AM 76,460 CYD G YL FF L EBRILL1990. Tumewn. Mike Peters yn siarad am y Gymraeg - Tud 3

Transcription

1 CYD PAPUR NEWYDD CYD AM DDIM (5c yn y siopau) RHIFYN YGAEAF1990 CYD YN GOFYN I'R SWYDDFA GYMREIG AM 76,460 Mae'r Swyddfa Gymreig ar hyn o Cenedlaethol CYD. bryd yn ystyried cais gan CYD am 5 o Swyddogion Datblygu rhanamser (.75) ar gyfen filoedd o bunnoedd i ddatblygu CYD yn y dyfodol. Ynys Môn, Dwyfor, Dyffryn Conwy Meddai Siôn Meredith, Treíhydd De Ceredigion / Gogledd Penfro Cenedlaethol CYD, "Dydw i ddim yn Dyffiyn Lliw / Cwm Tawe credu y gall CYD ddatblygu go iawn Mae nifer o gynghorau cymuned, heb benodi rhagor o swyddogion awdurdodau lleol a busnesau preifat datblygu lleol." wedi addo i gefnogi'r prosiectau hyn os "Mae angen gwneud gwaith manwl bydd y Swyddfa Gymreig yn rhoi arian ym mhob ardal o Gymru gyda dysgwyr ar eu cyfer. y tu allan i'r dosbarth." Mae'n debyg y bydd y Swyddfa "Am lawer o wahanol resymau, does Gymreig yn cyhoeddi faint o arian y dim digon o ddysgwyr yn dod yn siaradwyr rhugl, ac rydw i'n credu y gall byddan nhw yn ei roi ar Fawrth laf, Felly gwyliwch y wasg am ragor o CYD newid y sefyllfa os cawn ni ragor o fanylion! arian i benodi swyddogion datblygu lleol." Tumewn Mae CYD wedi cyfkvyno cais am arían ar gyfer y swyddogion canlynol: Swyddog rhan-amser (.75) yn ardal Uanelli (er mwyn parhau y cynllun sydd wedi cychwyn yno eisioes). Ysgrifennydd/Ysgrifenyddes rhan-amser (.5) ar gyfer Trefhydd HofíaiV Goíygydd ddîolch i >awb sy wedi cyfraûiwi erthyglau á Huniau at CADWYN CYD. Cafodd y rhifyn cyntaf dderbyniad da îawn. Gobeiíhio bod rhywbeth i blesiiö pä b pi y irhiíyíî ýt^ ail rhifyn. G YL FF L EBRILL1990 Nos Wener, Mawrth 30 Cyngerdd Roc - Gr p Coleg Crumblowers a'r Brodyr Yng Ngwesty'r Stepney, Llanelli am 7.30 tocynnau 3.50 oddi wrth Siân Dole ffôn neu Euryn Dyfed, Siop Y Werin, Llanelli Dydd Sadwrn, Mawrth am pm Diwrnod o Hwyl i'r teulu cyfan yn y "Moonraker" yn Llanelli. Dawnsio Gwerin, Cerddoriaeth Pobl Syrcas, Dewìn drwg Pypedi a storian rhwdlan Gweithdai i'r plant, Gemau Stondinau Peiriant gwneud bathodynnau Cestyll neidio gwynt, Helfa drysor RHADACAMDDIM CROESO IBAWB Mike Peters yn siarad am y Gymraeg - Tud 3

2 CYD Llywyddion Anrhydeddus: Dan Lynn James, Yr Athro Bobi Jones Cadeirydd: Mary Davies Is-gadeirydd: Felicity Roberts Ysgrifennydd: Michelle Davies Trysorydd: Arthur Burt Swyddog Marchnata: Jaci Taylor Swyddogyr Is-lywyddion: Dafydd Frayling Trefnydd: Siôn Meredith Adran y Gymraeg Yr Hen Goleg Heol y Brenin Aberystwyth SY23 2AX Est 4052 Swyddog Datblygu Ardal Llanelli: Siân Dole 13 Bythynnod Penybedd Penbre Llanelli Dyfed SA16 OHJ Noddir swydd Siôn Meredith gan Fwrdd Datblygu Cymru Wledig a swydd Siân Dole gan y Swyddfa Gymreig. Mae CYD yn elusen gofrestredig (rhif ) Golygydd: Cadwyn CYD': Les Williams 83 New Ifton, St. Martins, Croesoswallt, (Oswestry), SYll 3AB Tel Bwrdd Golygyddol: Dave Goodman (Is-Olygydd), Hilary Smith, Hafwen Dorkins, Tony Hughes, Pauline Randals. PENWYTHNOS CREFFTAU Daeth nifer o bobl at ei gilydd ar ddiwedd Tachwedd (24-26) yng Nghanolfan Pentre Bechgyn ym Mro Morgannwg i ddysgu mwy am grefftau. Siân Dole, Swyddog Datblygu CYD yn ardal Llanelli, oedd trefnydd y penwythnos, ac roedd pawb yn ddiolchgar iddi hi am drefnu penwythnos difyr iawn. Ar nos Wener cawson ni sgwrs gan Gwyn O wen yngl n â gwneud ffýn. Mae Gwyn Owen yn dod o Faldwyn yn wreiddiol, ond erbyn hyn mae e'n byw yng Nghaerdydd. Mae e'n tyfu coed ei hunan ar gyfer gwneud ffyn, yn ogystal â chasglu coed o goedwigoedd. Dangosodd e i sut yr oedd e'n tyfu'r coed coed collen [hazell]. Roedd e'n codi'r coed o'r tir pan oedden nhw'n ifanc iawn ac yna'n clymus gwreiddyn fel carn [handle] i'r ffon. Roedd llawer o wahanol fathau o ffyn gyda fe. Roedd un neu ddau ffon bugail, fíýn gyda pen sarff ar y carn, a ffyn gyda chwib arnynt. Cawson ni gyfle i geiso gorffen fíyn yr oedd Gwyn Owen wedi dechrau eu gwneud. Ar ddiwedd y noson, fe brynodd Uawer o bobl ffon ganddo, felly roedd e'n ddyn hapus iawn yn gadael Pentre'r Bechgyn. Ar ôl trip ar y bws bore dydd Sadwrn i weld crochenwaith a gemwaith cawson ni sgwrs gan D J Davies o Gaerdydd yngl nâgwneudbasgedi. Cafoddpawb lawer o hwyl gyda'r basgedi. Nos Sadwrn, aethon ni ar fws i Glwb Brynmenyn ym Mhenybont-ar-Ogwr i gael twmpath dawns a noson lawen, a daeth dysgwyr o Forgannwg Ganol a oedd ar gwrsyn Aberogwranifer o bobl leol atom ni hefyd. Ar fore Sul, ar ôl gwasanaeth byr anffurfiol (yn y Gymraeg wrth gwrs) cawson ni gyfle i droi ein llaw at nifer o wahanol grefftau, gan gynnwys caligraffi, crochenwaith a gwneud breichledau. Doedd dim ond un peth o'i le ar benwythnos a oedd fel arall yn berffaith. Roedd y ffliw bondigrybwyll yn dechrau ymosod ar bobl trwy Gymru, ac fe alwodd y flliw ym Mhentre's Bechgyn ar y ffordd, a bu'n rhaid i un neu ddau o bobl fÿnd adre'n gynnar. Gobeithio eu bod nhw wedi gwella erbyn hyn a'u bod yn edrych ymlaen at ddod yn ôl y flwyddyn nesaf. Siôn Meredith Llythyr Annwyl Gyfaill, Cafwyd cyngor buddiol iawn yn rhifyn yr hydref o CADWYN CYD gan Jaci Taylor yngl n â sut i fynd ati i wneud cais am grant gan Gyngor Dosbarth. Tybed a wyddoch fod modd cael grant gan Bwyllogor Degwm y Cyngor Sir hefyd. Yn wir mae'n haws cael cymorth ariannol yno'n aml gan nad yvn dod o'r trethi. Awgrymaf bod ysgrifenyddion canghennau CYD sy'n awyddus i gael cyllid at y gwaith yn anfon am ffurflen gais at Adran yr Ysgrifennydd, Swyddfa'r Sir. Wedi gwneud y cais byddai'n dda cael gair â rhai cynghorwyr cefnogol i'r achos. Yn gywir iawn, Dafydd Orwig, "Cilcafan", Fraichmelyn, BETHESDA LLYTHYRAU: GOLYGYDD "CADWYN CYD 83New Ifton, St. Martins, Croesoswallt, (Oswestry), SYll 3AB mm 50/50 't CYD MIS MEDI CynfaelLake, Aberystwyth Felicity Roberts, Aberystwyth MIS HYDREF Gwy neth Wynn, Llandysul Jennìfer Thomas, Felinfach MISTACHWEDD Tegwen Davies, Llandysul H. Morgan, Abertawe MIS RHAGFYR 1. 3 Susan Renshaw, Moelfre John D. Emrys, Ciliau Aeron MIS IONAWR GwynethWynn, Llandysul Brianjones, Penybont ar Ogwr

3 1990 YMLAEN GOBEITHION AR GYFER CYD YN Y DDEGAWD NESAF Gobeithiaf weld y mudiad yn mynd o nerth i nerth, ac yn gweithredu fel lefain yn y gymdeithas, yn Cymreigio ardaloedd trwy Gymru gyfan. Hoff n i'r enw CYD fod yn un fydd pawb yng Nghymru'n gyfarwydd ag ef. Gobeithiaf weld pobl Cymru'n dod i sylweddoli potensial aruthrol yr egwyddor y mae CYD yn sefyll drosti. Mae'n sefÿll dros ddod â Chymry Cymraeg a dysgwyr i siarad â'i gilydd a dilyn eu diddordebau drwy gyfrwng y Gymraeg. Gobeithio y bydd pawb yn dod i ddeall nad mudiad i ddysgwyr yn unig ydyw ond mudiad adfer iaith drwy gydweithrediad y Cymry Cymraeg a dysgwyr. Gobeithaf weld nifer y canghennau yn dyblu a bod yr aelodau yn ymroi'n frwdfrydig i hyrwyddo Cymreictod yn eu hardal. Cawn weld CYD yn mynd ymlaen i sefydlu cwmniau drama amatur, corau, partion dawns, timau chwaraeon, clybiau cerdded neu arddio neu unrhyw ddiddordeb arall. GWEITHGAREDDAU Os ydych chi'n mwynhau gwneud rhywbeth casglwch grwp o'ch ffrindiau a'ch cydnabod o blith Cymry Cymraeg a dysgwyr i ymuno â chi i baratoi at rhywbeth. Gosodwch ddyddiad a phenderfynwch faint o gyfarfodydd fydd arnoch eu hangen cyn hynny. Os nad ydych yn arbenigwr ar eich diddordeb sicrhewch rhywun arall all roi arweiniad i chi. Cynhaliwch y cyfan drwy gyfrwng y Gymraeg. Bydd pobl eraill yn eich gweld chi'n cael hwyl ac am gael ymuno ond byddant yn deall mai Cymraeg yw iaith y clwb gan y byddwch wedi ei sefydlu fel gweithgarwch dan adain CYD. Byddant yn gwybod hefyd fod help i'w gael yno gyda'r iaith a bod pobl un barod i fod yn amyneddgar â'r rhai sy'n dysgu. Efallai y bydd yn rhaid gofyn i lawer iawn o bobl, ond daliwch atí i ofÿn drwy wahoddiad personol. Wedi i chi gael eich cnewyllyn cychwynnol gallwch fwynhau paratoi pethau gyda'ch gilydd all helpu'r dysgwyr gyda iaith y gweithgareddua Byddwch fel lefain yn eich cymunedau a Chymreigiwch yn gyson a thawel, fel bo'r twf yn nifer y gweithgareddau sy'n cael eu cynnal yn y Gymraeg yn amlwg ym mhob ardal. Mynnwch weithio i weld twf amlwg yn y nifer o ddysgwyr sy*n defnyddio'r Gymraeg y byddant yn ei dysgu yn y gwersi yn naturiol yn eu cymnedau. Felicity Roberts Is-Gadeirydd CYD G yl Haf Genedlaethol CYD, 1990 Yn Nolgellau y bydd G yl Haf CYD eleni, ar Fehefin 30ain, Manylion yngl n â'r rhaglen a'r lleoliad yn y rhiíýn nesaf o CADWYN CYD. HYSBYS Mae hi'n bwysig bod cyfarfodydd a gweithgareddau CYD yn cael digon o sylw ar y radio a'r teledu, felly cofiwch anfon gwybodaeth yngl n â gweithgareddau eich cangen chi at raglenni radio fel y Post Prynhawn, P'nawn da ichi a'r Stondin Ddyddiol. Beth am hysbys ar BWRW MLAEN ar S4C? Anfonwch at Bwrw Mlaen, Uned Hel Straeon, Gronant, Penrallt Isaf, Caeraarfon, Gwynedd. LLYFR AR HANES CYD Yn 1994, bydd CYD yn ddeg oed, ac iydyn ni wedi dechrau paratoi ar gyfer y dathliadau! Byddwn ni'n cyhoeddi llyfr yn cofnodi deng mlynedd cyntaf o hanes CYD. Rydyn ni'n ffodus iawn bod un o awduron mwyaf profiadol Cymru wedi cytuno i fod yn olygydd, sef yr Artho Bobi Jones, Aberystwyth (Cadeirydd cyntaf CYD). Os oes gyda chi unrhyw hanesion, lluniau new doriadau papur newydd ar gyfer y llyfr, anfonwch at Bobi Jones, Tandderwen, Ffordd Llanbadarn, Llangawsai, Aberystwyth. Í BLWYDDYN NEWYDD DDA Blwyddyn Newydd Dda i'n cydddarllenwyr. Llongyfarchiadau a diolch i'r criw sy wedi dod â CADWYN CYD at ei gilydd. On'd yw hi'n braf cael ein papur ein hunain? Yn barod rydw i'n gweld pobl yn dangos diddordeb yn y mudiad, nad oedd yn gwybod amdano cynt. Rydyn ni, gyd - aelodau, yn gwybod beth yw CYD a nod y mudiad, ac yn awr mae'n rhaid cael y neges yma drosodd i'r cyhoedd, y Cymry Cymraeg a'r Dysgwyr. Felly, siaradwch am CYD, gan wahodd mudiadau a dosbarthiadau i ymuno â'ch gweithgareddau, a'r gweithgareddau cenedlaethol yn enwedig yr Wyl Haf. Mae pob blwyddyn ers sefydlu CYD wedi bod yn llwyddiannus, ac rydw i'n gobeithio y bydd eleni cystal os nas fydd yn well. Pob hwyl ichi gyd! Rydw i'n edrych ymlaen at eich gweld chi yn yr Wyl Haf, un o'r penwythnosau neu Miri Awst Mary Davies Cadeirydd CYD. CYLCHGRAWN Cyfaill y dysgwyr... Erthyglau arbennig bob wythnos \ Ar gael yn eich siop bapur leol

4 MIKE PETERS - CYMRO SY'N POENIAM DYFODOL YR IAITH GYMRAEG Un i aelodau mwyaf newydd CYD yw Mike Peters, prif ganwr The Alarm, grwp roc sydd yn enwog trwy'r byd i gyd. Mae nhw wedi cyhoeddi record yn y Gymraeg (wrth ochr y fersiwn Saesneg) NEWID/CHANGE, ac mae nhw wedi cynnal dau gyngerdd i gefnogi Cymdeithas yr Iaith Gymraeg. Bu Cadwyn CYD yn siarad â Mike Peters, gan ofyn iddo'n gyntaf pam oedd o mor awyddus i ddysgu siarad Cymraeg. "Cymro ydw i a dw i'n poeni am ddyfodol yr iaith Gymraeg, a dw i'n teimlo y byddai hi'n drasiedi pe byddai'r Gymraegyn diflannu. Ro'n i'n teimlo y dylwn i wneud rhywbeth i gefnogi'r Gymraeg, yn enwedig gan fod cymaint o drais yn cael ei gyflawni yn enw Cymru." "D w i'n cael help gan íÿ ngwraig i ddysgu'r Gymraeg" meddai. "Mae hi'n Gymraes rhugl ac yn fyfyriwr yn y Coleg Normal ym Mangor. Dw i'n gallu deall eitha tipyn o Gymraeg a dw i'n gwybod lot o eiriau, ond mae hi'n anodd i mi roi brawddegau at ei gilydd. Yr hyn sydd ei angen arna i ydi cwrs dwys. Hoffwn i fynd i Nant Gwrtheyrn neu rywle. Ond mae hi'n anodd cael amser, achos dw i'n teithio llawer gyda'r Alarm drosy byd. Dw i'n mynd â thapiau efo fì pan fydda i'n teithio ac yn trio gwneud amser i wrando arnyn nhw." Mae Mike Peters wedi condemnio Meibon Glyndwr (pwy bynnag ydyn nhw) sy'n gyfrifol am losgi tai haf a gosod ffrwydron mewn swyddfeydd gwerthwyr tai yng Nghymru a Lloegr. Pam ei fod o'n gwrthwynebu Meibion Glyndwr? "Mae'r rhanfwyaf o bobl yng Nghymru yn erbyn Meibion Glyndwr", meddai. "Mae pobl Cymru'nfwy tueddol i ddefnyddio eu llais i f negi protest. Dydi trais ddim yn mynd i ddatrys y broblem. Dw i'n cefnogi dulliau di-drais Cymdeithas yr Iaith Gymraeg." Mae'r Alarmwedi cyhoeddiun record yn y Gymraeg. Ydyn nhw'n bwriadu gwneud hynny eto? "Ydan. Da ni wedi addo i ni ein hunain y byddwn ni'n cyhoeddi pob record yn y Gymraeg a Saesneg o hyn allan. Mae'r record Gymraeg NEWID wedi cael derbyniad gwych, nid yn unig yng Nghymru ond tros y byd, a da ni newydd lansio'r record Gymraeg yn rhyngwladol. Mae degau o filoedd wedi cael eu gwerthu'n barod." Mae'r Alarm wedi canu yn y Gymraeg yng Nghymru. Ydyn nhw wedi canu yn y Gymraeg y tu allan i Gymru? "Do wir. Rydan ni wedi canu yn y Gymraeg tros y byd, yn yr Eidal, America, Japan a'r Almaen. Pan fydda i'n gofyn i gynulleidfa ym mha iaith mae nhw eisiau i fi ganu Cymraeg 'ta Saesneg, mae nhw'n gweiddi 'Cymraeg!' A dweud y gwir mae mwy o ddiddordeb yn y Gymraeg y tu allan i Brydain." Dywedodd Mike hefýd ei fod o'n credu ei bod hi'n bwysig cenhadu'r iaith Gymreag trwy'r byd a rhoi gwybod i bobl bod y Gymraeg a Chymru'n fyw ac yn barod ar gyfery ganrif nesaf. Does dim rhaid i ni fynd trwy Loegr i fynegi ein hunain i'r byd. Pob llwyddiant i Mike Peters wrth iddo ddysgu Cymraeg oddi wrth CADWYN CYD.

5 CÔR CYD ARDAL ABERYSTWYTH Yng ngwasanaeth Plygain Capel y Garn Bow Street - Mis Rhagfyr Y mae'r côr hwn wedi ei ffurfio ers drosflwyddynbellach. Cafodd eiffurfioyn y lle cyntaf i baratoi eitem ar gyfer gwasaneath Plygain yng Nghapel y Garn, Bow Street yn Nadolig 1988 o dan nawdd Merched y Wawr Rhydypennau. Ers hynny mar'r côr wedi perfformio yn gyhoeddus bedair gwaith. Yn y llun uchod, gallwch weld y côr yng Nghapel y Garn Bow Street lle y bu yn canu am yr aü dro mewn gwasaneath Plygain yno. Yn y côr y tro hwn yr oedd 14 o ddysgwyr a 18 o Gymry Cymraeg. Buon ni'n canu pedair carol draddodiadol Gymraeg. Cawsom fwynhad yn y sesiynnau paratoi yng Ngwesty'r Court Royale yn Aberystwyth, yn gyfangwbl drwy'r Gymraeg wrth gwrs. Felicity Roberts GWAHODDIADICHIYMUNO Â Sioned Lewis Jones b w r w la e n Y DIFYR A'R DIDDOROL A'R DONIOL 0 BOB CWR 0 GYMRU MEWN CYMRAEG CLIR A SYML HEFYD AR BRYNHAWN SUL AM 1.00 (Ail ddarllediad) BOBNOSWENERAM6.15ARS4C

6 CASTELL NEWYDD EMLYN Dyma ychydig o luniau o weithgareddau CYD Castell Newydd Emlyn. - Llawer o ddiolch i Keith Christopher am eu hanfon nhw i mewn. Jane Jones, Cadeiiydd y Gangen yn dweud ffortiwn Beiyl Jenkins yn y cwrdd Nadolig yn nh Marie Kind. OES GENNYCH CHI "FFOTO'S" Cyniychiolwyr y Cardigan Àdvertiser yn ymweld â GYD Castell Newydd Emlyn. MIWN!

7 MIRIAWST 1990 AWST18-25,1990 Ydych chi'n chwilio am wyliau haf yng Nghymru am bris eitha rhesymol? Efallai mai gwyliau Miri Awst yw'r ateb i chi. Wythnos o wyliau Cymraeg yw Miri Awst, sy'n cael ei drefnu gan CYD am yr ail dro yn Nant Gwrtheyrn. Mae croeso i deuluoedd ac unigolion ddod ar y gwyliau i gymryd rhan mewn pob math o weithgareddau, gan gynnwys tripiau Ueol, adloniant, gweithgareddau awyr agored a chystadlaethau a sgyrsiau o bob math. Bu dros 70 bobl ar Firi Awst y llynedd, ac fe welson ni luniau ohonyn nhw'n cael hwyl yn y rhifyn diwethaf o CADWYN CYD. Mae dau fath o lety, sef llety hunanddarpar a llety lluniaeth llawn, ac mae'r amrywiaeth yn prisiau yn adlewyrchu hynny. Mae gostyngiadau mawr i deuluoedd a phlant. Mae hi'n bosib i chi wersylla (codi pabell) hef d, ac aros yn y Nant am bris rhesymol iawn. Mae'r prisiau rhwng 25 a 170. Cysylltwch yn syth â Siôn Meredith yn Swyddfa CYD am ragor o fanylion, a pheidiwch â'i gadael hi'n rhy hwyr. COFIWCH, MAE CROESO ARBENNIG IAWN I GYMRY CYMRAEG. cwis GENEDLAETHOL Ryden ni wedi cael ymateb da iawn i'r gystadleuaeth gwis genedlaethol. Mae dros 40 o dîmau yn cystadlu yn y rownd gyntaf. Bydd 11 ohonynt yn mynd i'r ail rownd a 5 i'r rownd derfynol sydd yn cael ei chynnal yng Ngwyl Haf CYD yn Nolgellau ar Fehefín 30ain. Mae gwobr o 100 i'r tîm buddugol. Mae pump o bobl ym mhob tím a byddan nhw'n ateb cwestiynau yngl n â phob math o bethau. Mae llawer o gymdeithasau yn cymryd rhan yn y cwis, a gobeithio drwy hynnyy bydd mwy o ddysgwyr a Chymry Cymreag yn dod i nabod ei gilydd. Cartwn gan Dave Goodman, Llanfyllin Haf Cyrsiau Cymraeg Hyfforddiant mewn Swydd Welsh Courses in Business Cyrsiau Preswyl Residential Courses Penwythnosau Weekends Mary Jones, Beth Jenkins, Wendy Buraard yn mwynhau bwyd blasus yn nh Bob a Barbara Gower - Mis Ionawr. 70 Heol Partridge Y Rhâth Caerdydd, Cardiff CF2 3QY Tel

8 CYRSIAU/PENWYTHNOSAU PENWYTHNOS DEWI SANT, TYDDEWI, MAWRIH 2-4, 1990 Cwestiwn: Pa un yw dinas leiaf Cymru? Ateb: Tyddewi yn Sir Benfro. Yn Nhyddewi mae Eglwys Gadeiriol a nifer o olion eglwysig, a Thyddewi oedd cartref Dewi Sant, nawdd Sant Cymru. Mae llawer o bethau difyr yn Nhyddewi, ac mae'r wlad o gwmpas yn arbennig o hardd. Mae penwythnos CYD yn cael ei gynnal yng Nghanolfan Pen Rhiw, hen ficerdy rhyw hanner milltir y tu allan i Dyddewi sydd wedi cael ei adfer yn chwaethus. Mae hi'n ganolfan gyfforddus ac mae nhw'n paratoi bwyd Uysieuol drwy'r penwythnos. Cost: 40 yn cynnwys bwyd a llety. PENWYTHNOSAU GWEITHGAREDDAU AWYR AGORED CANOLFAN DIFFWYS, TREGARON MAI18-20,1990 MEHEFIN15-17,1990 Ie, DAU benwythnos yn yr awyr agored! Rhaid i chi FRYSIO os oes arnoch chi eisiau dod ar y penwythnosau hyn. Byddan nhw'n boblogaidd iawn. Yn ystod y penwythnos bydd cyfle i chi ferlota, canwio, cerdded, dringo ac abseilio, cyfeiriannu (orienteering), a saethyddiaeth (archery). Byddwn ni'n aros yng Nghanolfan Diff ys, canolfan awyr agored yn y mynyddoedd ar ffordd Abergwesyn allan o Dregaron. Bydd adloniant anffurfiol nos Sadwrn, a llawer iawn o hwyl. Cost: 30 (yn cynnwys bwyd a llety). Bydd tâl ychwanegol am rai o'r gweithgareddau. Cysylltwch â Siôn Meredith, Trefnydd CYD, Adran y Gymraeg, Yr Hen Goleg, Aberystwyth SY23 2AX (0970) CWRS CYMDErTHAS YR IATTH YNG NGWERSYLL YR URDD, LLANGRANNOG MAWRTH 23-25, Cwrs penwythnos ar gyfer dysgwyr o bob lefel a digon o hwyl a chymdeithasu. Cost: 32. ( 24 Myfÿrwyr, pensiynnwyr a phobl di-waith) Dyddiad cau: Mawrth lofed Swyddfa Cymdeithas yr Iaith, Pen Roc, Rhodfa'r Môr, Aberystwyth (0970) STORIAU - POSAU - LLIWIO CWISIAU - DYSGU CYMRAEG BLE? YNG Nghylchgronau'r URDD Archebwch eich copi personol nawr o Adran Cylchgronau, Swyddfa'r Urdd, Aberystwyth, Dyfed Dymunaf archebu 10 rhifyn am flwyddyn ac amgaeaf y tâl priodol. CYDLLYNAC EIFIONYDD Chwefror 21 Yr Ymddirìedolaeth Cenedlaethol yn enwedig Ty Mawr Wybrnant : Iola Jones. Mawrth 21 Noson Gwyl Ddewi : Cawl ac adloniant Ebrill 18 Noson ymarfer ar gyfer Eisteddfod Merched y Wawr Mai 16 Patagonia : Eirian Larsen Mehefin20 HelfaDrysor : D.B. Evans (Am fanylion) ffôn Pwllheli / CANOLFAN ASTUDIAETHAUIAITH Safle'r Coleg Normal, Bangor, Gwynedd LL57 2PX ff (0248) GWASANAETH O SAFON GAN ARBENIGWYR LJungopío, teipio a chysodi ar y peiríannau diweddaraf Cyfieiihu gan arbenigwyr ym mhob maes Creu dcunyddiau addysgol Golygu manwl Argraffu safonol HOLWCH AM BRISIAU CYSTADLEUOL A RHESYMOL EICH GWASANAETH ADDYSGOL CENEDLAETHOL 50c 50c BORE DA ( 7.00 yn cynnwys pacio phostìo) Dysgwyr Cynradd MYND ( 7.00 yn cynnwys pacio a phostìo) Dysgwyr Uwchradd/Myfyrwyr TGAU (Dodwch«/yn y lle priodol). ENW CYFEIRIAD Dysgwyr a Chymry Cymraeg a ddaeth at eigilyddyng Nghanolfan Addysg Gymunedol Crymych i sefydlu cangen o CYD yn y pentref-y gangen gyntafyn SirBenfro. Anerchwydy cyfarfodgan Siôn Meredith, trefnydd cenedlaethol CYD a phenderfynwyd cynnal cyfarfodydd ar bob nos Iau olafy mis.

9 ABERYSTWYTH RHAGLEN1990 GWEITHGAREDDAU RHEOLAIDD (yn ystod tymor y coleg) Bob Nos Lun 8.00 pm Cyfarfod yn Nhal-y-Bont Am f y o fanylion ffoniwch Medi James: Bob Nos Fawrth 7.30 pm Cyfarfod yn y Court Royale (heblaw pan fo gweithgaredd arbennig) Bob Nos Fercher 7.00 pm Cyfle i sgwrsio yn y Gymraeg yn nh Ann Jones, Llys Maelgwyn, Bow Street Aberystwyth Bob Bore Dydd Iau Cyfarfod yn y Píer Aberystwyth GWEITHGAREDDAU ARBENNIG 14 CHWEFROR - Nos Fercher 7.30 pm Cwis Llyfau ar y cyd â Llyfrgell Dyfed 5 MAWRTH - Nos Lun 7.30 pm Dawns Greadigol gyda Margaret Ames. Lleoliad i'w drefnu MAWRTH- Wythnos o weithgareddau i godi arian atgronfa CYD yn genedlaethol a CYD Ardal Aberystwyth. 17 MAWRTH - Dydd Sadwrn Dysgwyl/Eisteddfod/Gweithdai. Yr Hen Goleg, Aberystwyth Ysgrifennydd: Jaci Taylor, Minffordd, Rhydypennau, Bow Street, Aber Dyma Rai o Gyhoeddsadau Sain Learn Welsh the Catchphrase way:- CATCHPHRASE1. Packoftwocassettes pluscoursebookfor beginners (P&PE2) SAYITINWELSH Cassetteandbookletof simple Welsh phrases and pronunciation 3.99 (P&P50p) 9 I would like to order I enclose a cheque/postal order for Please debit my access/visa number to the sum of Name Address CATCHPHRASE2. Packoftwocassettes pluscoursebook. Advanced course (P&P 2) ABCOFWELSH Packoffourcassettesplus coursebook.anexcellent collection of exercises basedonthecatchphrase method (P&P 2) Sain, Uandwpog, Caernarfon GWASANAETH POST/MAIL ORDER SERVICE I saw your advertisement in expiry date - > * The Welsh Internationalist Dysgwyr! Dysgwragedd! Nid pawb sy'n barod eto i ddarllen erthyglau hir yn Gymraeg. Ond mi allwch ddysgu llawer am Gymru a'r diwylliant Cymraeg drwy'r Saesneg ar dudalennau Planet Yn rhifýn mis Chwefror/Mawrth (Planet 79): * Cyfieithiad o Cymru Heddiw: Cenedl ynteu Marchnad? gan Ioan Bowen Rees - darlith bwysig Eisteddfod Genedlaethol Dyffryn Conwy. * Portread o John Cale, cyfansoddwr a chynaelod y Velvet Underground. * Cynllun Gogledd Cymru. * Delweddau'r Cymry mewn dramau Prydeinig. * Archif Ffilm Cymru. * Arolwg o'r cwmni threatr cyffrous Brith Gof, gan Chairman Savill. Nid darlun cysurus o Gymru a gewch chi yn Planet, ond darlun cyfan cyfoes, yn cysylltu Cymru a'r byd tu allan yw prís tanysgrifíad blwyddyn (6 rhifyn) drwy'r post Prís copiau unigol (120 tudalen) yn y siopau yw 2.00 ( 2.40 drwy'r post). 'Sgrifennwch at Planet, Blwch Post 44, Aberystwyth, Dyfed. Neu ffoniwch CYD LLANIDLOES RHAGLEN 1990 Nos Fercher, 7fed Mis Chwefror 7.30pm Noson o fideo a darllen 'Prentis' yn Ysgol Uwchradd Llanidloes. Nos Wener, 9fed Mis Mawrth 7.30 pm Twmpath! Canolfan Ieuenctid, Llanidloes. Dydd Sadwrn, 7fed Mis Ebrill am Cwrdd yn Y Gro', Llanidloes am am. Mynd i weld Argae Clywedog. Bwyta cinio yn Y Seren', Dylife. Dydd Sul, 13ed Mis Mai am Cwrdd yn Y Gro', Llanidloes aml0.30 am. Mynd am dro gyda Laurence! Dewch gyda pic-nic. Nos Fawrth, 15eg Mis Mai 7.30 pm Cwrdd yn Y Gro', Llanidloes am 7.00 pm. Mae CYD Llandrindod wedi gwahodd ni i noson drama bach. Nos Iau, 28ain Mis Mehefin 7.15 pm Cwrdd yn Y Gro' am 7.15 pm Helfa Drysor i... aros i weld! Dydd Sadwrn, 14eg Mis Gorffennaf am Cwrdd yn Y Gro', Llanidloes am am Mynd i Ddyffryn Elan. Dewch gyda pic-nic! Ysgrifennydd: Llew Griffiths (05512) 2916

10 PENWYTHNOS SANTES DWYNWEN IONWAR19-21,1990 Dyma'r trydydd tro i CYD drefnu Penwythnos Santes Dwynwen. Ond am y tro cyntaf eleni roeddem yn aros ym MhlasTanybwlch, Maentwrog. Clamp o blasdy moethusyw Plas Tanybwlch. Cafodd y plasdy presenol ei godi ar ddiwedd y ganrif ddiwethaf gan deulu'r Oalceley, teulu a oedd yn bwerus ac yn gyfoethog iawn ar gefn y werin a oedd yn gweithio yn y chwareli llechi ym Mlaenau Ffestìniog. Ond Canolfan Astudio ydy PlasTan y Bwlch erbyn heddiw, a Chyngor Sir Gwynedd sy'n perchen arno. Felly mae'r rhod wedi troi ac mae'r werin wedi etifeddu'r lle tra y bo ar ei anterth. Ar fore dydd Sul y cwrs, cawson ni gyfle i edrych ar y Plas a'r ardal yng nghwmni Twm Elias sy'n gweithio yno fel darlithydd. Dywedodd ychydig o hanes y Plas wrthym ni a dangosodd nifer o blanhigion prin a chyfandirol yr oedd yr Oakeleys wedi eu mewnforio am arian mawr i w plannu yn nhiroedd y Plas. Roedd Twm yn ddifyr iawn. Nos Wener cawson ni sgwrs ar lwyau caru gan Ffestin Williams o Benrhyndeudraeth. Athro wedi ymddeol (arthro gwaith coed cyn mynd yn brifathro) ydy Ffestìn Williams, ac mae o'n hen law erbyn hyn ar wneud llwyau caru o bob lliw a llun. 'Roedd pawb yn synnu at y grefft oedd ganddo ac 'roedd ganddo straeon difyr am nifer o'r Uwyau. 'Roedd hon yn noson arbennig iawn hefÿd oherwydd bod S4C yn gwneud 'link' byw efo ni ar gyfer rhaglen Hywel Gwynfryn. Felly roedd y genedl gyfan yn edrych arnom ni! Ddydd Sadwrn, aethon ni ar drip bws i Ynys Llanddwyn yn y gwynt a'r glaw! Ymunodd yr Athro Bedwyr Lewis Jones â ni MAE ANGEN TTWTORIAID NEWYDD I DDYSGU CYMRAEG I OEDOUON DOES DIM ANGEN * profiad o ddyagu Cymraeg * bod yn arthro/athrawes MAE ANGEN * brwdftydedd * àwy aw new dair (neu ragn) yn rfaydd bcb wydinos * bod yn barod i dcicrbyn pedi hyfofddiant * mwynhau cwtnni oedobon eraìo Os gennych ddiddordeb, neu os gwyddoch am rywun arall sydd â diddordeb, cysylltwch â'n Swyddog Dysgu Çymraeg i Oedolion, Cyd-bwyllgor Addysg Cymru, 245 Rhodfa'r Gorllewin, Caerdydd, CF5 2YX. Rhif ffôn: (0222) Hoffwn dderbyn rhagor o fanylion am waith tiwtoriaid Cymraeg i Oedolion. Enw: Cyfeiriad: CÔd Fbsfc Ffestin Williams yn dangos llwyau caru i Dafydd a Rhian Morris o Gei Cona. ar y bws, a dangosodd Eglwys Dwynwen i ni. Yn ôl yr hanes (cywir ynteu dychmygol?) daeth Dwynwen i Landdwyn o Frycheiniog ar ôl cael ei siomi gan ei chariad. Maelon a chodi eglwys yno. Bu nifer fawr o bererinion a chariadon (gan gynnwys y bardd Dafydd ap Gwylim) yn ymweld ag Eglwys Dwynwen am ganrifoedd. Ac er fod yr eglwys wedi dadfelio ers tua dechrau'r G17, mae cariadon yn dal ifyndyno heddiw. B'nawn dydd Sadwrn aethon ni i ymweld â Phlasdy mawr arall, sef Plas Glynllifon ger Llandwrog. Teulu'r Arglwydd Niwbwrch a gododd y Plasdy mawreddog hwn, a chafodd y Plasdy presenol ei godi ar ddiwedd y ganrif ddiwethaf. Erbyn heddiw Coleg Amaethyddol sydd yno, ond nid er mwyn dysgu sut i ffermio yr aethon ni yno. Mae Parc wedi ei sefydlu yng Nglynllifon. Mae nifer o hen lwybrau wedi cael eu hail-agor, ac ar hyn o bryd mae nhw'n codi canolfan ymwelwyr a cherflunwaith tirwedd Oandscape sculptures) ibortreadullenyddiaeth. Cawsonniweldygwaith sydd wedi cael ei wneud hyd yn hyn ar y cerfluniau. Nos Sadwrn daeth pobl ifanc o Ysgol Eiffionnydd, Porthmadog atom ni i gynnal noson lawen. Dysgwyr oedd y rhanfwyaf ohonyn nhw meddai'r athrawon, ond roedd hi'n anodd credu hynny. Buon nhw'n canu, adrodd, ac actio deialog. Cawson ni unawd hyfryd o'r gân serch boblogaidd Tra bo dau' ac fe helpon nhw ni i ganu nifer o ganeuon hwyliog. Diolch iddyn nhw am roi adloniant penigamp i ni!. CANGHENNAU NEWYDD Mae nifer o ganghennau newydd o CYD wedi cael eu sefydlu yn ddiweddan CYD Bro Eco'r Wyddfa (Bethel, Llanrug, Llanberis, Deniniolen) John Clark, 13 Y Ddôl, Bethel, Carnarfon (0248) CYD Danfrothen Gwynfa Adam, Tan y ffordd, Pen y Bwlch, Penrhyndeudraeth.Gwynedd (0766) CYD Tywyn Jane Nicholas Yr Ysgol Uwchradd, Tywyn, Meirionnydd Gwynedd. CYD IJandrilIo Margaret Penney, The Stores, Llandrillo Corwen LL21OST ( ) 228 CYD Ciymych Nikki Rabjohns, Gwynfryn, Tegryn Llanfrynach Dyfed SA35 OBE CYD Dulyn Geriant Waters 174 Corbawn Wood, Shankhill, Co. Dublin Iwerddon/Eire Croeso i bob cangen i fudiad CYD, a phobhwyl i chi ar y gweithgareddau!

11 CYFRAMADAU ICYD RHAGFYR Alan Rhys Cownie, Pwllheli 5 Ian Rinloch, Wrecsam 10 Colin McKenzie, Hwlffordd 5 Alison McConnell, Corwen 5 Frances Cooley, Trefaldwyn 5 Ceri Janice Rowlands, Aberhonddu 5 Elkan Presman, Llansawel 5 Parch R Griffiths, Treletert 5 CYD Llanbrynmair 30 CYD Ponterwyd 5 CYD Ardal Aberystwyth 100 CYD Ll n ac Eifionnydd 3 Cronfa Rag Undeb Myfyrwyr Colegau Bangor 160 IONAWR Len Hadman, Dinbych y Pysgod 2 John Weeks, Rhisga 5 Mary Price, Pontyberem 5 Huw Brodie, Caerdydd 2 Eisteddfod, Croesoswallt 10 Graham Williams, Cheltenham 4.50 Lisa Freeman, Cydweli 1 Peggy Charlton, Llandegai 2 Lona Puw, Y Parc 10 Roy Tregear, Hwlffordd 5 Wolfgang Greller, Fienna 10 Mrs Audrey Jones, Y Bala 2 DEGAWD IR DYSGWYR Gillian Walker, Boraston Micheal Morgan, Llundain Tom Heaton, Telford Mark Salldld, Ruddington R S Robertson, Hwlffordd Dafydd Madoc, Abertawe Christopher Ashman, Stafford 5 Arthur Vernon Smith, Abersychan 3 John Meredith, Bangor 5 JanMUls,YTraUwn 1.50 Barry Smith, Truro 2 Robert a Hazel Formaggia, Caersws 10 Jean Averill a Pete West, Boncath 4 Lynn Eve, Crymych Bu cyfarfod i lansio DegawdyDysgwyryng Nghaerdydd yn ddiweddar. Nod Degawd y Dysgwyr yw sicrhan fod digon o gyfleusterau ac adnoddau i sicrhau fod pawb sydd eisiau dysgu Cymraeg yn cael gwneud hynny. Gofynodd Chris Rees, Swyddog Ymchwil a Datblygu Cymraeg i Oedolìon Prifysgol Cymru, am swm o 8 miliwn dros bedair blynedd i sicrhau dosbarthiadau Cymraeg ar bob lefel drwy Gymru. Yn ôl Cennard Davies, Pennaeth Adran Ieithoedd Politechnig Cymru, Caerdydd, mae'r nifer o bobl sy'n dysgu'r Gymraeg yn cynyddu bob blwyddyn ac mae'r Swyddfa Gymreig yn gweithredu heb batrwm na strategaeth. Dywedodd Mr Davies bod y twf fel caseg eira ac mae eisiau mynd atí nawr i wneud yn siwr ein bod ni'n ymdopi â 'r galw syddyna. Cyhoeddwyd miloedd o gardiau post i'w hanfon at yr Ysgrifennydd Gwladol yn dweud: "Galwn ar y Swyddfa Gymreig i ryddhau cyllid swlweddol i gwrdd a'r galw am ddosbarthiadau Cymraeg i Oedolion led-led Cymru." Hysbysebwch yn CADWYN CYD! Rhifyn nesa-misebrm'90 Eisiau seflydlu cangen o CYD? Os oes arnoch chi eisiau sefydlu cangen o CYD dylech chi: 1. Cysylltu â Siôn Meredith, Trefnydd Cenedlaetho! CYD (cyfeiriad ar td.2) 2. Gofyn am gopi o Lawlyfr CYD sydd yn rhoi awgrymiadau a chanllawiau yngl n â threfnu gweithgareddau. 3. Casglu ychydig o bobl at ei gilydd mewn gweithgor er mwyn cynllunio cyn galw cyfarfod cyhoeddus. Dylai'r gweithgor hwn drafod: (a) Sut fath o weithgareddau sydd ei angen arnom? (b) Pa mor aml ddylem ni gwrdd? (c) Ym mhle ddylem ni gwrdd? 4. Cysylltu â thiwtoriaid, dysgwyr a ffrindiau sy'n Gymry Cymraeg a'u gwahodd i'r cyfarfod cyntaf (ac anfon hysbysrwydd i'r wasg a chodi posteri). 5. Does dim tâl am gofrestru gyda CYD Cenedlaethol, felly os oes gyda chi gr p lleol yn barod, beth am gofrestru gyda ni? Argreffir "Cadwyn CYD" gan Argraff yr Y Waun, Y Waun, Wrecsam, Clwyd. Ffôn

12 The Sunday newspaper for people in Wales HSfLES msunday, Y PAPUR I GYMRU GYFAN Mae miloedd o bobl sy'n dysgu Cymraeg yn darllenfti*í*ì2à- V papur i ddysgwyr profiadol «fl» sr