Jannar ETC Youth Newsletter. Jannar ETC Youth Newsletter KARRIERI, INTERVISTI, KORSIJIET, INFORMAZZJONI... U ARTIKLI OĦRA.

Transcription

1 ETC Youth Newsletter KARRIERI, INTERVISTI, KORSIJIET, INFORMAZZJONI... U ARTIKLI OĦRA Paġna 1

2 Kontenut Introduzzjoni Intervista ma Claire u Roberta Għalliema tal-primarja Għalliema tas-sekondarja Mistoqsijiet lil Studenti Korsijiet fil-care u teaching.. 09 Empowerment Programme. 10 Jien Kapaċi Saħħa u Sigurtà Sudoku Kitba: Sezzjoni taż-żgħażagħ ETC Design: Matthew Joseph Casha create-it studios Għall-aktar Informazzjoni: Employment and Training Corporation Head Office Ħal Far - BBG 06. Tel: /209/210/229 Fax: youth.etc@gov.mt INTRODUZZJONI Għeżież Żgħażagħ, Għal darb oħra erġajna iltqajna. Bħal ma tafu tkellimna fuq diversi oqsma ta xogħlijiet u rajna wkoll aspetti ta xogħlijiet differenti. Wasalna għat-tmien edizzjoni tal-gazzetta. Din iddarba ħsibna biex nitkellmu fuq ċ-child care. X jinvolvi dan is-suġġett? Hemm ħafna nformazzjoni li nistgħu nagħtu u nfatti ħsibna biex insemmu l-aktar affarijiet li jistgħu jolqtuna f dan issuġġett. Illum ħafna nisa joħorġu jaħdmu, u l-bżonn taċ-child care sar tista tgħid xi ħaġa ta bilfors. Għalkemm ħafna jsibu l-għajnuna tal-ġenituri jew ta xi familjari hemm ukoll dawk li jiddependu kompletament miċ-child care biex jaħdmu u hemm ukoll dawk tal-fehma li għalkemm ikollhom l-għajnuna d-dar jippreferu li jieħdu t-tfal tagħhom iċ-child care. Miċ-child care t-tfal jibbenifikaw żgur. Għalkemm ta eta żgħira ħafna jibdew jippreparaw ruħhom għal meta jasal l-ewwel żmien taledukazzjoni tagħhom. Se jkollna anka l-opportunita li nisimgħu ftit ukoll x jgħidulna ċ-child carers min-naħa tagħhom, bħal forsi x kellhom bżonn biex jilħqu dan il-għan? X diffikultajiet jiltaqgħu magħhom? Kif inhi l-ġurnata tipika tagħhom f dan ix-xogħol u affarijiet oħra li huma importanti u li ta min wieħed ikun jafhom. Peress li se nitkellmu fuq dan is-suġġett ħsibna wkoll biex nibqgħu fuq l-istess linja, infatti se nitkellmu wkoll dwar l-għalliema. Se jkollna l-opportunità naraw x jgħidulna l-għalliema kemm dawk fil-primarja u kif ukoll dawk fissekondarja. Se naraw ftit ukoll ilkorsijiet differenti li toffri l-mcast u anka l-korsijiet li hemm fl- Università. Huwa mportanti li wieħed ikun aġġornat b dan ittaħriġ biex żgur ma jitlef l-ebda opportunita. Min-naħa tal-aġenzija Żgħażagħ ukoll se jkollna xi nformazzjoni utli u se nitkellmu wkoll fuq is-suġġett tal-health and Safety biex wieħed ikun jaf x għandu jagħmel f każ ta bżonn u huwa suġġett importanti ħafna fil-ħajja tal-lum. Nisperaw li ssibu din il-ħarga tal-gazzetta interessanti bħassoltu, inħalli f idejkom biex taqraw l-informazzjoni. Paġna 2

3 Claire Attard u Roberta Lautier li jaħdmu bħala child carers Minn dejjem xtaqna nieħdu ħsieb it-tfal u nteressajna ruħna f affarjiet li jirrigwardjaw it-tfal. Kwalitajiet sabiex tkun tista taħdem mat-tfal huma d-dedikazzjoni u l-paċenzja. Bdejna f dan ix-xogħol meta ħadna l-kors ta Childcarers ma l-etc. Kien interessanti ħafna u mpenjattiv ukoll. Parti mittaħriġ kienet f ċentri u skejjel differenti, fejn stajna nipprattikaw ix-xogħol. Minn żmien għal żmien irridu nkomplu nieħdu korsijiet relatati ma din il-linja biex inżommu ruħna aġġornati. ħassejt fija r-rieda li nkun dik l-għalliema tal-istorja Dan huwa xogħol li joffri sfida u jirrikjedi ħafna ħafna paċenzja. Sodisfazzjoni sabiħ li ninnotaw l iżvilupp kontinwu tat-tfal, kif ukoll l-attivitajiet varjati li nagħmlu magħhom ta kuljum. Ċirkustanzi difficli f dan ix-xogħol huma li tfal kollha għandhom karattri differenti, ċerti ġenituri xi kultant jistennew affarijiet differenti iżda dawn l-isfidi ta kuljum inqisuhom bħala affarijiet li jgħinuna fil-karriera tagħna. Il-ġurnata tipika tagħna normalment tibda b circle time, kolazzjon, attivita principali talġurnata bħal crafts, drama, żfin jew oħrajn, logħob barra fil-parti ta rikreazzjoni u wara t-tfal jieklu xi ħaġa ħafifa u jistrieħu, attivitajiet oħra, ħin għall-ikel u wara naqraw storja flimkien u attivitajiet relatati. It-tfal jimmeraviljawk bl-innoċenza u l-immaġinazzjoni tagħhom u blistejjer ħelwin li joħorġu bihom. Għalliema tal-primarja Meta kont żgħira kont toħlom li xi darba ssir għalliema talprimarja? Meta kont iżgħar dejjem kont inħoss ġibda lejn ix-xogħol ta għalliema għax bħala tifla żgħira kont inħares lejn l-għalliema bħala persuna sinifikanti ħafna filħajja tat-tfal. Li tgħid l-għalliema, dejjem kien ikun perfett għalina t-tfal allura kont nistmaha ħafna bħala xempju tagħna t-tfal u min jaf kemm-il darba konna nippruvaw nimitawha f affarijiet. Għalhekk illum ngħaraf kemm l-għalliema għandhom rwol influwenti filħajja tat-tfal. Iżda sakemm kont fil-livell post-sekondarju kont għadni indeċiża bejn il-vokazzjoni ta infermiera jew ta għalliema, li t-tnejn li huma, huma xogħlijiet li jirrikjedu ħafna dedikazzjoni. Jekk iva x kien dak li ħajrek biex tagħżel din il-professjoni? U jekk le kif wasalt li tagħżel din il-linja? Meta ġejt biex nagħżel is-suġġetti biex nidħol fis-sixth Form, minħabba l-fatt li kont għadni indeċiża lejn liem linja nixtieq niġbed, għażilt suġġetti li jiftħuli toroq għaż-żewġ karrieri li kelli ambizzjoni għalihom. Iżda meta Paġna 3

4 sentejn wara irċivejt ir-riżultati li kienu ser iwassluni għal-livell universitarju, kont sodisfatta li stajt nagħżel bejn it-tnejn. Iżda jiena nemmen li xejn ma jiġri għalxejn. ħassejt fija r-rieda li nkun dik l-għalliema tal-istorja Dik il-ħabta kont qed naqra ktieb bl-isem ta One Child ta Torey Hayden. Dan il-ktieb kellu impatt qawwi fuqi u ħassejt fija r-rieda li nkun dik l-għalliema tal-istorja fejn marret barra minn triqitha biex ittejjeb il-ħajja ta dik it-tifla li ma kelliex tfulija daqshekk pjaċevoli. Permezz tas-servizz tagħha pruvat ittejjeb il-kundizzjoni soċjali u emozzjonali ta din it-tifla tant innoċenti li sfat vittma taċċirkustanzi u esperjenzi tant krudili. Ħassejt li din l-għalliema kellha impatt qawwi fuq il-ħajja ta tfal bi problemi soċjali, emozzjonali u dawk b imġiba mhux daqstant tajba u bħalha jien ħassejt li nixtieq noħloq differenzi fil-ħajja ta tfal li jistgħu jkunu xi ftit jew wisq vulnerabbli. Kemm ilek f dan ix-xogħol? Għamilt ftit snin ngħallem il-ħames sena tal-primarja u kont għal qalbi ħafna iżda wara ftit ħassejt il-ħtieġa li nkompli l-istudji tiegħi. Bħala għalliema tal-primarja ħassejt li minħabba s-sillabu vast li tirrikjedi s-sistema edukattiva, l-għalliema fi klassi tal-primarja ma ssibx tant ċans biex tindirizza xi problemi li jistgħu jkunu għaddejjin minnhom l-istudenti tagħha fis-soċjeta talllum. Qed nirreferi mhux għal dawk il-problemi akkademiċi iżda problemi soċjali jew emozzjonali li jkun għaddejjin minnhom dawn it-tfal ta eta tant żgħira. Każ partikolari hu meta tifel jew tifla jkollhom stima baxxa tagħhom infushom jew rabja fihom li twassal għal imġiba ħażina fil-klassi. Dawn huma problemi li qed jiltaqgħu magħhom l-għalliema tal-lum il-ġurnata; iżda sfortunatament m hemmx ċans fejn l-għalliema tal-primarja jkollha ċans waħidha ma studenti individwali biex jiġu diskussi dawn il- problemi. Għalhekk, bħala għalliema tal-primarja jien ħassejt din il-ħtieġa u għalhekk xtaqt li nispeċjalizza l-istudji tiegħi f dan il-qasam. Tista tgħidilna ftit xi studji għamilt sabiex tagħmel dan ixxogħol? Wara sentejn is-sixth Form, G.F. Abela Junior College, applikajt għall-kors ta għalliema tal-primarja, fejn għamilt erba snin nistudja fl-università ta Malta, li kienet esperjenza memorabli mmens. Minn hemm gradwajt bħala għalliema u għamilt xi snin ngħallem. U kif għidt ftit qabel ħassejt li għandi nkompli navvanza fl-istudji tiegħi fuq suġġett li jinteressani ħafna. Għalhekk, applikajt għal kors mal-università ta Birmingham fl-ingilterra u ġejt mgħotija scholarship taħt l-iskema ta STEPS li hija inizjattiva tajba li tgħin finanzjarjament lill-istudenti fl-istudji tagħhom. B hekk, fil-preżent qegħda fit-tielet u l-aħħar sena tal-masters f Social, Emotional & Behavioural Difficulties. nixtieq noħloq differenzi fil-ħajja ta tfal Meta kont għadek qed tistudja fuq din il-linja nimmaġina li kien hemm mumenti diffiċli, tista tgħidilna ftit x għandek tagħmel biex tibqa għaddejja? Meta kont fl-erba snin tal-università ta Malta biex nilħaq għalliema kien hemm mumenti diffiċli speċjalment meta Paġna 4

5 jasal iż-żmien fejn ridna nagħtu l-assignments u fi żmien l-eżamijiet. Dan għaliex kien hemm ħafna xogħol xi jsir fi żmien qasir. Barra minn hekk l-aktar żmien diffiċli kien ikun waqt is-sitt ġimgħat tat-teaching practice, fejn kull filgħaxija kien ikun hemm ħafna preparamenti xi jsiru biex l-għada nkun preparata bl-aħjar mod possibli biex naffaċja l-istudenti. U meta tkun perfezzjonista tispiċċa dejjem bla nifs. Iżda mbagħad kont inġib quddiem għajnejja li fil-ħajja xejn mhu faċli u kont nemmen li kif jgħidu l-ingliżi Where there is a will there s a way. It-tir tiegħi kien li nilħaq għalliema u din il-mira ridt nilħaqha akkost ta kollox. B hekk dan iżżmien li kien kemmxejn diffiċli kont nimxi ġurnata b ġurnata u niftakar li trid tbati biex tgawdi u twettaq il-ħolma li jkollok. Meta mbagħad bdejt il-masters mal-università ta Birmingham fis-sena 2010 kienet battalja oħra għax kif wieħed jista jimmaġina mhi faċli xejn biex tkun taħdem full-time u tistudja fl-istess ħin. Iżda li naħdem ma tfal biex itejbu l-aspett soċjali, emozzjonali u l-imġiba tagħhom minn dejjem kienet il-ħolma tiegħi minn qabel gradwajt bħala għalliema mill-universita ta Malta, u għalhekk din l-isfida dħalt fiha b dedikazzjoni kbira. Illum nista nixhed is-sodisfazzjon tiegħi wara sena skolastika naħdem bħala n-nurture Group teacher fl-iskola Primarja taż-żurrieq. Li kieku qtajt qalbi u ma ffacjajtx l-isfidi tul it-triq, dan ma kienx ikun possibli għalija. Biex jirnexxilek tegħleb il-mument diffiċli trid l-ewwel u fuq kollox temmen fik innifsek u fil-kapaċitajiet tiegħek bħala individwu. X inhuma l-aktar affarijiet li jtuk sodisfazzjoni f dan ix-xogħol u x tieħu gost tagħmel l-aktar? Meta kont ngħallem studenti tal-ħames sena fl-iskola primarja taż-żurrieq, kelli sodisfazzjon kbir li nara l-istudenti tiegħi jirnexxu. Iżda mhux biss dawk l-istudenti li kellhom abbilta għolja iżda huwa ferm aktar ta sodisfazzjon li tara studenti li sfortunatament jiltaqgħu ma xi problemi, iżda jkollhom ir-rieda li jistinkaw u saħansitra jirnexxu u jtejbu l-marki tagħhom. Iżda bħala għalliema fin-nurture Class is-sodisfazzjon tiegħi fuq xogħli huwa altru minn hekk. kont inġib quddiem għajnejja li fil-ħajja xejn mhu faċli Apparti li xorta waħda l-istudenti jingħataw attenzjoni individwali biex jaħdmu fuq l-aspett akkademiku b xogħol addattat għal-livell tagħhom, nisħqu wkoll fuq l-aspett soċjali u emozzjonali tal-istudenti. Dan għaliex matul is-sena skolastika, l-istudenti jattendu għal programmi fin- Nurture Class (li jinsabu f uħud mill-iskejjel primarji tal-gvern) fejn hawnhekk naħdmu biex intejbu l-personalità tal-istudenti billi naħdmu fuq l-istima tagħhom infushom, kif nistgħu nikkontrollaw ir-rabja, insibu bilanċ bejn iddmirijiet u d-drittijiet tagħna, l-aspett tas-solidarjetà, xi tfisser li tkun ġeneruż, kuntent, aċċettat, lejali u kif ukoll l-importanza li nevitaw l-għira, egoiżmu, l-biża u kif wieħed għandu jaffaċċja t-telfa ta xi ħadd qrib tiegħu. Ovvjament l-istudent jingħata attenzjoni fuq il-qasam li hu jkun kemmxejn vulnerabbli fih. L-ikbar sodisfazzjon hu meta bilmotivazzjoni tagħna ninkoraġixxu li t-tagħlim ma jibqax biss diskors iżda jirrifletti wkoll fil-fatti u b hekk għemilhom jiġi premjat. X inhuma l-aktar diffikultajiet li tiltaqa magħhom f dan ixxogħol? L-akbar diffikulta hi minħabba Paġna 5

6 li dan il-qasam fis-sistema edukattiva tagħna għadu kemmxejn ġdid u għalhekk hawn diversi għalliema fil-primarja u sekondarja u kif ukoll diversi ġenituri li għadhom mhux infurmati biżżejjed dwar il-ġid kbir li jista joħroġ minn dawn ilprogrammi fin-nurture Groups. Minħabba f hekk xi drabi niltaqgħu ma nuqqas ta kooperazzjoni. Għalliema li jifhmu sew x ġid qed jippruvaw jagħmlu l-għalliema tan- Nurture Classes f pajjiżna, jkunu huma stess li jirreferu t-tfal biex jattendu n-nurture Group għal ftit siegħat fil-ġimgħa (fl-iskola stess). Xi drabi niltaqgħu ukoll ma ġenituri li huma stess ikunu jridu lil uliedhom jattendu għal xi lezzjonijiet biex per eżempju jtejbu l-istima tagħhom. Permezz ta laqgħat mal-ġenituri dawn juru wkoll interess biex ikomplu jaħdmu fuq l-istess passi tagħna fi djarhom. Iżda sfortunatament dan mhux dejjem ikun il-każ. Iktar kemm wieħed isib kooperazzjoni, aktar l-istudent ser ikolli l-emozzjonijiet tiegħu nnifsu b saħħithom u jkun skopra lilu nnifsu u l-abbiltajiet tiegħu aħjar. Tista tirrakkuntalna xi episodju ħelu li kellek fil-karriera tiegħek? Ovvjament, tul is-snin wieħed jiltaqa ma diversi episodji ħelwin meta tkun taħdem speċjalment ma tfal tal-primarja. Għalihom l-għalliema hija xi ħadd importanti ħafna u juru dan b diversi ġesti u kummenti ħelwin. L-isbaħ mumenti iżda jkunu bħal meta darba fost l-oħrajn ġiet tifla ma ġenbi, tatni tgħanniqa u qaltli: Inħobbok Miss Grazzi ta kemm tagħmilna nieħdu pjaċir l-iskola, u tatni fjura żgħira. U wara ftit qaltli: Tgħidilix lil mami li tajtek din il-fjura għax ħadtha mill-qasrija tagħha. L-innoċenza ta dawn it-tfal u kummenti bħal dawn ikun biżżejjed biex jimmotivak fuq xogħlok u tkompli tkattar ir-rieda tiegħek biex toħloq differenza fil-ħajja ta dawn it-tfal. Kif tinterferi ma ħajtek din ilprofessjoni? Huwa mportanti li wieħed iżomm distakk bejn il-ħajja tad-dar u l-ħajja tal-iskola. Nammetti li ħafna drabi ħafna ħsibijiet fuq diversi sitwazzjonijiet tispiċċa ġġorrhom miegħek id-dar u tkompli taħseb fuqhom. Kif jaf kull għalliem f pajjiżna, xogħlna ma jieqafx malli ddoqq il-qanpiena tal-iskola iżda għalliem dedikat ikompli jipprepara għall-jiem skolastiċi li jkunu ġejjin. Biex l-għalliema tagħmel lezzjoni li tagħti l-frott huwa importanti li wieħed ikun preparat sew. Kif nafu, bħala għalliema tal-primarja wieħed ma jsibx ħin biex jikkoreġi xi xogħol u jipprepara xi lezzjonijiet waqt il-ħin tax-xogħol minħabba li l-għalliema tkun il-ħin kollu mattfal fil-klassi, u għalhekk bilfors irid jitkompla xi xogħol id-dar. Iżda sfortunatament dan ma jiġix apprezzat minn kulħadd. Wieħed għandu jagħraf li l-vokazzjoni talgħalliema hija essenzjali ferm biex ikollna soċjeta b saħħitha u futur sgħan għal uliedna. Inti taħdem bħala għalliema biss? Tagħmel xi xogħol ieħor differenti jew tipprattika xi sports? Iva naħdem biss bħala għalliema u fis-sajf xi drabi ngħallem ukoll l-ingliż fi skola fejn jiġu studenti barranin biex itejbu l-livell tal- Ingliż tagħhom. Rigward sport, iva, nemmen li l-isport huwa fundamentali filħajja ta kull individwu speċjalment dawk li għadhom għaddejjin bl-istudji tagħhom. Jien ilni nitrenja n-netball għal dawn l-aħħar tnax-il sena. U nemmen bis-sħiħ li waħda mir-raġunijiet li ppersistejt fl-istudji tiegħi hi minħabba l-ħeġġa li nbniet fija permezz tal-impenn tiegħi lejn dan l-isport. Barra minn hekk, l-isport huwa żvog li hu effettiv kemm għall-aspett fiżiku tal-individwu u kif ukoll dak psikoloġiku. Nemmen li l-isport huwa strument ta motivazzjoni qawwija u għini nippersisti filħolm tiegħi tul is-snin biex illum ilġurnata għandi karriera li tagħtini sodisfazzjon tremend. Xi tgħid lil żgħażagħ li jixtiequ jagħmlu dan ix-xogħol? Ninkoraġġixxi liż-żgħażagħ biex ma jaqtgħux qalbhom li jwetqu dak li jixtiequ jagħmlu. L-istudju huwa fundamentali ferm filħajja tal-llum u dawk-il ftit snin ta sforzi jsarrfu tul ħajjithom kollha. Liż-żgħażagħ li jħossu ġidba lejn il-karriera ta għalliema natihom kuraġġ biex ma jaqtgħux qalbhom li jaslu sal-quċċata u jkunu jistgħu jwettqu dan it-tip ta xogħol fl-iskejjel tagħna. Il-lum il-ġurnata x-xogħol ta għalliem/a huwa wieħed indispensabbli u l-futur ta uliedna jiddependi minn din il-vokazzjoni. Paġna 6

7 Għalliema tas-sekondarja Meta kont żgħir kont toħlom li xi darba ssir għalliem tassekondarja? Meta kont żgħir dejjem kont nuri ħajra li xi darba la nikber insir għalliem. Li qatt ma kont nikkonsidra hi jekk inkunx għalliem tal-primarja jew tassekondarja. Għalija l-unika ħaġa importanti kienet li nkun nista nittrażmetti dak li nkun tgħallimt lil ħaddieħor biex b hekk inkun ta għajnuna għat-tfal tal-futur. Jekk iva x kien li ħajrek biex tagħżel din il-professjoni? Kif semmejt hawn fuq ir-rwol ta għalliem minn dejjem kellu xi ħaġa li jaffaxxinani. Anki meta kont żgħir l-aħjar metodu biex nistudja kien li taparsi qiegħed ngħallem lit-tfal. Iżda l- aktar fattur li ġibidni lejn din il-professjoni kienet iddedikazzjoni kbira li kellhom żewġ għalliema fis-sekondarja filkonfront tiegħi u li ħallew impatt enormi fuqi. ir-rwol ta għalliem minn dejjem kellu xi ħaġa li jaffaxxinani Kemm ilek f dan ix-xogħol? Meta ġejt biex inwieġeb din ilmistoqsija kelli nerġa niċċekkja darbtejn għax ġejt bejn ħaltejn. Skantajt kif kienu għaddew 16 il sena. Ara sewwa jgħidu li meta tkun qed tagħmel xi ħaġa għal qalbek iż-żmien ma tarahx għaddej. Tista tgħidilna ftit xi studju għamilt sabiex tagħmel dan ixxogħol? Wara li ghaddew l-o Levels applikajt għas-sixth Form fil- Junior College u wara sentejn nistudja l-a Levels bdejt erba snin kors l-università ta Malta fejn hemmhekk ksibt il-ħiliet meħtieġa ta kif inkun għalliem b mod ħolistiku. Meta kont għadek qed tistudja fuq din il-linja nimmaġina li kien hemm mumenti diffiċli. Tista tgħidilna ftit x għandek tagħmel biex tibqa għaddej? Mumenti diffiċli fil-ħajja dejjem se tiltaqa magħhom imma wieħed m għandu qatt jaqta qalbu speċjalment meta jkollok id-determinazzjoni li trid tirnexxi. Kien hemm ħafna mumenti fejn kont inkun nixtieq noħrog u ngawdi ma sħabi u kien ikolli nibqa ġewwa biex nistudja. Kien ikun hemm ukoll mumenti fejn kont inħossni ħafna ecitat meta kienu jigu jarawna nagħmlu teaching Il-kelma grazzi jew ħadna gost sir fl-aħħar tal-lezzjoni jimlewni kuraġġ practice u kienu l-ewwel esperjenzi ta ħajti ngħallem. Ridt li naghti lil istudenti l-aħjar li nista. L-imħabba li għandi għal dan ixxogħol kienet fattur importanti biex inkompli fi triqti. U ma rridx ninsa ukoll l-għajnuna li kelli minnies ta madwari speċjalment ilfamiljari. Illum meta inħares lura ngħid li l-isforzi li għamilt ħallew il-frott tagħhom. X inhuma l-affarijiet li l-aktar ituk sodisfazzjon f dan ixxogħol u x tieħu gost tagħmel l-aktar? Kif spjegajt aktar qabel l-aktar ħaġa li ġibditni lejn din ilprofessjoni hi li ngħaddi dak li naf lit-tfal quddiemi. Il-kelma grazzi jew ħadna gost sir fl-aħħar tal- Paġna 7

8 . lezzjoni jimlewni kuraġġ biex inkompli. Fl-aħħar u mhux lanqas hi meta niltaqa mal-ex studenti u jieqfu jkellmuni u jistqarru li jien kont strumentali fil-karriera tagħhom. Iżjed u iżjed meta nsir naf li għażlu l-karriera u s-suġġett tiegħi. X inhuma l-aktar diffikultajiet li tiltaqa magħhom f dan ixxogħol? Kull xogħol fih tiegħu u trid tkun ippreparat għal kollox. Personalment l-aktar ħaġa li nħossha tkiddni meta l-ġenituri ma jiġbdux l-istess ħabel miegħi. Ma rridx ninstema li ħa naqta qalbi imma nammetti li jagħmlulek ittriq għat-telgħa u jkun aktar diffiċli biex tilħaq l-għanjiet tiegħek malistudent, Tista tirrakuntalna xi episodju ħelu li kellek fil-karriera tiegħek? Darba fost l-oħrajn kont f ħanut qiegħed nieħu drink ma xi kollegi oħra tax-xogħol. Ħin minnhom ġie ex student u ġabli drink u beda jgħid lil sħabu, b ton li beda jisimgħu kulħadd, li kien jieħu gost jidħol għall-lezzjonijiet tiegħi. Għall-ewwel nammetti li stħajt imma wara irraġunajt li ladarba kien qed isemmini fuq xi ħaġa pożittiva allura m għandix għalfejn nistħi. Kif tinterferi ma ħajtek din ilprofessjoni? Xi naqra jew oħra dan ix-xogħol jinterferi fil-ħajja privata tiegħi. Mhux l-ewwel darba li jkolli nnaqqas mill-ħin minn mal-familja biex nipprepara l-affarijiet taliskola jew nikkoreġi xi homeworks tat-tfal. Sfortunatament dan ma jiġix apprezzat minn kulħadd. Int taħdem bħala għalliem biss jew tagħmel xi xogħol differenti jew tipprattika xi sports? Le jien qiegħed involut f nursery tal-futbol bħala wieħed millkowċis. Seba snin ilu kont għamilt kors fil-kowcing u minn dakinhar bdejt il-karriera fil-kowċing ukoll. Inħoss li anki dan ix-xogħol qiegħed ikolli kuntatt mat-tfal u l-hena tiegħi narahom jitjiebu filħiliet tagħhom. Xi tgħid liż-żgħażagħ li jixtiequ jagħmlu dan ix-xogħol? Lil dawn iż-żgħażagħ ngħidilhom li, li tkun għalliem għandha tkun vokazzjoni li tagħtik sodisfazzjon fil-ħajja. Ngħidilhom biex ma jaqtgħux qalbhom u jekk ikunu dedikati għal dan ix-xogħol iħossuhom li jkunu parti millformazzjoni tat-tfal li jkunu quddiemhom. Tixtieq tfittex xogħol temporanju? Tista tagħmel billi tirreġistra fuq il-reġistru 3B ta L-ETC. Tista tagħmel dan billi: Iżżur l-eqreb Job Centre Birgu, Valletta, Mosta, Qawra, B Kara, Żejtun, Għawdex jew il-kumpless Aċċess Melita Street Valletta tieħu miegħek kopja ta ċertifikat Tibgħat cv flimkien ma scan tal-kwalifiki li għandek fuq records.etc@gov.mt Fi Kwalunkwe każ jekk jogħgbok indika minn ta l-inqas żewg preferenzi ta xogħol. Paġna 8

9 Mistoqsijiet lil studenti li qed jagħmlu l-kors ta Għalliema X kors qed tagħmel bħalissa? F liema sena qiegħd/a? Il-kors huwa full jew part time? Jiena bħalissa qiegħed fit-tielet sena tal-kors għall-baċellerat blunuri fl-edukazzjoni Primarja. Dan il-kors huwa full-time. X ħajrek sabiex tibda tistudja dan il-qasam? Meta ta eta tenera, kulħadd jibda jaħseb fix-xoghol preferit, ixxogħol ta għalliem minn dejjem kien joġgħobni lili. Meta bdejt nikber u nimmatura, kienu diversi familjari tiegħi speċjalment ommi li dejjem ħajruni biex nieħu din il-linja f ħajti, u meta ġejt biex nagħżel, ma sibt l-ebda xkiel biex inkompli nistudja sabiex nilħaq għalliem. Għaliex għazilt li tgħallem studenti fil-primarja u mhux sekondarja? Minn dejjem kont nippreferi li naħdem ma tfal ċkejknin. Il-fatt li fis-sekondarja, d-differenza fleta bejn l-għalliem li jkun għadu jibda u l-istudenti tkun waħda żgħira tbeżżani. It-tfal tal- Primarja naħseb huma aktar innoċenti u tikkomunika magħhom aħjar. X inhuma l-aktar suġġetti li jinteressawk f dan il-kors u għaliex? L-aktar suġġetti li jinteressawni f dan il-kors huma dawk li wieħed ikun jista jipprattikhom fil- verita. Per Eżempju; fl-ewwel sena ta dan il- kors kellna s-suġġett taledukazzjoni fiżika u fih tgħallimna diversi metodi kif wieħed jista jzomm it-tfal aktar rilassati. Fost suġġetti oħra, nistgħu nsemmu l-arti, r-reċtar, kif ukoll il- psikoloġija tal- għalliem, fejn f dan is-suġġett stajna nsaħħu l-karattru tagħna bħala għalliema tal- futur. X tarak tagħmel minn hawn u ftit snin oħra? Ovjament, bħal kull persuna oħra li daħlet l-università, fi ftit snin oħra narani naħdem f dak il-qasam li nkun studjajt fih, fil-każ tiegħi, filqasam tal-edukazzjoni. Għandek il-ħsieb li tkompli titħarreg wara li tlesti dan ilkors? Bħalissa, li qiegħed fl- agħar żminijiet ta dan il- kors, għandi qalbi daqxejn maqtugħha li nkompli nistudja jekk dejjem inlesti dan il- baċellerat. Madankollu, wara li nkun ġibt il- kwalifikazzjonijiet meħtiega jaf inbiddel il-ħsibijiet tiegħi u nkompli nkabbar l-għerf tiegħi filqasam tal-edukazzjoni. X tgħid lil żgħażagħ oħrajn li jixtiequ jieħdu din il-linja? Bħal kull kors ieħor, il- Kors tal- Baċellerat fl- Edukazzjoni għandu l-ħażin u t-tajjeb tiegħu; l-mumenti sbieħ u l-mumenti koroh. Għalkemm hawn min jaħseb li huwa kors ħafif fejn l-istudenti ma jkollhom jagħmlu xejn, minn hawnhekk ngħidilhom li huma żbaljati, għaliex huwa kors impenjattiv ħafna u dejjem għaddej b mod kontienwu. Apparti li wieħed jieħu s-sodissfazzjoni annwali wara l-eżamijiet, l- akbar sodisfazzjoni hija l-esperjenza li wieħed jieħu meta jkun fuq il- prattika reali ġewwa klassi, minħabba l-fatt li wieħed ikollu komunikazzjoni diretta mat-tfal. Korsijiet fil-care u Teaching Korsijiet offruti mill-mcast MCAST Introductory Certificate in Care MCAST Foundation Certificate in Care MCAST BTEC National Diploma in Children s Care, Learning and Development MCAST BTEC Higher National Diploma in Advanced Studies in Early Years Korsijiet offruti mill-universita B.Ed. (Hons.) Primary Education B.Ed. (Hons.) Secondary Education Postgraduate Certificate in Education (P.G.C.E) Diploma in Facilitating Inclusive Education P/T Paġna 9

10 Empowerment Programme ta Aġenzija Żgħażagħ Il-funzjoni ewlenija ta Aġenzija Żgħażagħ hija dik li tassigura li il- Politika Nazzjonali taż-żgħażagħ qiegħda tiġi mplimentata. Għal dan il-għan din l-aġenzija sa mittnedija tagħha bdiet tamministra dak li jissejjaħ l- Empowerment Programme. L- Empowerment Programme huwa serje ta proġetti u inizjattivi li Aġenzija Żgħażagħ tamministra kemm waħedha kif ukoll flimkien ma entitajiet oħrajn li b xi mod jolqtu liż-żgħażagħ. L-għan wara l- Empowerment Programme hu li jinħoloq spazju li fih, permezz ta tagħlim mhux formali u informali, iż-żgħażagħ ikomplu jiżviluppaw il-potenzjal tagħhom. hu li jinħoloq spazju li fih, permezz ta tagħlim mhux formali u informali lokali, ż-żgħażagħ jieħdu sehem dirett fil-komunitajiet tagħhom u b hekk ikunu kapaċi jġibu bidliet soċjali li jkun hemm bżonn. Fost il-programmi fuq livell nazzjonali insibu inizjattivi bħal: Konkors Letteratura għaż- Żgħażagħ li jittella flimkien mal-kunsill Nazzjonali tal- Ktieb, jinċentiva kittieba stabbiliti sabiex jiktbu u jippublikaw letteratura għażżgħażagħ; Youth Specialisation Studies Scheme hija borża ta studju li biha żgħażagħ ta bejn it-18 u t-30 sena, japplikaw għal soft loan b rata ta imgħax issussidjat biex dawn ikomplu l-istudju tagħhom barra minn Malta jew biex isegwu korsijiet ta tagħlim mid-distanza. Din l-iskema titħaddem flimkien mal-aps Bank; VolTours joffru opportunità li biha ż-żgħażagħ isiru jaf aktar dwar dawk l-organizzazzjonijiet li joffru spazju għal volontarjat, permezz ta żjarat organizzati minn Aġenzija Żgħażagħ f dawn l-għaqdiet. Djalogu Strutturat - strument li jinvolvi b mod attiv liżżgħażagħ fid-dibattiti u djalogu li jiffurmaw il-politika b rabta mal-aġenda Ewropea. Dan isir billi tingħażel tema kull tmintax-il xahar biex tiġi diskussa. Aġenzija Żgħażagħ tieħu ħsieb li dawn l-inizjattivi jieħdu diversi forom Upcoming Artist Award li jittellà b kollaborazzjoni malorganizzaturi tal- Malta Music Awards joħloq spazju għal mużiċisti żgħażagħ li jkunu relattivament ġodda fix-xena mużikali jesponu t-talenti tagħhom, ma gruppi diġà stabbiliti u r-rebbieħ jirċievi dan l-award prestiġġjuż; Sabiex tassigura li tolqot firxa wiegħsa ta żgħażagħ, Aġenzija Żgħażagħ tieħu ħsieb li dawn l-inizjattivi jieħdu diversi forom. Barra minn hekk dawn il-proġetti u inizjattivi jaħdmu livell nazzjonali u lokali. Fuq livell nazzjonali jaħdmu bil-għan li ż-żgħażagħ jieħdu aktar kontroll ta ħajjithom, jiġu motivati u jiżviluppaw aktar it-tagħlim u l-kreattività tagħhom sabiex itejbu l-istudji u l-ħiliet għall-impjiegi u ħajja aħjar; filwaqt li fuq livell Paġna 10

11 Divergent Thinkers tittella b kollaborazzjoni mal- Kavallier ta San Ġakbu Ċentru għall-kreattività fejn toffri spazju għal artisti żgħażagħ kontemporanji li jesprimu ruħhom f xogħol artistiku oriġinali u jesploraw perspettivi differenti dwar kwalunkwe suġġett; Konkors Teatru Soċjali li jittella b kollaborazzjoni mal-malta Drama Centre, jipprovdi opportunità għal gruppi żgħażagħ Maltin li huma involuti fit-teatru biex jaqsmu, jesploraw u jiżviluppaw it-talenti tagħhom fl-isfera teatrali. Min-naħa l-oħra fuq livell lokali insibu programmi bħall: bil-għan li ż-żgħażagħ jieħdu aktar kontroll ta ħajjithom, jiġu motivati Kunsilli Lokali taż-żgħażagħ huwa proġett amministat flimkien mal-kunsill Nazzjonali taż-żgħażagħ li permezz tiegħu żgħażagħ ta bejn l-14 u it-18-il sena jaħdmu flimkien bħala Kunsill Lokali Żagħżugħ biex joħorġu b inizjattiva għal ġid talkommunità lokali tagħhom; Empower li huwa programm ta edukazzjoni mhux formali huwa magħmul minn 6 skedi ta taħriġ ta 6 sessjonijiet kull waħda. L-iskop tagħhom hu li jgħinu liż-żgħażagħ itejbu il-ħiliet ta tmexxija, isiru akta konxji ta saħħithom u jtejbu l-kreattività tagħhom fost oħrajn; u Taħriġ Mużikali taż-żgħażagħ fil-każini tal-banda li hija skema finanzjarja, imtella b kollaborazzjoni mal- Għaqda Każini tal-banda, tagħti spazju lill-każini talbanda joħorġu b inizjattivi u proposti li bihom iħeġġu aktar żgħażagħ jibdew jitgħallmu l-mużika. Aktar tagħrif dwar l-empowerment Programme jista jinstab fis-sit elettroniku Jien Kapaċi! Ħafna drabi fil-ħajja insibu ruħna f ċirkustanzi fejn irridu naffrontaw sitwazzjoniet ġodda u ta sfida. Mumenti hekk, jistgħu jġibu magħhom sfidi kbar u anke ħafna emozzjonijiet. Sfida ġdida tista ġġib magħha inċertezza, biża` u anke dubji fuqna nfusna. Mhux dejjem faċli, li wieħed iħossu kunfidenti li jista` jaffronta kull sfida jew li jista` jwettaq kull ambizzjoni li jkollu. Nemmen li dan jista` jkun, għax fil-passat inkunu għaddejna minn xi diżappunti u fallimenti. B hekk nispiċċaw naqtgħu qalbna u ngħidu M hinix kapaċi. Ftit ilu ltqajt mal-istorja ta Thomas Edison. Meta kien ta eta` żgħira, l-għalliema tiegħu kienu jgħidulu li hu kien wisq injorant biex fil-ħajja insibu ruħna f ċirkustanzi fejn irridu naffrontaw sitwazzjoniet ġodda jitgħallem xi ħaġa. Meta kiber u beda jaħdem, tkeċċa mill-ewwel żewġ xogħolijiet li kellu, fejn irraġuni kienet li ma kienx qed jaħdem b mod produttiv. Meta imbagħad, sar inventur, Edison Paġna 11

12 għamel elf tentattiv biex jivvinta l-bozza tad-dawl (fejn dawn kienu kollha bla suċċess), imma fl-aħħar irnexxilu joħloq din il-bozza taddawl. Meta ġurnalist staqsih: Kif ħassejtek li fallejt elf darba?, ittweġiba ta Edison kienet din: Ma fallejtx elf darba. Il-bozza tad-dawl kienet invenzjoni ta elf pass. L-esperjenza ta Thomas Edison turina, li għalkemm fil-ħajja nistgħu niltaqgħu ma ħafna ostakli u diffikultajiet, għandna nibqgħu kontinwament naħdmu biex naffrontaw l-isfidi tal-ħajja ħalli finalment inwettqu l-ambizzjonijiet u l-ħolm tagħna. Kemm hu sabiħ kieku naraw d-diżappunti u l-fallimenti kollha tagħna bħala passi li jressquna lejn dak li noħolmu u li nixtiequ nagħmlu filħajja tagħna. Xi kultant ma nkunux nistgħu naslu weħidna, imma jkollna bżonn l-għajnuna u l-appoġġ ta nies li jħobbuna. Nemmen li għandna dejjem inkunu lesti li nisimgħu l-pariri ta nies li jridulna l-ġid, għax jista` jkun li permezz tal-esperjenza u l-viżjoni tagħhom, aħna nkunu nistgħu naslu aħjar ghax-xewqat u l-ambizzjonijiet tagħna. Għalhekk, inti li qed taqra, ieqaf ftit u aħseb dwar il-kwalitajiet sbieħ li għandek, fejn tixtieq tasal u x ħa tagħmel illum biex il-ħolm tiegħek twettqu. Ftakar li int kapaċi. Is-Saħħa u s-sigurtà Fuq il-post tax-xogħol Is-sigurtà fuq il-post tax-xogħol tagħtik sodisfazzjon u serħan tal-moħħ fix-xogħol tiegħek. Min iħaddmek għandu r-responsabilità li joffri post tax-xogħol sigur. Min iħaddem irid iħares il-liġijiet dwar is-saħħa u s-sigurta biex jipprevjeni li inti tista tweġġa jew timrad fuq il-post tax-xogħol. Jekk għadek taħt it-tmintax-il sena hemm numru ta sigħat li tista taħdem, ix-xogħol li tagħmel u l-apparat li tuża. Tajjeb li tkun taf x inhuma d-drittijiet tiegħek. Id-drittijiet tiegħek fuq il-post taxxogħol: Taħdem f ambjent sigur. Tirċievi taħrig dwar is-saħħa u s-sigurtà. Tieħu taħriġ fuq kif jintuza apparat prottetiv, bħal ear plugs, nuċċalijiet u safety helmet. Ikkunttatja lill-ohsa (Occupational Health and Safety Authority) b fuq ohsa@gov.mt jew fuq telefon / , jekk tħoss li fil-post tax-xogħol tiegħek hemm sitwazzjoni ta periklu. Min iħaddmek għandu r-responsabilità li joffri post taxxogħol sigur. L-imgħallem tiegħek għandu dawn ir-responsibilitajiet: Jipprovdi ambjent tax-xogħol sigur u ħieles minn kull periklu u jżomm ma l-istandards dwar is-saħħa u s-sigurta. Jipprovdi taħriħ dwar il-periklu li jista jkun hemm fix-xogħol u jipprovdi t-tagħmir u l-ħwejjeg ta protezzjoni. Jgħinek meta jkollok mistoqsijiet dwar is-sigurtà u s-saħħa, u jgħidlek x għandek tagħmel f każ ta inċident fuq ilpost tax-xogħol. L-imgħallem irid javża lill-etc li inti qed taħdem miegħu permezz ta formola ta bidu ta impjieg u jħallas il-bolla meħtiega sabiex inti tkun kopert f każijiet li jistgħu jinqalgħu. Metodu ta kif tipproteġi lilek innifsek fuq il-post tax-xogħol: Irrapporta kull sitwazzjoni li tista tkun ta periklu lisshift leader jew s-supervisor tiegħek. Ilbes l-ilbies u uża apparat li jħarsek mill-periklu. Imxi mar-regoli tas-saħħa u s-sigurtà. Itlob u saqsi għall-għajnuna meta jkun hemm bżonn. Paġna 12

13 THE ZONE The Times of Malta Sir af dwar karrieri different. Persuni jaqsmu l-esperjenza tax-xogħol u l-karriera tagħhom Easy One Not so Easy Paġna 13