Pahayagan ng Partido Komunista ng Pilipinas Pinapatnubayan ng Marxismo-Leninismo-Maoismo

Transcription

1 ANG Pahayagan ng Partido Komunista ng Pilipinas Pinapatnubayan ng Marxismo-Leninismo-Maoismo Edisyong Hiligaynon Tuig XLVII No. 24 Disyembre 21, Ilunsar ang mga rali pangkalinungan NAGAPANAWAGAN ANG Komite Sentral sang Partido Komunista sang Pilipinas sa pumuluyong Pilipino nga ipalab-ot ang kaakig sa kapaslawan sang rehimeng Duterte nga tumanon ang mga promisa nga pangkalinungan sini. Maglunsar kita sang mga rali sa bilog nga pungsod sa Disyembre 26 agud ipakita ang aton paghiliusa para sa makatarungan kag pangmalawigan nga kalinungan kadungan sang pagselebrar sang ika-48 nga anibersaryo sang Partido. Isa ka pungsudnon nga asembliya ang pagahiwaton sa isa ka sonang gerilya sa sulod sang Davao City samtang dululungan nga demonstrasyon ang igalunsar sa sulod kag palibot sang mga sonang gerilya kag rebolusyonaryo nga lugar sa bilog nga pungsod. Ginaganyat sang Partido ang tanan nga sektor nga nagahandum sang makatarungan kag pangmalawigan nga kalinungan nga magpasakop kag magsuporta sa mga rali nga ini. Mag-organisa sang mga martsa kag karaban agud iduso kay Duterte nga tumanon ang iya mga promisa kag ipatuman ang mga kasugtanan, partikular ang paghilway sa tanan nga bilanggo pulitikal kag pagtapos ukon pagsuspender sa mga operasyon sang Oplan Bayanihan. Ginaganyat nga magtambong ang mga tiglawas sang rehimeng Duterte agud mapamatian nila mismo ang mga reklamo sang pumuluyo. Katuyuan man sang mga demonstrasyon nga ini nga bug-uson kag pahulagon ang pumuluyo nga maglunsar sang mga paghimakas kag pagbato para sa makatarungan kag pangmalawigan nga kalinungan. EDITORYAL Ipalab-ot ang kaakig sang pumuluyo sa nalansang nga mga promisang pangkalinungan Mabaskog nga ginasaway sang pumuluyong Pilipino si Presidente Rodrigo Duterte sang GRP sa mga nalansang niya nga promisang pangkalinungan. Ginakundenar nila ang kapaslawan niya nga hilwayon ang mga detenidong pulitikal, nga makaduha ka beses niya nga ginpromisa. Ginakundenar man nila ang pagpakat sang mga tropang pangkombat sa mga komunidad sa kaumhan sa pihak sang mandu nga untat-lupok, nga subong nagbunga sang lapnagon nga abusong militar batok sa masang mangunguma. Sang nagligad nga pila ka bulan, pila ka beses nga ginpakita sang Partido, NDFP kag mga rebolusyonaryong pwersa ang pasensya sa pagpakignegosasyon pangkalinungan sa rehimeng Duterte ilabi na sa atubang sang mga pagkaatrasar kag kapaslawan sa pangako kag indi matuod nga mga pahayag, kag mangin sa atubang sang traidor nga operasyong armado kag pagpaniktik sang mga armadong pwersa sang GRP. Sa diwa sang pagpakig-abyan sa rehimeng Duterte, nagpakita sang pleksibilidad ang mga rebolusyonaryong pwersa sa atubang sang kapaslawan sang GRP nga tumanon ang nauna na nga ginalauman nga paghilway sa masobra 430 ka detenidong pulitikal antes Oktubre 26 paagi sa proklamasyon nga amnestiya sang presidente. Sa katuyuan nga mapabilin ang pareho nga deklarasyon nga untatlupok, nangin pleksible ang Bag-ong Hangaway sang Banwa sa pagmaniobra agud maglikaw sa atubang sang traidor nga mga opensiba kag mapang-away nga operasyon sang AFP kag mga abuso militar sang mga armadong tropa ni Duterte sa sakop sang mga sona kag baseng

2 ANG Tuig XLVII No. 24 Disyembre 21, 2016 Ang Ang Bayan ginabantala sa lenggwahe nga Pilipino, Bisaya, Iloko, Hiligaynon, Waray kag Ingles. Nagabaton ang Ang Bayan sang mga kontribusyon sa porma sang mga artikulo kag balita. Ginabuyok man ang mga bumalasa nga magpaabot sang mga saway kag rekomendasyon sa ikauswag sang instagram.com/prwc.info aton pahayagan. fb.com/philippinerevolutionarywebcentral gerilya. Gin-abot nga nagbag-o naman sang pamensaron si Duterte kag gindeklarar nga wala sang bilanggo pulitikal ang pagahilwayon tubtob wala sang ginapirmahan nga bilateral nga kasugtanan sa untat-lupok. Liwat nga nangin pleksible ang NDFP sa pagtanyag nga talakayon kag pirmahan ang nasambit nga bilateral nga kasugtanan sa untat-lupok nga magaepekto sa oras nga hilwayon ang tanan nga detenido pulitikal. Sa subong nagalab-ot na sa 115 ka adlaw ang untat-lupok sang BHB. Sa kasaysayan, ini na ang pinakamalawig, pamatuod sang madugay na nga kahandaan sang mga rebolusyonaryong pwersa nga suportahan ang pagbalay sang pagpakigbuligay kay Duterte nga sang nagligad nagdeklarar nga siya isa ka maki-wala kag sosyalista. Maluwas sa paghilway sa mga konsultant sang NDFP kag sang tuman ka positibo nga ginbunga sang una nga serye sang sugilanon, matuod nga naganyat ang mga rebolusyonaryong pwersa sang mga proklamasyon nga patriyotiko, partikular, ang deklarasyon sang nagakinaugalingon nga polisiya pangluwas kag sang mga paandam nga tapuson ang presenya militar sang US kag gintingob nga ehersisyo militar kag ibasura ang kasugtanan sa pagbase (EDCA). Apang nahibal-an gid sang pumuluyong Pilipino kag ila mga rebolusyonaryong pwersa ang mga polisiya nga kontra-pumuluyo kag indi-demokratiko ni Duterte. Pinakamatingkad diri ang nagadamu nga biktima sang mga ekstrahudisyal nga pagpamatay nga ginasulsulan ni Duterte kag ginapatuman sang mga pwersa sang kapulisan kag sang nagatuhaw nga lambat sang mga death squad. Maluwas sa mandu sa AFP nga padayunon ang mga operasyong Oplan Bayanihan sa kaumhan, ginmanduan man niya ang militar nga hatagan ang anay diktador nga si Ferdinand Marcos sang pangbaganihan nga lubong sa lubos nga pagtampalas sa nga pumuluyong Pilipino nga tuman nga nag-antus sa idalum sang layi militar. Nagapabilin nga wala naagum ang handum sang pumuluyo para sa Kaundan Editoryal: Ipalab-ot ang kaakig sang pumuluyo sa nalansang nga mga promisang pangkalinungann 1 Ilunsar ang mga rali pangkalinungan 1 Ginapanghambal ni Duterte, wala pulos 3 Paglapas sa tawhanon nga kinamatarung 3 Operasyong militar sa Abra kag Ilocos 4 Oplan Bayanihan sa Mindanao 5 Mga mamumugon sa plantasyon, ginpangluthang 6 Aktibista sa Tondo, ginpatay 6 2 ka bilanggo, hilway na 6 Pagpanghimulos sang pamilya Consunji sa Far South Mindanao 8 Mga krimen sang Consunji sa Daguma 9 Ang Ang Bayan ginabantala duha ka bes kada bulan sang Komite Sentral ng Partido Komunista ng Pilipinas pagbag-o nga ginpabaskog sang mga promisa ni Duterte. Ginpalawig man niya ang mga neoliberal nga polisiya sa ekonomiya (manubo nga suhol kag pleksible nga pagtrabaho, pagbuhin sa mga serbisyong pangkatilingban, pribatisasyon sang mga serbisyo pangpubliko kag iban pa) sang nagligad nga mga rehimen nga lapnagon nga nagpaantus sa pumuluyong Pilipino. Nahibal-an man sang mga rebolusyonaryong pwersa ang mga pag-atras ni Duterte umpisa sang Nobyembre. Ginpalig-on niya ang "pagpakig-abyan kag alyansa" sa US kag nagpasugot nga maglunsar ang militar sang US sang masobra 257 gintingob nga mga ehersisyo militar sa masunod nga tuig. Maathag nga ginpili ni Duterte nga buhinan kag iatras ang iya retoriko nga anti-us agud siguruhon ang suporta sang higot-sa-us nga AFP. Sa atubang sang nalansang nga mga promisang pangkalinungan ni Duterte, sang pagpakig-isa niya subong sa US kag AFP, sang nagapadayon nga mga operasyong militar kag gyera nga malupigon sa kaumhan, nagabudlay nga nagapabudlay ang pagpabilin sa unilateral nga deklarasyon nga ginpagwa sang PKP. Maathag nga ginapahayag sang PKP nga ang pagpalawig sang untatlupok sini ang mahimo kon matuman ni Duterte ang promisa niya nga hilwayon ang mga bilanggo pulitikal kag imandu ang pag-atras sang mga tropa sini sa mga sona kag baseng gerilya. Ginasuportahan man sang PKP ang pagpaninguha sang NDFP Negotiating Panel nga mabalay ang isa ka bilateral nga kasugtanan nga untat-lupok sa GRP nga may maathag nga probisyon nga nagadepensa sa mga sibilyan nga komunidad halin sa ginatawag nga mga operasyong sibil-militar kag mangin-epektibo pagkatapos sang paghilway sa tanan nga bilanggo pulitikal. Nakahanda ang mga rebolusyonaryong pwersa nga dugangan pa ang pasensya kag hulaton nga matuman ang amo nga mga tikang tubtob sa bulan sang Enero. 2 Disyembre 2 1, ANG BAYAN

3 Sa ika-68 Adlaw sang tawhanon nga kinamatarung Malala nga mga paglapas sa tawhanon nga kinamatarung, ginkundenar Sa Pangkalibutanon nga Adlaw sang Tawhanon nga Kinamatarung sadtong Disyembre 10, ginkundenar sang linibu-libo nga pumuluyo sa bilog nga pungsod ang nagalala nga kahimtangan sang tawhanon nga kinamatarung sa idalum sang rehimeng Duterte. Nagapadayon ang militarisasyon kag pagpang-abuso sang Armed Forces of the Philippines sa kaumhan sa pihak sang untat-lupok. Labi pa nga naglala ang ekstrahudisyal nga pagpamatay sang mga sibilyan, pareho sa idalum sang malupigon nga Oplan Bayanihan kag sa kuno gyera kontra-droga sang rehimen. Sige-sige man ang paglagas, harasment kag pagpangabuso sa mga aktibista kag nagabato nga grupo sa nagkalain-lain nga bahin sang pungsod. Nagada- mu ang kahigayunan nga gin-gamit sang rehimen ang "gyera kontradroga" para hatagan-rason ang pagpamatay, pagpang-aresto kag pagpang-ipit sa mga aktibista kag rebolusyonaryo. sundan sa pahina 4 Ginapanghambal ni Duterte, wala pulos PALIWAT-LIWAT NGA ginpamatud-an ni GRP Pres. Rodrigo Duterte nga wala sang pulos ang iya mga ginpanghambal ilabi na ang kaangut sa paghilway sang mga bilanggo pulitikal. "Hatagi ninyo ako sang pinirmahan nga kasugtanan para sa bilateral nga untat-lupok kag hilwayon ko sila sa sulod sang masunod nga 48 oras. Pangako ko ina sa inyo," hambal niya sadtong Disyembre 12. Ini pagkatapos nga "nagpromisa" siya sadtong Disyembre 2 nga hilwayon niya ang 40 ka sentensyado kag 130 ka may edad kag masakiton nga bilanggo nga yara sa listahan sang NDFP sa isa ka pulong sa mga konsultant sang NDFP sadtong Disyembre 2 sa Davao City. Suno kay Fidel Agcaoili, puno sang panel sang NDFP, "makatulublag kag makadilismaya" ang mga pahayag ni Duterte. "Kabaliskaran gid ini sa mga ginpromisa niya sa amon," hambal niya. Sa isa ka pamulong-pulong sadtong Disyembre 8, ginsulit ni Duterte ang isa sa iya nauna nga mga pahayag nga indi niya paghilwayon ang mga bilanggo pulitikal bangud "madulaan siya sang baraha." Una niya ini nga ginhambal sadtong Oktubre, matapos ang ikaduha nga serye sang mga pagsugilanon sang mga panel sang NDFP kag GRP sa Oslo, Norway, sa diin nagpirma ang iya nga mga negosyador sa isa ka kasugtanan nga nagapahayag sang proklamasyon sang amnestiya. Duha sa mga 130 nga nakatalana nga pagahilwayon ang yara sa ospital subong - sanday Amelia Pond, 64, kag Apolonio Barado, 62. Ginsulod sa Southern Philippines Medical Hospital sa Davao City si Pond sadtong Nobyembre 11 para operahan. Si Barado naman ang gindala sa ospital sang New Bilibid Prison sa Muntinlupa City bangud sang pagpalanakit sang dughan sadtong Disyembre 4. "Ang pahinali nga akusasyon ni Duterte nga mga myembro sang BHB ang tanan nga mga bilanggo pulitikal ang nagapakita nga wala siya sang kinatuhay sa nauna nga mga rehimen sa pagbilanggo base sa mga hinimo-himo nga kasong kriminal kag paggamit sa ila bilang mga hostage para ipresyur kag tiplangon ang NDFP nga magpirma sa isa ka wala-kutod nga untat-lupok ukon kapitulasyon," suno pa kay Agcaoili. Sige-sige man ang pagbinutig sang GRP kaangut sa untat-lupok kag mga paglapas sang AFP sa kaugalingon sini nga ceasefire. Sining Disyembre 13, kinahanglan liwat nga ipaathag sang NDFP nga indi matuod ang pagpamilit sang GRP nga handa na magpirma sa kasugtanan nga bilateral nga untat-lupok ang rebolusyonaryong kahublagan. Hambal ni Luis Jalandoni, wala ginaatras sang NDFP ang pusisyon sini nga obligasyon sang GRP ang paghilway sa mga bilanggo pulitikal. "Mangin epektibo ang bilateral nga untat-lupok 48 oras matapos ini pirmahan, sandig sa gintalana nga panahon ni Pres. Duterte para mahilway niya ang mga bilanggo pulitikal," hambal ni Jalandoni. "Kon wala sang paghilway sang mga bilanggo pulitikal, indi mangin epektibo ang untat-lupok," pagpaathag niya. Samtang, hayagan nga ginharas sang mga ahente sang estado ang duha sa konsultant sang NDFP sadtong Disyembre 11. Pakadto sa erport sanday Ruben Saluta kag Concha Araneta-Bocala sang matalupangdan nila nga ginasundan sila sang nakamotorsiklo nga kalalakihan halin sa ginatineran nila sa Quezon City. Sanday Saluta kag Bocala ang nagpyansa sadtong Agosto para makatambong sa una nga serye sang sugilanon pangkalinungan. Tubtob subong, nagaatubang sila sang mga himu-himo nga kasong kriminal. ANG BAYAN Disyembre 2 1,

4 halin sa pahina 3 Suno sa Karapatan, nagalab-ot na sa 18 ang kaso sang mga pangpulitika nga pagpamatay, 20 ka kaso sang tuyo nga pagpatay kag halos 14,000 ang napalayas bunga sang mga operasyon nga Oplan Bayanihan humalin Hulyo tubtob Nobyembre. Samtang, masobra 5,000 na ang napatay, kadam-an mga imol, sa gyera kontra-druga. Wala sang pagpangduha-duha ang rehimeng Duterte nga lapakan ang nagakaigo nga proseso sang pag-akusar kag pagbista, bisan sa kapareho sini nga mga burukrata. Ginkundenar man sang pumuluyo ang kagustuhan ni Duterte nga magpatuman sang mga pasista nga tikang halin sa suspensyon sang writ of habeas corpus kag liwat nga pagbuhi sa ginakangil-aran nga Philippine Constabulary, tubtob sa pagdeklarar sang layi militar. Gin-insulto niya ang pumuluyo sang ginpasidunggan niya ang diktador nga si Marcos paagi sa pagpalubong sini sa Libingan ng mga Bayani. Sa patag sang sugilanon pangkalinungan, padayon nga nagapamalibad si Duterte nga hilwayon ang mayoriya, kon indi man tanan, sang mga bilanggo pulitikal. Labaw sa promisa, obligasyon ni Duterte nga hilwayon ang mga bilanggo sandig sa CARHRIHL kag sa pinakaulihi nga mga kasugtanan sa sugilanon pangkalinungan sang NDFP kag GRP. Duha na sa masakiton kag may edad nga kabahin sa ginpromisa niya nga pagahilwayon ang yara sa ospital subong. Maluwas pa ini sa napatay bangud sa balatian nga wala man lang natapos ang pagbista sa himo-himo nga kaso batok sa iya. Ginkundenar man sang mga raliyista ang pagtalana ni Duterte sa berdugong heneral nga si Eduardo Año bilang bag-o nga chief-of-staff sang AFP. Kalakip sa mga krimen ni Año, nga ginbansagan nga "manuglagas sang mga rebelde," ang pagkuot sa aktibistang si Jonas Burgos kag pagpatay kay Leoncio Pitao (Kumander Parago) sadtong nagligad nga tuig. Sa Manila, naglab-ot sa 5,000 ang nagtipon sa tiilan sang taytay nga Mendiola sa Manila. Dala nila ang panawagan nga "Digong, tama na!" kag #LayasMilitar, amo man ang panawagan nga hilwayon na ang tanan nga mga bilanggo pulitikal. Sa amo man nga adlaw, gintapos sang mga bilanggo pulitikal, mga kapamilya kag tagasuporta nila ang apat ka adlaw nga hunger strike. Indi magnubo sa 198 ka bilanggo pulitikal ang nagpasakop sa protesta. Sa Davao, naglab-ot sa 2,000 ang nagtambong sa rali para dumdumon ang Adlaw sang Tawhanon nga Kinamatarung. Kalakip sa ginpanawagan sang mga raliyista ang gilayon nga paghilway kay Amelia Pond nga subong yara sa ospital para operahan. Isa siya sa 83 ka bilanggo pulitikal sa Southern Mindanao. Sa Cagayan de Oro, nagrali ang masobra 4,500 sa Magsaysay Park, Divisoria. Sa Butuan City, nagalab-ot sa 800 ang nagkadto sa hedkwarters sang 401st Bde antes magpadulong sa pangrehiyon nga hedkwarters sang PNP, DILG kag NCIP. Sa Kalinga, gindumdom sang 400 tagatib-ong sang tawhanon nga kinamatarung kag Innabuyog- Gabriela ang adlaw nga ini paagi sang pagkadto sa Barangay Western Uma, Lubuanga para palayason ang mga suldado sang 50th IB nga nakakampo sa barangay hall, eskwelahan kag day care center. Antes sini, ginduso sang mga residente sang barangay nga maghalin ang mga tropa pero sa baylo nga himuon ini, labi pa nga ginpahugot sang mga suldado ang kontrol nila sa lugar. Naglala man ang mga pagpang-abuso sang mga suldado pagkatapos nga ginreklamo sila sang mga residente. Antes makalab-ot sa lugar, ginlambatan sang mga suldado ang komboy sang Innabuyog-Gabriela. Ginpatindog nila ang kampuhan para sa kalinungan pag-abot nila sa Western Uma. Okupado man sang mga suldado ang ila komunidad sa mga banwa sang Balbalan kag Pinukpuk. May ara man nga mga paghulag sa iban pa nga bahin sang pungsod, kapareho sang Masbate, Bacolod, Baguio, Tuguegarao kag Isabela City sa Cagayan Valley. Mga operasyong militar sa Abra at Ilocos Padayon ang paglumbayag sang mga elemento sang 24th IB kag 81st IB sa nagkalain-lain nga baryo sang Abra kag Ilocos sa pihak sang pagpamatok diri sang mga residente, kalakip ang mga kamal-aman nga tumandok sa lugar. Sa banwa sang Sallapadan, ginokupar sang mga suldado ang mga nawatay bilang mga rason sang ila nga presensya pero sa aktwal, pagpahubog, baryo sang Bazar, Naguilyan, pagsugal, pagpangbabaye, Sacaang kag mga kaiping sini nga mga lugar. Humalin pa Setyembre, nagakampo ang mga elemento sang Alpha Coy sang 24th IB sa mga barangay hall kag nagasabwag sang kag paghampang lang sang basketball ang ila ginahimo. Ginareklamo sang mga kamal-aman sa Sallapadan ang pagsugo sang mga suldado sa mga bata nga magpangawat kakugmat sa mga komunidad. Ginahimo sang manok. Ginagamit nila nga rason ang "gyera man nila nga rason ang relief operation kontra-droga" kag pagtapna sa ki- para ipalusot ang ila presensya. Sa aktwal, wala sila sang ginbuligan nga residente kag ang kaugalingon lang nila nga kaayuhan ang ginaasikaso. Malala pa, iligal nila nga ginaresto, upod sang mga pulis, ang lima ka sibilyan nga nagapangayam sa sakop sang ila baryo. Ginkuha sang mga pulis ang mga pusil nga ginagamit sa pagpangayam kag wala ginbalik ang mga ini. Sa banwa sang Malibcong, ginhingalitan sang mga suldado ang relief operation para magkampo sa mga barangay sang Gacab kag 4 Disyembre 2 1, ANG BAYAN

5 Poblacion. Malisyoso nga gin-akusaran sang mga pulis ang 10 ka sibilyan nga motorista halin sa tribong Gubang nga residente sang mga barangay Bangilo, Umnap, Buanao kag Lat-ey bilang tagasuporta sang BHB. Pilit nila nga ginapatambong ang mga residente sa nasambit nga mga barangay sa mga pamulungpulong para imbestigaron sila. Humalin Nobyembre tubtob subong, nakakampo ang Bravo Coy sang 24th IB sa Brgy. Poblacion sa banwa sang Lacub. Pilit nila nga ginpasurender ang daan nga mga Pulang hangaway kag nagtigayon sang rekrutment sang mga espiya para tiktikan ang rebolusyonaryong kahublagan. Pila sa mga residente ang ginpilit nga mag-upod sa mga operasyong kombat nga may katuyuan nga mang-agaw sang armas halin sa BHB. Sa baylo nga magpamati sa panawagan nga maghalin sa baryo, nagpasulod pa ang mga soldado sang mga gamit pangkampo pareho sang generator, refrigerator kag mga bulto sang suplay, para sa malawigan nga pagkampo. Sa banwa sang Tubo, padayon ang paglunsar sang 81st IB sang mga operasyong kombat sa mga barangay sang Tiempo, Kili, kag Poblacion Mayabo humalin pa sang ulihi nga semana sang Nobyembre. Bangud sini, kadam-an sa mga residente ang wala na nagakadto sa ila mga ulumhan kag sa katalunan sa kahadlok nga akusaran sila nga mga myembro sang BHB. Sa rehiyon sang Ilocos, padayon man ang pagpangdalasa sang militar. Suno kay Ka Rosa Guidon, tagpamaba sang National Democratic Front-Ilocos Region, may nalista sila nga 185 kaso sang paglapas sa tawhanon nga kinamatarung, nga nagbiktima sa masobra 33,000 ka pumuluyo sa idalum sang mga operasyon sang Oplan Bayanihan. Amo man, masobra 100 nga ginasuspetsahan nga nagagamit kag nagaduso sang droga ang ginpatay sa rehiyon. Duha sa ginpatay, nga ginpalusot sa idalum sang Oplan Tokhang, ang wala sang labot sa droga kundi sa ila pa panindugan sa pulitika. Amo man, nagapakatig-a ang mga suldado sang AFP sa pagpadayon sang ila mga operasyon sa pihak sang untat-lupok. Indi magnubo sa 20 ka barangay sa apat ka banwa sa Ilocos Sur ang nagreport sang pagkampo sang 81st IB sa mga sibilyan nga komunidad. Kalakip diri ang walo ka barangay sa banwa sang Sta. Lucia, anum sa Salcedo, lima sa Quirino kag isa sa Cervantes. Sa Quirino, Suyo kag Sta. Cruz, pilitay ang pagrekrut sang mga suldado para sa Civilian Armed Auxiliary, nga ginagamit bilang mga bayaran nga goons sang mga komersyal nga plantasyon kag kumpanya sang mina. Oplan Bayanihan sa Mindanao Nagpagwa sang pahayag ang National Democratic Front-Southern Mindanao Region (NDF-SMR) sadtong Disyembre 10 nga nagakundenar sa padayon nga pagpangdalasa sang Oplan Bayanihan sa masobra 25 ka munisipalidad kag syudad sa rehiyon. Ginreport sang pumuluyo sa NDF ang madamu nga kaso sang pagpang-abuso sang naga-operasyon nga PDT sang AFP sa Kibawe, Bukidnon; Compostela, Mawab kag Pantukan sa Compostela Valley; kag Loreto, Agusan del Sur. May ara mga kaso sang ekstrahudisyal nga pagpamatay sang militar kag paramilitar sa Arakan kag North Cotabato; kag pagtarget sa mga Lumad sang Talaingod sang Davao del Norte; Kitaotao, Bukidnon kag Loreto, Agusan del Sur. Suno sa NDF-SMR, paliwat-liwat nga ginlapas sang mga suldado sang AFP ang ila kaugalingon nga untatlupok. Sadtong Nobyembre, duha ka beses nga ginpauntat sang mga Pulang hangaway ang armadong mga suldado nga nagatigayon sang mga operasyon combat-intel sa ligwin nga mga baryo sang Compostela Valley. Ginpahanumduman sang BHB ang nagsurender nga mga suldado sa ila mga obligasyon sa untat-lupok antes sila ginbuy-an. Sandig sa report nga nakalap sang Barug Katungod Mindanao, nagalab-ot sa 36 ang kaso sang mga paglapas sa tawhanon nga kinamatarung sang mga suldado sang AFP sa Southern Mindanao humalin Hulyo. Kalakip diri ang walo ka kaso sang ekstrahudisyal nga pagpamatay kag 33 ka kaso sang paggamit sang mga suldado sa mga pangpublikong istruktura pareho sang mga eskwelahan, health center kag mga istruktura nga ginagamit sa pagsimba. Nakalista man sila sang tatlo ka kaso sang pagpang-ipit. Sa Western Mindanao, lapnagon ang pagpamilit sang 53rd IB sa pumuluyong Subanen nga magtambong sa ginapatawag nila nga mga asembliya. Diri, ginapaidalum ang mga Lumad sa interogasyon kag ginaakusaran nga mga myembro sang BHB. Kapareho sa iban pa nga bahin sang pungsod, nagkampo man ang mga suldado sa mga sibilyan nga komunidad kag nagasarbeylans sa mga aktibidad sang mga residente. Isa sa mga nareport nga biktima sang Oplan Bayanihan si Elmer del Rosario, 26, isa ka mangunguma sa Zamboanga. Suno sa iya amay nga si Edilberto, basta na lang nadula ang bataon nga del Rosario matapos pulungon kag pahugon sila sang mga suldado halin sa 55th IB sadtong Agosto 19. Suno sa nakasaksi, ginpalibutan sang mga suldado ang payag nga ginatineran ni Elmer sadtong adlaw nga ato. Pagkatapos sang pagpangita, nakutkot sang mga residente ang bangkay ni Elmer malapit sa ginkampuhan sang 55th IB. Sa Misamis Oriental, padayon ang mga operasyong PDT sang AFP. Kada aga, ginakadtuan sang mga suldado ang mga balay sang mga katapu sang asosasyon sang mga mangunguma kag ginapahug sila nga patyon kon mag-upod sa mga rali. ANG BAYAN Disyembre 2 1,

6 Nagalala nga pagpang-atake sa mga mamumugon sa uma Mga mamumugon sa plantasyon sang saging, ginpangluthang Wala sang pugong nga kapintas ang sabat sang pamilya Lorenzo, tag-iya sang Lapanday Foods Corporation, sa nagaprotesta nga mga mangunguma sa Madaum, Tagum City humalin sang ginpatindog nila ang ila kampuhan sini nga Disyembre para bawion ang ila duta. Siyam ka mangunguma ang napilasan sa tatlo ka insidente sang pagpangluthang sang mga gwardya sang kumpanya. Pinakaulihi nga biktima ang duha ka mangunguma nga ginluthang sang mga gwardya samtang ginabantayan nila ang ila mga kaupdanan nga nagaani sang mga saging sadtong Disyembre 14. Antes sini, pito ang napilasan sang gulpi na lang nagpalupok ang nasambit nga mga gwardya batok sa mga mangunguma kag ila mga tagasuporta sadtong Disyembre 12. Katapu ang mga mamumugon sa uma sang Madaum Agrarian Reform Beneficiaries Association Incorporated (MARBAI), ang asosasyon sang mga tag-iya sang 145-ektarya nga duta nga gintamnan sang saging pang-eksport sang Lapanday. Sadto pang 1997 ginhatag sa mga mangunguma ang duta sa idalum sang paltik nga repormang agraryo sang una nga rehimeng US-Aquino. Ginpalig-on ang ila pagpanag-iya sadtong Bisan pa man, kontrolado sang Lapanday ang duta paagi sa maanomalya kag mahimuslanon nga mga Agribusiness Ventures Agreement (AVA). Nahuman ang partikular nga AVA sa tunga sang Lapanday kag Hijo Employees Agrarian Reform Beneficiaries Cooperation 1 (Hearbco1) nga nagsakop sa duta sang mga myembro sang MARBAI sadtong Setyembre Antes pa man sini mapirmahan, nagbulag na ang mga mangunguma sa idalum sang MARBAI sa Hearbco1. Bangud sini, ginsipa halin sa plantasyon ang mga myembro sang MARBAI. Ang AVA amo ang isa sa mga pamaagi nga gintalana sa peke nga Comprehensive Agrarian Reform Program para liwat ikonsentra sa dalagku nga mga agalon mayduta kag tag-iya sang mga komersyal nga plantasyon ang duta nga dapat ipanagtag na sa mga nagatalauma. Suno kay Linda Dayahan, upisyal sang Madaum Agrarian Reform Beneficiaries Association Incorporated (MARBAI), nagkadto sila sa plantasyon sadtong Lunes sang aga para punggan ang pag-ani sang LFC sang saging upod ang 1,000 nila nga mga tagasuporta. Ginsugata sila sundan sa pahina 7 Aktibista sa Tondo, ginpatay sa gyera kontra-droga ISA KA AKTIBISTA sa Tondo, Manila ang ginpatay sa estilo sang mga death squad. Si Joel Lising, 43, ang ginapagwa sang mga nagpatay nga isa ka drug pusher. Suno sa iya iloy, wala bisan san-o man nadalahig sa droga si Lising. Sa baylo, isa siya ka upisyal sang Pagkakaisa ng mga Tri-Wheel Organizations para sa Kabuhayan (PATOK), isa ka alyansa sang mga drayber sang tri-wheels (traysikel, pedicab kag kuliglig) nga nagprotesta batok sa pag-phase-out sang ila pangabuhian. Wala sang rekord kaangut sa droga si Lising. Kada adlaw, indi magnubo sa 30 ang ginapatay sa "gyera kontra-droga" ni Duterte. Humalin sang magpungko sa poder tubtob ikaduha nga semana sang Disyembre, naglab-ot na sa 5,600 ang nalista nga mga biktima sang "gyera" nga ini, Ara sa 2,012 ang napatay sang mga pwersa sang pulis bangud "nagbato" ang mga ini. Halos 3,000 ang ginpatay sang mga death squad nga nagaduging sa bilog nga pungsod, ilabi na sa Metro Manila. 2 ka aktibistang bilanggo, hilway na NAHILWAY NA sadtong Disyembre 5 ang duha ka pamatan-on nga aktibista nga gin-aresto kag ginhunong sang masobra duha ka tuig sa himu-himo nga mga kaso militar. Ginbasura sang lokal nga korte sa Nueva Ecija ang mga kaso nga illegal possession of firearms and explosives batok kanday Guiller Cadamo kag Gerald Salonga sadtong Disyembre 1. Suno sa amay ni Guiller nga si Amado Cadano, nalipay siya nga nahilway na ang iya anak kag si Gerald. Pero indi makumpleto ang iya kalipay tubtob wala nahilway ang tanan nga mga bilanggo pulitikal. Gintum-ukan niya nga wala sang ginbulig ang OPAPP kag ang GRP panel sa paghilway sa duha ka aktibista. "Tuman kadugay antes nila hilwayon sanday Guiller kag Gerald, bisan wala man sila sang sala," hambal ni Amado. "Paano na lang ang iban pa nga bilanggo pulitikal nga pareho nila nga wala sang sala pero dekada na nga nakahunong?" Myembro sang grupong Hustisya ang mas magulang nga Cadano. Gin-aresto, ginmaltrato kag ginpaidalum sa interogasyon sang mga suldado sanday Cadamo kag Salonga sadtong Agosto 4, 2014 sa Brgy. RT Padilla, Carranglan, Nueva Ecija. Nagatungod sadto ang duha ka aktibista sang pagpanalawsaw sa mga halambalanon sang mga mangunguma sa lugar. Gin-akusaran sila nga mga myembro sang Bagong Hangaway sang Banwa kag ginhunong. Pareho nga naghalin sa University of the Philippines Extension Program sa Pampanga ang duha. Si Cadano ang nagtapos sang kurso nga business administration kag nangin pangrehiyon nga tagpamaba sang Kabataan Partylist samtang si Salonga ang nagtapos sang kurso nga psychology kag organisador sang Anakbayan sa Central Luzon. 6 Disyembre 2 1, ANG BAYAN

7 sang mga lupok sang mga gwardya sang plantasyon. Pito ka myembro sang MARBAI ang gilayon nga napilasan. Duha sa ila ang yara sa kritikal nga kundisyon. Sadtong Disyembre 9, gintukod sang mga mangunguma ang ila kampuhan sa sulod sang plantasyon para bawion ang ila kinamatarung sa duta. Humalin Hunyo sining tuig, nagbutang na sang kampuhan ang mga mangunguma sa gwa sang plantasyon. Sadtong Disyembre 11, ginpalukpan sila sang mga warning shot pero nahimo nila nga matabog ang mga gwardya nga nagpalupok. Nagpanawagan ang mga mamumugon sa uma nga dulaon ang epektibidad sang mga AVA ukon mga kasugtanan sang pag-arkila sang LFC sa mga duta sang mga mangunguma para tamnan sang saging. Hambal nila, mapanghimulos kag mapiguson ang nasambit nga mga kasugtanan kag ginalubong lamang sa utang ang mga mangunguma samtang nagakonsentrar ang kontrol sa duta sa kamot sang dalagku nga kumpanya. Katuyuan sang mga mangunguma nga iduso ang kinamatarung nila sa duta para matamnan nila ini sang mga produktong pangkonsumo. Suno kay Mely Yu, presidente sang MARBAI, indi makabuhi ang kita sang mga mangunguma bilang mga contract grower sa idalum sang sistemang AVA. Nagalab-ot lang sa P2,000/ bulan ang mabaton nila halin sa P15,000 nga dapat nila ginakita resulta sang mga ginabuhin sang Lapanday nga bayad sa ginabaligya sang kumpanya nga mga abono, pestisidyo kag iban pa. Sa idalum sang AVA, ginabakal sang Lapanday ang mga saging halin sa plantasyon sang $3 (P150) kada kahon nga may kabug-aton nga 13 kilos ukon P11.50/kilo. Nagpagwa na sang "cease and desist" order ang pungsudnon nga opisina sang DAR batok sa Lapanday sadtong Disyembre 14. Sadtong Disyembre 18, natapos ang imbestigasyon sang isa ka National Fact Finding Mission nga ginpangunahan sang mga grupo sang mangunguma kag manugpangapin sang tawhanon nga kinamatarung. Nareport sang grupo ang mga kaso sang harasment, pagpamahog, pagsabwag sang kakugmat, iligal nga pag-aresto, paslaw nga pagpatay, pagpanakit, pagpamilit kag pagpatindog sang iligal nga tsekpoynt sang Lapanday batok sa mga mangunguma sang MARBAI. Sadtong Disyembre 19, nagpatawag na sang dayalogo ang mayor sang Tagum City para resolbahon ang santikanay sa tunga sang Lapanday kag MARBAI. Pagpang-ipit sa Hacienda Luisita Samtang, liwat naman nga ginsalakay sang mga bayaran nga goons sang pamilya Aquino- Cojuangco ang lugar sang bungkalan sa Hacienda Luisita. Sadtong Disyembre 4, alas-9 sang gab-i, ginpalukpan sang mga lalaki nga hubog ang payag sang mga myembro sang Ambala (Alyansa ng Manggagawang Bukid sa Asyenda Luisita) sa Sityo Silangan sa Mapalacsiao para palayason sila sa lugar. Ang nasambit nga sityo ang kabahin sang erya sang bungkalan sang mga mangunguma. Pagkaaga, gin-okupar sang masobra 100 armadong kalalakihan ang nasambit nga payag, amo man ang pila pa ka payag nga ginagamit sang mga myembro sang Ambala sa bungkalan. Direkta nga pagsupak ini sa ginpagwa nga desisyon sang Department of Agrarian Reform sadtong Oktubre 1 nga "status quo" ukon ipabilin ang bungkalan. Gin-umpisahan sang mga mangunguma ang bungkalan sadto pang 2005 sa 10 ka baryo sa sulod sang Hacienda Luisita. Antes sini, ginsulod sang mga bayaran nga goons halin sa Brgy. Lourdes (kilala man bilang Brgy. Texas) ang lugar sang bungkalan sa Mapalacsiao sadtong Nobyembre 25. Ang mga hurong, nga may dala nga mga binangon kag natakpan ang mga nawong, ang ginpadala sang kapitan sang Lourdes nga si Edison Diaz para magpatindog sang mga gwardyahan kag pahugon ang mga nagabungkal. Nagahulag si Diaz santo sa sugo sang mga tinawo sang pamilya Aquino-Cojuangco. Duha ka kilometro ang kalayuon sang Lourdes sa Mapalacsiao. Pareho nga kabahin sang LFC kag Hacienda Luisita ang pamilya Lorenzo. Ara sa pamunuan sang Hacienda Luisita Incorporated si Martin Lorenzo samtang ara sa LFC ang iya utod nga si Regina. Sa kaangut nga balita, ginkundenar sang grupo nga Pamalakaya- Pilipinas (Pambansang Lakas ng Kilusang Mamamalakaya ng Pilipinas) ang iligal nga pag-aresto sa napulo ka mangingisda sa Brgy. Salvacion, Rizal, Mindoro Occidental sadtong Disyembre 7. Ginapangapinan sadto sang nasambit nga mga mangingisda ang ila mga payag batok sa demolisyon nga ginmandu ni Annaliza Pojas-Lopez, isa ka negosyante nga nagaangkon sa duta nga ginatindugan sang mga ini. Suno sa lokal nga organisasyon sang mga mangunguma, ang Samahan ng Magsasaka sa Kanlurang Mindoro, gindeklarar sang Department of Environment and Natural Resources nga isa ka "marine zone" ang lugar gani indi ini mahimo ibaligya sa isa ka pribado nga negosyo. Amo man, lampas 50 ka tuig na sila nga nagaistar sa lugar. Antes sini, gindemolis na sang mga goons ni Lopez ang 17 ka pamalay sadtong Oktubre 24. ANG BAYAN Disyembre 2 1,

8 Ang pagpanghimulos kag pagpamigos sang pamilya Consunji sa Far South Mindanao Sining una nga semana sang Disyembre, duha ka Lumad ang ginkuot sang paramilitar kag bayaran nga goons sang DMCI (David M. Consunji Incorporated) sa Esperanza, Sultan Kudarat. Tubtob subong wala pa nakitan sang ila mga paryente sanday Dabis Mogul kag Macky Bael, mga Dulangan Manobo nga nagabato sa ekspansyon sang mga plantasyon sang mangga kag operasyon pagmina sang DMCI sa prubinsya. Pinakaulihi nga nadugang sanday Mogul kag Bael sa malaba nga listahan sang mga Lumad, Moro kag setler nga biktima sang DMCI. Sang nagligad nga masobra tatlo ka dekada, nagpangibabaw ang armadong kakugmat sang DMCI sa daku nga bahin sang Southcentral Mindanao nga gin-agaw sini para sa mga operasyong pagpangtroso, pagmina kag komersyal nga plantasyon. Sa malawig nga panahon, nagahari-harian ini sa lugar gamit ang batalyon-kadaku nga gintingub nga pwersa sang SCAA-38th IB (nga gintawag nga Investment Defense Force sa panahon sang rehimeng Arroyo). Nagpadayon ang pagpangdalasa sini sa idalum sang rehimeng Duterte. Ang DMCI ang ginapang-iyahan ni David Consunji kag iya pamilya. Maluwas sa kumpanya sang pagpangtroso kag pagmina, kilala ini sa kumpanyang konstruksyon kag real estate sa Metro Manila kag iban pa nga mga syudad. Sadtong 2015, ginlista si Consunji bilang ikapito sa pinakamanggaranon nga Pilipino nga may manggad nga P183 bilyon. Yara man siya sa listahan sang 500 pinakamanggaranon nga indibidwal sa bilog nga kalibutan. Masobra 350,000 ka ektarya nga duta sa napulo ka munisipalidad sa Southcentral Mindanao ang sakop sang nagkalain-lain nga kumpanya sang pamilya Consunji. Pito sini ang yara sa Sultan Kudarat, duha sa Maguindanao kag isa sa South Cotabato. Sa mga lugar nga ini makita ang Daguma Range, kabahin sang duta nga ansestral kag tradisyunal nga ginakuhaan sang pangabuhian sang mga komunidad sang Lumad, Moro kag setler. Humalin pa 1900s, madamu na nga mga dalagku nga kumpanya sa pagpangtroso ang bahin-bahin nga nagtuga sang pagkalbo sa madamol nga katalunan sa Daguma Range. Tunga-tunga sang dekada 1970, ginhatag sang diktadurang Marcos sa kroni sini nga si Consunji ang kinamatarung nga magtroso sa 150,000 ektarya sa bahin sang Daguma nga ara sa Sultan Kudarat, kadungan sang dalagku nga kontrata sa konstruksyon sa pungsudnon nga kabisera. Ginbakal sang Consunji ang mga kumpanya nga naga-opereyt na sa lugar. Pag-abot sang dekada 1980, naglapad pa kag nangin monopolyo na sang DMCI ang komersyal nga pagpangtroso sa Daguma. Gamit ang pribado nga hangaway sini, ang sadto Civilian Home Defense Force kag paramilitar nga grupong Ilaga, gintabog sang kumpanyang Consunji ang mga Lumad sa lugar sa dekada Pagkapukan sang diktadurang Marcos, gin-gamit naman sang Consunji ang paltik nga programa para sa "reforestation" sang rehimen ni Corazon Aquino, ang Integrated Forest Management Agreement (IFMA), para padayon nga kalbuhon ang kagulangan sang Daguma. Kadungan sini, nag-umpisa man ini nga magmina sang bulawan kag karbon kag magplastar sang mga plantasyon sang kape sa Daguma. Malaparan nga pagpanglanggab sang duta, dislokasyon sang mga Lumad, Moro kag setler; pagwasak sa kultura kag pangabuhian sang mga Lumad, pagkalbo sang kagulangan kag pagkaguba sang kapalibutan; kag lapnagon nga pagpang-abuso kag paglapas sa mga tawhanon nga kinamatarung ang gindulot sang mga kumpanyang Consunji sa pumuluyo sa lugar. Gamit ang IFMA, ginpalayas sang Consunji ang mga residente sang mabukiron nga bahin sang banwa sang Esperanza para himuon nga malapad nga narseri ang lugar sadtong dekada Padayon ang pagpang-agaw sang Consunji sa mga duta sang mga Dulangan Manobo kag mga kaingin sang mga setler nga gindeklarar sini nga mga lugar para sa "reforestation." Ang iban pa nga ginatalauma na ang ginhimo sini nga mga plantasyon sang prutas kag kape. Wala sang bisan ano man nga kumpensasyon nga ginhatag ang kumpanya sa mga gin-agawan sini sang duta. Gutom ang naagyan sang kadam-an sa mga residente nga nadulaan sang pangabuhian sang waskon sang Consunji ang kagulangan sa Daguma. Kadam-an sa mga Lumad ang nagasalig sa dunang manggad sa kagulangan para sa pagkaon kag iban pa nga kinahanglanon. Bangud sa komersyal nga pagpangtroso, nawasak ang ila sistema nga nakasalig-sa-kaugalingon (self-reliant) kag nabayluhan sang ekonomiya nga nakabase sa kwarta. Sa baylo nga magtrabaho sa kaugalingon nga duta, nangin mga mamumugon sa uma na lamang sila sa kaugalingon nga duta. Ang pila ka lokal nga residente nga gina-empleyo sang mga kumpanyang Consunji ang nagakita lang sang P150/adlaw. Pana-panahon nga mga mamumugon lang ang ginaempleyo sini sa mga plantasyon sang kape. Ginabayaran sila sang P3.50 sa kada kilo nga mapupo nga kape ukon P kada sako para sa bilog nga adlaw nga ani. Bangud sa gutom, indi lang pila ka Lumad ang nangahas manghawan sang mga duta nga gintalana na para sa "reforestation." May yara sang mga tradisyunal nga lider kag hangaway ukon mga agubalang nga nagdesisyon nga magbato para bawion ang mga bahin sang ila an- 8 Disyembre 2 1, ANG BAYAN

9 sestral nga duta. Para lupigon kag hatagan rason ang pagpanglupig sa ila, ginkasuhan sila sang arson kag gintawag nga mga bandido kag kriminal. Dugang diri, ginpaluya sang kumpanya, katuwang ang National Commission on Indigenous Peoples, ang tradisyunal nga sistema sang pagpamuno sa mga komunidad sang Lumad. Sa kubay sang mga Dulangan Manobo, ginbungkag ang tradisyunal nga papel sang mga agubalang kag ginbayluhan sang ginpasimple nga sistema sang lokal nga pagdumala. Ini agud mas madali nga mapalusot ang mga padihot kag polisiya sang reaksyunaryong estado nga pabor sa mga Consunji. Ginatos ka tuig ang abuton para makabawi ang kagulangan nga ginwasak sang Consunji. Resulta sang sobra nga pagpangtroso, madamu na sa mga sahi sang kahoy nga hardwood ang nadula. Sa subong, yara sa tatlo tubtob lima ka tuig na lang ang edad sang mga kahoy sa lugar. Halos tanan nga klase sang kasapatan (pispis, baboy talunon, insekto kag iban pa) nga nagasalig sa kadamulon sang mga kahoy nga ini ang nagkaladula ukon natabog na sa lugar. Nawasak ang sistema sang mga watershed kag mga suba. Nagalabot sa 11 ka mga watershed area (lugar nga ginahalinan sang mayor kag sekundaryo nga mga suba) ang naapektuhan. Pinakadaku diri ang Kabulnan Watershed Forest Reserve kon diin 500 ka ektarya nga kagulangan na lang ang nabilin. Ang watershed nga ini ang ginakuhaan sang irigasyon para sa 13,500 ka ektarya nga mga ulumhan sa anum ka banwa sa Maguindanao. Humalin sang mag-umpisa ang mga operasyon sang pagpangtroso sang DMCI sa Daguma, nag-umpisa man ang armado kag di-armado nga pagbato sang mga grupo sang Lumad (Dulangan Manobo, T'boli, kag Teduray), amo man sang mga komunidad sang Moro kag sang imol nga mangungumang setler halin Visayas kag Luzon. Sa umpisa, gagmayan, ispontanyo kag lapta-lapta ang mga armadong pag-alsa sang mga Lumad sa Daguma. Naglapad kag naglapnag ang mga ini bunga man sang padayon nga pagmaltrato, pagpang-abuso kag pagpamigos sang mga pribado nga hangaway sang DMCI sa ila. Isa sa mga una nga nagbato si Datu Jakang Abag sa banwa sang Esperanza sa dekada Bantog man sanday Kumander Apen Kawayan kag Isung Kawayan sa pag-armas batok sa DMCI. Sa dekada 1980, ginpamunuan naman sang isa ka nagangalan nga "Guni" nga kilala bilang Kumander Walay Bayo, ang masobra 100 ka hangaway para salakayon ang mga operasyon sang kumpanya. Ginsundan sila sang madamu nga iban pa. Ginkabig nga krimen ang ila armado nga pagbato. Mga krimen sang mga Consunji sa Daguma (Halin sa praymer nga ginpagwa sang KEDUMA, Hulyo 2016) Abril 30, 2015: Ginpatay sang mga gwardya sang DCMI si John Calaba, Public Relations Officer sang Kesasabanay Dulangan Manobo (KEDUMA) sa Sityo Salabantran, Brgy. Salangsang, Lebak. (Lantawon ang detalye sa Ang Bayan, Hunyo 7, 2015.) 2000: Ginpatay sang mga bayaran nga goons si Datu Eyet Enggew, lider sang mga Dulangan Manobo sa Kulaman. 1993: Indi magnubo sa 100 ka Lumad ang ginpatay sang mga gwardya sang kumpanya sa Kanalan, Tubak, kalakip ang kababaihan kag bata, kag ginsunog ang kabalayan kag propyedad. 1991: Duha ka Dulangan Manobo (Lagbed Capitan kag Lepeng Sabil) ang ginkuot sang mga gwardya sa Sityo Dapulan kag Mepayag. Ulihi nga bahin sang 1980: Isa ka babaye ang napatay sang paasud-asod nga ginpaulanan sang bala sang mga gwardya ang isa ka balay sa Sityo Tagbaken. Madamu ang napilasan. 1989: Walo ka Dulangan Manobo ang gintiro sang mga gwardya samtang nagatabok sang taytay sa Kedakelan, Esperanza. 1979: Baynte kwatro ka Dulangan Manobo, kalakip si Datu Jakang Abag, ang ginpatay sang ginsabotahe ang ginasakyan nila nga trak sa Sityo Gintalas, Puluy- Puloy, Lebak. Sa subong, nagapadayon ang nagkalain-lain nga porma sang pagbato sang pumuluyo batok sa DMCI. Suno pa sa isa ka lider Lumad, sa kalawigon na sang ila paghimakas, nahibal-an na nila ang kakinahanglanon sang hugot nga paghiliusa. Gamhanan si Consunji kag iya mga armadong hurong, pero ang nagahiliusa kag nagabatu nga pumuluyo ang mas gamhanan sa ila. ANG BAYAN Disyembre 2 1,