ei wneud? [4] Parhau i adael i gymdeithasau lleol ddefnyddio r ystafell gefn am ddim. 59

61 7. Pa newyddion 'da' ddaeth allan o r daith i Iwerddon? [4] Enillon nhw r gystadleuaeth dartiau. 8. Pam mae Dewi n eitha siŵr y byddan nhw n gallu gadael erbyn y Nadolig? [4] Achos bod llawer o bobl wedi bod i weld y lle. 2. Bwletin newyddion [28] 1. Beth mae n rhaid i bobl Port Talbot ei wneud? [4] Aros yn eu cartrefi a chadw ffenestri ar gau. 2. Pwy gafodd ei anafu yn y mynyddoedd? [4] Aelod o r tîm achub. 3. Am beth roedd y rhan fwya o bobl yn protestio yn Aberystwyth? [4] Yn erbyn penderfyniad i gau uned ddamweiniau yn yr ysbyty lleol. 4. Faint o ysgolion Cymru sy ar gau heddiw? [4] Dim. 5. Pam mae 60,000 o bobl yn hapus? [4] Maen nhw wedi cael tocynnau i gyngerdd Beyonce. 6. Faint o fedalau enillodd seiclwyr Cymru ym Mhencampwriaethau r Byd ddoe? [4] 2 7. Ble bydd y tywydd gorau yfory? [4] Y Gogledd. Dyma sylwadau r marciwr: Mae r amrediad marciau yn dangos bod rhai yn cael y prawf hwn yn anodd ac eraill yn ennill marciau llawn. Roedd y mwyafrif wedi talu sylw i r geiriau gofynnol Sut, Pam, Beth, Faint ac wedi ateb yn briodol. Y prif wallau oedd peidio ag ateb y cwestiwn ar ei ben ac anwybyddu gofynion y cwestiwn, e.e. Cwestiwn 7 yn y Bwletin Newyddion: Ble bydd y tywydd gorau yfory? a r ateb Bydd hi n heulog yn y gogledd. Yn eitem 4 yn y ddeialog, er bod y gair prif mewn llythrennau bras, yn aml cafwyd rhestr o resymau. Derbyniwyd sawl papur lle roedd hi n anodd a thrafferthus darllen rhai atebion oherwydd yr holl flerwch a r croesi allan. Hoffwn annog yr ymgeiswyr i ddefnyddio tudalen wag i wneud nodiadau cyn trosglwyddo r ateb i r papur. Roedd yr eitemau n weddol gyson ond yr eitemau mwyaf heriol oedd 1.6 (ffactor hygyrchedd 0.37), sef esbonio beth roedd Dewi eisiau i r tafarnwr newydd ei wneud. Roedd yr atebion i r Bwletin Newyddion yn well, a phob eitem yn uwch na 0.5 o ran hygyrchedd. Eitemau 2.2 a 2.3 oedd yr isaf. Roedd y cymedr ar gyfer y prawf Gwrando ychydig yn is nag yn y gorffennol, ond gan fod nifer yr ymgeiswyr yn is, nid yw hyn yn arwyddocaol, ac mae n cyfateb i r patrwm a welwyd yn y prawf Darllen. Nodir cymhedrau r prawf Gwrando dros y tair blynedd diwethaf isod: 2015 = = =

62 Darllen Dyma r cynllun marcio a ddefnyddiwyd gan y marciwr: 1. Erthygl [20] 1. Ym mha fath o le byddan nhw n aros? [4] Bydd Dafydd yn aros mewn pabell a Siân yn aros mewn gwesty. 2. Beth byddan nhw n ei wneud gyda r nos? [4] Bydd Dafydd yn darllen a Siân yn gwylio sioe yn y gwesty. 3. Beth byddan nhw n ei wneud ar lan y môr? [4] Bydd Dafydd yn pysgota a Siân yn gorwedd ar y traeth. 4. Pa fath o frecwast byddan nhw n ei gael fel arfer? [4] Bydd Dafydd yn cael dim byd ond paned o de, a Siân yn cael brecwast wedi ei goginio. 5. Pa ieithoedd byddan nhw n eu siarad yn ystod y gwyliau? [4] Bydd Dafydd yn siarad Ffrangeg a Chymraeg; bydd Siân yn siarad Saesneg a Chymraeg. [rhaid cyfeirio at y Gymraeg i gael marc llawn] 2. Negeseuon E-bost [20] 1. Prif reswm Aled ap Hywel dros anfon neges yw/ydy... c. chwilio am bobl i weithio n rhan amser 2. I gael gwybodaeth am ddigwyddiadau r clwb, dylai pobl... a. edrych ar y we 3. Mae Ifan yn chwilio am swydd newydd achos... b. dydy e ddim eisiau gweithio yn y llyfrgell 4. Mae Ifan eisiau gwybod... d. beth yw r oriau gwaith 5. Mae Ifan eisiau gwneud yn siŵr fod ei bennaeth... c. ddim yn clywed ei fod eisiau gadael 3. Llenwi bylchau 1. ar 2. fath 3. mae/bydd 4. o r 5. awr 6. haws 7. bod/fod 8. hynaf/henaf [dim angen f ] 9. ddim/byth 10. fodd 11. mhlant 12. dyn/dydyn 13. eu 61

63 14. Ydy 15. un 16. Gwela/Wela 17. tocynnau 18. mai/taw 19. ohonon 20. i Dyma sylwadau r marciwr: Roedd safon tasgau 1 a 2 ar y papur hwn yn foddhaol a r bai mwyaf oedd bod ymgeiswyr yn copïo air am air o r testun. Y bylchau a barodd yr anhawster mwyaf oedd: haws, un, mai ac i. Wrth ddadansoddi r data fesul eitem, canfuwyd mai eitem 5 yn nhasg 1 oedd anoddaf (0.73). Yn nhasg 2 (amlddewis), yr eitem gyntaf a faglodd nifer. Dewisodd 21.3% o ymgeiswyr ateb (a) yn lle ateb (c). Roedd y lleill yn uchel (dros 0.8 o ran ffactor hygyrchedd). Dyma faint ddewisodd yr atebion cywir: 2.1 = 70.3% 2.2 = 85.3% 2.3 = 94.7% 2.4 = 82.0% 2.5 = 88.7% Yn Rhan 3 (Llenwi Bylchau), dyma r eitemau a barodd drafferth, a u ffactorau hygyrchedd: 3.6 (0.42), a 3.19 (0.45). Yr hawsaf oedd eitem 3.2 (0.95) ac eitem 3.5 (0.99). Ni chanfuwyd bod yr un cwestiwn wedi bod yn annheg ac ni fu angen dileu eitemau yn y prawf. Mae r cymedr i r prawf ychydig yn is nag yn y gorffennol; nododd y Prif Arholwr fod rhai ymgeiswyr wedi sgorio n is na r disgwyl yn y profion goddefol eleni = = = 49.6 Ysgrifennu Dyma sylwadau r marciwr: 150 o ymgeiswyr eleni, gostyngiad sylweddol yn y niferoedd. Yn gyffredinol, roedd y safon yn weddol gyson ac amrediad marciau trwch yr ymgeiswyr o gwmpas y canol. Yn yr adroddiad hwn, rwyf am ganolbwyntio ar y gwallau ieithyddol mwyaf cyffredin, oherwydd mai r un gwallau sylfaenol a welir bob blwyddyn a r ateb, siŵr o fod, ydy targedu r gwallau hyn mewn gwersi er mwyn codi safon gwaith ysgrifennu r ymgeiswyr. Mae rhai ymgeiswyr yn ysgrifennu llith, ymhell dros nifer geiriau y gofynnir amdano nhw ac eraill yn rhy fyr. Dyma rai gwallau amlwg: - Ffurf y ferf / terfyniadau / anghofio berf ar ddechrau brawddeg (cyfieithu llythrennol); Rhaid sicrhau bod y gystrawen ferfol yn gadarn yn ogystal â r terfyniadau cywir, e.e. Roedd y tatws sych iawn, Roedd y gwasanaeth ddim yn ddrwg, Bwytais fy nghydweithiwr(!), Bydda ni n mynd, Byddyn nhw, Basa i n ddysgu nhw, Dylwn ni n wneud, Fy merch yn byw yn... - Defnyddio amseroedd anghywir y ferf yn enwedig wrth ddefnyddio r amherffaith yn hytrach na r perffaith, e.e. Bob haf aethon ni i... - Y frawddeg bwyslais yn enwedig gyda gradd eithaf yr ansoddair, e.e. mae r Wyddfa yn mynydd uchaf Cymru. - Y frawddeg enwol, e.e. bod byddech chi, bod mae, bod dylwn i. 62

64 - Camddefnyddio arddodiaid, e.e. yn enwedig i ac am i gyfieithu for. - Y gystrawen ar ôl cyn wedi ar ôl, e.e. ar ôl dw i wedi gorffen. - Y genidol, e.e. y gogledd Cymru, dathlu y penblwydd fy ngwraig, y wefan Ambiwlans Cymru, y Bont Hafren. - Ffurf ymadrodd a phriod-ddull, e.e. Dw i n wrth fy modd, O fore tan y noswaith. Y Llythyr Roedd y papurau n deg ac yn cynnig digon o amrywiaeth. Er bod ymgais ar bob un o r dewisiadau, llythyr 1 neu 2 oedd dewis y mwyfrif llethol. Roeddwn yn chwilio am y defnydd cywir o amser gorffennol, presennol ac amodol y ferf. Ar y cyfan roedd y safon yn eitha gwastad ac roedd bron pawb wedi darllen y gofynion y cwestiwn yn ofalus rhyw ddau lythyr gafwyd nad oedd yn berthnasol, e.e. ysgrifennu am un lle yn hytrach na dau. Llenwi Ffurflen Roedd hon yn adran eitha gwastad o ran safon. Roeddwn yn chwilio am y defnydd o r presennol yr amherffaith, y gystrawen enwol a r gallu i gymharu. Dyma gymhedrau r prawf Ysgrifennu dros y tair blynedd diwethaf: 2015 = = = 40.4 Dyma ystadegau 2017 o u cymharu ag ystadegau r blynyddoedd cynt. Dylid cofio bod yr ystadegau n cynnwys 2 ymgeisydd a gafodd 0 am y Prawf Siarad, a 2 ymgeisydd a gafodd 0 am y Dasg Sgwrsio (heb sefyll). Prawf Cymedr 2014 Cymedr 2015 Cymedr 2016 Cymedr 2017 Gwrando allan o Tasg Sgwrsio allan o Prawf Llafar allan o Darllen a Llenwi Bylchau allan o Ysgrifennu allan o Cyfanswm allan o Blwyddyn: 2014 (218 ymgeisydd) 2015 (159 ymgeisydd) 2016 (199 ymgeisydd) Canlyniad Nifer Canran Nifer Canran Nifer Canran Rhagoriaeth 69 32% % % Llwyddo % % % Methu 9 4% 7 4.4% % 2017 Canolradd Cyfanswm ymgeiswyr: 150 Gradd Nifer Canran Rhagoriaeth 49 33% Llwyddo 83 55% Methu 18 12% Dyma enghreifftiau o waith yr ymgeiswyr yn y Prawf Ysgrifennu: 63

65 Rhan 1 Llythyr 1. Ysgrifennwch ateb i r llythyr yma: Tŷ Bwyta Halen a Phupur Aberheli Annwyl gyfaill, Diolch am ddod i gael swper yn ein tŷ bwyta ni nos Sadwrn diwetha. Dw i wedi darllen beth ysgrifennoch chi ar y we, ac mae n ddrwg gen i ddeall eich bod chi ddim wedi mwynhau. Wnewch chi anfon llythyr yn esbonio pam wnaethoch chi roi sgôr o 1 allan o 5 i ni? Oedd problem gyda r bwyd neu r gwasanaeth? Dw i n edrych ymlaen at glywed oddi wrthoch chi. Yn gywir, Lois Dafydd (Rheolwr) neu: 2. Mae ffrindiau o dramor yn dod i aros gyda chi am wythnos ym mis Awst. Ysgrifennwch atyn nhw n sôn am ddau le y byddwch chi n ymweld â nhw yn ystod yr wythnos. neu: 3. Dych chi n trefnu taith gerdded i godi arian/pres. Ysgrifennwch lythyr yn gofyn i bobl gymryd rhan, ac yn dweud beth yw r trefniadau. neu: 4. Mae rhywun wedi cysylltu â chi n gofyn am eich barn am gydweithiwr (colleague), sy wedi ceisio am swydd arall. Ysgrifennwch lythyr yn dweud pam basai eich cydweithiwr yn addas i wneud y swydd. Y meini prawf asesu a ddefnyddiwyd gan y marciwr oedd: cywirdeb, ystod amserau a chystrawennau geirfa a phriodoldeb. Enghraifft 1 (t.65) Mae hwn yn ymgeisydd rhagorol, a sgoriodd 9 allan o 10 am bob maen prawf, ac o addasu r marc, 25 allan o 28. Enghraifft 2 (t.66) Dyma enghraifft ffiniol. Cafodd 24 allan o 40, neu 19 allan o 28. Defnyddir ymadroddion stoc i ddechrau a gorffen llythyr yn briodol. Enghraifft 3 (t.67) Dyma gynnig llai llwyddiannus, ac mae r gwallau n ymyrryd â dealltwriaeth y darllenydd. Dim ond 15 gafodd yr ymgeisydd allan o

66 (Enghraifft 1) 65

67 (Enghraifft 2) 66

68 (Enghraifft 3) 67

69 Rhan 2 Llenwi ffurflen Dyma r sbardunau yn y ffurflen: Mae cwmni Sut mae Byw? yn gwneud holiadur am sut mae bywyd plant wedi newid dros y blynyddoedd, a beth yw barn pobl am hynny. Does dim ots os nad oes gynnoch chi blant / os nad oes plant gyda chi mae eich barn yn bwysig i ni. (hepgorir y rhannau sy n gofyn am adnabyddiaeth bersonol) 3. Sut mae bywyd plant heddiw wedi newid o r amser pan oeddech chi n blentyn? (tua 50 gair) 4. Ydy plant heddiw n cael gormod o ryddid (freedom)? (tua 50 gair) 5. Sut basech chi n newid pethau, tasech chi n cael cyfle? (tua 50 gair) Enghraifft 1 Mae r enghraifft gyntaf o ffurflen gan ymgeisydd rhagorol. Defnyddir amrywiaeth o gystrawennau, geirfa sy n addas i r pwrpas, i gyd yn gywir. Cafodd 9 allan o 10 am bob un o r tair adran. 68

70 69

71 Enghraifft 2 Nid yw r enghraifft hon cystal. Gwneir rhai camgymeriadau cystrawennol sylfaenol, e.e. hepgor yn. Gwneir ymdrech i ddefnyddio amserau gwahanol, ond nid yw r rhain dan reolaeth bob tro. Mae r ystyr yn yr adran olaf, lle bo angen defnyddio r amodol, yn aneglur. Cafodd 4 allan o 10 am y ddwy adran gyntaf a 3 am yr adran olaf. 70

72 71