Termiadur. A dictionary of terms

Transcription

1 Termiadur A dictionary of terms

2 Mae r pecyn hwn wedi ei baratoi i helpu arweinwyr di-gymraeg gyflwyno rhywfaint o Gymraeg i w cyfarfodydd, yn ogystal â helpu arweinwyr esbonio r h y w f a i n t o gyfarwyddiadau i aelodau iau o gefndiroedd Cymraeg sydd yn dechrau dysgu Saesneg. Nid y w n a d n o d d cynhwysfawr, ond dylai ddarparu digon o eirfa i arweinwyr allu cynnal rhannau craidd, rheolaidd eu cyfarfodydd trwy gyfrwng y Gymraeg. Gobeithiwn eich bod chi n ffeindio r a d n o d d y m a n ddefnyddiol! This resource has been created to help non-welsh speaking leaders introduce some Welsh to their meeting place, as well as help leaders explain some instructions to y o u n g e r m e m b e r s f r o m Welsh-speaking backgrounds who are just beginning to learn English. The resource is not extensive, but should provide enough vocabulary for leaders to run the regular, core portions of their meetings through the medium of Welsh. Please note in some areas there are two columns for the Welsh translations. Like many languages Welsh has different verb conjugations depending on whether you are speaking with one person or many, with the conjugation for many also being used when speaking with a single person in a formal, respectful manner, such as someone older or less familiar. You will also see two columns to show how different nouns are pluralised, and in one case to show the different words used in North and South Wales. These columns are clearly labelled. We hope you find this resource useful! 2

3 Rwy'n addo gwneud fy nghorau i feddwl am fy nghredoau ac i fod yn garedig a helpu eraill. I promise that I will do my best to think about my beliefs and to be kind and helpful. Rwy n addo gwneud fy nghorau: i fod yn ffyddlon i fy hun ac i ddatblygu fy nghredoau, i wasanaethu'r Frenhines a m cymuned, i helpu pobl eraill ac i ddilyn Rheolau r Brownis. I promise that I will do my best: To be true to myself and develop my beliefs, To serve the Queen and my community, To help other people and To keep the Brownie Guide Law. Rheol: Mae Browni yn meddwl am eraill o flaen ei hun ac yn gwneud tro da bob dydd. Law: A Brownie thinks of others before herself and does a good turn every day. Arwyddair: Rhowch help llaw Motto: Lend a hand. 3

4 Rwy n addo gwneud fy nghorau: i fod yn ffyddlon i fy hun ac i ddatblygu fy nghredoau, i wasanaethu'r Frenhines a m cymuned, i helpu pobl eraill ac i ddilyn Rheolau r Geidiaid I promise that I will do my best: To be true to myself and develop my beliefs, To serve the Queen and my community, To help other people and To keep the Guide Law. 4

5 Rheolau: Mae Geid yn onest a dibynadwy, a gellir ymddiried ynddi. Laws: A Guide is honest, reliable and can be trusted. Mae Geid yn gymwynasgar ac yn defnyddio ei hamser a i doniau n ddoeth. A Guide is helpful and uses her time and abilities wisely. Mae Geid yn wynebu her ac yn dysgu o i phrofiadau. A Guide faces challenge and learns from her experiences. Mae Geid yn ffrind da ac yn chwaer i bob Geid arall. A Guide is a good friend and a sister to all Guides. Mae Geid yn gwrtais ac yn ystyriol. A Guide is polite and considerate. Mae Geid yn parchu pob peth byw ac yn cymryd gofal o r byd o i chwmpas. A Guide respects all living things and takes care of the world around her. Arwyddair: Byddwch yn Barod. Motto: Be Prepared. 5

6 WELCOME TO GUIDING Promise Are you ready to make your promise? I welcome you to I trust you to do a good turn every day Promise badge(s) Wyt ti n barod i wneud dy addewid? Rwyf yn dy groesawu i... Rwyf yn ymddiried ynot ti i wneud cymwynas dda pob dydd Bathodyn addewid 6 CROESO I R GEIDIAID Addewid Ydych chi n barod i wneud eich addewid? Rwyf yn eich croesawu i... Rwyf yn ymddiried ynoch chi i wneud cymwynas dda pob dydd Bathodynnau addewid Badge(s) Bathodynnau Bathodyn Thinking Day World Association of Girl Guides and Girl Scouts (WAGGGS) Olivia doll Mascot A salute To salute Diwrnod Meddwl Cymdeithas Fyd-eang y Geidiaid a Sgowtiaid Merched Doli Olivia Masgot Saliwt Saliwtio Salute (order) Saliwtia Saliwtiwch Rainbow Roundabout(s) Cylchfan Enfys Cylchfannau Enfys Brownie Pow-wow Pow wow Brownis

7 UNIFORM 7 IWNIFFORM Book(s) Llyfr Llyfrau File(s) Ffeil Ffeiliau Sash(es) Sash Sasiau Badge Tab(s) Tab Bathodynnau Tabiau Bathodynnau Necker(s) Cadach gwddf Cadachau gwddf Woggle Wogl Woglau Hoodie(s) Hwdi Hwdis Jumper(s) Siwmper Siwmperi T-shirt(s) Crys-t Crysau-t Skirt(s) Sgert Sgertiau Trousers Shorts Roundabout Badge(s) Bathodyn Cylchfan Trowsus Trowsus byr Bathodynnau Cylchfan Pot(s) of Gold Crochan o Aur Crochanau o Aur Interest Badge(s) Challenge Badge(s) Go For It Bathodyn Diddordeb Bathodyn Sialens Amdani Bathodynnau Diddordebau Bathodynnau Sialensiau Go For It Card(s) Cerdyn Amdani Cardiau Amdani Award(s) Gwobr Gwobrau Qualification(s) Cymhwyster Cymwysterau Certificate(s) Tystysgrif Tystysgrifau Licence(s) Trwydded Trwyddedau

8 Jigsaw Look Learn Laugh Love PROGRAMME RHAGLEN Jig-so Edrych Dysgu Chwerthin Caru Adventure Me Community The World Antur Fi Cymuned Y Byd Zone(s) Cylchfa Cylchfaoedd Celebrating Diversity Discovery Dathlu Amrywiaeth Darganfod Global Awareness Healthy Lifestyles Skills and Relationships Community Action Ymwybyddiaeth Fyd-eang Ffyrdd Iach o Fyw Sgiliau a Pherthnasau Gweithredu Cymunedol Octant(s) Octant Octannau Look Wider Community Creativity Fit for Life Edrych yn Eangach Cymuned Creadigrwydd Iach am Oes 8

9 Independent Living International Leadership Out of Doors Personal Values PROGRAMME RHAGLEN Byw yn Annibynnol Rhyngwladol Arweinyddiaeth Awyr Agored Gwerthoedd Personol RUNNING YOUR MEETING CYNNAL EICH CYFARFOD Which.do you want? Pa wyt ti eisiau? 9 Pa ydych chi eisiau? Choose a Dewisa... Dewiswch... Would you like A hoffet ti... A hoffech chi... Time for To sing a song Singing Cooking To play a game Amser... I ganu cân Canu Coginio I chwarae gêm Activity(ies) Gweithgaredd Gweithgareddau Game(s) Gêm Gemau Song(s) Cân Caneuon Can I have your Gai dy... Gai eich... Subs Taliad Taliadau Form(s) Ffurflen Ffurflenni

10 INSTRUCTIONS CYFARWYDDIADAU item items It s/they re on the Mae o ar y Maen nhw ar y It s/they re by the Mae o ar bwys y Maen nhw ar bwys y It s/they re in the Mae o yn y... Maen nhw yn y... It s/they re under the Mae o o dan y... Maen nhw o dan y... / formal instruction (singular item) / informal instruction (singular item) / formal instruction (plural items) / informal instruction (plural items) Put it/them on the Rhowch o ar y... Rho o ar y... Rhowch nhw ar y... Rho nhw ar y... Put it/them by the Rhowch o ar bwys y... Rho o ar bwys y... Rhowch nhw ar bwys y... Rho nhw ar bwys y... Put it/them in the Rhowch o yn y... Rho o yn y... Rhowch nhw yn y... Rho nhw yn y... Put it/them under the Rhowch o o dan y... Rho o o dan y Rhowch nhw o dan y... Rho nhw o dan y... Cupboard(s) Cwpwrdd Cypyrddau Box(es) Bocs Bocsys Bag(s) Bag Bagiau Bin(s) Bin Biniau

11 INSTRUCTIONS 11 CYFARWYDDIADAU Corner(s) Cornel Corneli Table(s) Bwrdd Byrddau Chair(s) Cadair Cadeiriau Get into your/go to your. Cer i dy... Ewch i ch... Find your Ffeindia dy... Ffeindiwch eich... Unit(s) Uned Unedau Pack(s) Pac Paciau Patrol(s) Patrôl Patrolau Six(es) Chwech Chwechau Patrol leader(s) Arweinydd Patrôl Arweinwyr Patrôl Patrol second(ers) Eilydd Patrôl Eilwyr Patrôl Sixer(s) Arweinydd Chwech Arweinwyr Chwech Second(ers) Eilydd Chwech Eilwyr Chwech Patrol box(es) Bocs Patrôl Bocsys Patrôl Patrol bag(s) Bag Patrôl Bagiau Patrôl Patrol corner(s) Cornel Patrôl Corneli Patrôl Patrol table(s) Bwrdd Patrôl Byrddau Patrôl Patrol time Make the shape of a Rainbow Horseshoe Gwna siâp... Amser Patrôl Enfys Pedol Gwnewch siâp...

12 INSTRUCTIONS Make the shape of a Circle Squircle Brownie circle Brownie pow wow Gwna siâp CYFARWYDDIADAU Cylch Sgwylch Cylch Browni Pow wow Brownis Gwnewch siâp... With your chairs Efo dy gadair Efo ch cadeiriau Get in a line Gwna linell Gwnewch linell Against/By the Behind Yn erbyn y Tu ôl i r Wall(s) Wal Waliau Door(s) Drws Drysau Chair(s) Cadair Cadeiriau Try/Have a go Trïa Trïwch Do your best Would you help? Gwna dy orau A wnei di helpu...? Gwnewch eich gorau A wnewch chi helpu...? Please Os gweli di n dda Os gwelwch yn dda Thank you Well done! Diolch Da iawn!

13 SAFETY 13 DIOGELWCH Be careful Bydda n ofalus Byddwch yn ofalus Stay safe Take care with The scissors The glue The candles Arhosa n ddiogel Bydda n ofalus efo r... Siswrn Glud Canhwyllau Arhoswch yn ddiogel Byddwch yn ofalus efo r It s/they re Mae o n... Maen nhw n... Hot Sharp Poeth Miniog Move back Symuda yn ôl Symudwch yn ôl Move closer Symuda n agosach Symudwch yn agosach Sit down Eistedda i lawr Eisteddwch i lawr Sit up Eistedda i fyny Eisteddwch i fyny Sit properly Sit still Eistedda n gywir Eistedda yn llonydd Eisteddwch yn gywir Eisteddwch yn llonydd Stand up Safa i fyny Sefwch i fyny Stand properly Safa yn gywir Sefwch yn gywir Stand still Safa yn llonydd Sefwch yn llonydd Listen Gwranda Gwrandewch

14 SAFETY DIOGELWCH Be quiet Bydda n dawel Byddwch yn dawel If you re talking you re not listening What does putting my hand in the air mean? Hands up top That means stop Hands up, mouths shut Os wyt ti n siarad dwyt ti ddim yn gwrando Os ydych yn siarad dydych chi ddim yn gwrando Beth mae rhoi fy llaw yn yr awyr yn ei olygu? Codwch eich dwylo Rhaid i ni wrando Dwylo i fyny, cegau ar gau North Wales South Wales Now Rŵan Nawr When I say Fire drill Toilet break May I use the toilet? Pan fydda i n dweud Ymarfer tân Brêc tŷ bach Gâi fynd i r toiled? You may Cei Cewch Wash your hands Golcha dy ddwylo Golchwch eich dwylo Tidy up, please Clean up, please Put the tables and chairs away Taclusa os gweli di n dda Glanha os gweli di n dda Rho r byrddau a r cadeiriau i ffwrdd Tacluswch os gwelwch yn dda Glanhewch os gwelwch yn dda Rhowch y byrddau a r cadeiriau i ffwrdd The floor too 14 Y llawr hefyd

15 We re going AWAY FROM THE MEETING PLACE To/On a Rhydym yn mynd To hike/hiking I heicio Heicio On a trip/trip Ar daith Taith On a walk/walk Am dro Tro On a hike/hike Ar heic Heic On a picnic/picnic Am bicnic Picnic On a sleepover/ Sleepover On a pack holiday/ Pack Holiday On a camp/ Camping I gysgu drosodd Ar wyliau pac I wersylla Cysgu drosodd Gwyliau pac Gwersylla Tent(s) Pabell Pebyll Tent pole(s) Polyn pabell Polion pabell Tent peg(s) Peg pabell Pegiau pabell Fire Fire pit Matches Tinder Wood pile Water bucket Shower block Toilet block Kit Tân Twll tân Matsis Goleuar Pentwr pren Bwced ddŵr Bloc cawodydd Bloc toiledau Offer

16 AWAY FROM THE MEETING PLACE I FFWRDD O R MAN CYFARFOD Kit list(s) Rhestr offer Rhestrau offer Rucksack(s) Sach deithio Sachau teithio Sleeping bag(s) Sach cysgu Sachau cysgu Blanket(s) Blanced Blancedi Camp blanket(s) Blanced wersylla Blancedi wersylla Pillow(s) Clustog Clustogau Teddy bear(s) Tedi Tedis Bedding roll(s) Pecyn gwely Pecynnau gwely Bed(s) Gwely Gwelyau Flag(s) Baner Baneri Flagpole(s) Polyn baner Polion fflag Washing up Washing up bowl(s) Washing up stand(s) Tea towel(s) Powlen golchi llestri Stand golchi llestri Lliain sychu llestri Llestri budr Powlenni golchi llestri Standiau golchi llestri Llieiniau sychu llestri Plate bag(s) Bag llestri Bagiau llestri Sitter(s) Peth eistedd Pethau eistedd 16

17 AWAY FROM THE MEETING PLACE Duty(ies) Dyletswydd Dyletswyddau Wood Water Wood and water Cooks Orderlies/ Waitresses Health Pren Dŵr Pren a dŵr Cogyddesau Gweinyddesau Iechyd WRAPPING UP GORFFEN Are you ready? Wyt ti n barod? Ydych chi n barod? Have you finished?.minutes left Wyt ti wedi gorffen?...munud ar ôl Ydych chi wedi gorffen? One Two Five Ten Fifteen Twenty Twenty-five Thirty Un Dau Pum Deg Pymtheg Ugain Pump ar hugain Tri deg 17

18 Guide attention Leaders fall in Colour party fall in Leaders numbers Two paces extend Company fall in By the left Horseshoe formation Quick march Forward march Centre left and right divide Halt Inward face Guides turn in COLOUR PARTY 18 MINTAI LLIW Sylw Geidiaid Arweinwyr, cwympwch i mewn Mintai, cwympwch i mewn Rhifau arweinwyr Lledaenu dwy gam Criw, cwympwch i mewn Ar y chwith Ffurfiant pedol Gorymdeithiwch yn gyflym Gorymdeithiwch ymlaen Gwahanwch i r chwith a r dde yn y canol Arhoswch Trowch i mewn Geidiaid, trowch i mewn Salute (order) Saliwtiwch Saliwtia Company salute Company shun Dismissed Guides dismissed Pack dismissed Fall out Colour party fall out Criw, saliwtiwch Criw, trowch i ffwrdd Ewch Geidiaid, ewch Pac, ewch Cwympwch allan Mintai lliw, cwympwch allan

19 Time for Taps Time for Brownie Bells Time for our song Next week GOING HOME 19 MYND ADREF Amser Taps Amser clychau r Brownis Amser canu ein cân Wythnos nesaf Bring Dewch â Tyrd â Remember to Cofiwch Remember Have you planned what you re doing next week? Ydych chi wedi cynllunio beth fyddwch chi n ei wneud wythnos nesaf? Wyt ti wedi cynllunio beth fyddi di n ei wneud wythnos nesaf? Get your. Ewch i nôl eich... Cer i nôl dy... Don t forget your Whose is this/are these? Peidiwch ag anghofio eich......pwy yw hwn? Paid ag anghofio dy......pwy yw r rhain? Coat(s) Cot Cotiau Jumper(s) Siwmper Siwmperi Bag(s) Bag Bagiau Phone(s) Ffôn symudol Ffônau symudol Thing(s) Peth Pethau Craft(s) Crefft Crefftau Drawing(s)/ Painting(s) Llun Lluniau

20 GOING HOME MYND ADREF Letter(s) Llythyr Llythyrau Food Bwyd Don t leave without a grown-up Paid â gadael heb oedolyn Don t leave until I see your grown-up See you next week Peidiwch â gadael nes imi weld eich oedolyn Wela i chi wythnos nesaf Paid â gadael nes imi weld dy oedolyn Wela i ti wythnos nesaf Goodnight Nos da Diolch yn fawr i gymdeithas Geidiaid a Sgowtiaid Prifysgol Bangor a Chanolfan Bedwyr Prifysgol Bangor am eu gwaith ar yr adnodd yma. Thank you very much to Bangor University Guides and Scouts society and Bangor University s Canolfan Bedwyr for their work on this resource. 20