Newyddion Mis Medi. Sbarc Addoliad ac Undod Amrywiaeth 30 Medi 2012

Transcription

1 Newyddion Mis Medi Sbarc Addoliad ac Undod Amrywiaeth 30 Medi 2012 Wythnos yn llawn o newyddion trasig fu r wythnos hon. Cafwyd llifogydd ar draws Ewrop - lladdwyd o leiaf 10 o drigolion De Sbaen, yn ardaloedd Malaga and Almeria, tra effeithiwyd ar nifer o n cydddinasyddion ar draws gwledydd Prydain. Dinistriwyd ac, mewn rhai achosion, collwyd cartrefi. Buom, mewn gofid, yn dilyn hanes Megan Stammers, disgybl ysgol 15 oed, ar y cyfryngau a gyda rhyddhad cawsom lawenhau pan y i darganfuwyd yn ddiogel yn Ne Ffrainc. Fore heddiw, cyhoeddwyd bod bellach 2,000 o filwyr yr Unol Daleithiau wedi eu lladd yn Afghanistan ers Gwyddom ninnau o yn ein hatgoffa bob tro y bydd corff milwr Prydeinig yn dychwelyd adref i Brize Norton bod bellach 432 o fechgyn a merched gwledydd Prydain wedi eu lladd dros yr un cyfnod. Prynhawn heddiw, cawsom ein harswydo wrth glywed am farwolaeth plentyn, a niweidio tri arall, mewn ffrwydrad llawfom mewn Ysgol Sul yn Eglwys Polycarp Sant yn Nairobi, Kenya (llun isod). Cyflwynodd Enlli'r digwyddiadau hyn i ofal ein Tad Nefol yn nefosiwn agoriadol ein Hoedfa Foreol: Gad i ni gofio heddiw am y rheiny sydd wedi cael wythnos anodd. Meddyliwn am deulu a ffrindiau r rheiny a gollodd eu bywydau yn y trychinebau yn Nepal (llun uchod) ac yn Sbaen yn ystod y dyddiau diwethaf, ac am y ddau a foddwyd yng Ngogledd Cymru. Diolch bod y ferch ysgol Megan Stammers yn ddiogel ac yn ôl gyda i theulu Diolch am iechyd i gael mynd allan a gweld prydferthwch yr hydref, y dail yn troi lliw ac yn disgyn o'r canghennau. Diolch am yr hwyl sydd i'w gael yn cerdded trwyddynt a chlywed eu crensian. Diolch am y digonedd o ffrwythau a'r llysiau sydd gennym, cofiwn fod rhai na fydd mor ffodus yr hydref hwn. Mae gennym hefyd gartrefi clud a chynnes i fynd iddynt pan fydd y tywydd yn oeri. Helpa ni i gofio am y rhai digartref na fydd mor gyfforddus â ni. Diolch i ti am wneud yn siŵr fod digon o fwyd i'w gael i'r anifeiliaid sy'n paratoi ar gyfer y gaeaf oer Diolch fod y cyfan yn digwydd yn ôl dy drefn di. Amen Y Parchedig Guto Prys ap Gwynfor, Llandysul, oedd ein Pregethwr Gwadd yn Oedfaon y Dydd. Daethom i gyfarwyddo â n Gweinidog yn cynnig eglurebau amgen o n Ffydd; heddiw, cawsom ein cymharu i falŵn gan Gennad Gwadd!! Ymateb digon dirmygus a dderbyniodd ein Pregethwr gan y Plant a r Plantos yn y Sêt Fawr wrth iddynt ddeall mai hongian balŵn wag ar y pulpud oedd y bwriad! Rhaid ei chwythu i fyny!, oedd y floedd. Gwnaethpwyd hynny a phawb yn hapus! Yn union fel y mae rhaid chwythu r balŵn, a i llenwi ag aer, cyn ei bod yn

2 edrych yn atyniadol ac o unrhyw ddefnydd, felly hefyd ninnau fel Cristnogion, ac eglwysi. Rhaid ein llenwi ag aer yr Ysbryd Glan. Dyna a rydd obaith a nerth, gwerth a phwrpas i n hymdrechion. Dibwrpas Cristion ac eglwys heb eu bod wedi u llenwi â r Ysbryd Glan; dibwrpas balŵn wag! Trafod Dameg yr Heuwr bu r Bobl Ifanc yn ei wneud yn yr Ysgol Sul. Cafwyd trafodaeth ar natur y gwahanol diroedd - pa fath o wrandawyr yr ymdebygant iddynt. Bu r trafod yn fywiog, yn arbennig felly pan geisiwyd gosod y ddameg mewn sefyllfa gyfoes - cafwyd fersiynau wedi u selio ar gêm gyfrifiadurol ac ar bysgod mewn powlen; cytunwyd, mai r ymgais orau oedd honno yn seiliedig ar ymateb disgyblion i waith ysgol maint yr ymdrech, lefel yr ymroddiad ac agwedd y disgybl yn diffinio r tiroedd. Cafwyd cyfle hefyd i ddathlu pen-blwydd un o r aelodau, a rhoi ffarwel i Cai a fydd yfory yn teithio i Rydychen i gychwyn ei gyfnod yn y Brifysgol. Wrth gyflwyno darlleniad (Eseia 58: 1-12) yr Oedfa Foreol, nododd ein Cennad bod gan Lyfr Eseia o leiaf dri awdur, a darnau wedi u hysgrifennu mewn tri chyfnod gwahanol. (Llun: Y Proffwyd Eseia. Eicon o Eglwys y Gweddnewidiad, Karelia, Rwsia) Yn y rhan gyntaf, a ysgrifennwyd yn y cyfnod cyn y Gaethglud ym Mabilon, cawn rybudd i r genedl am y dinistr sy n anochel o fynnu parhau i ddilyn ei ffordd o fyw. Yn yr ail ran, cyfnod y Gaethglud, cawn neges o gysur, Cysurwch, cysurwch fy mhobl - dyna a ddywed eich Duw. (Eseia 40:1); yn tanlinellu nad angof ydynt gan Dduw. Yn olaf, yn y drydedd rhan, dros 50 mlynedd wedi r Gaethglud, a nifer o Iddewon wedi dychwelyd ac ail-sefydlu o amgylch Jerwsalem, ceir cyfnod o ymdrech a siom. Siom fod cynifer wedi dewis aros ym Mabilon a bod yna wrthwynebiad llym, yn bennaf o du r Samariaid, i ail-sefydlu r genedl, a hefyd siom nad yw pethau yn digwydd fel y dymunent i bethau fod. Gan ganolbwyntio ar agwedd hollbwysig a hanfodol addoliad yr Iddew, ympryd, nodwyd fod dau brif reswm dros yr ymarfer crefyddol hwn. Yn gyntaf, amddifadu r corff o fwyd er mwyn i r meddwl fod yn fwy effro, ac yn ail, yr arfer o fynd heb rywbeth er mwyn rhoi i rywun arall. Er i r Iddewon yn y cyfnod wedi r Gaethglud ymprydio, nid oedd Duw yn eu hateb! Cynigiodd ein Cennad fod hyn yn arwydd, nid yn unig o broblem fawr addoli r cyfnod, ond problem fawr addoli ein cyfnod ninnau hefyd! Trodd addoli n ddefod. Collodd ei sbarc, ac o wneud hynny collodd ei ystyr. Yn ail ran y darlleniad (Eseia 58: 6-12) ceir gwybod beth yw gwir bwrpas ympryd; hynny yw, beth yw gwir bwrpas y ddefod. Yn yr un modd, ein hangen ninnau yw sylweddoli mai prif bwrpas addoli yw dod ynghyd i fod yn bobl i r Arglwydd er lles y byd. Down ynghyd er mwyn cydweithio â Duw, ac er mwyn ei gynorthwyo. Daeth Iesu Grist i n byd er mwyn cyflwyno Ffordd Duw, Ffordd Cariad, i r byd. Pwrpas Eglwys Minny Street yw bod yn gymdeithas o bobl sydd yn barod i gynorthwyo Duw. Nid rhywbeth i w wneud os digwydd bod amser; nid hobi yw addoli. Mae gwir angen ar addoliad Cristnogol Cymru 2012 ail-ennill y sbarc; mae angen cofio o r newydd mai diben addoliad yw trafod a deall ystyr a phwrpas ein bod, i roi cyfeiriad i n bywyd. Un o themâu cyson trydedd rhan Eseia yw jiwbilî (Lefiticus 25:10) - Blwyddyn Ffafr yr Arglwydd, a chyfle i drawsnewid cymdeithas, i sicrhau na fydd neb yn gor-ymgyfoethogi na chwaith yn dioddef tlodi. Fe n hatgoffir gan Efengyl Luc fod Iesu wedi cyfeirio at Flwyddyn Ffafr yr Arglwydd yn y synagog (Luc 4: 16-20) ai fod yntau wedi dod i gyhoeddi adrefnu mawr, ffordd newydd, ffordd Duw. Ein braint yw dychwelyd y sbarc i n haddoliad, a sicrhau ein bod yn cynorthwyo Duw i achub y byd.

3 I r Llythyr at yr Eglwys yn Effesus y bu i ni droi yn yr Oedfa Hwyrol. Fel yn yr Oedfa Foreuol, eglurodd ein Pregethwr mor bwysig deall gyd-destun y darlleniad. Er bod rhai yn dadlau yn wahanol, credir yn gyffredinol mai Paul yw awdur y llythyr. Dyma, yn ôl y gwybodusion, llythyr cyhoeddus olaf yr Apostol. Ysgrifennwyd y llythyr o dan glo, mewn carchar yn Rhufain. (Llun: St Paul in Prison gan Rembrandt, ) Gwelir sawl tebygrwydd rhwng y llythyr hwn a r epistol a ysgrifennwyd gan yr un awdur i r Colosiaid. Llythyron aeddfed ydynt! Mae Paul erbyn hyn wedi profi profedigaeth a gorfoledd mewn bywyd, mae hefyd yn ymwybodol iawn mai go brin y byddai iddo osgoi ei ddienyddio o dan deyrn yr Ymerawdwr Nero. Daw r ymwybyddiaeth hwn yn eglur o gymharu r llythyr hwn a i lythyr at yr Eglwys yn Rhufain a ysgrifennwyd ar ddechrau Teyrn Nero. Yn y Llythyr at yr Effesiaid nid oes unrhyw orchymyn i ufuddhau i r awdurdodau; gwyr Paul nad oes pwrpas dweud hynny bellach! Mae prif neges y Llythyr at yr Effesiaid yn syml: Hysbysodd i ni ddirgelwch ei ewyllys, yn unol â r bwriad a arfaethodd yng Nghrist yng nghynllun cyflawniad yr amseroedd, sef dwyn yr holl greadigaeth i undod yng Nghrist, gan gynnwys pob peth yn y nefoedd ac ar y ddaear. (Effesiaid 1: 9-10) Dinas gosmopolitan iawn oedd Effesus a rhoddwyd lle arbennig i r Dduwies Artemis; fe n atgoffwyd o r cynnwrf achoswyd gan Paul yn sgil datgan sail ei ffydd (Actau 19: 21-41). Roedd Effesus hefyd yn llawn o densiynau pan ysgrifennodd Paul at Gristnogion o r carchar yn Rhufain. Roedd y traddodiad Groegaidd yn amlwg iawn a chredai r rheiny o dras Roegaidd mai hwy oedd perchnogion y prif ddiwylliant. Go debyg oedd teimladau r Rhufeiniaid hefyd, ac yng nghanol y cawl tensiynau hwn ceid yr Iddewon yn ceisio atgoffa pawb mai hwy oedd y genedl etholedig! Roedd hon yn gymdeithas ranedig ac apelia Paul arnynt, yn ei lythyr, i geisio cyfannu r rhwygiadau ac uno r gymdeithas. Onid felly hefyd yw r hyn sy n digwydd oddi mewn i r Ffydd Gristnogol yn 2012? Onid oes yna rwygiadau? Onid oes tensiynau rhwng gwahanol draddodiadau, rhwng gwryw a benyw mewn rhai achosion, rhwng uniongred a rhyddfrydol mewn mannau? Neges fawr Paul yw bod angen cyfannu'r rhwygiadau - dyma, meddai, yw bwriad a phroses Duw. Wrth ddod at ein gilydd, down i undod mewn amrywiaeth: Nid oes yma ragor rhwng Groegiaid ac Iddewon, enwaediad a dienwaediad, barbariad, Scythiad, caeth, rhydd; ond Crist yw bob peth, a Christ sydd ym mhob peth. (Colosiaid 3: 11) Dyna a elwir arnom ninnau i fod - yn ein gwahanol amrywiaeth, boed iaith, rhyw, hil neu draddodiad - yn un yng Nghrist, yn ein gwahanol amrywiaethau! Gweithiwn i ddod yn rhan o r drefn hon nawr! Trwy dderbyn yr Arglwydd Iesu, gallwn weithredu gyda n gilydd, yn ein gwahanol ffyrdd, i gyflwyno meddwl Duw r i r byd,. Yn ein hamrywiaeth byddwn un. Dyma'r unig ffordd! Ffordd yn llawn braint ydyw! Heddiw, fel y gwnawn yn wythnosol, buom yn gweddïo dros Eglwysi Cyfundeb Dwyrain Morgannwg. Nesewch at Dduw, ac fe nesâ ef atoch chwi... Ymostyngwch o flaen yr Arglwydd, a bydd ef yn eich dyrchafu chwi. (Iago 4: 8, 10) O Dduw, ein Tad, diolchwn i Ti am Dy eglwys yn y byd ac am yr uchelfraint o gael ein galw i berthyn iddi. Dyro inni gofio n wastad mai Crist yw ei phen, ac mai ei ogoneddu Ef yw ei diben aruchel. Dyro dy arweiniad, a boed dy fendith a r weinidogaeth Eglwys Peniel, Llanhari. Yn enw Iesu y gofynnwn hyn. Amen Llawenydd oedd cael cyfle yn ystod y dydd i groesawu Meg Llywelyn - merch i Catrin a Rhodri a chwaer i Gruff a Cai. Dymunwn yn dda i r teulu. Cyfeiriwyd at Eglwys Minny Street ar raglen Bwrw

4 Golwg ar Radio Cymru, fore heddiw; bu Llŷr Gwyn Lewis, un o r myfyrwyr ôl-raddedig sy n mynychu ein hoedfaon ac Wedi 7, yn son am ei brofiad o chwilio am gartref ysbrydol pan ddaeth yn fyfyriwr i Gaerdydd. Yn Y Tyst, yr wythnos hon, ymddangosodd gwahoddiad i weinidogion ac ysgrifenyddion eglwysi Annibynnol Cymru gysylltu â ni yn Eglwys Minny Street os gwyddant am fyfyrwyr yn cychwyn yn y Brifysgol. Cafwyd ymateb i erthygl y Gweinidog yn y Pedair Tudalen ar y cwestiwn dadleuol a ddylid caniatáu i blant gymuno, ac mewn erthygl o dan y pennawd Cnoi Cil cododd y Gweinidog nifer o bwyntiau pwysig am yr angen i sicrhau nad ydym, wrth ymateb i r Ddeddf Elusen, ac yn nhrefniadau Cyfarfodydd Blynyddol Undeb yr Annibynwyr Cymraeg yn colli golwg ar ein traddodiad a n hegwyddorion fel Annibynwyr. Dychwelyd Adref 27 Medi 2012 Ers 2001 lladdwyd 432 aelod o luoedd arfog gwledydd Prydain yn Afghanistan. Trydar Eglwys Minny Street: (1) Heddiw, RAF Brize Norton, daw corff Capten James Townley adre nôl o faes y gad. Cydymdeimlwn â r teulu. Arglwydd, pâr heddwch. (2) Heddiw, RAF Brize Norton, daw corff Siarsiant Jonathan Eric Kups adre nôl o faes y gad. Cydymdeimlwn â r teulu. Arglwydd, pâr heddwch. Cymdeithas y Beibl - 26 Medi 2012 Ymunodd nifer o aelodau Eglwys Minny Street ag Adran Chwiorydd Caerdydd o Gymdeithas y Beibl heno mewn Gwasanaeth gyda Ffair a Noson Goffi yn dilyn yn Eglwys y Tabernacl, Caerdydd. Un o n cydaelodau, Marged Williams, yw Llywydd yr Adran a hi, ynghyd ag Ann Weeks, oedd yn gyfrifol am sicrhau cyflenwad digonol o wynwyn wedi piclo, marmaled, jam a chatwad i Stondin Minny Street! (Llun: Llywydd y noson: Marged Williams wrth Stondin Eglwys Minny Street) Ar ôl i r Llywydd ein croesawu ac amlinellu pwrpas a bwriad Cymdeithas y Beibl, ac yn dilyn defosiwn yn seiliedig ar adnodau agoriadol Efengyl Ioan, gwahoddwyd Gweinidog y Tabernacl i annerch. Cynnig cymhariaeth a wnaeth y Parchedig Denzil John rhwng y Gemau Olympaidd a Chymdeithas y Beibl. Cynhelir y Gemau fel fforwm i fabolgampwyr gorau r byd - o r pum cyfandir - i gyfarfod mewn cyfeillgarwch a heddwch. Man cyfarfod y byd i gyd! Onid dyna hefyd yw Cymdeithas y Beibl? Cymdeithas sy n ymegnio i sicrhau bod gan bawb ar draws y blaned - y pum cyfandir - Feibl yn eu hiaith. Yng ngeiriau r englynwr, Robert Williams, Beibl i bawb o bobl y byd. Cyfeiriodd ein Siaradwr Gwadd hefyd at Usain Bolt (gan. 1986) - athletwr o Jamaica a ystyrir i fod y rhedwr cyflymaf yn y byd. Ond mae r Ysbryd Glan yn medru symud yn gyflymach!, heriodd Gweinidog y Tabernacl, ac aeth yn ei flaen i son am brosiect cyfredol Cymdeithas y Beibl i gyfieithu r Beibl i r iaith frodorol, Patois (Creole yw r enw swyddogol!) Try, Aeth yr angel ati a dweud, Henffych well, tydi, yr un y rhoddodd Duw ei ffafr iddi! Y mae r Arglwydd gyda thi yn De angel go to Mary and say to 'er, me have news we going to make you well 'appy. God really, really, bless you and him a walk with you all de time." (Luc 1: 28) Cyfeiriodd y Parchedig Denzil John at y tlodi mawr a geir mewn rhannau o Jamaica, a gwledydd eraill o r byd. Cynnig y Beibl

5 gyfoeth i bawb, meddai, - beth bynnag eu hamgylchiadau. Cynnig y Beibl iechyd, rhyddid, cyfiawnder, gobaith, cariad a bywyd yn ei holl gyflawnder - i bawb dros bum cyfandir! Llyfr doeth yn gyfoeth i gyd wych lwyddiant A chleddyf yr ysbryd, A gair Duw Nef yw ef hefyd, Beibl i bawb o bobl y byd. (Robert Williams, Pandy Isaf, Y Bala ) Cegin Cynnen 26 Medi 2012 Beth yw Cegin Cynnen? Cyfle i gyfuno gweddi a byrbryd. Bwriad y cyfarfodydd defosiynol hyn yw cofio, mewn gweddi, gwlad neu ardal sydd yng nghanol rhyfel neu drais, cyn profi ychydig o fwydydd y wlad neu r ardal arbennig honno. Syria oedd y wlad dan sylw brynhawn heddiw. Daeth 16 ohonom ynghyd i gofio am y 25,000 o bobl sydd bellach wedi marw yn y gwrthdaro ffyrnig rhwng milwyr llywodraeth yr Arlywydd Bashar al-assad â lluoedd y gwrthryfelwyr. Clywsom am gychwyn y gwrthryfel yn ninas Deraa, ym mis Mawrth 2011, a sut ar 18 Mawrth 2011 saethwyd i ganol y dyrfa gan ladd pedwar o bobl. Lledodd siom a dicter y bobl o Deraa i Syria gyfan, ac o Syria i r byd. Fe m hysgydwwyd gan y ffeithiau: dim ond 0.5% o ysbytai sydd yn dal ar agor, mae meddyginiaethau ac arbenigedd angenrheidiol yn brin iawn, ac mae 3 miliwm o bobl heb fwyd na dŵr digonol. Mae nifer sylweddol o blant Syria wedi cael eu harteithio; yng ngeiriau Khalid, 15 oed: Cefais fy hongian oddi ar y nenfwd o m harddyrnau, gyda m traed ddim yn cyffwrdd y llawr. Ac wedyn fe ges i fy nghuro yn ddidrugaredd. Nifer o blant, fel Hassan sy n 14 oed, wedi gweld eu perthnasau yn cael eu llofruddio: Roedd cyrff y meirw a hefyd pobl wedi eu hanafu wedi eu gwasgaru dros y llawr. Fe ddes i o hyd i rannau o gyrff blith draphlith dros ei gilydd. Roedd cŵn yn bwyta r cyrff meirw am ddau ddiwrnod wedi r gyflafan. (Llun: Claddu 108 o wragedd a phlant ym mhentref Taldou, ger dinas Houla, Syria - 8 Mehefin 2012) Arglwydd Dduw, rho i ni weledigaeth o n byd fel y dymunai dy gariad iddo fod: byd lle caiff y gwan eu hamddiffyn a lle nad oes neb yn newynog nac yn dlawd; byd lle caiff manteision bywyd gwâr eu rhannu fel y gall pawb eu mwynhau; byd lle mae pobl o wahanol hil, cenedl a diwylliant yn byw mewn goddefgarwch gan barchu ei gilydd; byd lle caiff heddwch ei adeiladu â chyfiawnder, a lle caiff cyfiawnder ei lywio gan gariad. A rho inni r ysbrydoliaeth a r dewrder i w adeiladu, trwy Iesu Grist ein Harglwydd. Amen (Gweddi Wythnos Cymorth Cristnogol O: Gweddïau Heddwch a Chyfiawnder; gol. Guto Prys ap Gwynfor; Cyhoeddiadau r Gair 2012 tud. 37) Ar ôl myfyrio yng ngeiriau r Ysgrythur (Salm 46: 10, a 85: 8 a 10; Amos 5: 24; Eseia 25: 4), fe n harweiniwyd gan ein Gweinidog i gyfnod agored o weddi: Gweddïwn dros bawb sydd ar daith wahanol iawn. Taith anodd, pobl ar ffo. Pobl Syria yn ffoi o u cynefin, pobl sydd a u teithio yn anodd a pheryglus, sydd

6 ddim yn gwybod ble cant gartref, neu ryddid, neu ddiogelwch. Cyflwynwn hwy i ti, gan wybod, gan gydnabod bod ein ffyniant ni wedi ei blethu â ffyniant ein brodyr a chwiorydd yn Syria a thrwy r byd. Amen O gofio pwysigrwydd y Bwrdd yn ein haddoliad, priodol ar ôl y cyfarfod o fyfyrdod a gweddi oedd ymgasglu o amgylch bwrdd wedi ei lenwi ag enghreifftiau o fwydydd Syria: hummus (gwygbys, hadau sesame, garlleg, olew olewydd, halen a sudd lemwn), cwscws (manyd gwenith caled), falafel (gwygbys a ffa melyn), dolma (dail gwinwydden wedi eu llenwi a reis a llysiau), briwgig oen, a baclafa (toes filo wedi ei lenwi â chnau, surop a mêl). Wrth gwblhau r byrbryd dosbarthwyd adroddiad Ole Solvang, un o weithwyr yr Adran Argyfwng o Human Rights Watch, yn ein plith: In one of the deadliest attacks, on August 21, on a bakery in the Bab al-hadid area in Aleppo city, a helicopter had been circling overhead for hours. When a line formed in front of the bakery as it was about to open in the early evening, a helicopter dropped a bomb, which killed at least 20 people standing in line, witnesses told us. One of the witnesses we spoke to gave us a video that he filmed right after the attack, showing dozens of people lying on the ground, some with missing arms and legs. We could see no weapons. It seemed that everybody wore civilian clothes, as opposed to camouflage clothes and ammunition vests usually worn by fighters, supporting witness accounts that all the victims were civilians. (Llun: Plant yn derbyn triniaeth i'w hanafiadau yn dilyn ymosodiad ar bopty yn ninas Aleppo. Hawlfraint: 2012 Ricardo Garcia Vilanova ) Dwysbigwyd bob yr un ohonom gan ddifrifoldeb y sefyllfa ac wrth adael y Festri, gan gydio mewn ffyn thus, ein hadduned oedd gweddïo dros Syria yn ystod yr wythnos: O Dduw, bendithia Syria. Gwarchod ei phobl. Tywys ei harweinwyr a dyro iddi heddwch. Er mwyn Iesu Grist. Amen Munud i Feddwl 26 Medi 2012 Shalom Aleichem. As salámu alaykum The servants of The Most Merciful are those who walk on earth with humility, and who answer Peace to the ignorant who address them" (sura 25; adnod 63; The Qur an: A Modern English Version. gol. Majids Fakhry. Garnet Press. 1997) Mae r penawdau n fras ac ysgubol! Mae r rhyngrwyd, yn ystwyrian o ddatganiadau, blogiau, erthyglau a sylwebaeth! Mae rhaglenni newyddion y dydd yn drwch o sôn, eto fyth, am wylltineb Islam! Rhannu ei ofid a wna r Gweinidog yn ei Funud i Feddwl yr wythnos hon. Llifogydd 25 Medi 2012 Ar draws gwledydd Prydain daw newyddion am lifogydd; afonydd yn gorlifo, coed yn cwympo, cartrefi mewn perygl a phobl yn dioddef. Gweddïwn: Dduw trugarog. Creaist fyd ar ein cyfer; mangre i ni brofi dy gariad a th heddwch. Eto, yng nghanol holl brydferthwch dy greadigaeth daw poen a dolur, effeithiau pwerau na fedrwn eu gwrthsefyll. Torrwn ein

7 calonnau ac ochneidiwn mewn tristwch o weld y dinistr ar fywydau, cartrefi a gwaith. Clyw ein gweddi dros bawb sy n cael eu heffeithio gan y llifogydd, a thros y rheini sy n gweithio mor galed i adfer ac i ddwyn gobaith newydd. Amen. Cylch Dinasyddiaeth: Hysbyseb Heddwch 24 Medi 2012 Dydd Gwener daeth gwybodaeth i law bod cwmni Clearcast Cyf, sy n penderfynu pa hysbysebion caiff eu darlledu, wedi penderfynu bod hysbyseb heddwch a gynhyrchwyd gan Cymdeithas y Cymod yn fater o public controversy a i fod wedi penderfynu gwrthod caniatáu ei ddarlledu ar S4C, a hynny o dan reolau darlledu. Nid oes y fath waharddiad ar hysbysebion recriwtio i r lluoedd arfog ar S4C. Roedd yr hysbyseb 30-eiliad yn tynnu sylw at gost rhyfel mewn arian ac mewn bywydau. Heddiw, ysgrifennodd Cydlynydd Cylch Dinasyddiaeth Eglwys Minny Street, Margaret Davies, at gwmni Clearcast yn datgan ei siom am y canllaw a roddwyd ganddynt, gan anfon copi o'r llythyr at S4C, yr Ombwdsman Cyfathrebu a Gweinidog San Steffan ar Ddiwylliant, Cyfryngau a Chwaraeon. Yn ogystal â gofyn am eglurhad am y penderfyniad, pwysleisiwyd nad yw gweithio dros heddwch a ffyrdd di-drais o ymateb i wrthdaro yn fater o "public controversy" yng Nghymru. Cyfeiriwyd at ffeithiau hanesyddol, er enghraifft, Henry Richards (Yr Apostol Heddwch), ymwneud â'r Mudiad Heddwch ers 1816, a Chymdeithas y Cymod ers diwedd y Rhyfel Byd Cyntaf, fel tystiolaeth o hynny. Sul Heddwch Medi 2012 Ni allaf feddwl am unrhyw reswm pam na all cenhedloedd fel Lloegr, Ffrainc a r Almaen uno dan un gyfraith er mwyn setlo anghydfod. Fe ddylai pob llywodraeth ddefnyddio eu cyfreithwyr a u bargyfreithwyr gorau i greu Llys Cyflafareddiad, yn annibynnol o ystyriaethau gwleidyddol. Bydded i r cenhedloedd sydd yn anghytuno ac yn gwrthdaro ymofyn cyngor; bydded iddynt gasglu tystiolaeth; a bydded trafod ar sail rheswm a chyfiawnder nid ar sail rhyfela gwaedlyd. Nid oes a wnelo hyn ddim â phlaid wleidyddol... yr wyf yn apelio arnoch, ac ar fy nghyd Gymru yn y Tŷ hwn, i ddileu unwaith ac am byth uffern rhyfel. Geiriau Henry Richard ( ), yr Apostol Heddwch, Aelod Seneddol tros Ferthyr Tydfil, pan gyflwynodd i r Tŷ Cyffredin yng Ngorffennaf 1873 ei gynnig i sefydlu'r egwyddor o Cyflafareddiad Rhyngwladol. Ei nod oedd sefydlu Llys Rhyngwladol y gallai r cenhedloedd apelio ato yn hytrach na rhuthro i ryfela â i gilydd. O safbwynt y gwastraff arian ac adnoddau, y creulondeb a r dinistr, y lladd a r ehangu ar y fasnach arfau, ac imperialaeth ddinistriol ei ganrif, credai Henry Richard nad oedd modd o gwbwl i gysoni Efengyl Crist â rhyfela. Cawsom ninnau gyfle yn Oedfaon y Dydd i nodi Sul Heddwch 2012 a i ddefnyddio fel cyfle i gyhoeddi Efengyl y Cymod: Heddwch o n mewn, i ddifa llygredd calon, Heddwch i th saint yng nghanol eu pryderon, Heddwch i r byd yn lle ei frwydrai creulon, Heddwch y cymod. (Matthaus A von Lowenstern, ; cyf. Thomas Lewis, ; C.Ff. 858)

8 Y Parchedig Hywel Wyn Richards, Gweinidog Eglwys y Tabernacl, Penybont-ar-Ogwr oedd ein Pregethwr Gwadd yn ystod y dydd. Mae n wyneb cyfarwydd iawn i ni yn Eglwys Minny Street, cyn-lywydd Undeb yr Annibynwyr Cymraeg, cyn-olygydd Y Tyst a Chadeirydd presennol Cyfundeb Dwyrain Morgannwg. Ar ôl gwrando ar adnodau r Plant a r Plantos yn y Sêt Fawr dadrowliodd y Gweinidog Gwadd llun o orwel ac yn wybren ymddengys bod Duw yn hapus! Soniodd ein Cennad am wahanol agweddau o Dduw Hapus ond cyfeiriodd hefyd at y ffaith nad yw Duw bob amser felly - nid yw n hapus pan fydd trigolion yn blaned yn ymrafael a lladd, pan fydd miliynau yn marw o newyn a phrinder dŵr, na phan fydd anghyfiawnder yn rhemp. Ein braint ni fel Cristnogion mewn sefyllfaoedd fel hynny yw gwneud yr hyn a fedrwn i weithredu canllawiau Crist i w ddisgyblion ac i wneud ein gorau i gael Duw, unwaith eto, yn hapus! Rhoddwyd pos i ni hefyd! Pa adnod o'r Beibl sy n sôn am Dduw yn hapus? Hanes Porthi r Pum Mil oedd thema gweithgarwch yr Ysgol Sul yr wythnos hon eto. Cafwyd Amser Celf a thynnwyd nifer o luniau gan y Plantos o r bum torth a dau bysgodyn. Cafwyd hefyd gyfle i ystyried arwyddocâd yr hanes yng nghyd-destun cyfieithiad Nantlais ( ) o eiriau E.A. Dingley ( ), Rho imi nerth i wneud fy rhan, i gario baich fy mrawd (C.Ff. 805). Yn y Dosbarth Pobl Ifanc, buwyd yn trafod Gallu Duw, eto yng nghyd-destun hanes Porthi r Pum Mil gan holi nifer o gwestiynau: beth yn union ddigwyddodd? Ydy popeth yn bosibl yn a thrwy Grist? Beth gall gweddi ei wneud? a Beth yw neges yr hanes i ni ym Mis Medi 2012? Wrth eu ffrwyth yr adnabyddwch hwy. Ai oddi ar ddrain y mae casglu grawnwin, neu oddi ar ysgall ffigys? (Mathew 7:16) Er bod ail gymal adnod y testun yn ymdebygu i gwestiwn rhethregol, yn yr Oedfa Foreol esboniodd ein Cennad nad oedd cynnwys y cwestiwn mor rhyfedd i r gwrandawyr gwreiddiol; roedd ffrwyth tebyg iawn i rawnwin (ond ei bod yn wenwynig) yn tyfu ar fath arbennig o ddrain, a cheid ffrwythau tebyg i ffigys ar un math o ysgall, ond nid oedd ynddynt unrhyw faeth! Er mor debyg o ran ymddangosiad i r ffrwyth iawn, ffrwyth ffug oeddent! Wrth eu ffrwyth yr adnabyddwch hwy. - geiriau i gysuro ac o obaith. (Llun: "Wrth eu ffrwyth... " (Mathew 7: 16)) Rhoddodd Duw batrwm clir o obaith a hyder i fywyd bob yr un ohonom. Tra bod geiriau r testun yn eiriau i n cysuro, dylem hefyd gael eu hanghysuro ganddynt! Amhosibl plannu un peth a disgwyl rhywbeth arall i ddeillio ohono - boed ym myd natur neu o fewn ein cymdeithas. Amhosibl hau celwydd gan ddisgwyl medi gwirionedd; hau hunanoldeb gan obeithio medi haelioni; ni fedrwn chwaith hau annhegwch a thrais gan ddisgwyl medi cyfiawnder a heddwch; ni fedrwn hau drygioni gan ddisgwyl medi daioni. Os dymunwn, a disgwyliwn, fyw mewn cymdeithas deg a chyfiawn, rhaid i ni hau'r had nawr! Ac mae r had a blennir heddiw gan dy ddifaterwch di Yn siŵr o gael ei fedi gan ein plant diniwed ni. (Sut Fedrwch Chi Anghofio? gan Huw Jones o Caneuon Huw Jones, Y Lolfa 1974)

9 Ai geiriau i n gwneud yn anesmwyth, neu i n calonogi ac i fagu ynom obaith yw geiriau r testun? Ceir yn adnod a chyd-destun ein sylw wirionedd syml a dealladwy - yn ôl yr hyn a blennir, dyna dderbyniwn: Wrth eu ffrwyth yr adnabyddwch hwy. Mae yna ganlyniadau i r hyn a wnawn, i n hymdrechion boed fawr neu fach. Nid yw ein llafur yn yr Arglwydd byth yn ofer. Mae angen i ni, fel Pobl Dduw, afael yn y gobaith hwnnw. Rhaid i ni ddal gafael ar y gobaith hwnnw rhag i ni ddiflasu. Geiriau i n calonogi sydd gan Iesu at ei bobl; geiriau i gynnal gobaith. Geiriau ychydig llai cyfarwydd oedd geiriau myfyrdod yr Oedfa Hwyrol: Yr wyf yn credu hefyd y dylwn anfon Epaffroditus atoch, brawd a chydweithiwr a chydfilwr i mi, a ch cennad chwi i weini ar fy anghenraid i. (Philipiaid 2: 25). Ychydig iawn a wyddom am Epaffroditus - credir mai ef oedd Esgob cyntaf Philipi. Gwyddom i Eglwys Philipi ei ddanfon, ynghyd â rhodd ariannol, i Rufain, at Paul yn y carchar. Yno bu n gweini ar Paul fel brawd, cydweithiwr a chydfilwr, ond syrthiodd yn sâl a bu n wael, hyd at farw bron (Philipiaid 2:27). Cymaint oedd gofid Eglwys Philipi ar ei ôl, penderfynodd Paul anfon Epaffroditus yn ôl i Philipi gyda r llythyr arbennig hwn, yng nghwmni ei gyd-deithiwr Timotheus. (Llun: Epaffroditus. Murlun o Eglwys Uniongred yn Thesalonica, Gwlad Groeg) Canolbwyntio ar yr hyn roedd Epaffroditus a wnaeth ein Cennad heno a thynnu ein sylw at y ffaith fod yna raddfa esgynnol o gydymdeimlad cyffredin, i waith cyffredin, i berygl a dioddef cyffredin. Brawd: ar ôl cyrraedd Rhufain tyfodd a datblygodd y berthynas rhwng Paul ac Epaffroditus i fod yn un arbennig iawn. Yn ei gasgliad o homilïau a phregethau, Rhwydwaith Duw (Gwasg Gomer, 1969), cyfeiria Walter P John am dair golygfa yn Nameg y Mab Afradlon: yn gyntaf, mab yn gwrthod bod yn fab; yn ail, tad yn mynnu bod yn dad; ac yn drydedd, brawd yn gwrthod bod yn frawd. Y drydedd olygfa, meddai r awdur, yw r tristaf o'r tair golygfa. Nid felly y berthynas rhwng Paul ac Epaffroditus! Onid dyna r berthynas sydd angen ei meithrin ynom a rhyngom ninnau - perthynas brawd a chwaer, perthynas deuluol agos â Duw ond hefyd gyda n gilydd yng Nghrist. Pa neges well, gofynnodd ein Cennad, ar Sul Heddwch 2012? Cydweithiwr: gyda i gilydd y gweithiodd Paul ac Epaffroditus yn Rhufain, ac anogaeth Paul oedd ar i Eglwys Philipi gydweithio gyda i frawd ar ei ddychweliad. Byw n gytûn yn yr Arglwydd - dyna ddylai r ddelfryd i ninnau i fod, neu, fel y n atgoffwyd gan ein Cennad, fel i r Parchedig Maurice Loader apelio unwaith mewn pregeth: trïwch ddod mla n gyda ch gilydd er mwyn Iesu Grist! Yn ein traddodidau cynnulleidfaol onid dyna r her i ninnau yn 2012? Tanlinellodd ein Cennad bwysigrwydd gweinidogaeth yr holl saint a gofyn, onid dyna r unig ganllaw sydd gennym i sicrhau ein bod i gyd yn gydweithwyr Duw? Cyd-filwr: mae r bywyd Cristnogol yn anturiaeth a rhaid bod yn barod i ddangos gwroldeb ac arwriaeth. Fe n hatgoffwyd o barabalani yr Eglwys Fore. Cristnogion yn cynnig eu hunain i weini a gofalu, ac, yn y diwedd, claddu r rheini oedd yn dioddef o afiechydon heintus a marwol oedd y barabalani. Roeddent yn cymryd risg, yn rhoi eu hunain mewn perygl enbyd o wneud hyn, ond byddent yn dal ati gan mai dyna y credent byddai Crist wedi ei wneud. Rhaid i ninnau fod yn barod i fentro, yn arbennig yng Nghymdeithas Rhaid bod yn barod i sefyll dros ein Harglwydd, i ddatgan pwy ydym, a beth y safwn drosto. Boed i ninnau, felly, ym Mis Medi 2012 ymdebygu i fod fel Epaffroditus - yn frodyr a chwiorydd i n brodyr a n

10 chwiorydd ar draws y byd, yn gydweithwyr Duw yn cynnig ein doniau i waith aruchel Eglwys Crist, ac yn gyd-filwyr, yn barod i sefyll dros y gwirionedd, doed a ddelo. Arglwydd Iesu, gad im deimlo yr arwriaeth hardd nad ofnai warthrudd a dichellion byd; O Waredwr ieuanc gwrol, llwyr feddianna di fy mryd. (J Tywi Jones ; C.Ff. 742) Yn ôl ein harfer, offrymwyd Gweddi'r Cyfundeb yn yr Oedfa Foreol, Nesewch at Dduw, ac fe nesâ ef atoch chwi... Ymostyngwch o flaen yr Arglwydd, a bydd ef yn eich dyrchafu chwi. (Iago 4:8,10) O Dduw, ein Tad, diolchwn i Ti am Dy eglwys yn y byd ac am yr uchelfraint o gael ein galw i berthyn iddi. Dyro inni gofio n wastad mai Crist yw ei phen, ac mai ei ogoneddu Ef yw ei diben aruchel. Dyro dy arweiniad, a boed dy fendith ar weinidogaeth Eglwys Soar, Pont-y-gwaith. Yn enw Iesu y gofynnwn hyn. Amen Llawenydd oedd cael cyfle yn ystod y dydd i groesawu Aled Elias Ieuan Widgery a Gwion Llŷr Ieuan Widgery - meibion i Rhian a Kevin, a brodyr i Elis a Mali. Dymunwn yn dda i r teulu. Cylch y Gymdeithas Ddiwylliannol a Bywyd Cymdeithasol yr Eglwys: Taith Gerdded Sadwrn - 22 Medi 2012 Daeth 24 ynghyd ar gyfer taith gerdded gyntaf yr Hydref i Warchodfa Natur Gwlyptir Casnewydd. Mae r warchodfa hon ger Trefonnen (Nash) sydd ychydig i r de o Gasnewydd ar lan aber Hafren. Yma bellach mae cynefin diogel i adar tir a dyfroedd a gollodd eu cynefin pan grëwyd argae ym Mae Caerdydd ac mae n llecyn trawiadol. Y tu cefn iddo mae r gweithfeydd dur enfawr ac olion trist diwydiant a r llychwino daear, proses a fu yn ei thro yn drychinebus i fywyd gwyllt fel y cofnodwyd yn nilyniant penillion Robin Llwyd ab Owain (gan. 1959), Deg o Elyrch Gwynion - rhydd y cyntaf flas arnynt: Deg o elyrch gwynion Yn hwylio ar eu nyth Yn ymyl ffatri fudur; Bu farw dau yn syth. (Hoff Gerddi Natur Cymru, gol. Bethan Mair, Gomer, 2011, tud. 63) A hithau n ddiwrnod bendigedig o braf, roedd hwyaid lu ac ambell alarch yn nofio n braf ar y ffosydd dŵr llydan a r hesg yn gysgod gosgeiddig iddynt. Yn gwmni iddynt bellach - ac enwi ond rhai - ceir y llinos werdd, y nico, y gotiar, iâr fach y dŵr, y meilart, y crychydd,y gylfinir, y bilidowcar a r wylan benddu, ac i fwrw r gaeaf daw r adain goch, caseg y ddrycin, rhuddfron y mynydd ac aderyn y bwn. Treuliwyd orig ddifyr yn cerdded y llwybrau rhwng yr hesg ac wrth oleudy Trefonnen safwyd am ennyd i fwynhau r golygfeydd ar draws aber Hafren a r arfordir i gyfeiriad Bae Caerdydd, oll yn rhyfeddol o dlws yn yr haul a r awyr las

11 digwmwl. Er tristwch y diwydiannu a fu, mae englyn Emyr Lewis (gan. 1957), Weithiau, yn crynhoi n berffaith y sicrwydd nad nyni biau r cread: Rwy weithiau er pob dadrithiad rywfodd Yn profi cyffyrddiad Rhywun yn siglo r cread Yn fwyn iawn, fel llaw fy nhad. (Cant o Englynion, gol. Dafydd Islwyn, Cyhoeddiadau Barddas, 2009, tud. 47) Munud i Feddwl 22 Medi 2012 Dychwelyd Adref 20 Medi 2012 Cyhydnos yr Hydref neu Alban Elfed - 22 Medi; diwrnod pan fydd y dydd a nos yr un hyd. Dyma un o wyliau pwysicaf calendr y Celtiaid. Heddiw, meddai r gweinidog mewn Munud i Feddwl, darfu r Haf, ei gyfaredd, ei gyfoeth a i gyfle - darfu tymor y goleuni; ffarwel i wenau r haul. Ond, meddai n ymhellach, mae modd gweld goleuni dydd yng nghysgod nos, a darganfod dedwyddwch yn ein tristwch. Y mae golau nad yw byth ar goll yng nghysgodion byw. Ers 2001 lladdwyd 430 aelod o luoedd arfog gwledydd Prydain yn Afghanistan. Trydar Eglwys Minny Street: (1) Heddiw, RAF Brize Norton, daw corff Preifat Thomas Wroe adre nôl o faes y gad. Cydymdeimlwn â r teulu. Arglwydd, pâr heddwch. (2) Heddiw, RAF Brize Norton, daw corff Isgorporal Duane Groom adre nôl o faes y gad. Cydymdeimlwn â r teulu. Arglwydd, pâr heddwch. (3) Heddiw, RAF Brize Norton, daw corff Siarsiant Gareth Thursby adre nôl o faes y gad. Cydymdeimlwn â r teulu. Arglwydd, pâr heddwch. Masnach Deg 19 Medi 2012 Ers nifer o flynyddoedd mae Andrew a Dianne Bartholomew wedi sicrhau bod yna stondin Masnach Deg yn festri Eglwys Minny Street, o leiaf yn fisol, ac weithiau n amlach! Erbyn hyn, mae Robin Brown wedi ymuno â r tîm. Daw ein cysylltiad yn Eglwys Minny Street trwy Siopa Teg, siop yn Nhreganna, Caerdydd sy n canolbwyntio ar werthu nwyddau Masnach Deg ac sydd wedi sicrhau ambell noson hwylus iawn i aelodau Eglwys Minny Street - fel pwnc ymchwil i PIMS ac fel man siopa Nadolig i eraill!! Yr wythnos hon derbyniasom dystysgrif yn nodi ein bod, eleni, ar ben y rhestr o eglwysi sy'n gwerthu nwyddau Masnach Deg trwy Siopa Teg, a n bod wedi llwyddo i werthu gwerth 2,338. Sylweddolwn, wrth gwrs, nad cystadleuaeth yw r bwriad; yn hytrach, ymfalchïwn yn y ffaith ein bod yn gwneud gwahaniaeth i fywydau pobl. Yn ôl Dianne, Mae aelodau Eglwys Minny Street yn gefnogol iawn i Masnach Deg, a gwn bod nifer yn holi am y nwyddau mewn archfarchnadoedd ac ati. Ein bwriad eleni yw ceisio darbwyllo n cyd- aelodau i wneud yr union beth yn ei siopau lleol - ein bwriad a n nod yw bod nwyddau Masnach Deg yn bethau cyffredin ym mhobman!

12 Ymgyrcha Masnach Deg i sicrhau bod ffermwyr a gweithwyr yn y gwledydd sy'n dal i ddatblygu yn cael prisiau teg am eu cynnyrch yn y Gorllewin. Mae llawer o r ffermwyr a r gweithwyr hyn yn ei chael yn anodd iawn i ddarparu ar gyfer eu teuluoedd. Mae anawsterau cyrraedd y farchnad a rheolau masnach annheg yn aml yn golygu nad yw r pris y maent y ei dderbyn am eu cynnyrch yn talu am ei gynhyrchu. Maent hefyd yn wynebu r heriau byd-eang o godiadau mewn prisiau bwyd a newid hinsawdd hefyd. Ceisia Masnach Deg sicrhau eu bod yn derbyn prisiau sefydlog a chynaliadwy wedi u cytuno, ynghyd a thaliad ychwanegol i fuddsoddi yn eu cymunedau. Meddai Oliva Kishero, ffermwr coffi o sefydliad cydweithredol Gumutindo yn Uganda, Mae Masnach Deg yn syniad da ac yn gwneud gwahaniaeth mawr i ni. Mae n marchnata ein coffi ac yn rhoi pris teg i ni. Ac rydym yn gwybod nad ydyn ni n cael ein twyllo. Mae pris teg yn helpu i dalu ffioedd ysgol fy mhump o blant sy n mynychu ysgol breswyl. Munud i Feddwl 19 Medi 2012 Blaenddodiad yw Hunan! Hunan-Glod; Hunan-Dyb; Hunan-Les; Hunan-Barch; Hunan- Berchnogaeth; Hunanlywodraeth; Hunan-Fuddugoliaeth. Mewn Munud i Feddwl, myfyrio ar Hunan a wna r Gweinidog yr wythnos hon! Bethania: Credo r Apostolion 18 Medi 2012 Datganiad cynnar o r Ffydd Gristnogol yw Credo r Apostolion. Fe i defnyddir gan nifer o draddodiadau Cristnogol fel rhan o litwrgi a chatecism, yn arbennig felly gan eglwysi litwrgaidd y Gorllewin - Eglwysi Catholig, Lutheraidd, Anglicanaidd ac Uniongred (Gorllewinol). Fe i defnyddir hefyd, ond i raddau llai, gan Eglwysi Presbyteraidd, Methodistaidd a Chynulleidfaol. Seilir y Credo ar ddealltwriaeth ddiwinyddol Gristnogol yr Efengylau Canonaidd, Llythyron y Testament Newydd ac, i raddau llai, yr Hen Destament. Down o hyd i w gwreiddiau mewn hen Gredo Rhufeinig; ni ddelia a nifer o faterion a ddiffinnir yng Nghredo diweddarach Nicea. Fe i gelwir yn Gredo r Apostolion o draddodiad yn deillio o r 5 ed Ganrif sy n cynnig i r Apostolion, o dan ddylanwad yr Ysbryd Glan adeg y Pentecost, ei harddweud. Nid pawb sy n cytuno! Mae n debyg bod Ambrose Sant ( ) yn son amdani yn 390! Beth bynnag yw hanes Credo r Apostolion, dyma fydd thema a chanolbwynt trafodaethau ac astudiaethau Bethania am y misoedd nesaf. Heno, o dan arweiniad y Gweinidog cafodd dwsin ohonom ddechrau ystyried geiriau agoriadol y Credo: Credaf yn Nuw Dad Hollgyfoethog, Creawdwr nef a daear Credaf yn Nuw... nid proses ymenyddol yw credu yn Nuw! Yn hytrach, gweithred o ymroddiad a phenderfyniad i ymdynghedu. Nid nod i w gyrraedd, nid safbwynt a gyrhaeddir wedi r deall, nid argyhoeddiad a ddaw yn y diwedd wedi gweld Duw ym myd natur neu ar waith ym mywydau pobl yw credu yn Nuw. Yn hytrach, man cychwyn pob cred ac argyhoeddiad arall yw. Dyma r allwedd, yr agoriad i mewn i fywyd.

13 (Llun: "Credaf yn Nuw Dad Hollgyfoethog, Creawdwr nef a daear" - ffenestr lliw yn Eglwys Goffa Flagler, St Augustine, Florida UDA) Credaf yn Nuw Dad... duw personol yw Duw. Mewn ymateb i gais y disgyblion ar i Iesu eu dysgu i weddïo rhydd yr Arglwydd iddynt yr hawl i ddilyn ei esiampl a dweud Abba wrth gyfarch Duw. Trwy hyn cânt ran yn ei berthynas agos, cwbl arbennig ac unigryw yntau, â Duw. Credaf yn Nuw Dad Hollgyfoethog... nid yw Duw yn llai na phersonol ond y mae n anhraethol fwy! Duw sy n Dad Hollalluog yw. Mae Duw yn Dad i bawb: "Ein Tad". Ond nid tad fel pob tad mohono: "Ein Tad yn y nefoedd" ydyw. Credaf yn Nuw Dad Hollgyfoethog, Creawdwr nef a daear. Y mae datgan bod Duw yn Greawdwr yn cyfeirio nid yn unig at ei waith cychwynnol yn dwyn y cyfanfyd i fod, ond hefyd at ei waith parhaol o oes i oes, ac yn ein presennol. Am mai Duw oesol creadigol, gyson gweithgar ydyw, y mae n arwain, achub ac adfer ei fyd o hyd, am byth. Cwrdd Gweddi Dechrau Blwyddyn Waith 17 Medi 2012 Ar ddechrau Blwyddyn Waith newydd priodol oedd ymgynnull heno, mewn cylch gweddi o amgylch fflam Cannwyll ein Ffydd, gan fyfyrio ar y ffaith ein bod wedi dod ynghyd o wahanol gartrefi a theuluoedd i r Tŷ Cwrdd arbennig hwn yn Minny Street ac, o wneud hynny, diolch am yr hyn a gawsom gan ac oherwydd y lle hwn, ac ystyried yr hyn a allwn ei roi a chyflawni yn enw Duw ynddo. Gyda nifer o aelodau yn cymryd rhan yn y Cwrdd, arweiniwyd ein myfyrdod gan ein Gweinidog. Disgrifiodd Iesu y synagog a r deml fel Tŷ Gweddi. Fel pob Iddew da arferai Iesu fynd i r synagog yn rheolaidd i dderbyn addysg, i gymdeithasu ac i addoli. Cawsom ein hatgoffa fod y Gair yn ganolog mewn addoli. Dyna pam, meddai r Gweinidog, mae Ysgol Sul, PIMS, Bethania ac Wedi 7 mor allweddol a hanfodol bwysig i n bywyd fel eglwys - cawn gyfle, o r ieuangaf i r hynaf, i drafod rhyngom â n gilydd a rhyngom â Duw y geiriau sy n datguddio r Gair. Pob Sul pen-mis down at y bwrdd. Bwrdd Cymundeb ar fenthyg gan ein Harglwydd Iesu. Down at y bwrdd, nid am ein bod yn gryf, ond am ein bod yn wan; nid am fod dim ynom yn rhoi hawl i ni ddod, ond am fod arnom angen trugaredd a gras. Down am ein bod yn caru Iesu ddigon ond am yr hoffem ei garu n fwy; am iddo ein caru. Down i dderbyn bara a gwin yn arwyddion o addewid am ras, a chariad a chymdeithas yr Un yn Dri. Gan osod copi o Caneuon Ffydd ar y bwrdd yng nghanol y Cylch, gyda r gannwyll, y Beibl, y cwpan gwin a r bara, fe n hatgoffwyd sut mae ysbryd ac anian addolwyr wedi esgyn mewn cerdd a chan o fawl i Dduw ar hyd y blynyddoedd. Yna r plât casglu; cymorth i ni ystyried rhoi yn ôl i Dduw o r cyfoeth y n bendithiwyd ag ef.

14 Wrth agor cyfnod gweddi fe n hatgoffwyd o beth yw r eglwys leol. Nid lle yn unig, na chasgliad o offer. Nid traddodiad na chyfundrefn, ond casgliad o bobl yn cyfarfod â i gilydd i bwrpas arbennig. Pobl mewn cymdeithas ac yn cyd-ddibynnu, yn cyd-ddioddef, yn cyd-lawenhau ac yn cyd-weithio. Mae pob peth a ddigwydd yn enw Egwlys Minny Street, o gyfarfodydd y Gymdeithas Diwylliannol i Babimini, o r Cyfarfodydd Diaconiaid i Bethania, o PIMS i Koinonia, o r teithiau cerdded i Wedi 7 yn fynegiant o n perthynas a n gilydd, ond y pennaf fynegiant o n cymdeithas yn Nuw yw r cydaddoli. Tŷ moli r Oen, teml yr hwyl a r weddi Ac i w braidd yn breswyl; Man y gân, cymun a gŵyl Er yn hen pery n annwyl. (Dic Jones; ) Gŵyl Flynyddol Eglwys Annibynnol Minny Street 16 Medi 2012 Nesewch at Dduw, ac fe nesâ ef atoch chwi... Ymostyngwch o flaen yr Arglwydd, a bydd ef yn eich dyrchafu chwi. (Iago 4: 8 a10) O Dduw, ein Tad, diolchwn i Ti am Dy eglwys yn y byd ac am yr uchelfraint o gael ein galw i berthyn iddi. Dyro inni gofio n wastad mai Crist yw ei phen, ac mai ei ogoneddu Ef yw ei diben aruchel. Dyro dy arweiniad, a boed dy fendith ar weinidogaeth eglwys y Tabernacl, Ferndale. Yn enw Iesu y gofynnwn hyn. Amen Yn dilyn ymlaen o fyfyrdod y Gweinidog yng Nghyfarfod Cyngor Eglwysi Cymraeg Caerdydd Nos Iau cawsom ein hatgoffa ar ddechrau r Oedfa Foreol o beth yw r eglwys leol a hynny mewn Deg Gorchymyn Cyfoes. I: Byddwn yn estyn i chi groeso i r gwasanaeth; II: Byddwn yn hwyluso r ffordd i chi ddod atom i addoli; III: Byddwn yn sicrhau y byddwch yn medru clywed y gwasanaeth yn iawn; IV: Byddwn yn ymarferol ac yn berthnasol i fywyd heddiw; V: Byddwn yn eich helpu i chwilio am atebion i ch cwestiynau dyfnaf; VI: Byddwn yn cynnig amser i chi oedi a meddwl ynghanol prysurdeb bywyd; VII: Byddwn yn eich helpu i wneud synnwyr o r Beibl, ac o bwy yw Iesu; VIII: Byddwn yn sicrhau bod eich ymweliad yn gymorth i chi, ond hefyd yn eich herio; IX: Byddwn yn eich helpu i ganfod drosoch eich hunan Gariad Duw a i faddeuant; a X: Byddwn yn cynnig cyfle bob amser i chi ddechrau o r newydd. KerPlunk! Un o deganau mwyaf poblogaidd diwedd y 60au a r 70au cynnar oedd yn disgwyl y plant a r plantos ar fwrdd y Set Fawr heddiw. Rhannwyd pawb i ddau dîm - Tîm Coch a Thîm Melyn - ac aethpwyd ati i ddechrau tynnu un gwelltyn ar ôl y llall allan o dan y marblis. I r rhai hynny ohonom sydd wedi chwarae r gêm roedd rhywbeth ddim yn iawn! Er tynnu gwelltyn ar ôl gwelltyn nid oedd y marblis yn syrthio! Un o driciau arferol y Gweinidog! Dim ond ar ôl tynnu r gwelltyn olaf y syrthiodd y marblis! Roedd y marblis i gyd wedi eu gludio at ei gilydd! A r neges? Dyma Eglwys Iesu Grist! Pawb yn wahanol, ond Cariad Iesu fel glud yn ein cydio ni wrth ein gilydd. Sut? Yng nghanol y marblis bach, dangosodd y Gweinidog bod yna farblen fawr; dyma Iesu, a i gariad ef

15 yw r glud sydd yn cadw r marblis eraill yn dynn wrth ei gilydd. Gyda i gariad ef yn ein clymu ninnau ynghyd, yn ein cadw gyda n gilydd, gwyddom gyda sicrwydd nad oes neb ohonom yn mynd i syrthio. Gyda chysur y fath neges mor addas oedd uno i ganu: Dyro dy gariad i n clymu, dy gariad fyddo n ein plith dy gariad di. (Dave Bilbrough, cyf. Catrin Alun. Halwfraint 1979 Kingsway Thankyou Music; C.Ff. 871) Derbyn yr her i wneud yr hyn sy'n iawn oedd thema r Ysgol Sul fore heddiw. Hyn yn codi n uniongyrchol o r ymdriniaeth o hanes Porthi r Pum Mil sydd wedi bod yn ganolbwynt sylw ers dechrau r mis. Cafwyd cyfle i n Minny-actorion greu sgestys yn portreadu'r anghyfiawnderau maent yn eu gweld o u cwmpas o ddydd i ddydd; hyn yn arwain i sesiwn drafod yn ceisio penderfynu sut mae ymateb i r anghyfiawnderau hyn! Yr wythnos nesaf bydd yr Ysgol Sul yn mynd ati i greu poster ar y thema "Rho i mi nerth i wneud fy rhan (E A Dingley, ; cyf. Nantlais, ; C.Ff. 805) Ers Nos Wener bu 21 o PIMSwyr yn mwynhau a myfyrio yng Ngholeg yr Iwerydd; braf oedd eu croesawu nôl yn ddiogel! Hwy oedd yn arwain Oedfa Foreol ein Gŵyl Flynyddol. The Cat in the Hat gan Dr Seuss (Theodor Seuss Geisel ) oedd thema eu cyflwyniad. Rhwng tudalennau r llyfr ceir hanes Cath yn diddanu dau blentyn, brawd a chwaer, ar ddiwrnod gwlyb tra bod eu mam allan o r tŷ. Mae Cath yn perfformio pob math o driciau gan gynnwys balansio cwpan te, llaeth, cacen, tri llyfr, Pysgodyn, rhaca, llong degan, dol, ffan goch ac ymbarél wrth sefyll ar bêl! Nid yw Pysgodyn yn hapus ac fel y gellir dychmygu, mae r canlyniadau yn rhai cymysg! Mae yna gwymp! Daw Cath o hyd i focs; yn y bocs mae dau greadur - Peth 1 a Peth 2! Mae hwythau n dechrau hedfan barcutiaid yn y tŷ! Erbyn hyn mae Pysgodyn yn anfodlon iawn. Fel plant ufudd, â r brawd a r chwaer ati i ddal y ddau Peth mewn rhwyd a dônt a Cath o dan reolaeth. Fel penyd, â Cath ati i lanhau r llanastr ond diflanna'r eiliad y daw r fam yn ôl i r tŷ. Tawel yw r plant pan ofyn y fam beth fuont yn eu gwneud yn ei habsenoldeb. Gorffen y stori: 'What would you do if your mother asked you?' A r neges i ni yn Eglwys Minny Street wrth i ni ail-gyflwyno ein hunain i waith yr Eglwys ar ddechrau blwyddyn waith newydd? Diwrnod gwlyb a mam wedi gadael y tŷ - heb Dduw, heb gwmni pobl Dduw, mae bywyd yn llwyd a diflas... fel diwrnod gwlyb ac oer. Heb Eglwys Iesu Grist, heb hwyl a hedd cwmni ein gilydd yma yn Eglwys Minny Street mae bywyd yn wag, heb wres a mwynhad. Ond daeth Cath: pan ddaw Iesu i n bywyd, fe ddaw gan ein hysgwyd, ein deffro... daw i newid ein ffordd o fyw! Daw Iesu i ganol ein bywyd, er mwyn i ni gael bywyd go iawn, yn llawn i r ymylon o fendithion. A r Pysgodyn? Y Pysgodyn yw Crefydd. Nid un cas yw r Pysgodyn! Ofnus yw. Mae Pysgodyn yn hapus iawn yn nofio rownd a rownd; mae ofn Iesu ar bysgodyn crefydd, oherwydd mae Iesu bob amser yn cynhyrfu r dyfroedd. Mae Iesu n ysgwyd y bowlen! Yn Eglwys Minny Street rydym ni weithiau yn dweud fel Pysgodyn: Put me down! This is no fun at all!! Ond, mynnu codi powlen Pysgodyn yn uwch ac yn uwch a wna Cath mae n cwympo: O ganol dydd, daeth tywyllwch dros yr holl wlad hyd dri o r gloch y prynhawn. A thua tri o r gloch gwaeddodd Iesu a llef uchel a bu farw. A dyma len y deml yn cael ei rhwygo yn ddwy o r pen i r gwaelod. Siglwyd y ddaear a holltwyd y creigiau. (Mathew 27: 45-51) Yn y

16 bocs roedd Peth 1 a Peth 2 Daeth un o r arweinwyr crefyddol at Iesu... a gofynnodd iddo, Prun yw r pethau pwysicaf i berson ffydd? Atebodd Iesu, Y peth cyntaf yw: a châr dy Arglwydd dy Dduw â th holl galon ac â th holl feddwl ac â th holl nerth. Yr ail beth yw hwn: Câr dy gymydog fel ti dy hun. Nid oes dim yn bwysicach na r ddau beth hyn (Marc 12: 28-31). Peth 1 a Peth 2? Daw r fam adref a gofyn i r plant beth fuont yn ei wneud trwy r dydd? Ni ŵyr y plant sut i ateb a ddylid dweud am Cath, am y gêm wyllt o godi Pysgodyn yn ei bowlen mor uchel â phosibl, am y gwymp fawr, ac am Peth 1 a Peth 2? Pwy yw r fam? Eglwys Iesu Grist a r her yw ar i ni uno i adrodd hanes rhyfedd yr Iesu hwn a ddaw i ganol ein bywyd a i berchenogi n llwyr. Unwn yn y gêm o godi ein crefydd yn uchel, ac i ysgwyd powlen Crefydd! Unwn i ddathlu buddugoliaeth Iesu ar bob drwg a chas. Ymrown i weithio a chydweithio i gyflawni yn Eglwys Minny Street yr unig ddau beth sydd wir yn bwysig... Car dy Arglwydd dy Dduw â th holl galon ac â th holl feddwl ac â th holl nerth Car dy gymydog fel ti dy hun. Er holl wreiddioldeb y cyflwyniad mae n bosibl mae neges heriol Manon a saif yng nghof llawer ohonom a oedd yn y gynnulleidfa: Minny Street yw fy eglwys i. Pobl fel fi sydd yma. Nyni yw Pobl Iesu yma. Mi hoffwn i Eglwys Minny Street fod yn eglwys sy n goleuo r ffordd i deithwyr ffydd, hen ac ifanc; yn eu harwain ar hyd llwybrau gobaith, goddefgarwch a gwirionedd. Fe fydd yn eglwys o r fath os byddaf i n mentro r llwybrau anodd rheini. Fe fydd Eglwys Minny Street yn hael ei chefnogaeth i bob achos da, os bydda i n hael. Fe fydd yn tynnu pobl ynghyd at Iesu os bydda i n fodlon cynorthwyo gyda r gwaith hwnnw. Fe fydd yn gymdeithas llawn cariad, os bydda i n gariadlawn. Fe lenwir y seddau os byddaf i yma yn llanw fy lle. Fe fydd Eglwys Minny Street yn bopeth yr hoffem iddi fod os byddaf i n fodlon tynnu fy mhwysau. Bydd Eglwys Minny Street yn gartref cariad a theyrngarwch, dewrder a ffydd os byddaf i, sy n gwneud y lle hwn yr hyn ydyw, wedi fy llenwi â chariad, teyrngarwch, dewrder a ffydd. Felly cyflwynaf fy hun yn llwyr i fod yr hyn yr hoffem i Eglwys Minny Street fod yn enw r hwn sydd biau'r eglwys hon - ein Harglwydd Iesu Grist. Bob blwyddyn mae r Trydydd Sul ym mis Medi yn gyfle i ni fel Eglwys i ail-gydio o ddifrif yn ein gwaith a n cenhadaeth wedi misoedd cymharol dawel yr Haf. Mae eleni yn wahanol gan ein bod hefyd, fel Eglwys, am ddiolch i Dduw am y ffaith ein bod bellach wedi bod o dan arweiniad a gweinidogaeth y Parchedig Owain Llyr Evans am 10 mlynedd. Cafwyd cyfle ar ôl yr Oedfa Foreol, dros gymdeithas, cwpaned o de a chacen pen-blwydd, i ddatgan ein gwerthfawrogiad o weinidogaeth ddisglair ein Gweinidog, ac i gyflwyno anrheg iddo (Llun: Trysorydd yr Eglwys yn cyflwyno rhodd i'r Gweinidog) fel arwydd o r diolch hwnnw. Cafwyd cyfle mewn eitem Newyddion blaenorol (gweler isod) i son am wahanol agweddau Gweinidogaeth Owain Llyr gwyddom am wreiddioldeb ei syniadau, dyfnder ei wybodaeth ac ehanger ei ddiddordebau; sylweddolwn hefyd ei bwyslais arbennig ar fod yn gynhwysol - mae o r ieuengaf i r hynaf yn arwyddnod y clywn yn gyson; profwn drwy r amser ei ofal bugeiliol a i gonsyrn dros eraill. Cafodd Ysgrifennydd yr Eglwys hefyd gyfle i son am ei waith yn paratoi deunydd i wefan Eglwys Minny Street, ei berlau Trydar dyddiol, a i aml gyfraniadau i r Tyst, Cristion a Cristnogaeth 21. (Llun: Torri'r Gagen a Crys-T y Tabl Cyfnodol) Mae hefyd yn Ysgrifennydd Cyfundeb Dwyrain Morgannwg. Mawr yw ein braint yn Eglwys Minny Street o dderbyn y fath arweiniad proffwydol, heriol, goleuedig a chyfoes.

17 I Lythyr Cyntaf Paul at y Corinthiaid y cyfeiriwyd ein sylw yn yr Oedfa Hwyrol, a hynny o dan arweiniad y Parchedig Evan Morgan, Gweinidog Eglwys Salem, Treganna a Bethel, Rhiwbeina, Caerdydd. Oherwydd y mae drws llydan wedi ei agor imi, un addawol, er bod llawer o wrthwynebwyr. (I Corinthiaid 16: 9). Mewn rhagymadrodd soniodd ein Cennad am amlder y drysau sy n cau yn ein cymdeithas. Soniodd am achosion Cristnogol yn dirwyn i ben a chapeli ac eglwysi yn cau drysau (llun), diwydiant yn llesgau a chwmni ar ôl cwmni yn gorfod cau eu drysau a gweithwyr yn colli eu swyddi, a hefyd sefydliadau sydd wedi bod yn gonglfeini cymdeithas am resymau economaidd a phrinder mynychwyr yn penderfynu bod yr amser wedi dod i gau drws. Cawn ein hysbrydoli a n hatgyfnerthu gan y ffaith mai agor drysau a wna r Efengyl. Ond, gofynnodd, ein Pregethwr Gwadd a ydy hyn yn wir am ein heglwysi? - a ydym â n drysau ar agor i bawb? Gallwn edrych yn ôl mewn hanes a chofio r modd y torrwyd allan merched di-briod beichiog ond faint gwell ydym heddiw?, gofynnodd. A ydy r eglwys a i drws yn agored i r fam sengl? i r rheini sy n agored hoyw? i r rheini sydd heb fod yn ffitio i mewn i n ffyrdd ni? i r rheini sy n wahanol? Pa mor agored yw drysau ein heglwysi ni? Gan ddefnyddio geiriau Paul yn ganllaw soniodd ein Cennad, am y rheidrwydd, os am efelychu Crist, i ddrysau n heglwysi fod lled-y-pen ar agor - agoriad eang yw r nòd. (Llun: "Oherwydd y mae drws llydan wedi ei agor imi, un addawol..." (I Corinthiaid 16: 9)) Golyga hynny bod lle i bob math o berson yn ein plith; nid yw bod yn elitaidd ein haelodaeth yn rhan o r meddylfryd Cristnogol. Rhaid i n drysau agored fod hefyd yn ddrysau agored effeithiol. Nid digon croesawu pawb; rhaid sefyll gyda rheini sy n chwilio am gyfiawnder a thegwch. Rhaid bod yn barod i ddioddef poen a loes gyda hwy; rhaid bod yn barod i gerdded yr ail filltir. Yn olaf, os eang yr agoriad, os effeithiol y croeso, rhaid hefyd i r drws agored fod yn llawn eiddgarwch. O groesawu a sefyll gyda rhywun, rhaid sicrhau bod gwerth y Tŷ yn cael ei wneud yn eglur; mor bwysig yw sicrhau bod y rheini sydd wedi derbyn ein gwahoddiad i ymuno yn dod i deimlo eu bod am aros. Golyga hyn llawer o waith, o ddyfalbarhad ac o ymrwymiad. Dyna, meddai n Cennad, yw ein braint a n hanrhydedd - sicrhau bod drws Eglwys Crist yn agored, led-y-pen, yn llawn cefnogaeth a brwdfrydedd. Mewn cymdeithas gyd-eglwysig yn dilyn yr Oedfa Hwyrol daeth Sul arbennig iawn yn hanes Eglwys Minny Street i w derfyn. Cawsom gyfle i ymfalchïo yn ein pobl ifanc, i lawenhau ac i ddiolch am weinidogaeth ysbrydoledig ein Gweinidog dros gyfnod o 10 mlynedd, i ail-gysegru ein hunain fel gweithwyr i a thros ein Harglwydd yn y flwyddyn waith newydd, ac i sylweddoli r fraint a r anrhydedd, a r ddyletswydd, a ddaw i ni o gael ein galw n Ddisgyblion Crist. Owain Llyr yn 10 Mlwydd Oed! 16 Medi 2012 Bob blwyddyn mae r trydydd Sul ym Mis Medi yn gyfle i ni fel eglwys ailgydio o ddifrif yn ein gwaith a n cenhadaeth wedi misoedd cymharol dawel yr Haf. Eleni, mae yna arwyddocâd arbennig i r Sul! Rydym fel eglwys yn dathlu 10 mlynedd o fod dan arweiniad a gweinidogaeth y Parchedig Owain Llyr Evans. Cawsom gyfle bore heddiw, ar ôl yr Oedfa Foreol i ddathlu r digwyddiad - cyfle i gyflwyno rhodd oddi wrth yr aelodau i r Gweinidog, a chyfle i gymdeithasu a mwynhau cacen pen-blwydd! Bethan a Rhun Jones,

18 Ysgrifennydd a Thrysorydd yr Eglwys, fu n enau i n gwerthfawrogiad ac wrth sôn am ymrwymiad y Gweinidog meddent: Fel aelodau, cawn brofi n gyson o Sul i Sul wreiddioldeb ei syniadau, dyfnder ei wybodaeth ac ehanger ei ddiddordebau - y cyfan yn cael eu plethu yn fedrus mewn sgyrsiau, pregethau, homilïau, arweiniad i gyfarfod Diaconiaid neu gyfarfod defosiynol yn ystod yr wythnos. Ceir pwyslais arbennig ar fod yn gynhwysol - mae o r ieuengaf i r hynaf yn arwyddnod y clywn yn gyson a gwyddom fod yna groeso a rhan i w chwarae yng ngwaith yr eglwys i bob un ohonom. Cafwyd cyfle i gyfeirio at ambell agwedd benodol o weinidogaeth Owain Llyr yn ein plith: mae r plant (a'r oedolion hefyd!) wrth eu boddau gyda r llu creiriau ddaw i r golwg ar gyfer y slot wythnosol yn y Sêt Fawr. Mae r cyfarfodydd i r myfyrwyr a n hoedolion ifanc, Wedi 7, yn ennyn dilynwyr brwd ac mae nifer ohonom yn eiddigeddus iawn o r cyfleoedd arbennig y mae aelodau PIMS yn eu cael yn ystod y flwyddyn. Mae canolbwyntio pregethau r flwyddyn ar ryw dair thema benodol yn miniogi ein hymwybyddiaeth ni fel aelodau o wahanol adrannau o r Beibl a thu hwnt, a bu i r ddwy gyfres o ddarlleniadau dyddiol roi cyfle arbennig i ni ddod yn fwy cyfarwydd â, ac yn fwy hyddysg yn, ein Beibl. Fe n hatgoffwyd hefyd nad dim ond cynulleidfa Eglwys Minny Street sy n manteisio ar ffrwyth gwaith cyson ein Gweinidog. Cyfeiriwyd at y deunydd sy n cael ei baratoi ar gyfer ein gwefan - Munud i Feddwl wythnosol, Myfyrdod y Mis ar Ferched yr Hen Destament llynedd a r Proffwydi eleni, a myfyrdodau wedi eu seilio ar gelfyddyd. Ers dechrau r flwyddyn mae Eglwys Minny Street wedi bod yn Trydar yn ddyddiol - gwerthfawrogir perlau dyddiol y Gweinidog gan gynifer o ddilynwyr! Ceir hefyd gyfraniadau cyson i r Tyst a Cristion, ynghyd â Cristnogaeth 21. Ef, hefyd, yw Ysgrifennydd Cyfundeb Dwyrain Morgannwg. Fel eglwys, diolchwn i Dduw am y fraint o gael nodi ein pen-blwydd, fel Gweinidog ac Eglwys, wrth ddathlu 10 mlynedd o gydweithio er gogoniant ein Harglwydd Iesu Grist. Cyngor Eglwysi Cymraeg Caerdydd 13 Medi 2012 Yn Eglwys Minny Street y cyfarfu r Cyngor heno a braf oedd gweld cynifer wedi dod ynghyd o eglwysi Cymraeg y ddinas. Yn 2009, bu Eglwys Minny Street yn dathlu 125 mlynedd o wasanaeth i Iesu Grist yn y Waun Ddyfal. Fel rhan o r dathlu, casglwyd ynghyd cyfrol o emynau a thonau sydd wedi bod â chysylltiad penodol â hanes a phrofiad yr eglwys. Wrth gyflwyno r emynau eglurodd y Gweinidog nad oedd yn fwriad ganddo i r noson fod yn ddim amgenach na chyfle i sôn am Eglwys Minny Street ond, yn hytrach, yn ddathliad o r hyn yw r eglwys leol. Gofynnodd, Beth yw r eglwys leol? Pedwar mur a tho - heb os, ond nid ceinder yr eglwys leol, ond ei chenadwri, sydd yn agos at ein calon. Aelwyd - heb os. Aelwyd iach a chlos, un aelwyd o fendith dan drefn a rheol cariad. Ysgol? - heb os. Lle i bobl ddysgu, a thyfu o dymor i dymor, o flwyddyn i flwyddyn. Gwrando, darganfod a gweld; ym mhob eglwys leol mae pobl yn dysgu byw. (Llun: "Molwch yr Arglwydd,..." (Salm 150:1)) Cafwyd cyfle i ganu geiriau gan y Parchedig Eifion Powell a Rebecca Powell, i emyn-donau wedi eu cyfansoddi (neu eu haddasu) gan Alun Davies, Alun Guy ac Ieuan Jones. Yr emyn olaf a ganwyd oedd Emyn y Dathlu - geiriau pwerus ein cyd-aelod, y Parchedig Huw Ethall yn cael eu canu ar yr emyn-dôn Cwmgïedd (Daniel Protheroe ). Erys her y geiriau:... Gwna ninnau oll fel hwythau n Ddisgyblion teyrngar, byw I Arglwydd y gogoniant

19 I Geidwad dynol ryw. Dychwelyd Adref 13 Medi 2012 Ers 2001 lladdwyd 427 aelod o luoedd arfog gwledydd Prydain yn Afghanistan. Trydar Eglwys Minny Street: Heddiw, RAF Brize Norton, daw corff Siarsiant Lee Davidson adre nôl o faes y gad. Cydymdeimlwn â r teulu. Arglwydd, pâr heddwch. Munud i Feddwl 12 Medi 2012 Gan gychwyn gyda chyfrol Nesta Wyn Jones: Rhwng Chwerthin a Chrio (Gomer; 1986), cyn myfyrio ar eiriau yn sôn am Abaty Tyndyrn, yn y Gors y daw r Gweinidog o hyd i un o wirioneddau mawr y Ffydd yn ei Funud i Feddwl yr Wythnos hon. Trigain eiliad i weld gwirionedd mawr! Cyfarfod Diaconiaid 10 Medi 2012 Heno cyfarfu Diaconiaid Eglwys Minny Street am y tro cyntaf ar ddechrau blwyddyn waith newydd. Cafwyd cyfle i groesawu wyth o ddiaconiaid newydd. Sefydlu nodau i r Diaconiaid ar gyfer y flwyddyn newydd oedd prif weithgarwch y cyfarfod. Penderfynwyd ar bedair nod: - i fod yn bont, ysbrydol a gweinyddol, rhwng y Gweinidog a r aelodau. - sicrhau fod y Cylchoedd Gwaith yn cyfarfod yn rheolaidd, yn cyflawni eu gwaith, a bod adroddiad byr o u gweithgarwch yn cael ei gyflwyno ymhob Cyfarfod Diaconiaid, pob rhifyn o r Aelod a phob tri mis i r wefan. - hyrwyddo r ymdeimlad o berthyn ymhlith yr aelodau, ac o fod â rhan yng ngwaith a chenhadaeth yr eglwys. - parhau i gefnogi Gweithgor Gweinidogaeth Eglwys Minny Street yn ei waith, er mwyn i r eglwys fod yn sicr o i gweinidogaeth i r dyfodol. Cychwyn Dwy Gyfres Newydd o Bregethau 9 Medi 2012 Ar Sul Cyfiawnder Hiliol gweddïwn: Dduw yr holl bobloedd, gweddïwn am y rhai hynny sy'n cael eu gwawdio ar sail hil a gwahanolyddiaeth. Gweddïwn am iti eu hamddiffyn, yn arbennig y rhai sy'n cael eu heffeithio yn ein heglwysi, ein sefydliadau addysgu, lluoedd gweithio ac yn ein cymunedau. Gweddïwn y gallwn deimlo grym cymodi trwy waith Ysbryd Duw. Ble bynnag ceir rhaniad rhyngom ag eraill, oherwydd ein diwylliant a'n cenedligrwydd, gweddïwn y gallwn i gyd gymodi. Dduw Trugarog, gofynnwn iti lenwi ein calonnau â'th gariad. Dyro i ni'r gras a geidw ni yn ffyddlon i Efengyl dy fab ac a n cymorth ni i godi uwchlaw ein gwendidau dynol. Dduw ein Tad, offrymwn iti'r gweddïau hyn a gwaith ein dwylo, a chariad ein calonnau, fel y gwneler dy ewyllys ymhob dim. Gofynnwn hyn yn enw Iesu Grist ein Harglwydd. Amen. (Eglwysi Ynghyd ym Mhrydain ac Iwerddon Nesewch at Dduw, ac fe nesâ ef atoch chwi... Ymostyngwch o flaen yr Arglwydd, a bydd ef yn eich dyrchafu chwi. (Iago 4: 8, 10) O Dduw, ein Tad, diolchwn i Ti am Dy eglwys yn y byd ac am yr uchelfraint o gael ein galw i berthyn iddi. Dyro inni gofio n wastad mai Crist yw ei phen, ac mai ei ogoneddu Ef yw ei diben aruchel. Dyro dy arweiniad, a boed dy fendith a r weinidogaeth Eglwys y Tabernacl, Pen-y-bont ar Ogwr. Yn enw Iesu y gofynnwn hyn. Amen

20 Cod, llewyrcha, oherwydd daeth dy oleuni; llewyrchodd gogoniant yr Arglwydd arnat. Er bod tywyllwch yn gorchuddio r ddaear, a r fagddu dros y bobloedd, bydd yr Arglwydd yn llewyrchu arnat. Fe ddaw pawb at ddisgleirdeb dy oleuni. (Eseia 6: 1-3) Efallai bod y darn hwn o r Ysgrythur yn ymddangos ychydig yn drwm i fyfyrdod a defosiwn ein Hoedfa Foreol Gynnar ond yng ngeiriau r emyn, daeth goleuni yn yr hwyr! (E Herber Evans, ; C.Ff. 726) Daeth gynulleidfa dda ynghyd i r cyntaf o n Hoedfaon Boreol Cynnar misol ac fe n taflwyd i mewn i r dasg o ailosod llond bwrdd gwyn o lythrennau yn eu trefn gywir i ddatgan Myfi yw Goleuni r Byd (Ioan 8:12). Fe n hatgoffwyd hefyd o eiriau Iesu wrthym ninnau: Chwi yw goleuni r byd (Mathew 5: 14) Aeth y Gweinidog ymlaen wedyn i ddangos dwy dortsh i ni. Y cyntaf, yn dortsh batri lithiwm; pan fydd golau hwn yn pylu, y cyfan sydd angen ei wneud yw rhoi r tortsh yn y teclyn sy n ffitio i mewn i r soced drydan ac mae n ail-drydanu a chawn lond y lle o oleuni disglair (llun). Oes yna neges i ni? Oes! Mor bwysig yw hi i ninnau ddod i gwmni n gilydd ar y Sul, yn rheolaidd i ail-drydanu n batris! Rhaid i ni gael ein hail-drydanu er mwyn gadael i oleuni Crist lifo ohonom. "Dewch yn gyson eleni i adnewyddu eich nerth!" - dyna oedd neges y Gweinidog ar ddechrau blwyddyn waith newydd! Ceir hefyd tortsh clicied (llun) - tortsh yw hon mae n rhaid wrth ychydig o ymdrech (troi r glicied) i w chael i weithio. Does dim batri yn y dortsh hon ond po fwyaf o egni a roddir i mewn iddi, mwyaf o oleuni a ddaw allan! Pwysig i ninnau yw dod at ein gilydd yn rheolaidd a gweithio gyda n gilydd er mwyn i oleuni Crist gael pefrio ohonom fel eglwys. Her ac anogaeth a gafwyd, felly, ar i ni ddod yn gyson eleni i r oedfaon i ychwanegu ein nerth holl bwysig i r gwaith mawr sydd gennym o gynhyrchu goleuni Duw yn Eglwys Minny Street, yn ninas Caerdydd ac yng Nghymru. Cychwyn ar y cyntaf o r gyfres o bregethu ar Lythyr yr Hebreaid a wnaethom yn yr Oedfa Foreol - a pha le gwell i gychwyn na r adnod gyntaf! - Mewn llawer dull a modd y llefarodd Duw gynt wrth yr hynafiaid trwy r proffwydi, ond yn y dyddiau olaf hyn llefarodd wrthym ni mewn Mab (Hebreaid 1: 1) Eglurodd y Gweinidog mai Iddewon wedi gadael Iddewiaeth i ddilyn Iesu oedd yr Hebreaid ac mai bwriad y llythyr oedd amlygu fod Duw yn amlwg yn Iesu Grist. Myn awdur y llythyr mai r prif beth yw cadw r prif beth yn brif beth: Iesu, Mab Duw, Gwaredwr! Mae r awdur hefyd yn adnabod ei gynulleidfa ac yn gwybod am yr anawsterau y wynebant. Gorfod llacio gafael ar hen grefydd, er mwyn cydio mewn crefydd newydd! Gwyddom ninnau am apêl yr hen, a thynfa r newydd. Anodd iawn rhoi heibio r hen i ymaflyd yn y newydd. Anoddach dewis a dethol yr hyn sydd raid eu diogelu, a beth sydd yn rhaid hepgor o blith hen arferion a thraddodiadau crefydd, iaith a diwylliant. Anodd dewis a dethol pa bethau newydd sydd yn dda i gydio ynddynt. Methu n lan a deall dioddefaint a marw Iesu r Meseia. I ni, Atgyfodiad Iesu sy n ddryswch; i r Hebreaid, Dioddefaint Iesu oedd y broblem! Nid oedd y Meseia i ddioddef gan fod iddo le buddugoliaethus yn eu crefydd! Gwaith anodd iawn i r Hebreaid oedd derbyn fod cyfrinach gwir fawredd i w ganfod mewn gwyleidd-dra, gostyngeiddrwydd a pharodrwydd i weini ar eraill. Mae r syniad hwn yr un mor anodd i ni ei ddeall a i dderbyn heddiw! Methu deall sut y gallai ffydd yng Nghrist ffynnu heb yr offeiriadaeth a r aberthau. Methai r Hebreaid ddeall nac amgyffred bod bendith dilyn Iesu yn lletach

21 na r offeiriadaeth, ac yn ddyfnach na phob aberth. Gwyddom ninnau am hyn! Heb wyliadwriaeth gyson, gall y cyfrwng gorau droi n ddiben gwael. Myn awdur Llythyr yr Hebreaid bod Iesu yn fwy na r offeiriad wrth fod yn fwy o offeiriad na r offeiriad! Cyfrwng i r bobl ddod yn agos at Dduw oedd yr offeiriad, ond Iesu yw cyfrwng Duw i ddod yn agos at bobl! Daeth y Gair yn gnawd... yn llawn gras a gwirionedd;... fel unig Fab yn dod oddi wrth y Tad (Ioan 1: 14) Fel yr Hebreaid gynt cawn ninnau ein tynnu o freichiau cysurlawn y cyfarwydd i lwybrau anghyfarwydd, i alwadau newydd, cyfryngau dieithr. Nid cyhoeddi delfrydiaeth yw cyhoeddi r Efengyl, ond cyhoeddi ffaith sy n fwy ystyfnig na holl greulondeb bywyd, ac yn gadarnach na ffolineb pobl.... llefarodd wrthym ni mewn Mab - dyma symlrwydd sylweddol yr Efengyl, ffynnon pob ffyniant, gobaith cenedl ac iaith, diwylliant a byd. Cynnig y Proffwydi tipyn o her i ni - ond ymgymryd â r her a wnaethom, o dan arweiniad y Gweinidog, yn yr Oedfa Hwyrol. Yn y gyntaf o r gyfres o bregethau ar y Proffwydi, ac mewn arddull a oedd yn ein hatgoffa o Astudiaeth Feiblaidd neu drafodaeth Ysgol Sul, buom yn edrych ar Eu Cenhadaeth. Beth yw Cenhadaeth Proffwyd? Cael eraill i ymglywed â r Duw sy n gwbl effro ac yn galw arnom i wynebu bywyd â llygaid agored. Geilw r Proffwyd ar bawb i gyhoeddi a dehongli Cariad Duw. Beth yw Cenhadaeth Proffwyd? Mynd at bobl sy n dewis bod yn ddall a pheidio clywed (Eseia 6: 8-10). Mynega Jeremeia ei amheuon (Jeremeia 20: 7-9). Wrth sylweddoli ei fod yn gyff gwawd gofyn: pa les parhau i gyhoeddi Gair Duw? Nid pa les cyhoeddi yw r cwestiwn, ond pa fodd y gellir ymatal! Mae r Proffwydi o dan orfodaeth Cariad Duw ac ni all wrthsefyll grym Galwad Duw. Ni chaiff y Proffwyd chwaith ei drechu gan ei erildwyr a i elynion. Mae Duw o i blaid! Gelwir arnom gan y Proffwydi i beidio simsanu:...boed eich ie yn ie, a ch nage yn nage (Mathew 5: 37). Daw adegau pryd mae n rhaid dewis ochr. Ceir dau fath o dawelwch ysbrydol: un deffroadol - Ymlonyddwch, a deallwch mai myfi sydd Dduw (Salm 46:10) - ac un llethol. I dorri hwn rhaid cyfaddef bai a chydnabod inni ddewis ffordd a oedd yn loes. Annog y Proffwyd ni i weld ein bod yn twyllo n hunain (1 Brenhinoedd 18: 21). Apelia Amos (Amos 3: 3-7) at gred pobl fod pob drygfyd, haint, newyn a chwymp dan law gelyn yn dod oddi wrth Dduw. Yr un Arglwydd sy n rhybuddio bydd hefyd yn dinistrio! Os call a pharchus ein hymwneud â Duw, daw bendith. Os ffôl a rhyfygus, daw melltith... hyn a gais yr Arglwydd gennyt:... gwneud beth sy n iawn, caru teyrngarwch, ac ymostwng i rodio n ostyngedig... (Hosea 6: 8). Beth yw Cenhadaeth Proffwyd? Meddalu r galon galed; ildio, a chael eraill i ildio i ewyllys Duw; cael pobl i beidio cloffi rhwng dau feddwl; codi twrw rhag i bobl Dduw fynd i drafferth, a phoen, a thorcalon. (Llun: The Almighty with Prophets gan Pietro Perugino ( ))

22 Elfan, Gwennith ac Arwel Jones oedd wedi dewis ein hemynau ar gyfer yr Oedfa Hwyrol. Eu dewis cyntaf oedd y geiriau cyfarwydd Nid wy n gofyn bywyd moethus, aur y byd na i berlau mân, (C.Ff. 780). Mae cysylltiadau gyda phob un ohonom â'r emyn hwn, meddent. Gwyrosydd ( ) yw awdur y geiriau, brodor o Dreboeth a bu Gwennith yn byw yn ymyl Treboeth tra bu ei thad, y Parchg Ddr Leonard Hugh yn Weinidog ar gapel Mynydd-bach Mae Elfan yn enedigol o Felindre, ychydig o filltiroedd i ffwrdd ac fe ganwyd yr emyn yng ngwasanaeth priodas Arwel yn Eglwys Dymock, Swydd Gaerloyw! Perthynas deuluol â theulu Arwel Hughes ( ) oedd y rheswm am ddewis yr ail emyn: Tydi, a roddaist liw i r wawr a hud i r machlud mwyn, (T Rowland Hughes, ; C.Ff. 131) Mae geiriau'r trydydd emyn yn goffâd teilwng i athrylith y diweddar Barchedig Rhys Nicholas. Tra bu'n byw yn ne Sir Aberteifi, roedd Elfan yn ei adnabod fel gweinidog dau gapel cyfagos - Horeb a Bwlch-y-groes Er mai fel emynydd y mae trwch y boblogaeth yn ei gofio mae Elfan hefyd yn ei gofio fel digrifwr, ac wedi chwerthin llawer iawn yn ei gwmni. Mae hapusrwydd yr emyn hwn yn adlewyrchu'r ddwy nodwedd hyn yn arbennig o dda. Caner hon gyda hwyl!!, oedd gorchymyn y dewiswyr! A r geiriau? Tydi, a wnaeth y wyrth, O Grist, Fab Duw, tydi a roddaist imi flas ar fyw: (W Rhys Nicholas, ; C.Ff. 791) Deui atom yn ein gwendid gan ein codi ar ein traed oedd geiriau, llai cyfarwydd efallai, ond pwerus y pedwerydd dewis. Cyfieithiad Mrs Cynthia Saunders Davies, cyfnither Gwennith, o eiriau Glen Baker yw'r emyn. O i chanu ar yr emyn-dôn Lausanne crëir cysylltiad ychwanegol ag Arwel sydd wedi cartrefu yno! Ymddangosodd erthygl yn Y Pedair Tudalen Gyd-enwadol yn crynhoi cyfres o bregethau r Gweinidog ar Y Tabl Cyfnodol. Fe n hatgoffwyd hefyd, yn ein hoedfaon, am Ddiwrnod i r Brenin ar 6 Hydref Fe n hanogwyd gan y Gweinidog i fod yn rhan o r dathlu, dod ar fws Eglwys Minny Street, ac ymuno â r dyrfa yn Llanelwedd i addoli n Harglwydd. Babimini 7 Medi 2012 Bore heddiw ail-gydiodd Babimini yn ei weithgarwch ar ôl gwyliau r haf. Daeth dwsin o blantos ynghyd a chafwyd cryn hwyl yn chwarae, dysgu, canu a gwledda! O heddiw ymlaen bydd Babimini yn cyfarfod bob pythefnos - y sesiwn nesaf 21 Medi Erys yr apêl am wirfoddolwyr i gynorthwyo gyda r sesiynau. Munud i Feddwl 5 Medi 2012 Er cymaint o sylw a gafwyd yn y cyfryngau i achos Tony Nicklinson, cyndyn iawn ydym i drafod yr hawl i farw. Pam? Oni ddylem, fel Cristnogion, o bawb, fod yn trafod goblygiadau dadleuon Dignity in Dying a sefydliadau a chyrff cyffelyb? Cyffwrdd gwahanol gwestiynau ac agweddau yn ymwneud â r hawl i farw a phob un ohonom - maent wedi, maent yn neu fe fyddant! Diolch i r Gweinidog am agor cil y drws, fel petai, ar bwnc sydd bellach bron yn dabŵ hyd yn oed o fewn ein heglwysi - darllenwch ei Funud i Feddwl!

23 PIMS 3 Medi 2012 Dechrau r daith oedd hi i ddau aelod newydd o PIMS heno - braf oedd croesawu Elwyn a Shani Llyr i ganol PIMSiaid Eglwys Minny Street. Gorffen y daith oedd hi i un PIMSwr - ymhen ychydig wythnosau byd Cai yn gadael Caerdydd ac yn bwrw i gambrau tuag at Rydychen. Cafwyd cyfle i ddymuno'n dda i Cai wrth iddo gamu i ris nesaf ei fywyd; gwelir ei eisiau yn fawr - aelod ffyddlon a chyfrannwr doeth i drafodaethau. Yn yr anerchiad traddodiadol a roddir gan bob aelod wrth iddynt adael PIMS soniodd Cai am y cyfeillgarwch sy n clymu holl aelodau PIMS at ei gilydd ac am y modd mae trafodaethau PIMS wedi dysgu beth sy n bwysig mewn bywyd. Cychwyn ar daith fu r Gweinidog hefyd wrth iddo arwain y 12 aelod o PIMS mewn gêm gwelltyn a phêl ar hyd y llwybr cul! Yn y drafodaeth ddilynol gofynnwyd beth yw gwerth dilyn y llwybr cul? Beth sy n gwneud y llwybr yn gul? Daeth trwch o atebion! Gwerth dilyn y llwybr cul? - y ffordd i r nefoedd, sicrhau gwneud penderfyniadau cywir, cadw r Ffydd, meddwl am ganlyniadau'r hyn a wnawn a chariad. Pam mae n gul? - angen blaenoriaethu, rhaid rhoi amser i Dduw, gwaredu hunanoldeb, gwaredu cariad at y materol ac osgoi rhagrith a phleserau dibwrpas. Mentrodd y Gweinidog wedyn trwy gynnig 10 i unrhyw un a fyddai n medru ymestyn ddigon i gyrraedd yr arian tra ar yr un pryd yn dal llaw ar y piano! Y wers? Rhaid gollwng gafael ar y piano cyn medru ymestyn digon i gyrraedd yr arian. Rhaid hefyd gollwng gafael ar rai pethau os am deithio tuag at y nod o ddilyn Crist. Llwybr cul? Ffordd i r nefoedd? Gollwng gafael ar bethau i ddilyn y Ffydd? Eleni, mae PIMS, fel y soniodd y Gweinidog, yn mynd yn retro! Arweiniad oedd heno i Thema PIMS am y flwyddyn hon - astudiaeth o Daith y Pererin gan John Bunyan ( ). Dros y misoedd nesaf bydd PIMS yn cyfarfod â Cristion, Efengylydd, Hyblyg, Cymorth, Bydol Ddoeth, Dehonglwr, Cariad, Apolyon, Ffyddlon a llu o gymeriadau eraill wrth deithio ar y daith beryglus i r ddinas nefol! Her ac Anogaeth wrth Gychwyn Blwyddyn Waith Newydd 2 Medi 2012 Trydar heddiw: Mae tri ymadrodd o wir bwys yn y Testament Newydd:... heb Grist;... yng Nghrist;... gyda Christ. Neges bwrpasol iawn ar ddechrau blwyddyn waith newydd. Ceir trydar a myfyrdod dyddiol ymunwch a r 60 o ddilynwyr sydd eisoes yn derbyn y negeseuon! Wrth gychwyn blwyddyn waith newydd yn Eglwys Minny Street cawsom gipolwg yn ystod Oedfaon y Sul rychwant ein gweithgarwch arfaethedig dros y misoedd nesaf. Themâu pregethau r Sul eleni bydd Llyfr Numeri, y Llythyr at yr Hebreaid a r Proffwydi. Wedi iddynt lwyddo llynedd i fynd i r afael ag emyn David Charles ( ), O Iesu mawr, rho d anian bur... (C.Ff. 686), thema PIMS eleni fydd Taith y Pererin gan John Bunyan ( ). (Llun: Cristion yn mynd trwy'r porth, a agorir gan Mr. Ewyllys Da; llun o argraffiad 1778 o Taith y Pererin.) Mae Wedi 7 eisoes wedi ail-gydio yn ei gyfarfodydd misol a byddwn, fel Eglwys, yn cychwyn cyfres o gyfarfodydd Cegin Cynnen, sef cyfuniad o fwyd a gweddi yn canolbwyntio ar wlad neu ardal sydd yng ngafael rhyfel, neu drais, ymhen ychydig wythnosau. Bydd Bethania yn canolbwyntio ar Gredo r Apostolion eleni gan orffen y gyfres o astudiaethau ar ôl y Pasg er mwyn agor gofod yn y Gwanwyn i wneud rhyw

24 bethau amgen! Ynghyd a n hoedfaon arferol, cyrddau gweddi ac addoliad achlysurol, Babimini a'r Gymdeithas Ddiwylliannol, byddwn hefyd yn ymdaflu ein hunain i weithgarwch Cyngor Eglwysi Cymraeg Caerdydd, Cyfundeb Dwyrain Morgannwg ac Undeb yr Annibynwyr Cymraeg, yn benodol felly, Diwrnod i r Brenin ar 6 Hydref Afal oedd canolbwynt Sgwrs y Plant a r Plantos fore heddiw. Ar ôl cael cyfle i son ychydig am hanes eu gwyliau bu ymateb brwd i gwestiynau r Gweinidog. O amgylch yr afal ceir croen yn gwarchod y ffrwyth oddi mewn rhag unrhyw ddrwg a niwed - yn union fel y gwna Cariad Duw wrth iddo n hamgylchynu ni. Blasu fel afal a wna ffrwyth yr afal! Synnwyr cyffredin? Yn sicr, ond neges bwysig! Nid yw ffrwyth yr afal yn blasu fel oren, banana na cheirios mor bwysig yw i ninnau fel eglwys beidio ceisio bod yn ddim byd amgenach nag Eglwys Crist. Byddwn yr hyn ydym! O dorri'r afal ar ei draws cawn ffurf seren yng nghanol y ffrwyth - y seren a arweiniodd y Doethion I Breseb Bethlehem - Seren yr Eglwys a Seren yr Ysgol Sul a n harwain ninnau tuag at Iesu Grist. Oddi mewn i r seren ceir hadau - o hedyn tyf goeden. O r hedyn a blennir yn Eglwys Minny Street y tyf ein ffydd ninnau gan ledaenu n canghennau dros a thrwy ein cymdeithas. Porthi r Pum Mil oedd thema dosbarthiadau r Ysgol Sul heddiw a bu r Plant a r Plantos wrthi yn ail-fyw'r hanes cyfarwydd a rhyfeddu at yr hyn a wnaeth Iesu gyda r pum torth a dau bysgodyn. Fel dywedodd un o r Plant ar ddiwedd yr Ysgol Sul: Roedd e n bicnic rili enfawr! Priodol iawn, ym mhregeth gyntaf y flwyddyn waith newydd, oedd mai gair o anogaeth oedd gan y Gweinidog yn yr Oedfa Foreol. Gan ddefnyddio gweddi r Brenin Jehosaffat Ni wyddom ni beth i w wneud, ond dibynnwn arnat ti... (II Cronicl 20: 12) yn sail myfyrdod fe n hatgoffwyd o gyfaddefiad Jehosaffat wrth iddo sylweddoli r perygl enbyd yr oedd ef a i bobl ynddo wrth i w gelynion ymgasglu ger ffiniau Israel. Yn hytrach nac anfon ei fyddin i faes y gad, i wynebu r gelyn, annog y genedl gyfan i weddïo ac ymprydio, a chydnabod ar goedd: Ni wyddom ni beth i w wneud... Fel Eglwys Anghydffurfiol Gymraeg ni wyddom ninnau yn aml beth i w wneud. Sut mae casglu ffrwyth mewn diffrwyth dir? Ni wyddom beth i w wneud beth, felly dylem ei wneud? Mae r ateb yn syml; cynnig ein cyfan oll fel eglwys i r Hwn sydd yn gwybod beth i wneud, ac sy n gwybod sut sydd orau i n defnyddio i wneuthur ei ewyllys (llun). Sylweddolodd Jehosaffat mae yn ei wendid roedd cyfle Duw. Boed i ninnau wneud yr un sylweddoliad! Beth ddaw gydag eleni yn Eglwys Minny Street? Ni wyddom!... ond dibynnwn arnat ti. Beth bynnag ddaw, dibynnwn ar Dduw ac ar ein gilydd. Beth sydd angen i ni wneud a pheidio ei wneud eleni? Ni wyddom!... ond dibynnwn arnat ti. Beth bynnag fydd gofyn i ni ei wneud a pheidio ei wneud, dibynnwn ar Dduw ac ar ein gilydd, gan gadw ein golwg ar Iesu, awdur a pherffeithydd ein ffydd (Hebreaid 12: 2). Yn aml, ni wyddom beth i wneud, ond gwyddom y gallwn ddibynnu ar Dduw. Ein gwaith eleni yw nid yn gymaint llwyddo i wneud hyn a r llall, ond yn hytrach cadw ein golwg ar Iesu... trwy bob llawenydd a diflastod, pob llwyddiant a methiant,

25 dibynnu ar Dduw ac ar ein gilydd. Yn Eglwys Minny Street ar ddechrau blwyddyn waith newydd ni wyddom ni beth i w wneud, ond dibynnwn arnat ti, ein Duw, ac ar ein gilydd. Cychwyn digon annisgwyl cawsom yn yr Oedfa Hwyrol i Lyfr Numeri! Pla o seirff oedd testun ein myfyrdod a hynny n deillio o'r adnod: Felly anfonodd yr Arglwydd seirff gwenwynig ym mysg y bobl, a bu nifer o r Israeliaid farw wedi iddynt gael eu brathu ganddynt. (Numeri 21: 6) Cychwynnodd y Gweinidog trwy r roi r hanes yn ei gyd-destun. Manna ddoe, manna heddiw a manna eto fyth yfory! Bu r daith drwy r anialwch yn anodd a hir; hawdd deall y bobl yn diflasu ar orfod bwyta'r un hen beth, bob dydd. Er hynny, anodd yw deall a derbyn Duw yn eu cosbi â phla o seirff gwenwynig! Sut bu i Dduw ddysgu r bobl? Nid trwy orchymyn i r seirff gwenwynig ddiflannu ond, yn hytrach, trwy ofyn i Moses greu sarff a i gosod ar bolyn, a bydd pawb a frathwyd, o edrych arni, yn cael byw (Numeri 21: 8). (Llun: Moses and the Brass Serpent gan arlunydd anhsybys o Fflandrys (17 eg Ganrif) gan: Andreas Praefcke) O gael eich brathu gan sarff, meddai Duw, syllwch ar y sarff pres ac adferir nerth eich iechyd! Cyfaddefodd y Gweinidog mai anodd peidio poeni am y stori hon! Ymddengys y syniad o edrych ar y sarff bres i gael iachâd ar y gorau yn ras rhad, ac ar y gwaethaf yn hud a lledrith! Mynna ysgolheigion nad y sarff pres ei hun, ond y weithred o syllu ar y sarff sydd yn iachau r bobl... y parodrwydd i droi a syllu ar y sarff yn arwydd o barodrwydd y bobl i ymddiried yn Nuw. Mewn modd tebyg, awgryma Efengyl Ioan (Ioan 3: 13-21) bod Crist yn cael ei ddyrchafu ar y groes er mwyn i ni weld cariad Duw. Gwelwn ninnau Iesu yn hongian gerfydd tair hoelen; gwna hyn hi n anodd iawn i ni dderbyn mai fel hyn yr amlygir cariad Duw yn, ac i r byd. Erys yr hafaliad syml yn oesol gyfoes. Yr ateb i seirff yw sarff! Yr ateb i fywyd dynol yw bywyd un bod dynol! Yr ateb i letchwithdod bywyd yw bywyd newydd lletchwith! Ni wna dim byd arall y tro. Anodd gweld beth sydd y tu nôl y groes, yn union fel roedd hi n anodd i bobl Numeri weld tu hwnt i r sarff bres. Dim ond y sarff pres a welent... dim ond y groes a welwn ninnau. Wrth syllu tu hwnt i r groes gwelwn awydd Duw i adfer ei greadigaeth, i achub ei bobl, doed a ddelo, costied a gyst. Wrth ein harwain at Fwrdd y Cymun cyfeiriodd y Gweinidog ein meddyliau at oobleck! Un o brif gymeriadau'r stori Bartholomew and the Oobleck (cyh. Random House, 1949) gan Dr Seuss ( ) yw r Brenin. Brenin ffôl yw hwn sydd wedi ffoli ar y newydd. Gan iddo benderfynu mai diflas oedd glaw, eira, gwlith a chesair, galwodd y Brenin ar ei ddewiniaid i greu rhywbeth newydd. Bu iddynt addo oobleck iddo - er na wyddent yn iawn beth ydoedd! Syrth yr oobleck, ac mae r brenin wrth ei fodd! Arswyda Bartholomew Cubbins, un o weision y Brenin, rhag hud a lledrith y dewiniaid; heria r Brenin i weld perygl yr oobleck sy n syrthio n drwm, oobleck ar ben oobleck. Gwêl y Brenin ei ffolineb a geilw am y dewiniaid i atal yr oobleck... ond mae r dewiniaid yn eu hogof, yng nghlo o dan bentwr trwm o oobleck! Meddai Bartholomew: And (the oobleck is) going to keep on falling...until your whole great marble palace tumbles down! So don t waste your time saying foolish words, magic words the least you can do is say the simple words, I m sorry, Mewn cywilydd ac ofn, cyfaddefodd y Brenin ei wendid a i ffolineb: I m awfully, awfully sorry! Peidia cwymp yr oobleck, ac yn dawel diflanna r o r tir. Neges yr oobleck i gynulleidfa Eglwys Minny Street ar ddechrau blwyddyn waith newydd? Beth sydd wir angen arnom yw symlrwydd,

26 gostyngeiddrwydd a gonestrwydd; gwrando, darganfod a gweld - hanfodion cymuno pob Sul-pen-mis. Nid chwilio am oobleck y newydd mo n gwaith ond canolbwyntio ar fod yr hyn y bwriadwyd i ni fod: yn bobl i Dduw yn y lle hwn, ac o r lle hwn, i r ddinas hon. Bwyta, yfed a chredu ei fod Ef Y Dwyfol yn rhannu Wrth Ei fwrdd y wyrth a fu Drosom yng ngwaed yr Iesu. (Dic Jones ) Bwyta, yfed a chredu... syml ac oesol gyfoes. Nesewch at Dduw, ac fe nesâ ef atoch chwi... Ymostyngwch o flaen yr Arglwydd, a bydd ef yn eich dyrchafu chwi. (Iago 4: 8, 10) O Dduw, ein Tad, diolchwn i Ti am Dy eglwys yn y byd ac am yr uchelfraint o gael ein galw i berthyn iddi. Dyro inni gofio n wastad mai Crist yw ei phen, ac mai ei ogoneddu Ef yw ei diben aruchel. Dyro dy arweiniad, a boed dy fendith a r weinidogaeth Eglwys Castellau. Yn enw Iesu y gofynnwn hyn. Amen Y mis hwn cawn gyfle i ystyried cerflun o waith Sebastian Boyesen (gan. 1960) sydd i w weld ar Ben Rhip, uwchben pentref Llangrannog - dehongliad cryf a meddylgar o r mynach-genhadwr Crannog Sant y gwir bererin yn... ac Ati. Yn cyd-redeg ag un o r cyfresi pregethau am eleni, bydd Myfyrdod y Mis yn canolbwyntio ar bortreadau byr o'r Proffwydi cychwynnwn y mis hwn gydag Amos. Bu nifer o aelodau Eglwys Minny Street yn cynorthwyo gyda the i r digartref yn ystod y prynhawn; rhai wedi paratoi brechdanau ac eraill yn gweini yn Festri r Tabernacl, Yr Ais. Mewn crynodeb ystadegol diweddar yn casglu gwybodaeth ar ddigartrefedd yn ystod 2011 yng Nghymru, adroddwyd bod dros 15,000 o unigolion wedi gofyn am gymorth digartrefedd yn ystod y flwyddyn, 11% yn fwy na r hyn a nodwyd yn Cafwyd cynnydd yn 18 o r 22 Awdurdod Lleol yng Nghymru; Abertawe oedd â r nifer uchaf, Sir Fflint â r isaf. Yng Nghaerdydd, cofrestrwyd 2,020 achos o ddigartrefedd yn 2011 o i gymharu ag 1,541 yn Yn ôl y darogan bydd y ffigyrau yn dipyn uwch yn Cafwyd cyfle i gymdeithasu ar ôl yr Oedfa Hwyrol; braf oedd cyfle i ddiweddaru ein gilydd fel aelodau ar ddigwyddiadau dros yr Haf. O amgylch bwrdd y Cymun cafwyd cyfle i lawenhau "gyda r rhai sy n llawenhau" ac wylo "gyda r rhai sy n wylo (Rhufeiniaid 12: 15) ac yn y gymdeithas honno o ofalu am ein gilydd fel brodyr a chwiorydd yn Nheulu Crist y daeth Sul bendithiol i w derfyn. Cawsom ein hatgoffa o'r Oedfa Hiroshima ddwys ac effeithiol y bu ein Gweinidog yn ei harwain yn yr Eisteddfod Genedlaethol mewn lluniau yn rhifyn cyfredol Y Tyst. Cynhaliwyd cyfarfod Wedi 7 cyntaf y flwyddyn waith newydd i Oedolion Ifanc yr Eglwys yng Nghartref y Gweinidog yn dilyn yr Oedfa Hwyrol yno parhawyd gyda r gymdeithas dros bryd o fwyd wrth drafod beth fyddai trywydd trafodaethau eleni. Cyn ffarwelio cafwyd cyfle i ddymuno'n dda i ddau o aelodau ffyddlon Wedi 7 - Siwan a Rhodri - sy'n priodi Dydd Sadwrn nesaf.