Jan nor. Frar Numru . :--. ..:. =: :::..:.. :: :::. BirdLife" 1\T~:KNAliO~.\L

Transcription

1 Numru Jan nor Frar :--...:. =: :::..:.. :: :::. - BirdLife" 1\T~:KNAliO~.\L

2 Hu ttafa u mmorru u ara ghalie:x! flj-kampanja F'daqqa Kulhadd ihares lejk u jipponta su bgha jh lejk, jghollu,,,,,.,.._. kont dak 1-ghasfur, x'kont taghmel? Firrrrrrrrr!!! ttir spar at u tmur kilometru '1 boghod! Wara kollox,l-ghasfur rna jkunx jaflidawkhuma mem.bri tal-klabb Muttaf. Ma jafxli dawk berdwocers. Ghalih huma nies. U ghalih nies=periklu! U ghalhekk nikkonfondi. Ghax x'jiswa li mmorru berdwodng jekk 1-ghasafar se jitgerrxu minna. Nispiccaw rna naraw xejn! Din hija 1-problema, u rridu nsolvuha. Naghmlu 1-membri invizibbli? Mmmmm... forsi la nsibu r-ricetta! Naghmlu faxxa m'ghajnejn 1-ghasafar kollha? Mela gej xi party jew!! Naghmlu Gruppi Lokali? Dik hi!! Minn din is-sena 1995 se nibdew haga li ilna s-snin noholmu biha. l-klabb Muttaf se nqassmuh f'numru ta' gruppi zghar madwar Malta u Ghawdex. Kull grupp ikun fih membri Muttaf li joqoghdu f'xi rhula vicin ta' xulxin. Jibdew jaghmlu hargiet fil-kampanja ghal rashom. B'hekk rna jkunux gruppi kbar. Forsi xi gruppi jsibu xi postijiet tajbin- speci ta' headquarters- fejn ikollhom laqghat mal-leaders taghhom. Din 1-ideja ha nibdewha ftit ftit: meta naraw li miexja tajjeb inkomplu nifirxuha sa rna jkollna gruppi mxerrdin mal-pajjiz kollu. Sadattant nibqghu naghmlu wkoll xi attivitajiet fejn il-muttaf jiltaqghu flimkien. U l-armata tibqa' tikber u tinfirex sa rna tkun 1-ikbar armata ta' tfal Ambjentalisti! Caw hbieb u s-sena t-tajba u lill-familji taghkom. J/1}1 Victor jkollhom cans Armata ta' Falzon Editur Gl'landkom xi idejat gflaii-huttafa? Gl"'andkom xi cajta tajba, xi iogl"'ba interessanti, xi poezija dwar in-natura!i ktibtu intom? Hemm xi flaga ii lktbulna f'dan 1-indir!zz: Editur llmftuttafa Klabb Muttaf MOS ta' HJ10S li tienu hsieb

3 -.Jan- Frar 1995 ~~~Rg ~~~~m m~~-r~~~~~~~~~~~ m~~bmmm~bme~~ m~mmm ~~m ~ ~ ll ~ ~ ~ m R i 1111 ll ll ll ~~~ naravv ll ~~~ uru bis-snieter gnall-povri : gnasafar. L-istagun : mognluq idum sejjer sa 1 ~~~ to' Awwissu (nlief 5 gimgnat! ' qtil fir-rebbiegha). ll il!lil~!lllllllliiiiiiiiiiiiibilllllilllllllllillillillllllillllllllillllllllllll li Den lin u liergin fis-satra tal-lejlu 1-iljieli xitwin ta' l~ewwel nofs ta' annar il-kaccaturi xebgtlu dehlin liergin fir-riserva ta' 1-Ghadira, u kollu giiax hemm xi erba' borok i selvaggi) dawn iridu bilfors iuhom. L-gliassies tar-riserva hux dejjem jarahom jew smag1'lhom ii dawn il-vandali, rna s-sinjali li j1'lallu warajhom awn ii-heroes jinstabu 1-gflada 111-gwardjan. Fost affarijiet li llew warajhom kien hemm s'issa...,... t fi fliexken R ll 1111! ll!ll ll lill ll ll ll ll 1! ':!'::y, :., d<i!l<.'"''"~,c..,,,,1;" qed u a wisq. ll ~ ll!b!illllllllllli~~a a ~m~m~~-~~~~ Em~aa~aa er B~~~ ~ema~ ~m mmmm~~

4 G'Jandkom xi xi kummenti dwar in-natura li tixtiequ tg'jidulna? if?.loujrna. safejn tjistg'ju nwigbukom lndirizzaw l-ittri bekk: Editur 11-Fluttafa [~] Klabb Huttaf MOS POBox498 Valletta CMR 01 Gha:Hz Editur, Jiena dilettant gdid ta' 1-ghasafar u nixtieq nixtri gwida tajjeb biex jghini naghraf 1-ghasafar. Jiena d dar ghandi hafna encyclopaedias fuq 1-annimali, imma mhumiex fuq l-ghasafar biss u huma tqal hafna biex ingo:r:rhom mieghi barra. Jekk joghgbok tista' tghidli b'xi gwida tajjeb, anke jekk ikun ftit ghali. Thank you. Clive Sammut Zejtun.. " " Minn qiegh il-vietnam! Madd rna jafkemmhawnannimaii differenh fid-dinja. Min jghid 5 miljun, min jghid anke 30 mil jun. Kuljum l-istudjuzi u 1-avventuruzi jsibu sped godda. s-soltu dawn rna jkunux annimah kbar, imma xi insetti millforesti tropikali enormi ta' 1-Afrika jew ta' 1-Amerka t'sfel. Annimali kbar difficli jinhbew, u ghalhekk rari Hum biex issib wiehed gdid. lmma ohrog il-ghageb... Ghaziz Clive, Grazzi ta' 1-ittra t:ieghek, u nifrahlek tal-passatemp gdid H qbadt. Kif jghidu Hnglizi: join the club. Nigu ghall-gwida. Bla dubju 1-iktar gwidi li jezistu fid-dinja huma gwidi ghat-tajr (bird guides). lproblema tiegt1ek se tkun mhux li rna ssibx imma liema se tixtri! Nimmagina li l-gwida li trid huwa biex tuzah f'malta (ghax jekk trid hawn anke gwidi ghah-ghasafar tal-gzejjer Galapagos!) Jiena se naghtik 1-iktar li huma fl-idejn: Hamlyn Guide to the Birds of Britain and Europe (ta' Bruun, Delin u Svenson- 1992). Birds Britain. and Europe- Collins New Generation Guide (ta' Perrins- 1987). of Britain and Europe with North Africa and The Middle East (ta'... fl-1993 instabet speci gdida ta' mammiferu kbir! Xi studjuzi kellhom diga suspett minn par qrun stramb, u fl-ahhar ikkonfermaw l-ezistenza t,a' speci ta' mogh:z:a-cerv H tghix fil-foresti folti tal-vietnam. Sejhulha Vu Quang Ox (Vu Quang hija 1-isem talforesta). n-nies tal-foresti kienuga jafu biha, ujsejhulha Sao La. Aqbez ghazla ta' gwidl (cempel ghah-hinijiet ta' Nawguralek, Clive, hafna sighat ta' berdwocing ecitanti. Ftakar li l-ahjar huwa li ssib nt->rnu,rt" >r ta' 1-esperjenza li mhux biss jispjegalek u imma wkoll jissuggerilek 1-ahjar postijiet f'malta. L Editur s sena l-ohra zewg studjuzi ta' kienu jghoddu xi ghasafar gol-foresta Nakai Nam, li tmiss mal-vu Quang, uohrogil-ghageb skoprew mammiferu kbir iet1or: il-giant li ta' Ughaduma Xixhurilugruppiehorta' ::.ntulult kienu qed ihokku rashom iha:rsu qrun stramb iehor! mrna l-annimal sabuhx. > /// < > / >.<}~.2 '6 ~ ~

5 - Jan- Frar 1995 li meta nibdew ghajnejna ghall-ghasafar ta' madwarna, 1-ewwelli ninnutaw huma dawk li jghixu qrib 1- ambjent li nloqna anna, 1-ambjent tal-bini. Hawn rna jonqsux ghasafar bhall-sturnell, il-kudirross swed, 1-Ghammiel tal-bejt u z-zakak Abjad. llum ser nitkellmu dwar dan ta' l-ahhar. z-zakak Abjad huwa ghasfur ftitikbar minn tal-bejt u b' ghamla ghal kollox differ en ti. H u wa aktar mislut u ghandu denb twilli 1-hin kollu jiccaqlaq. Munqaru tawwali u gej ghall-pontadan jurina li 1-ikel tiegltu hu x'aktarx insetti. Meta jittajjar iz-zakakimewweg (mhuxitir dritt, bhal nghidu anna 1-sturnell) u rna' 1-art jimxi (mhux jaqbez bhall-pitirross). Ghalkemm mhuwiex imlewwen t1afna, 1-abjad ta' zaqqu, ilgriz ta' dahru u 1-iswed tuta madwar rasu jaghtuh dehra li tolqot 1-ghajn. Fir-rebbiegha 1- iswed jizdied u jdur rna' 1-ghonq f'ghamla ta' hannieqa. Dan kollu, flimkien rna' 1-ghajta karatteristika "zizzik" jaghmelliz-zakak Abjad ghasfur li jntgharaf bla tahbit. z-zakak iqatta' x-xitwa maghna. Dan Hisser li jasal f'ottubru, meta f'artijiet ohra tkun ser tibda 1-kesha sew, u jitlaq ghal Marzu biex jibni u jrabbil Ghalhekk gnalkernm rna jbejjitx f'malta, nofs fostna. F'dan iz-zmien komuni u narawh 1- aktar jirgha u jfittex x'jiekol f'imkejjen miftuhin. ho bb hafna 1 ~ ghelieqi mahru tin u nied ja kif ukoll il-btiehi ul-grawnds tal-loghobfl-iskejjel. B'hekk waqthin il-mistriehnistgnunilaghbu rna' shabna tal-klassi u ngawdu 1-ghasafar fl-istess hin. Fatt interessanti hu li eluf ta' zi~ka (plural ta' zakak) kullfilghaxija jittajrulejnil-belt Valletta u jghaddu 1-lejl reqdin ghall-kenn tas-sigar kbar fl-inhawi tal-palazz. Kull tant snin 1-MOS taghmel "roost count"lifihagruppta'membrijitqassmumadwar is-s war u jghoddu z-zizka dehlin. Fil-fatt ghal min irid jara kif isir dan 1-istudju, tkunideja tajba jinghaqadmaghna. B'hekkikollu cans josserva parti mill-hajja ta' dan 1-ghasfur simpatiku. M ar k F a 1 zon Malti: Zakak Abjad ngliz: White Wagtail Xjentifiku: Motacilla alba

6 lej;. '.:. J1 ~iehed se jkun 1 JlSmu: 1 n Flight Movie Fih naraw x'kapadta ghandhom 1-ghasafar biex itiru, l1aga li 1-bniedem minn dejjem holom li jaghmel. Fih erba' "shots" H H;ieghluk tistaqsi: mma kif irnexxielhom jehduha dik il-bicca film?! Titilfuhx. : Big tta 1-hajja avventuruza ta' Russett proprju samajikber. Narawil-perikli kbir, specjalment rasu. 1!1 111 Data: 8 Frar 1 ill Sal a iii ll 6.00pm ll Red-breasted Geese "Educ. se ll ll ll 11!1!! ll nm !111!1'1 d

7 - Jon- Frar 1995.,. ~ l!ill1lii!1m l!ill iw *" W %1 ;<! l!!1i lll!l "" «!<% "".00 1> <..,.,. "''W Wl~ *M= fa =«'' Cert h hafna mmnkorn, ;..:-: '<';.::$: ~~;:::1 ~::::;* -.-.:-.-...,., ;<:% 1~:~:~ t@ ~"'''' $i:. gt1andkom x1 b1cca kamera tar-ntratti. l-... ~ : ::::::. 't="..w {"how t'*~jl?i*~ -:g:;;:; tm ~~:i:t ~'if~= :i*~ '''"' fotografija ~i~ta' tkun pass~ temp tal-ger:n, specjalment fiddmja tan-natura. Anna nheggukorn hafna 11 taqbdu dan 1l-passatemp bhala parti mill-interess li ghandkorn fin-natura. Jekk tiehdu xi ritratt ta' xi W==~,,,~..,,... annimal jew pjanta (rnhux pets, imma) u jigukom»: -~-=-* :.::.{(:~ ~Si m;::: -:.; ;w --~~--..b. h. hd " '*"':::: *l~~ 2 ~~w *''''~,,,,,,,, ''"'. t a J 1 n, a n a n 1 e u go s t ~"""".,..;..:~:;;;:,:~~~~;:;; ~_ < _,._,.,,,,_. ;;-;;;;;:_)k_~~j- *''_'i!:_~~_=':i\'_.$_ :*-~L_''''!-i:~:-~:~-~-_ l!ill Ei> *0,:::~b!J::~ l!& g g r o p 4 sula 11-Working 1994 tai-kiabb Huttaf. Mix-xeliug Graziella Scicluna (Segretarja), Audrey Darry! Grima (Youth/Education Joseph Norman Robert Victor Falzon u (Cerpersln).

8 Jan-Frar Kemm hu bukkett fil-kampanja. mma x'hasra, qed jispicca Malta ghax hafna nies mhux kuntenti igawduh fil-post. ridu jaqtghu bukkett daqsxiex ikaxkruh id-dar magllhom. Dan huwa serq mill-kampanja, aktar u aktar meta xi whud jippruvaw ibighuh. Aghmlu rizoluzzjoni xitwa: TXTRUX NARCS!! Ma' dil-liarga tai-huttafa qed nibagiitulkom stiker gdid li ghamilna apposta. glia.hkom ilm membri Muttaf. Qis li twahhluh x'imkien fejn jidher. meta xi liadd jistaqsikom :x'ikun dai~huttaf~ kunu pronti spjegawlhom u 1'1egguhom u hajruhom u gennuhom biex jidlilu membri blialkom. Uzaw il-formola fhawn talit, fl-istess flin tiddubbaw xi l'laga intern ukoll. ~--- Dahhal ~ ~~~:== })--~ ~-- - ~~-- ' ~ --~"1'\ ~did fii=kiabb Muttaf u tiellu sett ta' erba posters bi lur dwar 1-annimali u lapjanti ta' Malta. Sewwa smajt: erba' posters mimlijin rettm, mammiferi, fjuri ecc. mla dil-fonnola u ibghatha lil: Dahhal Membru Gdid, Klabb Huttaf MOS, P0Box498 Valletta CMR 01 Jiena jisimni --~--:--:--- :----:::-:-:-----.====~;::-----:- u gnadni kemm dannalt membru gdid. ln-numru li gejjin huma d-dettalji tal-membru li dannalt jiena. --- ~--~